Đề tài Kế toán về thuế giá trị gia tăng trong các doanh nghiệp Việt Nam

phÝ hîp lý tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, ghi: Nî TK 641 - Chi phÝ b¸n hµng (chi tiÕt khuyÕn m¹i, qu¶ng c¸o) Cã TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. Khi mua TSC§ cã ho¸ ®¬n GTGT dung chung vµo ho¹t ®éng SXKD chôi thuÕ GTGT vµ kh«ng chÞu thuÕ GTGT, kÕ to¸n ph¶n ¸nh gi¸ trÞ TSC§ theo gi¸ mua ch­a cã thuÕ GTGT, thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc ph¶n ¸nh vµo TK 133. Cuèi kú kÕ to¸n vµ x¸c ®Þnh sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ vµ kh«ng ®­îc khÊu trõ trªn c¬ së tû lÖ doanh thu chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ vµ doanh thu kh«ng chÞu thuÕ so víi tæng doanh thu trong kú. Sè thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®­îc khÊu trõ ®­îc h¹ch to¸n vµo c¸c chi phÝ cã liªn quan sö dông tµi s¶n cè ®Þnh, ghi: + Tr­êng hîp sè thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®­îc khÊu trõ lín, ghi: Nî TK 142 - Chi phÝ tr¶ tr­íc Cã TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ Khi ph©n bæ sè thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®­îc khÊu trõ vµo chi phÝ, ghi: Nî TK 627,641,642... Cã TK 142 - Chi phÝ tr¶ tr­íc + Tr­êng hîp sè thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®­îc khÊu trõ nhá, ghi: Nî TK 627,641,642,... Cã TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n chi trî cÊp th«i viÖc cho ng­êi lao ®éng, c¸c kho¶n chi nghiªn cøu khoa häc, nghiªn cøu ®æi míi c«ng nghÖ, chi s¸ng kiÕn, chi ®µo t¹o n©ng cao tay nghÒ c«ng nh©n, chi b¶o vÖ m«i tr­êng, chi cho lao ®éng n÷,... ghi: Nî TK 642 - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Nî TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ (nÕu cã) Cã TK 111,112,331,... 1.2.4.2. KÕ to¸n thuÕ GTGT ®Çu ra. * Tµi kho¶n sö dông: TK 3331: ThuÕ GTGT ph¶i nép: TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT ®Çu ra, sè thuÕ GTGT ph¶i nép, sè thuÕ GTGT ®· nép vµ cßn ph¶i nép vµo NSNN. - Bªn Nî : Sè thuÕ GTGT ®· ®­îc khÊu trõ trong kú. Sè thuÕ ®­îc gi¶m trõ vµo sè thuÕ ph¶i nép. Sè thuÕ GTGT ®· nép vµo NSNN. Sè thuÕ, GTGT cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, bÞ gi¶m gi¸. - Bªn Cã : Sè thuÕ GTGT ®Çu ra vµ Sè thuÕ GTGT hµng nhËp khÈu ph¶i nép Sè thuÕ, phÝ, lÖ phÝ vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i nép vµo NSNN. - Sè d­ bªn Cã: thuÕ GTGT cßn ph¶i nép cuèi kú. - Sè d­ bªn Nî: Sè thuÕ GTGT ®· nép thõa vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc. TK 3331 cã 2 tµi kho¶n cÊp 3: TK 33311 : ThuÕ GTGT ®Çu ra. Dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT ®Çu ra, sè thuÕ GTGT ph¶i nép, ®· nép, cßn ph¶i nép cña hµng ho¸, s¶n phÈm, dÞch vô tiªu thô trong kú. TK 33312 : ThuÕ GTGT hµng nhËp khÈu. Dïng ®Ó ph¶n ¸nh thuÕ GTGT ph¶i nép, ®· nép, cßn ph¶i nép cña hµng nhËp khÈu. TK 3331 ¸p dông cho c¶ c¸c CSKD thuéc ®èi t­îng nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ vµ CSKD thuéc ®èi t­îng nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp trªn GTGT. * Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh thuÕ GTGT ®Çu ra, thuÕ GTGT ph¶i nép: TÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ: = - = x * Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n: - Khi b¸n hµng ho¸, dÞch vô thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ, c¨n cø vµo ho¸ ®¬n GTGT, kÕ to¸n ghi: Nî TK 111,112,131 : Tæng gi¸ thanh to¸n. Cã TK 3331 : ThuÕ GTGT ph¶i nép.(33311) Cã TK 511,512 : Gi¸ ch­a cã thuÕ GTGT - Khi b¸n hµng ho¸, dÞch vô kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT hoÆc chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp, kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng lµ tæng gi¸ thanh to¸n: Nî TK 111,112,133 : Tæng gi¸ thanh to¸n. Cã TK 511,512 : Tæng gi¸ thanh to¸n. + §èi víi ho¹t ®éng cho thuª tµi s¶n cã nhËn tr­íc tiÒn cho thuª cña nhiÒu n¨m th× doanh thu cña tõng n¨m lµ tæng sè tiÒn cho thuª chia cho sè n¨m thuª tµi s¶n. Khi nhËn tr­íc, kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu nhËn tr­íc lµ gi¸ ch­a cã thuÕ GTGT. Nî TK 111,112 : Tæng sè tiÒn nhËn tr­íc. Cã TK 3387 : Doanh thu tr­íc ch­a cã thuÕ GTGT. Cã TK 3331 : ThuÕ GTGT. §ång thêi tÝnh vµ kÕt chuyÓn doanh thu kú kÕ to¸n: Doanh thu cña kú kÕ to¸n Sang kú kÕ to¸n sau, tÝnh vµ kÕt chuyÓn doanh thu cña kú kÕ to¸n: Nî TK 3387 : Doanh thu ch­a thùc hiÖn Cã TK 511: Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô Sang kú kÕ to¸n tiÕp sau,tÝnh vµ kÕt chuyÓn doanh thu kinh doanh cho thuª ho¹t ®éng tµi s¶n cña kú kÕ to¸n sau, ghi: Nî TK 3387 : Gi¸ ch­a cã thuÕ GTGT Nî TK 3331 : Sè tiÒn tr¶ l¹i cho ng­êi ®i thuª vÒ thuÕ GTGT cña ho¹t ®éng thuª tµi s¶n kh«ng thùc hiÖn ®­îc. Cã TK 111,112,3388 : Tæng sè tiÒn tr¶ l¹i. - Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n thu nhËp tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh, c¸c kho¶n thu nhËp bÊt th­êng thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ, ghi: Nî TK 111,112,138 : Tæng gi¸ thanh to¸n. Cã TK 3331 (33311) : ThuÕ GTGT. Cã TK 711,721 : Gi¸ ch­a cã thuÕ GTGT. - Tr­êng hîp b¸n hµng theo ph­¬ng ph¸p tr¶ gãp, doanh thu b¸n hµng lµ doanh thu lµ gi¸ b¸n tr¶ mét lÇn ch­a cã thuÕ GTGT, ghi: Nî TK 111,112,131 : å gi¸ thanh to¸n. Cã TK 3331 : ThuÕ GTGT. Cã TK 511 : Doanh thu b¸n hµng (ngoµi thuÕ). Cã TK 711 : L·i b¸n hµng tr¶ chËm. - B¸n hµng theo ph­¬ng thøc hµng ®æi hµng: + NÕu b¸n hµng ®æi lÊy hµng ho¸ ®Ó sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ, ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng lµ gi¸ b¸n ch­a cã thuÕ GTGT: Nî TK 131 : Tæng gi¸ thanh to¸n. Cã TK 3331 : ThuÕ GTGT. Cã TK 511 : Gi¸ kh«ng cã thuÕ GTGT. Khi nhËn ®­îc vËt t­ hµng ho¸ trao ®æi, ghi: Nî TK 152,153,156,211 : Gi¸ mua ch­a cã thuÕ GTGT. Nî TK 133 : ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. Cã TK 131 : Tæng gi¸ thanh to¸n. 1.2.4.3. KÕ To¸n khÊu trõ thuÕ, nép thuÕ, ®­îc hoµn thuÕ, ®­îc miÔn gi¶m thuÕ GTGT * KhÊu trõ thuÕ. VÊn ®Ò khÊu trõ thuÕ GTGT ë n­íc ta hiÖn nay vÉn cßn nhiÒu v­íng m¾c nhÊt lµ viÖc x¸c ®Þnh tû lÖ ph©n bæ thuÕ ®Çu vµo. LuËt thuÕ GTGT quy ®Þnh “thuÕ GTGT ®Çu vµo cña hµng ho¸, dÞch vô mua vµo dïng ®ång thêi cho SXKD hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT vµ kh«ng chÞu thuÕ GTGT th× chØ ®­îc khÊu trõ sè thuÕ ®Çu vµo cña hµng ho¸, dÞch vô dïng cho SXKD hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT. CSKD ph¶i h¹ch to¸n riªng thuÕ ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ vµ kh«ng ®­îc khÊu trõ; tr­êng hîp kh«ng h¹ch to¸n riªng ®­îc th× ®­îc khÊu trõ theo tû lÖ (%) gi÷a doanh sè chÞu thuÕ so víi tæng doanh sè b¸n ra”. Trong thùc tÕ chóng ta cã tr­êng hîp võa chÞu thuÕ GTGT, võa SX hµng ho¸ kh«ng chÞu thuÕ GTGT vµ trong kú tÝnh thuÕ DN mua mét sè vËt t­ dïng chung cho SX 2 lo¹i s¶n phÈm trªn nh­ng kh«ng biÕt tr­íc sÏ dïng cho SX tõng lo¹i lµ bao nhiªu, nªn x¶y ra 3 tr­êng hîp: Tr­êng hîp 1: Trong kú DN tiªu thô ®­îc c¶ 2 lo¹i s¶n phÈm ®ã th× thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ ph©n bæ cho 2 lo¹i s¶n phÈm theo tû lÖ doanh thu cña hµng ho¸ dÞch vô b¸n ra rÊt phï hîp víi quy ®Þnh cña luËt vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn. Tr­êng hîp 2: NÕu trong kú DN chØ tiªu thô ®­îc hµng ho¸ thuéc diÖn chÞu thuÕ GTGT th× toµn bé sè thuÕ GTGT ®Çu vµo trong kú ®­îc DN kª khai vµ khÊu trõ, ®iÒu nµy ch¾c ch¾n kh«ng ®­îc chÊp nhËn v× kh«ng ph¶i toµn bé NVL nhËp vµo trong kú ®Òu dïng ®Ó s¶n xuÊt mÆt hµng chÞu thuÕ GTGT. Tr­êng hîp 3: NÕu trong kú doanh nghiÖp chØ tiªu thô s¶n phÈm kh«ng chÞu thuÕ GTGT th× toµn bé sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc h¹ch to¸n c¶ vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm lµm ®éi gi¸ b¸n vµ g©y khã kh¨n cho qu¸ tr×nh tiªu thô. §iÒu nµy còng kh«ng hîp lý v× kh«ng ph¶i toµn bé NVL nhËp vÒ trong kú ®Òu dïng cho mÆt hµng thuéc diÖn kh«ng chÞu thuÕ GTGT. Nh­ vËy quy ®Þnh nµy ch­a thËt chÆt chÏ, ch­a thËt hîp lý chøa ®ùng yÕu tè may rñi. Bëi v× doanh thu lµ do thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh nªn tû lÖ khÊu trõ thuÕ GTGT trong th¸ng cã thÓ rÊt bÊt hîp lý. Còng cã thÓ kh«ng ®­îc khÊu trõ, khÊu trõ Ýt, khÊu trõ nhiÒu, hoÆc ®­îc khÊu trõ tÊt c¶. ThuÕ GTGT ®Çu vµo lµ yÕu tè tiªu thô, do ®ã ®Ó chÝnh x¸c h¬n lµ c¨n cø vµo yÕu tè SX, theo tiªu thøc SX (cã thÓ lµ NVL cô thÓ tham gia vµo qu¸ tr×nh SX hoÆc c¨n cø vµo chi phÝ gi¸ thµnh SX…) ®Ó t×m tû lÖ thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. §ã lµ tû lÖ ph¶i t­¬ng ®èi chÝnh x¸c. Do vËy Bé tµi chÝnh nªn cã h­íng dÉn cô thÓ, râ rµng h¬n vÒ néi dung nµy ®Ó c¸c doanh nghiÖp, kÓ c¶ c¸c c¸n bé qu¶n lý thuÕ c¬ së thùc hiÖn. * Nép thuÕ. §¨ng ký nép thuÕ: CSKD kÓ c¶ c¸c c¬ së trùc thuéc c¬ së ®ã ph¶i ®¨ng ký nép thuÕ GTGT víi c¬ quan thuÕ trùc tiÕp qu¶n lý theo h­íng dÉn cña c¬ quan thuÕ. Đối tượng nộp thuế: GTGT có trách nhiệm nộp thuế GTGT đầy đủ, đúng hạn vào ngân sách Nhà nước CSKD, ng­êi nhËp khÈu thuéc ®èi t­îng ph¶i kª khai thuÕ nh­ quy ®Þnh trªn vµ c¸c c¸ nh©n, hé kinh doanh nhá thuéc ®èi t­îng nép thuÕ tÝnh theo møc Ên ®Þnh doanh thu ®Ó tÝnh gi¸ trÞ gia t¨ng vµ sè thuÕ ph¶i nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çy ®ñ, ®óng h¹n vµo NSNN theo th«ng b¸o nép thuÕ cña c¬ quan thuÕ . Tr×nh tù, thñ tôc nép thuÕ thùc hiÖn nh­ sau : * §èi víi CSKD thùc hiÖn nép thuÕ hµng th¸ng thao th«ng b¸o nép thuÕ cña c¬ quan thuÕ, thêi h¹n nép thuÕ cña th¸ng chËm nhÊt kh«ng qu¸ 25 ngµy cña th¸ng tiÕp theo . Khi nhËn ®­îc th«ng b¸o nép thuÕ, c¨n cø vµo sè thuÕ ph¶i nép ghi trªn th«ng b¸o, c¬ së thùc hiÖn më tµi kh¶n t¹i ng©n hµng, cã thÓ lµm thñ tôc ®Ò nghÞ ng©n hµng trÝch chuyÓn tiÒn tõ tµi kho¶n cña c¬ së kinh doanh nép vµo Ng©n s¸ch Nhµ n­íc, thêi gian nép thuÕ vµo NSNN ®­îc tÝnh tõ ngµy ng©n hµng trÝch chuyÓn tiÒn tõ tµi kh¶n cña c¬ së kinh doanh. Trong tr­êng hîp ®· ®Õn thêi h¹n nép thuÕ mµ c¬ së ch­a nhËn ®­îc th«ng b¸o nép thuÕ th× c¬ së c¨n cø vµo sè thuÕ ph¶i nép theo kª khai cña c¬ së ®Ó chñ ®éng nép vµo NSNN §èi víi nh÷ng c¬ së cã sè thuÕ ph¶i nép hµng th¸ng lín th× thùc hiÖn t¹m nép sè thuÕ ph¸t sinh trong th¸ng theo ®Þnh kú 10 ngµy hoÆc 15 ngµy mét lÇn, khi kª khai sè thuÕ ph¶i nép cña c¶ th¸ng, trõ sè thuÕ ®· t¹m nép, c¬ së sÏ nép tiÕp sè thuÕ cßn thiÕu. Kú nép thuÕ do c¬ quan thuÕ x¸c ®Þnh vµ th«ng b¸o cho c¬ së thùc hiÖn. §èi víi nh÷ng c¸ nh©n (hé) kinh doanh nép thuÕ tÝnh theo møc Ên ®Þnh trªn doanh thu, c¬ quan thuÕ c¨n cø vµo møc thuÕ ®· ®­îc x¸c ®Þnh ®Ó ra th«ng b¸o nép thuÕ. Thêi gian th«ng b¸o nép thuÕ cña th¸ng ®èi víi hé kinh doanh do c¬ quan thuÕ thuÕ x¸c ®Þnh phï hîp víi tõng ngµnh nghÒ vµ ®Þa bµn nh­ng chËm nhÊt kh«ng qu¸ 25 ngµy cña th¸ng tiÕp theo. §èi víi nh÷ng c¸ nh©n (hé) kinh doanh (trõ ®èi t­îng nép thuÕ theo kª khai) ë ®Þa bµn xa Kho b¹c Nhµ n­íc hoÆc kinh doanh l­u ®éng, kh«ng th­êng xuyªn th× c¬ quan thuÕ tæ chøc thu thuÕ vµ nép vµoNSNN. * CSKD vµ ng­êi nhËp khÈu hµng ho¸ ph¶i nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo tõng lÇn nhËp khÈu thùc hiÖn theo thêi h¹n th«ng b¸o näp thuÕ nhËp khÈu. §èi víi hµng ho¸ kh«ng ph¶i nép thuÕ nhËp khÈu hoÆct nh©p khÈu b»ng 0% th× thêi h¹n ph¶i kª khai, nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng thùc hiÖn nh­ qui ®Þnh ®èi víi hµng ho¸ ph¶i nép thuÕ nhËp khÈu. §èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu phi mËu dÞch, nh©p khÈu tiÓ ng¹ch biªn giíi kh«ng ¸p dông h×nh thøc th«ng b¸o nép thuÕ mµ sÏ kª khai, nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ngay khi nhËp khÈu. §èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu thuéc diÖn kh«ng ph¶i nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng nh­ : nguyªn liÖu nhËp khÈu ®Ó s¶n xuÊt, gia c«ng hµng xuÊt khÈu, quµ biÕu, quµ tÆng, hµng viÖn trî nh©n ®¹o, hµng ho¸ viÖn trî kh«ng hoµn l¹i...nÕu ®em b¸n hoÆc xuÊt dïng vµo môc ®inchs kh¸c ph¶i kª khai, nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng víi c¬ quan thuÕ trùc tiÕp qu¶n lý c¬ së nh­ quy ®Þnh ®èi víi hµng ho¸ do c¬ së kinh doanh. * CSKD cè ®Þnh, ®i mua nguyen vËt liÖu, hµng ho¸, vËn chuyÓn hµng cña c¬ së ®i b¸n hoÆc trao ®æi víi c¬ së kh¸c, vËn chuyÓn trong néi bé c¬ së ph¶i cã ®ñ ho¸ ®¬n, chøng tõ theo quy ®Þnh chÕ ®é ho¸ ®¬n chøng tõ ®èi víi hµng ho¸ l­u th«ng trªn thÞ tr­êng. NÕu kh«ng cã ®ñ chøng tõ theo quy ®Þnh, c¬ së ngoµi viÖc ph¶i nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng tÝnh trªn gi¸ trÞ hµng ho¸, hµng nhËp khÈu cßn ph¶i truy thu thuÕ nhËp khÈu vµ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ë kh©u nhËp khÈu. Trong tr­êng hîp thu thuÕ, c¬ quan thu thuÕ ph¶i cÊp biªn lai thu thuÕ hoÆc chøng tõ x¸c nhËn viÖc thu thuÕ b»ng biªn lai, chøng tõ do Bé tµi chÝnh thèng nhÊt ph¸t hµnh. C¬ quan thuÕ cã tr¸ch nhiÖm h­íng dÉn kiÓm tra c¸c c¬ së kinh doanh thùc hiÖn chÕ ®é sæ s¸ch, ghi chÐp kÕ to¸n h¹ch to¸n râ rµng sè thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng trªn ho¸ ®¬n chøng tõ ®Ó lµm c¨n cø tÝnh sè thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép vµ sè thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®­îc khÊu trõ. * Trong kú tÝnh thuÕ, nÕu c¬ së kinh doanh cã sè thuÕ nép thõa kú tr­íc th× ®­îc trõ vµo sè thuÕ ph¶i nép cña kú tiÕp theo, nÕu kú tr­íc nép thiÕu th× ph¶i nép ®ñ sè kú tr­íc cßn thiÕu. C¬ së kinh doanh thuéc ®èi t­îng tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ lín th× ®­îc khÊu trõ dÇn hoÆc ®­îc hoµn thuÕ theo quy ®Þnh. * ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng nép vµo Ng©n s¸ch Nhµ n­íc b»ng ®ång ViÖt Nam. Tr­êng hîp c¬ së kinh doanh cã doanh thu hoÆc mua hµng ho¸, dÞch vô thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ th× ph¶i quy ®æi ra ®ång ViÖt Nam theo tû gi¸ mua b¸n thùc tÕ b×nh qu©n trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng do Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam c«ng bè t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh ho¹t ®éng mua, b¸n hµng ho¸, dÞch vô b»ng ngo¹i tÖ ®Ó x¸c ®Þnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép. * Hoµn thuÕ. CSKD thuéc ®èi t­îng nép thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ ®­îc xÐt hoµn thuÕ ®Çu vµo trong c¸c tr­êng hîp sau : Cã sè thuÕ ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ cña c¸c th¸ng trong quý th­êng xuyªn lín h¬n sè thuÕ ®Çu ra ph¸t sinh c¸c th¸ng trong quý. Tr­êng hîp nµy khi nhËn ®­îc sè tiÒn NSNN hoµn l¹i, ghi : Nî TK 111, 112 Cã TK 133 : thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ CSKD xuÊt khÈu mÆt hµng theo thêi vô hoÆc theo tõng lÇn xuÊt khÈu víi sè l­îng lín nÕu ph¸t sinh sè thuÕ ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ lín th× ®­îc xÐt hoµn thuÕ GTGT ®Çu vµo theo tõng kú hoÆc th¸ng. Tr­êng hîp nµy khi nhËn ®­îc tiÒn NSNN hoµn l¹i ghi : Nî TK 111, 112 Cã TK 133 CSKD thuéc ®èi t­îng nép thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ cã ®Çu t­ mua s¾m TSC§, cã sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ lín ®­îc hoµn thuÕ nh­ sau : §èi víi c¬ së ®Çu t­ míi ®· ®¨ng ký nép thuÕ nh­ng ch­a ph¸t sinh doanh thu b¸n hµng ®Ó tÝnh thuÕ GTGT ®Çu ra nÕu thêi gian ®Çu t­ tõ 1 n¨m trë lªn ®­îc xÐt hoµn thuÕ ®Çu vµo theo tõng n¨m. Tr­êng hîp cã sè thuÕ GTGT ®Çu vµo cña tµi s¶n ®Çu t­ ®­îc hoµn lín th× ®­îc xÐt hoµn thuÕ tõng quý. Khi nhËn ®­îc tiÒn NSNN hoµn l¹i ghi : Nî TK 111, 112 Cã TK 133 Tr­êng hîp c¬ së míi ®Çu t­ nh­ng ch­a thµnh lËp DN hoÆc ®· thµnh lËp DN nh­ng ch­a ®¨ng ký nép thuÕ th× kh«ng thuéc ®èi t­îng ®­îc hoµn thuÕ GTGT ®Çu vµo theo quy ®Þnh . §èi víi CSKD ®Çu t­ më réng, ®Çu t­ chiÒu s©u, nÕu sè thuÕ GTGT ®Çu vµo cña tµi s¶n ®Çu t­ ®· khÊu trõ trong 3 th¸ng( kÓ tõ th¸ng ph¸t sinh thuÕ ®Çu vµo cña tµi s¶n ®Çu t­ ) mµ ch­a ®­îc khÊu trõ hÕt th× ®­îc hoµn l¹i sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ch­a ®­îc khÊu trõ nµy: Nî TK 111, 112 Cã TK 133 CSKD quyÕt to¸n thuÕ khi s¸p nhËp, hîp nhÊt, chia, t¸ch, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n cã thuÕ GTGT ®Çu vµo nép thõa, c¬ së cã quyÒn ®Ò nghÞ c¬ quan thuÕ hoµn l¹i sè thuÕ GTGT nép thõa. Khi nhËn ®­îc tiÒn NSNN hoµn l¹i ghi Nî TK 111, 112 Cã TK 3331 CSKD ®­îc hoµn thuÕ trong tr­êng hîp cã quyÕt ®Þnh cña c¬ quan cã thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, quyÕt ®Þnh cña Bé tr­ëng Bé tµi chÝnh yªu cÇu ph¶i hßan tr¶ l¹i thuÕ cho CSKD Tr­êng hîp nµy khi nhËn tiÒn NSNN hoµn l¹i ghi Nî TK 111, 112 Cã TK 133: thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ * MiÔn gi¶m thuÕ. Nh÷ng c¬ së SXKD thuéc ®èi t­îng nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ trong nh÷ng n¨m ®Çu ¸p dông thuÕ GTGT mµ bÞ lç do sè thuÕ GTGT ph¶i nép lín h¬n sè thuÕ tÝnh theo møc doanh thu tr­íc ®©y th× ®­îc xÐt miÔn,gi¶m thuÕ GTGT ph¶i nép. C¬ së ®­îc xÐt gi¶m ®èi víi tõng CSKD h¹ch to¸n vµ x¸c ®Þnh ®­îc kÕt qu¶ kinh doanh lµ ®èi t­îng nép thuÕ TNDN. Møc thuÕ GTGT ®­îc xÐt gi¶m ®èi víi tõng CSKD t­¬ng øng víi sè lç nh­ng kh«ng qu¸ sè chªnh lÖch gi÷a thuÕ GTGT ph¶i nép víi sè thuÕ tÝnh theo møc doanh thu tr­íc ®©y cña n¨m ®­îc xÕt gi¶m thuÕ. 1.2.5. KÕ to¸n thuÕ GTGT trong c¸c doanh nghiÖp theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp S¬ ®å 5 : KÕ to¸n thuÕ GTGT theo pp trùc tiÕp ®Çu vµo ®Çu ra TK 111,112,331 TK 152,153,156 TK 511 TK 111,112,131 gi¸ thanh to¸n DT b¸n hµng (bao gåm c¶ VAT) (gi¸ b¸n cã VAT) TK 33312 TK 33311 TK 511 VAT cña hµng NK VAT ®Çu ra ph¶i nép PhÇn 2 : hoµn thiÖn kÕ to¸n thuÕ GTGT trong c¸c doanh nghiÖp viÖt nam 2.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn thuÕ GTGT vµ kÕ to¸n thuÕ GTGT Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn thuÕ GTGT vµ kÕ to¸n thuÕ GTGT v× nh÷ng lý do c¬ b¶n sau: * ThuÕ doanh thu ®· béc lé nh÷ng nh­îc ®iÓm kh«ng cßn phï hîp Víi nh÷ng tån t¹i cña thuÕ doanh thu, viÖc ¸p dông luËt thuÕ doanh thu kh«ng cßn phï hîp. MÆt kh¸c, thuÕ doanh thu kh«ng cßn phï hîp víi ®­êng lèi ®æi míi nÒn kinh tÕ, ®Èy m¹nh CNH-H§H ®ßi hái ph¶i thay thÕ thuÕ doanh thu b»ng thuÕ GTGT nh»m kh¾c phôc nh÷ng nh­îc ®iÓm cña thuÕ doanh thu. ViÖt Nam ®ang chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn KTTT theo ®Þnh h­íng XHCN. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, gi¸ c¶ hµng ho¸ do cung-cÇu quyÕt ®Þnh, nÕu duy tr× c¬ chÕ nhiÒu thuÕ suÊt th× chØ lµm t¨ng thªm khã kh¨n, phøc t¹p trong qu¶n lý vµ t¹o kÏ hë cho trèn lËu thuÕ. ThuÕ doanh thu nhiÒu møc thuÕ suÊt b¶o hé ®Õn tõng ngµnh hµng, mÆt kh¸c chØ phï hîp víi thêi kú kÕ ho¹ch ho¸, gi¸ c¶ hµng ho¸ dÞch vô ®Òu do Nhµ n­íc thèng nhÊt qu¶n lý. * Do yªu cÇu héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc Thêi ®¹i ngµy nay, mçi quèc gia kh«ng thÓ tån t¹i biÖt lËp ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ- x· héi mµ cÇn cã sù hîp t¸c song ph­¬ng, ®a ph­¬ng. §ã lµ xu h­íng hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn. TÊt yÕu dÉn ®Õn yªu cÇu ®èi víi mçi n­íc lµ ph¶i c¶i c¸ch c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña m×nh. Trong ®ã c¶i c¸ch thuÕ ®­îc xem lµ mét néi dung cã tÇm quan träng hµng ®Çu nh»m cã thÓ ph¸t huy t¸c dông c«ng cô thuÕ ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ phï hîp th«ng lÖ trong khu vùc vµ quèc tÕ. §Æc biÖt, trong t×nh h×nh ViÖt Nam ®· gia nhËp khèi ASEAN vµ tõng b­íc héi nhËp AFTA, APEC. BiÖn ph¸p h÷u hiÖu lµ ph¶i c¶i c¸ch thuÕ theo xu h­íng chung: H¹ thuÕ suÊt ®i ®«i víi më réng diÖn tÝnh thu thuÕ, h¹n chÕ ®èi t­îng miÔn gi¶m thuÕ, võa khuyÕn khÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn, võa t¹o ®iÒu kiÖn ®éng viªn ®­îc sù ®ãng gãp ®¹i ®a sè tÇng líp nh©n d©n. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp cña ViÖt Nam vµo c¸c tæ chøc hîp t¸c kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, thuÕ cò kh«ng cßn phï hîp mµ cÇn thiÕt ph¶i thay ®æi. NhiÒu n­íc trong khu vùc vµ thÕ giíi ®· ¸p dông thuÕ GTGT ®Ó kh¾c phôc sù trïng l¾p cña thuÕ doanh thu vµ t¨ng doanh thu cho NSNN nh­: Thuþ §iÓn ¸p dông tõ 1/1/1989, In®«nªxia ¸p dông th¸ng 4/1985, §µi Loan ¸p dông th¸ng 4/1996, Philippin ¸p dông th¸ng 1/1998, NhËt B¶n ¸p dông th¸ng 4/1989, Th¸i Lan ¸p dông th¸ng 1/1995… §Ó cã hÖ thèng chÝnh s¸ch phï hîp, ®ång bé, hoµn thiÖn vµ lu«n theo kÞp sù vËn ®éng, ph¸t triÓn víi thùc tÕ cña nÒn kinh tÕ lµ ®iÒu cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch. Qu¸n triÖt tinh thÇn ®ã, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch, ®æi míi nÒn kinh tÕ ®· chó träng ®Õn ®æi míi hÖ thèng thuÕ bao gåm c¶ chÝnh s¸ch vµ bé m¸y hµnh thu ®Ó b¶o ®¶m hÖ thèng ph¸p luËt thuÕ lu«n phï hîp vµ thùc thi cã hiÖu qu¶. TiÕp theo c¶i c¸ch thuÕ b­íc I (1990-1996) Quèc héi, ChÝnh phñ ®· tiÕn hµnh ngay c¶i c¸ch thuÕ b­íc II nh»m kh¾c phôc nh÷ng bÊt cËp, ®­a hÖ thèng thuÕ b¾t kÞp víi thùc tÕ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ n­íc ta. Kh©u ®ét ph¸ cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh cña c«ng cuéc c¶i c¸ch thuÕ b­íc II lµ viÖc Quèc héi kho¸ IX kú häp thø 11 (tõ 2/4-10/5/1997) ®· th«ng qua hai luËt thuÕ c¬ b¶n ®¹i diÖn cho hai lo¹i thuÕ, ®ã lµ luËt thuÕ GTGT (®¹i diÖn cho lo¹i thuÕ gi¸n thu), thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp (®¹i diÖn cho lo¹i thuÕ trùc thu). Hai luËt thuÕ nµy ®­îc ¸p dông tõ ngµy 1/1/1999 thay thÕ luËt thuÕ doanh thu vµ thuÕ lîi tøc. ThuÕ GTGT triÓn khai thùc hiÖn ë trªn 120 n­íc trªn thÕ giíi vµ ®· ®­îc ®¸nh gi¸ lµ tiªn tiÕn, khoa häc vµ c«ng b»ng, cã nhiÒu ­u ®iÓm vµ kh¾c phôc ®­îc nh÷ng tån t¹i cña thuÕ doanh thu. 2.2. §¸nh gi¸ kÕ to¸n thuÕ GTGT trong c¸c doanh nghiÖp 2.2.1. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc ThuÕ GTGT ®­îc ¸p dông ë n­íc ta tõ n¨m 1999, trong thêi ®iÓm cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc §«ng Nam ¸ t¸c ®éng m¹nh ®Õn nÒn kinh tÕ n­íc ta, g©y ra nh÷ng bÊt lîi, nh­ng tÝnh ®Õn nay ®· ®¹t ®­îc nhiÒu kÕt qu¶ tèt vµ ®ang ph¸t huy vai trß cña m×nh trong nÒn kinh tÕ. Thø nhÊt, thuÕ GTGT ®· kh¾c phôc ®­îc nh­îc ®iÓm cña thuÕ doanh thu lµ kh«ng thu trïng l¾p thuÕ nªn ®· cã t¸c ®éng tÝch cùc ®èi víi s¶n xuÊt, dÞch vô. Cã mét sè ngµnh nghÒ, mÆt hµng trong thêi gian ®Çu ¸p dông LuËt thuÕ GTGT ®· kh«ng tr¸nh khái gÆp khã kh¨n, lóng tóng ban ®Çu do chËm chuyÓn ®æi phï hîp víi møc thuÕ míi nh­ than, c¬ khÝ (trõ c¬ khÝ tiªu dïng), luyÖn c¸n - kÐo kim lo¹i, m¸y vi tÝnh, ho¸ chÊt c¬ b¶n, vËn t¶i, bèc xÕp, x©y dùng, kh¸ch s¹n, ¨n uèng, du lÞch... Uû ban Th­êng vô Quèc héi vµ ChÝnh phñ ®· kÞp thêi ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p quy th¸o gì khã kh¨n nh­: cho bæ xung mét sè hµng ho¸, dÞch vô kh«ng chÞu thuÕ, më réng viÖc khÊu trõ thuÕ... §Õn cuèi n¨m 1999, c¸c c¬ së SXKD c¸c mÆt hµng trªn ®· ®i vµo æn ®Þnh, s¶n phÈm t¨ng, nép ®­îc thuÕ vµ cã l·i. Cã nhiÒu s¶n phÈm, tÝnh chung c¶ n¨m 1999, t¨ng cao h¬n so víi n¨m 1998 nh­ ph©n ho¸ häc t¨ng 14%, sø vÖ sinh t¨ng 52,9%, g¹ch l¸t t¨ng 25%, thÐp c¸n t¨ng 12,9%, m¸y biÕn thÕ t¨ng 23,2%, ®éng c¬ ®i-ª-zen gÊp h¬n 2,5 lÇn. §èi víi mét sè DN ®· bÞ thua lç lín tõ tr­íc, qua h¬n mét n¨m ¸p dông c¸c luËt thuÕ míi, ch­a kÞp chuyÓn biÕn nªn SXKD vÉn tr× trÖ vµ ch­a hÕt lç. C¸c ho¹t ®éng dÞch vô cã kh¸ h¬n, gi¸ trÞ s¶n xuÊt c¸c ngµnh dÞch vô t¨ng 3,5% so víi n¨m 1998. ViÖc thùc hiÖn thuÕ GTGT vµ thuÕ TNDN cßn ®ßi hái c¸c DN cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¶i t¨ng c­êng qu¶n lý, thùc hiÖn tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n nh­: ghi chÐp ban ®Çu, më sæ s¸ch kÕ to¸n vµ mua b¸n hµng ho¸ cã ho¸ ®¬n, chøng tõ; ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm ®Ó ®ñ søc c¹nh tranh trong t×nh h×nh míi. VÒ l­u th«ng hµng ho¸, tuy trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ gi¶m ph¸t kÐo dµi, nh­ng v× thuÕ GTGT chØ ®iÒu tiÕt trªn phÇn gi¸ trÞ t¨ng thªm cña hµng ho¸, dÞch vô nªn ®· thóc ®Èy viÖc l­u th«ng hµng ho¸ thuËn lîi. TÝnh chung c¶ n¨m 1999, tæng møc l­u chuyÓn hµng ho¸ b¸n lÎ t¨ng 5,1% (bao gåm c¶ yÕu tè tr­ît gi¸ 4,7%). Thø hai, LuËt thuÕ GTGT vµ c¸c LuËt thuÕ míi ®· khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc, më réng quy m« SXKD, ®æi míi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. ThuÕ GTGT kh«ng ®¸nh vµo ho¹t ®éng ®Çu t­ TSC§, toµn bé sè thuÕ GTGT ph¶i tr¶ khi mua s¾m TSC§ sÏ ®­îc nhµ n­íc cho khÊu trõ hoÆc hoµn l¹i cho DN. §ång thêi, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, ChÝnh phñ cßn cã nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch thªm nh­: ®èi víi nh÷ng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®· hoµn thµnh bµn giao trong n¨m 1998 sang n¨m 1999 míi thanh to¸n th× ®­îc nép thuÕ theo møc thuÕ doanh thu cò; tõ 01/09/1999 ®· gi¶m 50% møc thuÕ GTGT cho x©y dùng, l¾p ®Æt. Nhê ®ã, trong n¨m 1999, tuy vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi thùc hiÖn chØ b»ng 77,7% so víi thùc hiÖn n¨m 1998 nh­ng vèn ®Çu t­ x· héi vÉn t¨ng kho¶ng 9% so víi n¨m tr­íc. Thø ba, thuÕ GTGT ®· gãp phÇn khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, kÝch thÝch ph¸t triÓn SXKD hµng ho¸ xuÊt khÈu, gi¶i quyÕt nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña x· héi. LuËt thuÕ GTGT quy ®Þnh hµng ho¸ xuÊt khÈu ®­îc h­ëng thuÕ suÊt 0% vµ ®­îc hoµn thuÕ GTGT ®Çu vµo, gióp cho DN xuÊt khÈu tËp trung ®­îc nguån hµng trong n­íc ®Ó xuÊt khÈu nªn ®· khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó hµng ho¸ ViÖt Nam cã thÓ c¹nh tranh vÒ gi¸ víi hµng ho¸ t­¬ng tù cña c¸c n­íc trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Sè tiÒn hoµn thuÕ gÇn 1800 tû ®ång trong n¨m 1999 cho hµng xuÊt khÈu ®· gãp phÇn quan träng ®Ó thóc ®Èy c¸c DN më réng xuÊt khÈu. Mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu ®­îc hoµn thuÕ ®Çu vµo t¨ng cao nh­: g¹o t¨ng 12%; hµng dÖt may t¨ng 14%; giµy dÐp t¨ng 31%; thuû h¶i s¶n t¨ng 11%; hµng ®iÖn tö t¨ng 16%; rau qu¶ t¨ng 31%; hµng thñ c«ng mü nghÖ t¨ng 33%. KÕt qu¶ cho thÊy n¨m 1999 lµ n¨m ®Çu tiªn kim ng¹ch xuÊt khÈu cña n­íc ta võa ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng cao, võa vù¬t møc kÕ ho¹ch. Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÕ giíi l©m vµo t×nh tr¹ng gi¶m ph¸t, hµng ho¸ ø ®äng, thÞ tr­êng tiªu thô hµng ho¸ bÞ co l¹i, nhiÒu mÆt hµng liªn tôc gi¶m gi¸, nh­ng tÝnh chung c¶ n¨m 1999, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam l¹i ®¹t 115,2% kÕ ho¹ch n¨m vµ t¨ng 23,1% so víi n¨m 1998 (n¨m 1998 t¨ng 1,9%). ThuÕ GTGT cã t¸c dông b¶o hé SX trong n­íc th«ng qua viÖc ®¸nh thuÕ vµo hµng ho¸ nhËp khÈu. §iÒu nµy lµm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c DN SXKD trong n­íc, b¶o hé ®­îc thÞ tr­êng tiªu thô hµng ho¸ néi ®Þa, kÝch thÝch SX trong n­íc ph¸t triÓn, t¹o ®iÒu kiÖn héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi khi n­íc ta ph¶i c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu, thùc hiÖn thuÕ suÊt ­u ®·i khi tham gia c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®a ph­¬ng, t¹o m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi cho c¸c DN n­íc ngoµi còng nh­ c¸c DN trong n­íc. KÕt hîp víi c¬ chÕ ®iÒu hµnh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ n¨m 1999, thuÕ GTGT ®· gãp phÇn h¹n chÕ hµng tiªu dïng, nhÊt lµ hµng tiªu dïng cao cÊp tõ n­íc ngoµi, thùc hiÖn tiÕt kiÖm cho SX. §èi víi vËt t­, nguyªn liÖu nhËp khÈu vÉn thùc hiÖn thu thuÕ GTGT khi hµng nhËp vÒ, nh­ng ®· cã xem xÐt, ®iÒu chØnh gi¶m thuÕ nhËp khÈu ®Ó æn ®Þnh SX trong n­íc. Do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn t¸c ®éng cña thuÕ GTGT, mµ tæng kim ng¹ch nhËp khÈu n¨m 1999 chØ t¨ng 1% so víi n¨m 1998. ThuÕ GTGT cßn gãp phÇn c¬ cÊu l¹i nÒn kinh tÕ tõ SX thay thÕ nhËp khÈu chuyÓn m¹nh sang SX h­íng nhËp khÈu. ThuÕ GTGT khuyÕn khÝch viÖc SX, xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng n­íc ta cã thÕ m¹nh nh­ n«ng s¶n, l©m s¶n, thuû s¶n... b»ng c¸c quy ®Þnh cô thÓ nh­: kh«ng thu thuÕ GTGT ®èi víi hµng do ng­êi SX b¸n ra; cho khÊu trõ thuÕ GTGT ®Çu vµo ®èi víi c¸c c¬ së chÕ biÕn, th­¬ng m¹i mua c¸c mÆt hµng trªn; hoµn thuÕ ®Çu vµo cho c¸c c¬ së xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng nµy nÕu cã ho¸ ®¬n GTGT ®Çu vµo... Nhê vËy, trong n¨m 1999, l­îng g¹o xuÊt khÈu ®¹t 4,55 triÖu tÊn, t¨ng h¬n 80 v¹n tÊn so víi n¨m tr­íc; l­îng thuû s¶n xuÊt khÈu c¶ n¨m ®¹t gi¸ trÞ 979 triÖu USD, b»ng 11,4% so víi n¨m 1998. HÇu hÕt c¸c n«ng s¶n xuÊt khÈu chñ yÕu t¨ng vÒ khèi l­îng nh­ chÌ t¨ng 13,0%; cµ phª t¨ng 27,6%; cao su 37,2%; h¹t tiªu t¨ng 2,3 lÇn. Thø t­, thuÕ GTGT kh«ng lµm t¨ng gi¸ c¶ hµng ho¸. B¶n chÊt cña thuÕ GTGT lµ kh«ng lµm t¨ng gi¸ v× nã thay thÕ thuÕ doanh thu ®· ®­îc kÕt cÊu vµo trong gi¸. Mét vµi th¸ng ®Çu thùc hiÖn LuËt thuÕ GTGT, mét sè DN vµ hé kinh doanh ®· céng thªm thuÕ vµo gi¸ cò ®Ó b¸n lµm gi¸ c¶ hµng ho¸ ®· nhÝch lªn chót Ýt. ChÝnh phñ vµ c¸c bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng ®· cã biÖn ph¸p qu¶n lý kÞp thêi. MÆt kh¸c, hµng ho¸ dåi dµo, cßn søc mua h¹n chÕ nªn gi¸ c¶ sím æn ®Þnh trë l¹i. Theo tµi liÖu cña Tæng côc Thèng kª th× chØ sè gi¸ tiªu dïng c¶ n¨m 1999 chØ t¨ng 0,1% so víi th¸ng 12 n¨m 1998, trong ®ã gi¸ l­¬ng thùc vµ thùc phÈm gi¶m (thùc phÈm gi¶m 7,8%). NÕu trõ nhãm l­¬ng thùc vµ thùc phÈm th× gi¸ c¸c nhãm hµng c«ng nghÖ phÈm vµ dÞch vô trong n¨m t¨ng 3% lµ møc b×nh th­êng vµ phæ biÕn cña nhiÒu nÒn kinh tÕ trong khu vùc vµ thÕ giíi. VÒ c¬ b¶n, gi¸ c¶ hµng ho¸ trong n¨m 1999 vÉn dõng ë møc cuèi n¨m 1998 mÆc dï trong ®ã cã c¶ thuÕ GTGT. N¨m 1999 lµ n¨m chØ sè gi¸ tiªu dïng cã tèc ®é t¨ng thÊp nhÊt tõ 1990 ®Õn nay. Thø n¨m, vÒ sè thu ng©n s¸ch, thuÕ GTGT thu ®­îc tõ 1999 ®Õn nay ®¹t kÕt qu¶ nh­ sau: §¬n vÞ tÝnh: Ngh×n tû ®ång N¨m 1999 2000 2001 2002 (dù tÝnh) Tæng sè thu ng©n s¸ch 76,128 88,721 95,600 103,200 Tæng thu vÒ thuÕ 63,942 72,787 80,305 102,530 Thu thuÕ GTGT 17,239 17,072 18,916 23,015 Tû lÖ % thuÕ GTGT trong tæng thu NS 22,64 19,24 18,196 23,015 Tû lÖ % thuÕ GTGT trong tæng thu vÒ thuÕ 26,96 23,45 23,55 26,30 Theo sè liÖu ë trªn ta thÊy r»ng thuÕ GTGT lµ mét nguån thu lín cho ng©n s¸ch nhµ n­íc, tõ khi ban hµnh ®Õn nay thuÕ GTGT lu«n chiÕm kho¶ng 20% tæng sè thu cho ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ kho¶ng 25% trong tæng sè thu tõ thuÕ. N¨m 1999, tæng thu ng©n s¸ch nhµ n­íc c¶ n¨m ®¹t 95,9% so víi dù to¸n n¨m, thu thuÕ GTGT t­¬ng ®­¬ng víi thu thuÕ doanh thu tr­íc ®©y; trong ®ã, thu thuÕ GTGT hµng nhËp khÈu ®¹t 113,1% so víi dù to¸n n¨m. Cã ®­îc kÕt qu¶ nµy cßn nhê vµo sù tÝch cùc, chñ ®éng vµ phèi hîp chÆt chÏ cña c¸c ngµnh, ®¬n vÞ chøc n¨ng nh­ ngµnh thuÕ, h¶i quan, qu¶n lý thÞ tr­êng, bé ®éi biªn phßng, c«ng an... víi c¸c ®Þa ph­¬ng trong viÖc tÝnh thuÕ vµ thu thuÕ hµng ho¸, gi¸m s¸t kiÓm tra hµng ho¸, chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. C¸c sè liÖu minh ho¹ trªn phÇn lín ®Òu lµ c¸c sè liÖu cña n¨m 1999, n¨m ®Çu tiªn n­íc ta triÓn khai ¸p dông LuËt thuÕ GTGT, nh­ng nh×n chung tõ ®ã ®Õn nay, qua h¬n ba n¨m thùc hiÖn LuËt thuÕ GTGT ®· ®¶m b¶o ®­îc yªu cÇu cña Nhµ n­íc ®Ò ra lµ gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, më réng l­u th«ng hµng ho¸, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­, t¨ng c­êng c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ thóc ®Èy viÖc thùc hiÖn mua, b¸n hµng ho¸ cã ho¸ ®¬n, chøng tõ t¹o ®iÒu kiÖn chèng thÊt thu thuÕ, b¶o ®¶m nguån thu æn ®Þnh, l©u dµi vµ ngµy cµng t¨ng cho ng©n s¸ch nhµ n­íc. §ång thêi, nã gãp phÇn hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ ë n­íc ta, phï hîp víi sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, t¹o ®iÒu kiÖn më réng hîp t¸c kinh tÕ víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. 2.2.2. Nh÷ng tån t¹i Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ b­íc ®Çu ®¹t ®­îc, trong thêi gian triÓn khai thùc hiÖn LuËt thuÕ GTGT ®· næi lªn nh÷ng khã kh¨n, tån t¹i, v­íng m¾c sau ®©y: Mét lµ, vÒ thuÕ suÊt thuÕ GTGT: ®ang tõ thuÕ doanh thu cã 11 møc thuÕ suÊt ®Õn ¸p dông thuÕ GTGT cã 3 møc thuÕ suÊt kh«ng thÓ tr¸nh khái sù chªnh lÖch sè thuÕ gi¸n thu ph¶i nép gi÷a hai lo¹i thuÕ nµy. Nh÷ng s¶n phÈm tr­íc ®©y chÞu thuÕ doanh thu víi møc thÊp 0,5%, 1%, 2% nay lªn 10% trªn gi¸ ch­a cã thuÕ, mÆc dï ®­îc khÊu trõ thuÕ ®Çu vµo nh­ng sè thuÕ GTGT ph¶i nép vÉn cao h¬n thuÕ doanh thu ph¶i nép tr­íc kia rÊt nhiÒu. V× vËy, khi ¸p dông thuÕ GTGT, mét sè ngµnh, mét sè DN ®ang lµm ¨n cã l·i, nÕu nép ®ñ thuÕ GTGT th× bÞ lç. Ch¼ng h¹n, c¸c DN ngµnh chÕ t¹o c¬ khÝ tr­íc ®©y ®ang nép thuÕ doanh thu tõ 1% - 2% (trõ nhãm hµng ®iÖn d©n dông vµ l¾p r¸p « t« d­íi 24 chç cã møc thuÕ suÊt 4%) nay ¸p dông thuÕ suÊt thuÕ GTGT 10% ®· gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Víi 3 møc thuÕ suÊt nh­ hiÖn nay, ngµnh thuÕ liªn tôc nhËn ®­îc ®¬n xin gi¶m thuÕ vµ ®· ®iÒu chØnh gi¶m thuÕ ®èi víi nhiÒu nhãm hµng. Nh­ng ®iÒu chØnh gi¶m thuÕ t¹o ra nh÷ng ph¶n øng d©y chuyÒn, lan réng, g©y nhiÒu tiªu cùc. Hai lµ, vÒ viÖc khÊu trõ thuÕ, hoµn thuÕ. ChÝnh phñ ®· cho phÐp më réng ®iÒu kiÖn khÊu trõ thuÕ cho c¸c hµng ho¸ lµ n«ng, l©m, thuû s¶n, phÕ liÖu, hµng ho¸ chÞu thuÕ TT§B cña c¬ së th­¬ng m¹i mua trùc tiÕp cña ng­êi SX... thùc chÊt lµ khuyÕn khÝch SX, chÕ biÕn hµng n«ng, l©m, thuû s¶n, hç trî c¸c DN s¶n xuÊt, kinh doanh, ®Ó c¸c DN kh«ng ph¶i nép thuÕ GTGT cao h¬n thuÕ doanh thu. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®· n¶y sinh c¸c m©u thuÉn míi: Cã qu¸ nhiÒu tØ lÖ khÊu trõ, g©y phøc t¹p cho qu¸ tr×nh thùc hiÖn vµ kh«ng khuyÕn khÝch thùc hiÖn ho¸ ®¬n, chøng tõ. ViÖc cho phÐp khÊu trõ khèng, dùa vµo b¶ng kª ®· t¹o khe hë cho viÖc kª khai kh«ng trung thùc ®Ó ®­îc khÊu trõ hoÆc hoµn thuÕ, g©y thÊt thu cho NSNN. ChÝnh s¸ch thuÕ ch­a thèng nhÊt, ch­a c«ng b»ng gi÷a c¸c ®èi t­îng nép thuÕ nh­ ch­a cho khÊu trõ thuÕ ®èi víi dÞch vô chÞu thuÕ GTGT cã ho¸ ®¬n b¸n hµng th«ng th­êng nh­: vËn t¶i, bèc xÕp, söa ch÷a... trong khi c¸c hµng ho¸ dÞch vô kh¸c ®­îc khÊu trõ hoÆc hoµn thuÕ. Qu¸ tr×nh xÐt hoµn thuÕ chËm, g©y khã kh¨n ¸ch t¾c vèn SXKD cho nhiÒu DN ®Æc biÖt lµ nh÷ng DN ®Çu t­, mua s¾m TSC§ víi khèi l­îng lín. Nguyªn nh©n cña t×nh h×nh trªn mét phÇn do DN ch­a lµm ®óng thñ tôc, mét phÇn do c¬ quan thuÕ ch­a quen, v¨n b¶n h­íng dÉn l¹i ch­a râ rµng. ViÖc x¸c ®Þnh sè thuÕ ®­îc khÊu trõ vµ sè thuÕ hoµn l¹i khiÕn ngµnh thuÕ ph¶i mÊt mét thêi gian ®Ó x¸c minh. N¨m 2000, theo kÕ ho¹ch, ngµnh thuÕ sÏ tiÕn hµnh hoµn thuÕ kho¶ng 3.260 tû ®ång cho c¸c DN. Tuy nhiªn, ®Õn hÕt n¨m 2000, thùc tÕ sè thuÕ ®­îc hoµn lªn tíi 4.000 tû ®ång t¨ng 740 tû ®ång so víi kÕ ho¹ch. Ba lµ, vÒ hai ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ vµ hai lo¹i ho¸ ®¬n. Thùc tÕ nÒn kinh tÕ n­íc ta cã kho¶ng 4 v¹n doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng tæ chøc h¹ch to¸n vµ gÇn 1,6 triÖu hé chñ yÕu s¶n xuÊt, kinh doanh nhá, cho nªn khi thùc hiÖn thuÕ GTGT ®· ¸p dông hai ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ vµ hai lo¹i ho¸ ®¬n. ¸p dông ph­¬ng ph¸p khÊu trõ vµ ho¸ ®¬n GTGT ®èi víi c¸c DN ®ñ ®iÒu kiÖn h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ ¸p dông ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp trªn gi¸ trÞ gia t¨ng vµ sö dông ho¸ ®¬n th«ng th­êng ®èi víi c¸c hé kinh doanh nhá. ViÖc ¸p dông ®ång thêi 2 c¸ch tÝnh thuÕ GTGT vµ 2 lo¹i ho¸ ®¬n trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay lµ cÇn thiÕt, song trªn thùc tÕ l¹i n¶y sinh nh÷ng ®iÒu bÊt cËp, g©y trë ng¹i cho c¸c DN vµ c¸c hé kinh doanh. ViÖc tån t¹i hai ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT t¹o ra s©n ch¬i kh«ng b×nh ®¼ng, c«ng b»ng gi÷a c¸c c¬ së SXKD. Theo sè liÖu cña ngµnh thuÕ hiÖn nay, riªng TP HCM cã trªn 120.000 ®¬n vÞ thùc hiÖn thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp vµ 10.000 ®¬n vÞ thùc hiÖn theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ. Sè ®¬n vÞ thùc hiÖn theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ chØ chiÕm kho¶ng 8% trong tæng sè c¸c ®¬n vÞ ®­îc cÊp m· sè thuÕ, song hiÖn ®ang thùc hiÖn c¸c giao dÞch vÒ hµng ho¸, dÞch vô ®Çu vµo víi c¸c ®¬n vÞ, c¸ nh©n thùc hiÖn theo ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ trùc tiÕp trªn GTGT kh¸ lín nªn nhiÒu DN cã ho¸ ®¬n b¸n hµng (®· cã thuÕ GTGT) mµ kh«ng ®­îc khÊu trõ thuÕ. Do ®ã, trong c¸c kho¶n chi phÝ vµ viÖc h×nh thµnh gi¸ b¸n cã mét phÇn thuÕ kh«ng ®­îc khÊu trõ, nh­ng khi ®¬n vÞ tiªu thô s¶n phÈm vÉn ph¶i nép 10% trªn tæng gi¸ trÞ hµng ho¸. Nh­ vËy lµ thuÕ ®¸nh chång lªn thuÕ, c¸c ®¬n vÞ thùc hiÖn theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ sÏ mÊt ®i mét kho¶n lîi nhuËn ®¸ng kÓ. Ng­îc l¹i, khi c¸c ®¬n vÞ thùc hiÖn theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp cã quan hÖ giao dÞch, cung øng dÞch vô, hµng ho¸ víi c¸c ®¬n vÞ hiÖn theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ th× hµng ho¸ kh«ng ®­îc khÊu trõ thuÕ GTGT, thùc chÊt c¸c ®¬n vÞ ph¶i tr¶ phÇn thuÕ GTGT ch×m trong gi¸ b¸n mµ c¸c ®¬n vÞ trùc tiÕp ®· nép. Tõ c¸ch thùc hiÖn nh­ trªn ta thÊy hiÖn ®ang tån t¹i hai s©n ch¬i kh¸c nhau mµ mçi bªn chØ ch¬i theo mét lo¹i h×nh, chÝnh v× vËy ®ang h×nh thµnh 2 xu h­íng lµ mét sè ®¬n vÞ ®ang nép thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ chuyÓn sang nép theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp vµ ng­îc l¹i, tuú thuéc vµo chiÕn l­îc kh¸ch hµng cña hä vµ dÜ nhiªn lµ ngµnh thuÕ sÏ khã lßng gi¶i quyÕt ngay ®­îc. H¬n n÷a trong thùc tÕ, tiÕn hµnh thu thuÕ tÝnh theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp rÊt khã chÝnh x¸c, vÉn chñ yÕu tÝnh theo ph­¬ng ph¸p kho¸n (®èi víi hé nhá) nh­ thuÕ doanh thu tr­íc ®©y, chÝnh ®iÒu nµy ®· g©y kh«ng Ýt lóng tóng, khã kh¨n cho th­¬ng nghiÖp quèc doanh mét khi hä ph¶i c¹nh tranh trùc tiÕp víi c¸c hé bu«n b¸n thuÕ theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. Ngoµi ra, ®Ó qu¶n lý c¬ së ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp ph¶i huy ®éng gÇn mét nöa sè c¸n bé thuÕ víi chi phÝ t­¬ng øng, nh­ng thu cho NSNN chØ chiÕm gÇn 10% trong tæng thuÕ GTGT. Bèn lµ, t×nh tr¹ng trèn thuÕ ngµy cµng trë nªn phæ biÕn, nghiªm träng vµ ngµy cµng tinh vi. ChÕ ®é ho¸ ®¬n chøng tõ lµ c¬ së x¸c ®Þnh sè thuÕ s¸t ®óng víi thùc tÕ ho¹t ®éng SXKD, b¶o ®¶m sù c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c DN. ViÖc kh«ng Ýt ®¬n vÞ lËp hai hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n chøng tõ, ho¸ ®¬n, hîp ®ång kinh tÕ: mét ®Ó sö dông néi bé, mét ®Ó kª khai thuÕ kh«ng cßn lµ chuyÖn l¹. Kinh doanh kh«ng giÊy phÐp hoÆc ngoµi néi dung giÊy phÐp, kh«ng kª khai doanh sè ph¸t sinh ... còng th­êng xuyªn x¶y ra. Ngµnh thuÕ ®ang lªn tiÕng b¸o ®éng lµ viÖc xuÊt hiÖn ho¸ ®¬n gi¶, khèng vÒ t×nh tr¹ng c¸c doanh nghiÖp khi mua hµng kh«ng cã ho¸ ®¬n, ®· mua ho¸ ®¬n ngoµi, tù ghi sè l­îng, gi¸ c¶ ®Ó tr¸nh thuÕ ®Çu vµo, ®ång thêi hîp thøc ho¸ hµng ho¸ ®Çu vµo ®Ó ®­îc khÊu trõ thuÕ GTGT kÕt hîp víi viÖc k×m h·m thuÕ GTGT ®Çu ra thÊp h¬n ®Ó kh«ng ph¶i nép thuÕ, kh«ng nh÷ng thÕ cã nh÷ng tr­êng hîp cßn ®­îc hoµn l¹i thuÕ. ViÖc sö dông ho¸ ®¬n gi¶ kh¸ phæ biÕn, hÇu nh­ khu vùc kinh tÕ nµo còng cã sö dông ho¸ ®¬n gi¶. Ngoµi ra, c¸c doanh nghiÖp cßn lîi dông sù láng lÎo trong qu¶n lý cña c¸n bé thuÕ, lµm ®¬n xin t¹m ng­ng kinh doanh, hoÆc xin gi¶i thÓ, dïng ho¸ ®¬n GTGT mua ®­îc b¸n cho c¸c DN kh¸c, thùc chÊt vÉn ho¹t ®éng th«ng ®ång víi c¸n bé thuÕ ®Ó kinh doanh trèn thuÕ. N¨m lµ, vÒ viÖc ban hµnh hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p lý: Tong thêi gian qua Bé Tµi chÝnh ®· cã hµng tr¨m v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh luËt thuÕ, phÇn lín c¸c v¨n b¶n ban hµnh sau chØ ®iÒu chØnh bæ xung hoÆc söa ®æi mét sè néi dung cña v¨n b¶n tr­íc. Do vËy, hµng tr¨m v¨n b¶n ®Òu cã hiÖu lùc thi hµnh. ViÖc lµm nµy g©y nhiÒu khã kh¨n, phøc t¹p trong ®iÒu hµnh, tæ chøc vµ qu¶n lý thu thuÕ, ch­a nãi ®Õn gi÷a c¸c v¨n b¶n l¹i ph¸t sinh m©u thuÉn, kh«ng nhÊt qu¸n. Nguyªn nh©n s©u xa cña nh÷ng khã kh¨n, v­íng m¾c chÝnh nªu trªn lµ do n­íc ta míi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng tõ mét nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt nhá, hÖ thèng tµi chÝnh vµ ng©n hµng ch­a ph¸t triÓn kÞp víi ®µ t¨ng tr­ëng kinh tÕ, nªn viÖc thanh to¸n tiÒn hµng trong mua b¸n trao ®æi hµng ho¸ chñ yÕu lµ ngoµi luång ng©n hµng, rÊt khã kiÓm so¸t. Theo sè liÖu thèng kª, tiÒn mÆt l­u th«ng ngoµi hÖ thèng ng©n hµng trong n¨m 1999 t¨ng 17% so víi n¨m 1998. MÆt kh¸c, ng­êi d©n ch­a cã thãi quen sö dông ho¸ ®¬n, chøng tõ trong mua b¸n. Thªm vµo ®ã, thuÕ GTGT ë n­íc ta cßn chøa ®ùng nhiÒu quy ®Þnh bÊt cËp, kh«ng hîp lý so víi thùc tiÔn nÒn kinh tÕ - x· héi n­íc ta hiÖn nay. 2.3. Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n thuÕ GTGT trong c¸c doanh nghiÖp Luật thuế GTGT ®· được triển khai vµ thực hiện ở ViÖt nam, thời gian võa qua chưa đủ để chóng ta có thể đánh giá một cách đầy đủ và toàn diện Luật thuế này. Trong điều kiện tình hình kinh tế – xã hội hiện nay của nước ta, cùng với xu hướng cải cách thuế ở các nước trên thế giới, nhằm khắc phục những tồn tại hạn chế của Luật thuế GTGT hiện hành, chúng ta có thể áp dụng một số biện pháp chủ yếu sau đây:   * Đổi mới cơ chế chính sách thuế GTGT:  Về cơ bản, hệ thống cơ chế chính sách thuế GTGT hiện hành là tương đối đầy đủ, ngày càng phù hợp với tình hình thực tế của VN và phần nào phù hợp với thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu yêu cầu và xu hướng hoàn thiện, kiến nghị cần thiết phải đổi mới chính sách thuế GTGT ở nước ta như sau:  - Điều chỉnh đối tượng chịu thuế và không chịu thuế GTGT:   Ở nước ta, Luật thuế GTGT hiện hành vẫn còn qui định đối tượng không chịu thuế còn quá rộng. Do đó, trong thời gian tới, việc điều chỉnh đối tượng chịu thuế, đối tượng không chịu thuế là thật sự cần thiết và kiến nghị điều chỉnh theo hướng sau:  Một là, đưa hàng hóa là nông, lâm, thủy, hải sản chưa qua chế biến vào đối tượng không chịu thuế GTGT, không phân biệt trực tiếp sản xuất hay kinh doanh thương mại.   Hai là, vẫn tiếp tục áp dụng không thu thuế GTGT đối với các loại hình dịch vụ liên quan tới tài chính như: tín dụng, quỹ đầu tư, hoạt động kinh doanh chứng khoán… nhằm khuyến khích sự phát triển của thị trường tài chính và đảm bảo phù hợp với thông lệ của các nước trên thế giới. Đối với tất cả các loại hình dịch vụ bảo hiểm bao gồm bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm học sinh và các loại hình bảo hiểm khác đều thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT.  Ba là, đối với các loại thiết bị, máy móc chuyên dùng thuộc dây chuyền công nghệ, vật tư xây dựng thuộc diện trong nước chưa sản xuất được, cần nhập khẩu, qua thời gian thực hiện thuế cho thấy việc không đánh thuế GTGT chỉ giải quyết giúp đỡ được nhà đầu tư ở chỗ không phải ứng vốn để trả trước tiền thuế. Về vấn đề này, hoàn toàn chúng ta có thể khắc phục được bằng các giải pháp kỹ thuật mà cơ chế vận hành của thuế GTGT có thể giải quyết được như cho khấu trừ và giải quyết hoàn thuế nhanh cho các nhà đầu tư…. Bởi vậy, cần thiết phải đưa các hàng hóa này vào diện chịu thuế GTGT.  Bốn là, việc các hàng hóa, dịch vụ khác hiện nay vẫn chưa có tên trong danh sách chịu thuế GTGT như: dịch vụ y tế công cộng; hoạt động dạy học, dạy nghề; hoạt động văn hóa, xuất bản báo chí, phát thanh, truyền hình; các dịch vụ công ích; dịch vụ tưới tiêu thủy lợi; dịch vụ quốc phòng an ninh; chuyển quyền sử dụng đất, nhà của nhà nước bán cho người tiêu dùng… là chưa thật sự công bằng đối với tất cả các hàng hóa.   Năm là, cần thiết phải sớm ban hành ngưỡng chịu thuế GTGT, bởi lẽ trình độ quản lý của ngành thuế còn nhiều hạn chế và khả năng chấp hành của một bộ phận lớn người dân có hạn. Các hộ kinh doanh có doanh số hàng năm “nằm” dưới ngưỡng chịu thuế sẽ điều chỉnh sang đối tượng không chịu thuế GTGT và nên áp dụng một loại thuế tương tự như thuế doanh thu trước đây nhưng phải đơn giản hóa tối đa số lượng thuế suất và khi thu nên áp dụng chế độ “khoán” doanh thu.   - Về đối tượng nộp thuế GTGT:  Nhằm thu hẹp đối tượng nộp thuế GTGT, đảm bảo quản lý thuế có hiệu quả, tập trung quản lý thu đối với các doanh nghiệp vừa và lớn, các hộ kinh doanh nếu có mức doanh thu dưới ngưỡng tính thuế thì không thuộc đối tượng nộp thuế GTGT, áp dụng nộp thuế theo mức ấn định trên doanh thu. Trong thời gian tới, khi sửa đổi Luật thuế GTGT lần sau, kiến nghị bổ sung qui định: hàng hóa do các hộ kinh doanh có doanh số hàng năm dưới ngưỡng chịu thuế (ngành thương nghiệp, dịch vụ là 500 triệu đồng; các ngành còn lại là 300 triệu đồng) được miễn thuế GTGT, không phải tính thuế trên giá bán và không kê khai nộp thuế GTGT. Các đối tượng này sẽ được chuyển sang áp dụng nộp thuế theo mức ấn định theo tỉ lệ % trên doanh thu, với mức thu khoảng 2% trên doanh số. Mức thu này cũng tương đương với mức thuế suất tính trên doanh thu hiện nay của một số nước ở khu vực Châu Á đang áp dụng.  - Về thuế suất: Hiện nay, chế độ đa thuế suất đang làm méo mó phần nào tác dụng của thuế GTGT, dẫn đến làm hạn chế tác dụng điều tiết vĩ mô của cả hệ thống chính sách thuế đối với nền kinh tế. Thời gian sắp tới, nền kinh tế nước ta đang tiếp tục phục hồi và phát triển, nhằm đảm bảo tính đơn giản, công bằng về thuế, phù hợp với thông lệ của các nước trong khu vực trong điều kiện phải cắt giảm và bãi bỏ một số nguồn thu từ thuế, cho nên cần thiết phải sửa đổi qui định về thuế suất hợp lý hơn, kiến nghị hướng hoàn thiện như sau:  + Tiến dần đến việc áp dụng thống nhất một mức thuế suất khoảng 10% cho tất cả hàng hóa, dịch vụ trừ hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu được áp dụng thuế suất 0%.  + Lộ trình áp dụng thuế suất cần thiết phải được thực hiện công khai cho mọi người nộp thuế được biết để có đủ thời gian chuẩn bị nhằm thay đổi chiến lược phát triển kinh doanh phù hợp chính sách thuế suất mới.   - Về phương pháp tính thuế:  Nhằm đảm bảo công bằng về thuế, khắc phục những tiêu cực, lợi dụng trong việc ấn định thuế theo phương pháp tính thuế trực tiếp trên GTGT. Đồng thời khuyến khích nâng cao trình độ hạch toán kế toán của người nộp thuế, trước hết là việc lập hóa đơn, mở sổ sách kế toán và kê khai nộp thuế GTGT, đề nghị sửa đổi qui định về phương pháp tính thuế như sau:  + Áp dụng thống nhất một phương pháp tính thuế là phương pháp khấu trừ. Các cơ sở kinh doanh thuộc diện nộp thuế GTGT bắt buộc phải thực hiện nghiêm chỉnh chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ.  + Chỉ áp dụng khấu trừ thuế GTGT đầu vào đối với hàng hóa, dịch vụ mua vào có hóa đơn GTGT và thuế GTGT nộp ở khâu nhập khẩu dùng cho sản xuất, kinh doanh hàng hóa dịch vụ chịu thuế GTGT.  - Về hoàn thuế:  Nhằm quản lý chặt chẽ việc hoàn thuế, cần thiết phải thu hẹp đối tượng hoàn thuế, chỉ nên áp dụng cơ chế này cho các đối tượng: Các cơ sở kinh doanh hàng xuất khẩu được áp dụng thuế suất thuế GTGT 0%; cơ sở có đầu tư tài sản cố định phục vụ sản xuất kinh doanh phát sinh số thuế GTGT đầu vào của tài sản lớn. Đồng thời, qui định rõ hơn và chặt chẽ hơn điều kiện hoàn thuế, thời gian xem xét hoàn thuế phù hợp hơn.  - Về kê khai nộp thuế:  Mở rộng việc kê khai thuế tập trung trên nguyên tắc thực hiện kê khai đúng, đủ, nộp kịp thời. Số thuế phải nộp, doanh nghiệp có thể nộp tập trung hoặc cho tính phân bổ theo doanh thu để chuyển nộp về các địa phương nơi có chi nhánh kinh doanh bán hàng tránh biến động nguồn thu ngân sách địa phương.  * Đổi mới công tác quản lý thu thuế GTGT:  Bên cạnh việc đổi mới một cách căn bản về nội dung tư tưởng của cơ chế chính sách thuế GTGT, cần thiết chúng ta phải có những biện pháp tổ chức thực hiện. Trong đó cải cách về qui trình nghiệp vụ và thủ tục hành thu là nội dung cốt yếu nhất, đồng thời nó còn là một yêu cầu bức xúc trong tình hình hiện nay, nhằm hạn chế thất thu thuế ở mức thấp nhất, bảo đảm thu đúng, thu đủ, thu kịp thời vào ngân sách nhà nước và từ đó nâng cao trình độ quản lý thuế của VN ngang tầm với các nước tiên tiến trong khu vực. Đổi mới công tác quản lý thuế cần tập trung các vấn đề chủ yếu sau: Thực hiện tốt công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật về thuế, thường xuyên và đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra về thuế, đẩy mạnh triển khai ứng dụng công nghệ thông tin vào hầu hết các khâu quản lý thuế, tăng cường công tác quản lý hóa đơn nhằm ngăn chặn các hành vi vi phạm qui định về quản lý, sử dụng hóa đơn và ngày càng nâng cao quyền hạn, trách nhiệm và hiệu lực của bộ máy quản lý thuế...  * Cải cách đồng bộ hệ thống thể chế quản lý kinh tế xã hội:    Nhằm thực hiện Luật thuế GTGT một cách có hiệu quả, bên cạnh việc đổi mới cơ chế chính sách, đổi mới công tác quản lý hành thu thì cần thiết phải tiến hành đồng bộ cải cách các lĩnh vực hành chính – kinh tế có liên quan sau:  + Cần sớm sửa đổi Bộ luật hình sự theo hướng tăng mức hình phạt đối với tội danh trốn thuế hoặc giả mạo chứng từ để chiếm đoạt tiền ngân sách nhà nước, bổ sung một số chế tài xử lý hình sự còn thiếu đối với các tội danh mới phát sinh, nhất là tội mua bán hóa đơn, in hóa đơn giả.   + Thực hiện nghiêm chỉnh việc niêm yết giá qui định tại Điều 29 Pháp lệnh giá ngày 8.5.2002, theo đó các tổ chức, cá nhân phải niêm yết giá hàng hóa, dịch vụ tại cửa hàng, nơi giao dịch mua bán hàng hóa và cung cấp dịch vụ.   + Vấn đề có tính quyết định nhất là phải có cuộc cải cách lớn về cơ chế quản lý tiền tệ. Bắt buộc các quan hệ mua bán, trao đổi hàng hóa, dịch vụ phải thanh toán bằng chuyển khoản, hạn chế đến mức thấp nhất hình thức thanh toán bằng tiền mặt như hiện nay. Thông qua các tài khoản tại hệ thống ngân hàng, Nhà nước sẽ quản lý được hầu hết các hoạt động kinh tế phát sinh, có như vậy tệ nạn tham nhũng, trốn lậu thuế sẽ không còn cơ hội để tồn tại.   Tóm lại, thuế GTGT là một trong những loại thuế gián thu có phương pháp thu thuế khoa học và tiên tiến nhất hiện nay, đang được nhiều nước trên thế giới áp dụng. Ở VN, trong tương lai, thuế GTGT sẽ trở thành sắc thuế chủ yếu, chiếm tỷ trọng cao trong hệ thống chính sách thuế (30% tổng thu ngân sách) nhằm bù đắp được nguồn thu thuế nhập khẩu khi cắt giảm thuế theo cam kết quốc tế và góp phần hoàn thiện hệ thống chính sách thuế của nước ta phù hợp với tình hình kinh tế xã hội của đất nước theo định hướng phát triển và phù hợp với thông lệ quốc tế KÕT LUËN ThuÕ GTGT lµ mét lo¹i thuÕ quan träng chiÕm tû träng lín trong tæng sè thu NSNN. ThuÕ GTGT ®· kh¾c phôc ®­îc mét sè nh­îc ®iÓm cña thuÕ doanh thu, gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt, l­u th«ng hµng ho¸, ®Æc biÖt lµ khuyÕn khÝch ®Èy m¹nh ®èi víi xuÊt khÈu, trªn c¬ së quy m« s¶n xuÊt ngµy cµng t¨ng tr­ëng mµ dÉn ®Õn hiÖu qu¶ tÝch cùc lµ t¨ng thu NSNN. ThuÕ GTGT ra ®êi ®· gãp phÇn t¹o ra søc m¹nh tæng hîp cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, luô©t thuÕ nµy cßn rÊt míi mÎ vµ cßn nhiÒu v­íng m¾c trong qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn. Trong pham vi tiÓu luËn nµy, em ®· nªu ra mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt ®­îc gãp nhÆt th«ng qua qu¸ tr×nh häc tËp vµ s¸ch b¸o nh»m ph¸t huy nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc vÒ kinh tÕ – x· héi cña thuÕ GTGT ®ång thêi gãp phÇn cñng cè, hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ GTGT ë n­íc ta. Trong thêi gian tíi,hy väng nh÷ng bÊt hîp lý sÏ ®­îc nhanh chãng ph¸t hiÖn vµ söa ch÷a ®Ó cho thuÕ GTGT vµ c¸c luËt thuÕ míi gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc ®­a ®Êt n­íc tiÕn nhanh,tiÕn m¹nh trªn con ®­êng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ mµ §¶ng ®· ®Ò ra. Víi bµi viÕt cña m×nh em hi väng sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp cã cã c¸i nh×n tÝch cùc h¬n vÒ thuÕ GTGT ®ång thêi còng m¹nh d¹n xin kiÕn nghÞ mét vµi ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn h¬n vÒ thuÕ GTGT vµ c¸ch h¹ch to¸n thuÕ GTGT. Do h¹n chÕ vÒ thêi gian còng nh­ kinh nghiÖm thùc tiÔn, bµi viÕt cña em kh«ng thª tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, kÝnh mong sù gióp ®ì cña quý thÇy c« vµ b¹n bÌ quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy MÉu sè S61-DN ( Ban hµnh theo Q§ sè 15/2006/Q§-BTC §¬n vÞ:.................... ngµy 20/03/2006 cña Bé tr­ëng BTC ) §Þa chØ:................... Sæ theo dâi thuÕ gi¸ tri gia t¨ng N¨m : ................. Chøng tõ DiÔn gi¶i Sè tiÒn thuÕ GTGT ®· nép Sè tiÒn thuÕ GTGT ph¶i nép Sè hiÖu ngµy th¸ng A B C 1 2 Sè d­ ®Çu kú Sè ph¸t sinh trong kú Céng sè ph¸t sinh Sè d­ cuèi kú - Sæ nµy cã......trang,®¸nh sè tõ trang 01 ®Õn trang......... - Ngµy më sæ:................. Ngµy...th¸ng...n¨m... Ng­êi ghi sæ KÕ to¸n tr­ëng (Ký, hä tªn) (Ký, hä tªn) Ghi chó: Sæ nµy ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT ph¶i nép theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp MÉu sè S62-DN ( Ban hµnh theo Q§ sè 15/2006/Q§-BTC §¬n vÞ:.................... ngµy 20/03/2006 cña Bé tr­ëng BTC ) §Þa chØ:................... Sæ CHI TIÕT thuÕ gi¸ tri gia t¨ng §¦îc hoµn l¹i N¨m : ................. Chøng tõ DiÔn gi¶i Sè tiÒn thuÕ GTGT ®· nép Sè tiÒn thuÕ GTGT ph¶i nép Sè hiÖu ngµy,th¸ng A B C 1 2 Sè d­ ®Çu kú Sè ph¸t sinh trong kú Céng sè ph¸t sinh Sè d­ cuèi kú - Sæ nµy cã......trang, ®¸nh sè tõ trang 01 ®Õn trang......... - Ngµy më sæ:................. Ngµy...th¸ng...n¨m... Ng­êi ghi sæ KÕ to¸n tr­ëng (Ký, hä tªn) (Ký, hä tªn) MÉu sè S63-DN ( Ban hµnh theo Q§ sè 15/2006/Q§-BTC §¬n vÞ:.................... ngµy 20/03/2006 cña Bé tr­ëng BTC ) §Þa chØ:................... Sæ CHI TIÕT thuÕ gi¸ tri gia t¨ng §¦îc miÔn gi¶m N¨m : ................. chøng tõ DiÔn gi¶i Sè tiÒn thuÕ GTGT ®· nép Sè tiÒn thuÕ GTGT ph¶i nép Sè hiÖu ngµy,th¸ng A B C 1 2 - Sè d­ ®Çu kú - Sè ph¸t sinh trong kú Céng sè ph¸t sinh Sè d­ cuèi kú - Sæ nµy cã......trang,®¸nh sè tõ trang 01 ®Õn trang......... - Ngµy më sæ:................. Ngµy...th¸ng...n¨m... Ng­êi ghi sæ KÕ to¸n tr­ëng (Ký, hä tªn) (Ký, hä tªn) Tµi liÖu tham kh¶o Website http//www.mof.gov.vn http//www.customs. gov.vn http//www.webketoan.com http//www.tapchiketoan.com 1. ChÕ ®é kÕ to¸n Doanh nghiÖp.(Ban hµnh theo quy ®Þnh sè 15/2006/Q§-BTC ngµy 20/3/2006 cña Bé Tµi ChÝnh ). QuyÓn 1: HÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n. QuyÓn 2: B¸o c¸o tµi chÝnh, chøng tõ, sæ kÕ to¸n vµ s¬ ®å kÕ to¸n chñ yÕu.  Danh mục các từ viết tắt Thuế giá trị gía tăng : Thuế GTGT ( VAT hay TAV) ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt : ThuÕ TT§B ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp : ThuÕ TNDN - Ngân sách nhà nước : NSNN C¬ së kinh doanh : CSKD S¶n xuÊt kinh doanh : SXKD S¶n xuÊt : SX Kinh doanh : KD Nguyªn vËt liÖu : NVL Tµi s¶n cè ®Þnh :TSC§ Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh :TSC§HH Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh :TSC§VH Ho¹t ®éng sù nghiÖp : H§SN Doanh nghiÖp : DN Kinh tÕ thi tr­êng : KTTT X· héi chñ nghÜa : XHCN C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ : CNH-H§H MỤC LỤC