Đề tài Hoàn thiện hình thức chế độ tiền lương, tiền thưởng ở công ty Xi măng Bút Sơn

VI. §Æc ®iÓm vÒ lao ®éng vµ t×nh h×nh sö dông nguån nh©n lùc cña c«ng ty xi m¨ng Bót S¬n 1. §Æc ®iÓm vÒ lao ®éng. Qua biÓu c¬ cÊu lao ®éng cña c«ng ty (trang bªn). Cho ta thÊy sè lao ®éng nam chiÕm tû lÖ cao h¬n lao ®éng n÷, tû lÖ CB qu¶n lý kinh tÕ 22,5%, CBKT 5,625%, c«ng nh©n 68,125%. Tû lÖ nµy biÓu hiÖn sù chªnh lÖch lín gi÷a c«ng nh©n víi CB qu¶n lý. Së dÜ nh­ thÕ v× ®©y lµ c«ng ty x©y dùng thuû lîi v× thÕ c¬ cÊu lao ®éng cña c«ng ty tËp chung nhiÒu lao ®éng lµ ®óng. §iÒu nµy cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn c«ng t¸c tuyÓn chän, ®µo t¹o còng nh­ c«ng t¸c tr¶ c«ng lao ®éng cña c«ng ty. C«ng t¸c tuyÓn chän, ®µo t¹o CBCNV cña c«ng ty cã xu h­íng tËp trung nghiªng vÒ tuyÓn chän CBKT lµ chÝnh. BiÓu 2: C¬ cÊu lao ®éng N¨m ChØ tiªu 2001 Sè l­îng % so víi tæng sè Tæng sè lao ®éng : Nam N÷ 1100 781 319 100 71% 29% C¸n bé qu¶n lý kinh tÕ 48 4,36% C¸n bé kü thuËt 175 15,9% §oµn thÓ 6 0,5% L¸i xe c¸c lo¹i,¸p t¶i 271 24,6% C«ng nh©n 634 57,6% Trong n¨m 2001 tæng sè c¸n bé c«ng nh©n viªn cña C«ng ty hiÖn cã 1100 ng­êi, trong ®ã 319 ng­êi lµ n÷ chiÕm 29%. Thùc tr¹ng tr×nh ®é v¨n ho¸ cña c¸n bé c«ng nh©n viªn n¨m 2001: Bao gåm : Chøc vô Sè ng­êi hÖ sè Gi¸m ®èc 1 6,03 Phã gi¸m ®èc,kÕ to¸n tr­ëng 5 5,26 Qu¶n lý phßng ban 42 4,1 Chuyªn viªn,kÜ s­ chÝnh 42 3,82 Chuyen viªn,kÜ s­ 65 2,98 Cao ®¼ng ,trung cÊp 68 2,3 Nh©n viªn c¸c lo¹i 190 1,63_2,1 C«ng nh©n bËc 2/7 10 1,75 C«ng nh©n bËc 3/7 80 1,83 C«ng nh©n bËc 4/7 155 2,17 C«ng nh©n bËc 5/7 230 2,65 C«ng nh©n bËc 6/7 100 3,23 C«ng nh©n bËc 7/7 7 3,94 C«ng nh©n l¸i xe 15 1,7 _ 2,73 C«ng nh©n l¸i xe má 53 2,3 _ 3,73 C«ng nh©n l¸i xe xóc ñi 38 2,17 _3,73. HÖ sè b×nh qu©n 2.6035 Tæng sè c«ng nh©n :1100 ng­êi. 2. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh thêi gian lao ®éng Quü thêi gian lao ®éng ®­îc tÝnh nh­ sau : Thêi gian theo lÞch trong n¨m (Tn) = 365 hoÆc 366 ngµy Thêi gian chÕ ®é (Tc®) = Tn-(52*2 chñ nhËt &thø bÈy +8 ngµy lÔ) Thêi gian hiÖu qu¶(Thq) =Tc® -T.phÐp-T.èm –T.häc. Trong ®ã Thq b×nh qu©n cña nam lµ 245 ngµy Thq b×nh qu©n cña n÷ lµ 225 ngµy. HÖ thèng tr¶ c«ng lao ®éng cña c«ng ty x©y dùng dùa trªn h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm (®èi víi c«ng nh©n, theo thêi gian ®èi víi CB khèi v¨n phßng). 2.1.Tuæi ®êi vµ tr×nh ®é v¨n ho¸. C¬ cÊu lao ®éng ch­a ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ ®­îc nh÷ng ®Æc ®iÓm lao ®éng mµ cßn cã nh÷ng yÕu tè kh¸c nh­ tuæi ®êi, tr×nh ®é v¨n ho¸, th©m niªn nghÒ nghiÖp. 2.2. T×nh h×nh sö dông nguån nh©n lùc cña c«ng ty. ViÖc sö dông nguån nh©n lùc cã hîp lý hay kh«ng sÏ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc tr¶ c«ng lao ®éng. Nªu viÖc sö dông nguån nh©n lùc hîp lÝ sÏ khai th¸c ®­îc kh¶ n¨ng lao ®éng, ®¸nh ®­îc chÝnh x¸c søc lao ®éng, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc s¾p xÕp hÖ sè l­¬ng, møc l­¬ng phï hîp. Ng­îc l¹i nã sÏ t¹o ra sù bÊt c«ng b»ng trong c«ng t¸c tr¶ c«ng lao ®éng, ng­êi lµm nhiÒu h­ëng Ýt, ng­êi lµm Ýt h­ëng nhiÒu. T×nh h×nh sö dông nguån nh©n cña c«ng ty ®­îc th«ng qua biÓu sau. BiÓu 3: T×nh h×nh sö dông nguån nh©n lùc cña c«ng ty TT Tªn phßng ban Sè l­îng Thùc tÕ bè trÝ Sè tr¸i ngµnh ®µo t¹o §óng ngµnh §T Tr¸i ngµnh §T Ngµnh §T Yªu cÇu c«ng viÖc Phßng TC - HC 12 12 0 0 0 Phßng kÕ to¸n 18 16 2 CNVH & SCM b¬m cö nh©n kinh tÕ Thñ kho- thñ quü KÕ to¸n viªn Phßng kü thuËt 32 32 0 0 0 Phßng vËt t­ 67 67 0 0 0 §éi khai th¸c TrÞ Qu©n 97 76 21 CN khoan ®¸ næ m×n Thñ kho §éi c¬ ®iÖn 84 82 2 §¸nh m¸y ch÷ CN hµn 5/7 Thî ®iÖn Phßng tiªu thô 234 195 39 CN §iÖn SC «t« m¸y kÐo Marketing X­ëng xe m¸y 184 142 42 NV khÝ tµi CN tiÖn CN x©y l¾p ®iÖn L¸i m¸y Xuëng lß nung 69 66 3 m¸y CN rÌn TC chÕ t¹o Cn déng lùc X­ëng bao gãi 31 29 2 TC kÕ to¸n TC ®iÖn Bao gãi §éi c¬ giíi 265 265 0 0 0 Tæng sè 1100 - - Qua t×nh h×nh sö dông nguån nh©n lùc cña c«ng ty, ta thÊy t×nh h×nh sö dông nguån nh©n lùc cña c«ng ty ­¬ng ®èi hîp lÝ, ngµnh ®µo t¹o phï hîp víi c«ng viÖc yªu cÇu. C¸c phßng ban còng nh­ c¸c ph©n x­ëng do c¬ chÕ ho¹t ®éng ®Ó phï hîp víi qu¸ tr×nh lµm viÖc vµ s¶n xuÊt xi m¨ng mµ cã mét sè Ýt ng­êi ng­îc chuyÓn qua vµ lµm c¸c c«ng viÖc tr¸i víi ngµnh ®µo t¹o. 3. §Æc ®iÓm vÒ c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ m¸y mãc thiÕt bÞ. Do ®Æc ®iÓm cña c«ng ty – lµ c«ng ty s¶n suÊt xi m¨ng mang tÝnh ®Æc thï Nªn ®ßi hái m¸y mãc thiÕt bÞ ®Çy ®ñ vµ hiÖn ®¹i ®Ó phôc vô cho c«ng viÖc khai th¸c vµ x©y dùng c¸c s­ëng s¶n xuÊt . Trong nh÷ng n¨m qua c«ng ty ®· lu«n ®æi míi trang bÞ m¸y mãc vµ n©ng cÊp trang thiÕt Theo thèng kª tµi s¶n cña c«ng ty n¨m 1999. BiÓu 4 :T×nh h×nh trang thiÕt bÞ cña c«ng ty. TT Tªn thiÕt bÞ Sè l­îng H·ng s¶n xuÊt M¸y ®Ëp 3 Bedeschi Kho nguyªn liÖu th« 6 MVT, Bedeschi NghiÒn nguyªn liÖu 1 Pfeiffer §ång nhÊt bét liÖu 1 BMh HÖ thèng lß 4 Technip – Cle, BMH Qu¹t c«ng nghÖ 3 ABB – Solyvent NghiÒn than 1 Pfeiffer Silo 2 NghiÒn xi m¨ng 3 Technip – Cle M¸y ®ãng bao 5 Haver 4. C¸c ®Æc ®iÓm kh¸c. 4.1. C«ng t¸c tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc. ë c¸c phßng ban mçi nh©n viªn ®­îc bè trÝ mét bµn lµm viÖc trong phßng. Trong mçi phßng ®­îc trang bÞ ®Çy ®ñ bµn ghÕ tñ lµm viÖc, ®iÒu hoµ, qu¹t, ®Ìn... vµ ®­îc bè trÝ ë tõng vÞ trÝ phï hîp. ë c¸c tæ ph©n x­ëng s¶n xuÊt xi m¨ng cã c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ dÇy ®ñ vµ cã ®iÒu kiÖn ¨n ë hîp lý. Cã khu tËp thÓ cho CBCNV cã gia ®×nh ë xa. 4.2. §iÒu kiÖn lµm viÖc. C«ng ty x©y dùng trªn mét khu ®Êt réng, tho¸ng nªn tiÕp xóc nhiÒu víi ¸nh s¸ng tù nhiªn. Cßn ®èi víi c¸c tæ ph©n x­ëng s¶n xuÊt xi m¨ng tuy th­êng xuyªn ph¶i ®i lµm c¸c s­ëng s¶n xuÊt nh­ng còng lu«n t¹o ra ®­îc c¸c chç ¨n nghØ hîp lÝ cho CBCNV. VÒ tiÕng ån: c«ng ty x©y dùng gÇn ®­êng tÇu nªn mçi khi tµu ®i qua còng g©y nhiÒu tiÕng ån, tuy nhiªn c«ng ty ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p chèng ån. - VÒ chÊt l­îng s­ëng s¶n xuÊt ; lµ c«ng ty x©y dùng c¸c s­ëng s¶n xuÊt thuû lîi phôc vô l©u n¨m v× thÕ chÊt l­îng s­ëng s¶n xuÊt lu«n ®­îc ®Æt lªn hµng ®Çu. C«ng ty ®­îc së n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n tÆng nhiÒu b»ng khen vµ giÊy khen. §ã còng lµ nhê vµo sù nhiÖt t×nh c«ng t¸c cña CBCNV trong c«ng ty. B - Thùc tr¹ng c«ng t¸c tr¶ tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng ë c«ng ty xi m¨ng Bót S¬n. I. C«ng t¸c x¸c ®Þnh quü tiÒn l­¬ng cña c«ng ty. Theo quy ®Þnh t¹i nghÞ ®Þnh 28CP ngµy 28/3/1997 cña chi phÝ vÒ ®æi míi qu¶n lý tiÒn l­¬ng vµ thu nhËp trong c¸c c«ng ty Nhµ n­íc th× Nhµ n­íc qu¶n lý c«ng ty th«ng qua ®Þnh møc lao ®éng, ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng vµ tiªu thô l­¬ng thùc tÕ, thùc hiÖn b×nh qu©ncña c«ng ty. §Ó x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh th× cÇn thiÕt ph¶i tÝnh to¸n chi phÝ lao ®éng sèng hîp lÝ, ngµy 10/4/1997 Bé lao ®éng th­¬ng binh x· héi ®· ban hµnh th«ng sè 14/L§TBXH -TT, h­íng dÉn ph­¬ng ph¸p x©y dùng ®Þnh møc lao ®éng trong c«ng ty Nhµ n­íc. C«ng ty xi m¨ng Bót S¬n lµ mét c«ng ty Nhµ n­íc s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh tù h¹ch to¸n. Vµ c«ng ty ho¹t ®éng trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n. Nªn phô thuéc nhiÒu vµo tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña Nhµ n­íc vµ cña tØnh kh¸c víi c¸c c«ng ty s¶n xuÊt xi m¨ng hµng ho¸ b×nh th­êng, do ®ã quü tiÒn l­¬ng cña c«ng ty dùa vµo gi¸ trÞ s¶n l­îng vµ doanh thu cña c«ng ty. VTH = §G x DT Trong ®ã: VTH: Quü tiÒn l­¬ng thùc hiÖn. §G: §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. GT: Doanh thu. ë ®©y ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng ®­îc ®­a ra ®Ó x¸c ®Þnh sè tiÒn l­¬ng trªn 1.000 doanh thu. §¬n gi¸ ®­îc x©y dùng tõ quü tiÒn l­¬ng kÕ ho¹ch (VKH). Vµ doanh thu kÕ ho¹ch (DTKH). Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh quü tiÒn l­¬ng cña c«ng ty ®­îc tiÕn hµnh theo c¸c b­íc sau: * Mét lµ x¸c ®Þnh qòy tiÒn l­¬ng tèi thiÓu cña ®¬n vÞ. Quü tiÒn l­¬ng tèi thiÓu lµ c¨n cø ®ãng BHXH v× theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc Ýt nhÊt c«ng ty c«ng ty ph¶i ®¶m b¶o l­¬ng tèi thiÓu vµ ®ãng ®­îc BHXH cho ng­êi lao ®éng. Møc l­¬ng tèi thiÓu cña ®¬n vÞ ®­îc x¸ ®Þnh víi giíi h¹n d­íi lµ møc l­¬ng tèi thiÓu do Nhµ n­íc quy ®Þnh vµ giíi h¹n trªn ®­îc tÝnh theo c«ng thøc. TLmin DN = TLmin(1+K®c). Trong ®ã: TLmin DN : Lµ tiÒn l­¬ng tèi thiÓu m®­îc tÝnh theo møc ®é tèi ®a cña c«ng ty. ®©y lµ giíi h¹n trªn cña khung l­¬ng tèi thiÓu cña c«ng ty. TLmin : Møc l­¬ng tèi thiÓu do Nhµ n­íc quy ®Þnh. K®c: hÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm cña c«ng ty. C¨n cø vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt xi m¨ng, kinh doanhvµ kÕ ho¹ch thu thËp trong n¨m ®· th«ng qua ®¹i héi c«ng nh©n viªn chøc c«ng ty sÏ c©n ®èi hÖ sè ®iÒu chØnh K®c.Tæng quü l­¬ng chung. ¸p dông c«ng thøctÝnh tæng chi tiÒn l­¬ng cña c¶ n¨m. å VC = Vkh+Vpc+Vbs+Vtg Trong ®ã: Vkh: Quü l­¬ng ®Î x©y dùng ®¬n gi¸ Vpc: phô cÊp ®Æc biÖt cho mét sè ®èi t­îng kh«ng tÝnh trong ®¬n gi¸ Vbs : quü l­¬ng bæ xung tr¶ cho ng­êi lao ®éng kh«ng tham gia s¶n xuÊt xi m¨ng Vtg: Quü l­¬ng lµm thªm giê Vkh = (L®b*Tlmin*(Hcb +Hpc)+Vvc ) *12 th¸ng L®b sè lao ®éng ®Þnh biªn. Tlmin møc l­¬ng tèi thiÓu trong khung quy ®Þnh. Hcb hÖ sè cÊp bËc b×nh qu©n Hpc hÖ sè phô cÊp ®­îc tÝnh trong ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng b×nh qu©n Vvc Quü tiÒn l­¬ng bé m¸y gi¸n tiÕp mµ ch­a tÝnh trong L®b L®b sè lao ®éng ®Þnh biªn cña c«ng ty xi m¨ng Bót S¬n 1100 ng­êi Tlmin Giíi h¹n khung lµ 210000 ® Giíi h¹n tèi ®a ®­îc tÝnh theo c«ng thøc Tlmin= 210000® (1+k®c) K®c lµ hÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm =k1+k2 K1=0,1 hÖ sè ®iÒu chØnh vïng K2=1,2 hÖ sè ®iÒu chØnh nghµnh Tlmin =210000®*(1+0,1+1,2) = 483000®/th¸ng VËy Tlmin n»m trong kho¶ng 210000® ®Õn 483000® C«ng ty chän møc Tlmin lµ 450000® - Hcb hÖ sè cÊp bËc b×nh qu©n cña c«ng ty ®­îc x¸c ®Þnh lµ 2,6035 - Hpc hÖ sè phô cÊp bao gåm:phô cÊp ®éc h¹i,phô cÊp khu vùc,phô cÊp lµm ®ªm ,phô cÊp chøc vô tr¸ch nhiÖm. Phô cÊp khu vùc =0,2Tlmin Phô cÊp ®éc h¹i hÖ sè 3 = 0,3Tlmin c«ng ty xi m¨ng bót S¬n cã 456 ng­êi Hpcbq=456*0,3/1100 = 0,1244 Phô cÊp chøc vô bao gåm : Tr­ëng c¸c ®¬n vÞ 32 ng­êi møc 0,4 Phã ®¬n vÞ 75 ng­êi møc 0,3 Tr­ëng ca,ph©n x­ëng tr­ëng 76 ng­êi møc 0,2 Tæ tr­ëng 86 ng­êi møc 0,1 Hpcbq =((32*0,4)+(75*0,3)+(76*0,2)+(86*0,1))/1100=0,0537 Phô cÊp lµm ®ªm Sè lao ®éng s¶n xuÊt xi m¨ng=400/690 Møc phô cÊp 40%*l­¬ng cÊp bËc vµ phô cÊp =(400*0,4*(2,6035+0,0537))/1100 =0,3865 Céng c¸c kho¶n phô cÊp(a+b+c+d) Hpc =(0,2+0,1244+0,0537+0,3865) =0,7646 - Vvc Quü tiÒn l­¬ng bé m¸y gi¸n tiÕp Sè lao ®éng gi¸n tiÕp 412 ng­êi møc Tlmin lµ 450000® Tæng hÖ sè=(1*6,03)+(4*5,26)+(42*4,1)+(42*3,82)+(65*2,98)+(68*2,3)+(70*1,63) +(120*2,07) =107231 HÖ sè l­¬ng cÊp bËc b×nh qu©n=107231/412 =2,6026 II.Ph­¬ng thøc chi tr¶ tiÒn l­¬ng cho ng­êi lao ®éng: ViÖc tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng thùc hiÖn tr¶ theo s¶n phÈm nh»m ph¸t huy kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña ng­êi lao ®éng trong qu¸ tr×nh tham gia s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh. Ph©n phèi tiÒn l­¬ng cho ng­êi lao ®éng ®­îc thùc hiÖn nh­ sau: (1) TiÒn l­¬ng ph©n phèi cho ng­êi lao ®éng ®­îc thùc hiÖn qua hai phÇn: PhÇn 1: Tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng theo hÖ sè møc l­¬ng ®­îc xÕp t¹i nghÞ ®Þnh 26/CP, phô cÊp chøc vô, tr¸ch nhiÖm, phô cÊp ca 3, phô cÊp khu vùc… vµ ngµy lµm viÖcc thùc tÕ. Theo c«ng thøc sau; TL1i = Ti x Li Trong ®ã; -TL1i: TiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng thø i ®­îc ph©n phèi ë vßng 1. -Ti : Ngµy lµm viÖc thùc tÕ cña ng­êi lao ®éng thø i. -Li : XuÊt l­¬ng ngµy theo nghÞ ®Þnh sè 26/CP cña ng­êi thø i. PhÇn 2: Th­ëng quü l­¬ng. Quü tiÒn l­¬ng ph©n phèi phÇn 2 lµ phÇn cßn l¹i cña quü l­¬ng s¶n phÈm thùc hiÖn ®­îc trong th¸ng sau khi trõ quü l­¬ng dù phßng, quü khen th­ëng, khuyÕn khÝch s¶n xuÊt xi m¨ng, quü l­¬ng ®· chi ë vßng 1 vµ ®­îc tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng tuú theo møc ®é phøc t¹p, yªu cÇu tr¸ch nhiÖm, møc ®é hoµng thµnh c«ng viÖc ®­îc giao vµ sè ngµy c«ng thùc tÕ cña ng­êi lao ®éng, kh«ng phô thuéc vµo hÖ sè l­¬ng ®­îc xÕp theo nghÞ ®Þnh sè 26/CP. TiÒn l­¬ng vßng 2 ®­îc ph©n phèi cho ng­êi lao ®éng. Theo c«ng thøc: (i thuéc j) Trong ®ã; -TL2i : TiÒn l­¬ng th¸ng cña ng­êi lao ®éng ®­îc ph©n phèi ë vßng 2. -F2 : Quü l­¬ng cña ®¬n vÞ hay bé phËn cßn l¹i sau khi ®· trõ ®i quü l­¬ng dù phßng, quü khen th­ëng vµ quü l­¬ng ®· ph©n phèi ë vßng 1. -n : Sè lao ®éng trong th¸ng cña ®¬n vÞ. -Ki : HÖ sè thµnh tÝch trong th¸ng cña ng­êi lao ®éng thø i. + Lao ®éng xuÊt s¾c hÖ sè = 1,20 + Lao ®éng lo¹i A hÖ sè = 1,00 + Lao ®éng lo¹i B hÖ sè = 0,80 + Lao ®éng lo¹i C hÖ sè = 0,60 + Lao ®éng lo¹i D hÖ sè = 0,40 -Hi : HÖ sè chøc danh c«ng viÖc ®­îc xÕp trong th¸ng cña ng­êi lao ®éng thø i. -Di : HÖ sè thµnh tÝch chung cña ®¬n vÞ trong th¸ng. + Lo¹i xuÊt s¾c ®­îc tÝnh hÖ sè = 1,1 + §¬n vÞ lo¹i A ®­îc tÝnh hÖ sè = 1,0 + §¬n vÞ lo¹i B ®­îc tÝnh hÖ sè = 0,9 + §¬n vÞ lo¹i C ®­îc tÝnh hÖ sè = 0,7 - Pi : HÖ sè phøc t¹p, nÆng nhäc, ®éc h¹i cña ®¬n vÞ. + Lo¹i 1 hÖ sè P = 1,05 + Lo¹i 2 hÖ sè P = 1,03 + Lo¹i 3 hÖ sè P = 1,00 -Ti : Ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ trong th¸ng cña ng­êi lao ®éng thø i. Tæng tiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng thø i ®­îc h­ëng trong th¸ng: TLi = TL1i + TL2i Trong ®ã: -TLi : TiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng thø i trong th¸ng. -TL1i : TiÒn l­¬ng th¸ng cña ng­êi lao ®éng thø i ®­îc ph©n phèi ë phÇn 1. -TL2i : TiÒn l­¬ng th¸ng cña ng­êi lao ®éng thø i ®­îc ph©n phèi ë ph©n 2. * Hai lµ x¸c ®Þnh lao ®éng ®Þnh biªn. L®b = Lyc + Lpv + Lps + Lql. Lyc: Lµ ®Þnh biªn lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh, Lyc ®­îc tÝnh heo ®Þnh biªn lao ®éng trùc tiÕp hîp lý cña tõng bé phËn, tæ ph©n x­ëng... ®Þnh biªn cña tõng bé phËn ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ s¬ nhu cÇu khèi l­îng c«ng viÖc vµ tæ chøc lao ®éng, ®ßi hái ph¶i bè trÝ lao ®éng theo yªu cÇu c«ng viÖc, hoµn thµnh qu¸ tr×nh vËn hµnh s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh. VD: §éi x©y dùng cã hai ph©n x­ëng s¶n xuÊt xi m¨ng, sau khi rµ so¸t l¹i tæ chøc, biªn chÕ cña tõng bé phËn, ph©n x­ëng ph©n tÝch theo sè liÖu thèng kª sö dông lao ®éng trong mét n¨m cho thÊy sè lao ®éng cÇn thiÕt theo yªu cÇu nh­ nhau. Phßng tiªu thô cã 234 ng­êi. Ph©n x­ëng khai th¸c qu¶n trÞ cã 97 ng­êi. Nh­ vËy sè lao ®éng ®Þnh biªn trùc tiÕp s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh (Lyc) ch­a tÝnh thêi gian ®­îc nghØ theo chÕ ®é quy ®Þnh lµ. Lyc = 234 + 97 = 331 (ng­êi). Lpv: lµ ®Þnh biªn lao ®éng phô trî vµ phôc vô LPV ®­îc tÝnh theo khèi l­îng phôc vô vµ phô trî s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh rªn c¬ së x¸c ®Þnh Lpv = ®Þnh biªn hoÆc tû lÖ % so víi biªn lao ®éng trùc tiÕp (Lyc). VD: Trong ph©n x­ëng trªn theo khèi l­îng c«ng viÖc phôc vô vµ phô trî s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh x¸c ®Þnh tû lÖ phôc vô b»ng 20% so víi ®Þnh biªn lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt xi m¨ng (Lyc) th× sè lao ®éng phôc vô lµ : 331 x 20% = 67 (ng­êi) Lbs : lµ ®Þnh biªn lao ®éng bæ sung Lbs : ®­îc tÝnh cho 2 lo¹i h×nh ho¹t ®éng cña c«ng ty. - Tr­êng hîp c«ng ty kh«ng ph¶i lµm viÖc c¶ ngµy lÔ, tÕt, vµ ngµy nghØ hµng tuÇn, ®Þnh biªn lao ®éng ®­îc tÝnh nh­ sau : Lbs = (Lyc + Lpv) x Sè ngµy nghØ theo chÕ ®é quy ®Þnh 350 - 60 - Tr­êng hîp c«ng ty ph¶i lµm viÖc c¶ ngµy lÔ vµ ngµy nghØ hµng tuÇn, ®Þnh biªn bæ sung lao ®éng nh­ sau : Lbs = (Lyc + Lpv) x Sè ngµy nghØ theo chÕ ®é quy ®Þnh + Sè L®b lµm nh÷ng c«ng viÖc ®ßi hái ph¶i lµm c¶ ngµy lÔ tÕt x 60 365 - 60 365- 60 Tuy nhiªn do ®Æc ®iÓm cña ngµnh x©y dùng, c«ng viÖc phô thuéc vµo s­ëng s¶n xuÊt ®Êu thÇu ®­îc, c«ng nghÖ mang tÝnh chÊt thêi vô do ®ã qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng ty ®· ®iÒu chØnh cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña c«ng ty. ë ®©y lao ®éng bæ sung (Lbs) tÝnh lµ lao ®éng thuª hªm ®Ó hoµn thµnh nhiÖm vô s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh. Lpl: Lµ ®Þnh biªn lao ®éng qu¶n lý. Lpl: TÝnh theo % lyc, lbs, Lpv. L®b: lao ®éng ®Þnh biªn. * Ba lµ X¸c ®Þnh c¸ lo¹i phô cÊp l­¬ng. * Bèn lµ: x¸c ®Þnh quü tiÒn l­¬ng kÕ ho¹ch theo c«ng thøc. Vkh = [ L®b + TminDN x(Hcb + Hpv)] x 12. N¨m lµ: X¸c ®Þnh tû lÖ phÇn tr¨m trªn doanh thu (®¬n gi¸) V§G = Vkh / DTKH. Trong ®ã: V§G : lµ ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. §¬n vÞ tÝnh cña V§G lµ ®ång iÒn l­¬ng /1000 ® doanh thu VKH lµ quü tiÒn l­¬ng kÕ ho¹ch. DT KH doanh thu kÕ ho¹ch. N¨m 2000 c«ng ty xi m¨ng Bót S¬n x©y dùng quü tiÒn l­¬ng vµ ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng nh­ sau, L®b: 1100 ng­êi. Bao gåm: - Lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh (Lyc):634 ng­êi. Lao ®éng phôc vô: 500ng­êi Lao ®éng bæ sung:23 ng­êi. §Ó hoµn thµnh nhiÖm vô s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh, c«ng ty ph¶i thuª thªm lao ®éng ë ngoµi 23 ng­êi. Nh­ vËy lao ®éng ®iÖn biªn n¨m 2001 cña c«ng ty lµ. 634+500+23 = 1157ng­êi. VËy tiÒn l­¬ng tèi thiÓu cña c«ng ty n»m tõ 210000 (®) ®Õn 483000 (®). BiÓu 5 :Tæng hîp kÕ ho¹ch lao ®éng TiÒn L­¬ng N¨m 2000 Cña C«ng Ty Xi m¨ng Bót S¬n. Chøc danh HÖ sè tiÒn l­¬ng Lao ®éng bè trÝ theo ®Þnh biªn L­¬ng th¸ng/ng theo chÕ ®é (1000®) Tæng quü l­¬ng theo chÕ ®é (tr.®) §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng /1000 ®ång trªn doanh thu Thùc hiÖn n¨m 1999 1.103 1.262 24.897 Cung øng s¶n xuÊt xi m¨ng 4,26 509 62 S¶n xuÊt s¶n xuÊt xi m¨ng 4,42 498 117 S¶n xuÊt kh¸c 3,56 96 309 KÕ ho¹ch n¨m 2000 1.150 1. 150 32.973 Cung øng s¶n xuÊt xi m¨ng 4,30 1.017 63 S¶n xuÊt s¶n xuÊt xi m¨ng 4,40 591 134 S¶n xuÊt kh¸c 3,65 89 250 Phßng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt xi m¨ng HÖ sè cÊp bËc b×nh qu©n vµ hÖ sè phô cÊp b×nh qu©n (Hcb + Hpc) cña mét ®¬n vÞ theo thang b¶ng l­¬ng cña Nhµ n­íc. HÖ sè phô cÊp: Phô cÊp tr­ëng phßng, phã phßng ph©n x­ëng tr­ëng: 0,2 x 10 = 3,2. Phô cÊp phã phßng ph©n x­ëng phã: 1,5 x 10 = 1,5. Phô cÊp l­u ®éng theo th«ng t­ sè 19 ngµy 26.1993 cña bé lao ®éng th­¬ng binh x· héi: 160 x 0,2 = 32. HÖ sè phô cÊp: 32 + 20 + 1,5 /160 = 0,22. Phô cÊp cho 100 c«ng nh©n lµm thªm. VKH= [366 x 358600 x (0,22 + 0,25) x 12] = 740236464. §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng (V§C). Nh­ vËy ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng n¨m 200 ë c«ng ty xi m¨ng Bót S¬n §¸nh gi¸ h¹n chÕ vÒ c«ng t¸c x¸c ®Þnh quü tiÒn l­¬ng. C«ng ty x¸c ®Þnh quü tiÒn l­¬ng trªn c¬ së doanh thu ®¬n gi¸ x¸c ®Þnh quü tiÒn l­¬ng trªn 1000 ® doanh thu, ®iÒu nµy dÉn ®Õn mét thùc tÕ lµ khi doanh thu t¨ng t­¬ng øng víi lîi nhuËn, tiÒn l­¬ng ®­îc xem xÐt lµ mét kho¶n chi phÝ, khi chi phÝ t¨ng cïng víi tæng thu nh­ng ch­a cã ®­îc ®¶m b¶o vÒ tèc ®é t¨ng cña hai yÕu tè nµy, ®iÒu nµy lµm gi¶m hiÖu qu¶ s¶n xuÊt xi m¨ng. Cã thÓ thÊy r»ng viÖc x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng theo doanh thu ®­îc sö dông Bëi viÖc ®¬n gi¶n, Ýt phøc t¹p trong viÖc tÝnh to¸n h¬n lµ c¸c ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng theo lîi nhuËn, theo tæng thu trõ tæng chi. III. C¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng ë c«ng ty xi m¨ng Bót S¬n. 1. H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian: §èi t­îng: §­îc c«ng ty tr¶ l­¬ng theo thêi gian ®ã lµ CBCNV thuéc khèi gi¸n tiÕp cña c«ng ty. TiÒn c«ng mµ c«ng ty tr¶ cho khèi gi¸n tiÕp trong nh÷ng nagú kh«ng tham gia lao ®éng s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh nh­ : NghØ phÐp, nghØ lÔ, nghØ viÖc riªng cã l­¬ng, nghØ theo chÕ ®é héi häp häc tËp... vµ c¸c ngµy nghØ kh¸c theo quy ®Þnh. TiÒn l­¬ng mµ c«ng ty tr¶ cho CBCNV theo thêi gian phô thuéc vµo cÊp bËc, chøc vô cña ng­êi lao ®éng ®ã ®ang h­ëng vµ ngµy «ng nghØ theo chÕ ®é. §èi víi gi¸m ®èc, phã gi¸m ®èc, kÕ to¸n tr­ëng: h­ëng l­¬ng heo chøc danh qu¶n lý quy ®Þnh cña Nhµ n­íc ®èi víi c«ng ty h¹ng ba (Gi¸m ®èc = 4,6; P. gi¸m ®èc = 3,66; KÕ to¸n tr­ëng = 3,94). L­¬ng tr¶ theo thêi gian ®­îc tÝnh cho ng­êi lao ®éng theo c«ng thøc. TLtg = TLcbn x Ntg. Trong ®ã. TLtg: TiÒn l­¬ng thêi gian tr¶ cho ng­êi lao ®éng trong th¸ng. TLcbn: TiÒn l­¬ng c¬ b¶n theo ngµy cña ng­êi lao ®éng theo th¸ng. Ntg: Ngµy c«ng ®­îc nghØ phÐp, nghØ theo chÕ ®é nh­ quy ®Þnh. VD: Trong th¸ng 2/2000 theo tæng kÕt cña phßng tæ chøc lao ®éng th× sè ng­êi ®­îc h­ëng l­¬ng thêi gian. BiÓu 6: B¶ng thanh to¸n l­¬ng ë phßng TC - HC. TT Hä vµ tªn L­¬ng cÊp bËc L­¬ng thêi gian C«ng TiÒn l­¬ng 1 2 3 NguyÔn ThÞ Thu NguyÔn H÷u Lîi Ph¹m Hång S¬n 429120 501120 501120 6 phÐp 4 phÐp 26 häc 99027 77095 501120 §èi víi NguyÔn ThÞ Thu cã 6 c«ng phÐp tiÒn l­¬ng thêi gian ®­îc lÜnh lµ: §èi víi c¸c lao ®éng kh¸c còng vËy. Cßn Ph¹m Hång S¬n do c«ng ty cö ®i häc nªn ®­îc h­ëng nguyªn l­¬ng. + NhËn xÐt h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian. H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian ¸p dông ®èi víi khèi lao ®éng gi¸n tiÕp trong c«ng ty nÕu hä cã c«ng phÐp, ®i häc, nghØ lÔ,... C¸ch tÝnh ®¬n gi¶n râ rµng chØ c¨n cø vµo l­¬ng cÊp bËc vµ ngµy nghØ theo quy ®Þnh. TiÒn l­¬ng thêi gian trong th¸ng ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc th­êng lµ Ýt v× sè ngµy nghØ theo quy ®Þnh th­êng chiÕm tû lÖ nhá h¬n nhiÒu so víi ngµy c«ng chÕ ®é. Thùc chÊt cña chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo thêi gian cña c«ng ty lµ chÕ ®é tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng c¨n cø vµo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vµ mét sè quy ®Þnh cña c«ng ty. + ¦u ®iÓm: tiÒn l­¬ng theo thêi gian vÉn ®¶m b¶o sè tiÒn l­¬ng cho nh÷ng ng­êi lao ®éng trong nh÷ng ngµy nghØ lÔ, häc tËp, héi nghÞ. Do sè tiÒn ®­îc h­ëng Ýt nªn h¹n chÕ nhu cµu nghØ viÖc cña ng­êi lao ®éng trong th¸ng, khi ®ã hä chØ nghØ khi thÊy thËt cÇn thiÕt. + Nh­îc ®iÓm: trong nh÷ng ngµy kh«ng lµm viÖc th× kh«ng ph¶n ¸nh hiÖu qu¶, n¨ng lùc, chÊt l­îng lao ®éng nh­ng h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian mµ c«ng ty ¸p dông ®· thùc hiÖn ®óng chÝnh s¸ch c¶u Nhµ n­íc ®èi víi ng­êi lao ®éng. 2. ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm. Mçi s­ëng s¶n xuÊt c«ng ty trÝch l¹i 16% gi¸ trÞ s­ëng s¶n xuÊt (nÕu s­ëng s¶n xuÊt ®ã c«ng ty ®Êu thÇu), trÝch l¹i 14% (nÕu s­ëng s¶n xuÊt ®ã do ph©n x­ëng tù t×m ®­îc), 2% chªnh lÖch nµy c«ng ty coi lµ chi phÝ dù thÇu. §èi víi quü l­¬ng cña khèi v¨n phßng (khèi gi¸n tiÕp) hµng th¸ng c«ng ty cßn c¨n cø vµo gi¸ trÞ nghiÖm thu, quü l­¬ng nµy ®­îc trÝch ra tõ phÇn trÝch ®Ó l¹i (16% hay 14%). §èi víi quü l­¬ng khèi s¶n xuÊt xi m¨ng (bé phËn qu¶n lý trùc tiÕp ph©n x­ëng vµ c«ng nh©n s¶n xuÊt xi m¨ng trùc tiÕp) lµ phÇn cßn l¹i cña quü tiÒn l­¬ng sau khi tr¶ quü l­¬ng khèi v¨n phßng. (QKSX = QTL - QKVP), quü tiÒn l­¬ng cña khèi s¶n xuÊt xi m¨ng c«ng ty trÝch vµ giao kho¸n cho ph©n x­ëng chi tr¶ c«ng nh©n, c«ng ty chØ can thiÖp tr¶ cho bé phËn qu¶n lý ph©n x­ëng. 2.1. Tr¶ l­¬ng cho c¸n bé qu¶n lý cña c«ng ty. HiÖn nay c«ng ty chØ cã mét c¸ch tr¶ l­¬ng duy nhÊt cho c¸n bé qu¶n lý. TiÒn l­¬ng c¸n bé qu¶n lý phô thuéc vµo møc l­¬ng tèi thiÓu cña c«ng ty vÒ hÖ sè l­¬ng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn. c«ng thøc tr¶ l­¬ng cho c¸n bé qu¶n lý nh­ sau: TL = TL minDN x HÖ sè l­¬ng + Phô cÊp (nÕu cã) Trong ®ã: TL lµ tiÒn l­¬ng cña c¸n bé qu¶n lý TL minDN lµ tiÒn l­¬ng tèi thiÓu cña c«ng ty. TiÒn l­¬ng tèi thiÓu do c«ng ty x©y dùng vµ ®­îc Së lao ®éng th­¬ng binh x· héi tØnh phª duyÖt. VÝ dô: BiÓu 7: Thanh to¸n l­¬ng cña phßng tæ chøc th¸ng 3/2001 TT Hä vµ tªn HÖ sè l­¬ng Phô cÊp TiÒn l­¬ng 1 2 3 4 5 6 NguyÔn H÷u Lîi Ph¹m Hång S¬n NguyÔn ThÞ Thu NguyÔn ThÞ Hång Th¾m Lª V¨n S¸u Cï Xu©n ChÕ 3,48 3,48 2,98 1,67 1,94 1,94 0,2 0,15 1671000 1597100 1341000 751000 873000 873000 Ta cã: NguyÔn H÷u Lîi = 450000x 3,48 + 210000 x 0,2 = 1671000 (®) TiÒn l­¬ng tèi thiÓu cña c«ng ty 450000 (®) 2.2. Tr¶ l­¬ng ®èi víi khèi s¶n xuÊt xi m¨ng. §èi víi ph©n x­ëng tr­ëng, ph©n x­ëng phã vµ kÕ to¸n th× tiÒn l­¬ng còng ®­îc tÝnh nh­ khèi gi¸n tiÕp cña c«ng ty. §èi víi lao ®éng phæ th«ng thuª ngoµi, ph©n x­ëng tr­ëng tr¶ c«ng cho hä theo gi¸ thÞ tr­êng ë tõng ®Þa ph­¬ng. §èi víi c«ng nh©n cña ph©n x­ëng th× ph©n x­ëng tiÕn hµnh kho¸n cho c¸c tæ theo hîp ®ång kho¸n sau: Hîp ®ång kho¸n C«ng tr×nh : Ng­êi giao kho¸n: Ng­êi nhËn kho¸n: BiÓu 8: B¶ng nghiÖm thu khèi l­îng TT Néi dung c«ng viÖc §¬n vÞ KL thùc hiÖn §¬n gi¸ Thµnh tiÒn Thêi gian Ban ®Çu KÕt thóc 1 2 Khai th¸c ®¸ NghiÒn nguyªn liÖu M3 T 32 1250 20000 3000 640000 3750000 12/2 15/1 17/2 1/3 C¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt xi m¨ngtheo hîp ®ång kho¸n, ph©n x­ëng tr­ëng s¶n xuÊt xi m¨ng theo dâi t×nh h×nh lao ®éng cña c«ng nh©n trong ph©n x­ëng m×nh thong qua b¶ng chÊm c«ng sau hîp ®ång kho¸n. Khi hîp ®ång hoµn thµnh th× hîp ®ång kho¸n sÏ ®­îc chuyÓn vÒ kÕ to¸n ph©n x­ëng lËp b¶ng tÝnh l­¬ng. §èi víi hîp ®ång lµm kho¸n kÐo dµi trong nhiÒu th¸ng th× sau mçi th¸ng cã biªn b¶n nghiÖm thu s­ëng s¶n xuÊt riªng vµ ¨n cø vµo ®ã ®Ó tÝnh l­¬ng cho c«ng nh©n. C«ng thøc chia l­¬ng cho c«ng nh©n trong tæ nh­ sau: Trong ®ã: TLi: tiÒn l­¬ng cña ng­êi c«ng nh©n i nhËn ®­îc. QTTt: quü tiÒn l­¬ng cña ph©n x­ëng SCi : tæng sè c«ng cña ph©n x­ëng Ni: sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ cña ng­êi thø i VÝ dô: phßng tiªu thô hoµn thµnh hîp ®ång giao kho¸n vµ thanh to¸n tiÒn c«ng cho c«ng nh©n. BiÓu 9: B¶ng thanh to¸n khèi l­îng TT Néi dung c«ng viÖc §¬n vÞ Khèi l­îng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn 1 2 3 4 5 ..... 15 Khai th¸c ®¸ NghiÒn ®¸ §ång nhÊt nguyªn liÖu nung clinker ®ãng bao ........... XuÊt xi m¨ng M3 T T T T T T 1250 150 300 250 150 ... 355 3000 20000 30000 40000 40000 .... 6500 3750000 3000000 9000000 10000000 6000000 ... 2307500 Céng 34057500 Sau ®ã dùa vµo b¶ng chÊm c«ng cña ®éi, kÕ to¸n tÝnh l­¬ng cho c«ng nh©n viªn trong ®éi. BiÓu 10: B¶ng chÊm c«ng TT Hä vµ tªn C¸c ngµy trong th¸ng Tæng c«ng ®­îc lÜnh 1 2 31 1 2 .... Lª V¨n B×nh Phan Thanh H¶i ...... X X .. X O ...... X X ...... 30 28 .... Céng 1369 Theo c¸ch tÝnh cña c«ng ty th× tiÒn l­¬ng c¶u Lª V¨n B×nh ®­îc lÜnh lµ: + NhËn xÐt c¸ch chia l­¬ng mµ c«ng ty ®ang ¸p dông ®èi víi c«ng nh©n kü thuËt vµ lao ®éng phæ th«ng trong c«ng ty chØ phô thuéc vaß ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n chø ch­a g¾n víi tr×nh ®é tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng, ®iÒu nµy kh«ng khuyÕn khÝch c«ng nh©n n©ng cao tay nghÒ cña m×nh. CÊp bËc c«ng nh©n chØ lµm c¨n cø ®Ó ®ãng b¶o hiÓm. + NhËn xÐt: Nh×n chung ph­¬ng ph¸p tr¶ l­¬ng ë c«ng ty xi m¨ng Bót S¬n mang tÝnh chÊt b×nh qu©n, ®¬n gi¶n, ®Æc biÖt lµ ph­¬ng ph¸p tr¶ l­¬ng cho khèi gi¸n tiÕp ch­a g¾n víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh hµng th¸ng mµ chØ dùa theo quy chÕ tr¶ l­¬ng theo nghÞ ®Þnh 25CP cña chÝnh phñ §èi víi khèi c«ng nh©n s¶n xuÊt xi m¨ng tr¶ l­¬ng mang nÆng tÝnh b×nh qu©n, tr¶ l­¬ng c¨n cø vµo ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ mµ ch­a g¾n víi tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng. IV. TiÒn th­ëng vµ c¸c kho¶n phô cÊp. TiÒn th­ëng cña c«ng ty xi m¨ng Bót S¬n trÝch tõ phÇn cßn cña quü l­¬ng sau khi ®· trõ ®i quü l­¬ng dù phßng, quü khen th­ëng, khuyÕn khÝch s¶n xuÊt xi m¨ng, quü l­¬ng ®· chi ë vßng 1 ®­îc phª duyÖt so víi tæng tiÒn l­¬ng ®· tr¶. PhÇn d­ dïng ®Ó chia l¹i vµ cuèi mçi n¨m vµ ®­îc chia b×nh qu©n. MÆt kh¸c cßn ®­îc trÝch tõ quü khen th­ëng cña C«ng ty, nh­ng rÊt Ýt v× quü khen th­ëng cña C«ng ty rÊt bÐ vµ kh«ng cô thÓ. §èi t­îng th­ëng lµ tÊt c¶ nh÷ng lao ®éng cña C«ng ty cã thµnh tÝch tèt ®ãng gãp vµ viÖc hoµn thµnh kÕ ho¹ch cña C«ng ty. TÊt c¶ nh÷ng lao ®éng cña C«ng ty ®­îc khen th­ëng ph¶i tho¶ m·n nh÷ng ®iÒu kiÖn sau : - §i lµm ®Çy ®ñ, chÊp hµnh kû luËt lao ®éng - Hoµn thµnh c«ng viÖc cña m×nh mét c¸ch xuÊt s¾c. Cã c¸c h×nh thøc th­ëng: - Th­ëng c¸ nh©n Th­ëng cho c¸c phßng ban HÖ sè thµnh tÝch trong th¸ng cña ng­êi lao ®éng thø . + Lao ®éng xuÊt s¾c hÖ sè = 1,20 + Lao ®éng lo¹i A hÖ sè = 1,00 + Lao ®éng lo¹i B hÖ sè = 0,80 + Lao ®éng lo¹i C hÖ sè = 0,60 + Lao ®éng lo¹i D hÖ sè = 0,40 : HÖ sè chøc danh c«ng viÖc ®­îc xÕp trong th¸ng cña ng­êi lao ®éng thø . : HÖ sè thµnh tÝch chung cña ®¬n vÞ trong th¸ng. + Lo¹i xuÊt s¾c ®­îc tÝnh hÖ sè = 1,1 + §¬n vÞ lo¹i A ®­îc tÝnh hÖ sè = 1,0 + §¬n vÞ lo¹i B ®­îc tÝnh hÖ sè = 0,9 + §¬n vÞ lo¹i C ®­îc tÝnh hÖ sè = 0,7 : HÖ sè phøc t¹p, nÆng nhäc, ®éc h¹i cña ®¬n vÞ. + Lo¹i 1 hÖ sè P = 1,05 + Lo¹i 2 hÖ sè P = 1,03 + Lo¹i 3 hÖ sè P = 1,00 C¸c kho¶n phô cÊp : HiÖn nay C«ng ty ®ang ¸p dông hai lo¹i phô cÊp: phô cÊp tr¸ch nhiÖm vµ phô cÊp lµm ®ªm phô cÊp ®éc h¹i. Phô cÊp tr¸ch nhiÖm: ¸p dông ®èi víi tr­ëng phßng, phã phßng, ph©n x­ëng tr­ëng, ph©n x­ëng phã. HÖ sè phô cÊp ®­îc quy ®Þnh nh­ sau: Phô cÊp lµm ®ªm, phô cÊp ®éc h¹i chñ yÕu ¸p dông ®èi víi c«ng nh©n s¶n xuÊt xi m¨ng trùc tiÕp Ngoµi c¸c c«ng nh©n trong biªn chÕ lu«n ®­îc h­ëng nh÷ng quyÒn lîi cña mét ng­êi lao ®éng cßn cã nh÷ng lao ®éng hîp ®ång thuª ngoµi ®Æc biÖt lµ nh÷ng c«ng nh©n khai th¸c ®¸ hä kh«ng ®­îc h­ëng nh÷ng kho¶n tiÒn th­ëng ,phô cÊp trong quü l­¬ng nµy. Víi ph­¬ng thøc thanh to¸n l­¬ng trªn g©y ra sù chªnh lÖch vÒ sè tiÒn l­¬ng nhËn ®­îc gi÷a bé phËn lao ®éng cã tr×nh ®é cao víi ng­êi lín tuæi cã tr×nh ®é thÊp kh«ng cã ®iÒu kiÖn båi d­ìng vµ n©ng cao tr×nh ®é lµ rÊt lín. C«ng ty cÇn cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh sao cho quü tiÒn l­¬ng s¶n phÈm ph¶i thÊp h¬n quü tiÒn l­¬ng c¬ b¶n. Quü tiÒn l­¬ng ®iÒu tiÕt dïng ®Ó ®iÒu tiÕt cho nh÷ng ®èi t­îng ®Æc biÖt. nã chiÕm 7% trong tæng quü l­¬ng. NÕu so víi tæng quü l­¬ng lµ hîp lý v× quü nµy dïng ®iÒu tiÕt cho nh÷ng ®èi t­îng thuéc h¹ng ®Æc biÖt nh»m kÝch thÝch hä ngµy cµng n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ thÝch øng víi tr×nh ®é vµ søc lao ®éng cña hä bá ra. Nh­ng nÕu so víi tû lÖ quü l­¬ng hîp ®ång ng¾n h¹n (chiÕm 1,26% tæng quü l­¬ng) th× nã gÊp 5,55 lÇn. NÕu chØ nh×n vµo con sè trªn ta thÊy chªnh lÖch nµy lµ qu¸ lín. Do ®ã, rÊt cã thÓ nÈy sinh nh÷ng quan hÖ tiªu cùc . Quü l­¬ng hîp ®ång ng¾n h¹n lµ quü dïng ®Ó tr¶ cho nh÷ng lao®éng lµm hîp ®ång d­íi mét n¨m, mçi lao ®éng chØ ®­îc 500.000 ®ång mét th¸ng vµ quü nµy chiÕm 1,26% tæng quü l­¬ng.§©y còng lµ mét h¹n chÕ ch­a kÝch thÝch ®­îc ng­êi lao ®éng .Lao ®éng hîp ®ång còng ph¶i lµm nh÷ng c«ng viÖc nh­ lao ®éng biªn chÕ vµ còng ph¶i lµm theo thêi gian quy ®Þnh chung thËm chÝ l­îng c«ng viÖc cßn nhiÒu h¬n lao ®éng b×nh th­êng kh¸c. mÆt kh¸c tiÒn l­¬ng thu ®­îc do lµm hîp ®ång kh«ng ph¶i chØ b¶o ®¶m t¸i s¶n xuÊt xi m¨ng søc lao ®éng cho hä (nu«i sèng vµ phôc håi søc lao ®éng cho hä) mµ cßn ph¶i nu«i sèng gia ®×nh vµ con c¸i hä. Ngoµi ra hä cßn ph¶i chi phÝ cho c¸c ho¹t ®éng vµ nhu cÇu kh¸c nh­ gØai trÝ vµ quan hÖ x· héi .....NÕu tiÒn l­¬ng hîp ®ång qu¸ thÊp so víi tiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña toµn C«ng ty sÏ dÉn ®Õn sù ch¸n n¶n trong c«ng viÖc, kh«ng cã tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc vµ t­ t­ëng lµm viÖc kh«ng tho¶i m¸i do võa lµm võa ph¶i nghÜ nh÷ng ho¹t ®éng ph¶i lµm kh¸c ®Ó cã thªm thu nhËp phôc vô cuéc sèng cña b¶n th©n vµ gia ®×nh hä, do ®ã n¨ng suÊt lao ®éng thÊp vµ chÊt l­îng lao ®éng kh«ng cao . Theo t«i C«ng ty cÇn cã chÕ ®é l­¬ng biÕn ®æi ®èi víi nh÷ng ng­êi lµm hîp ®ång nh­ th­ëng do hoµn thµnh tr¸ch nhiÖm, th­ëng do kû luËt tèt , ý thøc tr¸ch nhiÖm cao ...Vµ cÇn cã sù ®iÒu chØnh kho¶ng c¸ch chªnh lÖch gi÷a l­¬ng cña hä víi nh÷ng lao ®éng trong biªn chÕ. Tãm l¹i, ®Ó ph¸t huy hÕt t¸c dông cña quü l­¬ng th× C«ng ty cÇn ph¶i lµm tèt c¸c chøc n¨ng vµ ®óng c¸c nguyªn t¾c tr¶ l­¬ng . ®ång thêi ph¶i cã nh÷ng chÕ ®é l­¬mg mÒm dÎo linh ho¹t khi cÇn thiÕt nh»m kÝch thÝch vËt chÊt vµ tinh thÇn cho ng­êi lao ®éng ,®¶m b¶o hµi hoµ tiÒn l­¬ng gi÷a c¸c lao ®éng gi÷a c¸c nghµnh víi nhau. PHÇn III : Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn h×nh thøc tr¶ l­¬ng tr¶ th­ëng ë C«ng ty xi m¨ng Bót S¬n Trong nÒn kinh tÕ hiÖn nay, mçi c«ng ty , c«ng ty Nhµ n­íc hay t­ nh©n muèn ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn th× lu«n ph¶i t×m c¸ch ®æi míi tõng mÆt vµ toµn diÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh cña m×nh ®ång thêi ph¸t huy nh÷ng yÕu tè tÝch cùc. HÖ thèng tr¶ c«ng lao ®éng bao gåm tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng, phô cÊp vµ c¸c lo¹i h×nh thu nhËp kh¸c... Lµ ®ßn bÈy quian träng nhÊt, lµ ®éng lùc m¹nh mÏ nhÊt quyÕt ®Þnh ý thøc vµ hiÖu qu¶ lµm viÖc cña mçi ng­êi, quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh cña c«ng ty, c«ng ty. C«ng ty xi m¨ng Bót S¬n trong h¬n 5 n¨m ho¹t ®éng cña m×nh còng cã nh÷ng h×nh thøc tr¶ c«ng lao ®éng kh¸c nhau tuú thuéc vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng trong tõng thêi kú. Tuy nhiªn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y do cã sù ®ái míi trong chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng cña Nhµ n­íc , c«ng ty còng cã nh÷ng thay ®æi trong c«ng t¸c t¶ c«ng lao ®éng. h×nh thøc tr¶ l­¬ng, tr¶ th­ëng, c¸c kho¶n phô cÊp... ttrong nh÷ng n¨m qua cu¶ c«ng ty ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong viÖc khÝch lÖ ng­êi lao ®éng lµm viÖc, ®Èy m¹nh s¶n xuÊt xi m¨ng. Nh­ng bªn c¹nh ®ã vÉn tån t¹i mét sè bÊt hîp lý nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn. Víi ý nghÜa, môc ®Ých lµ lµm thÕ nµo ®Ó cµng hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ c«ng lao ®éng ®Ó nã thùc sù lµ ®ßn bÈy kinh tÕ m¹nh mÏ. T«i xin ®­a ra mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ c«ng lao ®éng ë c«ng ty xi m¨ng Bót S¬n. I. C¸c chiÕn l­îc nghiªn cøu thÞ tr­êng. V­íng m¾c cña ngµnh x©y dùng nãi chung vµ cña c«ng ty xi m¨ng Bót S¬n nãi riªng ;viÖc lµm th«ng th­êng, cã lóc th× c«ng nh©n kh«ng cã viÖc lµm, cã lóc th× ph¶i thøc ®ªm lao ®éng bªn ngoµi. th«ng th­êng quý I hµng n¨m viÖc lµm cña c«ng ty th­êng khong ®ñ ®Ó ph©n cho c¸c ph©n x­ëng nh­ng cuèi n¨m mét sè s­ëng s¶n xuÊt l¹i bÞ thóc Ðp dån dËp. §Ó duy tr× ®­îc viÖc lµm th­êng xuyªn c«ng ty nen thµnh lËp mét bé phËn nghiªn cøu thÞ tr­êng, nghiªn cøu s­ëng s¶n xuÊt x©y dùng ë c¸c ®Þa ph­¬ng. Bé phËn nµy cÇn phaái ®­îc chän tõ c¸c phßng ban - ®ã lµ nh÷ng ng­êi cã n¨ng lùc ngo¹i giao - trong ®ã ph¶i cã Ýt nhÊt mét ng­êi cã kinh nghiÖm vµ n¨ng lùc ë phßng kü thuËt. Bé phËn nµy do gi¸m ®èc ®iÌu hµnh, gi¸m ®èc sÏ cïng bé phËn nµy xuèng c¸c c¬ së t×m hiÓu, nghiªn cøu thÞ tr­êng. Nh×n chung tõ tr­íc tíi nay c«ng ty míi chØ chó träng ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng néi tØnh. MÊy n¨m gÇn ®©y Nhµ n­íc vµ nhiÒu tØnh ®ang x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. V× vËy ®Ó nhËn ®­îc thÇu, c«ng ty cÇn cã chiÕn l­îc t¹o mèi quan hÖ tèt víi c¬ së x©y dùng trong vµ ngoµi tØnh. Trªn thùc tÕ dù ¸n c¸c tØnh do tØnh qu¶n lý, ®Êu thÇu chØ mang tÝnh chÊt h×nh thøc, do ®ã quan hÖ tèt víi bªn A (bªn cã s­ëng s¶n xuÊt ) th× x¸c suÊt tróng thÇu lµ rÊt lín, cã c¬ h«i t¹o viÖc lµm cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. II. Hoµn thiÖn c«ng t¸c ®Þnh biªn lao ®éng vµ bè trÝ s¾p xÕp lao ®éng. §èi víi c¸c c«ng ty s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh lµm ra s¶n phÈm th× viÖc x¸c ®Þnh møc cã thÓ dùa trªn møc thêi gian hoÆc møc s¶n l­îng. Th«ng qua viÖc x¸c ®Þnh b»ng ph­¬ng ph¸p khoa häc, ng­êi c¸n bé ®Þnh møc cã thÓ thÊy ®­îc c¸c lo¹i thêi guian hao phÝ trong ngµy. Tõ ®ã ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p gi¶m tèi thiÓu thêi gian l·ng phÝ vµ t¨ng tèi ®a thêi gian t¸c nghiÖp. c«ng ty ®ang tõng b­íc chuyÓn snag c«ng ty cæ phÇn, ®Ó viÖc tr¶ l­¬ng ®¶m b¶o c«ng b»ng, ®¸nh gi¸ ®óng gi¸ trÞ lao ®éng, c«ng ty nªn tiÕn hµnh ®Þnh biªn lao ®éng vµ bè trÝ s¾p xÕp lao ®éng theo tõng phßng ban cho hîplý h¬n. ViÖc ®Þnh biªn, bè trÝ s¾p xÕp l¹i lao ®éng theo c«ng viÖc sÏ gióp cho viÖc ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng lao ®éng cña tõng ®èi t­îng ®­îc chnhs x¸c h¬n. khi ®ã mçi phßng ban ®Òu cã sè lao ®éng ®Þnhbiªn theo quy ®Þnh, gi¶m b­ít nh÷ng lao ®éng khong phôc vô cho chøc n¨ng c«ng viÖc cña m×nh. Sè lao ®éng lµm c«ng viÖc kh«ng ®óng chøc danh nhiÖm vô cña m×nh sÏ ®­îc bè trÝ s¾p xÕp l¹i vµo c¸c phßng phï hîp ®¶m b¶o chÝnh x¸c viÖc tr¶ l­¬ng cho tõng ®èi t­îng lao ®éng. III. Sö dông lao ®éng cã hiÖu qu¶. Lµ mét c«ng ty s¶n xuÊt xi m¨ng vËt liÖu x©y dùng cã ph©n x­ëng ngò c¸n bé lao ®éng chuyªn m«n cao nh­ng l¹i cã tuæi ®êi cao v× thÕ c«ng ty nªn trÎ ho¸ ph©n x­ëng ngò c¸n bé b»ng c¸ch tuyÓn chän lùc l­îng lao ®éng trÎ tuæi, cã tr×nh ®é häc vÊn phï hîp víi c«ng t¸c nghiªn cøu. Muèn lµm ®­îc ®iÒu nµy trong qu¸ tr×nh qu¶n lý lao ®éng c¸n bé tæ chøc nªn th­êng xuyªn theo dâi ph©n x­ëng ngò c¸n bé nghiªn cøu trÎ ®Ó ph¸t hiÖn ra nh÷ng ng­êi cã n¨ng lùc, tõ ®ã t×m c¸ch båi d­ìng thªm rót ng¾n thêi gian thö th¸ch ký hîp ®ång dµi h¹n víi hä. T¹o ®­îc ph©n x­ëng ngò nµy sÏ gióp cho c«ng ty: - N©ng cao chÊt l­îng chung cña c«ng ty, tõ ®ã n©ng cao ®­îc n¨ng suÊt lao ®éng cña c«ng ty. - ChÊt l­îng lao ®éng t¨ng, tr×nh ®é chuyªn m«n cao còng nh­ kinh nghiÖm thùc tÕ trong c«ng t¸c, tõ ®ã cã thÓ t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. - VÒ l©u dµi ph©n x­ëng ngò c¸n bé trÎ tuæi sÏ cã n¨ng lùc, kü n¨ng nghiªn cøu, n¾m b¾t ®­îc nh÷ng kü thuËt nghiªn cøu hiÖn ®¹i tõ ®ã sÏ nghiªn cøu ®­îc nh÷ng ®Ò tµi cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p vµ quy m« h¬n. IV. Thèng kª nghiÖm thu s¶n phÈm. Víi h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm c«ng nh©n n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng nh­ng vÉn ®¶m b¶o chÊt l­îng, th× yªu cÇu ®Æt ra trong c«ng t¸c thèng kª hgi chÐp ban ®Çu vÒ c¸c sè liÖu cã mét vÞ trÝ rÊt quan träng.Ghi chÐp ®Çy ®ñ tØ mØ, chÝnh x¸c thêi gian lao ®éng, s¶n l­îng, chÊt l­îng s¶n phÈm cña tõng c¸ nh©n th× míi tiÕn hµnh tr¶ l­¬ng chÝnh x¸c. C«ng t¸c nµy giao cho kÕ to¸n cña ph©n x­ëng, kü thuËt viªn cña ph©n x­ëng vµ mét sè kü thuËt viªn cña phßng kü thuËt cã tr¸ch nhiÖm thèng kª theo ®Þnh kú th¸ng hai lÇn. C¸c kü thuËt viªn cña ph©n x­ëng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ mÆt kü thuËt trong qu¸ tr×nh thi c«ng, sau mçi c«ng ®o¹n cã biªn b¶n nghiÖm thu s­ëng s¶n xuÊt b¸o c¸o víi ph©n x­ëng tr­ëng. Ngoµi ra c¸n bé phßng kü thuËt kÕt hîp tiÕn hµnh theo dâi kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm, kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm vËt t­, nguyªn vËt liÖu cña tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt xi m¨ng tõ ®ã cã nh÷ng gi¶i ph¸p kÞp thêi, nh÷ng thiÕu sãt vÒ kü thuËt còng nh­ kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm nguyªn liÖu. V. Tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc. Víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt xi m¨ng nh­ hiÖn nay c«ng ty cung cÊp ®Çy ®ñ nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng tr­êng, viÖc tËp hîp nguyªn vËt liÖu nh­ vËy gióp cho c«ng nh©n lµm viÖc thuËn tiÖn nhÊt. M¸y mãc cña c«ng ty cung cÊp cho c¸c ph©n x­ëng c¨n cø vµo nhu cÇu cña tõng s­ëng s¶n xuÊt , nh­ng mét sè m¸y mãc cña c«ng ty cßn thiÕu do ®ã nhiÒu khi ph¶i thuª ngoµi nªn ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é nhËp cho ng­êi lao ®éng. VÒ l©u dµi ph©n x­ëng ngò c¸n bé trÎ tuæi sÏ cã n¨ng lùc kü n¨ng nghiªn cøu , n¾m b¾t ®­îc nh÷ng kü thuËt nghiªn cøu hiÖn ®¹i tõ ®ã sÏ nghiªn cøu ®­îcnh÷ng ®Ò tµi cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p vµ quy m« lín. ViÖc ®Çu t­ mua s¾m m¸y mãc trang thiÕt bÞ sÏ gióp n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cña c«ng ty, t¹o ®­îc thÕ m¹nh khi c¹nh tranh trong ®Êu thÇu. VI. Hoµn thiÖn c«ng t¸c chi tr¶ l­¬ng ë C«ng ty Xi m¨ng Bót S¬n. Nh­ ®· nhËn xÐt ë phÇn thùc tr¹ng c«ng t¸c chi tr¶ l­¬ng cña c«ng ty cßn ®¬n gi¶n, mang tÝnh b×nh qu©n ch­a khuyÕn khÝch ®­îc ng­êi lao ®éng. Trong phÇn nµy t«i m¹nh d¹n ®­a ra ph­¬ng ph¸p tr¶ l­¬ng míi mµ mét sè c«ng ty x©y dùng ®· ¸p dông. 1. Chi tr¶ l­¬ng cho c¸n bé qu¶n lý cña c«ng ty. ViÖc chi tr¶ l­¬ng cho c¸n bé qu¶n lý cña c«ng ty cßn mang tÝnh b×nh qu©n ch­a g¾n víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh cña c«ng ty. §iÒu nµy kh«ng khuyÕn khÝch c¸c c¸n bé qu¶n lý. V× vËy, theo t«i cÇn x©y dùng ph­¬ng ph¸p tr¶ l­¬ng ®èi víi khèi gi¸n tiÕp g¾n víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh ®ã lµ tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm. Mçi s­ëng s¶n xuÊt c«ng ty trÝch l¹i x% gi¸ trÞ s­ëng s¶n xuÊt vµ quü l­¬ng hµng th¸ng trÝch ra y% gi¸ trÞ nghiÖm thu vµ quü l­¬ng cña c«ng ty ®­îc chia lµm hai phÇn. Qql = Qcbql + Q sp Trong ®ã: Qql: Tæng quü l­¬ng cña khèi gi¸n tiÕp. Qcbql: Quü l­¬ng cÊp bËc Q sp: Quü l­¬ng s¶n phÈm. §Ó tr¶ l­¬ng cho c¸n bé qu¶n lý tiÕn hµnh theo c¸c b­íc sau: TÝnh l­¬ng cÊp bËc theo tõng ng­êi X¸c ®Þnh quü l­¬ng cña th¸ng. TÝnh c¸c kho¶n phô cÊp. TÝnh tæng tiÒn l­¬ng kho¸n cña c«ng ty sau khi ®· trõ ®i phÇn phô cÊp. L­¬ng theo thêi gian (tÝnh cho th¸ng cã ngµy lÔ tÕt) §¬n gi¸ theo thêi gian ngµy = L­¬ng cÊp bËc / 26 Mçi ng­êi cã l­¬ng cÊp bËc kh¸c nhau th× ®¬n gi¸ kh¸c nhau. X¸c ®Þnh hÖ sè quy ®æi (k). Tæng l­¬ng th¸ng cña c«ng ty (®· trõ phô cÊp) k = Tæng cÊp bËc TÝnh tæng l­¬ng hµng th¸ng mçi ng­êi = L­¬ng cÊp bËc x k1 + l­¬ng thêi gian (nÕu cã ngµy lÔ tÕt) + phô cÊp (nÕu cã). C«ng ty c¨n cø vµo nhiÒu chØ tiªu nh­: Thu nhËp b×nh qu©n cña mçi c«ng nh©n viªn, doanh thu... ®Ó ®iÒu chØnh k1 sao cho hîp lý. C«ng ty cã thÓ chän k1 <=2. Tr­êng hîp k >2 c«ng ty chØ lÊy k1 = 2 phÇn cßn l¹i c«ng ty ®­a vµo kho¶n th­ëng hoÆc bï cho tiÒn l­¬ng th¸ng sau. NÕu k<= 2 th× k1 = k. VÝ dô : Th¸ng 1 n¨m 2000 nghiÖm thu s­ëng s¶n xuÊt , gi¸ trÞ s­ëng s¶n xuÊt lµ 1 tû ®ång, nh­ vËy tiÒn l­¬ng thangs mét c«ng ty trÝch ra tõ quü gi÷ l¹i lµ 1,5% x 1 tû =15 triÖu . L­¬ng cÊp bËc cña c«nh nh©n viªn trªn phßng c¨n cø vµo thang b¶ng l­¬ng cña nhµ n­íc. VÝ dô : - Gi¸m ®èc hÖ sè 4,98 Þ møc l­¬ng = 4,98 x TL min. - Phã gi¸m ®èc hÖ sè 4,6 Þ møc l­¬ng = 4,6 x TL min Trong ®ã TL min lµ tiÒn l­¬ng tèi thiÓu do nhµ n­íc quy ®Þnh. C¸c kho¶n phô cÊp : Phô cÊp l­u ®éng = 0,2 x TLmin. Phô cÊp tr­ëng phßng = 0,2 x TLmin. Gi¶ sö th¸ng 1/2000 c¸c kho¶n phô cÊp gi¶i thÝch lµ 1tr.®. TiÒn l­¬ng sau khi ®· trõ phô cÊp lµ 14 tr.® . Tæng tiÒn l­¬ng phô cÊp tÝnh theo b¶ng tiÒn l­¬ng cña nhµ n­íc lµ 6364000 ®. HÖ sè quy ®æi k lµ: 14.000.000 k = 6.364.000 V× k>2 nªn lÊy k=2. PhÇn cßn l¹i ®Ó vµo tiÒn l­¬ng cho th¸ng sau(hoÆc tr¶ vµo ®ît kh¸c theo tÝnh chÊt th­ëng). TiÒn lÜnh th¸ng1 = tiÒn l­¬ng cÊp bËc x 2 + l­¬ng thêi gian +phô cÊp (nÕu cã). VÝ dô : TÝnh l­¬ng cña phßng tæ chøc th¸ng 1/2000 BiÓu 11: b¶ng l­¬ng tr¸ch nhiÖm c¸n bé Hä vµ tªn Chøc danh HÖ sè L­¬ng cÊp bËc L­¬ng s¶n phÈm L­¬ng Tg Phô cÊp Tæng céng ngµy c«ng TiÒn Ngµy c«ng TiÒn l­u ®éng L·nh ®¹o NguyÔn H÷u Lîi TP 3,48 501120 22 848056 5 96370 42000 42000 1491746 Ph¹m Hång S¬n PP 3,48 501120 20 770960 5 96370 42000 31500 1441950 Cï Xu©n ChÕ NV 2,55 367200 21 593166 5 70615 42000 1072981 Lª V¨n Chi LXe 2,98 429120 20 660184 5 82523 42000 1213827 DiÔn gi¶i: §¬n gi¸ víi c¸n bé Nguyªn H÷u Lîi. §G = 501.120/ 26 = 19.274 L­¬ng thêi gian = 19.274 x 96.370 ® L­¬ng s¶n phÈm = 19.274 x 22 x 2 = 848.056 Phô cÊp l­u ®éng = 0,2 x 210.000 = 42.000 Phô cÊp tr¸ch nhiÖm = 0,2 x 210.000 = 42.000 Tæng thu nhËp trong th¸ng cña c¸n bé NguyÔn H÷u Lîi lµ : 501.120 + 96.370 + 848.056 + 42.000 + 42.000 = 1.971.746 ® Nh­ vËy theo c¸ch tr¶ l­¬ng nµy sÏ kÝch thÝch mäi ng­êi lao ®éng h¨ng say h¬n vµ cã tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc h¬n. 2- Chi tr¶ l­¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn khèi s¶n xuÊt xi m¨g. 2.1.Tr¶ l­¬ng cho bé phËn qu¶n lý trùc tiÕp ph©n x­ëng. Bé phËn qu¶n lý hay cßn gäi lµ v¨n phßng ph©n x­ëng th«ng th­êng cã(1 ph©n x­ëng tr­ëng, 1kü thuËt viªn, 1 kÕ to¸n viªn, 1 b¶o vÖ). Quü l­¬ng thùc tÕ cña bé phËn nµy trÝch tõ quü l­¬ng c«ng ty giao kho¸n cho ph©n x­ëng. Qkho¸n = Qlt - Qvp Trong ®ã : Qkho¸n: Quü tiÒn l­¬ng c«ng ty kho¸n cho ph©n x­ëng. QTL : Tæng quü l­¬ng cña c«ng ty. Qvp : Quü l­¬ng khèi gi¸n tiÕp cña c«ng ty. TÝnh l­¬ng cho bé phËn qu¶n lý trùc tiÕp cña ph©n x­ëng theo c¸c b­íc sau: B­íc 1: TÝnh tæng quü l­¬ng cÊp bËc cña v¨n phßng ph©n x­ëng. QCBQL = QCBQLi =hÖ sè l­¬ng cÊp bËc(i) x TL min Trong ®ã: QCBQL : Quü tiÒn l­¬ng cÊp bËc cña ph©n x­ëng n : Sè c¸n bé thuéc khèi v¨n phßng. Tlmin : Lµ tiÒn l­¬ng tèi thiÓu do nhµ n­íc quy ®Þnh. B­íc 2: TÝnh tæng quü l­¬ng cÊp bËc c«ng nh©n. QCBQNi = hÖ sè l­¬ng cÊp bËc CNi x TL min (n: lµ sè c«ng nh©n cña ®äi, tÝnh c¶ lao ®éng thuª ngoµi). B­íc 3: TÝnh tû lÖ h(Tæng quü l­¬ng cÊp bËc qu¶n lý so víi tæng quü l­¬ng cÊp bËc c«ng nh©n). QCBQLi h = QCBCNi B­íc 4: Quü l­¬ng thùc tÕ cña bé phËn qu¶n lý ph©n x­ëng. QQL§ = QTLph©n x­ëng x h Trong ®ã: QQL§: Quü l­¬ng khèi gi¸n tiÕp. QQTLph©n x­ëng: Quü l­¬ng cña ph©n x­ëng B­íc 5: TÝnh tæng hÖ sè l­¬ng cho ph©n x­ëng ®iÒu chØnh. k = k1a1 + k2a2 + k3a3 + ... Trong ®ã : k1, k2, k3... lµ c¸c hÖ sè l­¬ng theo quy ®Þnh cña nhµ n­íc ¸p dông cho c¸n bé. a1, a2, a3... lµ hÖ sè ®iÒu chØnh theo quy ­íc cña ph©n x­ëng cho tõng c¸n bé tuú thuéc vµo c«ng viÖc ®¶m nhiÖm. B­íc 6: TÝnh l­¬ng cho tõng ng­êi ttrong bé m¸y qu¶n lý ph©n x­ëng. QQL§: TLCBi = x kiai k VÝ dô trong th¸ng 2/2000 ph©n x­ëng khai th¸c hoµn thµnh gi¸ trÞ s¶n l­îng lµ 100 tr.® Gi¶ sö tæng tiÒn l­¬ng cÊp bËc cña c«ng nh©n trong ph©n x­ëng lµ 12,5 tr.®, tæng tiÒn l­¬ng cña cÊp bËc qu¶n lý lµ 2,5 tr.® Tæng quü l­¬ng cÊp bËc vµ phô cÊp tÝnh cho c«ng ®o¹n nµy lµ: 100 tr.® x §G = 100 tr. ® x 0.086 = 8,6 tr .® TiÒn l­¬ng tÝnh cho v¨n phßng c«ng ty lµ : 100 tr.® x 1,5% = 1,5 tr.® Quü l­¬ng cña ph©n x­ëng x©t dùng II : 8,6 – 1,5 = 7,1 tr.® Tû lÖ tæng tiÒn l­¬ng cÊp bËc cña bé phËn qu¶n lý so víi c«ng nh©n. 2,5 h = = 0,2 12,5 NghÜa lµ cø 1 (®) l­¬ng chia cho CNSX th× bé ph©n qu¶n lý trùc tiÕp t­¬ng øng lµ 0,2 (®) 2.2- ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm tËp thÓ . Cuèi mçi th¸ng bé phËn nghiÖp thu s¶n phÈm sÏ nghiÖm thu s¶n phÈm vµ c¨n cø vµo ®ã ®Ó tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n. ChÕ ®é tr¶ l­¬ng s¶n phÈm tËp thÓ tr¶ nh÷ng bé phËn sau. Bé phËn lao ®éng phæ th«ng bªn ngoµi Trong c¸c c«ng ty x©y dùng nãi chung vµ c«ng ty x©y dùng thuû lîi Phó Thä nãi riªng, lao ®éng phæ th«ng thuª ngoµi chiÕm mét tØ lÖ t­¬ng ®èi lín so víi c¸n bé c«ng nh©n viªn trong danh s¸ch. HiÖn nay c«ng ty tr¶ l­¬ng cho bé phËn nµy theo gi¸ c¶ thÞ tr­êng tõng ®Þa ph­¬ng vµ lao ®éng cña tõng ®Þa ph­¬ng.Cã thÓ thÊy ph­¬ng thøc tr¶ l­¬ng cho bé phËn nµy nh­ thÕ lµ hîp lý vµ c¸c ph©n x­ëng nªn ¸p dông theo ph­¬ng ph¸p tr¶ l­¬ng n¶y. - Bé phËn lao ®éng phæ th«ng vµ c«ng nh©n kü thuËt cña c«ng ty. §Ó chia l­¬ng cho bé phËn nµy kÕ to¸n cÇn ph¶i x¸c ®Þnh quü l­¬ng cho bé phËn nµy. Quü l­¬ng cña bé phËn nµy = Quü l­¬ng cña khèi s¶n xuÊt xi m¨ng – Quü l­¬ng cña tæ v¨n phßng ph©n x­ëng – L­¬ng bé phËn l¸i xe – L­¬ng bé phËn thuª ngoµi. MÆt kh¸c hµng th¸ng ph©n x­ëng tr­ëng ®Òu ph¶i x©y dùng mét b¶ng chÊm c«ng cho c«ng nh©n trong danh s¸ch cña ph©n x­ëng. Cã thÓ x©y dùng mét b¶ng chÊm c«ng theo d¹ng sau BiÓu 12 : B¶ng tÝnh c«ng TT Hä vµ tªn C¸c ngµnh trong th¸ng Quy ra c«ng Tæng céng ®­îc lÜnh l­¬ng 1 2 ... 31 Sè c«ng theo s¶n phÈm Sè c«ng nghØ viÖc h­ëng 100% nl­¬ng Sè c«ng nghØ viÖc h­ëng x% 1. NguyÔn V¨n A x X x 30 30 2. Lª V¨n B X 0 X 29 29 Cã thÓ thÊy r»ng mÆc dï c«ng ty th­êng xuyªn tæ chøc n©ng bËc cho c«ng nh©n nh­ng kh«ng quan t©m ®Õn viÖc thi n©ng bËc bëi v× bËc cña c«ng nh©n chØ lµ c¨n cø ®ãng b¶o hiÓm x· héi. DiÒu nµy kh«ng thÓ khuyÕn khÝch n©ng cao tay nghÒ khi lîi Ých cña hä ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua thu nhËp. V× vËy ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµo ®èi víi bé phËn nµy lµ mét bµi to¸n mµ c«ng ty cÇn t×m ra lêi gi¶i. HiÖn nay c«ng ty(c¸c ®«i cña c«ng ty) TR¶ l­¬ng cho bé phËn nµy theo ngµy c«ng lao ®éng thùc tÕ nã mang tÝnh b×nh qu©n kh«ng g¾n víi tay nghÒ cña cnnã mang tÝnh b×nh qu©n kh«ng g¾n víi tay nghÒ cña c«ng nh©n. §Ó xem xÐt vÊn ®Ò nµy ta h·y ®¸nh gi¸ hai ph­¬ng ph¸p chia l­¬ng . - Chia l­¬ng theo ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ ( c«ng ty ®ang ¸p dông) - Chia l­¬ng theo cÊp bËc vµ ngµy c«ng. Ph­¬ng ¸n 1: Chia l­¬ng theo ngµy c«ng thùc tÕ. QTTTæ Tli = x Ni å Ci Trong ®ã : TLi: lµ tiÒn l­¬ng thùc tÕ mµ c¸c c¸ nh©n i ®­îc lÜnh. QTTTæ: Quü tiÒn l­¬ng thùc tÕ cña tæ. Ni: Ngµy c«ng thùc tÕ cña c«ng nh©n i. å Ci: Tæng sè c«ng nh©n cña ph©n x­ëng. Ph­¬ng ¸n 2: Chia l­¬ng theo ngµy c«ng vµ cÊp bËc c«ng viÖc. C¸ch chia: QTTTæ TLi = x TL(ngµy i) x Ni Q cb Trong ®ã : TLi : TiÒn l­¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n. TiÒn l­¬ng cÊp bËc th¸ng c«ng nh©n i TLngµy(i) = 26 Ph­¬ng ¸n nµy ph¶n ¸nh ®óng hao phÝ lao ®éng trong nghÒ vµ khuyÕn khÝch c«ng nh©n n©ng cao tay nghÒ. So s¸nh chia l­¬ng theo hai ph­¬ng ph¸p trªn : VÝ dô: Chia l­¬ng cho c¶ ph©n x­ëng gåm 18 ng­êi . Trong ®ã: 5 c«ng nh©n bËc 2. 6 c«ng nh©n bËc 3. 5 c«ng nh©n bËc 4. 2 c«ng nh©n bËc 6. Gi¶ sö mçi c«ng nh©n ®Òu lµm viÖc 28 ngµy / mét th¸ng. Tæng sè c«ng cña c¶ ph©n x­ëng lµ : 18 x 28 = 504(c«ng) Quü l­¬ng cÊp bËc cña ph©n x­ëng lµ : 4.508.640 (®ång) Quü l­¬ng thùc tÕ cña ph©n x­ëng lµ : 11.271.600(®ång )  11.271.600 TiÒn l­¬ng thùc tÕ = = 22.364 (®ång/ c«ng) 504 Theo c¸ch chia thø nhÊt ta cã : TiÒn l­¬ng thùc tÕ b×nh qu©n c«ng nh©n: 22.364 x 28 = 626.192(®ång). Theo c¸ch chia thø hai ta cã: TiÒn l­¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n bËc 2: (®ång) TiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n bËc 3: (®ång/c«ng) TiÒn l­¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n bËc 3: (®ång) TiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n bËc 4: (®ång/c«ng) TiÒn l­¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n bËc 4: (®ång) TiÒn l­¬ng c«ng nh©n bËc 6: (®ång/c«ng) TiÒn l­¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n bËc 6: (®ång) So s¸nh viÖc chia l­¬ng theo 2 ph­¬ng ¸n . BiÓu 13: B¶ng so s¸nh 2 ph­¬ng ¸n chia l­¬ng cÊp bËc vµ b×nh qu©n. C«ng nh©n BËc thî L­¬ng ngµy Ngµy c«ng Chia l­¬ng theo c¸c ph­¬ng ¸n PA1 (b×nh qu©n) PA2 (cÊp bËc) 5 2 11873 28 262192 831110 6 3 13085 28 606192 915950 5 4 14377 28 626192 1.006385 2 6 21565 28 626192 1.509550 NhËn xÐt: Ta nh×n thÊy râ lµ ph­¬ng ¸n 2 (cÊp bËc) tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n cao h¬n rÊt nhiÒu so víi ph­¬ng ¸n 1 (BQ) . §iÒu ®ã chøng tá ph­¬ng ¸n 2 thùc hiÖn sÏ cã hiÖu qu¶ h¬n v× nã ph¶n ¸nh ®­îc ®óng tay nghÒ, tr×nh ®é cña ng­êi thî . Ng­êi nµo cã bËc cao th× sÏ cã l­¬ng cao. Nh­ thÕ sÏ kÝch thÝch ®­îc ng­êi lao ®éng lµm viÖc h¨ng say h¬n vµ kÝch thÝch n©ng cao tay nghÒ . Cßn ph­¬ng ¸n 1 chia l­¬ng b×nh qu©n , ng­êi cã bËc l­¬ng cao còng cã møc l­¬ng nh­ ng­êi cã b¹c l­¬ng thÊp . Nh­ vËy kh«ng kÝch thÝch ®­îc lao ®éng vµ tay nghÒ. KÕt luËn Chóng ta vÉn biÕt vÊn ®Ò tr¶ c«ng lao ®éng bao gåm c¸c vÊn ®Ò chñ yÕu lµ tr¶ l­¬ng , tr¶ th­ëng lu«n lµ mét yÕu tè quan träng trong viÖc kÝch thÝch ng­êi lao ®éng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng , h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm , ®éng viªn ng­êi lao ®éng tÝch cùc h¨ng say lµm viÖc. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng ®ã chÝnh phñ ®· cã nh÷ng quy ®Þnh ®Ó ®æi míi qu¶n lý tiÒn l­¬ng, thu nhËp trong c¸c c«ng ty Nhµ n­íc nh»m kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ cña chÕ ®é tiÒn l­¬ng cò. Tuy nhiªn viÖc ¸p dông nh÷ng quy ®Þnh ®ã trong néi bé qu¶n lý cña tõng c«ng ty ®¹t ®­îc nh÷ng møc ®é kh¸c nhau. NhiÒu c«ng ty s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng vµ thùc hiÖn tèt c¸c quy chÕ tr¶ l­¬ng trong néi bé qu¶n lý cña m×nh nh­ng còng cã nh÷ng c«ng ty ch­a quy ®Þnh quy chÕ tr¶ l­¬ng hoÆc quy chÕ tr¶ l­¬ng ch­a thÓ hiÖn theo nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng , tiÒn l­¬ng ch­a g¾n víi n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ lµm viÖc cña tõng ng­êi. C«ng ty xi m¨ng Bót S¬n ®· ¸p dông mét c¸c cã hiÖu qu¶, cô thÓ lµ qua ph©n tÝch thùc tiÔn hÖ thèng mÆt m¹nh trong c«ng t¸c tr¶ l­¬ng lµ tÝnh l­¬ng vµ tr¶ l­¬ng ®¬n gi¶n . Trªn c¬ së ®ã ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ nh»m ph¸t huy nh÷ng mÆt m¹nh, h¹n chÕ mÆt yÕu sao cho hîp lý ®¶m b¶o ®­îc tÝnh c«ng b»ng, ph¶n ¸nh ®óng søc lao ®éng hao phÝ vµ kÕt qu¶ cña ng­êi lao ®éng. Do thêi gian nghiªn cøu cã h¹n, víi vèn kiÕn thøc ch­a nhiÒu, bµi viÕt cña t«i kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt , nh÷ng biÖn ph¸p ch­a ®­îc hoµn h¶o. T«i rÊt mong ®­îc sù gióp ®ì, gãp ý ch©n thµnh cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c c« chó trong C«ng ty . Cuèi cïng t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h­íng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o §ç V¨n Phøc vµ c¸c c« chó trong C«ng ty ®· gióp ®ì t«i hoµn thiÖn ®å ¸n nµy Sinh viªn thùc hiÖn Phan v¨n VÜnhTµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh KTL§ - Tr­êng §HKTQD 2. Gi¸o tr×nh TCL§KH - Tr­êng §HKTQD 3. Bé luËt lao ®éng - N­íc CHXHCNVN. 4. Th«ng t­ sè 13 /L§TBXH - TT h­íng dÉn ph­¬ng ph¸p x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng thu nhËp trong c«ng ty Nhµ n­íc ra ngµy 10/04/1997. 5. Th«ng t­ 14/L§TBXH - TT h­íng dÉn ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®Þnh møc lao ®éng ®èi víi c¸c c«ng ty Nhµ n­íc . 6. Lý thuÕt vÒ tiÒn c«ng tiÒn l­¬ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng (VA -6502 th­ viªn - Tr­êng §HKTQD) 7. C¸c v¨n b¶n quy ®Þnh chÕ ®é tiÒn l­¬ng míi (tËp 1,2,3) NXB lao ®éng 1993-1994.