Đề tài Hoàn thiện phương pháp xây dựng và quản lý quỹ tiền lương trong các daonh nghiệp nhà nước

phôc vô §èi t­îng tr¶ l­¬ng cña khèi trùc tiÕp lµ toµn bé nh©n viªn lµm viÖc t¹i c¸c ph©n x­ëng cña nhµ m¸y 4.1- Quü tiÒn l­¬ng cña c¸c khu vùc qu¶n lý Nh×n chung t¹i c¸c doanh nghiÖp th× quü l­¬ng cña bé phËn gi¸n tiÕp chiÕm tõ 15 - 20% tæng quü l­¬ng cña c¸c doanh nghiÖp. Cßn ®èi víi C«ng ty May 10 th× do yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý cao h¬n nªn quü l­¬ng cña bé phËn qu¶n lý vµ nh©n viªn phôc vô ®­îc giao kho¸n lµ 80% quü l­¬ng cña xÝ nghiÖp. Vµ ë phÇn nµy em sÏ ®i vµo ph©n tÝch ë C«ng ty May 10 C¨n cø ®Ó kho¸n quü l­¬ng Lao ®éng thùc tÕ cã mÆt lµm viÖc vµ hÖ sè cÊp bËc c«ng viÖc, cÊp bËc b¶n th©n ®· ®­îc quy ®Þnh trong quy chÕ ph©n phèi thu nhËp cña nhµ m¸y Tæng hÖ sè cÊp bËc b¶n th©n vµ cÊp bËc c«ng viÖc cña ®¬n vÞ Quü l­¬ng kho¸n cho bé phËn gi¸n tiÕp dïng ®Ó chi tr¶ cho c¸c kho¶n L­¬ng cÊp bËc b¶n th©n L­¬ng cÊp bËc c«ng viÖc L­¬ng nghØ phÐp, lÔ, tÕt, häc, häp C¸c kho¶n phô cÊp tr¸ch nhiÖm L­¬ng cÊp bËc c«ng viÖc cña tõng chøc danh qu¶n lý, chuyªn m«n, nghiÖp vô vµ c«ng nh©nnghiÖp vô ®­îc c«ng ty May 10 quy ®Þnh nh­ sau Phã Tæng gi¸m ®èc C«ng ty - BÝ th­ §¶ng uû kiªm Tæng gi¸m ®èc hÖ sè 6,03 BÝ th­ §¶ng uû ho¹t ®éng chuyªn tr¸ch, phã tæng gi¸m ®èc, hÖ sè 5,26 Chñ tÞch c«ng ®oµn ho¹t ®éng chuyªn tr¸ch, gi¸m ®èc ®iÒu hµnh, kÕ to¸n tr­ëng, hÖ sè 4,6 Tr­ëng c¸c phßng kinh doanh, chuÈn bÞ s¶n xuÊt, KCS, qu¶n lý liªn doanh, ch¸nh v¨n phßng, gi¸m ®èc c¸c xÝ nghiÖp thµnh viªn, phã chñ tÞch c«ng ®oµn ho¹t ®éng chuyªn tr¸ch, hÖ sè 3,82 BÝ th­ ®oµn thanh niªn C«ng ty ho¹t ®éng chuyªn tr¸ch, trî lý tæng gi¸m ®èc, trî lý gi¸m ®èc,hÖ sè 3,54 Phã phßng kinh doanh, KCS, qu¶n lý liªn doanh, phã v¨n phßng, tr­ëng ca c¸c xÝ nghiÖp thµnh viªn, qu¶n ®èc ph©n x­ëng c¬ ®iÖn, bao b× xuÊt khÈu, thªu in, tr­ëng ban kü thuËt, c¬ ®iÖn hÖ sè 3,48 Tr­ëng ban y tÕ - nhµ trÎ, tr­ëng ban b¶o vÖ - qu©n sù, qu¶n trÞ ®êi sèng, phã qu¶n ®èc ph©n x­ëng c¬ ®iÖn, tr­ëng phã chÞu tr¸ch nhiÖm xuÊt nhËp khÈu hÖ sè 2,98 Phã ban b¶o vÖ - qu©n sù, qu¶n trÞ ®êi sèng, phã bÝ th­ ®oµn thµnh niªn ho¹t ®éng chuyªn tr¸ch hÖ sè 2,74 Nh©n viªn thèng kª lao ®éng tiÒn l­¬ng, nh©nviªn, tµi chÝnh kÕ to¸n, thñ kho nguyªn liÖu, c¬ khÝ, phô liÖu, thµnh phÈm, c¸n bé an toµn lao ®éng... hÖ sè 2,78 Nh©n viªn v¨n th­, nh©n viªn y tÕ, nh©n viªn phôc vô ®êi sèng hÖ sè 1,7 §èi víi nh©n viªn tËp sù th× l­¬ng ®­îc h­ëng tèi ®a b»ng 90% thu nhËp cña ng­êi cã cïng cÊp bËc c«ng viÖc Quy chÕ tr¶ l­¬ng cña bé phËn nµy lµ: Tæng hÖ sè cÊp bËc b¶n th©n vµ hÖ sè cÊp bËc cña ®¬n vÞ ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së c«ng viÖc ®¶m nhiÖm, møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc vµ tr×nh ®é cÊp bËc c«ng nh©n viªn vµ hÖ thèng thang b¶ng l­¬ng mµ nhµ n­íc quy ®Þnh. VÝ dô nh­ b¶ng trang sau B¶ng tÝnh tæng hÖ sè l­¬ng cho c¸c phßng ban TT §¬n vÞ Tæng sè lao ®éng Tæng hÖ sè l­¬ng cÊp bËc b¶n th©n Tæng hÖ sè l­¬ng cÊp bËc c«ng viÖc Tû träng cña hÖ sè l­¬ng cÊp bËc c«ng viÖc % 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Phßng chuÈn bÞ s¶n xuÊt Phßng kinh doanh Phßng KCS Phßng tµi chÝnh kÕ to¸n Phßng qu¶n lý lao ®éng Bantæ chøc hµnh chÝnh Ban b¶o vÖ qu©n sù Ban y tÕ - nhµ trÎ Ban qu¶n trÞ ®êi sèng C¬ quan c«ng ®oµn C¬ quan tæng gi¸m ®èc Tr­êng ®µo t¹o Ph©n x­ëng c¬ ®iÖn 59 110 32 8 9 25 19 44 26 1 7 18 41 118,79 209,73 68,85 17,31 23,64 49,53 38,85 88,86 42,83 2,74 32,53 41,23 73,41 125,5 214,14 71,15 20,4 24,04 53,04 41,08 77,01 42,68 2,18 32,56 39,1 77,32 14,836 25,316 8,413 2,412 2,842 6,27 4,856 1,104 5,046 0,258 3,860 4,622 9,141 Céng 409 834,19 845,87 100 Ph­¬ng ph¸p tÝnh l­¬ng cho c«ng nh©n, nh©n viªn bé phËn gi¸n tiÕp ®­îc ¸p dông theo c«ng thøc VTL = LCB---------------26 x T + LCBCV x H x T + VC§ + PC Trong ®ã VTL :TiÒn l­¬ng c¸ nh©n ng­êi lao ®éng LCB :TiÒn l­¬ng chøc vô hay cÊp bËc b¶n th©n LCBCV :TiÒn l­¬ng cÊp bËc c«ng viÖc cña hÖ sè 1 cho mét ngµy c«ng H :HÖ sè cÊp bËc c«ng viÖc cña c¸ nh©n ng­êi lao ®éng T :Ngµy c«ng thùc tÕ cã mÆt lµm viÖc VC§ :L­¬ng cña nh÷ng ngµy nghØ lÔ, phÐp PC :C¸c kho¸n phô cÊp nÕu cã TiÒn l­¬ng cÊp bËc c«ng viÖc ®­îc tÝnh c¨n cø vµo møc ®é hoµn thµnh kÕ ho¹ch trong th¸ng, ®èi víi c¸c xÝ nghiÖp thµnh viªn th× h­ëng theo tû lÖ % hoµn thµnh kÕ ho¹ch cña ®¬n vÞ, cßn ®èi víi c¸c phßng ban cña C«ng ty th× tÝnh theo % hoµn thµnh kÕ ho¹ch cña C«ng ty §Ó hiÓu râ h¬n ta cã thÓ chøng minh qua vÝ dô sau Trong n¨m 1997 quü tiÒn l­¬ng th¸ng 10 cña C«ng ty lµ 2.737,514 triÖu ®ång nªn quü l­¬ng cña bé phËn gi¸n tiÕp lµ 2.737,514 x 20% = 547,5028 triÖu ®ång Quü l­¬ng nµy sÏ chia lµm ba bé phËn Mét phÇn cho quü l­¬ng c¬ b¶n ®­îc x¸c ®Þnh cô thÓ vµo cÊp bËc b¶n th©n cña nh©n viªn Vc¬ b¶n = TLmindn x åHCBBT = (144.000 x 834,19 = 120,123 triÖu ®ång) Mét phÇn cho tæng quü l­¬ng dïng ®Ó chi cho nh÷ng ngµy nghØ lÔ phÐp 94,128 triÖu Quü l­¬ng cßn l¹i dïng ®Ó tr¶ theo cÊp bËc c«ng viÖc ®¶m nhËn lµ 547,5028 - (120,123 + 94,128) = 333,252 triÖu ®ång TiÒn l­¬ng cÊp bËc cña hÖ sè 1 cho mét ngµy c«ng lµ H = 33.325.2000----------------------------845,87 x 26 = 15.153 ®ång/ngµy/ng­êi Gi¶ sö trong th¸ng nh©n viªn ®i lµm ®ñ 26 ngµy, ®¶m nhËn c«ng viÖc cã hÖ sè l­¬ng lµ 2,18 th× tiÒn l­¬ng ®­îc nh©n ngoµi l­¬ng c¬ b¶n lµ 15.153 x 26 x 2,18 = 858.866 ®ång NhËn xÐt: Ph­¬ng ph¸p x©y dùng tiÒn l­¬ng cho ng­êi lao ®éng bé phËn gi¸n tiÕp cã nh÷ng ­u ®iÓm sau §¶m b¶o tiÒn l­¬ng tèi thiÓu kh«ng thÊp h¬n møc quy ®Þnh cña nhµ n­íc lµ 144.000 ®ång nh©n hÖ sè l­¬ng G¾n tiÒn l­¬ng víi c¸c chØ tiªu hoµn thµnh kú kÕ ho¹ch nªn khuyÕn khÝch nh©n viªn quan t©m ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh chung Thóc ®Èy tinh gi¶m bé m¸y qu¶n lý v× quü l­¬ng cho bé phËn gi¸n tiÕp lµ kho¸n Nh­îc ®iÓm TiÒn l­¬ng ch­a ®­îc kho¸n trùc tiÕp xuèng tõng phßng ban Quü tiÒn l­¬ng biÕn ®æi chiÕm tû träng qu¸ cao trong quü tiÒn l­¬ng cña bé phËn gi¸n tiÕp (78,05% = 100% - 120,123/547,5028) nªn thu nhËp cña ng­êi lao ®éng cã khi thay ®æi lín ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh (doanh thu) cã sù biÕn ®éng lín. Nguyªn nh©n lµ møc tiÒn l­¬ng tèi thiÓu doanh nghiÖp ¸p dông lµ qu¸ thÊp kh«ng cã sù ®iÒu chØnh t¨ng thªm Kh«ng cã chØ tiªu ®Ó g¾n víi chÊt l­îng c«ng viÖc hoµn thµnh cña tõng c¸ nh©n NÕu sè lao ®éng ®Þnh biªn cña mçi phßng ban kh«ng ®­îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo chøc n¨ng nhiÖm vô cña tõng phßng ban th× cã thÓ lµm t¨ng tæng hÖ sè cÊp bËc c«ng viÖc cña mçi phßng ban Tuy nhiªn nh×n chung ph­¬ng ph¸p nµy cã ­u ®iÓm h¬n c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c nÕu chØ c¨n cø vµo cÊp bËc b¶n th©n ®Ó tr¶ l­¬ng nh­ng vÉn cßn cÇn ph¶i hoµn thiÖn ®Ó qu¶n lý tèt h¬n 4.2- Quü l­¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt Quü l­¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt c¨n cø vµo hÖ sè l­¬ng vµ tæng quü l­¬ng cña toµn nhµ m¸y VTT = HSL x VC Trong ®ã VTT :Quü l­¬ng cña bé phËn trùc tiÕp HSL :HÖ sè ®Ó tÝnh l­¬ng cho khèi trùc tiÕp VC :Quü l­¬ng chung cña toµn nhµ m¸y VÝ dô ®èi víi C«ng ty May 10 th× HSL = 80% quü l­¬ng nhµ m¸y, C«ng ty DÖt Hµ Néi th× hÖ sè l­¬ng b»ng 83% Quü l­¬ng khu vùc trùc tiÕp chñ yÕu dïng ®Ó tr¶ l­¬ng kho¸n s¶n phÈm vµ l­¬ng thêi gian ®èi víi bé phËn kh«ng lµm ®­îc l­¬ng kho¸n. PhÇn cßn l¹i dïng ®Ó tr¶ th­ëng, tiÒn tr¶ cho nh÷ng ngµy nghØ lÔ, nghØ phÐp, c¸c kho¶n phô cÊp cßn l¹i ch­a tÝnh vµo ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng Quü l­¬ng trùc tiÕp l¹i tiÕp tôc ph©n bæ cho c¸c ph©n x­ëng c¨n cø vµo t×nh h×nh s¶n xuÊt (theo tõng lo¹i hµng vµ sè l­îng lo¹i hµng) trong tõng th¸ng. Kh«ng cã tû lÖ cè ®Þnh chung Sau ®ã tõ quü l­¬ng cña ph©n x­ëng sÏ ®­îc ph©n bæ cho c¸c bé ph©n trong tõng c«ng ®o¹n cña d©y chuyÒn §èi víi ph©n x­ëng may cña nhµ m¸y May 10 th× cã c¸c bé phËn c¾t, may, hoµn thiÖn, ®ãng hép vµ bé ph©n qu¶n lý phôc vô. §¬n gi¸ kho¸n cho tõng bé phËn sÏ ®­îc c¨n cø vµo sè l­îng ng­êi trong tõng bé phËn vµ sè cÊp bËc c«ng nh©n cña hä ®Ó tÝnh tæng cÊp bËc c«ng viÖc trong tõng bé phËn VÝ dô: T¹i ph©n x­ëng may ¸o s¬ mi Bé phËn c¾t cã 20 ng­êi víi tæng sè cÊp bËc c«ng nh©n lµ 34,5 Bé phËn may cã 350 ng­êi víi tæng sè cÊp bËc c«ng nh©n lµ 560,3 Bé phËn lµ cã 50 ng­êi víi tæng sè cÊp bËc c«ng nh©n lµ 75 Bé phËn ®ãng hép cã 15 ng­êi víi tæng sè cÊp bËc c«ng nh©n lµ 22,5 Bé phËn qu¶n lý phôc vô cã 13 ng­êi víi tæng sè cÊp bËc c«ng nh©n lµ 22,75 Tæng lµ 715,05 Tõ ®ã ta cã §¬n gi¸ cña bé phËn c¾t lµ 34,5-------------------715,05 = 4,75% §¬n gi¸ cña bé phËn may lµ 560,3-------------------715,05 = 78,2% §¬n gi¸ cña bé phËn hoµn thiÖn lµ 35-------------------715,05 = 10,47% §¬n gi¸ cña bé phËn ®ãng hép lµ 22,5------------------715,05 = 3,14% §¬n gi¸ cña bé phËn qu¶n lý phôc vô lµ 22,75-------------------715,05 = 3,17% T­¬ng tù ®èi víi s¶n phÈm ¸o J¾ckÐt ta cã ®¬n gi¸ cña c¸c bé phËn nh­ sau C«ng ®o¹n c¾t: 7,05% C«ng ®o¹n may: 81,18% C«ng ®o¹n hoµn thiÖn: 8,63% Bé phËn phôc vô: 4,14% Tæng sè lµ 100% ¸o J¾ckÐt kh«ng cã c«ng ®o¹n ®ãng hép Trong mét ®ît s¶n xuÊt hµng th¸ng 10 n¨m 1998 quü l­¬ng cña ph©n x­ëng may ®­îc nhµ m¸y giao lµ 477.216.000 ®ång ®Ó lµm 300.135 s¶n phÈm ¸o s¬ mi th× khi ®ã tæng quü l­¬ng cña tõng bé phËn lµ Quü l­¬ng bé phËn c¾t: 4,75% x 477.216.000 = 22.667.700 Quü l­¬ng cña bé phËn may: 78,2% x 477.216.000 = 373.182.912 Quü l­¬ng cña bé phËn hoµn thiÖn: 10,47 x 477.216.000 = 49.694.515 Quü l­¬ng cña bé phËn ®ãng hép: 3,14% x 477.216.000 = 14.984.882 Quü l­¬ng cña bé phËn qu¶n lý, phôc vô: 3,17 x 477.216.000 = 15.127.747 T×nh h×nh tr¶ l­¬ng trùc tiÕp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt TiÒn l­¬ng thµnh to¸n cho c«ng nh©n s¶n xuÊt c¨n cø vµo sè l­îng vµ chÊt l­îng s¶n phÈm m×nh lµm ra vµ ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm m×nh lµm ra vµ ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau VCNSX = §G x Q + VTG +VC§ + PC Trong ®ã VCNSX :TiÒn l­¬ng kho¸n nhËn ®­îc cña ng­êi c«ng nh©n §G :§¬n gi¸ tiÒn l­¬ng ®Ó lµm ra mét s¶n phÈm VTG :TiÒn l­¬ng cho nh÷ng ngµy lµm c«ng viÖc kh¸c kh«ng ph¶i lµ l­¬ng kho¸n VC§ :TiÒn l­¬ng cho nh÷ng ngµy ng­êi c«ng nh©n nghØ lÔ, phÐp, häc, häp PC :TiÒn phô cÊp kh¸c ngoµi l­¬ng gåm phô cÊp ca ba, thªm giê, m¸y háng, ®éc h¹i, tr¸ch nhiÖm Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ §G = åLngµy-------------------MSLca Trong ®ã §G :§¬n gi¸ ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm åLngµy : Tæng l­¬ng cÊp bËc c«ng nh©n ngµy trong ph©n x­ëng MSLca :Møc s¶n l­îng trong ca VÝ dô: T¹i ph©n x­ëng may cã 448 ng­êi víi tæng hÖ sè l­¬ng lµ 715,05 nhµ m¸y quy ®Þnh møc s¶n l­îng trong mét ca cña ph©n x­ëng lµ 64700 chiÕc ¸o s¬ mi §¬n gi¸ mét ¸o s¬ mi lµ §G = 144.000 x 715,05-----------------------------------------64.700 = 1.590 ®ång/chiÕc Tuy nhiªn trong mét sè tr­êng hîp th× ®¬n gi¸ cßn ®­îc phô cÊp thªm Phô cÊp ng¾n ngµy: §­îc quy ®Þnh cho nh÷ng s¶n phÈm cã sè l­îng Ýt h¬n 5 ngµy ®èi víi s¶n phÈm ¸o s¬ mi vµ Ýt h¬n 8 ngµy ®èi víi s¶n phÈm ¸o J¨ckÐt C¸ch x¸c ®Þnh s¶n phÈm cã ngµy s¶n xuÊt trªn d©y chuyÒn lµ Sè ngµy s¶n xuÊt = Sè l­îng s¶n phÈm cÇn s¶n xuÊt-----------------------------------------------------------------------------------§Þnh møc s¶n l­îng trong mét ca Nh÷ng s¶n phÈm ®ã ®­îc phô cÊp 10% ®¬n gi¸ Phô cÊp vÒ tÝnh chÊt vµ kÕt cÊu nguyªn vËt liÖu Phô cÊp quy ®Þnh vÒ mËt ®é mòi chØ / 1cm theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng C¸c kho¶n phô cÊp quy ®Þnh khi thay ®æi tæ chøc s¶n xuÊt (nÕu cã) VÝ dô: Trong mét ®ît s¶n xuÊt hµng th¸ng 10 n¨m 1998, nhµ m¸y giao cho ph©n x­ëng may s¶n xuÊt 300.135 s¶n phÈm t­¬ng øng víi quü l­¬ng nhµ m¸y giao cho lµ (300.135 x 1.590 = 477.216.000 ®ång víi ®¬n gi¸ quy ®Þnh thùc hiÖn mét ¸o nhµ m¸y giao cho ph©n x­ëng lµ 1590 ®ång/chiÕc do ®ã ®¬n gi¸ cña bé phËn may lµ 1.590 x 78,2% = 1.243,4 ®/chiÕc (v× c«ng ®o¹n may chiÕm tû träng 78,2%) Nh­ng theo quy ®Þnh th× ph©n x­ëng sÏ ph¶i ®Ó l¹i 30% ®Ó lµm quü tiÒn th­ëng, tiÒn nghØ phÐp, nghØ lÔ, nghØ èm c¸c lo¹i) nªn ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng thùc tÕ lµ 1243,4 x 70% = 872 ®ång/s¶n phÈm Cuèi kú thùc hiÖn sau khi ®· tr¶ tiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm kho¸n, tiÒn l­¬ng kú nghØ lÔ, phÐp, phô cÊp, phÇn tiÒn cßn l¹i sÏ ®­îc dïng ®Ó tr¶ th­ëng cho c«ng nh©n c¨n cø vµo cÊp bËc c«ng nh©n cña ng­êi lao ®éng TiÒn th­ëng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn A = Tæng tiÒn th­ëng cña bé phËn------------------------------------------------------------------------Tæng tiÒn l­¬ng theo cÊp bËc c«ng nh©n cña toµn bé phËn x TiÒn l­¬ng theo cÊp bËc cña c¸n bé c«ng nh©n viªn A NhËn xÐt vÒ t×nh h×nh x©y dùng quü tiÒn l­¬ng bªn trong cña doanh nghiÖp Nh×n chung c¸c doanh nghiÖp ®· tù x©y dùng ®­îc c¸c ph­¬ng ph¸p x©y dùng quü tiÒn l­¬ng vµ ph­¬ng ph¸p chi tr¶ l­¬ng hîp lý, tho¶ m·n ®­îc c¸c nguyªn t¾c chi tr¶ l­¬ng, g¾n tiÒn l­¬ng víi kÕt qu¶ hoµn thµnh §èi víi bé phËn gi¸n tiÕp: Quü tiÒn l­¬ng ®· ®­îc g¾n víi quü tiÒn l­¬ng cña toµn nhµ m¸y (cô thÓ b»ng 20% ®èi víi C«ng ty May 10) trong ®ã quü l­¬ng ®­îc chia lµm hai bé phËn, mét phÇn lµ tiÒn l­¬ng c¬ b¶n phô thuéc vµo cÊp bËc b¶n th©n nªn ®· t¹o nªn thu nhËp æn ®Þnh, khuyÕn khÝch nh©n viªn n©ng cao tr×nh ®é PhÇn cßn l¹i lµ quü l­¬ng biÕn ®æi c¨n cø vµo cÊp bËc c«ng viÖc vµ tuú thuéc lín vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt nªn ®· g¾n bã nh©n viªn qu¶n lý víi doanh nghiÖp Tuy nhiªn hiÖn nay ë C«ng ty May 10 còng nh­ hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu ch­a thùc hiÖn kho¸n l­¬ng ®Õn tõng phßng ban §èi víi c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt PhÇn lín c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp ®Òu lµm l­¬ng kho¸n s¶n phÈm, trõ mét sè bé phËn kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc nh­ bé phËn qu¶n lý ph©n x­ëng, bé phËn kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm...) nh×n chung sè ng­êi lµm l­¬ng s¶n phÈm chiÕm tû träng trªn 80% tæng sè lao ®éng, ®iÓn h×nh lµ C«ng ty May Taxtaco cã sè ng­êi h­ëng l­¬ng s¶n phÈm chiÕm 93,13% Nh­îc ®iÓm C«ng t¸c ®Þnh møc ®Ó tÝnh ®¬n gi¸ kho¸n cßn ch­a s¸t víi thùc tÕ. Cã thÓ chøng minh qua sè liÖu kh¶o s¸t trong mét ca lµm viÖc cña C«ng ty May 10 nh­ sau Thêi gian hao phÝ trong mét ca lµm viÖc Tªn thêi gian hao phÝ Ký hiÖu Thêi gian hao phÝ cho mét lÇn Sè lÇn lÆp l¹i Tæng thêi gian hao phÝ (phót) 1 2 3 4 5 = 3 x 4 NhËn nguyªn vËt liÖu KiÓm tra m¸y VÖ sinh m¸y Nép thµnh phÈm CK1 CK2 CK3 CK4 3,5 5,6 3,3 4,0 1 1 1 1 3,5 5,6 3,3 4,0 Tæng CK 15,4 C¾t chØ X©u chØ Thay suèt B¬m dÇu TPV1 TPV2 TPV3 TPV4 1,2 3,5 6,9 1,8 9 4 1 1 10,8 14 6,9 1,8 Tæng PV VÖ sinh c¸ nh©n Uèng n­íc TNC1 TNC2 4,35 2,1 2 3 8,7 6,3 Tæng NC Chê vËt liÖu NghØ nãi chuyÖn LPTC LPCN 14 2 NhiÒu lÇn 28,0 34,5 Tæng LP 62,5 Tuy nhiªn khi ph©n tÝch tÝnh to¸n l¹i, hîp lý ho¸ kh©u tæ chøc vµ lo¹i bá nh÷ng l·ng phÝ ta x©y dùng thêi gian tiªu chuÈn nh­ sau B¶ng c©n ®èi thêi gian lµm viÖc thùc tÕ dù tÝnh ®Þnh møc C¸c lo¹i thêi gian hao phÝ Thêi gian thùc tÕ Thêi gian dù tÝnh trong ®Þnh møc Thêi gian cã thÓ tiÕt kiÖm Phót % Phót % Phót TCK TTN TPV TNC TLP 15,4 353,6 33,5 15 62,5 3,2 73,7 7,0 3,1 13 12,9 427,5 24,6 15 2,7 89,1 5,1 3,1 2,5 8,9 62,5 Tæng 480 73,9 Tõ b¶ng trªn ta thÊy ë kh©u chuÈn kÕt cã thÓ rót ng¾n ®i 2,5 phót. ë kh©u phôc vô cã thÓ tiÕt kiÖm 8,9 phót thêi gian l·ng phÝ do tæ chøc n¬i lµm viÖc (cung cÊp nguyªn liÖu chËm), l·ng phÝ do c«ng nh©n nãi chuyÖn chiÕm mét tû lÖ lín 13%. TÊt c¶ ®Òu cã thÓ gi¶m ®Ó tiÕt kiÖm thêi gian lµ 73,9 phót, chiÕm 15,4% tæng thêi gian. Nh­ vËy møc s¶n l­îng trong ca lµm viÖc cã thÓ t¨ng lªn vµ ®¬n gi¸ kho¸n s¶n phÈm cã thÓ gi¶m xuèng, chi phÝ tiÒn l­¬ng còng ®­îc tiÕt kiÖm MÆt kh¸c ®Ó tÝnh quü l­¬ng cho c¸c bé phËn trong d©y chuyÒn th× tæng sè cÊp bËc kh«ng tÝnh theo cÊp bËc c«ng viÖc mµ tÝnh theo cÊp bËc c«ng nh©n, nªn quü l­¬ng bé phËn trùc tiÕp sÏ kh«ng ®­îc ®­îc x¸c ®Þnh ®óng víi chÊt l­îng lao ®éng III- Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý quü l­¬ng ë c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc Qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc thùc hiÖn theo nh÷ng néi dung sau 1- Mèi quan hÖ gi÷a t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ t¨ng tiÒn l­¬ng b×nh qu©n T¨ng n¨ng suÊt lao ®éng lµ mÊu chèt ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn vÒ lîi Ých gi÷a ng­êi lao ®éng, doanh nghiÖp vµ nhµ n­íc. Ých lîi cña t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng mét phÇn ®Ó t¨ng tiÒn l­¬ng cho ng­êi lao ®éng, mét phÇn ®Ó gi¶m gi¸ thµnh n©ng cao tû suÊt lîi nhuËn vµ mét phÇn ®Ó nép vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc do ®ã nguyªn t¾c c¬ b¶n lµ n¨ng suÊt lao ®éng ph¶i t¨ng nhanh h¬n tèc dé t¨ng tiÒn l­¬ng. Nh­ng thùc tÕ nhiÒu doanh nghiÖp ®· vi ph¹m nguyªn t¾c nµy ¶nh h­ëng tíi lîi Ých cña doanh nghiÖp vµ nhµ n­íc. Cã thÓ minh chøng ë Tæng C«ng ty thÐp ViÖt Nam nh­ sau B¶ng tæng hîp c¸c chØ tiªu vÒ tiÒn l­¬ng cña tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam TT ChØ tiªu §¬n vÞ Thùc hiÖn 97 Thùc hiÖn 98 TH98/TH97 1 2 3 4 5 6 7 8 9 S¶n l­îng Doanh thu Nép ng©n s¸ch §Þnh møc lao ®éng §¬n gi¸ Quü l­¬ng theo ®¬n gi¸ TiÒn l­¬ng b×nh qu©n N¨ng suÊt lao ®éng BQ L§ thùc tÕ sö dông TÊn Tr. ® Tr. ® Giê/tÊn ®/tÊn Tr. ® §ång TÊn/n/n¨m Ng­êi 462820 200656 72046 96,18 472160 218525 920620 26,58 19780 416410 1887600 57740 106,59 518571 215938 1033650 23,9 17409 90% 94% 80% 110% 109,8% 99% 112% 90% 88% Trong n¨m 1998 c¸c chØ tiªu nh­ doanh thu, nép ng©n s¸ch, ®Þnh møc lao ®éng ®Òu thÊp h¬n so víi n¨m 1997 nh­ng tiÒn l­¬ng b×nh qu©n vÉn t¨ng trong khi n¨ng suÊt lao ®éng gi¶m ®Õn 10%, ®iÒu nµy cßn x¶y ra ë mét sè c¸c Tæng C«ng ty kh¸c nh­ cµ phª, dÖt may ViÖt Nam. Nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò nµy cã thÓ gi¶i thÝch lµ nguyªn t¾c t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng nhanh h¬n t¨ng tiÒn l­¬ng kh«ng ®­îc c¸c doanh nghiÖp còng nh­ c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn quan t©m. Hä chØ quan t©m ®Õn lîi nhuËn vµ nép ng©n s¸ch. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn cô thÓ trong c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh cña nhµ n­íc nh­ tiÒn l­¬ng tèi thiÓu ®­îc ®iÒu chØnh khi lîi nhuËn n¨n sau kh«ng thÊp h¬n n¨m tr­íc gÇn kÒ nh­ng chØ tiªu n¨ng suÊt lao ®éng gi¶m l¹i kh«ng ®­îc quan t©m 2- Mèi quan hÖ vÒ tiÒn l­¬ng gi÷a bé phËn trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp Mét sè doanh nghiÖp tiÕn hµnh tr¶ l­¬ng cho bé phËn gi¸n tiÕp c¨n cø vµo l­¬ng cÊp bËc b¶n th©n nh©n viªn theo quy ®Þnh trong nghÞ ®Þnh 26 CP nªn tiÒn l­¬ng lµ rÊt thÊp vµ mçi lÇn lªn l­¬ng sau 2 - 3 n¨m chØ ®­îc t¨ng víi hÖ sè rÊt nhá kho¶ng 10% nªn nh÷ng sinh viªn míi ra tr­êng sau 5 ®Õn 6 n¨m lµm viÖc l­¬ng th­êng thÊp h¬n nh÷ng ng­êi c«ng nh©n lµm l­¬ng kho¸n s¶n phÈm Tuy nhiªn còng cã nh÷ng doanh nghiÖp cã ph­¬ng ph¸p x©y dùng tiÒn l­¬ng tiªn tiÕn nh­ C«ng ty May 10 ®· ph©n tÝch ë trªn, C«ng ty DÖt Hµ Néi, C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc I. TiÒn l­¬ng cña bé phËn gi¸n tiÕp ®­îc g¾n liÒn víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nªn ®· b¶o ®¶m cho viÖc sö dông cã hiÖu qu¶, h¹n chÕ t¨ng lao ®éng gi¸n tiÕp vµ sö dông cã hiÖu qu¶, h¹n chÕ t¨ng lao ®éng gi¸n tiÕp vµ ®· khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n. B¶o ®¶m thu nhËp cho ng­êi qu¶n lý t¨ng vµ æn ®Þnh, do ®ã dÉn ®Õn tiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña khèi v¨n phßng lu«n cao h¬n tiÒn l­¬ng cña lao ®éng trùc tiÕp Cã thÓ thÊy râ mèi quan hÖ trªn qua tû lÖ thu nhËp cña khèi v¨n phßng vµ c«ng nh©n cña hai c«ng ty x¨ng dÇu khu vùc I vµ May 10 nh­ sau B¶ng so s¸nh tiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña hai khèi C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc I §¬n vÞ tÝnh: 1000 ®ång/ng­êi/th¸ng ChØ tiªu 1995 1996 1997 TiÒn l­¬ng b×nh qu©n khèi v¨n phßng TiÒn l­¬ng b×nh qu©n khèi cña hµng Tû lÖ tiÒn l­¬ng gi÷a hai khèi v¨n phßng vµ cöa hµng 685 608 126,6 820 673 121,8 992 950 104,4 B¶ng so s¸nh tiÒn l­¬ng gi÷a hai khèi cña C«ng ty May 10 ChØ tiªu 1997 TiÒn l­¬ng b×nh qu©n bé phËn gi¸n tiÕp TiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña c«ng nh©n s¶n xuÊt 1.516.628 919.400 Tû lÖ tiÒn l­¬ng b×nh qu©n gi¸n tiÕp 165% Qua hai biÓu trªn ta thÊy tiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña khèi v¨n phßng lu«n cao h¬n tiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña khèi cöa hµng, do tû lÖ quü tiÒn l­¬ng giao cho khèi v¨n phßng so víi khèi c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt cao h¬n tû lÖ lao ®éng v¨n phßng so víi cöa hµng. Ta thÊy ®iÒu nµy hµnh toµn hîp lý v× ng­êi c«ng nh©n chØ cÇn ®µo t¹o gi¶n ®¬n, chØ cÇn cã søc khoÎ. Trong khi ®ã lao ®éng ë khèi v¨n phßng ph¶i b¶o ®¶m lo nguån hµng, ph¶i cÇn ®èi kÞp thêi c¸c nguån lùc. Bªn c¹nh ®ã ph¶i b¶o ®¶m c«ng t¸c sö dông lao ®éng, tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n c«ng b»ng vµ chÝnh x¸c. Do vËy lao ®éng khèi v¨n phßng ®ßi hái ph¶i cã tr×nh ®é chuyªn m«n, ph¶i ®­îc ®µo t¹o s©u míi cã thÓ ®¶m nhËn ®­îc c«ng viÖc. H¬n n÷a th¬i gian lµm viÖc kh«ng chØ ë c¬ quan mµ cßn c¶ thêi gian lµm viÖc ë nhµ. ChÝnh v× vËy tiÒn l­¬ng cña khèi v¨n phßng ph¶i cao h¬n lµ xøng ®¸ng. 3- Mèi quan hÖ gi÷a quü l­¬ng thêi gian vµ l­¬ng kho¸n s¶n phÈm Quü l­¬ng thêi gian Quü l­¬ng thêi gian dïng ®Ó tr¶ l­¬ng thêi gian cho c¸n bé qu¶n lý, c¸n bé nh©n viªn kü thuËt, nh©n viªn phôc vô Nh÷ng ngµy c¸n bé c«ng nh©n viªn nghØ phÐp, häc, häp, c«ng t¸c... vµ nh÷ng ngµy nghØ èm theo quy ®Þnh cña nhµ n­íc C«ng nh©n lµm s¶n phÈm ph¶i ngõng viÖc do thiÕu vËt t­, nguyªn nhiªn liÖu, m¸y háng... vµ c¸c lý do kh¸ch quan kh¸c mµ kh«ng thuéc lçi cña ng­êi lao ®éng Quü l­¬ng s¶n phÈm Lµ quü tiÒn l­¬ng tr¶ cho c«ng nh©n lµm l­¬ng s¶n phÈm, c¨n cø vµo khèi l­îng c«ng viÖc, sè s¶n phÈm hoµn thµnh vµ ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng ng­êi ta cã thÓ dùa vµo tû träng quü l­¬ng s¶n phÈm so víi tæng quü l­¬ng. Nh×n chung quü tiÒn l­¬ng hiÖn nay ®­îc c¸c doanh nghiÖp sö dông cã hiÖu qu¶. BiÓu hiÖn lµ quü l­¬ng s¶n phÈm chiÕm tû träng ngµy cµng cao, kho¶ng 80% B¶ng so s¸nh mèi quan hÖ gi÷a quü l­¬ng s¶n phÈm vµ quü l­¬ng thêi gian Tªn doanh nghiÖp Tæng quü l­¬ng L­¬ng thêi gian L­¬ng s¶n phÈm VSP/Vchung C«ng ty DÖt Hµ Néi C«ng ty May 10 C«ng ty May xuÊt khÈu Thanh Tr× C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc I 48.098.702 32.850.168 5.016.523 7.000.041 12.470.026 6.570.033 843.276 1.026.441 35.628.676 26.280.134 4.173.243 5.973.600 74,07% 80% 83,18% 85,34 Tuy vËy ®Ó cho bé m¸y lµm viÖc cã hiÖu qu¶ h¬n th× c¸c doanh nghiÖp nªn nhanh chãng hoµn thiÖn c¸c ®iÒu kiÖn, quy chÕ ®Ó ®­a quü l­¬ng kho¸n cao h¬n n÷a PhÇn III Hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p x©y dùng vµ qu¶n lý quütiÒn l­¬ng trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc I- Hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p x©y dùng quü tiÒn l­¬ng 1- Hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p x©y dùng quü tiÒn l­¬ng kÕ ho¹ch cho toµn doanh nghiÖp 1.1- Hoµn thiÖn møc tiÒn l­¬ng tèi thiÓu Qua nh­ phÇn trªn ®· ph©n tÝch hiÖn nay gÇn nh­ tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc dï lµm ¨n cã l·i hay thua lç, khi x©y dùng quü tiÒn l­¬ng ®Ó tr×nh lªn cÊp trªn ®Òu t×m c¸ch hîp lý ho¸ c¸c chØ tiªu nh»m t¨ng møc l­¬ng so víi møc l­¬ng thùc tÕ nh»m ®èi phã víi quy ®Þnh møc l­¬ng tèi thiÓu cña nhµ n­íc cßn bÊt hîp lý, t¹o tiÒn lÖ xÊu cho c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc Theo quy ®Þnh th× møc l­¬ng tèi thiÓu doanh nghiÖp ®­îc phÐp ¸p dông lµ qu¸ thÊp. Tèi ®a kh«ng qu¸ 144.000 x (1 + 1,5) = 360.000, trong khi khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, møc l­¬ng tèi thiÓu tr¶ cho c«ng nh©n lµ 40 USD t­¬ng ®­¬ng víi 560.000 theo tû gi¸ hiÖn nay. V× vËy nay nhµ n­íc nªn t¨ng møc l­¬ng tèi thiÓu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc lªn 190.000 ®ång (míi b»ng møc l­¬ng thùc tÕ n¨m 1993) riªng thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ Hµ Néi lµ 250.000 do møc sinh ho¹t vµ gi¸ c¶ cao. §ång thêi cho c¸c doanh nghiÖp ®iÒu chØnh møc l­¬ng tèi thiÓu cao h¬n (hiÖn nay lµ 1,5 lÇn). Nh­ng ®Ó cã thÓ ph¸t huy tèt h¬n hiÖu qu¶ cña viÖc ®iÒu chØnh trªn ®¶m b¶o c«ng b»ng th× nhµ n­íc ph¶i qu¶n lý ®­îc chÆt chÏ c¸c chØ tiªu tµi chÝnh, thu chi ®Çu vµo, ®Çu ra, c¸c chØ tiªu vÒ lao ®éng nh­ sè lao ®éng ®Þnh biªn, ®Þnh møc lao ®éng, tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng... ViÖc t¨ng hÖ sè ®iÒu chØnh ph¶i g¾n víi c¸c vïng, c¸c ngµnh ®­îc ­u ®·i, ®Æc biÖt ph¶i g¾n víi n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy nhiªn ®Ó tr¸nh m©u thuÉn víi t¨ng ng©n s¸ch qu¸ lín do c¸c ®èi t­îng h­ëng chÝnh s¸ch cao th× nhµ n­íc nªn ban hµnh mét hÖ thèng tiÒn l­¬ng tèi thiÓu cho c¸c ®èi t­îng. Theo kinh nghiÖm cña mét sè n­íc nh­ Singapore, Th¸i Lan, Indonexia... hÖ thèng tiÒn l­¬ng tèi thiÓu cã c¸c lo¹i sau L­¬ng tèi thiÓu dïng cho c«ng chøc L­¬ng tèi thiÓu dïng cho doanh nghiÖp nhµ n­íc L­¬ng tèi thiÓu dïng cho khu vùc t­ nh©n, khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi L­¬ng tèi thiÓu dïng cho ng­êi vÒ h­u mÊt søc, ng­êi h­ëng chÝnh s¸ch chÕ ®é MÆt kh¸c viÖc ®iÒu chØnh møc l­¬ng tèi thiÓu kh«ng chØ c¨n cø vµo møc lîi nhuËn vµ nép ng©n s¸ch bëi nã chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè kh¸ch quan mµ nªn c¨n cø c¶ vµo n¨ng suÊt lao ®éng hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp ®¹t ®­îc so víi c¸c doanh nghiÖp cïng ngµnh vµ n¨m tr­íc 1.2- Hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p x©y dùng ®Þnh møc lao ®éng §Þnh møc lao ®éng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt ¶nh h­ëng ®Õn t×nh h×nh x©y dùng quü tiÒn l­¬ng cã chÝnh x¸c hay kh«ng Nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn cña Tæng C«ng ty giÊy ViÖt Nam ®Þnh møc doanh nghiÖp tr×nh lªn ®· thÊp h¬n ®Þnh møc ®¹t ®­îc ®Õn 20% nªn møc chi phÝ tiÒn l­¬ng t¨ng so víi chi phÝ cÇn thiÕt lµ 20% Ngoµi viÖc n©ng møc lao ®éng cao h¬n so víi s¶n phÈm chÝnh, c¸c doanh nghiÖp cßn lîi dông c¬ cÊu s¶n phÈm cã møc lao ®éng hao phÝ kh¸c nhau ®Ó t¨ng hÖ sè quy ®æi. NhiÒu s¶n phÈm chØ cho thªm mét vµi c«ng ®o¹n s¶n xuÊt n÷a nh­ng doanh nghiÖp khai t¨ng møc thêi gian lªn 2 ®Õn 3 lÇn §Ó cã thÓ n¾m ®­îc mét c¸ch chÝnh x¸c møc hao phÝ cho tõng lo¹i s¶n phÈm th× nhµ n­íc nªn cã quy ®Þnh yªu cÇu c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ph¶i tiÕn hµnh l¹i ®Þnh møc lao ®éng vµ b¸o c¸o lªn c¬ quan cÊp trªn, yªu cÇu ph¶i cã sè liÖu cô thÓ nh­ thêi gian hao phÝ cho c¸c møc c«ng viÖc §Þnh møc lao ®éng ph¶i c¨n cø vµo th«ng sè kü thuËt quy ®Þnh cho s¶n phÈm. ChÕ ®é lµm viÖc cña thiÕt bÞ kÕt hîp víi c¸c kinh nghiÖm thùc tÕ tiªn tiÕn vµ yªu cÇu vÒ chÊn chØnh tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc lao ®éng vµ qu¶n lý. §Þnh møc lao ®éng cho c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ph¶i phï hîp víi ®Þnh møc trong c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh B¶n gi¶i tr×nh vÒ ®Þnh møc lao ®éng theo c¸c b­íc tiÕn hµnh nh­ sau B­íc 1: Ph©n chia qu¸ tr×nh lao ®éng thµnh c¸c b­íc c«ng viÖc hîp thµnh B­íc 2: X©y dùng møc thêi gian cÇn thiÕt ®Ó lµm ra mét s¶n phÈm cña c¸c b­íc c«ng viÖc B­íc 3: X©y dùng møc thêi gian hao phÝ tæng hîp cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm Sau khi cã sè liÖu trªn c¸c c¬ quan chñ qu¶n nh­ Vô tiÒn c«ng, tiÒn l­¬ng Bé Lao ®éng Th­¬ng b×nh & X· héi, c¸c së, ban, ngµnh ph¶i xem xÐt ®èi chiÕu víi c¸c th«ng sè kü thuËt, c¸c doanh nghiÖp cïng ngµnh kh¸c, cã khi ph¶i kh¶o s¸t thùc tÕ ®Ó ®Þnh møc l¹i, lµm c¨n cø x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng chÝnh x¸c 1.3- Hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p x©y dùng hÖ sè lao ®éng ®Þnh biªn ®Ó tÝnh quü l­¬ng kÕ ho¹ch Lao ®éng ®Þnh biªn lµ chØ tiªu quan träng ®Ó x©y dùng quü tiÒn l­¬ng cho doanh nghiÖp. Theo quy ®Þnh th× sè lao ®éng ®Þnh biªn ®­îc c¸c doanh nghiÖp x©y dùng trªn c¬ së lao ®éng ®Þnh møc vµ b»ng 95% - 120% lao ®éng ®Þnh møc. Tuy nhiªn hiÖn nay ë phÇn lín c¸c doanh nghiÖp (nh­ khèi kinh doanh x¨ng dÇu ë trªn) th× sè lao ®éng thùc tÕ cã mÆt t¹i doanh nghiÖp kh«ng chØ thÊp h¬n sè lao ®éng ®Þnh biªn mµ cßn thÊp h¬n sè lao ®éng ®Þnh møc. V× §Þnh møc doanh nghiÖp gi¶i tr×nh cao h¬n so víi thùc tÕ ®· ®¹t ®­îc cña c¸c doanh nghiÖp (gi¶i ph¸p ®· tr×nh bµy ë trªn) Kho¶ng c¸ch ®iÒu chØnh lªn tíi 20% lµ qu¸ cao so víi sè lao ®éng cÇn bæ sung ®Ó thùc hiÖn chÕ ®é ngµy giê nghØ theo quy ®Þnh nªn dÔ t¹o kÏ hë ®Ó doanh nghiÖp lîi dông Bëi vËy cÇn ph¶i cã sù quy ®Þnh chi tiÕt ®é giao ®éng nµy cho tõng lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh. V× cã nh÷ng xÝ nghiÖp do tÝnh chÊt s¶n phÈm ph¶i lµm c¶ ngµy lÔ vµ chñ nhËt... nh­ng còng cã doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lµm c¶ ngµy lÔ vµ chñ nhËt. Do ®ã kh«ng lªn ¸p dông chung nh­ hiÖn nay 1.4- Hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p x©y dùng hÖ sè cÊp bËc b×nh qu©n Do bÞ khèng chÕ bëi mét sè chØ tiªu nªn ®Ó cã thÓ khai t¨ng quü l­¬ng c¸c doanh nghiÖp ®· lîi dông khai t¨ng cÊp bËc c«ng viÖc ®Ó n©ng hÖ sè l­¬ng. Qua kh¶o s¸t ë Tæng C«ng ty giÊy th× cÊp bËc ®Ó tÝnh hÖ sè l­¬ng th­êng khai t¨ng lªn mét bËc ë hÇu hÕt c¸c c«ng viÖc. Nªn hÖ sè l­¬ng b×nh qu©n kh«ng chØ lµ 2,7 nh­ ®· h¹ mµ cßn thÊp h¬n n÷a VËy ®Ó qu¶n lý tèt h¬n chØ cã c¸ch nhµ n­íc yªu cÇu c¸c doanh nghiÖp ph¶i gi¶i tr×nh chi tiÕt h¬n cÊp bËc cña c¸c c«ng viÖc khi x©y dùng hÖ sè l­¬ng b×nh qu©n ®Ó tÝnh quü l­¬ng kÕ ho¹ch 1.5- Hoµn thiÖn hÖ sè phô cÊp HÖ sè phô cÊp nh×n chung kh«ng cã sù thay ®æi lín trong thùc tÕ v× nã chiÕm mét tû lÖ nhá trong quü l­¬ng vµ ®­îc quy ®Þnh t­¬ng ®èi râ rµng. MÆc dï vËy nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn, ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh x¸c hÖ sè phô cÊp b×nh qu©n th× nhµ n­íc ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc ®óng sè ng­êi ®­îc h­ëng, nhÊt lµ phô cÊp lµm ®ªm vµ phô cÊp ®éc h¹i 2- Hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p thµnh to¸n quü l­¬ng thùc hiÖn VTH = V§G x CSXKD + VPC + VBS + VTG Trong ®ã VTH :Quü tiÒn l­¬ng thùc hiÖn V§G :§¬n gi¸ do xÝ nghiÖp x©y dùng vµ ®­îc c¬ quan cÊp trªn thÈm ®Þnh CSXKD :ChØ tiªu s¶n xuÊt kinh doanh theo tæng s¶n phÈm hµng ho¸ thùc hiÖn, tæng doanh thu, lîi nhuËn, tæng thu trõ tæng chi VPC :C¸c kho¶n phô cÊp ch­a tÝnh trong ®¬n gi¸ VBS :Quü l­¬ng bæ sung theo kÕ ho¹ch theo thêi gian kh«ng tham gia s¶n xuÊt nh­ng ®­îc h­ëng theo chÕ ®é quy ®Þnh cña c«ng nh©n viªn nh­ nghØ phÐp n¨m, nghØ lÔ tÕt vµ c¸c chÕ ®é quy ®Þnh kh¸c cña nhµ n­íc VTG :Quü l­¬ng lµm thªm giê ®­îc tÝnh theo kÕ ho¹ch kh«ng ®­îc v­ît qu¸ sè giê lµm thªm theo quy ®Þnh cña Bé LuËt lao ®éng 2.1- Hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p thanh to¸n quü l­¬ng khi doanh nghiÖp kh«ng b¶o ®¶m chØ tiªu nép lîi nhuËn so víi n¨m tr­íc liÒn kÒ Trªn tinh thÇn coi c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp chØ lµ ng­êi lµm c«ng ¨n l­¬ng, nªn kh«ng thÓ b¾t hä ph¶i chÞu hËu qu¶ cña viÖc gi¶m sót lîi nhuËn cã khi d­íi c¶ møc l­¬ng c¬ b¶n. Do vËy nhµ n­íc nªn ¸p dông ph­¬ng ph¸p gi¶m trõ theo nguyªn t¾c cø gi¶m 1% lîi nhuËn trong n¨m tr­íc liÒn kÒ th× gi¶m ®i 0,5% quü l­¬ng ®iÒu chØnh t¨ng thªm, nh­ng møc gi¶m trõ kh«ng qu¸ 50% quü tiÒn l­¬ng ®iÒu chØnh t¨ng thªm vµ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc VTH = VC§ + V§C - V§C x [(1 - PTH/Pnt) x 0,5] Trong ®ã VTH :Quü l­¬ng thùc hiÖn cña doanh nghiÖp VC§ :Quü tiÒn l­¬ng chÕ ®é c¨n cø vµo l­¬ng tèi thiÓu lao ®éng ®Þnh biªn vµ hÖ sè l­¬ng V§C :Quü tiÒn l­¬ng ®iÒu chØnh t¨ng thªm ®­îc x¸c ®Þnh b»ng quü tiÒn l­¬ng theo ®¬n gi¸ ®­îc giao trõ ®i quü tiÒn l­¬ng chÕ ®é PTH :Lîi nhuËn n¨m thùc hiÖn Pnt :Lîi nhuËn n¨m tr­íc liÒn kÒ Ph­¬ng ph¸p nµy cã ­u ®iÓm lµ vÉn g¾n quü tiÒn l­¬ng víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cuèi cïng lµ lîi nhuËn nh­ng vÉn ®¶m b¶o ®­îc møc l­¬ng c¬ b¶n cho ng­êi lao ®éng. LÊy vÝ dô ë phÇn thùc tr¹ng trªn ta thÊy lîi nhuËn trong n¨m 1997 b»ng 55.033/62.176 = 89% so víi lîi nhuËn trong n¨m 1996 Quü l­¬ng theo chÕ ®é lµ: VC§ = L§B x TLmindn x (HCB + HPC) x 12 VC§ = 8236 x 300000 x (2,74 + 0,34) x 12 = 91.328 triÖu ®ång Quü l­¬ng ®iÒu chØnh lµ: V§C = 95.529 - 91.328 = 4.201 triÖu ®ång VËy quü l­¬ng kho¸n cho n¨m 1997 lµ VTH = 91.328 + 4.201 - 4.201 x [(1 - 55.033/62.176) x 0,5] = 95.298 tr. ® TiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña ng­êi lao ®éng sÏ b»ng TBQ = 95.298 triÖu-------------------------------8236 x 12 = 964.000 ®ång Cao h¬n so víi ¸p dông ph­¬ng ph¸p cò lµ 70.000 ®ång nªn ng­êi lao ®éng ®ì bÞ thiÖt thßi h¬n 2.2- §èi víi ph­¬ng ph¸p thanh to¸n quü tiÒn l­¬ng theo doanh thu Do tÝnh chÊt biÕn ®éng thÊt th­êng trªn thÞ tr­êng cña gi¸ c¶ vµ nhu cÇu nªn xÝ nghÖp ph¶i cã biÖn ph¸p x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh kú kÕ ho¹ch s¸t víi thùc tÕ ®Ó tÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. Tuy nhiªn ®©y lµ c«ng viÖc ®¬n gi¶n nªn cÇn ph¶i tiÕn hµnh theo c¸c b­íc sau B­íc 1: Thèng kª s¶n l­îng tõng lo¹i mÆt hµng cô thÓ Ýt nhÊt trong 3 n¨m gÇn ®©y, sau ®ã sö dông c¸c c«ng cô to¸n häc nh­ ph­¬ng ph¸p håi quy ­íc l­îng ®Ó thÊy râ xu h­íng biÕn ®æi, tõ ®ã dù b¸o ®­îc s¶n l­îng kú kÕ ho¹ch B­íc 2: TiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh kinh tÕ x· héi trong vµ ngoµi n­íc §èi víi c¸c doanh nghiÖp cã mÆt hµng xuÊt khÈu hoÆc ph¶i c¹nh tranh víi hµng ho¸ n­íc ngoµi th× ph¶i nghiªn cøu t×nh h×nh thÞ tr­êng ngoµi n­íc Nghiªn cøu c¸c v¨n b¶n s¾p söa ban hµnh, ®Æc biÖt lµ c¸c chÝnh s¸ch thuÕ, chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu, më réng thÞ tr­êng Dù ®o¸n tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ, gi¸ c¶ c¸c mÆt hµng bæ sung vµ thay thÓ ®Ó dù ®o¸n nhu cÇu hµng ho¸ cña m×nh th«ng qua c¸c mèi quan hÖ t­¬ng quan ®­îc biÓu diÔn qua c¸c hµm TiÕn hµnh ®iÒu tra nghiªn cøu thÞ tr­êng Cuèi cïng doanh nghiÖp tæng hîp c¸c yÕu tè trªn vµ tiÕn hµnh héi th¶o, lÊy ý kiÕn cña c¸c chuyªn gia ®Ó ®­a ra kÕt luËn cuèi cïng vÒ s¶n l­îng kÕ ho¹ch cã thÓ tiªu thô ®­îc MÆc dï vËy trong kú thùc hiÖn do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan lµm gi¸ b¸n suy gi¶m nªn nhµ n­íc cã thÓ ®­a thªm hÖ sè t¨ng gi¶m gi¸ vµo c«ng thøc x¸c ®Þnh quü l­¬ng nÕu gi¸ s¶n phÈm cã sù biÕn ®éng m¹nh §Ó thÊy râ, ta ®i vµo viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh thanh to¸n quü tiÒn l­¬ng cho khèi kinh doanh x¨ng dÇu cña tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt nam B¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng cho khèi s¶n xuÊt kinh doanh x¨ng dÇu n¨m 1998 ChØ tiªu SXKD §¬n vÞ tÝnh KÕ ho¹ch 1998 Thùc hiÖn 1998 So s¸nh TH/KH S¶n l­îng b¸n Doanh thu Lîi nhuËn Nép ng©n s¸ch Quü l­¬ng §¬n gi¸ m3 Tû.® Tû.® Tû.® Tû.® ®/1000® 4.350.000 13.200 330 3.994 182.7 13.84 4.506.836 12.295 406,1 5.504,52 170,1628 13,84 103,6 % 93,14 % 123,06 % 137,83 % 93,14 % 100 % Trong kú thùc hiÖn 1998 mÆc dï s¶n l­îng b¸n ®· t¨ng 3,6% nh­ng do gi¸ b¸n gi¶m 10% víi ®¬n gi¸ kh«ng ®æi nªn doanh thu chØ cßn 93,14% (mÆc dï lîi nhuËn vµ nép ng©n s¸ch vÉn t¨ng) Theo kiÕn nghÞ cña em th× cã thÓ ®­a thªm chØ sè gi¶m gi¸ trong c¸c tr­êng hîp gi¸ gi¶m nhiÒu VÝ dô nÕu gi¸ gi¶m bao nhiªu th× chØ sè ®iÒu chØnh sÏ t¨ng nªn b»ng 1/2 chØ sè gi¶m ®ã (®­îc ¸p dông nÕu gi¸ gi¶m qu¸ 5%) NÕu gi¸ gi¶m 10% th× chØ sè ®iÒu chØnh lµ 1,05 NÕu gi¸ gi¶m 20% th× chØ sè ®iÒu chØnh lµ 1,10 NÕu gi¸ gi¶m 30% th× chØ sè ®iÒu chØnh lµ 1,15 §©y chØ lµ vÝ dô cßn ®Ó ®­a vµo ¸p dông th× cÇn ph¶i tÝnh to¸n cô thÓ Quay l¹i vÝ dô ë khèi s¶n xuÊt kinh doanh thuéc Tæng C«ng ty X¨ng dÇu khi doanh thu gi¶m 10,1% th× chØ sè ®iÒu chØnh sÏ lµ I§C = (1 + 10,1%/2) = 1,0505 VTH98 = 13,84---------------1000 x 12.925 tû x 1,0505 = 178,756 tû Sù bï ®¾p nµy nh»m h¹n chÕ nh÷ng thiÖt thßi cho ng­êi lao ®éng do yÕu tè kh¸ch quan, ®¶m b¶o æn ®Þnh vÒ tiÒn l­¬ng vµ thu nhËp 3-Hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p x©y dùng quü l­¬ng cho c¸c bé phËn 3.1- hoµn thiÖn quü l­¬ng cho bé phËn gi¸n tiÕp Nh×n chung hiÖn nay ë nhiÒu doanh nghiÖp ®· tiÕn hµnh kho¸n quü l­¬ng cho bé phËn gi¸n tiÕp. Nh­ng viÖc kho¸n cho toµn bé khèi gi¸n tiÕp nh­ C«ng ty May 10 lµ kh«ng nªn v× nã kh«ng s¸t víi khèi l­îng c«ng viÖc cña tõng phßng ban Theo em th× C«ng ty May 10 còng nh­ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc kh¸c nªn tiÕn hµnh kho¸n tíi tõng phßng ban theo ph­¬ng ph¸p sau QTL = L§B x NCC§ x LCBCV---------------26 x M§C Trong ®ã QTL :Quü tiÒn l­¬ng kho¸n theo lao ®éng ®Þnh biªn cña phßng ban L§B :Lao ®éng ®Þnh biªn cña phßng ban NCC§ :Ngµy c«ng chÕ ®é trong th¸ng LCBCV :L­¬ng cÊp bËc c«ng viÖc b×nh qu©n cña c¸c phßng ban M§C :Møc ®iÒu chØnh tiÒn l­¬ng cña C«ng ty (do C«ng ty ban hµnh vµ ®­îc ®iÒu chØnh hµng th¸ng tuú thuéc vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty) X¸c ®Þnh quü l­¬ng phÇn cøng cña c¸c phßng ban Quü l­¬ng phÇn cøng = å( NCTT x LCBBT---------------26 ) Trong ®ã NCTT :Sè c«ng thùc hiÖn cña c«ng nh©n i LCBBT :L­¬ng cÊp bËc b¶n th©n tõng ng­êi cña tæ X¸c ®Þnh quü l­¬ng phÇn mÒm Quü l­¬ng phÇn mÒm = Quü l­¬ng kho¸n - Quü l­¬ng phÇn cøng X¸c ®Þnh møc chi l­¬ng phÇn mÒm ML = Quü l­¬ng phÇn mÒm---------------------------------------------------------- å(NCTTi x Hi) x LCBCV---------------26 Trong ®ã ML :Møc chi l­¬ng cña tæ NCTTi :Ngµy c«ng thùc tÕ cña c«ng nh©n i LCBCV :L­¬ng cÊp bËc c«ng viÖc cña c«ng nh©n viªn i Hi :H¹ng thµnh tÝch cña ng­êi thø i xÐt trªn c¸c mÆt hoµn thµnh c«ng viÖc, ý thøc kû luËt... H¹ng thµnh tÝch ®­îc xÕp lo¹i A, B, C t­¬ng øng víi c¸c hÖ sè lµ 1,1; 1; 0,9 X¸c ®Þnh møc thu nhËp hµng th¸ng cña tõng ng­êi TN = LCBBT---------------26 NCTT + LCBCV---------------26 x NCTT x Hi x ML + PC TN :Thu nhËp tiÒn l­¬ng mét ng­êi mét th¸ng NCTT :Ngµy c«ng thùc tÕ ®i lµ cña ng­êi ®ã Hi :HÖ sè ph©n h¹ng thµnh tÝch hoµn thµnh nhiÖm vô th¸ng cña ng­êi ®ã ML :Møc chi l­¬ng cña tæ, phßng PC :Phô cÊp l­¬ng LCBCV :L­¬ng cÊp bËc c«ng viÖc cña ng­êi ®ã LCBBT :L­¬ng cÊp bËc b¶n th©n cña ng­êi ®ã VÝ dô: Phßng kÕ ho¹ch cña nhµ m¸y cã 5 ng­êi sau - Nh©n viªn A cã hÖ sè cÊp bËc b¶n th©n lµ 2,5 vµ cÊp bËc c«ng viÖc lµ 2,8 - Nh©n viªn B cã hÖ sè cÊp bËc b¶n th©n lµ 2,7 vµ cÊp bËc c«ng viÖc lµ 2,7 - Nh©n viªn C cã hÖ sè cÊp bËc b¶n th©n lµ 2,7 vµ cÊp bËc c«ng viÖc lµ 2,78 - Nh©n viªn D cã hÖ sè cÊp bËc b¶n th©n lµ 3,0 vµ cÊp bËc c«ng viÖc lµ 3,2 - Nh©n viªn E cã hÖ sè cÊp bËc b¶n th©n lµ 2,8 vµ cÊp bËc c«ng viÖc lµ 2,6 Trong th¸ng nh©n viªn A lµm 26 ngµy c«ng, nh©n viªn B lµm 25 ngµy, nh©nviªn C lµm 25 ngµy, nh©n viªn D lµm 24 ngµy, nh©n viªn E lµm 26 ngµy H¹ng thµnh tÝch cña nh©n viªn A lµ B t­¬ng øng víi hÖ sè 1,1 H¹ng thµnh tÝch cña nh©n viªn B lµ B t­¬ng øng víi hÖ sè 1 H¹ng thµnh tÝch cña nh©n viªn C lµ B t­¬ng øng víi hÖ sè 1 H¹ng thµnh tÝch cña nh©n viªn D lµ C t­¬ng øng víi hÖ sè 0,9 H¹ng thµnh tÝch cña nh©n viªn E lµ B t­¬ng øng víi hÖ sè 1 Trong th¸ng møc ®iÒu chØnh cña c«ng ty lµ 1,5 C¸c b­íc tiÕn hµnh thanh to¸n tiÒn l­¬ng cho mçi ng­êi LCBCV = 2,8 + 2,7 + 3,2 + 2,78 + 2,6-------------------------------------------------------------------5 = 2,816 Quü l­¬ng kho¸n cña tæ lµ QLK = 5 x 26 x (2,816 x 144000)-------------------------------------------26 x 1,5 = 3.041.280 ®ång Quü l­¬ng cøng cña tæ = 144000-------------------26 (2,5 x 26 + 2,7 x 25 + 3 x 24 + 2,8 x 26) = 1.909.661 ®ång Quü l­¬ng mÒm cña tæ = 3.041.280 - 1.909.661 = 1.131.619 ®ång Møc chi l­¬ng cña tæ lµ ML = 1.131.619------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ (2,8 x 26 x 1,1 + 2,7 x 25 x 1 + 2,78 x 25 x 1 + 3,2 x 24 x 0,9 + 2,6 x 26 x 1) 144000-----------26 = 0,578 Møc thu nhËp cña tõng ng­êi lµ Nh©n viªn A = 2,5 x 144000-------------------------------26 x 26 + 2,8 x 144000-------------------------------26 x 26 x 1,1 x 0,578 = 616.354 ®ång Nh©n viªn B = 2,7 x 144000-------------------------------26 x 25 + 2,7 x 144000-------------------------------26 x 25 x 1 x 0,578 = 589.929 ®ång Nh©n viªn C = 2,5 x 144000-------------------------------26 x 26 + 2,78 x 144000-------------------------------26 x 26 x 1,1 x 0,578 = 596.331 ®ång Nh©n viªn D = 3 x 144000-------------------------------26 x 24 + 3,2 x 144000-------------------------------26 x 24 x 0,9 x 0,578 = 620.038 ®ång Nh©n viªn E = 2,8 x 144000-------------------------------26 x 26 + 2,6 x 144000-------------------------------26 x 26 x 1 x 0,578 = 615.172 ®ång NhËn xÐt Ph­¬ng ph¸p kho¸n nµy ®· g¾n tiÒn l­¬ng kho¸n víi khèi l­îng c«ng viÖc tõng phßng ban TiÒn l­¬ng cña mçi ng­êi kh«ng chØ phô thuéc vµo cÊp bËc b¶n th©n, cÊp bËc c«ng viÖc mµ cßn phô thuéc vµo h¹ng thµnh tÝch cña mçi ng­êi Tuy nhiªn còng gÆp ph¶i nh­îc ®iÓm lµ viÖc xÕp h¹ng thµnh tÝch do b×nh bÇu hoÆc tr­ëng phßng xÕp h¹ng th× tÝnh kh¸ch quan kh«ng cao 3.2- Hoµn thiÖn quü l­¬ng cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt Nh­ ®· ph©n tÝch quü l­¬ng nµy cña C«ng ty May 10 th× mÆc dï C«ng ty ®· tiÕn hµnh giao kho¸n tíi tõng c«ng ®o¹n, bé phËn trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt. Nh­ng theo em nghÜ viÖc giao kho¸n tíi tõng c«ng ®o¹n lµ kh«ng cÇn thiÕt, mµ C«ng ty chØ cÇn giao kho¸n quü l­¬ng ®Õn c¸c ph©n x­ëng. Sau ®ã ph©n x­ëng tiÕn hµnh giao kho¸n trùc tiÕp ngay cho ng­êi lao ®éng Trong mçi c«ng ®o¹n cña d©y chuyÒn, mét bé phËn c«ng nh©n cïng thao t¸c mét c«ng viÖc gièng nhau (nh­ cïng c¾t, cïng may...) th× ®¬n gi¸ kho¸n sÏ ®­îc x©y dùng tõ l­¬ng cÊp bËc c«ng viÖc vµ ®Þnh møc lao ®éng cña bé phËn ®ã §GK = LCBCV---------------MSL §GK :§¬n gi¸ kho¸n LCBCV:L­¬ng cÊp bËc c«ng viÖc cña c«ng ®o¹n ®ã MSL :Møc s¶n l­îng trung b×nh tiªn tiÕn Tuy nhiªn ®Ó tr¸nh thiÖt thßi cho nh÷ng ng­êi cã th©m niªn tay nghÒ cao, ®­îc kho¸n cïng lo¹i ®¬n gi¸ th× tõ quü l­¬ng ph©n x­ëng ta cã thÓ ®Ó l¹i tõ 5 - 10% ®Ó lËp quü phô cÊp th©m niªn cho c«ng nh©n lµm viÖc l©u n¨m t¹i doanh nghiÖp hoÆc cã thÓ cho nh÷ng ng­êi nµy thao t¸c trªn nh÷ng m¸y cò vµ x©y dùng ®¬n gi¸ cao h¬n VÝ dô: Cã thÓ quy ®Þnh nh­ sau: Ai cã ®ñ 10 n¨m lµm viÖc t¹i doanh nghiÖp mµ trùc tiÕp lµm l­¬ng s¶n phÈm, sÏ ®­îc phô cÊp thªm 5%. Tõ n¨m thø 11 trë ®i, mçi n¨m ®­îc phô cÊp thªm 2%, tèi ®a kh«ng qu¸ 20% Nh­ vËy ®¬n gi¸ s¶n phÈm ®­îc x©y dùng tõ hÖ sè cÊp bËc c«ng viÖc nh­ trªn vÉn khuyÕn khÝch ng­êi cã n¨ng suÊt cao, chÊt l­îng tèt, kh«ng kÓ thî bËc nµo vµ chóng ta vÉn cã thÓ quan t©m ®Çy ®ñ ®Õn ng­êi l©u n¨m g¾n bã víi doanh nghiÖp. MÆt kh¸c ngoµi khèi l­îng s¶n phÈm lµm ra quü tiÒn l­¬ng cßn ph¶i g¾n víi c¸c chØ tiªu kh¸c ®Ó ®­a vµo tÝnh l­¬ng s¶n phÈm. VÝ dô cã thÓ ¸p dông c¸ch tÝnh nµy ë nhµ m¸y May thuéc C«ng ty DÖt Hµ Néi nh­ sau - ChØ tiªu s¶n l­îng + Lo¹i I: §¹t tõ 100% kÕ ho¹ch s¶n l­îng trë lªn th× ®­îc 5 ®iÓm + Lo¹i II: §¹t tõ 95 ®Õn 99% kÕ ho¹ch s¶n l­îng th× ®­îc 4 ®iÓm - ChØ tiªu vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm C¨n cø vµo tû lÖ ®Þnh møc phÈm cÊp cô thÓ cña tõng ngµnh s¶n xuÊt ®Ó ph©n lo¹i s¶n phÈm + Lo¹i I: §¹t tõ 95 - 100% s¶n l­îng lo¹i I ®­îc 5 ®iÓm + Lo¹i II: §¹t tõ 90 - 94% s¶n l­îng lo¹i I ®­îc 4 ®iÓm - ChØ tiªu vÒ tiÕt kiÖm vµ an toµn s¶n xuÊt + Lo¹i I: §¹t 100% chØ tiªu an toµn vµ tiÕt kiÖm trong s¶n xuÊt ®­îc 5 ®iÓm + Lo¹i II: Cã vi ph¹m nhá nh­ng ch­a ®Õn møc kû luËt ®­îc 4 ®iÓm - ChØ tiªu vÒ ngµy giê c«ng SÏ tuú vµo tõng lo¹i ®èi t­îng nh­ n÷ cã con nhá, míi sinh ®Ó ph©n lo¹i + Lo¹i I: Cã sè ngµy c«ng trong th¸ng thÊp h¬n kÕ ho¹ch 1 c«ng ®­îc c«ng 5 ®iÓm + Lo¹i II: Cã sè ngµy c«ng trong th¸ng thÊp h¬n 2 c«ng so víi kÕ ho¹ch th× ®­îc 4 ®iÓm TÊt nhiªn C«ng ty cã thÓ ph©n lµm nhiÒu lo¹i h¬n n÷a Tõ sè ®iÓm tõng chØ tiªu mµ c¸ nh©n ®¹t ®­îc trong th¸ng, C«ng ty sÏ ph©n h¹ng thµnh tÝch hoµn thµnh nhiÖm vô nh­ sau - Lo¹i A nÕu sè ®iÓm ®¹t 20 ®iÓm th× sè h¹ng thµnh tÝch lµ 1,1 - Lo¹i B nÕu sè ®iÓm ®¹t 19 ®iÓm th× sè h¹ng thµnh tÝch lµ 1 - Lo¹i C nÕu sè ®iÓm ®¹t 17 - 18 ®iÓm th× sè h¹ng thµnh tÝch lµ 0,9 T¹i mçi ph©n x­ëng lµm l­¬ng kho¸n ngoµi viÖc hoµn thiÖn kh©u tæ chøc, phôc vô n¬i lµm viÖc, bè trÝ hîp lý ®éi ngò lao ®éng th× viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ chÊt l­îng s¶n phÈm lµ rÊt cÇn thiÕt. NÕu kh«ng s¶n phÈm bÞ h­ háng nhiÒu sÏ lµm cho biÖn ph¸p kho¸n s¶n phÈm h¹n chÕ t¸c dông Tuy vËy t¨ng c­êng kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm chØ lµ h×nh thøc bÒ ngoµi, vÊn ®Ò cèt lâi lµ lµm sao cho ng­êi lao ®éng ph¶i nhËp t©m, ý thøc gi¶m thiÓu c¸c s¶n phÈm bÞ lçi II- Hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng 1- Qu¶n lý n¨ng suÊt lao ®éng khi x©y dùng quü tiÒn l­¬ng kÕ ho¹ch Nh­ ®· ph©n tÝch hiÖn nay nhµ n­íc quy ®Þnh viÖc c¸c doanh nghiÖp ®­îc phÐp ®iÒu chØnh hÖ sè l­¬ng tèi thiÓu doanh nghiÖp ¸p dông chØ c¨n cø vµo lîi nhuËn vµ nép ng©n s¸ch liÒn kÒ lµ kh«ng ®Çy ®ñ. V× t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng lµ c¬ së ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn vÒ lîi Ých gi÷a nhµ n­íc, doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng. Nã lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh viÖc sö dông lao ®éng cã hiÖu qu¶ hay kh«ng. Do ®ã trong qu¸ tr×nh qu¶n lý nhµ n­íc, c¬ quan chñ qu¶n nhÊt thiÕt ph¶i qu¶n lý chØ tiªu nµy §¬n cö lµ quü tiÒn l­¬ng lµ quü tiÒn l­¬ng ë C«ng ty thÐp ViÖt Nam NÕu tiÒn l­¬ng b×nh qu©n gi¶m b»ng tèc ®é gi¶m cña n¨ng suÊt lao ®éng (®¸ng nhÏ ra ph¶i gi¶m nhiÒu h¬n míi ph¶i) th× quü tiÒn l­¬ng sÏ kh«ng ph¶i lµ 115.938 triÖu mµ chØ lµ: V98 = L§B x TLBQ x 12 Trong ®ã V98 :Quü tiÒn l­¬ng n¨m 98 theo c¸ch tÝnh míi L§B :Lao ®éng ®Þnh biªn TLBQ :tiÒn l­¬ng b×nh qu©n khi tÝnh l¹i, gi¶m nh­ tèc ®é gi¶m cña n¨ng suÊt lao ®éng TLBQ = 920.620 x 90% = 828.560 ®ång V98 = 17.409 x 828.560 x 12 = 173.093 triÖu Khi ®ã chi phÝ tiÒn l­¬ng ®· gi¶m ®­îc DV = 215.938 - 173.093 = 42.845 triÖu, t­¬ng øng víi 24,75% 2- Qu¶n lý c¸c chØ tiªu kh¸c ®Ó qu¶n lý tiÒn l­¬ng cã hiÖu qu¶ §Ó qu¶n lý møc chi phÝ tiÒn l­¬ng chÝnh x¸c, hiÖu qu¶ nh­ng vÉn t«n träng quyÒn chñ ®éng cña c¸c doanh nghiÖp trong lÜnh vùc lao ®éng tiÒn l­¬ng th× c¸c doanh nghiÖp khi x©y d­ngj møc chi phÝ tiÒn l­¬ng cña m×nh ph¶i gi¶i tr×nh chi tiÕt c¸c yªu cÇu sau Lo¹i møc lao ®éng (hoÆc c¸c tiªu chuÈn vÒ lao ®éng) ®­îc sö dông ®Ó tÝnh to¸n c¸c møc chi phÝ lao ®éng tæng hîp. §©y lµ c¨n cø quan träng nhÊt ®Ó x¸c ®Þnh ®óng møc chi phÝ tiÒn l­¬ng. Nh÷ng biÖn ph¸p tæ chøc kü thuËt ®Ó khai th¸c c¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, tiÕt kiÖm chi phÝ lao ®éng Mèi quan hÖ gi÷a tèc ®é t¨ng khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt kinh doanh vµ tèc ®é t¨ng nhu cÇu vÒ lao ®éng §èi víi tiÒn l­¬ng b×nh qu©n ph¶i c¨n cø vµo t­¬ng quan vÒ tiÒn l­¬ng cña c¸c doanh nghiÖp trong cïng ngµnh ®Ó b¶o ®¶m sù c«ng b»ng vµ b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp. ChÝnh phñ cÇn hoµn thiÖn hÖ thèng thuÕ, x¸c ®Þnh møc thuÕ hîp lý ®Ó ®iÒu tiÕt gi÷a doanh thu vµ chi phÝ thùc cho s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, kh«ng t¹o sù chªnh lÖch qu¸ lín vÒ nghÜa vô vµ quyÒn lîi cña c¸c doanh nghiÖp 3- T¨ng tû träng quü l­¬ng s¶n phÈm vµ gi¶m quü l­¬ng thêi gian Quü l­¬ng thêi gian cµng nhá chøng tá bé m¸y qu¶n lý cµng gän nhÑ, hiÖu suÊt sö dông lao ®éng cµng cao. §Ó thùc hiÖn doanh nghiÖp cÇn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p sau Trang bÞ c¸c thiÕt bÞ chuyªn dïng nh­ m¸y tÝnh c¸ nh©n cho c¸c phßng ban. Nh÷ng thiÕt bÞ nµy sÏ hç trî ®¾c lùc cho c«ng t¸c qu¶n lý, gióp cho viÖc qu¶n lý tiÕn hµnh cã c¨n cø khoa häc, cã hiÖu suÊt cao. Trªn c¬ së cã sù trî gióp cña c¸c m¸y mãc hiÖn ®¹i C«ng ty cã thÓ thùc hiÖn kÕ ho¹ch tinh gi¶m bé m¸y gän nhÑ Gi¶m bít l­îng thêi gian cña c«ng nh©n lµm l­¬ng thêi gian do m¸y háng, thiÕu nguyªn vËt liÖu... + Phßng kÕ ho¹ch vËt t­ ph¶i chuÈn bÞ lo ®Çy ®ñ nguyªn nhiªn vËt liÖu, cã thÓ ph¶i dù tr÷ c¸c nguyªn liÖu hiÕm kh«ng cã b¸n s½n trªn thÞ tr­êng ®Ó b¶o ®¶m cho s¶n xuÊt diÔn ra liªn tôc + Phßng kü thuËt, bé phËn c¬ khÝ ph¶i th­êng xuyªn kiÓm tra m¸y mãc, nÕu cã trôc trÆc ph¶i kÞp thêi söa ch÷a ngay. Trong giê s¶n xuÊt mµ m¸y háng th× bé phËn c¬ khÝ söa ch÷a còng ph¶i chÞu mét phÇn tr¸ch nhiÖm. III- Mét sè biÖn ph¸p kh¸c 1- VÒ c«ng t¸c tæ chøc lao ®éng Mét trong nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng tiÕt kiÖm chi phÝ tiÒn l­¬ng lµ c«ng t¸c tæ chøc lao ®éng trong doanh nghiÖp Tæ chøc lao ®éng mét c¸ch khoa häc sÏ cho phÐp TiÕt kiÖm sè l­îng lao ®éng cÇn thiÕt theo nhiÖm vô s¶n xuÊt, kinh doanh ®· ®Þnh TiÕt kiÖm chi phÝ lao ®éng trong mét ®on vÞ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh do ®ã tiÕt kiÖm chi phÝ tiÒn l­¬ng B¶o ®¶m tiÕt kiÖm vµ sö dông cã hiÖu qu¶ vËt t­ thiÕt bÞ kü thuËt trong s¶n xuÊt kinh doanh, tiÕt kiÖn chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm §Ó thùc hiÖn c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i X©y dùng c¸c h×nh thøc ph©n c«ng vµ hiÖp t¸c lao ®éng hîp lý, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng §æi míi bé m¸y qu¶n lý cña doanh nghiÖp theo h­íng gän nhÑ, Ýt biªn chÕ nh­ng lµm viÖc cã hiÖu qu¶ ®Ó ®¸p øng ®ßi hái cña c¬ chÕ thÞ tr­êng T¨ng c­êng c«ng t¸c ®µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, tay nghÒ cho c«ng nh©n viªn trong ®ã cã bé phËn lao ®éng tiÒn l­¬ng 2- §Çu t­ ®æi mãi thiÕt bÞ cho doanh nghiÖp nhµ n­íc Theo hiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan cña c¸c n­íc trong khu vùc ASEAN th× ViÖt Nam sÏ chÝnh thøc gia nhËp hoµn toµn vµo thÞ tr­êng trong khu vùc tù do cña 10 n­íc §«ng Nam ¸ vµo n¨m 2006. §ã lµ c¬ héi tèt cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn nh­ng còng lµ th¸ch thøc to lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã c¬ së s¶n xuÊt l¹c hËu. Trong ®ã bao gåm c¶ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc lµm ¨n cã l·i nh­ng do ®éc quyÒn hiÖn nay. Víi nguån tµi chÝnh h¹n chÕ nhµ n­íc nªn t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp huy ®éng c¸c nguån vèn kh¸c trong vµ ngoµi doanh nghiÖp. Trong ®ã nguån vèn do ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp ®ãng gãp lµ rÊt quan träng, nã cã t¸c dông nhiÒu mÆt. C¶i thiÖn t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nãi chung vµ cho chÝnh b¶n th©n ng­êi lao ®éng nãi riªng. Qu¶n lý tiÒn l­¬ng chØ thùc sù cã hiÖu qu¶ khi s¶n phÈm ®­îc tiªu thô, doanh thu cao vµ lîi nhuËn lín. Do vËy ®Ó doanh nghiÖp nhµ n­íc tån t¹i vµ ho¹t ®éng thùc sù cã hiÖu qu¶, kh«ng chØ dùa vµo ®éc quyÒn th× ngoµi ®æi míi, hiÖn ®¹i ho¸ trang thiÕt bÞ, mçi doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng, nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng thÝch øng víi thÞ tr­êng, t×m kiÕm c¬ héi ph¸t triÓn míi KÕt luËn Qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ tõ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nªn kinh tÕ hµng nhiÒu thµnh phÇn cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc. §· ®Æt c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh buéc ph¶i c¹nh tranh b×nh ®¼ng víi c¸c xÝ nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Nªn c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ph¶i ®æi míi, hoµn thiÖn tõng b­íc nh÷ng tån t¹i do c¬ chÕ cò ®Ó l¹i. Trong ®ã ®æi míi c¸ch x©y dùng vµ qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng lµ mét néi dung quan träng. Tuy nhiªn viÖc ®ã kh«ng cã nghÜa lµ c¾t gi¶m tiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng mµ néi dung chÝnh cña ®æi míi tiÒn l­¬ng lµ xo¸ bá bao cÊp tiÒn l­¬ng, chèng chñ nghÜa ph©n phèi b×nh qu©n, buéc c¸c xÝ nghiÖp ph¶i tù h¹ch to¸n kinh tÕ, ®­a tiÒn l­¬ng vµo chi phÝ cña gi¸ thµnh s¶n phÈm. C¸c xÝ nghiÖp ph¶i tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ gi¸ trÞ cña søc lao ®éng mµ ng­êi c«ng nh©n ®· hao phÝ, h¹ gi¸ thµnh cña s¶n phÈm, n©ng cao thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. §ång thêi nghiªn cøu ®­a vµo ¸p dông c¸c h×nh thøc kho¸n s¶n phÈm, t¨ng dÇn tû träng quü l­¬ng kho¸n, g¾n lîi Ých cña ng­êi lao ®éng víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng tõ ®ã t¨ng lîi nhuËn MÆt kh¸c do ®Æc ®iÓm riªng cã ë c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. ViÖc hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p x©y dùng vµ qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng vÒ phÝa nhµ n­íc cßn nh»m môc ®Ých gi¶i quyÕt m©u thuÉn vÒ lîi Ých gi÷a nhµ n­íc, doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng, thùc hiÖn c«ng b»ng vµ b×nh ®¼ng gi÷a c¸c ngµnh, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp b¶o toµn vµ ph¸t triÓn ®­îc vèn. Víi nh÷ng yªu cÇu bøc xóc nh­ trªn ®ßi hái doanh nghiÖp vµ nhµ n­íc kh«ng thÓ kh«ng hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p x©y dùng vµ qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng. Vµ bµi viÕt trªn ®©y ®· ®i ph©n tÝch mét sè nh÷ng tån t¹i vµ ph­¬ng h­íng gi¶i quyÕt. Víi mong muèn ®­a c«ng t¸c lao ®éng tiÒn l­¬ng trë vÒ ®óng vai trß cña nã. MÆc dï ®· nç lùc cè g¾ng nh­ng do tr×nh ®é cã h¹n vµ thêi gian h¹n chÕ nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. RÊt mong ®­îc sù chØ b¶o thªm cña c¸c thÇy c« ®Ó bµi viÕt ®­îc tèt h¬n Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh kinh tÕ lao ®éng - Tr­êng ®¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n C¸c v¨n b¶n vÒ chÕ ®é tiÒn l­¬ng míi, tËp 5 S¸ch chi phÝ tiÒn l­¬ng cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng §æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch qu¶n lý lao ®éng tiÒn l­¬ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng T¹p chÝ lao ®éng x· héi T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ Bé luËt lao ®éng n­íc CHXHCN ViÖt Nam B¸o c¸o tæng kÕt t×nh h×nh thùc hiÖn nghÞ ®Þnh 26/CP cña ChÝnh phñ 9. Quy chÕ tr¶ l­¬ng cña c«ng ty may 10, c«ng ty dÖt Hµ Néi  Môc lôc