Lời mở đầu
Trong những năm gần đây, nền kinh tế nước ta chuyển sang nền kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Với cơ chế này, các doanh nghiệp đã thực sự vận động để tồn tại và phát triển. Các doanh nghiệp là các đơn vị kinh tế độc lập tự chủ về tài chính, tự hạch toán, tự chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động của mình.
Để có thể tồn tại và phát triển trong cơ chế thị trường, một trong những điều kiện quyết định của doanh nghiệp sản xuất kinh doanh là phải tiêu thụ được sản phẩm hàng hoá của mình, có như vậy thì doanh nghiệp mới thu hồi được vốn nhanh để quay vòng và bù đắp cho những phí đã bỏ ra, thu được lãi và mới có thể tái sản xuất hoặc tích luỹ để đầu tư mở rộng quy mô kinh doanh. Vì vậy, sản xuất và tiêu thụ là vấn đề cần quan tâm hàng đầu của mỗi doanh nghiệp.
Trong hoạt động kinh tế, lĩnh vực hoạt động kinh doanh, tiêu thụ hàng hoá dịch vụ có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong nền kinh tế. Doanh nghiệp tiêu thụ hàng hoá trong nền kinh tế thị trường giữ vai trò là cầu nối giữa sản xuất với người tiêu dùng được hoàn thiện hơn về nhiều mặt, có thể hiểu quá trình kinh doanh của doanh nghiệp là việc mua vào và bán ra các loại hàng hoá theo nhu cầu của khách hàng. Trong đó bán hàng là khâu cuối cùng và có cơ sở để lập kế hoạch về tiêu thụ cho kỳ kinh doanh tới, có thu nhập để bù đắp chi phí, trả lương cho cán bộ công nhân viên và đạt được mục tiêu lợi nhuận của mình. Đó chính là lý do để các nhà quản lý doanh nghiệp phải luôn nghiên cứu, hoàn thiện các phương pháp quản lý nhằm thúc đẩy quá trình tiêu thụ hàng hoá. Một trong những công cụ quản lý quan trọng có vai trò tích cực trong việc quản lý điều hành kiểm soát các hoạt động tiêu thụ đó là kế toán. Kế toán tiêu thụ là một bộ phận công việc phức tạp và chiếm tỷ trọng lớn trong toàn bộ công việc kế toán. Việc tổ chức hợp lý quá trình hạch toán kế toán nghiệp vụ tiêu thụ hàng hoá là yêu cầu hết sức cần thiết không riêng với bất cứ doanh nghiệp nào.
Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề này, qua nghiên cứu lý luận cùng với sự hướng dẫn tận tình của Giảng viên Trần Văn Thuận, em đã mạnh dạn chọn đề tài: "Kế toán tiêu thụ thành phẩm và kết quả tiêu thụ trong doanh nghiệp công nghiệp"
Mục lục
STT Tiêu đề Trang
Lời nói đầu 1
I Những vấn đề cơ bản về kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ trong doanh nghiệp công nghiệp 3
1.1 Những vấn đề chung về tiêu thụ thành phẩm trong doanh nghiệp công nghiệp 3
1.1.1 Khái niệm thành phẩm và tiêu thụ thành phẩm 3
1.1.2 Các phương thức tiêu thụ thành phẩm 4
1.1.3 Yêu cầu quản lý tiêu thụ thành phẩm 5
1.2 Kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ trong doanh nghiệp công nghiệp 6
1.2.1 ý nghĩa và nhiệm vụ của kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ 6
1.2.2 Chứng từ kế toán 7
1.2.3 Kế toán giá vốn hàng bán 7
1.2.3.1 Các phương pháp xác định giá trị thành phẩm xuất 7
1.2.3.2 Phương pháp kế toán giá vốn hàng bán 8
1.2.4 Kế toán doanh thu bán hàng 9
1.2.5 Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu 12
1.2.6 Kế toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp 13
1.2.7 Kế toán xác định kết quả tiêu thụ 17
II Một số ý kiến đề xuất nhằm hoàn thiện kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả toêu thụ trong doanh nghiệp 19
2.1 đánh giá kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ trong doanh nghiệp công nghiệp theo chế độ hiện hành 19
2.1.1 ưu điểm 19
2.1.2 Tồn tại 19
2.2 Một số đề xuất nhằm hoàn thiện kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ trong doanh nghiệp công nghiệp 20
Kết luận 22
Danh mục tài liệu tham khảo 23
25 trang |
Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1527 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Kế toán tiêu thụ thành phẩm và kết quả tiêu thụ trong doanh nghiệp công nghiệp, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi më ®Çu
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ níc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Víi c¬ chÕ nµy, c¸c doanh nghiÖp ®· thùc sù vËn ®éng ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. C¸c doanh nghiÖp lµ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ ®éc lËp tù chñ vÒ tµi chÝnh, tù h¹ch to¸n, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña m×nh.
§Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ thÞ trêng, mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh lµ ph¶i tiªu thô ®îc s¶n phÈm hµng ho¸ cña m×nh, cã nh vËy th× doanh nghiÖp míi thu håi ®îc vèn nhanh ®Ó quay vßng vµ bï ®¾p cho nh÷ng phÝ ®· bá ra, thu ®îc l·i vµ míi cã thÓ t¸i s¶n xuÊt hoÆc tÝch luü ®Ó ®Çu t më réng quy m« kinh doanh. V× vËy, s¶n xuÊt vµ tiªu thô lµ vÊn ®Ò cÇn quan t©m hµng ®Çu cña mçi doanh nghiÖp.
Trong ho¹t ®éng kinh tÕ, lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh, tiªu thô hµng ho¸ dÞch vô cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng trong nÒn kinh tÕ. Doanh nghiÖp tiªu thô hµng ho¸ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng gi÷ vai trß lµ cÇu nèi gi÷a s¶n xuÊt víi ngêi tiªu dïng ®îc hoµn thiÖn h¬n vÒ nhiÒu mÆt, cã thÓ hiÓu qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ viÖc mua vµo vµ b¸n ra c¸c lo¹i hµng ho¸ theo nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Trong ®ã b¸n hµng lµ kh©u cuèi cïng vµ cã c¬ së ®Ó lËp kÕ ho¹ch vÒ tiªu thô cho kú kinh doanh tíi, cã thu nhËp ®Ó bï ®¾p chi phÝ, tr¶ l¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ ®¹t ®îc môc tiªu lîi nhuËn cña m×nh. §ã chÝnh lµ lý do ®Ó c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp ph¶i lu«n nghiªn cøu, hoµn thiÖn c¸c ph¬ng ph¸p qu¶n lý nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸. Mét trong nh÷ng c«ng cô qu¶n lý quan träng cã vai trß tÝch cùc trong viÖc qu¶n lý ®iÒu hµnh kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng tiªu thô ®ã lµ kÕ to¸n. KÕ to¸n tiªu thô lµ mét bé phËn c«ng viÖc phøc t¹p vµ chiÕm tû träng lín trong toµn bé c«ng viÖc kÕ to¸n. ViÖc tæ chøc hîp lý qu¸ tr×nh h¹ch to¸n kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸ lµ yªu cÇu hÕt søc cÇn thiÕt kh«ng riªng víi bÊt cø doanh nghiÖp nµo.
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò nµy, qua nghiªn cøu lý luËn cïng víi sù híng dÉn tËn t×nh cña Gi¶ng viªn TrÇn V¨n ThuËn, em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: "KÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng
nghiÖp"
Môc lôc
STT
Tiªu ®Ò
Trang
Lêi nãi ®Çu
1
I
Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp
3
1.1
Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tiªu thô thµnh phÈm trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp
3
1.1.1
Kh¸i niÖm thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm
3
1.1.2
C¸c ph¬ng thøc tiªu thô thµnh phÈm
4
1.1.3
Yªu cÇu qu¶n lý tiªu thô thµnh phÈm
5
1.2
KÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp
6
1.2.1
ý nghÜa vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô
6
1.2.2
Chøng tõ kÕ to¸n
7
1.2.3
KÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n
7
1.2.3.1
C¸c ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thµnh phÈm xuÊt
7
1.2.3.2
Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n
8
1.2.4
KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng
9
1.2.5
KÕ to¸n c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu
12
1.2.6
KÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
13
1.2.7
KÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô
17
II
Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ toªu thô trong doanh nghiÖp
19
2.1
®¸nh gi¸ kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp theo chÕ ®é hiÖn hµnh
19
2.1.1
u ®iÓm
19
2.1.2
Tån t¹i
19
2.2
Mét sè ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp
20
KÕt luËn
22
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
23
PhÇn 1
Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp
1.1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tiªu thô thµnh phÈm trong doanh nghiÖp
kh¸i niÖm thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm.
* Thµnh phÈm.
Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, thµnh phÈm lµ nh÷ng s¶n phÈm ®· ®îc chÕ biÕn hoµn thµnh ë giai ®o¹n cuèi cïng qui tr×nh c«ng nghÖ trong ph¹m vi doanh nghiÖp ®· ®îc kü thuËt kiÓm tra x¸c nhËn phï hîp víi tiªu chuÈn chÊt lîng qui ®Þnh. Do vËy s¶n phÈm chØ ®îc gäi lµ thµnh phÈm khi nã cã ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu sau:
- §· ®îc chÕ t¹o xong ë bíc c«ng nghÖ cuèi cïng cña qui tr×nh s¶n xuÊt vµ ®· ®îc kiÓm tra kü thuËt x¸c ®Þnh phï hîp víi tiªu chuÈn chÊt lîng qui ®Þnh, ®¶m b¶o ®óng môc ®Ých sö dông.
- Gi÷a s¶n phÈm vµ thµnh phÈm xÐt trªn mét ph¬ng diÖn nµo ®ã cã ph¹m vi giíi h¹n kh¸c nhau. S¶n phÈm cã ph¹m vi réng h¬n thµnh phÈm v× nãi ®Õn s¶n phÈm lµ nãi ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o ra nã. Cßn nãi ®Õn thµnh phÈm lµ nãi ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt g¾n víi qu¸ tr×nh c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh trong ph¹m vi mét doanh nghiÖp cho nªn s¶n phÈm bao gåm c¶ thµnh phÈm vµ nöa thµnh phÈm. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× nöa thµnh phÈm cßn ph¶i tiÕp tôc chÕ biÕn cho ®Õn khi hoµn chØnh. Nhng trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n th× nöa thµnh phÈm cña doanh nghiÖp cã thÓ b¸n ra ngoµi cho c¸c doanh nghiÖp kh¸c sö dông ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ thµnh phÈm vµ nöa thµnh phÈm chØ lµ nh÷ng kh¸i niÖm ®îc xem xÐt trong ph¹m vi tõng doanh nghiÖp cô thÓ t¹o thµnh. Do vËy viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n thµnh phÈm trong c¸c doanh nghiÖp lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt vµ cã ý nghÜa quan träng nã ph¶n ¸nh toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vÒ qui m« tr×nh ®é tæ chøc s¶n xuÊt vµ tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt.
* Tiªu thô thµnh phÈm.
C¸c doanh nghiÖp dï lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt hay doanh nghiÖp th¬ng m¹i, dÞch vô muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc th× ®iÒu quan träng lµ ph¶i tiªu thô ®îc s¶n phÈm, hµng ho¸, cã nghÜa lµ ph¶i b¸n ra thÞ trêng ®îc nhiÒu s¶n phÈm, hµng ho¸.
Tiªu thô lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn quan hÖ trao ®æi th«ng qua c¸c ph¬ng tiÖn thanh to¸n ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ cña s¶n phÈm, hµng ho¸ dÞch vô. Trong qu¸ tr×nh ®ã doanh nghiÖp chuyÓn giao s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô cho kh¸ch hµng, cßn kh¸ch hµng ph¶i tr¶ cho doanh nghiÖp kho¶n tiÒn t¬ng øng víi gi¸ b¸n cña s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô theo gi¸ qui ®Þnh hoÆc gi¸ tho¶ thuËn. Tiªu thô chñ yÕu lµ b¸n thµnh phÈm cho bªn ngoµi. Qu¸ tr×nh tiªu thô lµ qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vèn thµnh phÈm sang vèn b»ng tiÒn vµ h×nh thµnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Qu¸ tr×nh tiªu thô ®îc hoµn tÊt khi thµnh phÈm ®· giao cho ngêi mua vµ doanh nghiÖp ®· thu ®îc tiÒn b¸n hµng.
1.1.2. C¸c ph¬ng thøc tiªu thô thµnh phÈm.
V× thêi gian vµ kh¶ n¨ng cßn nhiÒu h¹n chÕ, nªn ®Ò ¸n nµy nghiªn cøu ho¹t ®éng tiªu thô hµng ho¸, dÞch vô t¹i c¸c doanh nghiÖp mµ thêng sö dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn ®Ó h¹ch to¸n hµng tån kho vµ tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ. Do vËy, ®Ò ¸n nµy sÏ chØ dõng l¹i nghiªn cøu ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng, tiªu thô hµng ho¸, dÞch vô theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn vµ tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ.
* Tiªu thô trùc tiÕp:
Tiªu thô trùc tiÕp lµ ph¬ng thøc giao hµng cho ngêi mua trùc tiÕp t¹i kho ( hay trùc tiÕp t¹i c¸c ph©n xëng kh«ng qua kho ) cña doanh nghiÖp. Sè hµng khi bµn giao cho kh¸ch hµng ®îc chÝnh thøc coi lµ tiªu thô vµ ngêi b¸n mÊt quyÒn së h÷u vÒ sè hµng nµy. Ngêi mua thanh to¸n hay chÊp nhËn thanh to¸n sè hµng mµ ngêi b¸n ®· giao.
* Tiªu thô theo ph¬ng thøc chuyÓn hµng chê chÊp nhËn:
- Tiªu thô theo ph¬ng thøc chuyÓn hµng chê chÊp nhËn lµ ph¬ng thøc mµ bªn b¸n chuyÓn hµng cho ngêi mua theo ®Þa ®iÓm ghi trong hîp ®ång. Sè hµng chuyÓn ®i nµy vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña bªn b¸n. Khi ®îc bªn mua thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n vÒ sè hµng chuyÓn giao ( mét phÇn hay toµn bé ) th× sè hµng ®îc bªn mua chÊp nhËn nµy míi ®îc coi lµ tiªu thô vµ bªn b¸n mÊt quyÒn së h÷u vÒ sè hµng ®ã.
* Tiªu thô theo ph¬ng thøc b¸n hµng ®¹i lý, ký göi:
B¸n hµng ®¹i lý, ký göi lµ ph¬ng thøc mµ bªn chñ hµng, gäi lµ bªn giao ®¹i lý xuÊt hµng giao cho bªn nhËn ®¹i lý, ký göi ( gäi lµ bªn ®¹i lý) ®Ó b¸n. Bªn ®¹i lý sÏ ®îc hëng thï lao ®¹i lý díi h×nh thøc hao hång hoÆc chªnh lÖch gi¸.
* Tiªu thô theo ph¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp:
B¸n hµng tr¶ gãp lµ ph¬ng thøc b¸n hµng thu tiÒn nhiÒu lÇn. Ngêi mua sÏ thanh to¸n lÇn ®Çu ngay t¹i thêi ®iÓm mua. Sè tiÒn cßn l¹i ngêi mua chÊp nhËn tr¶ dÇn ë c¸c kú tiÕp theo vµ ph¶i chÞu mét tû lÖ l·i suÊt nhÊt ®Þnh. Th«ng thêng, sè tiÒn tr¶ ë c¸c kú tiÕp theo b»ng nhau, trong ®ã bao gåm mét phÇn doanh thu gèc vµ mét phÇn l·i tr¶ chËm. VÒ thùc chÊt chØ khi nµo ngêi mua thanh to¸n hÕt tiÒn hµng th× Doanh nghiÖp míi mÊt quyÒn së h÷u. tuy nhiªn vÒ mÆt h¹ch to¸n, khi hµng b¸n tr¶ gãp cho ngêi mua th× lîng hµng chuyÓn giao ®îc coi lµ tiªu thô.
* Tiªu thô néi bé:
- Trêng hîp tiªu thô néi bé gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc h¹ch to¸n ®éc lËp víi nhau hay gi÷a ®¬n vÞ trùc thuéc h¹ch to¸n ®éc lËp víi ®¬n vÞ cÊp trªn: khi cung cÊp s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp trong c«ng ty, tæng c«ng ty.
* Tiªu thô theo ph¬ng thøc hµng ®æi hµng:
Hµng ®æi hµng lµ ph¬ng thøc tiªu thô mµ trong ®ã, ngêi b¸n ®em s¶n phÈm, vËt t, hµng ho¸ cña m×nh ®Ó ®æi lÊy vËt t, hµng ho¸ cña ngêi mua. Gi¸ trao ®æi lµ gi¸ b¸n cña hµng ho¸, vËt t ®ã trªn thÞ trêng. Khi xuÊt s¶n phÈm, hµng ho¸ ®em ®i trao ®æi víi kh¸ch hµng.
1.1.3.Yªu cÇu qu¶n lý tiªu thô thµnh phÈm
Thµnh phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt biÓu hiÖn trªn hai mÆt sè lîng vµ chÊt lîng.
+ Sè lîng cña thµnh phÈm ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸c ®¬n vÞ ®o lêng nh: kg, lÝt, m, bé, c¸i, viªn, chiÕc,...
+ ChÊt lîng cña thµnh phÈm ®îc x¸c ®Þnh b»ng tû lÖ tèt, xÊu hoÆc phÈm cÊp,...
ChÝnh v× vËy mµ ngêi ta nhËn thÊy thµnh phÈm cã ý nghÜa quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi chung vµ b¶n th©n doanh nghiÖp nãi riªng. Do ®ã trong c«ng t¸c qu¶n lý thµnh phÈm cÇn ®¶m b¶o chÆt chÏ c¶ vÒ sè lîng, chÊt lîng theo tõng lo¹i, tõng thø. Thµnh phÈm lµ kÕt qu¶ s¸ng t¹o lao ®éng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc trong mçi doanh nghiÖp, thµnh phÈm cÇn ph¶i ®îc qu¶n lý chÆt chÏ tõ kh©u nhËp, xuÊt, tån kho ®Õn khi b¸n ra thÞ trêng lu«n ph¶i gi÷ ®îc ch÷ tÝn trong kinh doanh.
Tæng sè tiÒn tiªu thô ®îc gäi lµ tæng doanh thu hay cßn gäi lµ thu nhËp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt ngoµi thu nhËp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cßn cã thu nhËp vÒ ho¹t ®éng tµi chÝnh, thu nhËp vÒ ho¹t ®éng kh¸c.
Doanh thu cña doanh nghiÖp Nhµ níc gåm doanh thu tõ ho¹t ®éng kinh doanh vµ doanh thu tõ c¸c ho¹t ®éng kh¸c, doanh thu tõ ho¹t ®éng kinh doanh lµ toµn bé tiÒn b¸n s¶n phÈm hµng ho¸ cung cÊp dÞch vô ®îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n (kh«ng ph©n biÖt ®· thu tiÒn hay cha thu tiÒn).
- Doanh thu tiªu thô thuÇn lµ doanh thu tiªu thô sau khi ®· trõ thuÕ tiªu thô vµ c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i (nÕu cã chøng tõ hîp lÖ).
Qua ph©n tÝch trªn ta thÊy, c«ng t¸c tiªu thô ®Æc biÖt ph¶i quan t©m ®Õn c¸c kh©u qu¶n lý kÓ tõ khi ký hîp ®ång b¸n s¶n phÈm, cÇn ph¶i quan t©m ®Õn sè lîng s¶n phÈm b¸n, gi¸ thµnh s¶n phÈm, ph¬ng thøc thanh to¸n,... ®Ó doanh nghiÖp thu ®îc kÕt qu¶ chÝnh x¸c. NhiÖm vô cña kÕ to¸n thµnh phÈm lµ c«ng cô qu¶n lý vÒ nhËp, xuÊt, tån thµnh phÈm ®Ó ph¶n ¸nh víi gi¸m ®èc doanh nghiÖp t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch tiªu thô, doanh thu b¸n hµng, c¸c kho¶n gi¶m trõ tÝnh chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ sè thuÕ tiªu thô (thuÕ doanh thu, tiªu thô ®Æc biÖt, VAT) ph¶i nép ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô theo ®óng luËt ®Þnh.
1.2. KÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp.
1.2.1. ý nghÜa vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô.
Trong qu¶n lý kinh doanh ë c¸c doanh nghiÖp kÕ to¸n gi÷ vai trß hÕt søc quan träng v× nã lµ c«ng cô hiÖu lùc ®Ó ®iÒu hµnh, qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh, kiÓm tra viÖc b¶o vÖ sö dông tµi s¶n, vËt t, tiÒn vèn, nh»m ®¶m b¶o quyÒn chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ tù chñ tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp lµ c«ng cô ®Ó thùc hiÖn tèt h¹ch to¸n kinh doanh. Do ®ã kÕ to¸n trong c¸c ®¬n vÞ kinh doanh ph¶i ®¶m b¶o:
- Ph¶n ¸nh ®«n ®èc c¸c nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸. Cô thÓ, kÕ to¸n ph¶i xem xÐt c¸c ph¬ng thøc mua b¸n giao dÞch. C¸c thñ tôc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c th¬ng vô. X¸c ®Þnh chÝnh x¸c thêi ®iÓm hµng ho¸ ®îc coi lµ tiªu thô, theo dâi qu¸ tr×nh thanh to¸n ®Ó ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c.
- KÕ to¸n cã nghÜa vô theo dâi, ph¶n ¸nh chi tiÕt, tæng hîp c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong kinh doanh, tõ ®ã c©n ®èi thu chi, x¸c ®Þnh lîi nhuËn vµ ph©n phèi hîp lý, ®ång thêi cung cÊp th«ng tin cho qu¸ tr×nh ph©n tÝch kinh tÕ cña DN.
- NhiÖm vô quan träng cña kÕ to¸n cßn cã nghÜa lµ theo dâi c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn thanh to¸n c«ng nî trong mçi th¬ng vô. Nã ®¶m b¶o doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng ®ñ vèn ®Ó duy tr× ho¹t ®éng kinh doanh diÔn ra liªn tôc.
- Ngoµi ra trong qu¸ tr×nh kinh doanh,tiªu thô hµng ho¸ cã thÓ liªn quan nhiÒu ®Õn ngo¹i tÖ do ®ã kÕ to¸n ph¶i tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n ngo¹i tÖ b¶o ®¶m ph¶n ¸nh chÝnh x¸c sè liÖu cho th«ng tin ®óng ®¾n hîp lý.
Tõ nh÷ng nhiÖm vô trªn, ta thÊy c«ng t¸c kÕ to¸n rÊt cÇn thiÕt cho tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, sù ®æi míi s©u s¾c, triÖt ®Ó cña c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ ®· vµ ®ang ®ßi hái ph¶i c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c kÕ to¸n nh»m n©ng cao chÊt lîng qu¶n lý kinh tÕ.
1.2.2. Chøng tõ kÕ to¸n
Chøng tõ kÕ to¸n lµ chøng minh b»ng giÊy tê vÒ nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh ®· ph¸t sinh vµ thùc sù hoµn thµnh, lµm c¬ së ghi sæ kÕ to¸n. Mäi th«ng tin ghi trong sæ kÕ to¸n b¾t buéc ph¶i ®îc chøng minh b»ng chøng tõ kÕ to¸n hîp ph¸p, hîp lÖ.
C¸c chøng tõ chñ yÕu sö dông trong kÕ to¸n tiªu thô:
- Hãa ®¬n b¸n hµng.
- Hãa ®¬n GTGT.
- PhiÕu thu.
- B¶ng göi thanh to¸n hµng göi ®¹i lý.
- GiÊy b¸o cã cña ng©n hµng.
- PhiÕu xuÊt kho.
- C¸c chøng tõ liªn quan kh¸c.
1.2.3. KÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n.
1.2.3.1. C¸c ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thµnh phÈm xuÊt.
Do s¶n phÈm vµ hµng ho¸ s¶n xuÊt ra mua vÒ nhËp kho hoÆc xuÊt b¸n ngay, göi b¸n... ®îc s¶n xuÊt vµ mua tõ nh÷ng nguån gèc kh¸c nhau, hoµn thµnh ë nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau nªn gi¸ trÞ thùc tÕ cña chóng ( s¶n xuÊt hay mua ngoµi) ë nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau cã thÓ kh«ng hoµn toµn gièng nhau, do vËy khi xuÊt kho... cÇn ph¶i tÝnh ra gi¸ thùc tÕ theo mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau:
* Ph¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ ®Ých danh: Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp cã Ýt lo¹i mÆt hµng hoÆc mÆt hµng æn ®Þnh hoÆc nhËn diÖn ®îc. §Ó tÝnh trÞ gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm xuÊt kho ta dùa trªn c¬ së thùc tÕ xuÊt thµnh phÈm ë l« hµng nµo th× lÊy ®óng gi¸ thùc tÕ cña l« hµng ®ã.
* Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn: Theo ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn. Gi¸ trÞ cña tõng lo¹i hµng tån kho ®îc tÝnh theo gi¸ trÞ trung b×nh cña tõng lo¹i hµng tån kho t¬ng tù ®Çu kú vµ gi¸ trÞ cña tõng lo¹i hµng tån kho ®îc mua hoÆc s¶n xuÊt trong kú. Gi¸ trÞ trung b×nh cã thÓ ®îc tÝnh theo thêi kú hoÆc vµo mçi khi nhËp mét l« hµng vÒ, phô thuéc vµo t×nh h×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp.
§¬n gi¸
Gi¸ thµnh thùc tÕthµnh phÈm tån ®Çu kú
+
Gi¸ thµnh thùc tÕthµnh phÈm nhËp trong kú
b×nh qu©n
Sè lîng thµnh phÈmtån ®Çu kú
+
Sè lîng thµnh phÈmnhËp trong kú
* Ph¬ng ph¸p nhËp tríc - xuÊt tríc (FIFO):
Ph¬ng ph¸p nhËp tríc - xuÊt tríc ¸p dông trªn gi¶ ®Þnh lµ hµng tån kho ®îc mua tríc hoÆc s¶n xuÊt tríc th× ®îc xuÊt tríc, vµ hµng tån kho cßn l¹i cuèi kú lµ thµnh phÈm ®îc mua hoÆc s¶n xuÊt gÇn thêi ®iÓm cuèi kú.
Theo ph¬ng ph¸p nµy th× gi¸ trÞ thµnh phÈm xuÊt kho ®îc tÝnh theo gi¸ cña l« thµnh phÈm nhËp kho ë thêi ®iÓm ®Çu kú hoÆc gÇn ®Çu kú, gi¸ trÞ cña thµnh phÈm tån kho ®îc tÝnh theo gi¸ cña thµnh phÈm nhËp kho ë thêi ®iÓm cuèi kú hoÆc gÇn cuèi kú cßn tån kho.
* Ph¬ng ph¸p nhËp sau - xuÊt tríc (LIFO):
Theo ph¬ng ph¸p nµy ngêi ta gi¶ thiÕt sè hµng nµo nhËp kho sau th× xuÊt kho tríc. Hµng xuÊt thuéc l« hµng nµo th× lÊy ®¬n gi¸ mua thùc tÕ cña l« hµng ®ã lµ trÞ gi¸ hµng xuÊt kho.
1.2.3.2. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n
* TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n:
Lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ cÇn thiÕt bá ra ®Ó s¶n xuÊt sè thµnh phÈm ®· b¸n trong h¹ch to¸n kÕ to¸n. Thµnh phÈm nhËp kho ®îc ph¶n ¸nh theo gi¸ vèn tøc lµ ph¶n ¸nh ®óng chi phÝ thùc tÕ. Doanh nghiÖp bá ra ®Ó s¶n xuÊt ®îc thµnh phÈm ®ã.
* Tµi kho¶n 632: Gi¸ vèn hµng b¸n
KÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 632 "Gi¸ vèn hµng b¸n": Dïng ®Ó theo dâi trÞ gi¸ vèn hµng ho¸, s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô xuÊt b¸n trong kú.
Bªn nî: TrÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm lao vô dÞch vô ®· cung cÊp (®· ®îc coi lµ tiªu thô trong kú).
Bªn cã: KÕt chuyÓn vèn hµng tiªu thô trong kú vµ gi¸ vèn hµng b¸n l¹i tr¶ l¹i.
TK 632: Cuèi kú kh«ng cã sè d
§Ó x¸c ®Þnh ®óng kÕt qu¶ tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ cÇn x¸c ®Þnh ®óng gi¸ vèn cña hµng ho¸, s¶n phÈm tiªu thô.
§èi víi DN s¶n xuÊt, trÞ gi¸ vèn cña s¶n phÈm xuÊt b¸n lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ.
§èi víi DN th¬ng m¹i, trÞ gi¸ vèn cña s¶n phÈm xuÊt b¸n bao gåm trÞ gi¸ mua thùc tÕ + chi phÝ thu mua.
KÕ to¸n sö dông TK 632 ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn hµng b¸n vµ viÖc kÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng b¸n ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô.
Tr×nh tù kÕ to¸n GÝa vèn hµng b¸n
TK 154 TK 632 TK 911
B¸n hµng kh«ng qua kho KÕt chuyÓn
GVHB
TK 155 TK 157
Göi b¸n hoÆc GVHB göi b¸n
giao ®¹i lý hoÆc giao ®¹i lý
®· tiªu thô
B¸n qua kho
1.2.4. KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng.
Trong kinh doanh thêi gian thanh to¸n vµ thêi gian giao hµng cã kho¶ng c¸ch rÊt xa hoÆc cã thÓ rÊt gÇn nhau. KÕ to¸n lµ c«ng cô ®¾c lùc gióp doanh nghiÖp theo dâi s¸t sao, tõng nghiÖp vô ph¸t sinh, tÝnh to¸n chÝnh x¸c c¸c kho¶n thu nhËp trong kinh doanh. ChÝnh v× thÕ trong quy tr×nh h¹ch to¸n doanh thu b¸n hµng ho¸ vµ tiªu thô thµnh phÈm ph¶i chó ý ®Õn thêi ®iÓm chuyÓn giao quyÒn së h÷u vÒ hµng ho¸ vµ n¾m quyÒn së h÷u vÒ tiÒn tÖ. Do ®Æc ®iÓm cña mçi ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c nhau nªn thêi ®iÓm ghi chÐp hµng ho¸ ®· hoµn thµnh tiªu thô còng kh¸c nhau.
- Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña Bé Tµi chÝnh, QuyÕt ®Þnh 149/2001/Q§-BTC ngµy 31/12/2001 vµ Th«ng t 89/2002/TT-BTC vÒ híng dÉn kÕ to¸n thùc hiÖn chuÈn mùc "Doanh thu vµ thu nhËp kh¸c" th× doanh thu ®îc x¸c ®Þnh nh sau:
- Doanh thu b¸n hµng: lµ sè tiÒn ghi trªn ho¸ ®¬n b¸n hµng, trªn hîp ®ång cung cÊp lao vô, dÞch vô. Hay doanh thu b¸n hµng lµ chØ tiªu tæng gi¸ trÞ s¶n lîng hµng ho¸ ®îc thùc hiÖn cho viÖc b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸, cung cÊp lao vô, dÞch vô cho kh¸ch hµng.
C«ng thøc:
Doanh thu
B¸n hµng
=
Khèi lîng
Hµng tiªu thô
X
Gi¸ b¸n ®¬n vÞ
hµng b¸n
Trong ®ã gi¸ b¸n ®îc ghi nhËn theo gi¸ thanh to¸n (gi¸ cã thuÕ) hoÆc gi¸ cha tÝnh thuÕ (thuÕ VAT).
- Doanh thu b¸n hµng thuÇn: Lµ phÇn cßn l¹i cña doanh thu b¸n hµng sau khi ®· trõ ®i c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu.
C«ng thøc:
Doanh thu
ThuÇn
=
Tæng doanh thu
-
C¸c kho¶n
gi¶m trõ
* Tµi kho¶n 511 - Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô.
Tµi kho¶n 511 ®îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu cña khèi lîng s¶n phÈm, hµng ho¸ ®· b¸n, dÞch vô ®· cung cÊp ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô trong kú kh«ng ph©n biÖt doanh thu ®· thu tiÒn hay sÏ thu ®îc tiÒn.
Tõ ®ã, tÝnh ra doanh thu thuÇn vÒ tiªu thô trong kú. Tæng sè doanh thu b¸n hµng, dÞch vô ®· cung cÊp ghi nhËn ë ®©y cã thÓ lµ tæng gi¸ thanh to¸n (víi c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp còng nh ®èi víi c¸c ®èi tîng chÞu thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt) hoÆc gi¸ kh«ng cã GTGT (víi c¸c doanh nghiÖp tÝnh theo GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ).
KÕt cÊu:
Nî
TK 511
Cã
Sè ph¸t sinh
Sè ph¸t sinh
- Sè thuÕ ph¶i nép (thuÕ TT§B, thuÕ xuÊt khÈu) tÝnh trªn doanh sè b¸n trong kú.
- Sè gi¶m gi¸ hµng b¸n vµ doanh thu cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i kÕt chuyÓn cuèi kú
- KÕt chuyÓn sè doanh thu thuÇn vÒ tiªu thô.
- Tæng sè doanh thu b¸n hµng thùc tÕ ph¸t sinh trong kú.
Tµi kho¶n 511 cuèi kú kh«ng cã sè d.
- Mét sè nguyªn t¾c h¹ch to¸n:
+ ChØ ph¶n ¸nh vµo TK 511 sè doanh thu cña hµng ho¸ ®· b¸n ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô trong kú (®· ®îc ngêi mua chÊp nhËn thanh to¸n hoÆc sÏ thanh to¸n).
+ §èi víi hµng ho¸ thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, hoÆc thuÕ xuÊt khÈu th× doanh thu lµ gi¸ hµng hµng ho¸ (bao gåm c¶ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt vµ thuÕ xuÊt khÈu).
+ Nh÷ng hµng ho¸ ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô trong kú, nhng v× lý do nµo ®ã (vÒ chÊt lîng, vÒ quy c¸ch, kü thuËt) ngêi mua tõ chèi thanh to¸n göi tr¶ l¹i ngêi b¸n hoÆc yªu cÇu gi¶m gi¸ vµ ®îc doanh nghiÖp chÊp nhËn th× doanh thu cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n ®îc theo dâi riªng, trªn c¸c TK 531 "Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i", TK 532 "Gi¶m gi¸ hµng b¸n" vµ ®îc trõ ra khái doanh thu b¸n hµng trong kú.
+Trêng hîp doanh nghiÖp viÕt ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ ®· thu tiÒn b¸n hµng nhng ®Õn cuèi kú vÉn cha giao hµng cho ngêi mua hµng, th× trÞ gi¸ sè hµng nµy kh«ng ®îc coi lµ tiªu thô vµ kh«ng ®îc ghi vµo TK 511 mµ chØ h¹ch to¸n vµo bªn cã TK 131 "Ph¶i thu cña kh¸ch hµng" vÒ kho¶n tiÒn ®· thu kh¸ch hµng. Khi thùc sù giao hµng cho ngêi mua sÏ h¹ch to¸n vµo TK 511 vÒ trÞ gi¸ mua hµng ®· giao, ®· thu tríc tiÒn hµng.
+ §èi víi c¸c ®¬n vÞ chuyªn kinh doanh mua b¸n ngo¹i tÖ, th× ®îc ph¶n ¸nh vµo TK 511 phÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ thùc tÕ mua vµo vµ gi¸ ngo¹i tÖ b¸n ra.
+ Kh«ng h¹ch to¸n trÞ gi¸ hµng ho¸ ®ang göi b¸n cho kh¸ch hµng nhng cha ®îc sù chÊp nhËn thanh to¸n cña ngêi mua.
S¬ ®å kÕ to¸n doanh thu b¸n hµng
TK 521,531,532 TK 511 TK 111, 112, 131
TK 3331
TK 3331
TK 911
1.2.5. KÕ to¸n c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu :
* Doanh thu b¸n hµng tr¶ l¹i:
§©y lµ kho¶n doanh thu cña sè hµng ®· tiªu thô, dÞch vô, lao vô ®· cung cÊp nhng bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i hoÆc tõ chèi thanh to¸n do kÐm phÈm chÊt kh«ng ®óng quy c¸ch, chñng lo¹i ... nhng ®· ký hîp ®ång.
§Ó ph¶n ¸nh doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i th× kÕ to¸n sö dông TK 531 "Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i".
KÕt cÊu tµi kho¶n 531: Hµng b¸n l¹i tr¶ l¹i.
- Bªn nî: TËp hîp c¸c kho¶n doanh thu cña sè hµng ®· tiªu thô bÞ tr¶ l¹i
- Bªn cã: KÕt chuyÓn doanh thu cña sè hµng bÞ tr¶ l¹i.
TK 531: Cuèi kú kh«ng cã sè d.
* Gi¶m gi¸ hµng b¸n:
Lµ sè tiÒn gi¶m trõ cho kh¸ch hµng trªn gi¸ b¸n ®· tho¶ thuËn do c¸c nguyªn nh©n ®Æc biÖt nh: Hµng kÐm phÈm chÊt, kh«ng ®óng quy c¸ch, giao hµng kh«ng ®óng thêi h¹n, ®Þa ®iÓm trong hîp ®ång ... (do chñ quan cña doanh nghiÖp).
§Ó ph¶n ¸nh doanh thu gi¶m gi¸ hµng b¸n kÕ to¸n sö dông TK 532 "Gi¶m gi¸ hµng b¸n".
KÕt cÊu tµi kho¶n 532: Gi¶m gi¸ hµng b¸n.
- Bªn nî: TËp hîp c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n chÊp thuËn cho ngêi mua trong kú.
- Bªn cã: KÕt chuyÓn toµn bé sè gi¶m gi¸ hµng b¸n.
* Tµi kho¶n 521 – ChiÕt khÊu th¬ng m¹i:
ChiÕt khÊu th¬ng m¹i lµ kho¶n tiÒn Doanh nghiÖp b¸n gi¶m gi¸ niªm yÕt cho kh¸ch hµng khi kh¸ch hµng mua víi sè lîng lín.
Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh c¸c kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i cho kh¸ch hµng vµ kÕt chuyÓn trõ vµo Doanh thu.
Lµ tµi kho¶n ®iÒu chØnh gi¶m Doanh thu vµ cã kÕt cÊu ngîc víi tµi kho¶n Doanh thu.
+ Bªn nî: c¸c kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i dµnh cho kh¸ch hµng.
+ Bªn cã: kÕt chuyÓn trõ vµo Doanh thu b¸n hµng.
Tµi kho¶n nµy cuèi kú kh«ng cã sè d.
S¬ ®å kÕ to¸n c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu
TK 111, 112, 131 TK 521, 531, 532 TK 511
TK 3331
1.2.6. KÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
1.2.6.1. KÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng
Tiªu thô thµnh phÈm, hµng ho¸ lµ mét kh©u quan träng ®a thµnh phÈm hµng ho¸ tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu dïng vµ nhê kh©u nµy mµ gi¸ trÞ thµnh phÈm, hµng ho¸ míi ®îc thùc hiÖn, c¸c kho¶n chi phÝ ph¶i bá ra ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh nµy gäi lµ chi phÝ b¸n hµng.
KÕ to¸n sö dông TK 641 ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô thµnh phÈm.
TK 641
- Chi phÝ b¸n hµng thùc tÕ ph¸t sinh trong kú.
- C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ b¸n hµng.
- KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng cho hµng hãa ®· tiªu thô trong kú hoÆc chuyÓn cho kú sau.
TK 641 cuèi kú kh«ng cã sè d gåm c¸c TK cÊp 2 sau:
+ TK 6411 - Chi phÝ nh©n viªn
+ TK 6412 - Chi phÝ vËt liÖu
+ TK 6413 - Chi phÝ c«ng cô dông cô
+ TK 6414 - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n
+ TK 6416 - Chi phÝ b¶o hµnh
+ TK 6417 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
+ TK 6418 - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng ®îc kh¸i qu¸t trong s¬ ®å sau:
S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng
TK 142,242
CCDC ph©n bæ nhiÒu lÇn
Ph©n bæ trong c¸c kú sau
TK 334
TK 641
Chi phÝ l¬ngnh©n viªn
TK 338
TrÝch BHXH, BHYT, KPC§cña nh©n viªn b¸n hµng
TK 152
VÒ chi phÝ NVL
TK 153
CC, DC lo¹i ph©n bæ 1 lÇn
TK 111,112,331...
Chi phÝ vÒ dÞch vô mua ngoµi
TK 214
Chi phÝ khÊu hao TSC§phôc vô b¸n hµng
TK 111,138...
C¸c kho¶n gi¶m trõ chi phÝb¸n hµng
TK 911
KÕt chuyÓn CPBH ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶
KÕt chuyÓn 1 phÇn CPHH
TK 142,242
KÕt chuyÓn vµo kú sau
TK 133
1.2.6.2. KÕ to¸n chi phÝ Qu¶n lý doanh nghiÖp.
§©y lµ kho¶n chi phÝ phôc vô cho qu¶n lý chung cña doanh nghiÖp. VÒ b¶n chÊt, chi phÝ QLDN kh«ng t¹o ra gi¸ trÞ s¶n phÈm nhng l¹i lµ kho¶n chi cÇn thiÕt ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
KÕ to¸n sö dông TK 642 ®Ó tËp hîp vµ kÕt chuyÓn chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph¸t sinh trong kú kinh doanh.
TK 642
- Ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp thùc tÕ ph¸t sinh trong kú.
- C¸c kho¶n ghi gi¶m CP QLDN.
- CP QLDN ®îc kÕt chuyÓn ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh hoÆc kÕt chuyÓn cho kú sau.
TK 642 cuèi kú cã sè d bao gåm c¸c TK cÊp II sau.
+ TK 6421 - Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý
+ TK 6422 - Chi phÝ vËt liÖu
+ TK 6423 - Chi phÝ ®å dïng v¨n phßng
+ TK 6424 - Chi phÝ khÊu hao TSC§
+ TK 6425 - ThuÕ, phÝ vµ lÖ phÝ
+ TK 6426 - Chi phÝ dù phßng
+ TK 6427 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
+ TK 6428 - Chi phÝ b»ng tiÒn
Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ®îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau:
S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
TK 111,152
TK 642
TK 334
C¸c kho¶n gi¶m trõ chi phÝqu¶n lý doanh nghiÖp
Chi phÝ l¬ngnh©n viªn qu¶n lý
TK 338
TrÝch BHXH, BHYT, KPC§cña nh©n viªn qu¶n lý
TK 911
TK 152
VÒ chi phÝ NVL
KÕt chuyÓn CPQLDN ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶
TK 153
KÕt chuyÓn 1 phÇn CP QLDN
CC, DC lo¹i ph©n bæ 1 lÇn
TK 142,242
KÕt chuyÓn vµo kú sau
TK 142,242
Ph©n bæ trong c¸c kú sau
CCDC ph©n bæ nhiÒu lÇn
TK 111,112,331
Chi phÝ vÒ dÞch vô mua ngoµi
TK 214
Chi phÝ khÊu hao TSC§phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý
TK 139
TrÝch dù phßng ph¶i thu
khã ®ßi
§Ó theo dâi, qu¶n lý chÆt chÏ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, ngoµi kÕ to¸n tæng hîp kÕ to¸n ph¶i më sæ theo dâi chi tiÕt theo tõng kho¶n môc hoÆc theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh tïy theo yªu cÇu qu¶n lý.
1.2.7. KÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô
* KÕt qu¶ tiªu thô
KÕt qu¶ tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô trong doanh nghiÖp chÝnh lµ kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng tiªu thô thµnh phÈm trong Doanh nghiÖp. KÕt qu¶ ®ã ®îc tÝnh b»ng c¸ch so s¸nh gi÷a mét bªn lµ Doanh thu thuÇn víi mét bªn lµ Gi¸ vèn hµng b¸n vµ c¸c chi phÝ ( chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp) vµ ®îc thÓ hiÖn thµnh chØ tiªu l·i hoÆc lç.
Sau khi x¸c ®Þnh ®îc c¸c chØ tiªu cÇn thiÕt ®Ó tiÕn hµnh x¸c ®Þnh chØ tiªu l·i gép:
L·i gép = Doanh thu thuÇn - Gi¸ vèn hµng b¸n
Mäi ho¹t ®éng cña DN trong kú ®Òu ph¶i x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ®Æc biÖt qu¸ tr×nh tiªu thô, ho¹t ®éng chÝnh ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
KÕt qu¶ tiªu thô ®îc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ qua c«ng thøc:
KÕt qu¶ tiªu thô = L·i gép - Chi phÝ b¸n hµng - Chi phÝ qu¶n lý DN
+ Tµi kho¶n sö dông TK 911( x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ): Tµi kho¶n nµy sö dông ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp theo tõng ho¹t ®éng.
Bªn nî: + TrÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt b¸n.
+ Chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ QLDN ph©n bæ cho hµng b¸n ra.
+ Sè l·i tríc thuÕ vÒ ho¹t ®éng kinh doanh.
Bªn cã:+ kÕt chuyÓn doanh thu thuÇn
+ kÕt chuyÓn lç
tµi kho¶n nµy cuèi kú kh«ng cã sè d
Th«ng thêng, sau mçi th¬ng vô hay cuèi kú kinh doanh, kÕ to¸n tiÕn hµnh x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. Qua ®ã, cung cÊp c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn lîi nhuËn vÒ tiªu thô cho qu¶n lý.
s¬ ®å h¹ch to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh
TK 641,1422,242
TK 632
TK 911
TK 511,512
TK 4212
TK 642, 142, 242
Lç
L·i
PhÇn 2
mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp
2.1. §¸nh gi¸ kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp theo chÕ ®é hiÖn hµnh
C¬ chÕ thÞ trêng víi nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ cïng tham gia s¶n xuÊt kinh doanh c¹nh tranh vµ ph¸t triÓn, do vËy muèn ®øng v÷ng trªn thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh doanh ph¶i cã l·i. Lµ mét c«ng cô quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh, ®æi míi vµ hoµn thiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n lµ mét nhu cÇu cÇn thiÕt cña c«ng t¸c qu¶n lý, lµ tiÒn ®Ò quan träng cho c«ng t¸c ®iÒu hµnh s¶n xuÊt - kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Hoµn thiÖn kÕ to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô lµ c«ng viÖc rÊt cÇn thiÕt nh»m gãp phÇn t¨ng doanh thu vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt - kinh doanh. Trªn c¬ së nghiªn cøu lý luËn vµ thùc tiÔn ®Ó thÊy ®îc nh÷ng g× ®· lµm ®îc vµ ph¸t hiÖn nh÷ng g× cha lµm ®îc ®Ó rót ra nh÷ng néi dung chñ yÕu, cÇn thiÕt cña viÖc hoµn thiÖn.
2.1.1. ¦u ®iÓm
- §èi víi c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n tæng hîp.
KÕ to¸n t¹i c¸c Doanh nghiÖp ®· ¸p dông “HÖ thèng chÕ ®é kÕ to¸n doanh nghiÖp míi ®îc Bé Tµi chÝnh ban hµnh ¸p dông tõ ngµy 1/1/1996” ®Ó phï hîp víi t×nh h×nh vµ ®Æc ®iÓm cña c«ng ty, kÕ to¸n ®· më c¸c tµi kho¶n cÊp 2,3 nh»m ph¶n ¸nh mét c¸ch chi tiÕt cô thÓ t×nh h×nh biÕn ®éng tµi s¶n cña Doanh nghiÖp vµ gióp cho kÕ to¸n thuËn tiÖn h¬n trong viÖc ghi chÐp mét c¸ch ®¬n gi¶n râ rµng vµ mang tÝnh thuyÕt phôc, gi¶m nhÑ ®îc phÇn nµo khèi lîng c«ng viÖc kÕ to¸n, tr¸nh ®îc sù nhÇm lÉn chång chÐo trong c«ng viÖc ghi chÐp kÕ to¸n.
- §èi víi c«ng t¸c tæ chøc hÖ thèng sæ kÕ to¸n.
+ C¸c ch¬ng tr×nh phÇn mÒm kÕ to¸n trªn m¸y lªn gi¶m bít ®îc khèi lîng c«ng viÖc ghi chÐp trªn sæ s¸ch, ®¶m b¶o cung cÊp sè liÖu nhanh chãng, chÝnh x¸c.
2.1.2. Tån t¹i
Tuy doanh nghiÖp nµo còng ph¶i dÆt ra cho m×nh môc tiªu ®¹t ®îc kÕt qu¶ kh¶ quan trong kinh doanh, nhng c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô nãi riªng ë c¸c doanh nghiÖp vÉn cßn nhiÒu ®iÓm ®ang kh¾c phôc ®Ó hoµn thiÖn.
+ KÕ to¸n cÇn s¸t sao c¸c kho¶n chi phÝ b¸n hµng, cã biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ h¬n n÷a ®Ó n©ng cao lîi nhuËn cho Doanh nghiÖp.
+ Víi thÞ trêng tiªu thô réng lín vµ cã rÊt nhiÒu b¹n hµng, do vËy c¸c Doanh nghiÖp thêng cã rÊt nhiÒu kh¸ch hµng thêng xuyªn ®Õn lÊy hµng vµ thanh to¸n sau. §iÒu ®ã kh«ng tr¸nh khái rñi ro thêng gÆp trong viÖc thanh to¸n t×nh h×nh c«ng nî.
+C¸c chÝnh s¸ch quy ®Þnh cña Nhµ níc vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n cha ®æi míi, cha thay ®æi kÞp víi thùc tÕ vµ cha b¾t kÞp víi nh÷ng biÕn ®æi kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
2.2. Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp.
ViÖc hoµn thiÖn qu¸ tr×nh h¹ch to¸n vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ®ßi hái ph¶i hîp lý c¶ 3 kh©u:
- Tæ chøc vËn dông hÖ thèng chøng tõ mét c¸ch hÖ thèng khoa häc hîp lý nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc tæng hîp sè liÖu phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý.
- Tæ chøc vËn dông hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n thèng nhÊt, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong ®¬n vÞ, ®¸p øng nhu cÇu th«ng tin vµ kiÓm tra c«ng t¸c qu¶n lý cña ®¬n vÞ.
- Tæ chøc vµ lËp b¸o c¸o vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh kÞp thêi, h÷u hiÖu phôc vô cho c«ng viÖc ®iÒu chØnh vµ ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý cho phï hîp. Tuy nhiªn thùc tÕ cho thÊy c¸c chÝnh s¸ch quy ®Þnh cña Nhµ níc vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n cha ®æi míi, cha thay ®æi kÞp víi thùc tÕ vµ cha b¾t kÞp víi nh÷ng biÕn ®æi kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
- C¸c doanh nghiÖp nªn ¸p dông c¸c ch¬ng tr×nh phÇn mÒm kÕ to¸n trªn m¸y nh»m gi¶m bít ®îc khèi lîng c«ng viÖc ghi chÐp trªn sæ s¸ch, ®¶m b¶o cung cÊp sè liÖu nhanh chãng, chÝnh x¸c.
Nh×n chung trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ë ViÖt nam, c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ chÕ ®é kÕ to¸n do Nhµ níc ban hµnh ®· t¹o ra mét khung ph¸p lý phï hîp, thèng nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng. §èi víi c¸c Doanh nghiÖp ®· ®îc niªm yÕt trªn thÞ trêng chøng kho¸n, ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ l©u dµi trong kinh doanh, nhiÒu Doanh nghiÖp s½n sµng chÊp nhËn gi¶m bít mét phÇn lîi nhuËn thu ®îc ®Ó t¨ng cêng c¸c ho¹t ®éng thu hót kh¸ch hµng mµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng ®ã lµ viÖc gi¶m gi¸ hµng b¸n cho kh¸ch hµng mua víi sè lîng lín hoÆc thùc hiÖn chiÕt khÊu cho kh¸ch hµng. Do vËy cã rÊt nhiÒu Doanh nghiÖp trong kú thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh rÊt tèt, thùc hiÖn nhiÒu nghiÖp vô gi¶m gi¸ vµ chiÕt khÊu cho kh¸ch hµng ®Ó ®Èy m¹nh sè lîng hµng b¸n ra. Nhng nÕu nh×n vµo chØ tiªu gi¶m gi¸ hµng b¸n trªn B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña Doanh nghiÖp ®ã th× ngêi sö dông th«ng tin cã thÓ cho r»ng t×nh h×nh SXKD cña Doanh nghiÖp ®ã kh«ng b×nh thêng, ®Æc biÖt khi c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña Doanh nghiÖp ®îc c«ng khai.
KÕt luËn
Tiªu thô thµnh phÈm mang ý nghÜa x· héi rÊt lín, nã tháa m·n nhu cÇu cña c¸c tÇng líp d©n c kh¸c nhau, gióp cho viÖc lu th«ng hµng hãa trªn thÞ trêng ®îc th«ng suèt vµ ph¶n ¸nh quy m«, tèc ®é c¬ cÊu ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong nÒn kinh tÕ hµng hãa. XuÊt ph¸t tõ ®ã, kÕ to¸n tiªu thô gi÷ vai trß quan träng trong viÖc ph¶n ¸nh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm nãi riªng vµ cña s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung, cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi doanh nghiÖp. Muèn vËy doanh nghiÖp ph¶i ph¸t huy mét c¸ch cã hiÖu lùc c«ng cô kÕ to¸n nãi chung vµ ®Æc biÖt lµ kÕ to¸n tiªu thô s¶n phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp, hÖ thèng qu¶n lý nãi chung vµ bé m¸y kÕ to¸n nãi riªng ®Æc biÖt lµ kh©u kÕ to¸n tiªu thô s¶n phÈm vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh kh«ng ngõng ®îc thùc hiÖn, ®¸p øng ®îc yªu cÇu ho¹t ®éng s¶n xuÊt phôc vô kÞp thêi cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc ho¹t ®éng liªn tôc.
Tuy ®©y chØ lµ ý kiÕn chñ quan cña c¸ nh©n nhng em vÉn mong cã sù tham gia gióp ®ì cña c¸c thÇy gi¸o, c¸c c« gi¸o ®Ó em cã nhiÒu kinh nghiÖm h¬n trong phÇn kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt tiªu thô thµnh phÈm ®îc tèt h¬n.
Víi thêi gian cha nhiÒu, tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng cã h¹n, ch¾c ch¾n b¶n ®Ò ¸n nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. Em rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp quý b¸u cña c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o ®Ó b¶n ®Ò tµi cña em thùc sù cã ý nghÜa trªn c¶ ph¬ng diÖn lý luËn vµ thùc tiÔn.
Danh môc Tµi liÖu tham kh¶o
KÕ to¸n tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp - Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc - Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n.
2. Lý thuyÕt vµ thùc hµnh KÕ to¸n tµi chÝnh - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - 7/2001.
3. HÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - 2000 - Bé Tµi ChÝnh.
4. S¬ ®å kÕ to¸n doanh nghiÖp theo chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - 12/2002.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- DA208.doc