Đề tài Khảo sát khả năng xử lý nước rỉ rác của bãi chôn lấp gò cát bằng một số thực vật đất ngập nước

oäng do yeáu toá vaät lyù, trong ñoù khaû naêng taùc ñoäng cuûa tia töû ngoaïi cuûa tia aùnh saùng maët trôøi, caùc yeáu toá tieàm aån trong buøn. Taùc ñoäng do yeáu toá hoùa hoïc, trong ñoù ñaùng löu yù laø caùc quaù trình oxi hoùa, quaù trình khöû vaø caùc chaát ñoäc hoùa hoïc. Taùc ñoäng do yeáu toá sinh hoïc, trong ñoù ñaùng löu yù laø do ñaáu tranh sinh hoïc giöõa caùc loaøi VSV vôùi nhau vaø caùc ñoäc toá ñöôïc taùch ra töø thöïc vaät trong quaù trình phaùt trieån cuûa chuùng. 3.2.1.4. ÖÙng duïng thöïc vaät thuûy sinh trong xöû lyù nöôùc thaûi Nöôùc thaûi coù löôïng COD, BOD5 cao vaø chöùa nhieàu kim loaïi naëng, caùc chaát ñoäc haïi khoâng theå aùp duïng thöïc vaät thuûy sinh ñeå xöû lyù caùc loaïi nöôùc thaûi coù haøm löôïng COD, BOD5 thaáp vaø khoâng chöùa caùc chaát ñoäc haïi coù aûnh höôûng xaáu ñeán sinh lyù thöïc vaät. Thöïc vaät thuûy sinh ñaõ ñöôïc söû duïng nhieàu trong xöû lyù nöôùc thaûi ôû nhieàu nöôùc. Sau moät thôøi gian söû duïng thöïc vaät thuûy sinh vaøo quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi, caùc nhaø khoa hoïc ruùt ra ñöôïc nhöõng öu ñieåm vaø nhöôïc ñieåm sau: Öu ñieåm: Vieäc söû duïng thöïc vaät thuûy sinh coù 4 öu ñieåm raát cô baûn: Söû duïng thöïc vaät thuûy sinh vaøo xöû lyù khoâng ñoøi hoûi kó thuaät cao. Nhieàu tröôøng hôïp gioáng nhö kó thuaät canh taùc moät loaïi caây naøo ñoù trong saûn xuaát coâng nghieäp. Söû duïng thöïc vaät thuûy sinh vaøo xöû lyù moâi tröôøng ít chi phí ñaàu tö khoâng ñoøi hoûi maùy moùc thieát bò phöùc taïp vaø ñaét tieàn. Söû duïng thöïc vaät thuûy sinh vaøo xöû lyù moâi tröôøng vöøa coù hieäu quaû xöû lyù, vöøa thu nhaän ñöôïc sinh khoái phuïc vuï cho chaên nuoâi, laøm phaân boùn hay saûn xuaát naêng löôïng taùi sinh. Söû duïng thöïc vaät thuûy sinh vaøo xöû lyù moâi tröôøng taïo ra moät thaûm thöïc vaät coù yù nghóa raát lôùn ñeán söï ñieàu hoøa moâi tröôøng khoâng khí. 3.2.2. Moät soá thöïc vaät coù khaû naêng xöû lyù nöôùc 3.2.2.1. Beøo Nhaät Baûn (Luïc bình) a. Teân Teân tieáng Vieät: Luïc bình, beøo taây hay beøo Nhaät Baûn. Teân khoa hoïc: Eichhornia crassipes Giôùi: Plantae Ngaønh: Magnoliophyta Lôùp: Liliopsida Boä: Liliales Hoï: Pontederiaceae Chi: Eichhornia b. Nguoàn goác Caây luïc bình Nam Boä coù nguoàn goác ôû Brazil, nhaäp vaøo Vieät Nam töø naêm 1905. c. Tính chaát Luïc bình laø loaøi coû thuûy sinh, thaân ngaén coù chuøm loâng ôû giöõa, laù ñôn, moïc chuøm taïo thaønh hoa thò, gaân hình cung, mòn, ña saéc; cuoáng laù raát xoáp thöôøng phuø to taïo thaønh phao noái hình loï luïc bình ngaén vaø to ôû caây non, hay keùo daøi ñeán 30 cm ôû caây giaø. Hoa luïc bình maøu xanh nhaït hoaëc xanh tím taïo thaønh chuøm ñöùng, ñaøi vaø traøng hao cuøng ñính ôû goác, caùnh hoa treân coù ñoám vaøng, 3 taâm bì nhöng chæ coù 1 taâm bì thuï, 6 tieáu nhò vôùi 3 daøi vaø 3 ngaén. Traùi luïc bình laø nang coù 3 buoàng, bì moûng, bì moûng, nhieàu hoät. Thöôøng moïc boái treân maët nöôùc hay baùm vaøo ñaát buøn cuûa caùc vuøng nöôùc ngoït coù nhieät ñoä töø 10 – 400C, nhöng sinh tröôûng maïnh nhaát ôû nhieät ñoä 20 – 300C, neân taïi Vieät Nam beøo thöôøng phaùt trieån raát maïnh ôû caùc ao hoà, ven soâng, soâng thaønh quaàn theå saùt bôø soâng hoaëc keânh raïch. 3.2.2.2. Coû Vetiver (coû höông baøi) a. Teân Teân khoa hoïc: coû Vetiver coù teân khoa hoïc laø Vetiver Zizanioides b. Nguoàn goác Coù hai loaøi coû Vetiver phoå bieán ñaõ ñöôïc troàng ñeå baûo veä ñaát laø V. zizanioides vaø Vetiveria nigritana. Tuy nhieân, loaøi V. zizanioides phaân boá trong vuøng aåm, trong khi loaøi V. nigritana hieän dieän ôû nhöõng vuøng khoâ hôn. Coù hai kieåu gen cuûa loaøi Vetiveria zizanioides ñaõ vaø ñang ñöôïc söû duïng: Kieåu gen Baéc AÁn Ñoä: Laø loaïi coû hoang ñaïi vaø ñöôïc gieo troàng baèng haït. Kieåu gen Nam AÁn Ñoä: Laø loaïi coû coù khaû naêng taïo maøu cho ñaát thaáp vaø loaïi baát thuï. Soá nhieãm saéc theå goác ôû caùc gioáng coû Vetiver laø x = 10 vaø 2n = 20 (2x) ÔÛ Vieät Nam, trong quyeån “Teân caây röøng Vieät Nam “cuûa Nhaø xuaát baûn Noâng nghieäp, 1992 ghi nhaän coû Vetiver ñöïoc goïi laø coû Höông baøi hoaëc coû Höông lau, coù teân khoa hoïc laø Vetiveria zizanioides L gioáng coû naøy ñaõ ñöïôc troàng ôû Thaùi Bình ñeå saûn xuaát daàu thôm. Paul Tröông (1999) cho raèng noù baét nguoàn töø Nam AÁn Ñoä vaø thuoäc loaïi Monto, coù moät loaïi coû ñòa phöông cuõng ñöôïc goïi laø coû Höông baøi, cuøng teân phaân loaïi laø Vtiveria zizanioides L ñöôïc tìm thaáy ôû Mieàn Trung, quanh vuøng Pleiku vaø Ban Meâ Thuoät, noù töï nhaân gioáng ñeå toàn taïi baèng haït cuûa mình, vì vaäy chaéc chaén loaïi coû naøy khoâng baét nguoàn töø Nam AÁn Ñoä nhö loaïi Monto. Ngoaøi ra, döïa vaøo hình daïng caây, hoa vaø ñaëc bieät laø muøi thôm ñaëc tröng cuûa boä reã, moät soá nhaø khoa hoïc ñaõ ñaëc teân theo ñòa phöông goàm ba gioáng nhö sau: (i) Gioáng Ñoàng Nai coù hoa tím, haït leùp khoâng naûy maàm, reã coù muøi thôm ñaëc tröng cuûa coû Vetiver. (ii) Gioáng Bình Phöôùc coù hoa tím, haït leùp khoâng naûy maàm, hình daïng gioáng nhö gioáng Ñoàng Nai nhöng reã khoâng coù muøi thôm. (iii) Gioáng Daklak coù hoa tím, haït leùp khoâng naûy maàm vaø reã coù muøi thôm ñaëc tröng nhö gioáng Ñoàng Nai. c. Ñaëc ñieåm hình thaùi cuûa coû Vetiver Thaân: daïng coäng, chaéc, ñaëc, cöùng vaø hoùa goã. Coû Vetiver moïc thaønh buïi daøy ñaëc, töø goác reã moïc ra raát nhieàu choài ôø caùc höôùng, thaân coû moïc thaúng ñöùng, cao trung bình 1.5 – 2m. Phaàn thaân treân khoâng nhaùnh, phaàn thaân döôùi ñeû nhaùnh raát maïnh. Maét: nhaün nhuïi khoâng loâng naèm tieáp giaùp giöõa caùc thaân coäng coû, loái ra; töø ñoù taïo ra reã khi coû Vetiver ñöôïc choân vuøi vaøo ñaát. Reã: Reã chuøm khoâng moïc traûi roäng maø laïi caém thaúng ñöùng saâu 3 – 4m, roäng ñeán 2.5m sau hai naêm troàng. Cô quan sinh saûn: coû Vetiver laø caây löôõng tính, coù gieù hoa löôõng tính vaø hoa löôõng tính, caùc gieù hoa coù phaân hoùa giôùi tính nhö löôõng tính, ñöïc hay baát thuï coù cuøng treân moät caây, ñoàng hình daïng, taát caû do töø toå hôïp coù giao töû dò giao. d. Ñaëc ñieåm sinh thaùi Phaân boá ñòa lyù vaø sinh thaùi Treân theá giôùi, coû Vetiver ñaõ ñöôïc duøng roäng raõi ñeå choáng xoùi moøn ñaát. Taïi Nam AÁn Ñoä, gaàn thaønh phoá Mysora, noâng daân ñaõ troàng coû Vetiveria nigratana laøm baèng caây xanh töø khoaûng 200 naêm nay cuõng nhö noâng daân ôû Kano, Nigeria cuõng ñaõ troàng coû Vetiver haøng theá kyû nay. Töø giöõa thaäp nieân 80, coâng ngheä coû Vetiver ñaõ ñöôïc giôùi thieäu ñeán hôn 100 nöôùc vaø hieän nay coù haøng traêm hecta ñaát ñöôïc aùp duïng coâng ngheä baèng coû Vetiver ôû 147 nöôùc trong ñoù coù 106 nöôùc söû duïng vôùi muïc ñích baûo veä ñaát vaø nöôùc. Theo nhieàu taøi lieäu, coû Vetiver hieän ñöôïc troàng nhieàu ôû vuøng nhieät ñôùi vaø caän nhieät ñôùi, nhö Chaâu Phi nhieät ñôùi (Ethiopia, Nigeria ), Chaâu AÙ (Trung Quoác, AÁn Ñoä, Malaysia, Indonesia, Philippines, Thaùi Lan ), Chaâu UÙc, Trung vaø Nam Myõ (Colombia ). Trong töï nhieân, coû Vetiver coù ôû vuøng ñoàng baèng truõng vaø doïc bôø suoái; coøn hieän nay, coû Vetiver ñöôïc troàng roäng raõi laøm baèng caây xanh ñeå baûo veä ñaát vaø nöôùc ôû caùc vò trí nhö: bôø soâng, bôø ñeâ, bôø ao vaø hoà chöùa nöôùc, doïc theo caùc kinh töôùi hoaëc tieâu nöôùc, ñaäp nöôùc, caùc vònh nöôùc, caùc ñöôøng nöôùc vaø möông caét nöôùc; khu vöïc chu vi cuûa moät coâng trình, caùc söôøn ñaát doác, doïc caùc xa loä, cuõng nhö ôû caùc vuøng moû Khí haäu Coû Vetiver phaùt trieån ñöôïc ôû möùc nhieät ñoä trung bình laø 18-C, nhieät ñoä thaùng laïnh nhaát trung bình laø 5C, nhieät ñoä toái thieåu tuyeät ñoái laø -15C. Khi maët ñaát ñoùng baêng, coû seõ cheát. Nhieät ñoä muøa heø noùng 25C seõ kích thích coû phaùt trieån nhanh, söï sinh tröôûng thoâng thöôøng baét ñaàu ôû nhieät ñoä hôn 12C. Coû Vetiver coù söùc chòu ñöïng ñoái vôùi söï bieán ñoäng khí haäu cöïc kyø lôùn nhö haïn haùn keùo daøi, luõ luït, ngaäp uùng. Khaû naêng chòu ngaäp uùng keùo daøi ñeán 45 ngaøy ôû luoàng nöôùc saâu 0,6-0,8m vaø chòu ñöôïc bieân ñoä nhieät töø -10C ñeán 48C. Löôïng möa Coû Vetiver can löôïng möa khoaûng 300mm, nhöng treân 700mm, coù leõ thích hôïp hôn ñeå coù toàn taïi suoát thôøi gian khoâ haïn, thoâng thöôøng coû Vetiver can moät muøa aåm öôùt ít nhaát 3 thaùng, lyù töôûng nhaát laø coù möa haøng thaùng. AÅm ñoä Coû Vetiver phaùt trieån toát ôû ñieàu kieän aåm hoaëc ngaäp nöôùc hoaøn toaøn treân 3 thaùng. Tuy nhieân, chuùng cuõng sinh tröôûng toát ôû ñieàu kieän khoâ haïn nhôø heä thoáng reã ñaâm aên saâu vaøo ñaát neân coû Vetiver coù theå chòu ñöïng ñöôïc khoâ haïn vaø treân caùc trieàn doác. Aùnh saùng Coû Vetiver laø loaïi caây C4 neân chuùng thích hôïp trong vuøng coù löôïng aùnh saùng cao. Loaøi naøy phaùt trieån yeáu döôùi boùng raâm, khi boùng raâm ñöôïc boû ñi thì coû seõ phuïc hoài sinh tröôûng raát nhanh. Ñaát Coû Vetiver moïc toát nhaát ôû ñaát caùt saâu, tuy nhieân noù cuõng phaùt trieån ñöôïc ôû phaàn lôùn caùc loaïi ñaát, töø ñaát vertisol nöùt – ñen ñeán ñaát alfísols ñoû. Coû coøn moïc treân ñaù vuïn, ñaát caïn vaø caû ñaát truõng ngaäp nöôùc. Coû Vetiver moïc toát nhaát ôû choã ñaát troáng vaø thoaùt nöôùc toát, nhaát laø ôû ñaát non treû taïo töø tro nuùi löûa. Haøm löôïng tinh daàu trong reã coû Vetiver seõ taêng leân neáu coû ñöôïc troàng ôû ñaát seùt. Töø nhöõng ñaëc ñieåm thöïc vaät vaø sinh thaùi cuûa coû Vetiver (V. zizanioides L) cho thaáy chuùng laø loaøi coù khaû naêng thích nghi roäng ôû nhieàu vuøng sinh thaùi khaùc nhau, phaùt trieån ñöïôc ôû nhöõng vuøng ñaát töông ñoái khaéc nghieät vaø coù theå duøng ñöôïc troàng vôùi muïc ñích choáng xoùi moøn vaø saït lôû ñaát ñeå baûo veä ñaát ñai. 3.2.2.3. Moät soá thöïc vaät coù khaû naêng xöû lyù nöôùc thaûi khaùc a. Caây rau maùc Teân khoa hoïc: Sagittaria trofolia L Hoï: Alismataceae b. Saäy nuùi Teân khoa hoïc: Phragites karka trin. Ex Steud Hoï: Cyperaceae c. Keøo neøo Teân khoa hoïc: Laminocharis flava Buch Hoï: Limnocharitaceae c. Coû oáng Teân khoa hoïc: Sscirpus juncodies Roxb Hoï: Cyperaceae d. Coû loàng vöïc Teân khoa hoïc: Echinochioa cruù-galli (L) Beauv Hoï: Poaceae e. Rong Rong Hydrilla verticillata Rong f. Caây ñieân ñieån g. Ngoaøi ra coøn coù moät soá loaïi caây khaùc nhö: rau muoáng; caây suùng, CHÖÔNG IV MOÂ HÌNH NGHIEÂN CÖÙU 4.1. MOÂ HÌNH THÖÏC NGHIEÄM NGOAØI THÖÏC ÑÒA 4.1.1. Tính toaùn thieát keá moâ hình thöïc nghieäm 4.1.1.1. Hoà troàng thöïc vaät a. Kích thöôùc Daøi 2000 mm Roäng 400 mm Cao 500 mm b. Vaät lieäu: Taám nhöïa La phoâng vaø goã c. Soá löôïng hoà: 1 hoà boá trí troàng Luïc Bình vaø 1 hoà boá trí troàng coû Vetiver d. Quaù trình laøm hoà: Söû duïng goã theû ñoùng khung vôùi kích thöôùc 2000mm400mm500mm, taïo hình cho taám nhöïa, ñaët taám nhöïa vaøo khung goã, duøng keo daùn nhöïa ñeå coá ñònh hình daïng khung vaø sau cuøng söû duïng keo silicon ñeå ngaên nöôùc chaûy choáng thaám. Caùch laøm hoà troàng thöïc vaät 4.1.1.2. Hoà chöùa nöôùc ñaàu vaøo a. Kích thöôùc Daøi 1600 mm Roäng 870 mm Cao 970 mm b. Vaät lieäu: beâ toâng coát theùp 4.1.1.3. Heä thoáng oáng daãn nöôùc OÁng phaân phoái nöôùc vaøo hoà chöùa thöïc vaät laø oáng nhöïa polyme coù ñuïc loã doïc theo chieàu roäng cuûa hoà, nhaèm muïc ñích phaân phoái nöôùc ñaàu vaøo ñeàu doïc theo tieát dieän ngang cuûa hoà ñeå nöôùc ñaàu vaøo tieáp xuùc hoaøn toaøn vôùi boä reã thöïc vaät. OÁng naøy ñaët caùch thaønh hoà 300 mm. OÁng thu nöôùc ra khoûi hoà chöùa thöïc vaät sau khi ñaõ ñöôïc heä thoáng xöû lyù laø oáng nhöïa polyme coù ñuïc loå ñaàu thu nöôùc daët doïc theo beà roäng cuûa hoà, nhaèm muïc ñích thu nöôùc toaøn boä treân tieát dieän ngang, nöôùc ñaàu ra ñöôïc gom laïi vaø ñöa ra khoûi heä thoáng. OÁng naøy caùch thaønh hoà 450 mm. 4.1.1.4. Heä thoáng van Toaøn heä thoáng coù: 2 van daãn nöôùc chöa xöû lyù vaøo hoà chöùa thöïc vaät vaø 2 van ñieàu chænh nöôùc ñaàu ra. Caùch laép oáng phaân phoái nöôùc vaøo 4.1.1.4. Tính toaùn thôøi gian löu nöôùc Löu löôïng: Q0 = 20 (l/ngaøy) Taûi troïng BOD5 tröôùc khi xöû lyù laø: C0 = 1100mg/l SS 850 (mg/l) Taûi troïng BOD5 sau xöû lyù laø: C1 < 30mg/l ALR: toác ñoä taûi löôïng beà maët (Donald S Brown et al, 1999 ). [11] Aw=0.8m2 BOD5 = = 27.5 (g/ngaøy) SS = = 21.25 (g/ngaøy) Theå tích VW = AW*h Vôùi: VW: Theå tích h: chieàu saâu 0.35m à VW = 0.8 0.35 = 0.28 (m3) Tính thôøi gian löu nöôùc. Vôùi: T: thôøi gian löu nöôùc trong hoà (ngaøy) : Ta choïn raèng ñoä saâu trung bình laø 0.35m vaø = 0.8 = = 4.48 (ngaøy) Vaäy thôøi gian löu nöôùc trong hoà laø T = 4.48 (ngaøy) 4.1.2. Khaûo saùt khaû naêng thích nghi cuûa thöïc vaät Luïc Bình a. Vò trí laáy luïc bình Luïc bình laø loaøi thöïc vaät baûn ñòa coù raát nhieàu ôû khu vöïc laøm thöïc nghieäm. Chuùng sinh tröôûng raát nhieàu ôû khu vöïc xung quanh baõi raùc Goø Caùt vaø phaùt trieån raát toát. Ñaây laø khu vöïc chòu aûnh höôûng naëng neà cuûa nöôùc ræ raùc, tuy nhieân loaøi thöïc vaät naøy phaùt trieån raát toát. Vì theá, luïc bình taïi vò trí naøy laø coù khaû naêng thích nghi cao ñoái vôùi nöôùc thaûi aûnh höôûng nöôùc ræ raùc. Luïc Bình luùc môùi ñöa vaøo hoà b. Thôøi gian thích nghi Thôøi gian thích nghi trong moâ hình thöïc nghieäm laø 15 ngaøy. Ñaây laø thôøi gian taùch Luïc bình töø moâi tröôøng töï nhieân cuûa chuùng ñeán moâi tröôøng môùi laø hoà thí nghieäm. Vaø ñaây cuõng laø thôøi gian nuoâi döôõng vaø tuyeån choïn nhöõng caây luïc bình toát vôùi boä reã daøi coù khaû naêng xöû lyù cao. c. Ñoä xoáp cuûa heä thoáng Ñoä xoáp cuûa heä thoáng: ñoù laø theå tích boä reã luïc bình chieám choã trong heä thoáng hoà thöïc nghieäm. Ñoä xoáp cuûa heä reã luïc bình ñöôïc tính nhö sau: Sau 15 ngaøy theo doõi söï phaùt trieån cuûa luïc bình, tuyeån choïn nhöõng caây khoûe coù boä reã phaùt trieån ñoàng thôøi loaïi boû nhöõng caây keùm phaùt trieån. Choïn ra 3 caây maãu coù boä reã töông ñoái ñaïi dieän. Caét boä reã cuûa 3 caây treân, ñeå raùo nöôùc cho vaøo 3 oáng ñong vôùi theå tích cuûa moãi oáng ñong laø 1000ml. Chuaån bò 3 oáng ñong vôùi dung tích 1000ml töông öùng vôùi 3 oáng ñong chöùa boä reã luïc bình. Cho nöôùc caát vaøo 3 oáng ñong ñoù ñuùng vaïch 1000ml. Sau ñoù cho nöôùc caát töø 3 oáng ñong chöùa nöôùc caát vaøo 3 oáng ñoùng chöùa reã luïc bình sao cho ñuùng vaïch 1000ml sao cho reã cuûa luïc bình naèm hoaøn toaøn trong oáng ñong döôùi möïc nöôùc chæ 1000ml. Theå tích moãi boä reã luïc bình chieám choã laø löôïng nöôùc coøn laïi cuûa moãi oáng ñong chöùa nöôùc caát. Cuoái cuøng laáy trung bình theå tích chieám choã cuûa 3 boä reã laøm theå tích trung bình cuûa moãi boä reã trong heä thoáng. Vtrung bình = Hoà luïc bình sau 15 ngaøy thích nghiToaøn boä heä thoáng chöùa 30 caây luïc bình vôùi maät ñoä 38 caây/m2, vì vaäy ñoä xoáp cuûa heä thoáng reã luïc bình trong hoà laø: VLuïc bình Trong ñoù, n laø soá caây luïc bình coù trong heä thoáng, vôùi n =30 (caây) Suy ra: VLuïc bình = 30030 = 9000 (ml) Coû Vetiver a. Vò trí laáy coû Vetiver Coû Vetiver khoâng coù maët taïi vuøng khaûo saùt thöïc nghieäm vaø cuõng khoâng phaûi laø thöïc vaät Ñaát ngaäp nöôùc. Tuy nhieân, coû Vetiver coù boä reã daøi coù tính naêng xöû lyù oâ nhieãm cao, laïi chòu ngaäp toát. Vì vaäy, coû Vetiver ñöôïc ñöa vaøo moâ hình thöïc nghieäm ñeå xöû lyù oâ nhieãm nhö laø thöïc vaät Ñaát ngaäp nöôùc. b. Thôøi gian thích nghi Coû Vetiver ñöôïc taùch ra töø moâi tröôøng ñaát ñeán moâi tröôøng nöôùc neân caàn coù moät thôøi gian thích nghi daøi. Do khaû naêng thích nghi cuûa coû Vetiver khaù toát neân thôøi gian thích nghi trong moâi tröôøng nöôùc laø 15 ngaøy. Ñaây laø thôøi gian ñeå thöïc vaät thích nghi ñöôïc vôùi moâi tröôøng nöôùc, phaùt trieån boä reã, taêng cöôøng khaû naêng xöû lyù oâ nhieãm. Coû Vetiver moïc thaønh töøng buïi lôùn, vì vaäy tröôùc khi ñöa vaøo moâ hình thí nghieäm coû ñöôïc taùch ra thaønh nhöõng buïi nhoû hôn. Soá löôïng teùp coû cuûa moãi buïi laø 7 teùp. Ñeå coû Vetiver ñöùng vöõng trong hoà nöôùc cuûa moâ hình, ta söû duïng 4 taám xoáp hình vuoâng vôùi caïnh coù kích thöôùc laø 400mm, beà daøy taám xoáp laø 30mm; vaø moät taám xoáp hình chöõ nhaät coù chieàu daøi laø 400mm, roäng laø 150mm, beà daøy 30mm. Sau ñoù, ñuïc loã treân moãi taám xoáp ñeå boá trí coû Vetiver, moãi loã coù ñöôøng kính 50mm loã gaàn bìa taám xoáp caùch bìa taám xoáp 50mm vaø hai loã lieân tieáp caùch nhau 75mm. Caùch ñuïc loã vaø boá trí coû Vetiver treân taám xoáp ñöôïc bieåu dieãn nhö hình veõ beân döôùi. Caùch ñuïc loã taám xoáp Caùch boá trí coû Vetiver leân taám xoáp c. Ñoä xoáp cuûa heä thoáng Ñoä xoáp cuûa heä thoáng coû Vetiver cuõng coù caùch tính töông töï nhö cuûa luïc bình: ñoù laø theå tích boä coû Vetiver chieám choã trong heä thoáng hoà thí nghieäm. Ñoä xoáp cuûa heä reã Vetiver ñöôïc tính nhö sau: Sau 15 ngaøy theo doõi söï phaùt trieån cuûa coû Vetiver, ta thaáy coû Vetiver laø loaøi thöïc vaät coù khaû naêng chòu ngaäp toát vaø phaùt trieån toát trong moâi tröôøng nöôùc. choïn ra 3 buïi maãu coù boä reã töông ñoái ñaïi dieän. Caét boä reã cuûa 3 caây treân, ñeå raùo nöôùc cho vaøo 3 oáng ñong vôùi theå tích cuûa moãi oáng ñong laø 1000ml. Chuaån bò 3 oáng ñong vôùi dung tích 1000ml töông öùng vôùi 3 oáng ñong chöùa boä reã coû Vetiver. Cho nöôùc caát vaøo 3 oáng ñong ñoù ñuùng vaïch 1000ml. Sau ñoù cho nöôùc caát töø 3 oáng ñong chöùa nöôùc caát vaøo 3 oáng ñong chöùa reã coû Vetiver sao cho ñuùng vaïch 1000ml sao cho reã cuûa coû Vetiver naèm hoaøn toaøn trong oáng ñong döôùi möïc nöôùc chæ 1000ml. Theå tích moãi boä reã coû Vetiver chieám choã laø löôïng nöôùc coøn laïi cuûa moãi oáng ñong chöùa nöôùc caát. Cuoái cuøng laáy trung bình theå tích chieám choã cuûa 3 boä reã laøm theå tích trung bình cuûa moãi boä reã trong heä thoáng. Vtrung bình = Toaøn boä heä thoáng chöùa 36 buïi coû Vetiuver buïi/m2, vì vaäy ñoä xoáp cuûa heä thoáng reã coû trong hoà laø: VcoûVetiver Trong ñoù, n laø soá buïi coû Vetiver coù trong heä thoáng. n = 36 (buïi) Suy ra: VcoûVetiver = 15036 = 5400 (ml) Heä thoáng thöïc nghieäm luùc ñaàu Tieán trình thöïc nghieäm STT Thôøi gian Coâng vieäc 1 Ngaøy 4-11-2006 Khaûo saùt vaø ño caùc chæ tieâu pH, EC, TDS cuûa nöôùc ñöa vaøo heä thoáng cho luïc bình vaø coû Vetiver thích nghi 2 Ngaøy 05-11 ñeán ngaøy 22-11-2006 Ñöa luïc bình vaø coû Vetiver vaøo heä thoáng thöïc nghieäm ñeå chuùng thích nghi. 3 Ngaøy 20-11-2006 Khaûo saùt vaø ño caùc chæ tieâu pH, EC, TDS cuûa nöôùc keânh xung quanh baõi raùc vaø nöôùc trong hoà luïc bình vaø hoà coû Vetiver. 4 Ngaøy 22-11-2006 Ñöa nöôùc thaûi vaøo moâ hình, phaân tích nöôùc ñaàu vaøo. 5 Ngaøy 23-11-2006 Ño caùc chæ tieâu pH, Eh, EC, TDS, DO ñaàu vaøo. 6 Ngaøy 24-11-2006 Ño caùc chæ tieâu pH, Eh, EC, TDS, DO ñaàu vaøo vaø ñaàu ra hoà coû Vetiver vaø hoà luïc bình. Phaân tích nöôùc hoà ñaàu vaøo vôùi caùc chæ tieâu: COD, BOD5, toång N, N-NH4+, N-NO3-, N-NO2-, toång P, SS. 7 Ngaøy 25-11 ñeán ngaøy 28-11-2006 Ño caùc chæ tieâu pH, Eh, EC, TDS, DO ñaàu vaøo vaø ñaàu ra cuûa hoà luïc bình vaø coû Vetiver. 8 Ngaøy 29-11-2006 Ño vaø phaân tích nöôùc ñaàu vaøo vaø ñaàu ra cuûa 2 hoà luïc bình vaø coû Vetiver vôùi caùc chæ tieâu: pH, Eh, EC, TDS, DO, COD, BOD5, toång N, N-NH4+, N-NO3-, N-NO2-, toång P, SS. 9 Ngaøy 30-11 vaø ngaøy 1-12-2006 Ño caùc chæ tieâu pH, Eh, EC, TDS, DO ñaàu vaøo vaø ñaàu ra cuûa hoà luïc bình vaø coû Vetiver. 10 Ngaøy 3-12 ñeán ngaøy 7-12-2006 Ño vaø phaân tích nöôùc ñaàu vaøo vaø ñaàu ra cuûa 2 hoà Luïc bình vaø coû Vetiver vôùi caùc chæ tieâu: pH, Eh, EC, TDS, DO, COD, BOD5, toång N, N-NH4+, N-NO3-, N-NO2-, toång P, SS. Nöôùc thaûi ñaàu vaøo Muïc ñích cuûa ñeà taøi naøy laø söû duïng thöïc vaät ngaäp nöôùc ñeå xöû lyù nöôùc ræ raùc. Vì theá nguoàn nöôùc thaûi ñaàu vaøo phaûi laø nöôùc ræ raùc. Tuy nhieân, veà ñieàu kieän khaùch quan neân ñeà taøi khoâng theå söû duïng tröïc tieáp nguoàn thaûi chính laø nöôùc ræ raùc maø chæ söû duïng nguoàn bò aûnh höôûng tröïc tieáp vaø naëng neà nhaát cuûa nöôùc ræ raùc. Thoâng qua khaûo saùt thöïc teá, phía sau baõi raùc coù moät con keânh roäng 5m noái lieàn ñeán keânh Tham Löông. Con keânh naøy coù moät caùi teân raát ñaëc tröng “keânh thoái” do ngöôøi daân sung quanh ñaët. Bôûi vì noù chòu aûnh höôûng tröïc tieáp cuûa nöôùc ræ baõi raùc vaø moä soá nguoàn thaûi khaùc nhö sinh hoaït, cô sôû saûn xuaát nhoû. Cuoái baõi raùc coù moät coáng loä thieân thaûi nöôùc ra doøng keânh. Qua khaûo saùt thaêm doø 50 hoä daân soáng doïc theo con keânh gaàn baõi raùc. Taát caû ñeàu cho raèng nöôùc doøng keânh naøy chòu aûnh höôûng tröïc tieáp töø nöôùc ræ cuûa baõi raùc. Tröôùc thöïc teá ñoù, em ñaõ laáy maãu taïi cuoái con keânh ñeå phaân tích, phaân tích cho thaáy nöôùc trong keânh chòu aûnh höôûng tuy nhieân nguoàn aûnh höôûng tröïc tieáp nhaát ñoù laø töø nöôùc ræ baõi raùc. Vì vaäy, nguoàn nöôùc thaûi ñaàu vaøo ñöôïc söû duïng cho heä thoáng ñoù laø nöôùc thaûi töø doøng “keânh thoái”. Vaän haønh moâ hình thí nghieäm Ñöa nöôùc thaûi vaøo ñaày hoà 1. Hoà 1 vöøa coù taùc duïng chöùa nöôùc thaûi ñeå xöû lyù laïi vöøa coù taùc duïng nhö moät beå laéng. Hoà coù dung tích 1,35m3. Sau ñoù, vaën van 4 vaø van 5 cho nöôùc thaûi vaøo hoà thöïc vaät. Van 4 laø van ñieàu chænh nöôùc vaøo hoà 3 laø hoà luïc bình, van 5 laø van ñieàu chænh nöôùc vaøo hoà 2 laø hoà coû Vetiver. Ñieàu chænh löôïng nöôùc vaøo hoà thöïc vaät sao cho löu löôïng nöôùc thaûi vaøo hoà laø 20 lít/ngaøy, ñieàu chænh baèng caùch baèng caùch ño löôïng nöôùc vaøo trong thôøi gian 1 giôø laø 0.83 lít. Töông töï, vaën ñoàng thôøi van 6 vaø van 7 cho nöôùc ñi ra khoûi heä thoáng. Van 6 laø van ñieàu chænh nöôùc ra khoûi hoà 3, van 7 laø van ñieàu chænh nöôùc ñi ra khoûi hoà 2 Löôïng nöôùc ra khoûi heä thoáng baèng löôïng nöôùc ñi vaøo heä thoáng laø 20 lít/ngaøy, do ñoù cuõng ñieàu chænh caùc van naøy sao cho löôïng nöôùc ra trong 1 giôø laø 0.83 lít. ÑO VAØ PHAÂN TÍCH MAÃU NÖÔÙC 4.2.1 Ño theo doõi trong quaù trình thí nghieäm Phöông tieän theo doõi: Söû duïng maùy ño pH, EC, Eh, DO, TDS Thôøi gian theo doõi laø suoát quaù trình thí nghieäm. Chu kyø theo doõi laø moãi ngaøy 1 laàn ño vaøo buoåi saùng. Caùc chæ tieâu theo doõi pH, theá oxy hoùa (Eh), ñoä daãn ñieän (EC), toång raén hoøa tan (TDS), noàng ñoä oâxy hoøa tan trong nöôùc (DO). Maùy ño theo doõi caùc chæ tieâu pH, Eh, EC, TDS, DO Phaân tích maãu nöôùc Laáy maãu vaø phaân tích maãu: Thôøi gian laáy maãu suoát quaù trình thí nghieäm. Chu kyø laáy maãu moãi ngaøy 1 laàn Caùc chæ tieâu phaân tích: COD, BOD5, toång N, N-NH4+, N-NO3-, N-NO2-, toång P, SS. CHÖÔNG V KEÁT QUAÛ THÖÏC NGHIEÄM – ÑAÙNH GIAÙ KEÁT QUAÛ KEÁT QUAÛ ÑAÀU VAØO CUÛA HEÄ THOÁNG Baûng 5.1: Keát quaû ñaàu vaøo cuûa heä thoáng so vôùi TCVN 5945-1995 Chæ tieâu pH COD (mg/l) BOD5 (mg/l) SN (mg/l) N-NO3- (mg/l) N-NO2- (mg/l) N-NH4+ (mg/l) SP (mg/l) SS (mg/l) Ñaàu vaøo 7.07 788 1100 1176.84 1.184 0.933 1.525 4.183 850 TCVN 5945-1995 5.5 - 9 100 50 6 0.3 6 100 Sau khi phaân tích nguoàn ñaàu vaøo ta coù keát quaû ñöôïc theå hieän treân baûng 5.1. Chaát löôïng nöôùc ñaàu vaøo keùm, oâ nhieãm höõu cô khaù cao. Bieåu hieän ñoù laø: COD laø nhu caàu oâxi hoaù hoïc cuûa nguoàn ñaáu vaøo cao gaáp 7.8 laàn so vôùi tieâu chuaån nöôùc thaûi loaïi B TCVN 5945 – 1995 BOD5 laø nhu caàu oxi sinh hoaù cuûa nguoàn ñaàu vaøo cao gaáp 22 laàn so vôùi tieâu chuaån nöôùc thaûi loaïi B TCVN 5945-1995 Toång Nitô cuûa nguoàn ñaàu vaøo cao hôn tjieâu chuaån nöôùc thaûi laoïi B TCVN 5945-1995 raát nhieàu, cao gaáp 196 laàn. N – NH4 laø haøm löôïng nitô ôû daïng amoni trong nöôùc thaûi ñaàu vaøo, haøm löôïng naøy coù trong nöôùc thaûi ñaàu vaøo cao gaáp 5 laàn so vôùi tieâu chuaån nöôùc thaûi loaïi B TCVN 5945-1995. SS laø toång raén lô löûng coù trong nöôùc thaûi ñaàu vaøo cao gaáp 8.5 laàn so vôùi tieâu chuaån nöôùc thaûi loaïi B TCVN 5945-1995 5.2 MOÁI LIEÂN HEÄ CAÙC CHÆ TIEÂU CHAÁT LÖÔÏNG NÖÔÙC TRONG HEÄ THOÁNG THÖÏC NGHIEÄM 5.2.1 Hoà Luïc Bình Baûng 5.2: Moái lieân heä caùc chæ tieâu chaát löôïng nöôùc trong hoà Luïc Bình PH EC TDS EH DO COD BOD5 PH Pearson Correlation 1 N 11 EC Pearson Correlation -.320 1 N 11 11 TDS Pearson Correlation -.365 .998(**) 1 N 11 11 11 EH Pearson Correlation .016 -.547 -.551 1 N 11 11 11 11 DO Pearson Correlation .440 -.544 -.567 .686(*) 1 N 11 11 11 11 11 COD Pearson Correlation -.462 .849(*) .842(*) -.555 -.883(**) 1 N 7 7 7 7 7 7 BOD5 Pearson Correlation -.479 .838(*) .830(*) -.522 -.882(**) .999(**) 1 N 7 7 7 7 7 7 7 PH EC TDS EH DO COD BOD5 SN N-NO3- N-NO2- N-NH4+ SP SN Pearson Correlation -.510 .900(**) .893(**) -.607 -.879(**) .992(**) .989(**) 1 N 7 7 7 7 7 7 7 7 N-NO3- Pearson Correlation -.444 .785(*) .779(*) -.595 -.907(**) .979(**) .976(**) .958(**) 1 N 7 7 7 7 7 7 7 7 7 N-NO2- Pearson Correlation -.161 .463 .447 -.449 -.432 .612 .599 .632 .557 1 N 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 N-NH4+ Pearson Correlation -.473 .808(*) .807(*) -.410 -.828(*) .928(**) .933(**) .905(**) .921(**) .284 1 N 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 SP Pearson Correlation -.524 .872(*) .868(*) -.493 -.862(*) .978(**) .980(**) .970(**) .955(**) .448 .980(**) 1 N 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 SS Pearson Correlation -.560 .937(**) .931(**) -.628 -.844(*) .967(**) .962(**) .991(**) .915(**) .644 .867(*) .946(**) N 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 ** Quan heä coù yù nghóa ôû möùc 0.01 * Quan heä coù yù nghóa ôû möùc 0.05 Nhaän xeùt: Nhöõng cô cheá cô baûn loaïi boû chaát oâ nhieãm trong nöôùc ôû hoà Luïc Bình bao goàm cô cheá: cô cheá laéng, keát tuûa, haáp phuï hoùa hoïc, trao ñoåi chaát cuûa vi sinh vaät vaø söï haáp phuï cuûa Luïc Bình. Tuy nhieân, ôû ñaây chæ nghieân cöùu ñeán söï haáp thuï caùc chaát oâ nhieãm höõu cô cuûa Luïc Bình. Sau 11 ngaøy ñöa nöôùc thaûi vaøo hoà vaän haønh heä thoáng xöû lyù, ño ñaïc nhö: pH, EC, TDS, Eh, DO vaø phaân tích caùc chæ tieâu oâ nhieãm höõu cô nhö: COD, BOD5, toång Nitô, N-NO3-, N-NO2-, N-NH4+, toång P, SS. Nhaän thaáy raèng moái quan heä giöõa caùc chæ tieâu chaát löôïng nöôùc trong heä thoáng Luïc Bình nhö sau: EC laø ñoä daãn ñieän trong heä thoáng; nhìn vaøo baûng 5.2 ta coù theå thaáy moái quan heä giöõa ñaïi löôïng naøy vôùi caùc ñaïi löôïng khaùc nhö: EC vaø TDS coù quan heä vôùi nhau raát chaët cheõ, vôùi möùc 0.998 coù yù nghóa ôû möùc tin caäy laø 0.01. Moái quan heä naøy theo chieàu thuaän töùc laø EC taéng thì TDS cuõng taêng vaø ngöôïc laïi. Giöõa EC vaø SS (toång raén lô löûng) cuõng laø moái quan heä theo chieàu thuaän vôùi möùc 0.937 vaø coù yù nghóa ôû möùc ñoä tin caäy laø 0.01. Giöõa EC vaø toång N cuõng coù quan heä raát chaët cheõ theo chieàu thuaän ôû möùc 0.9 vaø coù yù nghóa ôû ñoä tin caäy laø 0.01. Ngoaøi ra EC coøn coù quan heä theo chieàu thuaän vôùi COD, BOD5, N – NO3-, N-NH4+, toång P coù yù nghóa ôû ñoä tin caäy laø 0.05. TDS laø toång raén hoaø tan; ngoaøi EC ra ñaïi löôïng naøy coøn coù quan heä chaët cheõ vôùi toång N vaø SS ôû ñoä tin caäy coù yù nghóa laø 0.01. EH laø theá oxi hoaù trong heä thoáng; ñaïi löôïng naøy coù quan heä theo chieàu thuaän chaët cheõ vôùi DO ôû möùc ñoä tin caäy coù yù nghóa laø 0.05. DO laø löôïng oxi hoaø tan trong nöôùc; ñaïi löôïng naøy coù quan heä chaët cheõ theo chieàu nghòch vôùi COD, BOD5, toång N, N-NO3- ôû möùc coù yù nghóa vôùi ñoä tin caäy laø 0.01. Ngoaøi ra coøn coù quan heä theo chieàu nghòch vôùi ñaïi löôïng N-NH4, toång P, SS vôùi ñoä tin caäy coù yù nghóa laø 0.05. Quan heä nghòch töùc laø löôïng oxi hoaø tan caøng lôùn thì noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm höõu cô caøng nhoû vaø ngöôïc laïi. COD laø nhu caàu oxi hoaù hoïc; coù quan heä nghòch vôùi DO vaø quan heä thuaän vôùi BOD5, toång N, N-NO3-, N-NH4+, toång P vaø SS ôû möùc coù yù nghóa vôùi ñoä tin caäy laø 0.01. Ngoaøi ra, COD coøn coù quan heä thuaän vôùi EC vaø TDS ôû möùc coù yù nghóa vôùi ñoä tin caäy laø 0.05. BOD5 laø nhu caàu oxi sinh hoaù; ñaïi löôïng naøy coù quan heä nghòch vôùi DO vaø quan heä thuaän vôùi COD, toång N, N-NO3-, N-NH4+, toång P vaø SS ôû möùc coù yù nghóa vôùi ñoä tin caäy laø 0.01. Rieâng vôùi EC vaø TDS, BOD5 cuõng coù quan heä theo chieàu thuaän ôû möùc coù yù nghóa vôùi ñoä tin caäy laø 0.05. Ñoái vôùi ñaïi löôïng toång N; ngoaøi caùc moái quan heä nhö ñaõ xeùt ôû treân, ñaïi löôïng naøy coøn coù quan heä chaët cheõ vôùi N-NO3-, N-NH4+, toång P vaø SS theo chieàu thuaän vôùi möùc coù yù nghóa ôû ñoä tin caäy laø 0.01. N-NO3-: noàng ñoä cuûa ñaïi löôïng naøy caøng taêng thì caùc ñaïi löôïng N-NH4+, toång P, SS, COD, BOD5, toång N caøng taêng. Ñoù laø moái quan heä theo chieàu thuaän vôùi möùc coù yù nghóa vôùi ñoä tin caäy laø 0.01. Vaø coù quan heä nghòch vôùi DO cuõng vôùi möùc ñoä tin caäy töông töï. NH4+: ngoaøi moái quan heä vôùi caùc ñaïi löôïng ñaõ xeùt ôû treân thì coøn coù quan heä vôùi noàng ñoä toång P theo chieàu thuaän vôùi möùc coù yù nghóa laø 0.98 ôû ñoä tin caäy 0.01. Vaø vôùi ñaïi löôïng SS laø 0.867 vôùi ñoä tin caäy 0.05. Toång P coù quan heä raát chaët cheõ vôùi SS ôû möùc 0.946 vôùi ñoä tin caäy 0.01 vaø coù quan heä vôùi caùc ñaïi löôïng khaùc nhö ñaõ xeùt ôû treân. SS laø toång raén lô löûng; ñaïi löôïng naøy caøng taêng thì caùc ñaïi löôïng EC, TDS, BOD5, COD, toång N, toång P caøng taêng. Ñaây laø moái quan heä theo chieàu thuaän vôùi möùc coù yù nghóa ôû ñoä tin caäy 0.01. Vaø coù quan heä nghòch vôùi DO ôû möùc tin caäy laø 0.05. Toùm laïi, caùc ñaïi löôïng EC, TDS, BOD5, COD, toång N, N-NO3-, N-NH4+, toång P, SS coù quan heä chaët cheõ vôùi nhau, phuï thuoäc vaøo nhau theo chieàu thuaän, töùc laø ñaïi löôïng naøy taêng keùo theo ñaïi löôïng khaùc taêng theo, tröø ñaïi löôïng DO theo chieàu nghòch. Ñieàu ñoù cuõng chöùng toû raèng ñoä daãn ñieän cuûa heä thoáng (EC) coù quan heä chaët cheõ vôùi caùc ñaïi löôïng theå hieän möùc ñoä oâ nhieãm höõu cô trong heä thoáng Luïc Bình. 5.2.2 Hoà coû Vetiver Hoà coû Vetiver sau 11 ngaøy xöû lyù Baûng 5.3: Moái lieân heä caùc chæ tieâu chaát löôïng nöôùc trong hoà coû Vetiver PH EC TDS EH DO COD BOD5 PH Pearson Correlation 1 N 11 EC Pearson Correlation -.089 1 N 11 11 TDS Pearson Correlation -.125 .994(**) 1 N 11 11 11 EH Pearson Correlation .179 -.587 -.549 1 N 11 11 11 11 DO Pearson Correlation .261 -.592 -.546 .846(**) 1 N 11 11 11 11 11 COD Pearson Correlation -.265 .891(**) .892(**) -.730 -.705 1 N 7 7 7 7 7 7 BOD5 Pearson Correlation -.204 .898(**) .892(**) -.777(*) -.751 .996(**) 1 N 7 7 7 7 7 7 7 PH EC TDS EH DO COD BOD5 SN N-NO3- N-NO2- N-NH4+ SP SN Pearson Correlation -.445 .984 (**) .987 (**) -.629 -.662 .920 (**) .917 (**) 1 N 7 7 7 7 7 7 7 7 N-NO3- Pearson Correlation -.248 .894 (**) .891 (**) -.740 -.763 (*) .991 (**) .990 (**) .923 (**) 1 N 7 7 7 7 7 7 7 7 7 N-NO2- Pearson Correlation -.425 .800 (*) .812 (*) -.260 -.419 .760 (*) .739 .883 (**) .783 (*) 1 N 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 N-NH4+ Pearson Correlation -.479 .852 (*) .872 (*) -.702 -.580 .925 (**) .907 (**) .851 (*) .892 (**) .597 1 N 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 SP Pearson Correlation -.341 .804 (*) .816 (*) -.751 -.618 .939 (**) .927 (**) .806 *) .905 (**) .542 .986(**) 1 N 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 SS Pearson Correlation -.612 .962 (**) .982 (**) -.527 -.546 .865 (*) .849 (*) .980 (**) .860 (*) .868 (*) .856 (*) .784(*) N 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 ** Quan heä coù yù nghóa ôû möùc 0.01 * Quan heä coù yù nghóa ôû möùc 0.05 Nhaän xeùt: Nhöõng cô cheá cô baûn loaïi boû chaát oâ nhieãm trong nöôùc ôû hoà coû Vetiver bao goàm cô cheá: Cô cheá laéng, keát tuûa, haáp phuï hoùa hoïc, trao ñoåi chaát cuûa vi sinh vaät vaø söï haáp phuï cuûa coû Vetiver. Tuy nhieân, ñeà taøi chæ nghieân cöùu ñeán söï haáp thuï caùc chaát oâ nhieãm höõu cô cuûa coû Vetiver. Sau 11 ngaøy ñöa nöôùc thaûi vaøo hoà vaän haønh heä thoáng xöû lyù, ño ñaïc nhö: pH, EC, TDS, Eh, DO vaø phaân tích caùc chæ tieâu oâ nhieãm höõu cô nhö: COD, BOD5, toång Nitô, N-NO3-, N-NO2-, N-NH4-, toång P, SS. Nhìn vaøo baûng 5.3 ta coù nhöõng nhaän xeùt veà moái quan heä giöõa caùc chæ tieâu chaát löôïng nöôùc trong heä thoáng coû Vetiver nhö sau: EC ñoái vôùi TDS vaø SS coù moái quan heä raát chaët cheõ, ñoä daãn ñieän cuûa heä thoáng coû Vetiver cao thì haøm löôïng chaát raén hoaø tan vaø chaát raén lô löûng caøng cao. Quan heä naøy laø quan heä tuyeán tính vôùi nhau ôû möùc coù yù nghóa ôû ñoä tin caäy 0.01. EC cuõng coù quan heä raát chaët vôùi caùc chæ tieâu höõu cô nhö: COD, BOD5, toång Nitô bieåu hieän ôû möùc coù yù nghóa vôùi ñoä tin caäy 0.01. Ñieàu naøy cuõng noùi leân raèng ñoä daãn ñieän caøng cao thì haøm löôïng höõu cô trong heä thoáng caøng cao. Vaø TDS cuõng coù moái quan heä töông töï nhö vaäy ñoái vôùi caùc chæ tieâu bieåu hieän möùc ñoä oâ nhieãm höõu cô treân. Ñoái vôùi ñaïi löôïng Eh chæ coù moái quan heä tuyeán tính vôùi DO chaët cheõ ôû möùc coù yù nghóa vôùi ñoä tin caäy laø 0.01. Vaø moái quan heä naøy laø quan heä thuaän. Xeùt moái quan heä giöõa ñaïi löôïng DO vôùi COD vaø BOD5 laïi laø moái quan heä theo chieâu nghòch ôû möùc yù nghóa vôùi ñoä tin caäy 0.01. Ñieàu naøy cuõng coù nghóa laø khi löôïng oxi hoaø tan trong heä thoáng caøng cao thì möùc ñoä oâ nhieãm höõu cô trong heä thoáng caøng ít. Coøn rieâng quan heä giöõa COD vôùi BOD5 laïi coù quan heä thuaän raát chaët cheõ bieåu hieän ôû möùc 0.996 ôû möùc coù yù nghóa ôû ñoä tin caäy laø 0.01. Vaø xeùt treân toång theå ôû baûng 5.3 chuùng ta cuõng coù theå thaáy hai ñaïi löôïng naøy coù quan heä tuyeán tính vôùi caùc daïi löôïng khaùc gioáng nhau. Bieåu hieän ôû moái quan heä gjiöõa hai ñaïi löôïng naøy vôùi caùc ñaïi löôïng khaùc laø toång Nitô, Nitraùt, SS, toång Photpho ôû möùc coù yù nghóa vôùi ñoä tin caäy laø 0.01. Xeùt moái quan heä giöõa toång Photpho vaø caùc ñaïi löôïng nhö COD, BOD5, toång Nitô, nitraùt, nitrít, amoni; ta thaáy quan heä naøy khaù chaët cheõ theo chieàu thuaän vôùi ñoä tin caäy laø 0.01. Xeùt moái quan heä giöõa SS vôùi caùc ñaïi löôïng khaùc nhö ñaõ xeùt ôû treân vaø coøn quan heä chaët cheõ vôùi ñaïi löôïng Nitô toång soá. Ngoaøi nhöõng moái quan heä chaët cheõ vôùi nhau giöõa caùc ñaïi löôïng ôû möùc coù yù nghóa vôùi ñoä tin caäy thì coøn nhöõng raát nhieàu moái quan heä jgiöõa caùc ñaïi löôïng khaùc vôùi nhau ôû möùc coù yù nghóa vôùi ñoä tin caäy laø 0.05 nhö laø: EC vaø TDS vôùi Amoni, Nitraùt vaø Nitrít; DO vôùi Nitraùt; COD vaø BOD5 vôùi Nitrí vaø SS; toång Nitô vôùi Amoni vaø toång Photpho; Nitraùt vôùi SS; Toùm laïi, moái quan heä giöõa caùc ñaïi löôïng theå hieän oâ nhieãm höõu cô trong heä thoáng hoà coû Vetiver raát chaët cheõ, ñoù laø caùc moái quan heä tuyeán tính ña soá laø theo chieàu thuaän. 5.3 QUAÙ TRÌNH HAÁP THU CHAÁT DINH DÖÔÕNG CUÛA THÖÏC VAÄT 5.3.1 Luïc Bình Baûng 5.4: Keát quaû ño vaø phaân tích maãu nöôùc ñaàu vaøo vaø ñaàu ra Luïc Bình Thôøi gian pH EC (ms/s) TDS (mg/l) Eh (mv/cm) DO (mg/l) COD (mg/l) BOD5 (mg/l) SN (mg/l) N-NO3 (mg/l) N-NO2 (mg/l) N-NH4 (mg/l) SP (mg/l) SS (mg/l) Ñaàu vaøo 7.07 1.355 903 -217 0.2 788 1100 1176.84 1.184 0.933 1.525 4.183 850 Ngaøy 1 6.86 0.963 659 74 0.4 Ngaøy 2 7.25 0.95 634 -226 0.4 Ngaøy 3 7.18 0.952 635 169 1.3 364 518 545.726 0.761 0.085 1.073 2.141 164 Ngaøy 4 7.25 0.919 613 201 2.3 Ngaøy 5 7.2 0.845 573 55 1.9 Ngaøy 6 7.21 0.814 536 195 1.9 226 321 416.44 0.502 0.813 0 0.4 88 Ngaøy 7 7.17 0.946 631 -195 1.6 129 147 348.359 0.486 0.381 0 0.184 54 Ngaøy 9 7.3 0.95 633 59 2.2 116 128 320.8 0.294 0.393 0.068 0.221 36 Ngaøy 10 7.13 0.942 628 217 3.1 76 92 276.144 0.276 0.385 0.035 0.194 17 Ngaøy 11 7.12 0.932 621 195 2.1 38 64 258.272 0.194 0.073 0.045 0.189 16 TCVN 5945-1995 5.5 - 9 100 50 6 0.3 6 100 Bieåu ñoà 5.1: Söï bieán ñoåi haøm löôïng caùc chæ tieâu oâ nhieãm höõu cô Nhaän xeùt: Nhìn vaøo bieåu ñoà 5.1 haøm löôïng caùc chaát oâ nhieãm höõu cô giaûm maïnh baét ñaàu vaøo ngaøy thöù 3 vaø giaûm daàn ñeán ngaøy thöù 10 thì söï thay ñoåi naøy laø ít daàn. Haàu nhö chaát löôïng nöôùc ñaàu ra trong hoà ñaõ ñaït tieâu chuaån tröø haøm löôïng toång Nitô. Tuy vaäy, hieäu quaû xöû lyù cuûa heä thoáng thöïc nghieäm laø khaù cao. Hieäu quaû xöû lyù oâ nhieãm höõu cô ñöôïc theå hieän ôû caùc chæ tieâu COD, BOD5, toång Nitô, toång raén lô löûng nhö sau: 5.3.1.1 Hieäu quaû xöû lyù COD trong hoà Luïc Bình Baûng 5.5: Hieäu quaû xöû lyù COD trong hoà Luïc Bình Thôøi gian COD (mg/l) Hieäu suaát Xöû lyù (%) Ñaàu vaøo 788 Ngaøy 3 364 53.81 Ngaøy 6 226 17.51 Ngaøy 7 129 12.31 Ngaøy 9 116 1.65 Ngaøy 10 76 5.08 Ngaøy 11 38 4.82 Toång 95.18 Nhaän xeùt: Nhìn vaøo baûng 5.5 ta coù theå thaáy hieäu quaû xöû lyù COD cuûa hoà Luïc bình raát cao ñaït ñeán 95.18%. Qua 11 ngaøy heä thoáng xöû lyù baèng caùch troàng Luïc bình nöôùc ñaàu ra ñaõ ñaït tieâu chuaån nöôùc thaûi loaïi B TCVN 5945 – 1995 vaø thaáp hôn so vôùi tieâu chuaån laø 0.4 laàn (COD ngaøy thöù 11 laø 38mg/l) . Hieäu quaû xöû lyù ñaït möùc cao nhaát laø vaøo ngaøy thöù 3 laø 53.81% vôùi COD laø 226 mg/l. Nhö vaäy, heä thoáng xöû lyù baèng Luïc bình laø ñaït hieäu quaû cao coù khaû naêng xöû lyù COD. 5.3.1.2 Hieäu quaû xöû lyù BOD5 trong hoà Luïc Bình Baûng 5.6: Hieäu quaû xöû lyù BOD5 trong hoà Luïc Bình Thôøi gian BOD5 (mg/l) Hieäu suaát Xöû lyù (%) Ñaàu vaøo 1100 Ngaøy 3 518 52.91 Ngaøy 6 321 17.91 Ngaøy 7 147 15.82 Ngaøy 9 128 1.73 Ngaøy 10 92 3.27 Ngaøy 11 64 2.55 Toång 94.18 Nhaän xeùt: Qua baûng 5.6, ta coù theå thaáy hieäu suaát xöû lyù BOD5 trong ngaøy thöù 3 laø giaûm nhieàu nhaát bieåu hieän ôû hieäu quaû xöû lyù khaù cao, tuy theá nöôùc ñaàu ra BOD5 vaãn coøn cao. Sau ngaøy thöù 3 hieäu suaát xöû lyù vaãn coù nhöng giaûm. Ñeán ngaøy thöù 10 BOD5 ñaàu ra sau xöû lyù ñaõ ñaït tieâu chuaån nöôùc thaûi loaïi B TCVN 5945 – 1995. Chaát löôïng nöôùc ñaõ taêng leân vaøo ngaøy thöù 11 bieåu hieän laø BOD5 chæ coøn ½ so vôi tieâu chuaån. Nhö vaäy, heä thoáng xöû lyù baèng Luïc bình laø ñaït hieäu quaû cao coù khaû naêng xöû lyù oâ nhieãm höõu cô, xöû lyù BOD5. 5.3.1.3 Hieäu quaû xöû lyù toång Nitô trong hoà Luïc Bình Baûng 5.7: Hieäu quaû xöû lyù toång Nitô trong hoà Luïc Bình Thôøi gian S N (mg/l) Hieäu suaát Xöû lyù (%) Ñaàu vaøo 1176.84 Ngaøy 3 545.726 53.63 Ngaøy 6 416.44 10.99 Ngaøy 7 348.359 5.79 Ngaøy 9 320.8 2.34 Ngaøy 10 276.144 3.79 Ngaøy 11 258.272 1.52 Toång 78.05 Nhaän xeùt: Töø baûng 5.7 ta thaáy chaát löôïng nöôùc ñaàu ra haøm löôïng Nitô toång coäng chöa ñaït yeâu caàu xöû lyù laø tieâu chuaån nöôùc thaûi loaïi B TCVN 5945 – 1995, ñaàu ra cao gaáp 43 laàn so vôùi tieâu chuaån. Tuy theá, xeùt treân cuïc dieän hieäu quaû xöû lyù Nitô toång coäng cuûa heä thoáng laø cao 78.05%. Hieäu quaû xöû lyù ñaït cao nhaát cuõng laø vaøo ngaøy thöù 3. Nhö vaäy, heä thoáng xöû lyù baèng Luïc bình coù khaû naêng xöû lyù oâ nhieãm höõu cô bieåu hieän ôû hieäu suaát xöû lyù Nitô toång coäng. Duø nöôùc thaûi ñaàu ra cuûa heä thoáng chöa ñaït tieâu chuaån, nhöng vôùi qui moâ lôùn hôn thì chaéc chaén heä thoáng xöû lyù seõ cho ra keát quaû Nitô toång ñaït yeâu caàu xöû lyù. 5.3.1.4 Hieäu quaû xöû lyù toång Photpho trong hoà Luïc Bình Baûng 5.8: Hieäu quaû xöû lyù toång raén toång Photpho trong hoà Luïc Bình Thôøi gian SP (mg/l) Hieäu suaát xöû lyù (%) Ñaàu vaøo 4.183 Ngaøy 3 2.141 48.82 Ngaøy 6 0.4 44.39 Ngaøy 7 0.284 2.77 Ngaøy 9 0.221 1.51 Ngaøy 10 0.194 0.65 Ngaøy 11 0.189 0.12 Toång 98.26 Nhaän xeùt: Qua phaân tích keát quaû ñaàu vaøo cuûa heä thoáng ta coù ñöôïc chaát löôïng nöôùc ñaàu vaøo ñaõ thaáp hôn tieâu chuaån nöôùc thaûi loaïi B TCVN 5945 – 1995. Ñieàu naøy coù nghóa nöôùc thaûi ñaàu vaøo ít oâ nhieãm höõu cô do haøm löôïng toång Photpho gaây ra. Tuy vaäy, heä thoáng xöû lyù baèng Luïc bình vaãn coù khaû naêng xöû lyù oâ nhieãm höõu cô do haøm löôïng Photpho toång gaây ra. Bieåu hieän ôû hieäu suaát xöû lyù ngaøy thöù 3 laø 48.82% vaø ngaøy thöù 6 laø theâm 44.39% vaø toång hieäu suaát vaøo ngaøy thöù 11 laø 98.26%. Chaát löôïng nöôùc ñaàu ra khaù toát haøm löôïng photpho toång khoâng coøn gaây ra oâ nhieãm nöõa thaáp hôn tieâu chuaån nöôùc thaûi loaïi A TCVN 5945 – 1995. 5.3.1.5 Hieäu quaû xöû lyù toång raén lô löûng trong hoà Luïc Bình Baûng 5.9: Hieäu quaû xöû lyù toång raén lô löûng trong hoà Luïc Bình Thôøi gian SS (mg/l) Hieäu suaát Xöû lyù (%) Ñaàu vaøo 850 Ngaøy 3 164 80.71 Ngaøy 6 88 8.94 Ngaøy 7 54 4.00 Ngaøy 9 36 2.12 Ngaøy 10 17 2.24 Ngaøy 11 16 0.12 Toång 98.12 Nhaän xeùt: Döïa vaøo baûng 5.9 ta thaáy hieäu quaû xöû lyù toång raén lô löûng cuûa heä thoáng xöû lyù baèng luïc bình khaù cao bieåu hieän ôû hieäu suaát xöû lyù vaøo ngaøy thöù 3 laø 80.71%. Sau ngaøy naøy thì hieäu suaát giaûm daàn nhöng toång hieäu suaát ñaït 98.12%. Sau khi heä thoáng Luïc bình böôùc vaøo ngaøy thöù 6 haøm löôïng SS ñaõ thaáp hôn tieâu chuaån nöôùc thaûi loaïi B TCVN 5945 – 1995. Vaø ñeán ngaøy thöù 11 chaát löôïng ñaàu ra chæ baøng 1/5 so vôùi tieâu chuaån nöôùc thaûi loaïi A 5945 – 1995, nöôùc thaûi ñaàu ra khoâng bò oâ nhieãm do haøm löôïng toång raén lô löûng. 5.3.2 Coû Vetiver Baûng 5.10: Keát quaû ño vaø phaân tích maãu nöôùc ñaàu vaøo vaø ñaàu ra Luïc Bình Thôøi gian EC (ms/s) TDS (mg/l) Eh (mv/cm) DO (mg/l) COD (mg/l) BOD5 (mg/l) SN (mg/l) N-NO3 (mg/l) N-NO2 (mg/l) N-NH4 (mg/l) SP (mg/l) SS (mg/l) EC (ms/s) Ñaàu vaøo 7.07 1.355 903 -217 0.2 788 1100 1176.84 1.184 0.933 1.525 4.183 850 Ngaøy 1 6.93 0.853 569 28 0.7 Ngaøy 2 7.08 0.956 637 -322 0.5 Ngaøy 3 7.21 0.953 637 -203 1.1 465 661 423.101 0.669 0.02 1.01 3.511 109 Ngaøy 4 7.3 0.94 627 138 1.8 Ngaøy 5 7.27 0.936 625 84 1.7 Ngaøy 6 7.26 0.88 587 107 1.7 316 457 416.34 0.539 0.488 0 0.714 50 Ngaøy 7 7.28 0.984 635 -202 0.4 176 341 401.117 0.339 0.068 0 0.516 36 Ngaøy 9 7.15 0.872 582 68 1.4 98 136 287.176 0.281 0.178 0.053 0.376 33 Ngaøy 10 7.18 0.854 569 205 3.3 46 64 264.64 0.062 0.168 0 0.178 32 Ngaøy 11 7.11 0.821 573 197 2.8 15 22 217.94 0.051 0.046 0 0.155 28 TCVN 5945-1995 5.5 - 9 100 50 6 0.3 6 100 Bieåu ñoà 5.2: Söï bieán ñoåi haøm löôïng caùc chæ tieâu oâ nhieãm höõu cô Nhaän xeùt: Nhìn vaøo bieåu ñoà 5.2 ta thaáy haøm löôïng caùc chæ tieâu gaây ra oâ nhieãm höõu cô trong nöôùc thaûi ñaàu vaøo ñaõ baét ñaàu giaûm nhaát vaøo ngaøy thöù 3 vaø tieáp tuïc giaûm vaøo caùc ngaøy sau. 5.3.2.1 Hieäu quaû xöû lyù toång raén lô COD trong hoà coû Vetiver Baûng 5.10: Hieäu quaû xöû lyù COD trong hoà coû Vetiver Thôøi gian COD (mg/l) Hieäu suaát xöû lyù (%) Ñaàu vaøo 788 Ngaøy 3 465 40.99 Ngaøy 6 316 18.91 Ngaøy 7 176 17.77 Ngaøy 9 98 9.90 Ngaøy 10 46 6.60 Ngaøy 11 15 3.93 Toång 98.10 Nhaän xeùt: Hieäu quaû xöû lyù COD trong heä thoáng xöû lyù baèng coû Vetiver raát cao bieåu hieän ôû hieäu suaát xöû lyù toång coäng sau 11 ngaøy laø 98.1%. Ngaøy thöù 3 heä thoáng ñaït hieäu quaû cao nhaát, nhöng ñaàu ra vaãn chöa ñaït yeâu caàu vaø ñeán ngaøy thöù 9 ñaàu ra ñaõ tieâu chuaån nöôùc thaûi loaïi B TCVN 5945 – 1995. Nhö vaäy, heä thoáng xöû lyù baèng coû Vetiver coù khaû naêng xöû lyù COD. 5.3.2.2 Hieäu quaû xöû lyù toång raén BOD5 trong hoà coû Vetiver Baûng 5.11: Hieäu quaû xöû lyù BOD5 trong hoà coû Vetiver thôøi gian (mg/l) Hieäu suaát Xöû lyù (%) Ñaàu vaøo 1100 Ngaøy 3 661 39.91 Ngaøy 6 457 18.55 Ngaøy 7 341 10.55 Ngaøy 9 136 18.64 Ngaøy 10 64 6.55 Ngaøy 11 22 3.82 Toång 98.00 Nhaän xeùt: Qua baûng 5.11 ta thaáy heä thoáng xöû lyù baèng coû Vetiver coù khaû xöû lyù oâ nhieãm BOD5. Vì: Hieäu suaát xöû lyù BOD5 sau 11 ngaøy laø raát cao 98%. Sau 10 ngaøy BOD5 ñaõ ñaït tieâu chuaån nöôùc thaûi loaïi B TCVN 5945 – 1995. Chaát löôïng nöôùc ñaàu ra sau 11 ngaøy trong heä thoáng coû Vetiver khoâng coøn oâ nhieãm höõu cô do BOD5 gaây ra. 5.3.2.3 Hieäu quaû xöû lyù toång Nitô trong hoà coû Vetiver Baûng 5.12: Hieäu quaû xöû lyù Toång Nitô trong hoà coû Vetiver thôøi gian (mg/l) Hieäu suaát xöû lyù (%) Ñaàu vaøo 1176.84 Ngaøy 3 423.101 64.05 Ngaøy 6 416.34 0.57 Ngaøy 7 401.117 1.29 Ngaøy 9 287.176 9.68 Ngaøy 10 264.64 1.91 Ngaøy 11 217.94 3.97 Toång 81.48 NHaän xeùt: Nhìn chung chaát löôïng nöôùc thaûi ñaàu ra bò oâ nhieãm höõu cô do ñaïi löôïng toång Nitô gaây ra coøn cao, cao gaáp 36 laàn tieâu chuaån nöôùc thaûi loaïi B TCVN 5945 – 1995. Tuy nhieân heä thoáng hoà coû Vetiver coù khaû naêng xöû lyù oâ nhieãm höõu cô do Nitô gaây ra, bieâu hieän ôû: Sau 3 ngaøy hieäu quaû xöû lyù ñaõ ñaït ñeán 64.05% Sau 11 ngaøy hieäu quaû xöû lyù ñaït cao nhaát ñoù laø 81.48% 5.3.2.4 Hieäu quaû xöû lyù toång Photpho trong hoà coû Vetiver Baûng 5.13: Hieäu quaû xöû lyù COD trong hoà coû Vetiver thôøi gian SP Hieäu suaát xöû lyù (%) Ñaàu vaøo 4.183 Ngaøy 3 3.511 16.07 Ngaøy 6 0.714 66.87 Ngaøy 7 0.516 4.73 Ngaøy 9 0.376 3.35 Ngaøy 10 0.178 4.73 Ngaøy 11 0.155 0.55 Toång 96.3 Nhaän xeùt: Nhìn vaøo baûng 5.13 ta thaáy hieäu quaû xöû lyù do Photpho toång soá cuûa heä thoáng coû Vetiver khaù toát, bieåu hieän qua hieäu suaát xöû lyù laø 96.3%. chaát löôïng nöôùc ñaàu ra laø khoâng gaây oâ nhieãm höõu cô do toång Photpho gaây ra. 5.3.2.5 Hieäu quaû xöû lyù toång raén lô löûng trong hoàcoû Vetiver Baûng 5.14: Hieäu quaû xöû lyù toång raén lô löûng trong hoà coû Vetiver thôøi gian (mg/l) Hieäu suaát xöû lyù (%) Ñaàu vaøo 850 Ngaøy 3 109 87.18 Ngaøy 6 50 6.94 Ngaøy 7 36 1.65 Ngaøy 9 33 0.35 Ngaøy 10 32 0.12 Ngaøy 11 28 0.47 Toång 96.71 Nhaän xeùt: Khaû naêng xöû lyù SS cuûa heä thoáng xöû lyù baèng coû Vetiver raát cao, bieåu hieän ôû: Hieäu suaát xöû lyù vaøo ngaøy thöù 3 ñaõ ñaït ñeán 87.18% vaø chaát löôïng nöôùc thaûi gaàn baèng tieâu chuaån nöôùc thaûi loaïi B TCVN 5945 – 1995. Hieäu suaát xöû lyù vaøo ngaøy thöù 11 ñaït 96.71% vaø chaát löôïng nöôùc ñaàu ra chæ baèng ½ tieâu chuaån nöôùc thaûi loaïi A TCVN 5945 – 1995. 5.4. SO SAÙNH KHAÛ NAÊNG XÖÛ LYÙ OÂ NHIEÃM HÖÕU CÔ Khaû naêng xöû lyù cuûa hai heä thoáng hoà baèng Luïc bình vaø coû Vetiver ñöôïc theå hieän qua baûng hieäu suaát xöû lyù sau: Baûng 5.15. Hieäu quaû xöû lyù oâ nhieãm höõu cô trong heä thoáng Loaïi thöïc vaät  COD (%) BOD5 (%) SN (%) SS (%) SP (%) Coû Vetiver 98.1 98 81.48 96.71 96.29 Luïc Bình 95.18 94.18 78.05 98.12 98.25 Nhaän xeùt: Qua keát quaû ôû baûng 5.15, nhìn chung, hieäu quaû xöû lyù oâ nhieãm höõu cô cuûa heä thoáng coû Vetiver cao hôn heä thoáng luïc bình ôû caùc chæ tieâu COD, BOD5, nitô toång. Coøn rieâng vôùi caùc chæ tieâu toång Photpho vaø toång raén lô löûng thì heä thoáng Luïc bình cao hôn heä thoáng coû Vetiver. Nhö vaäy, khaû naêng xöû lyù cuûa hai heä thoáng laø gaàn töông ñöông nhau. Vaø ñeàu khaù cao. Reã coû Luïc Bình vaø coû Vetiver sau 11 ngaøy xöû lyù Bieåu ñoà 5.3: Bieåu ñoà so saùnh khaû naêng xöû lyù oâ nhieãm höõu cô giöõa luïc bình vaø coû Vetiver Keát luaän: Keát quaû böôùc ñaàu cuûa heä thoáng thöïc ngieäm cho thaáy 2 loaøi thöïc vaät Coû Vetiver vaø Luïc bình coù khaû naêng xöû lyù oâ nhieãm höõu cô. CHÖÔNG VI KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ 6.1 KEÁT LUAÄN Sau moät thôøi gian tìm hieåu veà nöôùc ræ raùc, ñaát ngaäp nöôùc vaø thöïc vaät Ñaát ngaäp nöôùc; tieán haønh xaây döïng vaø chaïy moâ hình thöïc nghieäm xöû lyù nöôùc thaûi oâ nhieãm do nöôùc ræ raùc baèng 2 loaïi thöïc vaät laø Luïc bình vaø coû Vetiver, em ñaõ ruùt ra moät soá keát luaän nhö sau: Khu vöïc quanh baõi raùc Goø Caùt, nguoàn nöôùc bò oâ nhieãm naëng maø ñaêït bieät laø caùc doøng chaûy bò aûnh höôûng cuûa nöôùc ræ baõi raùc gaây ra, coù möùc ñoä oâ nhieãm höõu cô cao, vöôït ngöôõng cuûa tieâu chuaån nöôùc thaûi loaïi B (TCVN 5945 – 1995) laø 22 laàn ñoái vôùi chæ tieâu BOD5 vaø ñaïi löôïng Nitô toång coäng laø 196 laàn. Khaû naêng xöû lyù oâ nhieãm höõu cô cuûa Luïc bình cao, ñaït hieäu suaát xöû lyù töø 78 – 98% vôùi maät ñoä laø 38 caây/m2. Khaû naêng xöû lyù oâ nhieãm höõu cô cuûa coû Vetievr cao, ñaït hieäu suaát xöû lyù töø 81 – 98% vôùi maät ñoä laø 45 buïi/m2 (moãi buïi coù 7 teùp coû) Khaû naêng xöû lyù oâ nhieãm höõu cô cuûa hai loaøi thöïc vaät luïc bình vaø coû Vetiver trong heä thoáng thöïc nghieäm laø töông ñöông nhau, tuy nhieân coû Vetiver coù khaû naêng xöû lyù BOD, COD vaø Nitô toång cao hôn coøn luïc bình laïi coù khaû naêg xöû lyù SS vaø toång Photpho cao hôn. 6.2 KIEÁN NGHÒ Qua moät thôøi gian chöa ñuû daøi ñeå tìm hieåu ñaày ñuû nhöõng khaû naêng xöû lyù oâ nhieãm nöôùc thaûi cuûa Ñaát ngaäp nöôùc. Nhöng cuøng vôùi caùc keát quaû nghieân cöùu cuûa caùc coâng trình ñaõ coâng boá vaø keát quaû khaûo saùt cuûa heä thoáng xöû lyù ñaõ giuùp em khaúng ñònh theâm khaû naêng xöû lyù oâ nhieãm höõu cô cuûa moät soá loaøi thöïc vaät Ñaát ngaäp nöôùc. Vì theá, ñeå vöøa baûo veä taøi nguyeân ñaát ngaäp nöôùc vaø öùng duïng nhöõng khaû naêng xöû lyù nöôùc thaûi noùi chung, xöû lyù nöôùc ræ raùc noùi rieâng em muoán ñöa ra moät soá kieán nghò nhö sau: Taêng cöôøng tìm hieåu, nghieân cöùu vaø baûo veä caùc vuøng Ñaát ngaäp nöôùc töï nhieân. Söû duïng nhöõng vuøng ñaát ngaäp nöôùc thích hôïp ñeå xöû lyù oâ nhieãm. Tröôùc heát taïi khu vöïc nghieân cöùu cuûa ñeà taøi sau baõi raùc Goø Caùt, coù moät doøng keânh bò oâ nhieãm nghieâm troïng, coù khaû naêng öùng duïng keát quaû cuûa ñeà taøi naøy ñeå xöû lyù oâ nhieãm. Luïc Bình laø loaïi thöïc vaät töï nhieân phaân boá phoå bieán trong vuøng nghieân cöùu. Do ñoù, coù theå söû duïng keát quaû cuûa coâng trình khaûo saùt naøy ñeå thieát vaø xöû lyù nöôùc doøng keânh moät caùch hieäu quaû. Boá trí Luïc Bình vaø coû ñeå xöû lyù nöôùc keânh