Đề tài Hoạt động trợ giúp pháp lý của luật sư, Thực trạng và giải pháp

HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP KHOA ÑAØO TAÏO LUAÄT SÖ BAØI TIEÅU LUAÄN LUAÄT SÖ VAØ NGHEÀ LUAÄT SÖ Chuyeân ñeà: Hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù cuûa luaät sö Thöïc traïng vaø giaûi phaùp Hoï vaø teân: Sinh ngaøy Tp. Hoà Chí Minh, ngaøy 30 thaùng 01 naêm 2012 Mục lục Lôøi môû ñaàu 3 Hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù cuûa luaät sö 4 Söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa trôï giuùp phaùp lyù ôû Vieät Nam 4 2. Vai troø cuûa luaät sö trong hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù 9 3. Thöïc traïng hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù cuûa luaät sö 11 II. Phöông höôùng - giaûi phaùp cho hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù cuûa luaät sö 14 Lôøi keát 16 Taøi lieäu tham khaûo 17 Lôøi môû ñaàu Trôï giuùp phaùp lyù laø chöùc naêng quan troïng trong heä thoáng tö phaùp cuûa moïi quoác gia, ñaëc bieät laø ñoái vôùi nhöõng ñoái töôïng ngheøo khoå vaø nhoùm thieät thoøi trong xaõ hoäi khoâng coù khaû naêng thueâ luaät sö baøo chöõa hoaëc traû tieàn cho tö vaán vaø ñaïi dieän. Ñieàu kieän ñeå coâng daân coù theå tieáp caän coâng lyù laø hoï caàn phaûi coù naêng löïc caù nhaân nhaát ñònh (hieåu bieát vaø naêng löïc daân söï), taøi chính vaø ñieàu kieän soáng….. do vaäy trôï giuùp phaùp lyù ñaõ chöùng minh laø moät coâng cöï quan troïng ñeå ñaûm baûo ngöôøi ngheøo, ñoái töôïng yeáu theá khaùc coù theå tieáp caän coâng lyù. Nhìn thaáy ñuôïc vai troø quan troïng cuûa trôï giuùp phaùp lyù Chính phuû Vieät Nam ñaõ noã löïc thaønh laäp heä thoáng trôï giuùp phaùp lyù trong toaøn quoác vaøo 1997, ñaây laø coät moác quan troïng vaø roõ neùt trong heä thoáng tö phaùp cuûa Vieät Nam, ñoàng thôøi theå hieän söï chaêm lo quan taâm cuûa Ñaûng vaø Nhaø Nöôùc ñeán caùc ñoái töôïng ngheøo vaø thieät thoøi trong xaõ hoäi. Cho ñeán nay, heä thoáng trôï giuùp phaùp lyù ôû Vieät nam ñaõ phaùt trieån vaø trôû thaønh moät trong nhöõng boä phaän quan troïng cuûa ñôøi soáng phaùp lyù vaø muïc ñích cuûa noù laø hoã trôï ngöôøi daân tieáp caän coâng lyù. Traõi qua moät thôøi gian daøi ñi vaøo ñôøi soáng ngöôøi daân trôï giuùp phaùp lyù ñaõ ñöôïc ñònh hình vaø hoaøn thieän thoâng qua Luaät trôï giuùp phaùp lyù ñöôïc ban haønh ngaøy 29 thaùng 06 naêm 2006 vaø coù hieäu löïc ngaøy 1 thaùng 01 naêm 2007 nhaèm khaúng ñònh vò trí vaø vai troø cuûa mình trong heä thoáng tö phaùp, taïo cô sôû phaùp lyù cho söï phaùp trieån beàn vöõng cuûa caû heä thoáng trôï giuùp phaùp lyù. Nhaèm cung caáp dòch vuï phaùp lyù mieãn phí cho ngöôøi ñöôïc trôï giuùp phaùp lyù baûo veä quyeàn, lôïi ích hôïp phaùp cuûa mình, naâng cao hieåu bieát phaùp luaät, yù thöùc toân troïng vaø chaáp haønh phaùp luaät trong moïi ngöôøi daân, luaät trôï giuùp phaùp lyù ra ñôøi ñaõ goùp phaàn vaøo vieäc phoå bieán, giaùo duïc phaùp luaät, baûo veä coâng lyù, ñaûm baûo coâng baèng xaõ hoäi, phoøng ngöøa, haïn cheá tranh chaáp vaø vi phaïm phaùp luaät. Theå hieän roõ neùt moät trong nhöõng quyeàn cô baûn cuûa caùc ñoái töôïng ñöôïc trôï giuùp phaùp lyù laø quyeàn löïa choïn ngöôøi thöïc hieän trôï giuùp nhö: Trôï giuùp vieân phaùp lyù, Luaät sö, Tö vaán vieân phaùp luaät. Ñieàu naøy theå hieän söï phaùp trieån vöôït baäc cuûa trôï giuùp phaùp lyù nhaèm coá gaéng ñaït tôùi chaát löôïng dòch vuï toát nhaát taïo nieàm tin tuyeät ñoái töø caùc ñoái töôïng ñöôïc trôï giuùp phaùp lyù. Ñaëc bieät, hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù cuûa Luaät sö ñöôïc ñaøo taïo vaø coù kyõ naêng laø yeáu toá caàn thieát vaø trôû thaønh moät phaàn quan troïng trong heä thoáng tö phaùp. Nhaø nöôùc khuyeán khích luaät sö tham gia hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù mieãn phí. Ñeå hieåu roõ hôn hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù cuûa Luaät sö Vieät Nam ñoái vôùi caùc ñoái töôïng ñöôïc huôûng trôï giuùp phaùp lyù trong xaõ hoäi ñaït ñöôïc thaønh töïu nhö theá naøo vaø ra sao? chuùng ta cuøng nhau tìm hieåu thöïc traïng cuûa hoaït ñoäng naøy. I. HOAÏT ÑOÄNG TRÔÏ GIUÙP PHAÙP LYÙ CUÛA LUAÄT SÖ 1. Söï hình thaønh vaø phaùp trieån cuûa trôï giuùp phaùp lyù ôû Vieät Nam Theo nghóa roäng, noùi ñeán ngheà luaät laø noùi ñeán coâng vieäc chuyeân moân cuûa nhöõng ngöôøi hoaït ñoäng lieân quan ñeán phaùp luaät nhö: Thaåm phaùn, kieåm saùt vieân, ñieàu tra vieân, luaät sö, chaáp haønh vieân, giaùm ñònh vieân, coâng an….hay nhöõng ngheà lieân quan ñeán luaät nhö coâng chöùng vieân, chuyeân vieân phaùp lyù, giaûng vieân daïy luaät……Hieåu theo nghóa naøy, chuùng ta deã thaáy raèng ngheà luaät thaät ña daïng, phong phuù. Cuï theå hôn ôû nghóa heïp, khi ñeà caäp ñeán ngheà luaät laø chuùng ta lieân töôûng ñeán ngheà luaät sö. Ngheà luaät sö laø ngheà luaät tieâu bieåu, theå hieän ñaày ñuû nhöõng ñaëc tröng cuûa ngheà luaät. Ngheà luaät sö coù nhöõng khaùc bieät vôùi nhöõng ngheà lieân quan ñeán phaùp luaät neâu treân khoâng chæ ởù chöùc naêng, theo söï phaân coâng cuûa xaõ hoäi, maø coøn ôû choå noù ñöôïc theå hieän qua caùc phöông thöùc haønh ngheà moät caùch töï do, ñoäc laäp treân cô sôû phaùp luaät vaø tuaân theo phaùp luaät. Ngheà luaät sö khoâng gioáng nhö nhöõng ngheà bình thöôøng khaùc vì ngoaøi nhöõng yeâu caàu veà kieán thöùc vaø trình ñoä chuyeân moân thì yeâu caàu veà ngheà luaät sö coøn phaûi tuaân thuû theo quy taéc ñaïo ñöùc vaø öùng xöû ngheà nghieäp, ñaây laø moät neùt ñaëc thuø rieâng cuûa ngheà luaät sö. Moät trong nhöõng ñöùc tính theå hieän ñaïo ñöùc trong hoaït ñoàng ngheà nghieäp cuûa luaät sö laø tính trôï giuùp. Do söï phaùt trieån khoâng ñoàng ñeàu caû veà ñôøi soáng vaät chaát laãn tinh thaàn trong coäng ñoàng xaõ hoäi, baát kyø xaõ hoäi naøo trong coäng ñoàng daân cö cuõng toàn taïi nhöõng ngöôøi rôi vaøo vò theá thaáp keùm so vôùi maët baèng chung cuûa xaõ hoäi nhö: ngöôøi ngheøo, ngöôøi giaø ñôn coâi, ngöôøi taøn taät, ngöôøi chöa thaønh nieân… thieáu söï quan taâm chaêm soùc, thöông yeâu cuûa gia ñình vaø xaõ hoäi, hoï döôøng nhö bò laõng queân trong coäng ñoàng xaõ hoäi, keùm hieåu bieát veà phaùp luaät, do vaäy hoï thöôøng bò öùc hieáp, bò ñoái xöû baát coâng traùi phaùp luaät, nhoùm ngöôøi naøy raát caàn söï giuùp ñôû, beânh vöïc cuûa nhöõng khaùc, ñaëc bieät laø caàn söï trôï giuùp voâ tö khoâng vuï lôïi cuûa nhöõng ngöôøi coù kieán thöùc, hieåu bieát saâu roäng veà phaùp luaät, coù trình ñoä chuyeân moân veà luaät nhö luaät sö ñeå beânh vöïc vaø baûo veä quyeàn lôïi ích hôïp phaùp cho hoï. Hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù cuûa luaät sö ñoái vôùi nhöõng ñoái töôïng naøy khoâng chæ laø boån phaän, traùch nhieäm maø coøn laø thöôùc ño loøng nhaân aùi, ñaïo ñöùc theå hieän tính nhaân vaên cuûa luaät sö. So vôùi neàn tö phaùp nhaân daân cuûa cheá ñoä môùi vôùi moät beà daøy lòch söû, gaén lieàn vôùi söï ra ñôøi, hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa nhaø nöôùc kieåu môùi – nhaø nöôùc daân chuû nhaân daân thì hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù ra ñôøi muoän hôn vaø cuõng coøn môùi meû ôû Vieät Nam so vôùi caùc hoaït ñoäng tö phaùp khaùc. Hoaït ñoäng naøy chæ môùi ra ñôøi vaøo 1997 döïa treân neàn taûng nhöõng thaønh töïu phaùt trieån vöôït baäc trong coâng cuoäc ñoåi môùi, söï kieåm nghieäm thaønh coâng cuøng nhöõng ñònh höôùng ñuùng ñaén ñöôïc vaïch ra trong Cöông lónh xaây döïng ñaát nöôùc trong thôøi kyø quaù ñoä leân xaõ hoäi chuû nghóa vaø söï phaùp trieån cuûa dòch vuï phaùp lyù noùi chung vaø ñaëc bieät laø ngheà luaät sö ôû Vieät Nam noùi rieâng. Cuøng vôùi vieäc xaây döïng neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, xaây döïng Nhaø nöôùc phaùp quyeàn cuûa daân, do daân vaø vì daân, Nhaø nöôùc quaûn lyù xaõ hoäi baèng phaùp luaät, khoâng ngöøng taêng cöôøng phaùp cheá xaõ hoäi chuû nghóa. Xaõ hoäi phaùt trieån, phoàn vinh caàn phaûi ñöôïc quaûn lyù vaø ñaûm baûo baèng phaùp luaät. Nhaø nöôùc thöïc hieän coâng cuoäc caûi caùch tö phaùp vì muïc tieâu daân giaøu nöôùc maïnh, xaõ hoäi coâng baèng daân chuû vaên minh thì vaán ñeà hieåu bieát vaø nhaän thöùc phaùp luaät cuûa moãi ngöôøi daân cuõng nhö toaøn xaõ hoäi laø moät yeâu caàu taát yeáu. Trong coâng cuoäc naøy thì coâng taùc trôï giuùp phaùp lyù ñoùng vai troø raát quan troïng do nhu caàu giuùp ñôõ phaùp luaät cuûa nhaân daân ngaøy moät caøng cao. Naêm 1982, Vieät Nam tham gia hai Coâng öôùc lôùn: Coâng öôùc veà caùc quyeàn kinh teá, xaõ hoäi vaø vaên hoùa; vaø Coâng öôùc veà caùc quyeàn daân söï vaø chính trò. Theo phaàn d, ñieåm 3, Ñieàu 14 Coâng öôùc veà quyeàn daân söï vaø chính trò, quaù trình xeùt xöû moät toäi hình söï, moãi ngöôøi ñeàu coù quyeàn ñoøi hoûi moät caùch hoaøn toaøn bình ñaúng nhöõng baûo ñaûm toái thieåu laø “ ñöôïc coù maët trong khi xeùt xöû vaø ñöôïc töï baøo chöõa hoaëc nhôø söï giuùp ñôõ veà phaùp lyù do mình choïn, neáu chöa coù söï giuùp ñôõ veà phaùp lyù thì phaûi ñöôïc thoâng baùo veà quyeàn naøy, trong tröôøng hôïp do lôïi ích cuûa coâng lyù ñoøi hoûi, phaûi boá trí cho ngöôøi ñoù moät söï giuùp ñôõ phaùp lyù maø ngöôøi ñoù khoâng phaûi traû tieàn neáu khoâng coù ñuû ñieàu kieän traû”. Vieäc tham gia caùc Coâng öôùc naøy ñoøi hoûi Nhaø nöôùc ta phaûi ñoåi môùi tö duy veà quyeàn ñöôïc tieáp caän luaät sö, ngöôøi coù kieán thöùc phaùp luaät cuûa moïi coâng daân khoâng phaân bieät giaøu ngheøo, taïo tieàn ñeà cho vieäc nghieân cöùu vaø hoaøn thieän cheá ñònh tö phaùp baûo trôï vôùi noäi dung vaø phöông thöùc môùi, khoâng chæ döøng laïi ôû baûo ñaûm quyeàn baøo chöõa maø coøn gaén vôùi quyeàn ñöôïc tieáp caän vaø söû duïng phaùp luaät cuûa coâng daân, nhaát laø nhöõng ngöôøi coù hoaøn caûnh ñaëc bieät nhaèm ñaûm baûo coâng baèng xaõ hoäi. Ngaøy 18 thaùng 12 naêm 1987, Phaùp leänh toå chöùc luaät sö ra ñôøi, taïo cô sôû cho vieäc hình thaønh vaø phaùt trieån ñoäi nguõ luaät sö Vieät Nam. Theo Phaùp leänh, luaät sö thöïc hieän tö vaán phaùp luaät vaø caùc dòch vuï phaùp lyù khaùc coù giaûm chi phí hoaëc mieãn thuø lao cho moät soá ñoái töôïng trong nhöõng tröôøng hôïp cuï theå. Theå cheá Phaùp leänh naêm 1987, Quy cheá Ñoaøn luaät sö ban haønh keøm theo Nghò ñònh soá 15-HÑBT ngaøy 21 thaùng 02 naêm 1989 cuûa Hoäi ñoàng Boä tröôûng ñaõ xaùc ñònh roõ caùc tröôøng hôïp ñöôïc mieãn, giaûm thuø lao nhö: nguyeân ñôn ôû Toøa aùn caùc caáp trong caùc vuï vieäc veà ñoøi tieàn caáp döôõng nuoâi con; khieáu naïi veà vieäc baàu cöû Hoäi ñoàng nhaân daân; thöông binh naëng; ñoøi boäi thöôøng thieät haïi do tai naïn lao ñoäng……..Ngoøai ra, nhöõng ngöôøi coù hoaøn caûnh kinh teá khoù khaên, hoaëc tröôøng hôïp ñaëc bieät khaùc vaø ñöông söï coù ñôn yeâu caàu thì Ban chuû nhieäm Ñoaøn luaät sö seõ xem xeùt vieäc mieãn hoaëc giaûm chi phí. Tröôùc boái caûnh Vieät Nam tham gia ngaøy caøng saâu roäng vaøo neàn kinh teá theá giôùi, vieäc môû roäng quan heä ñaàu tö, hôïp taùc vôùi caùc nöôùc ngaøy caøng ñoøi hoûi phaûi phaùt trieån thò tröôøng dòch vuï phaùp lyù cuûa luaät sö. Yeâu caàu ñoù ñaët ra vaán ñeà caàn taïo moâi tröôøng, haønh lang phaùp lyù thuaän lôïi cho hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc luaät sö nöôùc ngoaøi vaøo haønh ngheà taïi Vieät Nam nhaèm goùp phaàn thuùc ñaåy ñaàu tö vaø phaùt trieån kinh teá ñoái ngoaïi trong thôøi kyø ñoåi môùi ñaát nöôùc. Tröôùc yeâu caàu ñoù, ngaøy 18 thaùng 05 naêm 1995, taïi phieân hoïp Ban bí thö Trung öông Ñaûng, nguyeân Toång bí thö Ñoã Möôøi khaúng ñònh “ Chuùng ta caàn chuù yù ñeán caùc bieän phaùp ñeå taêng cöôøng hoaït ñoäng phaùp lyù mang tính kinh doanh, dòch vuï phuïc vuï ñaàu tö nhöng cuõng caàn chuù troïng coâng taùc tö vaán, höôùng daãn phaùp luaät cho nhaân daân, maø ñaëc bieät laø ngöôøi ngheøo, ñoàng baøo daân toäc ít ngöôøi. Coâng taùc naøy chöa ñöôïc quan taâm ñuùng möùc. Ñaây laø moät vaán ñeà caàn ñöôïc nghieân cöùu vaø laøm ngay trong thôøi gian tôùi”. Ngaøy 06 thaùng 09 naêm 1997, Thuû töôùng Chính phuû ñaõ ban haønh Quyeát ñònh soá 734/TTg thaønh laäp heä thoáng toå chöùc trôï giuùp phaùp lyù cuûa Nhaø nöôùc. Theo ñoù, Tröông öông, Cuïc Trôï giuùp phaùp lyù thuoäc Boä Tö phaùp ñöôïc thaønh laäp – caên cöù vaøo Ñieàu 1, ôû caùc tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông, Trung taâm trôï giuùp phaùp lyù cuûa Nhaø nöôùc tröïc thuoäc Sôû Tö phaùp ñöôïc thaønh laäp – caên cöù vaøo Ñieàu 4. Cuïc Trôï giuùp phaùp lyù vöøa coù chöùc naêng giuùp Boä tröôûng Boä tö phaùp quaûn lyù nhaø nöôùc veà trôï giuùp phaùp lyù, vöøa tröïc tieáp thöïc hieän trôï giuùp phaùp lyù trong tröôøng hôïp caàn thieát; thöïc hieän vieäc hôïp taùc quoác teá veà trôï phaùp lyù vaø quaûn lyù Quyõ trôï giuùp phaùp lyù; toå chöùc boài döôõng, ñaøo taïo veà chuyeân moân, nghieäp vuï vaø kyõ naêng trôï giuùp phaùp lyù cho ñoäi ngöõ caùn boä trôï giuùp phaùp lyù vaø coäng taùc vieân; tham gia phoå bieán vaø giaùo duïc phaùp luaät cho ngöôøi ngheøo vaø ñoái töôïng chính saùch - caên cöù vaøo Ñieàu 2. Trung taâm trôï giuùp phaùp lyù nhaø nöôùc coù chöùc naêng thöïc hieän trôï giuùp phaùp lyù mieãn phí cho ngöôøi ngheøo vaø caùc ñoái töôïng chính saùch. Naêm 2001, Phaùp leänh Luaät sö ñöôïc thoâng quan, Phaùp leänh ñaõ thieát laäp cô cheá phaùp lyù khuyeán khích, huy ñoäng ñoäi nguõ luaät sö tham gia trôï giuùp phaùp lyù mieãn phí cho ngöôøi ngheøo vaø ñoái töôïng chính saùch – caên cöù Ñieàu 6. Ngaøy 05 thaùng 08 naêm 2002, Boä tröôûng Boä Tö phaùp ban haønh Quy taéc maãu veà ñaïo ñöùc haønh ngheà luaät sö keøm theo Quyeát ñònh soá 356/2002/QĐ-BTP. Theo quy cheá vieäc thöïc hieän trôï giuùp phaùp lyù laø nghóa vuï cao caû cuûa caùc luaät sö. Khi thöïc hieän trôï giuùp phaùp lyù, luaät sö phaûi taän taâm, tích cöïc thöïc hieän nhö ñoái vôùi caùc vuï vieäc coù thuø lao vaø nghóa vuï thöïc hieän trôï giuùp phaùp lyù laø moät trong nhöõng quy taéc ñaïo ñöùc ngheà nghieäp maø luaät sö phaûi tuaân thuû trong quaù trình haønh ngheà cuûa mình – caên cöù Quy taéc 4. Nhö phaàn ñaàu baøi vieát ñaõ ñeà caäp, ñeå moïi ngöôøi soáng vaø laøm vieäc theo Hieán phaùp vaø phaùp luaät, xaây döïng moät xaõ hoäi vaên minh thì vieäc hieåu vaø nhaän thöùc phaùp luaät cho moïi ngöôøi vaø toaøn xaõ hoäi laø moät yeâu caàu taát yeáu. Vieäc trôï giuùp phaùp lyù môùi chæ döøng laïi ôû moät nhoùm ñoái töôïng ñaëc bieät nhaát ñònh ñoù laø chuû yeáu nhöõng ngöôøi ngheøo, ñoái töôïng chính saùch, ít ñöôïc tieáp xuùc coâng taùc phaùp lyù laïi chòu aûnh höôûng tröïc tieáp töø söï thieáu hieåu bieát phaùp luaät, deã bò thieät thoøi, bôûi vaäy caøng phaûi naâng cao vai troø cuûa caùc toå chöùc, ñoaøn theå xaõ hoäi trong vieäc huy ñoäng, taïo ñieàu kieän khuyeán khích caùc nguoàn löïc xaõ hoäi tham gia trôï giuùp phaùp lyù giuùp hoï tieáp caän vaø nhaän thöùc veà phaùp luaät. Ñeå ñaùp öùng yeâu caàu tö vaán phaùp luaät vaø giuùp ñôõ veà maët phaùp lyù cho moïi ñoái töôïng, Luaät Luaät sö ra ñôøi ñaõ ñöôïc Quoác hoäi khoùa XI kyø hoïp thöù 9 thoâng qua ngaøy 29 thaùng 06 naêm 2006. Nhaän thöùc ñöôïc ñoái töôïng chuû yeáu laø ngöôøi ngheøo, ñoái töôïng chính saùch, caàn ñöôïc trôï giuùp veà nhieàu maët trong ñoù coù vaán ñeà caàn trôï giuùp veà maët nhaän thöùc phaùp lyù, cuõng taïi kyø hoïp thöù 9, Quoác hoäi khoùa XI, thoâng qua Luaät Trôï giuùp phaùp lyù ngaøy 29 thaùng 06 naêm 2006. Ñaây laø vaên baûn phaùp lyù cao nhaát, ñöôïc theå cheá hoùa thaønh luaät vaø quy ñònh ñoái töôïng ñaëc thuø caàn trôï giuùp veà maët phaùp lyù. Theå hieän söï nhaän thöùc ñuùng ñaén, söï quan taâm hôïp lyù cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc veà coâng taùc trôï giuùp phaùp lyù cho moät nhoùm ñoái töôïng cuï theå, ñaùnh daáu böôùc chuyeån veà chaát vaø ñöa coâng taùc trôï giuùp phaùp lyù leân moät taàm cao môùi phuø hôïp vôùi yeâu caàu phaùt trieån cuûa thöïc tieãn ñaát nöôùc. 2. Vai trò của luật sư trong hoạt động trợ giúp pháp lý  Tham gia trôï giuùp phaùp lyù laø boå phaän, traùch nhieäm vôùi xaõ hoäi, laø ñoùng goùp raát coù yù nghóa, raát nhaân vaên cuûa Luaät sö Theo Ñieàu 6 Phaùp leänh Luaät sö naêm 2001 veà khuyeán khích hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù quy ñònh “ Nhaø nöôùc vaø xaõ hoäi khuyeán khích caùc luaät sö vaø caùc toå chöùc haønh ngheà luaät sö tham gia hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù mieãn phí cho ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi ñöôïc höôûng chính saùch öu ñaõi theo quy ñònh cuûa phaùp luaät”.    Taïi Ñieàu 6 Luaät Trôï giuùp phaùp lyù naêm 2006 quy ñònh “ Nhaø nöôùc giöõ vai troø noøng coát trong vieäc thöïc hieän, toå chöùc thöïc hieän trôï giuùp phaùp lyù; khuyeán khích, taïo ñieàu kieän ñeå Maët traän Toå quoác Vieät Nam vaø caùc toå chöùc thaønh vieân, toå chöùc haønh ngheà luaät sö vaø Luaät sö, cô quan, toå chöùc, caù nhaân khaùc tham gia thöïc hieän, ñoùng goùp, hoã trôï hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù”. Taïi Ñieàu 8 Luaät Luaät sö naêm 2006 quy ñònh “ Nhaø nöôùc khuyeán khích luaät sö vaø toå chöùc haønh ngheà luaät sö tham gia hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù mieãn phí”; quy taéc maãu ñaïo ñöùc haønh ngheà Luaät sö do Boä Tö phaùp ban haønh cuõng quy ñònh “ Thöïc hieän trôï giuùp mieãn phí cho ngöôøi ngheøo vaø caùc ñoái töôïng chính saùch laø nghóa vuï cao caû cuûa luaät sö. Khi laøm trôï giuùp phaûi taän taâm ñoái vôùi coâng vieäc vaø khoâng ñuôïc ñoøi hoûi baát kyø lôïi ích naøo töø ngöôøi mình coù traùch nhieäm trôï giuùp”. Caùc quy ñònh treân laø hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi nguyeân taéc hieán ñònh cuûa nöôùc ta, ñoù laø: Nhaø nöôùc vaø xaõ hoäi baûo ñaûm cho caùc ñoái töôïng coù khoù khaên veà kinh teá, ñoái töôïng ñöôïc höôûng chính saùch öu ñaõi, ñoái töôïng ñöôïc Nhaø nöôùc quan taâm baûo veä, nhaèm giuùp cho hoï ñöôïc baûo ñaûm caùc quyeàn toái thieåu veà xaõ hoäi, ñöôïc giaûm bôùt phaàn naøo khoù khaên, thua thieät cho hoï. Quy ñònh luaät sö coù nghóa vuï tham gia hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù mieãn phí laø hoaøn toaøn ñuùng ñaén vì luaät sö laø ngöôøi coù chöùc naêng vaø nghieäp vuï tham gia caùc hoaït ñoäng toá tuïng, tö vaán phaùp luaät vaø dòch vuï phaùp lyù ñeå baûo veä quyeàn vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa coâng daân, vaø luaät sö – baèng hoaït ñoäng ngheà nghieäp cuûa mình, goùp phaàn baûo veä coâng lyù, coâng baèng xaõ hoäi vaø phaùp cheá xaõ hoäi chuû nghóa. Qua thöïc tieãn cho thaáy luaät sö coù vai troø quan troïng trong hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù, nhöõng ñoái töôïng chính saùch coù theå nhôø luaät sö thöïc hieän caùc hình thöùc trôï giuùp töø ñôn giaûn ñeán phöùc taïp vaø raát phong phuù nhö: Tö vaán, giaûi ñaùp phaùp luaät Ñaïi dieän ñeå giaûi quyeát caùc vuï kieän tuïng taïi toøa aùn Thöïc hieän baøo chöõa trong caùc vuï aùn hình söï Tham gia phieân toøa baûo veä quyeàn vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa ñöông söï trong caùc vuï aùn hoân nhaân vaø gia ñình, daân söï, lao ñoäng. Tuy taùc nghieäp veà chuyeân moân nghieäp vuï trong caùc vuï vieäc giuùp ñôõ cho caùc ñoái töôïng chính saùch, ngöôøi ngheøo cuõng gioáng nhö ñoái vôùi caùc khaùch haøng coù thuø lao, nhöng trong caùc hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù cuõng coù nhöõng ñieåm khaùc, ñoøi hoûi luaät sö phaûi coù kyõ naêng vaø chuyeân moân ñaëc bieät cuï theå. Ñaëc bieät, trong hoaït ñoäng trôï giuùp trong toá tuïng vôùi caùc chuû theå laø ñoái töôïng ñaëc bieät nhö: Phuï nöõ: thöôøng laø naïn nhaân cuûa baïo löïc gia ñình, coâ ñôn, goùa buïa, bò ruoàng boû, khoâng coù ñieàu kieän kinh teá, yeáu theá. Do vaäy vieäc tìm hieåu hoaøn caûnh vaø caùc tình tieát eùo le tröôùc khi nghieân cöùu hoà sô vaø tham gia phieân toøa laø raát caàn. Treû em: thöôøng laø naïn nhaân cuûa söï boùc loäc söùc lao ñoäng, vieäc söû duïng lao ñoäng traùi quy ñònh phaùp luaät veà lao ñoäng, laø naïn nhaân cuûa söï ngöôïc ñaõi, ñaùnh ñaäp, bò boû maëc, khoâng quan taâm, giaùo duïc cuûa gia ñình, do ñoù bò ñaåy vaøo con ñöôøng phaïm toäi. Ngöôøi giaø vaø ngöôøi taøn taät: Caàn phaûi tìm hieåu hoaøn caûnh gia ñình, con caùi cuûa hoï, vaø cuoäc soáng hieän taïi cuûa hoï ñeå coù theå tìm ra bieän phaùp baûo ñaûm quyeàn lôïi cho hoï. Thanh thieáu nieân: ñaây laø loaïi ngöôøi deã bò kích ñoäng do bò loâi keùo bôûi nhöõng phaàn töû xaáu trong xaõ hoäi daãn ñeán phaïm toäi. Ñeå coâng taùc baøo chöõa coù hieäu quaû, caàn phaûi nghieân cöùu hoaøn caûnh phaïm toäi, chæ ra cho hoï thaáy con ñöôøng sai laàm maø hoï ñaõ phaïm vaøo vaø höôùng söûa chöõa thaønh ngöôøi coâng daân coù ích cho xaõ hoäi. 3. Thực trạng hoạt động trợ giúp pháp lý của luật sư Luaät trôï giuùp phaùp lyù vaø Luaät Luaät sö cuøng chính thöùc coù hieäu löïc thi haønh baét ñaàu töø ngaøy 01 thaùng 01 naêm 2007. Vôùi hai ñaïo luaät cô baûn naøy, moät haønh lang phaùp lyù ñaõ ñöôïc hình thaønh töông ñoái ñaày ñuû, taïo cô sôû cho hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù phaùt trieån cuõng nhö goùp phaàn giaûi quyeát nhöõng trôû ngaïi trong coâng taùc tìm kieám caùc coäng taùc vieân trôï giuùp phaùp lyù mieãn phí taïi caùc trung taâm vaø caùc chi nhaùnh hoaït ñoäng trôï giuùp. Böôùc ñaàu ñaõ coù moät soá luaät sö tích cöïc töï nguyeän tham gia coâng taùc naøy, tuy nhieân chæ chieám con soá raát ít, khoaûng 6% trong toång soá luaät sö haønh ngheà trong caû nöôùc. Trong Luaät trôï giuùp phaùp lyù, caùc ñoái töôïng nhö ngöôøi ngheøo, ngöôøi coù coâng Caùch maïng, ngöôøi giaø coâ ñôn, ngöôøi taøn taät vaø treû em khoâng nôi nöông töïa, ngöôøi daân toäc thieåu soá thöôøng truù ôû vuøng coù ñieàu kieän kinh teá – xaõ hoäi ñaëc bieät khoù khaên….seõ ñöôïc cung caáp dòch vuï trôï giuùp phaùp lyù mieãn phí. Thoâng qua trôï giuùp phaùp lyù, ngöôøi daân seõ coù ñieàu kieän naâng cao söï hieåu bieát veà phaùp luaät, yù thöùc toân troïng vaø chaáp haønh phaùp luaät. Ñoàng thôøi goùp phaàn vaøo vieäc phoå bieán giaùo duïc phaùp luaät, baûo veä coâng lyù, ñaûm baûo coâng baèng xaõ hoäi, ngaên ngöøa, haïn cheá caùc tranh chaáp vaø vi phaïm phaùp luaät. Trong Luaät Luaät sö quy ñònh: “Nhaø nöôùc khuyeán khích luaät sö vaø toå chöùc haønh ngheà luaät sö tham gia hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù mieãn phí”. Ñoàng thôøi yeâu caàu: Luaät sö thöïc hieän trôï giuùp phaùp lyù mieãn phí theo Ñieàu leä cuûa toå chöùc luaät sö toaøn quoác vaø khi thöïc hieän trôï giuùp phaùp lyù mieãn phí, luaät sö phaûi taän taâm vôùi ngöôøi ñöôïc trôï giuùp phaùp lyù nhö ñoái vôùi khaùch haøng trong nhöõng vuï, vieäc coù thuø lao (Ñieàu 31 – Luaät Luaät sö naèm 2006). Nhöng treân thöïc teá coøn nhieàu haïn cheá vaø vieäc thöïc thi khoâng hoaøn toøan ñöôïc nhö vaäy. Nhieàu luaät sö khoâng maën maø ñoái vôùi hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù maëc duø luaät sö ñaõ ñöôïc taïo ñieàu kieän nhö: Sôû Tö phaùp – Coâng an – Vieän kieåm saùt nhaân daân – Toøa aùn nhaân daân thaønh phoá ñaõ ban haønh Quy cheá lieân ngaønh soá 58/QCLN/TP-CA-VKS-TA ngaøy 10 thaùng 06 naêm 2006 veà hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù trong toá tuïng hình söï. Trong ñoù thaùo gôõ khaù nhieàu vöôùng maéc ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa luaät sö khi tham gia baøo chöõa taïi caùc vuï aùn hình söï. Cuï theå, cô quan tieán haønh toá tuïng seõ giaûm bôùt caùc thuû tuïc haønh chính khoâng caàn thieát, taïo ñieàu kieän cho luaät sö do trung taâm giôùi thieäu trong vieäc caáp giaáy chöùng nhaän ngöôøi baøo chöõa, nghieân cöùu hoà sô, tieáp xuùc vôùi caùc ñoái töôïng vaø thöïc hieän caùc quyeàn, nghóa vuï khaùc theo quy ñònh cuûa Boä luaät Toá tuïng hình söï. Beân caïnh ñoù, coøn thöïc hieän xaùc nhaän cho luaät sö veà thôøi gian nghieân cöùu hoà sô, thôøi gian tieáp xuùc ñoái töôïng taïi nôi taïm giam, taïm giöõ. Maët khaùc, ñoái vôùi nhöõng ngöôøi bò taïm giöõ, bò can, bò caùo maø trong hoà sô vuï aùn theå hieän laø ngöôøi chöa thaønh nieân, ngöôøi coù nhöôïc ñieåm veà theå chaát, taâm thaàn thì caùc cô quan tieán haønh toá tuïng thoâng baùo baèng vaên baûn cho trung taâm maø khoâng caàn ñôn cuûa ñoái töôïng….Maët khaùc, moãi naêm caùc luaät sö phaûi thöïc hieän moät soá vuï trôï giuùp phaùp lyù mieãn phí nhaát ñònh. Ñaây ñöôïc coi laø vieäc caùc luaät sö thöïc hieän traùch nhieäm ñoái vôùi xaõ hoäi. Tuy nhieân vì kinh phí coøn haïn cheá neân caùc luaät sö cuõng khoâng haøo höùng vôùi hoaït ñoäng naøy. Vaäy nguyeân nhaân thöïc traïng treân laø do ñaâu? Veà khaùch quan, maëc duø hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù ñaõ baét ñaàu tieán haønh nhöng theo ñieàu tra chæ coù 6% soá daân bieát veà hoaït ñoäng naøy maëc duø nhu caàu trôï giuùp phaùp lyù cuûa nhaân daân raát lôùn vaø treân thöïc teá coâng taùc naøy cuõng chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa ñoâng ñaûo quaàn chuùng. Soá löôïng caùn boä phaùp lyù, Coäng taùc vieân thôøi gian taïi caùc Trung taâm Trôï giuùp phaùp lyù cuûa Nhaø nöôùc chöa nhieàu. Coâng taùc trôï giuùp phaùp lyù löu ñoäng ñeán vuøng saâu vuøng xa, ñoàng baøo daân toäc, haøng naêm ñaõ trieån khai nhöng cuõng coù nhöõng haïn cheá nhaát ñònh, ñoäi nguõ luaät sö hieän nay ñaõ phaùt trieån nhanh choùng veà soá löôïng vaø chaát löôïng, tuy nhieân so vôùi nhu caàu veà dòch vuï phaùp lyù vaø xu theá gia taêng cuûa nhu caàu naøy trong nhöõng naêm tôùi thì soá löôïng luaät sö ôû nöôùc ta coøn chöa töông xöùng. Neáu so saùnh soá löôïng luaät sö treân soá daân vôùi moät soá nöôùc trong khu vöïc vaø treân theá giôùi thì thaáy roõ tæ leä naøy ôû nöôùc ta coøn quaù thaáp (tæ leä soá luaät sö treân daân soá ôû Vieät Nam laø 1/14.500, ôû Singapore laø 1/1.000, ôû Thaùi Lan laø 1/1.200, ôû Nhaät Baûn laø 1/4.500, ôû Myõ laø 1/250…). Thaäm chí, moät soá tænh chöa coù ñuû luaät sö ñeå thaønh laäp Ñoaøn luaät sö. Soá löôïng luaät sö ôû nöôùc ta phaùt trieån quaù cheânh leäch giöõa khu vöïc thaønh thò vaø noâng thoân, giöõa ñoàng baèng vaø mieàn nuùi, trung du, haïn cheá khaû naêng cung öùng dòch vuï phaùp lyù, ñaùp öùng nhu caàu cuûa nhaân daân, caùc ñoái töôïng muoán ñöôïc trôï giuùp phaùp lyù. ÔÛ caùc tænh nhoû, ñaëc bieät laø mieàn nuùi, raát thieáu luaät sö. Moät trong caùc lyù do thieáu luaät sö nöõa laø quyeàn vaø nghóa vuï cuûa luaät sö chöa ñöôïc phaùp luaät baûo ñaûm vaø quy ñònh roõ, cuõng nhö vò theá coøn quaù yeáu trong toá tuïng. Ñieàu naøy ít nhieàu cuõng khoâng khuyeán khích caùc cöû nhaân luaät treû trôû thaønh luaät sö. Trong Luaät Luaät sö quy ñònh, moãi luaät söï phaûi thöïc hieän 80 giôø laøm coâng taùc trôï giuùp phaùp lyù mieãn phí trong moät naêm. Ngoaøi ra cuõng khuyeán khích luaät sö coù theå laøm theâm. Trôï giuùp phaùp lyù chuû yeáu laø treân cô sôû töï nguyeän. Neáu so saùnh thuø lao vôùi vieäc baûo veä quyeàn lôïi, baøo chöõa theo toá tuïng traû phí cuûa Luaät Luaät sö thì luaät sö gioûi tham gia trôï giuùp phaùp lyù mieãn phí laø raát khoù vì luaät sö tham gia trôï giuùp phaùp lyù mieãn phí laø theå hieän söï töï nguyeän cuûa hoï. Trong khi ñoù, thu nhaäp thöï teá cuûa caùc luaät sö khi thöïc hieän caùc dòch vuï phaùp lyù coù thuø lao cao hôn raát nhieàu. Chính nhöõng vaán ñeà veà phaùp lyù, ñaïo lyù vaø thöïc tieãn ñoù ñaõ taïo neân raøo caûn voâ hình ngaên luaät sö, caùc toå chöùc haønh ngheà luaät sö khoâng tham gia trôï giuùp phaùp lyù. Nhöng thöïc chaát, coát loõi cuûa vaán ñeà chính laø söï nhieät tình, töï nguyeän, tích cöïc cuûa baûn thaân moãi luaät sö trong coâng vieäc naøy. II. PHÖÔNG HÖÔÙNG – GIAÛI PHAÙP CHO HOAÏT ÑOÄNG TRÔÏ GIUÙP PHAÙP LYÙ CUÛA LUAÄT SÖ Vieät Nam ñang trong tieán trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá vaø hoøa mình vaøo doøng chaûy toaøn caàu hoùa, phaùp luaät Vieät Nam noùi chung vaø phaùp luaät veà luaät sö noùi rieâng ñaõ khoâng ngöøng hoaøn thieän, söûa ñoåi boå sung ñeå taïo cô sôû phaùp lyù cho vieäc phaùt trieån ñoäi nguõ luaät sö vaø naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa ñoäi nguõ luaät sö. Chieán löôïc caûi caùch tö phaùp ñeán naêm 2020 ñaët ra yeâu caàu caáp baùch laø ñaát nöôùc caàn coù moät ñoäi nguõ luaät sö coù taøi naêng vaø coù ñaïo ñöùc ngheà nghieäp. Ngöôøi luaät sö tham gia trôï giuùp phaùp lyù phaûi coù taâm, coù taàm, coù nghò löïc, coù söùc khoûe coäng vôùi söï caûm thoâng, chia seû vôùi nhöõng ñoái töôïng keùm may maén, ngöôøi ngheøo, ngöôøi khuyeát taät, treû em…. Beân caïnh ñoù coøn ñoøi hoûi ngöôøi luaät sö phaûi coù tính kieân trì, nhaãn naïi, chòu khoù, bieát laéng nghe, hieåu taâm lyù töøng nhoùm ngöôøi vì vieäc tieáp caän vôùi ngöôøi yeáu theá ñoâi khi khoù khaên, trôû ngaïi trong vieäc ñi laïi do hoï ôû vuøng saâu, vuøng xa, vôùi raøo caûn veà tieáng noùi, nhaän thöùc, taâm lyù vaø söï kyø thò. Lónh vöïc trôï giuùp phaùp lyù mang tính ñaëc thuø bôûi ñoái töôïng trôï giuùp phaùp lyù ñöôïc quy ñònh taïi Ñieàu 10 Luaät trôï giuùp phaùp lyù naêm 2006. Döôùi goùc ñoä naøo ñoù, ngöôøi luaät sö tham gia trôï giuùp phaùp lyù laø ngöôøi ñi laøm phuùc, laø nhöõng ngöôøi coù nghóa hieäp. Hoạt động trợ giúp pháp lý miễn phí của luật sư thể hiện được vai trò xã hội của mỗi luật sư và giới luật sư với cộng đồng xã hội, thể hiện trách nhiệm xã hội của giới luật sư trong việc quan tâm tới những vấn đề xã hội. Biết chia sẻ, biết đùm bọc, thương yêu, đoàn kết, kế thừa phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc bằng tấm lòng và khả năng vốn có của mình. Luaät trôï giuùp phaùp lyù naêm 2006 quy ñònh “ Nhaø nöôùc giöõ vai troø noøng coát trong vieäc thöïc hieän, toå chöùc thöïc hieän trôï giuùp phaùp lyù, khuyeán khích, taïo ñieàu kieän ñeå Maët traän Toå quoác Vieät Nam vaø caùc toå chöùc thaønh vieân, toå chöùc haønh ngheà luaät sö vaø luaät sö, cô quan, toå chöùc, caù nhaân khaùc tham gia thöïc hieän, ñoùng goùp, hoã trôï hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù”. Tuy nhieân, hieän taïi phaùp luaät laïi khoâng quy ñònh baét buoäc luaät sö phaûi tham gia trôï giuùp phaùp lyù, hình thöùc tham gia nhö theá naøo, noäi dung tham gia ra sao, thôøi gian tham gia ñeán ñaâu, khoâng coù quy ñònh roõ, cuï theå maø chæ mang tính khuyeán khích, ñoäng vieân neân tham gia trôï giuùp phaùp lyù laø tuøy theo khaû naêng, traùch nhieäm vôùi xaõ hoäi cuûa töøng luaät sö. Do ñoù, söï hoaøn thieän cuûa heä thoáng phaùp luaät veà trôï giuùp phaùp lyù noùi chung vaø hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù cuûa luaät sö noùi rieâng laø raát caàn thieát. Caàn moät chieán löôïc cuï theå thöïc söï cho hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù ôû Vieät Nam. Ñoàng thôøi caùc Trung taâm trôï giuùp phaùp lyù nhaø nöôùc, caùc toå chöùc ñoaøn theå caàn chuû ñoäng trong coâng taùc trôï giuùp phaùp lyù. Thöôøng xuyeân toå chöùc caùc buoåi trôï giuùp phaùp lyù löu ñoäng ñeán vôùi baø con nôi khoù khaên caàn trôï giuùp. Duy trì caùc chöông trình phaùt soùng treân truyeàn hình veà tuyeân truyeàn phaùp luaät ñeán vôùi moïi coâng daân qua caùc tieåu phaåm, caùc cuoäc thi tìm hieåu kieán thöùc veà phaùp luaät thaät söï thieát thöïc vaø boå ích giuùp deã ñi vaøo loøng ngöôøi daân. Lôøi Keát Trôï giuùp phaùp lyù ôû Vieät Nam laø moät lónh vöïc hoaït ñoäng roäng coù lieân quan tröïc tieáp ñeán tieán trình phaùt trieån, daân chuû hoùa xaõ hoäi, baûo veä quyeàn vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa coâng daân, thöïc hieän coâng lyù vaø coâng baèng xaõ hoäi, laø yeáu toá caáu thaønh nhaø nöôùc phaùp quyeàn, vaø söù meänh cuûa luaät sö laø goùp phaàn baûo veä coâng lyù, coâng baèng xaõ hoäi. Nhö vaäy, hoaït ñoäng cuûa luaät sö coù moái quan heä chaët cheõ vôùi hoaït ñoäng tö phaùp noùi chung, cuõng nhö hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù noùi rieâng. Hoaït ñoäng cuûa luaät sö seõ laø phöông tieän höõu hieäu giuùp cho caù nhaân, toå chöùc, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi ngheøo, nhöõng ñoái töôïng chính saùch baûo veä ñöôïc quyeàn vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa mình. Vôùi vò trí vaø vai troø quan troïng, vieäc cuõng coá, hoaøn thieän phaùp luaät veà luaät sö vaø hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù cuûa luaät sö hieän nay laø raát caàn thieát. Trôï giuùp phaùp lyù ôû Vieät Nam cuõng nhö hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù cuûa luaät sö raát caàn moät chieán löôïc thöïc thuï. Luaät sö laø moät ngheà cao quyù, ñaõ ñang vaø seõ ñöôïc xaõ hoäi toân vinh, giôùi luaät sö Vieät Nam ñaõ coù Lieân ñoaøn Luaät sö, caùc Ñoaøn luaät sö tænh, thaønh phoá. Ñoù laø ñieàu kieän raát toát ñeå luaät sö phaùt trieån, ñoùng goùp cho söï nghieäp ñoåi môùi ñaát nöôùc, cho xaõ hoäi coâng baèng, daân chuû, vaên minh. Luaät sö caøng ñöôïc traân troïng hôn khi hoï khoâng laáy lôïi ích vaät chaát laøm muïc ñích duy nhaát maø coøn bieát tích cöïc tham gia hoaït ñoäng trôï giuùp phaùp lyù mieãn phí. Luaät sö vaø caùc toå chöùc haønh ngheà luaät sö khi tham gia trôï giuùp phaùp lyù seõ coù ñieàu kieän, coù cô hoäi tieáp xuùc vôùi nhöõng ngöôøi baát haïnh nhöng coù nghò löïc vöôn leân, tieáp caän vôùi nhöõng ngöôøi coù hoaøn caûnh khoù khaên, nhöng vaãn giöõ cuoäc soáng trong saïch. Cuõng chính töø ñoù seõ mang laïi cho luaät sö söï tin yeâu cuoäc soáng, nghò löïc ñeå laøm vieäc vaø coáng hieán toát hôn. Chuùng ta haõy tin raèng thôøi gian tôùi, coâng taùc trôï giuùp phaùp lyù seõ coù theâm nhieàu coäng taùc vieân laø luaät sö tham gia vaøo coâng taùc trôï giuùp phaùp lyù baèng caû nhieät huyeát, söï töï nguyeän, voâ tö nhaèm goùp phaàn baûo veä coâng lyù vaø coâng baèng xaõ hoäi. Taøi lieäu tham khaûo Quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp luật sư Việt Nam 2011; Luaät Luaät sö naêm 2006; Luaät trôï giuùp phaùp lyù naêm 2006; Phaùp leänh luaät sö naêm 2001; Phaùp leänh toå chöùc luaät sö naêm 1987; Saéc leänh soá 46/SL ngaøy 10 thaùng 10 naêm 1945; Quyeát ñònh soá 734/TTg ngaøy 06 thaùng 09 naêm 1997; Caùc vaên baûn höôùng daãn khaùc; Nguoàn thu thaäp töø baùo chí vaø internet.