Đề tài Kế toán tiêu thụ thành phẩm và kết quả tiêu thụ trong doanh nghiệp công nghiệp

Lêi më ®Çu Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ n­íc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Víi c¬ chÕ nµy, c¸c doanh nghiÖp ®· thùc sù vËn ®éng ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. C¸c doanh nghiÖp lµ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ ®éc lËp tù chñ vÒ tµi chÝnh, tù h¹ch to¸n, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña m×nh. §Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh lµ ph¶i tiªu thô ®­îc s¶n phÈm hµng ho¸ cña m×nh, cã nh­ vËy th× doanh nghiÖp míi thu håi ®­îc vèn nhanh ®Ó quay vßng vµ bï ®¾p cho nh÷ng phÝ ®· bá ra, thu ®­îc l·i vµ míi cã thÓ t¸i s¶n xuÊt hoÆc tÝch luü ®Ó ®Çu t­ më réng quy m« kinh doanh. V× vËy, s¶n xuÊt vµ tiªu thô lµ vÊn ®Ò cÇn quan t©m hµng ®Çu cña mçi doanh nghiÖp. Trong ho¹t ®éng kinh tÕ, lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh, tiªu thô hµng ho¸ dÞch vô cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng trong nÒn kinh tÕ. Doanh nghiÖp tiªu thô hµng ho¸ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng gi÷ vai trß lµ cÇu nèi gi÷a s¶n xuÊt víi ng­êi tiªu dïng ®­îc hoµn thiÖn h¬n vÒ nhiÒu mÆt, cã thÓ hiÓu qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ viÖc mua vµo vµ b¸n ra c¸c lo¹i hµng ho¸ theo nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Trong ®ã b¸n hµng lµ kh©u cuèi cïng vµ cã c¬ së ®Ó lËp kÕ ho¹ch vÒ tiªu thô cho kú kinh doanh tíi, cã thu nhËp ®Ó bï ®¾p chi phÝ, tr¶ l­¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ ®¹t ®­îc môc tiªu lîi nhuËn cña m×nh. §ã chÝnh lµ lý do ®Ó c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp ph¶i lu«n nghiªn cøu, hoµn thiÖn c¸c ph­¬ng ph¸p qu¶n lý nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸. Mét trong nh÷ng c«ng cô qu¶n lý quan träng cã vai trß tÝch cùc trong viÖc qu¶n lý ®iÒu hµnh kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng tiªu thô ®ã lµ kÕ to¸n. KÕ to¸n tiªu thô lµ mét bé phËn c«ng viÖc phøc t¹p vµ chiÕm tû träng lín trong toµn bé c«ng viÖc kÕ to¸n. ViÖc tæ chøc hîp lý qu¸ tr×nh h¹ch to¸n kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸ lµ yªu cÇu hÕt søc cÇn thiÕt kh«ng riªng víi bÊt cø doanh nghiÖp nµo. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò nµy, qua nghiªn cøu lý luËn cïng víi sù h­íng dÉn tËn t×nh cña Gi¶ng viªn TrÇn V¨n ThuËn, em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: "KÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp" Môc lôc STT Tiªu ®Ò Trang Lêi nãi ®Çu 1 I Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp 3 1.1 Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tiªu thô thµnh phÈm trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp 3 1.1.1 Kh¸i niÖm thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm 3 1.1.2 C¸c ph­¬ng thøc tiªu thô thµnh phÈm 4 1.1.3 Yªu cÇu qu¶n lý tiªu thô thµnh phÈm 5 1.2 KÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp 6 1.2.1 ý nghÜa vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô 6 1.2.2 Chøng tõ kÕ to¸n 7 1.2.3 KÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n 7 1.2.3.1 C¸c ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thµnh phÈm xuÊt 7 1.2.3.2 Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n 8 1.2.4 KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng 9 1.2.5 KÕ to¸n c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu 12 1.2.6 KÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp 13 1.2.7 KÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô 17 II Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ toªu thô trong doanh nghiÖp 19 2.1 ®¸nh gi¸ kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp theo chÕ ®é hiÖn hµnh 19 2.1.1 ­u ®iÓm 19 2.1.2 Tån t¹i 19 2.2 Mét sè ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp 20 KÕt luËn 22 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 23 PhÇn 1 Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp 1.1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tiªu thô thµnh phÈm trong doanh nghiÖp kh¸i niÖm thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm. * Thµnh phÈm. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, thµnh phÈm lµ nh÷ng s¶n phÈm ®· ®­îc chÕ biÕn hoµn thµnh ë giai ®o¹n cuèi cïng qui tr×nh c«ng nghÖ trong ph¹m vi doanh nghiÖp ®· ®­îc kü thuËt kiÓm tra x¸c nhËn phï hîp víi tiªu chuÈn chÊt l­îng qui ®Þnh. Do vËy s¶n phÈm chØ ®­îc gäi lµ thµnh phÈm khi nã cã ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu sau: - §· ®­îc chÕ t¹o xong ë b­íc c«ng nghÖ cuèi cïng cña qui tr×nh s¶n xuÊt vµ ®· ®­îc kiÓm tra kü thuËt x¸c ®Þnh phï hîp víi tiªu chuÈn chÊt l­îng qui ®Þnh, ®¶m b¶o ®óng môc ®Ých sö dông. - Gi÷a s¶n phÈm vµ thµnh phÈm xÐt trªn mét ph­¬ng diÖn nµo ®ã cã ph¹m vi giíi h¹n kh¸c nhau. S¶n phÈm cã ph¹m vi réng h¬n thµnh phÈm v× nãi ®Õn s¶n phÈm lµ nãi ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o ra nã. Cßn nãi ®Õn thµnh phÈm lµ nãi ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt g¾n víi qu¸ tr×nh c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh trong ph¹m vi mét doanh nghiÖp cho nªn s¶n phÈm bao gåm c¶ thµnh phÈm vµ nöa thµnh phÈm. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× nöa thµnh phÈm cßn ph¶i tiÕp tôc chÕ biÕn cho ®Õn khi hoµn chØnh. Nh­ng trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n th× nöa thµnh phÈm cña doanh nghiÖp cã thÓ b¸n ra ngoµi cho c¸c doanh nghiÖp kh¸c sö dông ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ thµnh phÈm vµ nöa thµnh phÈm chØ lµ nh÷ng kh¸i niÖm ®­îc xem xÐt trong ph¹m vi tõng doanh nghiÖp cô thÓ t¹o thµnh. Do vËy viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n thµnh phÈm trong c¸c doanh nghiÖp lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt vµ cã ý nghÜa quan träng nã ph¶n ¸nh toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vÒ qui m« tr×nh ®é tæ chøc s¶n xuÊt vµ tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt. * Tiªu thô thµnh phÈm. C¸c doanh nghiÖp dï lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt hay doanh nghiÖp th­¬ng m¹i, dÞch vô muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc th× ®iÒu quan träng lµ ph¶i tiªu thô ®­îc s¶n phÈm, hµng ho¸, cã nghÜa lµ ph¶i b¸n ra thÞ tr­êng ®­îc nhiÒu s¶n phÈm, hµng ho¸. Tiªu thô lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn quan hÖ trao ®æi th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ cña s¶n phÈm, hµng ho¸ dÞch vô. Trong qu¸ tr×nh ®ã doanh nghiÖp chuyÓn giao s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô cho kh¸ch hµng, cßn kh¸ch hµng ph¶i tr¶ cho doanh nghiÖp kho¶n tiÒn t­¬ng øng víi gi¸ b¸n cña s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô theo gi¸ qui ®Þnh hoÆc gi¸ tho¶ thuËn. Tiªu thô chñ yÕu lµ b¸n thµnh phÈm cho bªn ngoµi. Qu¸ tr×nh tiªu thô lµ qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vèn thµnh phÈm sang vèn b»ng tiÒn vµ h×nh thµnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Qu¸ tr×nh tiªu thô ®­îc hoµn tÊt khi thµnh phÈm ®· giao cho ng­êi mua vµ doanh nghiÖp ®· thu ®­îc tiÒn b¸n hµng. 1.1.2. C¸c ph­¬ng thøc tiªu thô thµnh phÈm. V× thêi gian vµ kh¶ n¨ng cßn nhiÒu h¹n chÕ, nªn ®Ò ¸n nµy nghiªn cøu ho¹t ®éng tiªu thô hµng ho¸, dÞch vô t¹i c¸c doanh nghiÖp mµ th­êng sö dông ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn ®Ó h¹ch to¸n hµng tån kho vµ tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. Do vËy, ®Ò ¸n nµy sÏ chØ dõng l¹i nghiªn cøu ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng, tiªu thô hµng ho¸, dÞch vô theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn vµ tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. * Tiªu thô trùc tiÕp: Tiªu thô trùc tiÕp lµ ph­¬ng thøc giao hµng cho ng­êi mua trùc tiÕp t¹i kho ( hay trùc tiÕp t¹i c¸c ph©n x­ëng kh«ng qua kho ) cña doanh nghiÖp. Sè hµng khi bµn giao cho kh¸ch hµng ®­îc chÝnh thøc coi lµ tiªu thô vµ ng­êi b¸n mÊt quyÒn së h÷u vÒ sè hµng nµy. Ng­êi mua thanh to¸n hay chÊp nhËn thanh to¸n sè hµng mµ ng­êi b¸n ®· giao. * Tiªu thô theo ph­¬ng thøc chuyÓn hµng chê chÊp nhËn: - Tiªu thô theo ph­¬ng thøc chuyÓn hµng chê chÊp nhËn lµ ph­¬ng thøc mµ bªn b¸n chuyÓn hµng cho ng­êi mua theo ®Þa ®iÓm ghi trong hîp ®ång. Sè hµng chuyÓn ®i nµy vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña bªn b¸n. Khi ®­îc bªn mua thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n vÒ sè hµng chuyÓn giao ( mét phÇn hay toµn bé ) th× sè hµng ®­îc bªn mua chÊp nhËn nµy míi ®­îc coi lµ tiªu thô vµ bªn b¸n mÊt quyÒn së h÷u vÒ sè hµng ®ã. * Tiªu thô theo ph­¬ng thøc b¸n hµng ®¹i lý, ký göi: B¸n hµng ®¹i lý, ký göi lµ ph­¬ng thøc mµ bªn chñ hµng, gäi lµ bªn giao ®¹i lý xuÊt hµng giao cho bªn nhËn ®¹i lý, ký göi ( gäi lµ bªn ®¹i lý) ®Ó b¸n. Bªn ®¹i lý sÏ ®­îc h­ëng thï lao ®¹i lý d­íi h×nh thøc hao hång hoÆc chªnh lÖch gi¸. * Tiªu thô theo ph­¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp: B¸n hµng tr¶ gãp lµ ph­¬ng thøc b¸n hµng thu tiÒn nhiÒu lÇn. Ng­êi mua sÏ thanh to¸n lÇn ®Çu ngay t¹i thêi ®iÓm mua. Sè tiÒn cßn l¹i ng­êi mua chÊp nhËn tr¶ dÇn ë c¸c kú tiÕp theo vµ ph¶i chÞu mét tû lÖ l·i suÊt nhÊt ®Þnh. Th«ng th­êng, sè tiÒn tr¶ ë c¸c kú tiÕp theo b»ng nhau, trong ®ã bao gåm mét phÇn doanh thu gèc vµ mét phÇn l·i tr¶ chËm. VÒ thùc chÊt chØ khi nµo ng­êi mua thanh to¸n hÕt tiÒn hµng th× Doanh nghiÖp míi mÊt quyÒn së h÷u. tuy nhiªn vÒ mÆt h¹ch to¸n, khi hµng b¸n tr¶ gãp cho ng­êi mua th× l­îng hµng chuyÓn giao ®­îc coi lµ tiªu thô. * Tiªu thô néi bé: - Tr­êng hîp tiªu thô néi bé gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc h¹ch to¸n ®éc lËp víi nhau hay gi÷a ®¬n vÞ trùc thuéc h¹ch to¸n ®éc lËp víi ®¬n vÞ cÊp trªn: khi cung cÊp s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp trong c«ng ty, tæng c«ng ty. * Tiªu thô theo ph­¬ng thøc hµng ®æi hµng: Hµng ®æi hµng lµ ph­¬ng thøc tiªu thô mµ trong ®ã, ng­êi b¸n ®em s¶n phÈm, vËt t­, hµng ho¸ cña m×nh ®Ó ®æi lÊy vËt t­, hµng ho¸ cña ng­êi mua. Gi¸ trao ®æi lµ gi¸ b¸n cña hµng ho¸, vËt t­ ®ã trªn thÞ tr­êng. Khi xuÊt s¶n phÈm, hµng ho¸ ®em ®i trao ®æi víi kh¸ch hµng. 1.1.3.Yªu cÇu qu¶n lý tiªu thô thµnh phÈm Thµnh phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt biÓu hiÖn trªn hai mÆt sè l­îng vµ chÊt l­îng. + Sè l­îng cña thµnh phÈm ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸c ®¬n vÞ ®o l­êng nh­: kg, lÝt, m, bé, c¸i, viªn, chiÕc,... + ChÊt l­îng cña thµnh phÈm ®­îc x¸c ®Þnh b»ng tû lÖ tèt, xÊu hoÆc phÈm cÊp,... ChÝnh v× vËy mµ ng­êi ta nhËn thÊy thµnh phÈm cã ý nghÜa quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi chung vµ b¶n th©n doanh nghiÖp nãi riªng. Do ®ã trong c«ng t¸c qu¶n lý thµnh phÈm cÇn ®¶m b¶o chÆt chÏ c¶ vÒ sè l­îng, chÊt l­îng theo tõng lo¹i, tõng thø. Thµnh phÈm lµ kÕt qu¶ s¸ng t¹o lao ®éng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc trong mçi doanh nghiÖp, thµnh phÈm cÇn ph¶i ®­îc qu¶n lý chÆt chÏ tõ kh©u nhËp, xuÊt, tån kho ®Õn khi b¸n ra thÞ tr­êng lu«n ph¶i gi÷ ®­îc ch÷ tÝn trong kinh doanh. Tæng sè tiÒn tiªu thô ®­îc gäi lµ tæng doanh thu hay cßn gäi lµ thu nhËp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt ngoµi thu nhËp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cßn cã thu nhËp vÒ ho¹t ®éng tµi chÝnh, thu nhËp vÒ ho¹t ®éng kh¸c. Doanh thu cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc gåm doanh thu tõ ho¹t ®éng kinh doanh vµ doanh thu tõ c¸c ho¹t ®éng kh¸c, doanh thu tõ ho¹t ®éng kinh doanh lµ toµn bé tiÒn b¸n s¶n phÈm hµng ho¸ cung cÊp dÞch vô ®­îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n (kh«ng ph©n biÖt ®· thu tiÒn hay ch­a thu tiÒn). - Doanh thu tiªu thô thuÇn lµ doanh thu tiªu thô sau khi ®· trõ thuÕ tiªu thô vµ c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i (nÕu cã chøng tõ hîp lÖ). Qua ph©n tÝch trªn ta thÊy, c«ng t¸c tiªu thô ®Æc biÖt ph¶i quan t©m ®Õn c¸c kh©u qu¶n lý kÓ tõ khi ký hîp ®ång b¸n s¶n phÈm, cÇn ph¶i quan t©m ®Õn sè l­îng s¶n phÈm b¸n, gi¸ thµnh s¶n phÈm, ph­¬ng thøc thanh to¸n,... ®Ó doanh nghiÖp thu ®­îc kÕt qu¶ chÝnh x¸c. NhiÖm vô cña kÕ to¸n thµnh phÈm lµ c«ng cô qu¶n lý vÒ nhËp, xuÊt, tån thµnh phÈm ®Ó ph¶n ¸nh víi gi¸m ®èc doanh nghiÖp t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch tiªu thô, doanh thu b¸n hµng, c¸c kho¶n gi¶m trõ tÝnh chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ sè thuÕ tiªu thô (thuÕ doanh thu, tiªu thô ®Æc biÖt, VAT) ph¶i nép ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô theo ®óng luËt ®Þnh. 1.2. KÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp. 1.2.1. ý nghÜa vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô. Trong qu¶n lý kinh doanh ë c¸c doanh nghiÖp kÕ to¸n gi÷ vai trß hÕt søc quan träng v× nã lµ c«ng cô hiÖu lùc ®Ó ®iÒu hµnh, qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh, kiÓm tra viÖc b¶o vÖ sö dông tµi s¶n, vËt t­, tiÒn vèn, nh»m ®¶m b¶o quyÒn chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ tù chñ tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp lµ c«ng cô ®Ó thùc hiÖn tèt h¹ch to¸n kinh doanh. Do ®ã kÕ to¸n trong c¸c ®¬n vÞ kinh doanh ph¶i ®¶m b¶o: - Ph¶n ¸nh ®«n ®èc c¸c nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸. Cô thÓ, kÕ to¸n ph¶i xem xÐt c¸c ph­¬ng thøc mua b¸n giao dÞch. C¸c thñ tôc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c th­¬ng vô. X¸c ®Þnh chÝnh x¸c thêi ®iÓm hµng ho¸ ®­îc coi lµ tiªu thô, theo dâi qu¸ tr×nh thanh to¸n ®Ó ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c. - KÕ to¸n cã nghÜa vô theo dâi, ph¶n ¸nh chi tiÕt, tæng hîp c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong kinh doanh, tõ ®ã c©n ®èi thu chi, x¸c ®Þnh lîi nhuËn vµ ph©n phèi hîp lý, ®ång thêi cung cÊp th«ng tin cho qu¸ tr×nh ph©n tÝch kinh tÕ cña DN. - NhiÖm vô quan träng cña kÕ to¸n cßn cã nghÜa lµ theo dâi c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn thanh to¸n c«ng nî trong mçi th­¬ng vô. Nã ®¶m b¶o doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng ®ñ vèn ®Ó duy tr× ho¹t ®éng kinh doanh diÔn ra liªn tôc. - Ngoµi ra trong qu¸ tr×nh kinh doanh,tiªu thô hµng ho¸ cã thÓ liªn quan nhiÒu ®Õn ngo¹i tÖ do ®ã kÕ to¸n ph¶i tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n ngo¹i tÖ b¶o ®¶m ph¶n ¸nh chÝnh x¸c sè liÖu cho th«ng tin ®óng ®¾n hîp lý. Tõ nh÷ng nhiÖm vô trªn, ta thÊy c«ng t¸c kÕ to¸n rÊt cÇn thiÕt cho tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, sù ®æi míi s©u s¾c, triÖt ®Ó cña c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ ®· vµ ®ang ®ßi hái ph¶i c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c kÕ to¸n nh»m n©ng cao chÊt l­îng qu¶n lý kinh tÕ. 1.2.2. Chøng tõ kÕ to¸n Chøng tõ kÕ to¸n lµ chøng minh b»ng giÊy tê vÒ nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh ®· ph¸t sinh vµ thùc sù hoµn thµnh, lµm c¬ së ghi sæ kÕ to¸n. Mäi th«ng tin ghi trong sæ kÕ to¸n b¾t buéc ph¶i ®­îc chøng minh b»ng chøng tõ kÕ to¸n hîp ph¸p, hîp lÖ. C¸c chøng tõ chñ yÕu sö dông trong kÕ to¸n tiªu thô: - Hãa ®¬n b¸n hµng. - Hãa ®¬n GTGT. - PhiÕu thu. - B¶ng göi thanh to¸n hµng göi ®¹i lý. - GiÊy b¸o cã cña ng©n hµng. - PhiÕu xuÊt kho. - C¸c chøng tõ liªn quan kh¸c. 1.2.3. KÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n. 1.2.3.1. C¸c ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thµnh phÈm xuÊt. Do s¶n phÈm vµ hµng ho¸ s¶n xuÊt ra mua vÒ nhËp kho hoÆc xuÊt b¸n ngay, göi b¸n... ®­îc s¶n xuÊt vµ mua tõ nh÷ng nguån gèc kh¸c nhau, hoµn thµnh ë nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau nªn gi¸ trÞ thùc tÕ cña chóng ( s¶n xuÊt hay mua ngoµi) ë nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau cã thÓ kh«ng hoµn toµn gièng nhau, do vËy khi xuÊt kho... cÇn ph¶i tÝnh ra gi¸ thùc tÕ theo mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p sau: * Ph­¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ ®Ých danh: Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp cã Ýt lo¹i mÆt hµng hoÆc mÆt hµng æn ®Þnh hoÆc nhËn diÖn ®­îc. §Ó tÝnh trÞ gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm xuÊt kho ta dùa trªn c¬ së thùc tÕ xuÊt thµnh phÈm ë l« hµng nµo th× lÊy ®óng gi¸ thùc tÕ cña l« hµng ®ã. * Ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn: Theo ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn. Gi¸ trÞ cña tõng lo¹i hµng tån kho ®­îc tÝnh theo gi¸ trÞ trung b×nh cña tõng lo¹i hµng tån kho t­¬ng tù ®Çu kú vµ gi¸ trÞ cña tõng lo¹i hµng tån kho ®­îc mua hoÆc s¶n xuÊt trong kú. Gi¸ trÞ trung b×nh cã thÓ ®­îc tÝnh theo thêi kú hoÆc vµo mçi khi nhËp mét l« hµng vÒ, phô thuéc vµo t×nh h×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp. §¬n gi¸ Gi¸ thµnh thùc tÕthµnh phÈm tån ®Çu kú + Gi¸ thµnh thùc tÕthµnh phÈm nhËp trong kú b×nh qu©n Sè l­îng thµnh phÈmtån ®Çu kú + Sè l­îng thµnh phÈmnhËp trong kú * Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc - xuÊt tr­íc (FIFO): Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc - xuÊt tr­íc ¸p dông trªn gi¶ ®Þnh lµ hµng tån kho ®­îc mua tr­íc hoÆc s¶n xuÊt tr­íc th× ®­îc xuÊt tr­íc, vµ hµng tån kho cßn l¹i cuèi kú lµ thµnh phÈm ®­îc mua hoÆc s¶n xuÊt gÇn thêi ®iÓm cuèi kú. Theo ph­¬ng ph¸p nµy th× gi¸ trÞ thµnh phÈm xuÊt kho ®­îc tÝnh theo gi¸ cña l« thµnh phÈm nhËp kho ë thêi ®iÓm ®Çu kú hoÆc gÇn ®Çu kú, gi¸ trÞ cña thµnh phÈm tån kho ®­îc tÝnh theo gi¸ cña thµnh phÈm nhËp kho ë thêi ®iÓm cuèi kú hoÆc gÇn cuèi kú cßn tån kho. * Ph­¬ng ph¸p nhËp sau - xuÊt tr­íc (LIFO): Theo ph­¬ng ph¸p nµy ng­êi ta gi¶ thiÕt sè hµng nµo nhËp kho sau th× xuÊt kho tr­íc. Hµng xuÊt thuéc l« hµng nµo th× lÊy ®¬n gi¸ mua thùc tÕ cña l« hµng ®ã lµ trÞ gi¸ hµng xuÊt kho. 1.2.3.2. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n * TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n: Lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ cÇn thiÕt bá ra ®Ó s¶n xuÊt sè thµnh phÈm ®· b¸n trong h¹ch to¸n kÕ to¸n. Thµnh phÈm nhËp kho ®­îc ph¶n ¸nh theo gi¸ vèn tøc lµ ph¶n ¸nh ®óng chi phÝ thùc tÕ. Doanh nghiÖp bá ra ®Ó s¶n xuÊt ®­îc thµnh phÈm ®ã. * Tµi kho¶n 632: Gi¸ vèn hµng b¸n KÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 632 "Gi¸ vèn hµng b¸n": Dïng ®Ó theo dâi trÞ gi¸ vèn hµng ho¸, s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô xuÊt b¸n trong kú. Bªn nî: TrÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm lao vô dÞch vô ®· cung cÊp (®· ®­îc coi lµ tiªu thô trong kú). Bªn cã: KÕt chuyÓn vèn hµng tiªu thô trong kú vµ gi¸ vèn hµng b¸n l¹i tr¶ l¹i. TK 632: Cuèi kú kh«ng cã sè d­ §Ó x¸c ®Þnh ®óng kÕt qu¶ tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ cÇn x¸c ®Þnh ®óng gi¸ vèn cña hµng ho¸, s¶n phÈm tiªu thô. §èi víi DN s¶n xuÊt, trÞ gi¸ vèn cña s¶n phÈm xuÊt b¸n lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ. §èi víi DN th­¬ng m¹i, trÞ gi¸ vèn cña s¶n phÈm xuÊt b¸n bao gåm trÞ gi¸ mua thùc tÕ + chi phÝ thu mua. KÕ to¸n sö dông TK 632 ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn hµng b¸n vµ viÖc kÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng b¸n ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô. Tr×nh tù kÕ to¸n GÝa vèn hµng b¸n TK 154 TK 632 TK 911 B¸n hµng kh«ng qua kho KÕt chuyÓn GVHB TK 155 TK 157 Göi b¸n hoÆc GVHB göi b¸n giao ®¹i lý hoÆc giao ®¹i lý ®· tiªu thô B¸n qua kho 1.2.4. KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng. Trong kinh doanh thêi gian thanh to¸n vµ thêi gian giao hµng cã kho¶ng c¸ch rÊt xa hoÆc cã thÓ rÊt gÇn nhau. KÕ to¸n lµ c«ng cô ®¾c lùc gióp doanh nghiÖp theo dâi s¸t sao, tõng nghiÖp vô ph¸t sinh, tÝnh to¸n chÝnh x¸c c¸c kho¶n thu nhËp trong kinh doanh. ChÝnh v× thÕ trong quy tr×nh h¹ch to¸n doanh thu b¸n hµng ho¸ vµ tiªu thô thµnh phÈm ph¶i chó ý ®Õn thêi ®iÓm chuyÓn giao quyÒn së h÷u vÒ hµng ho¸ vµ n¾m quyÒn së h÷u vÒ tiÒn tÖ. Do ®Æc ®iÓm cña mçi ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c nhau nªn thêi ®iÓm ghi chÐp hµng ho¸ ®· hoµn thµnh tiªu thô còng kh¸c nhau. - Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña Bé Tµi chÝnh, QuyÕt ®Þnh 149/2001/Q§-BTC ngµy 31/12/2001 vµ Th«ng t­ 89/2002/TT-BTC vÒ h­íng dÉn kÕ to¸n thùc hiÖn chuÈn mùc "Doanh thu vµ thu nhËp kh¸c" th× doanh thu ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: - Doanh thu b¸n hµng: lµ sè tiÒn ghi trªn ho¸ ®¬n b¸n hµng, trªn hîp ®ång cung cÊp lao vô, dÞch vô. Hay doanh thu b¸n hµng lµ chØ tiªu tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng hµng ho¸ ®­îc thùc hiÖn cho viÖc b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸, cung cÊp lao vô, dÞch vô cho kh¸ch hµng. C«ng thøc: Doanh thu B¸n hµng = Khèi l­îng Hµng tiªu thô X Gi¸ b¸n ®¬n vÞ hµng b¸n Trong ®ã gi¸ b¸n ®­îc ghi nhËn theo gi¸ thanh to¸n (gi¸ cã thuÕ) hoÆc gi¸ ch­a tÝnh thuÕ (thuÕ VAT). - Doanh thu b¸n hµng thuÇn: Lµ phÇn cßn l¹i cña doanh thu b¸n hµng sau khi ®· trõ ®i c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu. C«ng thøc: Doanh thu ThuÇn = Tæng doanh thu - C¸c kho¶n gi¶m trõ * Tµi kho¶n 511 - Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô. Tµi kho¶n 511 ®­îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu cña khèi l­îng s¶n phÈm, hµng ho¸ ®· b¸n, dÞch vô ®· cung cÊp ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô trong kú kh«ng ph©n biÖt doanh thu ®· thu tiÒn hay sÏ thu ®­îc tiÒn. Tõ ®ã, tÝnh ra doanh thu thuÇn vÒ tiªu thô trong kú. Tæng sè doanh thu b¸n hµng, dÞch vô ®· cung cÊp ghi nhËn ë ®©y cã thÓ lµ tæng gi¸ thanh to¸n (víi c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp còng nh­ ®èi víi c¸c ®èi t­îng chÞu thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt) hoÆc gi¸ kh«ng cã GTGT (víi c¸c doanh nghiÖp tÝnh theo GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ). KÕt cÊu: Nî TK 511 Cã Sè ph¸t sinh Sè ph¸t sinh - Sè thuÕ ph¶i nép (thuÕ TT§B, thuÕ xuÊt khÈu) tÝnh trªn doanh sè b¸n trong kú. - Sè gi¶m gi¸ hµng b¸n vµ doanh thu cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i kÕt chuyÓn cuèi kú - KÕt chuyÓn sè doanh thu thuÇn vÒ tiªu thô. - Tæng sè doanh thu b¸n hµng thùc tÕ ph¸t sinh trong kú. Tµi kho¶n 511 cuèi kú kh«ng cã sè d­. - Mét sè nguyªn t¾c h¹ch to¸n: + ChØ ph¶n ¸nh vµo TK 511 sè doanh thu cña hµng ho¸ ®· b¸n ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô trong kú (®· ®­îc ng­êi mua chÊp nhËn thanh to¸n hoÆc sÏ thanh to¸n). + §èi víi hµng ho¸ thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, hoÆc thuÕ xuÊt khÈu th× doanh thu lµ gi¸ hµng hµng ho¸ (bao gåm c¶ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt vµ thuÕ xuÊt khÈu). + Nh÷ng hµng ho¸ ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô trong kú, nh­ng v× lý do nµo ®ã (vÒ chÊt l­îng, vÒ quy c¸ch, kü thuËt) ng­êi mua tõ chèi thanh to¸n göi tr¶ l¹i ng­êi b¸n hoÆc yªu cÇu gi¶m gi¸ vµ ®­îc doanh nghiÖp chÊp nhËn th× doanh thu cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n ®­îc theo dâi riªng, trªn c¸c TK 531 "Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i", TK 532 "Gi¶m gi¸ hµng b¸n" vµ ®­îc trõ ra khái doanh thu b¸n hµng trong kú. +Tr­êng hîp doanh nghiÖp viÕt ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ ®· thu tiÒn b¸n hµng nh­ng ®Õn cuèi kú vÉn ch­a giao hµng cho ng­êi mua hµng, th× trÞ gi¸ sè hµng nµy kh«ng ®­îc coi lµ tiªu thô vµ kh«ng ®­îc ghi vµo TK 511 mµ chØ h¹ch to¸n vµo bªn cã TK 131 "Ph¶i thu cña kh¸ch hµng" vÒ kho¶n tiÒn ®· thu kh¸ch hµng. Khi thùc sù giao hµng cho ng­êi mua sÏ h¹ch to¸n vµo TK 511 vÒ trÞ gi¸ mua hµng ®· giao, ®· thu tr­íc tiÒn hµng. + §èi víi c¸c ®¬n vÞ chuyªn kinh doanh mua b¸n ngo¹i tÖ, th× ®­îc ph¶n ¸nh vµo TK 511 phÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ thùc tÕ mua vµo vµ gi¸ ngo¹i tÖ b¸n ra. + Kh«ng h¹ch to¸n trÞ gi¸ hµng ho¸ ®ang göi b¸n cho kh¸ch hµng nh­ng ch­a ®­îc sù chÊp nhËn thanh to¸n cña ng­êi mua. S¬ ®å kÕ to¸n doanh thu b¸n hµng TK 521,531,532 TK 511 TK 111, 112, 131 TK 3331 TK 3331 TK 911 1.2.5. KÕ to¸n c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu : * Doanh thu b¸n hµng tr¶ l¹i: §©y lµ kho¶n doanh thu cña sè hµng ®· tiªu thô, dÞch vô, lao vô ®· cung cÊp nh­ng bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i hoÆc tõ chèi thanh to¸n do kÐm phÈm chÊt kh«ng ®óng quy c¸ch, chñng lo¹i ... nh­ng ®· ký hîp ®ång. §Ó ph¶n ¸nh doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i th× kÕ to¸n sö dông TK 531 "Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i". KÕt cÊu tµi kho¶n 531: Hµng b¸n l¹i tr¶ l¹i. - Bªn nî: TËp hîp c¸c kho¶n doanh thu cña sè hµng ®· tiªu thô bÞ tr¶ l¹i - Bªn cã: KÕt chuyÓn doanh thu cña sè hµng bÞ tr¶ l¹i. TK 531: Cuèi kú kh«ng cã sè d­. * Gi¶m gi¸ hµng b¸n: Lµ sè tiÒn gi¶m trõ cho kh¸ch hµng trªn gi¸ b¸n ®· tho¶ thuËn do c¸c nguyªn nh©n ®Æc biÖt nh­: Hµng kÐm phÈm chÊt, kh«ng ®óng quy c¸ch, giao hµng kh«ng ®óng thêi h¹n, ®Þa ®iÓm trong hîp ®ång ... (do chñ quan cña doanh nghiÖp). §Ó ph¶n ¸nh doanh thu gi¶m gi¸ hµng b¸n kÕ to¸n sö dông TK 532 "Gi¶m gi¸ hµng b¸n". KÕt cÊu tµi kho¶n 532: Gi¶m gi¸ hµng b¸n. - Bªn nî: TËp hîp c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n chÊp thuËn cho ng­êi mua trong kú. - Bªn cã: KÕt chuyÓn toµn bé sè gi¶m gi¸ hµng b¸n. * Tµi kho¶n 521 – ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i: ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i lµ kho¶n tiÒn Doanh nghiÖp b¸n gi¶m gi¸ niªm yÕt cho kh¸ch hµng khi kh¸ch hµng mua víi sè l­îng lín. Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh c¸c kho¶n chiÕt khÊu th­¬ng m¹i cho kh¸ch hµng vµ kÕt chuyÓn trõ vµo Doanh thu. Lµ tµi kho¶n ®iÒu chØnh gi¶m Doanh thu vµ cã kÕt cÊu ng­îc víi tµi kho¶n Doanh thu. + Bªn nî: c¸c kho¶n chiÕt khÊu th­¬ng m¹i dµnh cho kh¸ch hµng. + Bªn cã: kÕt chuyÓn trõ vµo Doanh thu b¸n hµng. Tµi kho¶n nµy cuèi kú kh«ng cã sè d­. S¬ ®å kÕ to¸n c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu TK 111, 112, 131 TK 521, 531, 532 TK 511 TK 3331 1.2.6. KÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp 1.2.6.1. KÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng Tiªu thô thµnh phÈm, hµng ho¸ lµ mét kh©u quan träng ®­a thµnh phÈm hµng ho¸ tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu dïng vµ nhê kh©u nµy mµ gi¸ trÞ thµnh phÈm, hµng ho¸ míi ®­îc thùc hiÖn, c¸c kho¶n chi phÝ ph¶i bá ra ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh nµy gäi lµ chi phÝ b¸n hµng. KÕ to¸n sö dông TK 641 ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô thµnh phÈm. TK 641 - Chi phÝ b¸n hµng thùc tÕ ph¸t sinh trong kú. - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ b¸n hµng. - KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng cho hµng hãa ®· tiªu thô trong kú hoÆc chuyÓn cho kú sau. TK 641 cuèi kú kh«ng cã sè d­ gåm c¸c TK cÊp 2 sau: + TK 6411 - Chi phÝ nh©n viªn + TK 6412 - Chi phÝ vËt liÖu + TK 6413 - Chi phÝ c«ng cô dông cô + TK 6414 - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n + TK 6416 - Chi phÝ b¶o hµnh + TK 6417 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. + TK 6418 - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng ®­îc kh¸i qu¸t trong s¬ ®å sau: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng TK 142,242 CCDC ph©n bæ nhiÒu lÇn Ph©n bæ trong c¸c kú sau TK 334 TK 641 Chi phÝ l­¬ngnh©n viªn TK 338 TrÝch BHXH, BHYT, KPC§cña nh©n viªn b¸n hµng TK 152 VÒ chi phÝ NVL TK 153 CC, DC lo¹i ph©n bæ 1 lÇn TK 111,112,331... Chi phÝ vÒ dÞch vô mua ngoµi TK 214 Chi phÝ khÊu hao TSC§phôc vô b¸n hµng TK 111,138... C¸c kho¶n gi¶m trõ chi phÝb¸n hµng TK 911 KÕt chuyÓn CPBH ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ KÕt chuyÓn 1 phÇn CPHH TK 142,242 KÕt chuyÓn vµo kú sau TK 133 1.2.6.2. KÕ to¸n chi phÝ Qu¶n lý doanh nghiÖp. §©y lµ kho¶n chi phÝ phôc vô cho qu¶n lý chung cña doanh nghiÖp. VÒ b¶n chÊt, chi phÝ QLDN kh«ng t¹o ra gi¸ trÞ s¶n phÈm nh­ng l¹i lµ kho¶n chi cÇn thiÕt ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. KÕ to¸n sö dông TK 642 ®Ó tËp hîp vµ kÕt chuyÓn chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph¸t sinh trong kú kinh doanh. TK 642 - Ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp thùc tÕ ph¸t sinh trong kú. - C¸c kho¶n ghi gi¶m CP QLDN. - CP QLDN ®­îc kÕt chuyÓn ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh hoÆc kÕt chuyÓn cho kú sau. TK 642 cuèi kú cã sè d­ bao gåm c¸c TK cÊp II sau. + TK 6421 - Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý + TK 6422 - Chi phÝ vËt liÖu + TK 6423 - Chi phÝ ®å dïng v¨n phßng + TK 6424 - Chi phÝ khÊu hao TSC§ + TK 6425 - ThuÕ, phÝ vµ lÖ phÝ + TK 6426 - Chi phÝ dù phßng + TK 6427 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi + TK 6428 - Chi phÝ b»ng tiÒn Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ®­îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp TK 111,152 TK 642 TK 334 C¸c kho¶n gi¶m trõ chi phÝqu¶n lý doanh nghiÖp Chi phÝ l­¬ngnh©n viªn qu¶n lý TK 338 TrÝch BHXH, BHYT, KPC§cña nh©n viªn qu¶n lý TK 911 TK 152 VÒ chi phÝ NVL KÕt chuyÓn CPQLDN ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ TK 153 KÕt chuyÓn 1 phÇn CP QLDN CC, DC lo¹i ph©n bæ 1 lÇn TK 142,242 KÕt chuyÓn vµo kú sau TK 142,242 Ph©n bæ trong c¸c kú sau CCDC ph©n bæ nhiÒu lÇn TK 111,112,331 Chi phÝ vÒ dÞch vô mua ngoµi TK 214 Chi phÝ khÊu hao TSC§phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý TK 139 TrÝch dù phßng ph¶i thu khã ®ßi §Ó theo dâi, qu¶n lý chÆt chÏ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, ngoµi kÕ to¸n tæng hîp kÕ to¸n ph¶i më sæ theo dâi chi tiÕt theo tõng kho¶n môc hoÆc theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh tïy theo yªu cÇu qu¶n lý. 1.2.7. KÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô * KÕt qu¶ tiªu thô KÕt qu¶ tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô trong doanh nghiÖp chÝnh lµ kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng tiªu thô thµnh phÈm trong Doanh nghiÖp. KÕt qu¶ ®ã ®­îc tÝnh b»ng c¸ch so s¸nh gi÷a mét bªn lµ Doanh thu thuÇn víi mét bªn lµ Gi¸ vèn hµng b¸n vµ c¸c chi phÝ ( chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp) vµ ®­îc thÓ hiÖn thµnh chØ tiªu l·i hoÆc lç. Sau khi x¸c ®Þnh ®­îc c¸c chØ tiªu cÇn thiÕt ®Ó tiÕn hµnh x¸c ®Þnh chØ tiªu l·i gép: L·i gép = Doanh thu thuÇn - Gi¸ vèn hµng b¸n Mäi ho¹t ®éng cña DN trong kú ®Òu ph¶i x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ®Æc biÖt qu¸ tr×nh tiªu thô, ho¹t ®éng chÝnh ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt. KÕt qu¶ tiªu thô ®­îc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ qua c«ng thøc: KÕt qu¶ tiªu thô = L·i gép - Chi phÝ b¸n hµng - Chi phÝ qu¶n lý DN + Tµi kho¶n sö dông TK 911( x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ): Tµi kho¶n nµy sö dông ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp theo tõng ho¹t ®éng. Bªn nî: + TrÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt b¸n. + Chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ QLDN ph©n bæ cho hµng b¸n ra. + Sè l·i tr­íc thuÕ vÒ ho¹t ®éng kinh doanh. Bªn cã:+ kÕt chuyÓn doanh thu thuÇn + kÕt chuyÓn lç tµi kho¶n nµy cuèi kú kh«ng cã sè d­ Th«ng th­êng, sau mçi th­¬ng vô hay cuèi kú kinh doanh, kÕ to¸n tiÕn hµnh x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. Qua ®ã, cung cÊp c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn lîi nhuËn vÒ tiªu thô cho qu¶n lý. s¬ ®å h¹ch to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh TK 641,1422,242 TK 632 TK 911 TK 511,512 TK 4212 TK 642, 142, 242 Lç L·i PhÇn 2 mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp 2.1. §¸nh gi¸ kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp theo chÕ ®é hiÖn hµnh C¬ chÕ thÞ tr­êng víi nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ cïng tham gia s¶n xuÊt kinh doanh c¹nh tranh vµ ph¸t triÓn, do vËy muèn ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng, c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh doanh ph¶i cã l·i. Lµ mét c«ng cô quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh, ®æi míi vµ hoµn thiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n lµ mét nhu cÇu cÇn thiÕt cña c«ng t¸c qu¶n lý, lµ tiÒn ®Ò quan träng cho c«ng t¸c ®iÒu hµnh s¶n xuÊt - kinh doanh cña doanh nghiÖp. Hoµn thiÖn kÕ to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô lµ c«ng viÖc rÊt cÇn thiÕt nh»m gãp phÇn t¨ng doanh thu vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt - kinh doanh. Trªn c¬ së nghiªn cøu lý luËn vµ thùc tiÔn ®Ó thÊy ®­îc nh÷ng g× ®· lµm ®­îc vµ ph¸t hiÖn nh÷ng g× ch­a lµm ®­îc ®Ó rót ra nh÷ng néi dung chñ yÕu, cÇn thiÕt cña viÖc hoµn thiÖn. 2.1.1. ¦u ®iÓm - §èi víi c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n tæng hîp. KÕ to¸n t¹i c¸c Doanh nghiÖp ®· ¸p dông “HÖ thèng chÕ ®é kÕ to¸n doanh nghiÖp míi ®­îc Bé Tµi chÝnh ban hµnh ¸p dông tõ ngµy 1/1/1996” ®Ó phï hîp víi t×nh h×nh vµ ®Æc ®iÓm cña c«ng ty, kÕ to¸n ®· më c¸c tµi kho¶n cÊp 2,3 nh»m ph¶n ¸nh mét c¸ch chi tiÕt cô thÓ t×nh h×nh biÕn ®éng tµi s¶n cña Doanh nghiÖp vµ gióp cho kÕ to¸n thuËn tiÖn h¬n trong viÖc ghi chÐp mét c¸ch ®¬n gi¶n râ rµng vµ mang tÝnh thuyÕt phôc, gi¶m nhÑ ®­îc phÇn nµo khèi l­îng c«ng viÖc kÕ to¸n, tr¸nh ®­îc sù nhÇm lÉn chång chÐo trong c«ng viÖc ghi chÐp kÕ to¸n. - §èi víi c«ng t¸c tæ chøc hÖ thèng sæ kÕ to¸n. + C¸c ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm kÕ to¸n trªn m¸y lªn gi¶m bít ®­îc khèi l­îng c«ng viÖc ghi chÐp trªn sæ s¸ch, ®¶m b¶o cung cÊp sè liÖu nhanh chãng, chÝnh x¸c. 2.1.2. Tån t¹i Tuy doanh nghiÖp nµo còng ph¶i dÆt ra cho m×nh môc tiªu ®¹t ®­îc kÕt qu¶ kh¶ quan trong kinh doanh, nh­ng c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô nãi riªng ë c¸c doanh nghiÖp vÉn cßn nhiÒu ®iÓm ®ang kh¾c phôc ®Ó hoµn thiÖn. + KÕ to¸n cÇn s¸t sao c¸c kho¶n chi phÝ b¸n hµng, cã biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ h¬n n÷a ®Ó n©ng cao lîi nhuËn cho Doanh nghiÖp. + Víi thÞ tr­êng tiªu thô réng lín vµ cã rÊt nhiÒu b¹n hµng, do vËy c¸c Doanh nghiÖp th­êng cã rÊt nhiÒu kh¸ch hµng th­êng xuyªn ®Õn lÊy hµng vµ thanh to¸n sau. §iÒu ®ã kh«ng tr¸nh khái rñi ro th­êng gÆp trong viÖc thanh to¸n t×nh h×nh c«ng nî. +C¸c chÝnh s¸ch quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n ch­a ®æi míi, ch­a thay ®æi kÞp víi thùc tÕ vµ ch­a b¾t kÞp víi nh÷ng biÕn ®æi kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. 2.2. Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp. ViÖc hoµn thiÖn qu¸ tr×nh h¹ch to¸n vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ®ßi hái ph¶i hîp lý c¶ 3 kh©u: - Tæ chøc vËn dông hÖ thèng chøng tõ mét c¸ch hÖ thèng khoa häc hîp lý nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc tæng hîp sè liÖu phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý. - Tæ chøc vËn dông hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n thèng nhÊt, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong ®¬n vÞ, ®¸p øng nhu cÇu th«ng tin vµ kiÓm tra c«ng t¸c qu¶n lý cña ®¬n vÞ. - Tæ chøc vµ lËp b¸o c¸o vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh kÞp thêi, h÷u hiÖu phôc vô cho c«ng viÖc ®iÒu chØnh vµ ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý cho phï hîp. Tuy nhiªn thùc tÕ cho thÊy c¸c chÝnh s¸ch quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n ch­a ®æi míi, ch­a thay ®æi kÞp víi thùc tÕ vµ ch­a b¾t kÞp víi nh÷ng biÕn ®æi kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. - C¸c doanh nghiÖp nªn ¸p dông c¸c ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm kÕ to¸n trªn m¸y nh»m gi¶m bít ®­îc khèi l­îng c«ng viÖc ghi chÐp trªn sæ s¸ch, ®¶m b¶o cung cÊp sè liÖu nhanh chãng, chÝnh x¸c. Nh×n chung trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ë ViÖt nam, c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ chÕ ®é kÕ to¸n do Nhµ n­íc ban hµnh ®· t¹o ra mét khung ph¸p lý phï hîp, thèng nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng. §èi víi c¸c Doanh nghiÖp ®· ®­îc niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n, ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ l©u dµi trong kinh doanh, nhiÒu Doanh nghiÖp s½n sµng chÊp nhËn gi¶m bít mét phÇn lîi nhuËn thu ®­îc ®Ó t¨ng c­êng c¸c ho¹t ®éng thu hót kh¸ch hµng mµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng ®ã lµ viÖc gi¶m gi¸ hµng b¸n cho kh¸ch hµng mua víi sè l­îng lín hoÆc thùc hiÖn chiÕt khÊu cho kh¸ch hµng. Do vËy cã rÊt nhiÒu Doanh nghiÖp trong kú thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh rÊt tèt, thùc hiÖn nhiÒu nghiÖp vô gi¶m gi¸ vµ chiÕt khÊu cho kh¸ch hµng ®Ó ®Èy m¹nh sè l­îng hµng b¸n ra. Nh­ng nÕu nh×n vµo chØ tiªu gi¶m gi¸ hµng b¸n trªn B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña Doanh nghiÖp ®ã th× ng­êi sö dông th«ng tin cã thÓ cho r»ng t×nh h×nh SXKD cña Doanh nghiÖp ®ã kh«ng b×nh th­êng, ®Æc biÖt khi c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña Doanh nghiÖp ®­îc c«ng khai. KÕt luËn Tiªu thô thµnh phÈm mang ý nghÜa x· héi rÊt lín, nã tháa m·n nhu cÇu cña c¸c tÇng líp d©n c­ kh¸c nhau, gióp cho viÖc l­u th«ng hµng hãa trªn thÞ tr­êng ®­îc th«ng suèt vµ ph¶n ¸nh quy m«, tèc ®é c¬ cÊu ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong nÒn kinh tÕ hµng hãa. XuÊt ph¸t tõ ®ã, kÕ to¸n tiªu thô gi÷ vai trß quan träng trong viÖc ph¶n ¸nh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm nãi riªng vµ cña s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung, cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi doanh nghiÖp. Muèn vËy doanh nghiÖp ph¶i ph¸t huy mét c¸ch cã hiÖu lùc c«ng cô kÕ to¸n nãi chung vµ ®Æc biÖt lµ kÕ to¸n tiªu thô s¶n phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp, hÖ thèng qu¶n lý nãi chung vµ bé m¸y kÕ to¸n nãi riªng ®Æc biÖt lµ kh©u kÕ to¸n tiªu thô s¶n phÈm vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh kh«ng ngõng ®­îc thùc hiÖn, ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ho¹t ®éng s¶n xuÊt phôc vô kÞp thêi cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®­îc ho¹t ®éng liªn tôc. Tuy ®©y chØ lµ ý kiÕn chñ quan cña c¸ nh©n nh­ng em vÉn mong cã sù tham gia gióp ®ì cña c¸c thÇy gi¸o, c¸c c« gi¸o ®Ó em cã nhiÒu kinh nghiÖm h¬n trong phÇn kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt tiªu thô thµnh phÈm ®­îc tèt h¬n. Víi thêi gian ch­a nhiÒu, tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng cã h¹n, ch¾c ch¾n b¶n ®Ò ¸n nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. Em rÊt mong ®­îc sù ®ãng gãp quý b¸u cña c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o ®Ó b¶n ®Ò tµi cña em thùc sù cã ý nghÜa trªn c¶ ph­¬ng diÖn lý luËn vµ thùc tiÔn. Danh môc Tµi liÖu tham kh¶o KÕ to¸n tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp - Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc - Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n. 2. Lý thuyÕt vµ thùc hµnh KÕ to¸n tµi chÝnh - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - 7/2001. 3. HÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - 2000 - Bé Tµi ChÝnh. 4. S¬ ®å kÕ to¸n doanh nghiÖp theo chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - 12/2002.