Đề tài Khảo sát và đánh giá tài nguyên du lịch phục vụ Trekking tour ở hai xã San Sả Hồ và Lao Chải thuộc VQG Hoàng Liên - Sa Pa (Lào Cai)

219m du kh¸ch ®­îc ng¾m HST rõng såi, giÎ vµ nhiÒu lo¹i c©y rõng kh¸c ®Æc tr­ng cho HST rõng cao vµ trung b×nh. T¹i n¬i nghØ tr­a cã rÊt nhiÒu lo¹i phong lan kh¸c nhau, mäc trªn s­ên ®¸. TiÕp ®Õn cao ®iÓm 2.780m, du kh¸ch dõng ch©n vµ quan s¸t phong c¶nh nói non, khu rõng tróc xen kÏ víi §ç quyªn (vµo mïa xu©n §ç quyªn në ®á c¶ mét khu rõng). T¹i ®©y cã nhiÒu phong c¶nh ®Ñp, du kh¸ch cã thÓ chôp ¶nh l­u nÞªm. ChÆng ®­êng tiÕp theo du kh¸ch chuyÓn tíi cao ®iÓm 2.930m, ®o¹n ®­êng ®i l¹i rÊt khã kh¨n vµ mÊt nhiÒu søc nh­ng cao ®iÓm nµy ®· lµ ®iÓm ngñ cña ®ªm thø nhÊt (thêi gian vµo kho¶ng 17h-17h30'). T¹i ®©y du kh¸ch cã thÓ nghØ ng¬i, ®i d¹o ng¾m c¶nh, chôp ¶nh. Ngµy 2: XuÊt ph¸t tõ 7h30' s¸ng, du kh¸ch ®i xuèng tËn ch©n khe cña ®Ønh Fan si pan vµ chuÈn bÞ leo lªn ®Ønh. §i qua lßng khe, phong c¶nh ë ®©y kh¸ ®Ñp v× cã nhiÒu tróc lïn xen kÏ víi §ç quyªn cæ thô. §i trªn s­ên cña thung lòng nµy, chóng ta cã thÓ ng¾m c¶nh nói non hïng vÜ cña ®Ønh sÐt ®¸nh (2.900m) vµ ®Ønh Fan si pan nãc nhµ cña tæ quèc th©n yªu. §i kho¶ng 1h lµ du kh¸ch ®· ®Æt ch©n lªn ®Ønh Fan si pan, mét ®Ønh cao lµ m¬ ­íc ®­îc chinh phôc, kh¸m ph¸ cña biÕt bao nhiªu ng­êi. B¹n sÏ c¶m nhËn ®­îc c¶m gi¸c thËt tù hµo khi ®· chinh phôc ®­îc nãc nhµ §«ng D­¬ng. Tõ ®Ønh Fan si pan, phãng tÇm m¾t ra xa, mét bªn lµ phÇn ®Êt x· M­êng Khoa, Th©n Thuéc (huyÖn Than Uyªn vµ huyÖn Phong Thæ tØnh Lai Ch©u), mét bªn lµ thÞ trÊn Sa Pa thÊp tho¸ng trong mµn s­¬ng. Mét ®iÒu ®Æc biÖt lµ chóng ta cã thÓ ng¾m ®­êng ch©n trêi, mét c¶m gi¸c thËt l¹ khi tËn h­ëng nh÷ng vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn. Sau khi nghØ ng¬i, chôp ¶nh, kho¶ng 9h - 9h30' du kh¸ch tiÕp tôc cuéc hµnh tr×nh xuèng cao ®iÓm 2.910m ®Ó nghØ ng¬i ¨n tr­a sau ®ã ®i xuèng cao ®iÓm 2.300m trªn ®o¹n ®­êng nµy quý kh¸ch sÏ nhËn ®­îc nh÷ng nÐt ®éc ®¸o cña HST rõng nµy víi nh÷ng c©y tïng cæ kÝnh, rªu phong ®· cã hµng tr¨m n¨m tuæi. T¹i cao ®iÓm 2.300m lµ ®iÓm nghØ qua ®ªm thø hai trong cuéc hµnh tr×nh chinh phôc ®Ønh Fan si pan. ChØ mÊt kho¶ng 3 giê ®ång hå, do cßn nhiÒu thêi gian cho mét buæi chiÒu, du kh¸ch cã thÓ ng¾m c¶nh xung quanh víi HST suèi, ven suèi, t¹i ®iÓm nµy cã nhiÒu hoa vµ c©y cæ thô. Ngµy 3: Buæi s¸ng xuÊt ph¸t tõ 8h ®i xuèng ®­êng SÝn Ch¶i (hoÆc ®i vÒ h­íng Tr¹m T«n theo mét ®­êng kh¸c), ®o¹n nµy tuy h¬i dèc vµ t­¬ng ®èi nguy hiÓm nh­ng t¹o cho ta c¶m gi¸c kh¸c l¹, trªn ®­êng qua nhiÒu HST rõng kh¸c nhau tõ rõng th­êng xanh trªn nói cao víi nh÷ng loµi hoa ®ç quyªn, phong lan... T¹i tuyÕn du lÞch nµy, du kh¸ch cã thÓ kÕt hîp t×m hiÓu vµ ng¾m c¸c loµi chim (c¶ chim di c­), gµ l«i... Víi nh÷ng ®oµn Ýt ng­êi may m¾n, cã thÓ gÆp mét sè loµi ®éng vËt cã vó nh­ s¬n d­¬ng, cÇy, gÊu... Xuèng ®Õn b¶n SÝn Ch¶i du kh¸ch cã thÓ t×m hiÓu nh÷ng nÐt v¨n ho¸ truyÒn thèng cña ng­êi H'M«ng vµ th¨m m« h×nh du lÞch céng ®ång, sau ®ã trë vÒ thÞ trÊn Sa Pa vµo 12h tr­a, kÕt thóc cuéc hµnh tr×nh chinh phôc ®Ønh Fan si pan. Bªn c¹nh mét sè tuyÕn ®ang khai th¸c, trong t­¬ng lai VQG Hoµng Liªn cßn khai th¸c mét sè tuyÕn phô Fan si pan phôc vô du kh¸ch tham quan du lÞch, kh¸m ph¸ thiªn nhiªn. Thêi gian thuËn lîi ®Ó leo nói Fan si pan lµ tõ th¸ng 1 ®Õn th¸ng 6 vµ tõ th¸ng 10 ®Õn th¸ng 12, cßn tõ th¸ng 7 ®Õn th¸ng 9 lµ vµo mïa m­a do ®ã kh«ng thuËn lîi ®Ó leo nói. 5.3 §¸nh gi¸ TNDL phôc vô Trekking tour 5.3.1 C¸c tiªu chÝ kh¶o s¸t ®Ó ®¸nh gi¸ TNDL Theo tµi liÖu kh¶o s¸t Trekking tour do dù ¸n Hç trî bÒn v÷ng huyÖn Sa Pa thùc hiÖn vµ dùa vµo thùc tÕ ®i kh¶o s¸t cña b¶n th©n t«i ®· chän mét sè tiªu chÝ kh¶o s¸t ®Ó ®¸nh gi¸ TNDL lµ: §Æc tr­ng tù nhiªn, ®Æc tr­ng v¨n ho¸, møc ®é sö dông hiÖn t¹i vµ møc ®é nh¹y c¶m. * §Æc tr­ng tù nhiªn: Gåm c¸c yÕu tè ®Þa h×nh vµ ®é cao, c¶nh quan thiªn nhiªn, tµi nguyªn rõng. §Þa h×nh ®é cao lµ thµnh phÇn cña tù nhiªn, lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng, lµ thµnh phÇn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong nguån TNDL tù nhiªn phôc vô Trekking tour. Gi¶ sö nÕu kh«ng cã ®Þa h×nh phøc t¹p, ®é dèc cao cã khi lµ v¸ch nói dùng ®øng, thòng lòng s©u, th× c¸c tuyÕn du lÞch trong hai x· kh«ng cßn ®­îc coi lµ Trekking tour n÷a mµ chØ ®¬n thuÇn lµ chuyÕn ®i d· ngo¹i hay ®i bé trªn nói. HoÆc trong c¸c tuyÕn du lÞch tíi lµng b¶n mµ kh«ng ph¶i v­ît qua nh÷ng ®åi nói cao, ®Þa h×nh hiÓm trë khã ®i l¹i, vÊt v¶ nÆng nhäc vµ nguy hiÓm th× sÏ mÊt ®i tÝnh ®Æc tr­ng cña Trekking tour (§i bé m¹o hiÓm kh¸m ph¸ thiªn nhiªn, t×m hiÓu thiªn nhiªn, rÌn luyÖn vµ thÓ hiÖn b¶n th©n, thö th¸ch kh¶ n¨ng chÞu ®ùng c¶ vÒ t©m lý vµ sinh lý). Khi ®ã chØ ®¬n thuÇn lµ nh÷ng chuyÕn du lÞch v¨n ho¸ th«ng th­êng, du kh¸ch cã thÓ sö dông ph­¬ng tiÖn giao th«ng tíi lµng b¶n mµ kh«ng cÇn ph¶i dïng ®Õn ®«i ch©n cña m×nh, kh«ng vÊt v¶ nÆng nhäc. V× vËy víi ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh ®é cao cña x· San S¶ Hå vµ Lao ch¶i (®Æc biÖt lµ ®Ønh Fan si pan) lµ mét yÕu tè quan träng trong tiªu chÝ ®Æc tr­ng tù nhiªn vµ lµ thµnh phÇn quan träng cña TNDL tù nhiªn phôc vô Trekking tour. S¶n phÈm du lÞch ®­îc t¹o nªn bëi nhiÒu yÕu tè song ph¶i kÓ ®Õn tµi nguyªn rõng. §Þa h×nh ®é cao t¹o nªn tÝnh m¹o hiÓm nh­ng kh«ng cã tµi nguyªn rõng bao phñ th× sÏ kÐm hÊp dÉn, s¶n phÈm du lÞch ®¬n ®iÖu vµ nghÌo nµn mÊt ®i sù ®a d¹ng phong phó kh«ng cßn ®Æc sÆc, míi mÎ n÷a ®Æc biÖt lµ mÊt ®i vÎ ®Ñp c¶nh quan thiªn nhiªn. §iÓm sè cao nãi lªn møc ®é ®Æc tr­ng tù nhiªn næi bËt víi ®Þa h×nh ®a d¹ng vµ ®éc ®¸o, ®é cao ®Æc biÖt ®iÓn h×nh, c¶nh quan thiªn nhiªn hïng vÜ, kú thó. Tµi nguyªn ®éng thùc vËt rõng ®a d¹ng vµ phong phó, quý hiÕm cßn nhiÒu loµi ®Æc h÷u. NÕu ®iÓm sè thÊp cã nghÜa HST rõng ®· bÞ t¸c ®éng cña con ng­êi, hoµn c¶nh rõng thay ®æi. Nh÷ng loµi c©y gç cã gi¸ trÞ kinh tÕ vµ b¶o tån nguån gen kh«ng cßn. §Þa h×nh kh«ng phøc t¹p, ®é cao kh«ng ®Æc biÖt vµ hÊp dÉn. C¶nh quan thiªn nhiªn ®Ñp nh­ng møc ®a d¹ng vµ phong phó l¹i kh«ng cao. * §Æc tr­ng v¨n ho¸: KiÕn tróc nhµ cöa vµ trang phôc truyÒn thèng, phong tôc tËp qu¸n, lÔ héi lµ nh÷ng yÕu tè nãi lªn sù kh¸c biÖt cña mçi d©n téc. B¶n s¾c v¨n hãa H'M«ng ®­îc ®Æc tr­ng chñ yÕu bëi c¸c yÕu tè nµy. Ngoµi ra b¶n s¾c v¨n hãa H'M«ng cßn cã nghÒ truyÒn thèng, Èm thùc... Nh­ng møc ®é ®Æc tr­ng cña c¸c yÕu tè nµy thÊp h¬n v× c¸c d©n téc ®Òu tù dÖt quÇn ¸o cho m×nh, Èm thùc cña ng­êi H'M«ng tuy kh¸c biÖt víi c¸c d©n téc kh¸c nh­ng hiÖn nay Ýt xuÊt hiÖn trong b÷a ¨n hµng ngµy cña ng­êi d©n. NÕu ®iÓm sè cao chøng tá c¸c yÕu tè ®Æc tr­ng v¨n ho¸ duy tr× trong cuéc sèng hµng ngµy, phong c¶nh lµng b¶n cßn nh÷ng nÐt hoang s¬, cæ x­a t¸ch biÖt víi thÕ giíi bªn ngoµi. NÕu ®iÓm sè thÊp ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ: kiÕn tróc nhµ cöa ®· bÞ thay ®æi, vËt liÖu lµm nhµ kh«ng hoµn toµn b»ng gç mµ thay thÕ b»ng c¸c vËt liÖu x©y dùng hiÖn ®¹i. Trang phôc truyÒn thèng thay b»ng quÇn ¸o cña ng­êi Kinh. Mét sè phong tôc tËp qu¸n bÞ mai mét vµ l·ng quªn ®Ó tham gia vµo ho¹t ®éng du lÞch. C¸c lÔ héi truyÒn thèng còng bÞ mÊt tÝnh céng ®ång, chñ yÕu mang tÝnh kinh tÕ nh»m thu lîi tõ c¸c ho¹t ®éng du lÞch trong lÔ héi. * Møc ®é sö dông: ViÖc khai th¸c TNDL phôc vô Trekking tour thÓ hiÖn th«ng qua l­îng kh¸ch tíi th¨m, c¸c ®¬n vÞ tæ chøc tour, thêi gian l­u tró vµ mïa vô du lÞch, kh¶ n¨ng liªn kÕt tour, kh¶ n¨ng tiÕp cËn vïng. NÕu TNDL tù nhiªn hay TNDL nh©n v¨n cã ®iÓm sè cao, tµi nguyªn ®ã cã søc thu hót lín, sè l­îng kh¸ch tíi tham quan ®«ng. NhiÒu nhµ tæ chøc tour sö dông lµm s¶n phÈm du lÞch cho du kh¸ch tham quan. Thêi gian l­u tró cña kh¸ch ë l¹i ®iÓm du lÞch l©u h¬n. Ho¹t ®éng du lÞch diÔn ra quanh n¨m, kh¶ n¨ng liªn kÕt tour dÔ dµng, kh¶ n¨ng tiÕp cËn vïng còng thuËn lîi vµ dÔ dµng nhÊt. NÕu ®iÓm sè thÊp nghÜa lµ kh¸ch du lÞch ch­a quan t©m ®Õn TNDL nµy, ch­a thu hót c¸c nhµ tæ chøc tour khai th¸c TNDL. * §é nh¹y c¶m cña m«i tr­êng: §é nh¹y c¶m ®­îc ®¸nh gi¸ trong mèi quan hÖ víi c¸c t¸c ®éng cña ho¹t ®éng du lÞch, cã thÓ lµm thay ®æi m«i tr­êng ë ®Þa ph­¬ng. Nh÷ng t¸c ®éng nµy kh«ng chØ thuéc vÒ tù nhiªn mµ cßn liªn quan ®Õn mÆt x· héi. Møc ®é tËp trung ®«ng ®óc cña c­ d©n, c¸c l¹m dông vÒ sö dông tù nhiªn, x©y dùng c¬ së vËt chÊt, cë së h¹ tÇng phôc vô du lÞch cã kh¶ n¨ng ®em l¹i nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cho m«i tr­êng tù nhiªn vµ nh©n v¨n, tõ ®ã ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn TNDL tù nhiªn vµ nh©n v¨n. §èi víi môc ®Ých cña viÖc ph©n tÝch, møc ®é nh¹y c¶m ®­îc ®¸nh gi¸ bëi møc ®é dÔ dµng thay ®æi hoÆc ph¸ vì cña m«i tr­êng. §iÓm sè ®­îc ®¸nh gi¸ tõ thÊp ®Õn cao, ®é nh¹y c¶m lín th× ®iÓm sè cµng thÊp, m«i tr­êng tù nhiªn vµ nh©n v¨n dÔ thay ®æi vµ dÔ bÞ ph¸ vì bëi ho¹t ®éng du lÞch, TNDL tù nhiªn vµ nh©n v¨n bÞ ¶nh h­ëng lín. §iÓm sè cao, ®é nh¹y c¶m thÊp nghÜa lµ m«i tr­êng tù nhiªn vµ nh©n v¨n khã thay ®æi, TNDL tù nhiªn vµ nh©n v¨n Ýt chÞu ¶nh h­ëng tõ ho¹t ®éng du lÞch. 5.3.2 KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ Do tuyÕn sè 4 cã c¸c ®iÓm du lÞch trïng víi tuyÕn sè 2, 3 vµ 5. Cïng lµ tuyÕn leo nói Fan si pan nh­ng ®iÓm xuÊt ph¸t cña tuyÕn sè 5 t¹i Nói XÎ, tuyÕn sè 3 t¹i C¸t C¸t, SÝn Ch¶i, tuyÕn sè 4 còng t¹i C¸t C¸t nªn chØ ph©n tÝch c¸c tiªu chÝ kh¶o s¸t Trekking tour cña c¸c tuyÕn sau: 1/ Sa Pa - Lao Ch¶i - T¶ Van - Giµng T¶ Ch¶i - Sa Pa (tuyÕn sè 1). 2/ Sa Pa - C¸t C¸t - SÝn Ch¶i - Nói XÎ - Th¸c B¹c - Sa Pa (tuyÕn sè 2) 3/ Sa Pa - C¸t C¸t - SÝn Ch¶i - B·i B»ng - Fan si pan - Nói XÎ - Sa Pa (tuyÕn sè 3) 5/ Sa Pa - Nói XÎ - Fan si pan - Sa Pa (tuyÕn sè 5) B¶ng 08: B¶ng ph©n tÝch c¸c tiªu chÝ kh¶o s¸t ®Ó ®¸nh gi¸ TNDL phôc vô Trekking tour STT C¸c tiªu chÝ ®Æc tr­ng TuyÕn 1 2 3 5 1 §Æc tr­ng tù nhiªn - §Þa h×nh, ®é cao 2 3 5 4 - C¶nh quan thiªn nhiªn 3 3 5 4 - Tµi nguyªn rõng 1 2 5 4 2 §Æc tr­ng v¨n ho¸ - Trang phôc, nhµ cöa 5 4 4 1 - Phong tôc tËp qu¸n 5 4 4 0 - LÔ héi 5 3 3 0 3 Møc ®é sö dông - TNDL tù nhiªn 2 3 2 1 - TNDL nh©n v¨n 3 4 2 2 4 §é nh¹y c¶m cña m«i tr­êng  M«i tr­êng tù nhiªn 2 3 1 1 - M«i tr­êng nh©n v¨n 2 3 4 5 Tæng 30 32 35 21 a) §Æc tr­ng tù nhiªn Theo kÕt qu¶ ph©n tÝch ë b¶ng trªn th× sù ®Æc s¾c, hÊp dÉn cña ®Æc tr­ng tù nhiªn gi¶m dÇn theo thø tù: TuyÕn sè 3 (®iÓm sè trung b×nh lµ 5 ®iÓm), tuyÕn sè 5 (4 ®iÓm), tuyÕn sè 2 (2,7 ®iÓm), tuyÕn sè 1(2®iÓm). TuyÕn sè 3 lµ tuyÕn cã ®Þa h×nh, ®é cao, c¶nh quan thiªn nhiªn, tµi nguyªn rõng ®Æc tr­ng, ®iÓn h×nh cã ®iÓm sè cao nhÊt v× d·y nói Fan si pan lµ mét bé phËn cña d·y nói khæng lå Hoµng Liªn S¬n, cã cÊu tróc ®å sé, víi nhiÒu ®Ønh cao trªn 2.000m xung quanh ®Ønh Fan si pan cao 3.143m "nãc nhµ cña §«ng D­¬ng". §Þa h×nh ®a d¹ng phøc t¹p, t­¬ng ph¶n vµ ®éc ®¸o. HÖ thèng thung lòng hÑp, khe r·nh, m­¬ng xãi dµy ®Æc, ®é dèc cao chia c¾t c¶ chiÒu ngang vµ chiÒu däc. Nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy ®· t¹o nªn tÝnh ®Æc tr­ng ''M¹o hiÓm" trong lo¹i h×nh du lÞch ''Trekking tour". Tµi nguyªn rõng phong phó, ®a d¹ng vµ ®éc ®¸o thÓ hiÖn chñ yÕu qua tµi nguyªn thùc vËt rõng víi nhiÒu loµi thùc vËt cã gi¸ trÞ kh¸c nhau. C¸c loµi thùc vËt cã gi¸ trÞ khoa häc nh­ P¬ mu, V©n sam Hoµng Liªn, ThiÕt sam, Th«ng lïn, Thanh tïng, DÎ tïng, §Ønh tïng, SÕn, Vï h­¬ng, Chß chØ, Hoµng liªn, Tam thÊt, Cñ b×nh v«i, Cñ Dßm, §¶ng s©m, §ç träng. NhiÒu loµi cã gi¸ trÞ nguån gen ®­îc thÓ hiÖn ë c¸c loµi d­îc liÖu quý: Tam thÊt, Tam thÊt hoang, §ç träng, Hoµng liªn « r«, Hoµng liªn ch©n gµ, Hoµng liªn gai, Thæ Hoµng liªn lµ nh÷ng c©y thuèc kh«ng n¬i nµo cã. Ngoµi ra cßn cã D©m D­¬ng ho¾c, TrÇu tiªn (Nam méc h­¬ng),... còng lµ nh÷ng vÞ thuèc quý. C¸c loµi cã gi¸ trÞ lµm c¶nh nh­: §ç quyªn, L·nh sam, c¸c loµi trµ trong hä ChÌ, c¸c loµi Méc lan trong hä Ngäc lan ®Òu cã hoa s¾c th¾m vµ ®Çy h­¬ng th¬m. Mét sè loµi cã l¸ ng¶ mµu vµng t­¬i hay ®á th¾m sang ®«ng hay l¸ non ®­îm mµu ®á t­¬i khi xu©n ®Õn. C¸c loµi tróc lïn mäc thµnh bôi hoÆc mäc r¶i r¸c kh¾p c¸c ®Ønh ë Fan si pan rÊt nªn th¬ vµ kiÒu diÔm. Nh÷ng loµi thùc vËt nµy rÊt hÊp dÉn, thu hót kh¸ch ®i du lÞch víi môc ®Ých tham quan, nghiªn cøu khoa häc. Ngoµi ra khÝ hËu thêi tiÕt m¸t mÎ, «n hßa tèt cho søc kháe cña con ng­êi, thÝch hîp cho lo¹i h×nh du lÞch nghØ d­ìng, tham quan ng¾m c¶nh... C¸c yÕu tè cña ®Æc tr­ng tù nhiªn trong tuyÕn sè 3 lµ nh÷ng thµnh phÇn cña tù nhiªn cã thÓ ®­îc khai th¸c vµ phôc vô cho nhiÒu lo¹i h×nh du lÞch kh¸c nhau, nh­ng thÝch hîp nhÊt cho ph¸t triÓn Trekking tour "Du lÞch kh¸m ph¸ thiªn nhiªn b»ng ®i bé". TuyÕn sè 5 còng cã nguån TNDL tù nhiªn cña ®Ønh Fan si pan nh­ng do ®iÓm xuÊt ph¸t tõ Nói XÎ ®Ìo Tr¹m T«n cã ®é cao trªn 2.000m nªn kh«ng cã c¸c yÕu tè ®Æc tr­ng tù nhiªn ë d­íi ®é cao d­íi 2.000m nªn cã ®iÓm sè thÊp h¬n. Nh­ng ®©y lµ mét tuyÕn phæ biÕn ®­îc nhiÒu ng­êi thùc hiÖn khi muèn chinh phôc ®Ønh Fan si pan. Hai tuyÕn cßn l¹i (tuyÕn sè 1 vµ 2) ®Æc tr­ng tù nhiªn kÐm ®éc ®¸o, ®Æc s¾c so víi tuyÕn sè 3 vµ tuyÕn sè 5 nh­ng nã còng mang mét vÎ ®Ñp riªng, cã søc l«i cuèn phï hîp víi mét sè ®èi t­îng kh¸ch nhÊt ®Þnh, kh«ng cã ®iÒu kiÖn v­ît qua ®­îc ®Þa h×nh phøc t¹p nh­ng muèn t×m hiÓu vÒ b¶n s¾c v¨n ho¸ H'M«ng. b) §Æc tr­ng v¨n ho¸ TuyÕn sè 1 cã ®iÓm sè trung b×nh lµ 5 ®iÓm, cao nhÊt trong 4 tuyÕn kh¶o s¸t, 3 tuyÕn cßn l¹i cã ®iÓm sè gi¶m dÇn theo thø tù: TuyÕn sè 2 vµ tuyÕn sè 3 cã ®iÓm sè b»ng nhau (3,7 ®iÓm). Ng­îc víi ®Æc tr­ng tù nhiªn tuyÕn sè 5 cã ®iÓm rÊt cao th× ®Æc tr­ng v¨n ho¸ l¹i cã ®iÓm rÊt thÊp (0.3 ®iÓm). TuyÕn sè 5, trang phôc ®­îc 1 ®iÓm cßn phong tôc tËp qu¸n vµ lÔ héi kh«ng cã trong lÞch tr×nh Trekking tour (0 ®iÓm). TuyÕn sè 1, 2 vµ 3 lµ c¸c tuyÕn Trekking tour ®i qua b¶n lµng ng­êi H'M«ng sinh sèng, thÝch hîp víi kh¸ch du lÞch, cã môc ®Ých t×m hiÓu v¨n ho¸ th«ng qua mét sè yÕu tè c¬ b¶n lµ trang phôc truyÒn thèng, phong tôc tËp qu¸n vµ c¸c lÔ héi. D©n téc H'M«ng ë Sa Pa lµ mét d©n téc ®­îc kh¸ch du lÞch quan t©m ®Æc biÖt nhÊt trong 3 nhãm d©n téc (H'M«ng, Dao, Xa Phã). Do ng­êi H'M«ng cã ®Æc ®iÓm c­ tró riªng, t¸ch biÖt víi thÕ giíi bªn ngoµi mµ ®Õn nay vÉn cßn gi÷ ®­îc nhiÒu vÎ hoang s¬ cæ x­a, cã b¶n s¾c v¨n ho¸ rÊt ®éc ®¸o, ®èi lËp víi nh÷ng g× mµ con ng­êi x· héi hiÖn ®¹i th­êng gÆp. KiÕn tróc nhµ cöa, trang phôc ®Æc tr­ng kh¸c biÖt víi c¸c d©n téc kh¸c tháa m·n nhu cÇu t×m hiÓu nh÷ng ®iÒu míi l¹ cña du kh¸ch. NÕu ®i t×m hiÓu s©u h¬n n÷a du kh¸ch sÏ thÊy ®­îc sù g¾n bã víi thiªn nhiªn, yªu cuéc sèng, l¹c quan, sù s¸ng t¹o trong trang phôc vµ kiÕn tróc nhµ trÖt cña ng­êi H'M«ng ë Sa Pa. C¸c phong tôc tËp qu¸n còng rÊt l¹ lÉm nh­ c¸c phong tôc trong ®¸m ma, ®¸m c­íi, tËp qu¸n canh t¸c ruéng bËc thang, h×nh thµnh nh÷ng c¸nh ®ång ruéng bËc thang cã bÒ dµy lÞch sö, cã gi¸ trÞ truyÒn thèng v¨n ho¸. YÕu tè lÔ héi cña d©n téc H'M«ng còng cã nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ mang tÝnh céng ®ång vµ truyÒn thèng d©n téc cao. Trong lÔ héi cßn cã nhiÒu trß ch¬i, c¸c tiÕt môc v¨n nghÖ nãi vÒ quª h­¬ng, ®Êt n­íc, cuéc sèng hµng ngµy vµ t×nh yªu ®«i løa ®­îc c¸c chµng trai, c« g¸i H'M«ng tr×nh diÔn rÊt cã nghÖ thuËt. Ngoµi nh÷ng yÕu tè ®Æc tr­ng v¨n ho¸ trªn, c¸c dông cô lao ®éng hµng ngµy, ®å dïng vµ c¸c nh¹c cô truyÒn thèng, c¸c mãn ¨n d©n téc còng gãp phÇn lµm phong phó thªm nguån TNDL nh©n v¨n, cµng gîi thªm tÝnh tß mß, ham hiÓu biÕt cña du kh¸ch. Víi sù ®a d¹ng phong phó, ®Æc s¾c vµ ®éc ®¸o cña b¶n s¾c v¨n ho¸ H'M«ng ë lµng b¶n C¸t C¸t, SÝn Ch¶i, Lao Ch¶i nªn ®iÓm sè cho 3 tuyÕn nµy cao, ®Æc biÖt lµ tuyÕn sè 1 cã ®iÓm sè tèi ®a (5 ®iÓm) v× lµng T¶ Van lµ n¬i sinh sèng cña d©n téc Gi¸y nªn TNDL nh©n v¨n ®a d¹ng vµ phong phó h¬n tuyÕn sè 2 vµ 3. C¸c yÕu tè cña ®Æc tr­ng v¨n ho¸ phong phó, ®éc ®¸o vµ ®Æc s¾c trªn cïng víi ®Æc ®iÓm ®Þa bµn c­ tró cña ng­êi H'M«ng ë l­ng chõng nói lµ nguån TNDL rÊt phï hîp víi lo¹i h×nh Trekking tour kÕt hîp t×m hiÓu v¨n ho¸. c) Møc ®é sö dông TNDL §iÓm sè cho møc ®é sö dông TNDL cña 4 tuyÕn du lÞch kh¶o s¸t lµ: TuyÕn sè 1 (2.5 ®iÓm), tuyÕn sè 2 (3.5 ®iÓm), tuyÕn sè 3 (2 ®iÓm) vµ tuyÕn sè 5 (1.5 ®iÓm). TuyÕn sè 2 cã sè l­îng kh¸ch ®Õn th¨m nhiÒu nhÊt trong 4 tuyÕn kh¶o s¸t t¹i San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i. TNDL nh©n v¨n vµ TNDL tù nhiªn ®Òu ®­îc khai th¸c nh­ng møc ®é sö dông TNDL nh©n v¨n (4 ®iÓm) nhiÒu h¬n møc ®é sö dông TNDL tù nhiªn (3 ®iÓm). Kh¸ch ®Õn tham quan du lÞch bao gåm c¶ kh¸ch du lÞch quèc tÕ vµ kh¸ch du lÞch néi ®Þa. §Æc biÖt tuyÕn nµy cã ®iÓm du lÞch C¸t C¸t, SÝn Ch¶i gÇn trung t©m thÞ trÊn Sa Pa nªn kh¸ch du lÞch néi ®Þa tËp trung ë ®©y rÊt ®«ng. Hµng n¨m cã 71% kh¸ch du lÞch néi ®Þa ®Õn th¨m C¸t C¸t. Tuy nhiªn, hÇu hÕt kh¸ch du lÞch néi ®Þa chØ ®Õn th¨m C¸t C¸t vµ quay trë vÒ thÞ trÊn Sa Pa sau ®ã dïng xe c¬ giíi ®Õn ®iÓm du lÞch Nói XÎ, th¸c B¹c. Hä Ýt ®Õn b¶n SÝn Ch¶i ®Ó tham quan mÆc dï kho¶ng c¸ch tõ C¸t C¸t ®Õn SÝn Ch¶i kh«ng xa (kho¶ng 20 phót ®i bé). Lý do chñ yÕu lµ lµng SÝn Ch¶i cã ®iÒu kiÖn vÖ sinh kh«ng s¹ch sÏ, TNDL kh«ng cã g× kh¸c so víi ë C¸t C¸t, chØ cã kh¸c lµ d©n c­ ë ®©y sèng tËp trung ®«ng ®óc h¬n. Kh¸ch quèc tÕ còng tËp trung ®«ng ë C¸t C¸t chiÕm 51% trong tæng sè kh¸ch ®Õn Sa Pa vµ hä lµ kh¸ch du lÞch chñ yÕu tiÕn hµnh ®i bé xuyªn rõng lªn ®iÓm du lÞch Nói XÎ, Th¸c B¹c ®Ó hoµ m×nh vµo thiªn nhiªn, thö th¸ch víi b¶n th©n. Kh¸ch du lÞch ViÖt Nam rÊt Ýt ®i bé m¹o hiÓm xuyªn rõng ®Ó ®Õn Nói XÎ, Th¸c B¹c. Trong sè kh¸ch ®Õn Sa Pa thùc hiÖn Trekking tour chñ yÕu ®Õn tõ c¸c n­íc Ch©u ¢u chiÕm ®«ng nhÊt (58%), sau ®ã lµ kh¸ch B¾c Mü (16%), óc (13%), Canada (6%)... Kh¸ch Ch©u ¢u chñ yÕu ®Õn tõ c¸c n­íc Ph¸p, Anh, Hµ Lan, §an M¹ch. VÒ mïa vô du lÞch: ho¹t ®éng du lÞch ë tuyÕn nµy diÔn ra quanh n¨m ®èi víi kh¸ch du lÞch néi ®Þa tõ th¸ng 6 ®Õn th¸ng 7 vµ kh¸ch du lÞch quèc tÕ tõ th¸ng 10 ®Õn th¸ng 12, c¸c th¸ng cßn l¹i vÉn cã kh¸ch ®Õn th¨m nh­ng kh«ng nhiÒu. C¬ së vËt chÊt phôc vô Trekking tour nhiÒu h¬n so víi c¸c tuyÕn kh¸c, chñ yÕu vÉn lµ c¸c quÇy b¸n ®å uèng vµ b¸nh kÑo, 6 nhµ nghØ ë SÝn Ch¶i vµ mét tr¹m y tÕ phôc vô kh¸ch du lÞch ë th«n C¸t C¸t. Ngoµi ra cßn cã ®­êng bª t«ng ë th«n C¸t C¸t vµ ®­êng leo lªn th¸c B¹c phôc vô ®i l¹i ng¾m c¶nh nh­ng l¹i lµm mÊt ®i vÎ ®Ñp hoang s¬, c¶nh quan thiªn nhiªn. Kh¶ n¨ng liªn kÕt tour dÔ dµng, nèi kÕt tour víi ®Ønh Fan si pan t¹o tuyÕn du lÞch: Sa Pa - C¸t C¸t - SÝn Ch¶i - Nói XÎ - Fan si pan - Th¸c B¹c - Sa Pa. C¸c ®¬n vÞ tæ chøc Trekking tour chñ yÕu lµ c¸c ®¬n vÞ kh«ng chuyªn xuÊt ph¸t tõ c¸c ®¬n vÞ kinh doanh l­u tró ®ã lµ c¸c nhµ nghØ, kh¸ch s¹n. Kh¸ch néi ®Þa th­êng mua tour cña c¸c ®¬n vÞ kinh doanh kh«ng chuyªn nµy. TuyÕn sè 1: Sè l­îng kh¸ch ®Õn th¨m ®«ng chØ sau tuyÕn sè 2. Cã 2 lo¹i kh¸ch tham gia Trekking tour trªn tuyÕn nµy, mét lo¹i ®i vÒ trong ngµy vµ mét lo¹i ngñ b¶n. Sè kh¸ch ®i vÒ trong ngµy th­êng lín h¬n rÊt nhiÒu so víi l­îng kh¸ch ngñ b¶n. Tr­êng hîp ngñ b¶n chØ cã ë T¶ Van chø kh«ng cã ë Lao Ch¶i. §a sè kh¸ch ®Õn th¨m quan lµ kh¸ch quèc tÕ, rÊt Ýt kh¸ch lµ ng­êi ViÖt Nam. Kh¸ch chñ yÕu ®i theo ®oµn, mçi ®oµn tõ 2 - 10 ng­êi. Th«ng th­êng mçi ngµy cã 3 ®Õn 5 ®oµn kh¸ch tíi tham vµ ho¹t ®éng du lÞch ë ®©y diÔn ra quanh n¨m, ®«ng nhÊt lµ c¸c th¸ng 3, 4, 5, 6, 7, 10 vµ 11. C¬ së vËt chÊt ë Lao Ch¶i phôc vô du lÞch (trong ®ã cã Trekking tour) hÇu nh­ ch­a cã g× chØ cã mét vµi qu¸n nhá b¸n ®å uèng vµ b¸nh kÑo, mét ®iÓm dõng ch©n ë th«n Lý Lao Ch¶i gÇn T¶ Van. Kh¶ n¨ng liªn kÕt tour dÔ dµng víi c¸c b¶n l©n cËn t¹o tuyÕn du lÞch hoµn chØnh. Kh¶ n¨ng tiÕp cËn khã h¬n tuyÕn sè 2 nh­ng l¹i dÔ h¬n tuyÕn sè 3 vµ 5. TuyÕn sè 3 vµ 5 cã sè l­îng kh¸ch Ýt nhÊt, TNDL tù nhiªn phong phó, ®a d¹ng, ®éc ®¸o vµ ®Æc s¾c nh­ng ch­a ®­îc khai th¸c triÖt ®Ó. C¬ së vËt chÊt phôc vô du lÞch ch­a cã g× ngoµi mét sè bËc bª t«ng ë ®iÓm xuÊt ph¸t Nói XÎ. C¸c ®iÓm dõng ch©n vµ nghØ qua ®ªm chñ yÕu lµ dùa vµo thiªn nhiªn. Kh¸ch ph¶i mang theo ®å dïng c¸ nh©n vµ c¸c trang thiÕt bÞ hç trî cho chuyÕn ®i. §¬n vÞ tæ chøc hai tour nµy th­êng lµ ®¬n vÞ kinh doanh Trekking tour chuyªn nghiÖp, kh¸ch quèc tÕ th­êng mua tour cña c¸c ®¬n vÞ kinh doanh chuyªn nghiÖp nµy. Ngoµi ra cßn cã mét sè c«ng ty l÷ hµnh trong n­íc cã chi nh¸nh v¨n phßng ®¹i diÖn ë Sa Pa hay c¸c thµnh phè lín nh­ Hµ Néi, Sµi Gßn, HuÕ, H¶i Phßng... d) §é nh¹y c¶m cña m«i tr­êng §é nh¹y c¶m cña m«i tr­êng trong c¸c tuyÕn kh¶o s¸t ®­îc s¾p xÕp theo thø tù gi¶m dÇn lµ: TuyÕn sè 5 vµ 2 cã ®iÓm sè trung b×nh cao nhÊt lµ 3 (®iÓm). C¸c tuyÕn cßn l¹i gi¶m dÇn theo thø tù: tuyÕn sè 3 (2.5 ®iÓm), tuyÕn sè 1 (2 ®iÓm) TuyÕn sè 3 vµ 5 cã møc ®é nh¹y c¶m cña m«i tr­êng tù nhiªn thÊp nhÊt (1 ®iÓm) do ®Æc tr­ng cña vïng sinh th¸i nh¹y c¶m, dÔ thay ®æi khi cã sù can thiÖp qu¸ møc tõ bªn ngoµi. TuyÕn sè 5 lµ tuyÕn kh«ng ®i qua lµng b¶n nµo nªn ®é nh¹y c¶m cña m«i tr­êng nh©n v¨n 5 ®iÓm. TuyÕn sè 3 lµ tuyÕn ®i chØ ®i qua hai lµng b¶n C¸t C¸t vµ SÝn Ch¶i ®Ó lªn ®Ønh Fan si pan, Ýt t¸c ®éng ®Õn b¶n s¾c v¨n ho¸ truyÒn thèng cña ng­êi H'M«ng, ®Æc biÖt lµ trang phôc truyÒn thèng, kiÕn tróc nhµ ë nªn cã møc ®é nh¹y c¶m m«i tr­êng nh©n v¨n cao (4 ®iÓm). Tuy nhiªn nÕu ho¹t ®éng du lÞch ph¸t triÓn å ¹t kh«ng quan t©m ®Õn ®êi sèng cña ng­êi d©n th× ®é nh¹y c¶m cña m«i tr­êng nh©n v¨n sÏ gi¶m ®i. TuyÕn sè 2: M«i tr­êng tù nhiªn vµ nh©n v¨n cïng cã ®é nh¹y c¶m nh­ nhau (3 ®iÓm). §é nh¹y c¶m cña m«i tr­êng tù nhiªn cao v× tuyÕn nµy chØ ®i qua vïng ®Öm cña VQG Hoµng Liªn víi c¸c HST rõng thø sinh nghÌo, n­¬ng rÉy. M«i tr­êng nh©n v¨n Ýt chÞu sù t¸c ®éng cña ho¹t ®éng du lÞch do ng­êi H'M«ng cã truyÒn thèng gi÷ g×n b¶n s¾c d©n téc, cuéc sèng cßn t¸ch biÖt víi ®êi sèng bªn ngoµi. TuyÕn sè 1 lµ tuyÕn cã ®é nh¹y c¶m t­¬ng ®èi thÊp vÒ c¶ m«i tr­êng tù nhiªn vµ nh©n v¨n. §Æc biÖt lµ m«i tr­êng nh©n v¨n cã ®iÓm thÊp nhÊt trong 4 tuyÕn ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ v× ®iÓm du lÞch Lao Ch¶i nèi kÕt víi c¸c ®iÓm du lÞch cña x· T¶ Van cã d©n téc Gi¸y sinh sèng, mét d©n téc ®· chÞu sù t¸c ®éng cña ho¹t ®éng du lÞch nªn ®é nh¹y cña m«i tr­êng nh©n v¨n cña tuyÕn nµy thÊp (2 ®iÓm). §é nh¹y c¶m cña m«i tr­êng tù nhiªn (2 ®iÓm) thÊp h¬n tuyÕn sè 2 v× tuyÕn nµy cã HST rõng tróc thuÇn loµi dÔ bÞ ph¸ vì h¬n. §é nh¹y c¶m ®­îc ®¸nh gi¸ trong mèi quan hÖ víi c¸c t¸c ®éng cña ho¹t ®éng du lÞch. V× vËy t¸c ®éng tiªu cùc hay tÝch cùc cña ho¹t ®éng du lÞch lªn m«i tr­êng sÏ lµm thay ®æi ®é nh¹y c¶m cña m«i tr­êng tù nhiªn vµ nh©n v¨n, ¶nh h­ëng ®Õn TNDL. * NhËn xÐt Nh­ vËy qua ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ ë trªn cho thÊy, tuyÕn nµo cã ®Çy ®ñ hai lo¹i TNDL tù nhiªn vµ nh©n v¨n th× cã ®iÓm sè cao. Thø tù tõ cao ®Õn thÊp cña tæng ®iÓm sè c¸c tuyÕn lµ: TuyÕn sè 3 (35 ®iÓm), TuyÕn sè2 (32 ®iÓm), TuyÕn sè 1 (30 ®iÓm) vµ TuyÕn sè (21 ®iÓm). TuyÕn sè 3 cã nguån TNDL phong phó nhÊt, ®a d¹ng, ®éc ®¸o vµ ®Æc s¾c bëi ®Æc tr­ng tù nhiªn ®¹t ®iÓm sè tèi ®a (5 ®iÓm) vµ ®Æc tr­ng v¨n ho¸ cña d©n téc H'M«ng (3.7 ®iÓm) ë ®iÓm du lÞch C¸t C¸t, SÝn Ch¶i. Kh¶ n¨ng tiÕp cËn l¹i dÔ dµng thuËn lîi v× ë gÇn thÞ trÊn Sa Pa nh­ng viÖc thùc hiÖn mét tour hoµn chØnh th× l¹i kh«ng ®­îc du kh¸ch sö dông hÕt do kh¸ch thùc hiÖn Trekking tour chñ yÕu lµ kh¸ch quèc tÕ vµ hä quan t©m ®Õn TNDL nh©n v¨n h¬n. V× vËy møc ®é sö dông TNDL kh«ng cao (2 ®iÓm). §é nh¹y c¶m cña m«i tr­êng trung b×nh do ho¹t ®éng du lÞch nãi chung vµ Trekking Tuor nãi riªng diÔn ra ë C¸t C¸t vµ SÝn Ch¶i tõ rÊt sím, c¸c HST tù nhiªn dÔ bÞ ph¸ vì do ho¹t ®éng ®i l¹i du kh¸ch vµ cña ng­êi d©n trång th¶o qu¶. TuyÕn sè 2 (32 ®iÓm) cã ®Æc tr­ng v¨n ho¸ næi bËt lµ nguån TNDL ®­îc kh¸ch quan t©m l¹i cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn dÔ dµng nªn møc ®é sö dông cao (3.5 ®iÓm). §é nh¹y c¶m cña m«i tr­êng (2 ®iÓm). TuyÕn sè 1 lµ tuyÕn cã ®iÓm sè cao thø 3 (30 ®iÓm) sau tuyÕn sè 2. §Æc tr­ng tù nhiªn cã ®iÓm sè kh«ng cao (2 ®iÓm) nh­ng ®Æc tr­ng v¨n ho¸ l¹i cã ®iÓm sè cao tèi ®a v× trong tuyÕn nµy Lao Ch¶i chØ lµ ®iÓm ®Õn ®Çu tiªn trong lé tr×nh nªn ngoµi ®Æc tr­ng v¨n ho¸ H'M«ng cßn cã ®Æc tr­ng v¨n ho¸ d©n téc Gi¸y, ®Æc biÖt lµ b·i ®¸ cæ T¶ Van mét di tÝch lÞch sö ®· ®­îc xÕp h¹ng cÊp quèc gia. Møc ®é sö dông TNDL nh©n v¨n (2.5 ®iÓm) còng nhiÒu h¬n TNDL tù nhiªn vµ cao h¬n tuyÕn sè 3. §é nh¹y c¶m cña m«i tr­êng (3 ®iÓm) còng cao h¬n c¸c tuyÕn kh¸c vµ chØ sau tuyÕn sè 3. TuyÕn sè 5 cã ®iÓm sè thÊp nhÊt (21 ®iÓm), cã ®Æc tr­ng tù nhiªn cao nh­ng TNDL nh©n v¨n kh«ng cã v× kh«ng ®i qua lµng b¶n nµo. §é nh¹y c¶m cña m«i tr­êng tù nhiªn thÊp (1 ®iÓm). Møc ®é sö dông thÊp (1.5 ®iÓm). 5.4 T¸c ®éng cña Trekking tour ®Õn TNDL 5.4.1 T¸c ®éng ®èi víi TNDL tù nhiªn Kh¸ch du lÞch Trekking trong VQG nãi chung vµ ë San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i nãi riªng, chñ yÕu sö dông c¸c thµnh phÇn phÇn khÝ hËu, ®Þa h×nh, phong c¶nh, thuû v¨n mµ Ýt quan t©m tíi sù ®a d¹ng phong phó vµ quý hiÕm cña tµi nguyªn rõng. H¬n thÕ, sè l­îng kh¸ch leo nói Fan si pan Ýt h¬n nhiÒu so víi ®i c¸c tuyÕn ®Õn b¶n lµng d©n téc thiÓu sè tham quan phong c¶nh vµ mét sè TNDL tù nhiªn ë vïng ®Öm cña VQG. Do ®ã t¸c ®éng cña kh¸ch du lÞch lªn TNDL tù nhiªn ë San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i rÊt Ýt, kh¸ch l¹i còng Ýt sö dông c¸c dÞch vô l­u tró ë hai x· nµy mµ tËp trung t¹i thÞ trÊn Sa Pa. Tuy nhiªn ®é nh¹y c¶m cña TNDL tù nhiªn cao, ho¹t ®éng du lÞch rÊt dÔ lµm thay ®æi, ph¸ vì c¸c HST tù nhiªn. MÆc dï Trekking tour lµ mét lo¹i h×nh du lÞch mµ du kh¸ch kh«ng sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng vµ c¸c ph­¬ng tiÖn hiÖn ®¹i hç trî trong chuyÕn ®i cã ¶nh h­ëng ®Õn HST tù nhiªn, chñ yÕu lµ ®i b»ng ®«i ch©n cña m×nh vµ phô thuéc vµo ý thøc cña du kh¸ch trong chuyÕn ®i, ®èi víi TNDL tù nhiªn. §iÒu nµy rÊt thÝch hîp cho môc ®Ých b¶o tån cña VQG vµ gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng ®Õn TNDL tù nhiªn nh­ng víi ®é nh¹y c¶m cao nªn dï chØ lµ sù ®i l¹i å ¹t trong thêi gian ng¾n vµ mét sè hµnh ®éng th¸i qu¸ cña du kh¸ch nh­ chÆt c©y bÎ cµnh, h¸i hoa qu¶ bõa b·i, s¨n b¾n chim thó trªn ®­êng ®i lµ nguyªn nh©n lµm gi¶m sót c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng mét sè sinh vËt trong VQG. Tõ ®ã mÊt ®i sù ®a d¹ng phong phó vµ nguån gen quý hiÕm cña tµi nguyªn sinh vËt. Ngoµi ra viÖc tù ý më ®­êng ®i t¾t, chÆt c©y më réng n¬i dõng ch©n, nghØ qua ®ªm dÉn ®Õn chia c¾t sinh c¶nh, ph¸ vì c¸c HST tù nhiªn dÇn dÇn sÏ kh«ng cßn sù hÊp dÉn ®èi víi du kh¸ch quan t©m ®Õn tµi nguyªn rõng ®Æc biÖt lµ ngµy cµng cã nhiÒu ng­êi muèn ®i du lÞch h­íng tíi thiªn nhiªn, t«n träng vµ b¶o vÖ thiªn nhiªn. Bªn c¹nh ®ã c¸c con ®­êng mßn ®­îc thay thÕ b»ng ®­êng bª t«ng ë C¸t C¸t, ®­êng lªn th¸c B¹c vµ t¹i ®iÓm xuÊt ph¸t Nói XÎ lªn Fan si pan còng lµm mÊt ®i vÎ ®Ñp c¶nh quan tù nhiªn hoang s¬ vèn cã cña TNDL tù nhiªn. 5.4.2 T¸c ®éng ®èi víi TNDL nh©n v¨n Sè l­îng kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn Sa Pa thùc hiÖn Trekking tour nhiÒu h¬n kh¸ch néi ®Þa vµ hä quan t©m ®Õn TNDL nh©n v¨n h¬n v× hä cã tr×nh ®é häc vÊn cao. Do vËy ho¹t ®éng Trekking tour ¶nh h­ëng ®Õn cuéc sèng cña ng­êi d©n téc thiÓu sè ë c¸c ®iÓm du lÞch lµng b¶n trong lé tr×nh Trekking tour, tõ ®ã t¸c ®éng ®Õn TNDL nh©n v¨n. T¸c ®éng tÝch cùc: Du lÞch ph¸t triÓn n©ng cao ®êi sèng ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng, t¨ng thu nhËp cho hä b»ng viÖc t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, sö dông c¸c hµng hãa cña ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng, kh«i phôc mét sè lÔ héi truyÒn thèng. Ngoµi ra sù xuÊt hiÖn cña kh¸ch du lÞch kÐo theo sù giao l­u v¨n ho¸ gi÷a c¸c d©n téc víi nhau vµ víi kh¸ch du lÞch, n©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ cho ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng, lµm phong phó thªm nguån TNDL. T¸c ®éng tiªu cùc: Ho¹t ®éng du lÞch nãi chung, Trekking tour nãi riªng còng lµm thay ®æi mét sè sinh ho¹t truyÒn thèng. §Ó ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch du lÞch muèn mua c¸c s¶n phÈm truyÒn thèng cã tÝnh ®Æc tr­ng, sè ng­êi H'M«ng b¸n hµng rong ngµy cµng nhiÒu trªn c¸c tuyÕn ®­êng Trekking tour. §Æc biÖt ë San S¶ Hå, hä ®eo b¸m, mÌ nheo kh¸ch, lµm mÊt ®i b¶n chÊt thËt thµ, chÊt ph¸c cña ng­êi d©n téc. MÆt kh¸c mét lo¹t c¸c s¶n phÈm v¨n ho¸ ra ®êi nh­ mò, ¸o quÇn, ®ai l­ng, vßng tay, vßng cæ §Ó t¨ng c­êng sè l­îng hµng ho¸ b¸n ra, gi¶m bít c«ng søc, ng­êi d©n téc ®· gi¶m bít ®­êng nÐt hoa v¨n truyÒn thèng, sù phøc t¹p vµ tinh tÕ cña ®­êng nÐt hoa v¨n, s¾c mµu kh«ng cßn nhiÒu. H¬n thÕ n÷a ®Ó tham gia ®­îc nhiÒu h¬n vµo nÒn kinh tÕ du lÞch kiÕm thªm ®­îc nhiÒu tiÒn, ng­êi d©n ®· biÕt mua b¸n c¸c s¶n phÈm v¨n ho¸ vÒ b¸n cho kh¸ch du lÞch, lµm mai mét ®i c¸c nghÒ truyÒn thèng nh­ trång lanh dÖt v¶i, nhuém trµm, lµm ruéng, ®an n¸t... H¬n thÕ n÷a do kh¸ch lµ nh÷ng ng­êi tõ n¬i cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®Õn th¨m c¸c b¶n lµng d©n téc, do ®ã hä mang ®Õn cho ng­êi d©n téc c¶m gi¸c mÆc c¶m vÒ trang phôc vµ cuéc sèng sinh ho¹t cña m×nh, nªn hä cè g¾ng tù lo¹i bá nh÷ng c¸i mµ hä nghÜ lµ thÊp kÐm ®Ó v­¬n tíi c¸i tiÕn bé. Ngay sù di d©n cña ng­êi Kinh ®Õn c¸c th«n b¶n ®Ó lµm ¨n, bu«n b¸n, tham gia vµo ho¹t ®éng du lÞch còng lµ mét t¸c nh©n hñy ho¹i b¶n s¾c v¨n ho¸ téc ng­êi. PhÇn VI KÕt luËn, tån t¹i vµ kiÕn nghÞ gi¶i ph¸p 6.1 KÕt luËn Qua kÕt qu¶ nghiªn cøu b­íc ®Çu kh¶o s¸t ®­îc phÇn nµo TNDL phôc vô Trekking tour t¹i hai x· San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i thuéc VQG Hoµng Liªn. Tõ c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cã thÓ rót ra c¸c kÕt luËn sau: 6.1.1 VÒ nguån TNDL phôc vô Trekking tour t¹i hai x· San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i - TNDL tù nhiªn gåm: vÞ trÝ ®Þa lý, ®Þa h×nh, khÝ hËu, thuû v¨n, sinh vËt cña x· San S¶ Hå vµ x· Lao Ch¶i. - TNDL nh©n v¨n gåm cã: trang phôc truyÒn thèng, kiÕn tróc nhµ ë, phong tôc tËp qu¸n, nghÒ truyÒn thèng, tæ chøc quan hÖ x· héi, sinh ho¹t v¨n hãa v¨n nghÖ cña ng­êi H'M«ng sinh sèng ë hai x· San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i. 6.1.2 VÒ c¸c tuyÕn Trekking tour ®ang thùc hiÖn t¹i hai x· San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i + Lao Ch¶i - T¶ Van (tuyÕn sè 1). + C¸t C¸t - SÝn Ch¶i - Nói XÎ - Th¸c B¹c (tuyÕn sè 2) + C¸t C¸t - SÝn Ch¶i - B·i B»ng - Fan si pan - Nói XÎ (tuyÕn sè 3) + C¸t C¸t - Fan si pan (tuyÕn sè 4) + Nói XÎ - Fan si pan (tuyÕn sè 5) 6.1.3 §¸nh gi¸ nÐt ®éc ®¸o, ®Æc s¾c vµ gi¸ trÞ cña TNDL phôc vô Trekking tour - TNDL tù nhiªn ®a d¹ng phong phó, ®éc ®¸o vµ ®Æc s¾c víi khÝ hËu m¸t mÎ, «n hßa vµo mïa hÌ, mïa ®«ng cã thÓ cã tuyÕt r¬i, mét ngµy cã thÓ cã 4 mïa. §Þa h×nh ®a d¹ng phøc t¹p, suèi vµ th¸c n­íc ®Ñp. Tµi nguyªn sinh vËt ®a d¹ng phong phó vµ quý hiÕm cã gi¸ trÞ khoa häc vµ b¶o tån nguån gen. - TNDL nh©n v¨n víi b¶n s¾c v¨n ho¸ H'M«ng cã nhiÒu ®iÒu kh¸c l¹, t¸ch biÖt víi ®êi sèng bªn ngoµi mµ con ng­êi x· héi hiÖn ®¹i th­êng gÆp nªn cã søc hÊp dÉn lín ®èi víi kh¸ch du lÞch ®Æc biÖt lµ kh¸ch quèc tÕ quan t©m ®Õn cuéc sèng ng­êi H'M«ng. 6.1.4 T¸c ®éng cña ho¹t ®éng Trekking tour lªn TNDL ë San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i - T¸c ®éng lªn TNDL tù nhiªn: Ph¸ vì c¸c HST tù nhiªn hoang s¬ vèn cã, khi du kh¸ch ®i bé å ¹t trong rõng hay x©y dùng c¬ së vËt chÊt, c¬ së h¹ tÇng phôc vô kh¸ch du lÞch vµ ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng. Bªn c¹nh ®ã ho¹t ®éng du lÞch nãi chung vµ Trekking tour nãi riªng cã nh÷ng ®ãng gãp ®Çu t­ trë l¹i cho lÜnh vùc b¶o tån ®Ó ph¸t triÓn nguån TNDL trong VQG Hoµng Liªn. - T¸c ®éng lªn TNDL nh©n v¨n: Kh«i phôc mét sè sinh ho¹t v¨n hãa cña ng­êi H'M«ng ®· bÞ mai mét. Sù giao l­u v¨n hãa gi÷a ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng vµ kh¸ch du lÞch lµm t¨ng thªm sù ®a d¹ng vµ phong phó cña TNDL nh©n v¨n nh­ng còng lµm mÊt ®i sù tinh tÕ cña ®­êng nÐt hoa v¨n, s¾c mµu truyÒn thèng, ng­êi d©n bá quªn c¸c nghÒ truyÒn thèng ®Ó tham gia vµo ho¹t ®éng du lÞch. 6.2 Tån t¹i, kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p 6.2.1 Tån t¹i - TNDL tù nhiªn vµ nh©n v¨n ë hai x· San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i rÊt ®a d¹ng, phong phó, ®éc ®¸o vµ ®Æc s¾c nh­ng ch­a ®­îc khai th¸c ®ång bé. Sè l­îng kh¸ch trekking tíi c¸c b¶n lµng, ®Ó t×m hiÓu b¶n s¾c v¨n hãa ng­êi H'M«ng, lín h¬n nhiÒu so víi sè l­îng kh¸ch ®i bé vµo rõng kh¸m ph¸ thiªn nhiªn.V× vËy ho¹t ®éng Trekking tour Ýt ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn tµi nguyªn rõng, c¶nh quan thiªn nhiªn mµ chØ gi¸n tiÕp th«ng qua sö dông than cñi ®Ó s­ëi Êm, mua c¸c s¶n phÈm tõ rõng (thùc phÈm, d­îc liÖu) cña ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng. - C¬ së vËt chÊt t¹i c¸c th«n b¶n trong hai x· San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i cßn qu¸ nghÌo nµn. HÇu hÕt kh«ng cã nhµ vÖ sinh, nhµ t¾m phôc vô kh¸ch du lÞch. §Æc biÖt lµ nhµ nghØ d©n ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vÒ ¨n uèng hoÆc mét sè trang thiÕt bÞ kh¸c nh­ ch¨n, mµn, ®Öm gèi, qu¹t kh«ng ®Çy ®ñ vµ thiÕu vÖ sinh. Do ®ã mµ sè l­îng kh¸ch ngñ l¹i b¶n th­êng Ýt h¬n nhiÒu so víi sè l­îng kh¸ch ®i vÒ trong ngµy, khi tíi trekking ë c¸c b¶n C¸t C¸t, SÝn Ch¶i, Lao Ch¶i. - C¬ së h¹ tÇng: §o¹n ®­êng giao th«ng tõ Sa Pa ®Õn Lao Ch¶i ch­a ®¶m b¶o an toµn cho kh¸ch du lÞch, cã nhiÒu chç sôt lë ®Êt ®¸ nguy hiÓm cho xe cé ®i l¹i. §o¹n ®­êng bª t«ng ë C¸t C¸t, t¹i ®iÓm xuÊt ph¸t lªn ®Ønh Fan si pan Nói XÎ, ®­êng leo lªn th¸c B¹c rÊt thuËn lîi cho kh¸ch tham quan ®i l¹i, chiªm ng­ìng ngän th¸c. Nh­ng sù can thiÖp qu¸ th« vµo c¶nh quan thiªn nhiªn nh­ vËy ®· lµm mÊt ®i vÎ ®Ñp hoang s¬, tù nhiªn, ¶nh h­ëng ®Õn nguån TNDL tù nhiªn. Du kh¸ch kh«ng cßn c¸i thó leo trÌo ®Ó c¶m nhËn sù hïng vÜ cña thiªn nhiªn. - Sù tham gia cña Céng ®ång ®Þa ph­¬ng vµo du lÞch vµ nguån thu trùc tiÕp cña hä tõ du lÞch cßn qu¸ Ýt ái. Ng­êi d©n t¹i c¸c b¶n chñ yÕu tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng b¸n hµng thæ cÈm, khu©n v¸c hµnh lý. Mét sè ng­êi tham gia vµo dÞch vô h­íng dÉn víi chøc n¨ng dÉn ®­êng vµ khu©n v¸c. Mét vµi nhµ d©n cung cÊp dÞch vô l­u tró qua ®ªm, ®å uèng, thùc phÈm (g¹o, rau, trøng...). MÆt kh¸c sù tham gia Ýt ái nµy chñ yÕu lµ tù ph¸t, kh«ng cã tæ chøc nªn thu nhËp rÊt bÊp bªnh vµ hä th­êng ®eo b¸m, mÌ nheo kh¸ch mua hµng, g©y khã chÞu cho kh¸ch. H¬n thÕ n÷a cuéc sèng cña hä rÊt khã kh¨n, phô thuéc vµo tù nhiªn nh­ nguån n­íc tõ c¸c dßng suèi ®­îc dïng cho c¸c c¸nh ®ång ruéng bËc thang, m¸y thuû ®iÖn nhá, cèi gi· g¹o, nhµ cöa, c¸c ®å dïng, dông cô hµng ngµy ®Òu ®­îc lµm b»ng gç lÊy tõ rõng...V× vËy chÝnh hä lµ nh÷ng ng­êi g©y ra t¸c ®éng lín ®Õn nguån TNDL tù nhiªn. - Mét sè bé phËn c¸c em g¸i nhá ®i b¸n hµng rong, h­íng dÉn kh¸ch du lÞch n­íc ngoµi hoÆc xin tiÒn cña kh¸ch cã nguy c¬ bÞ l¹m dông t×nh dôc, ¶nh h­ëng xÊu ®Õn b¶n s¾c v¨n hãa vµ an ninh quèc gia. §Ó b¶o vÖ vµ gi÷ g×n ph¸t triÓn c¸c nguån TNDL tù nhiªn vµ nh©n v¨n ®ång thêi ph¸t triÓn lo¹i h×nh du lÞch Trekking tour ë San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i mét c¸ch bÒn v÷ng th× ®iÒu quan träng hiÖn nay lµ quan t©m ®Õn cuéc sèng cña ng­êi H'M«ng sinh sèng t¹i hai x· San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i. Bëi v× chÝnh hä lµ ng­êi t¸c ®éng ®Õn TNDL tù nhiªn nhiÒu nhÊt vµ s¸ng t¹o ra TNDL nh©n v¨n phôc vô cho du lÞch nãi chung vµ Trekking tour nãi riªng. 6.2.2 KiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p vÒ n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng, t¨ng thu nhËp cho ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng - Hç trî ng­êi d©n vÒ vèn ®Ó mua c©y, con gièng, x©y dùng c¸c chuång tr¹i vµ mua thøc ¨n gia sóc, gia cÇm. §ång thêi hç trî kü thuËt trång, ch¨n nu«i, ch¨m sãc vµ b¶o vÖ c¸c gièng c©y trång vµ ®µn gia sóc, gia cÇm ®Æc biÖt chó ý ph¸t triÓn nh÷ng loµi c©y, con lµm s¶n phÈm phôc vô cho nhu cÇu ¨n uèng cña kh¸ch khi nghØ vµ qua ®ªm t¹i b¶n nh­ng ph¶i gi¸m s¸t ng­êi d©n ®¶m b¶o an toµn thùc phÈm cho du kh¸ch. - Hç trî cho ®ång bµo thóc ®Èy c¸c ngµnh nghÒ vµ ph­¬ng thøc s¶n xuÊt truyÒn thèng. - X©y dùng nhµ tr­ng bµy t¹i trung t©m x·, lµ n¬i bµy b¸n c¸c s¶n phÈm thñ c«ng, víi nhiÒu mÆt hµng ®a d¹ng phï hîp víi thÞ hiÕu cña kh¸ch du lÞch, tËp trung thu hót kh¸ch ®Õn xem vµ mua hµng t¹o ®iÒu kiÖn cñng cè, ph¸t triÓn tay nghÒ. Ph¸t triÓn m« h×nh du lÞch Craftlink ë c¸c th«n. - Ph¸t triÓn du lÞch céng ®ång ®Ó t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi d©n b»ng viÖc gióp ng­êi d©n tham gia vµo ch­¬ng tr×nh biÓu diÔn v¨n nghÖ truyÒn thèng phôc vô kh¸ch du lÞch. - Gióp ng­êi d©n tham gia vµo c¸c dÞch vô phôc vô kh¸ch trªn ®­êng ®i mét c¸ch cã tæ chøc, lÞch sù vµ lµnh m¹nh. 6.2.3 KiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p vÒ n©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ cho ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng - Tuyªn truyÒn, gi¸o dôc, th«ng tin cho mäi ng­êi d©n hiÓu vÒ du lÞch vµ nh÷ng lîi Ých mµ nã sÏ mang l¹i cho hä. - Tuyªn truyÒn c¸ch øng xö phï hîp ®èi víi du kh¸ch . - Tuyªn truyÒn bá ®i nh÷ng hñ tôc, phong tôc l¹c hËu kh«ng lµnh m¹nh. - CÇn ph¶i ®µo t¹o båi d­ìng tr×nh ®é cho ng­êi d©n ®Ó hä cã kh¶ n¨ng tham gia vµo ho¹t ®éng du lÞch mét c¸ch chñ ®éng. - §µo t¹o h­íng dÉn viªn du lÞch vµ c¸c ®Çu bÕp nÊu ¨n, lÔ t©n lµ ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng.  Ch­¬ng tr×nh du lÞch céng ®ång SA PA - C¸T C¸T - SÝN CH¶I (2 ngµy 1 ®ªm) Ngµy 1: Khëi hµnh t¹i thÞ trÊn Sa Pa lóc 9h, xe « t« ®­a quý kh¸ch ®Õn lµng SÝn Ch¶i, n¬i cã ng­êi H'M«ng sinh sèng. Kh¸ch gÆp ban ®¹i diÖn qu¶n lý Trekking tour ®Ó nghe nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh kh¸ch th¨m quan. Sau ®ã kh¸ch vÒ nhµ nghØ vµ t¹i ®©y kh¸ch cã thÓ tham gia c«ng viÖc th­êng ngµy cïng víi chñ nhµ. §Õn 12h, kh¸ch ¨n c¬m tr­a vµ sau ®ã tËp trung t¹i nhµ C©u l¹c bé Céng ®ång ®Ó h­íng dÉn viªn ®Þa ph­¬ng ®­a kh¸ch ®i th¨m quan lµng ng­êi H'M«ng víi nh÷ng nÐt ®Æc s¾c nh­: V­ên c©y Chµm, cèi gi· g¹o dïng søc n­íc, lß rÌn, ruéng bËc thang vµ rõng c©y Th¶o qu¶. Mét lo¹i c©y cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao t¹i Sa Pa. Buæi tèi kh¸ch tËp trung t¹i nhµ C©u l¹c bé Céng ®ång tham gia c¸c ho¹t ®éng v¨n hãa, v¨n nghÖ. Ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng sÏ tr×nh diÔn nh÷ng bµi h¸t, ®iÖu móa, ©m nh¹c truyÒn thèng cña d©n téc H'M«ng. B¹n sÏ ®­îc mêi tham gia h¸t, móa c¸c giai ®iÖu quª h­¬ng b¹n. Ngµy 2: ¡n s¸ng song kh¸ch tËp trung t¹i nhµ C©u l¹c bé Céng ®ång ®Ó trång c©y, vÖ sinh lµng b¶n vµ c¸c ho¹t ®éng thÓ thao truyÒn thèng nh­: B¾n ná, ®i cµ kheo, ®Èy gËy, kÐo co. ¡n tr­a lóc 11h 30', sau ®ã « t« ®ãn vÒ Sa Pa. KÕt thóc ch­¬ng tr×nh. Gi¸: §oµn 3 kh¸ch: 40 USD/ 1 kh¸ch/ 1 ch­¬ng tr×nh. §oµn 4 kh¸ch: 36 USD/ 1 kh¸ch/ 1 ch­¬ng tr×nh. §oµn 5 - 6 kh¸ch: 31 USD/ 1 kh¸ch/ 1 ch­¬ng tr×nh. §oµn 7 - 9 kh¸ch: 29 USD/ 1 kh¸ch/ 1 ch­¬ng tr×nh. §oµn 10 - 12 kh¸ch: 26 USD/ 1 kh¸ch/ 1 ch­¬ng tr×nh. Bao gåm: TiÒn xe, tiÒn nghØ, h­íng dÉn ®Þa ph­¬ng, phÝ th¨m quan, phÝ ho¹t ®éng v¨n nghÖ, thÓ thao, thæ cÈm, tiÒn ¨n theo ch­¬ng tr×nh (Mét b÷a phô vµ 2 b÷a chÝnh). Tµi liÖu tham kh¶o 1. TrÞnh Lª Anh. B­íc ®Çu t×m hiÓu Trekking tour t¹i Sa Pa - ViÖt Nam. Th¸ng 5 n¨m 2000. 2. NguyÔn S¬n B×nh. B­íc ®Çu t×m hiÓu vai trß cña tµi nguyªn rõng trong c¸c Trekking tour t¹i khu BTTN Hoµng Liªn - Sa Pa (Lµo Cai),2002. 3. B¶n ®å du lÞch Sa Pa. Nhµ xuÊt b¶n b¶n ®å, 2003. 4. Dù ¸n hç trî bÒn v÷ng huyÖn Sa Pa. Kh¶o s¸t Trekking tour t¹i Sa Pa (b¶n th¶o), 2001. 5. Ph¹m Hoµng H¶i. Sa Pa gi÷a trêi m©y tr¾ng - Bót ký l÷ hµnh. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ Quèc gia Hµ Néi, 2003. 6. Ph¹m ThÞ Méng Hoa - L©m ThÞ Mai Lan. Du lÞch víi d©n téc thiÓu sè ë Sa Pa. Nhµ xuÊt b¶n v¨n hãa d©n téc, 2000. 7. NguyÔn TiÕn Kho¸t. V­ên Quèc Gia Hoµng Liªn. Th¸ng 12 n¨m 2003. 8. Ph¹m Trung L­¬ng (Chñ biªn). Du lÞch sinh th¸i - Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn ph¸t triÓn ë ViÖt Nam. Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc. 9. Ph¹m Trung L­¬ng (Chñ biªn). Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng du lÞch ViÖt Nam. Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc. 10. LÞch sö §¶ng bé Sa Pa (TËp 1,2). Nhµ xuÊt b¶n d©n téc, 1996. 11.NguyÔn §øc M¹nh. Quy ho¹ch Du lÞch sinh th¸i. Hµ T©y, 2003. 12. Ph¹m Hång Nguyªn, NguyÔn V¨n S¸ng. Sù ®a d¹ng cña hÖ ®éng vËt nói cao vïng Sa Pa. T¹p chÝ L©m nghiÖp, sè 7 n¨m 1997, trang 21. 13.Vâ Quý, NguyÔn Cö. Danh lôc chim ViÖt Nam. Nhµ xuÊt b¶n N«ng NghiÖp. Hµ Néi, 1995. 14. TrÇn H÷u S¬n. Di s¶n v¨n hãa d©n gian Sa Pa. V¨n nghÖ Lµo Cai, sè 1 n¨m 2004. 15. TrÇn H÷u S¬n. V¨n hãa H'M«ng. Nhµ xuÊt b¶n v¨n hãa d©n téc, 1996. 16. TrÇn §øc Thanh. NhËp m«n khoa häc du lÞch. Nhµ xuÊt b¶n §HQG (1999). 17. NguyÔn NghÜa Th×n - NguyÔn ThÞ Thêi. §a d¹ng thùc vËt cã m¹ch vïng nói cao Fan si pan Sa Pa. Nhµ xuÊt b¶n §HQG (1998). 18. Lª §×nh Thuû. Nguån lîi chim ë HST vïng nói cao Fan si pan - Sa Pa. T¹p chÝ L©m nghiÖp. Sè 7 n¨m 1997, trang 21 19. NguyÔn Minh TuÖ vµ nnk. §Þa lý du lÞch ViÖt Nam. Nhµ xuÊt b¶n Thµnh Phè HCM, 1997. 20. NguyÔn Quèc TrÞ. B¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc ë VQG Hoµng Liªn. T¹p chÝ N«ng NghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n. Sè 9 n¨m 2003, trang 1164, 1165 vµ1166. 21. Tªn c©y rõng ViÖt Nam. Nhµ xuÊt b¶n N«ng NghiÖp. Hµ Néi, 2000. 22.Th¸i V¨n Trõng. Th¶m thùc vËt rõng ViÖt Nam. Nhµ xuÊt b¶n khoa häc vµ kü thuËt. Hµ Néi (1970). Tµi liÖu tiÕng Anh 1. IUCN, 1998: Report "Sa Pa Comunity Tourism Planning Workshop". 2. Frontier - ViÖt Nam Forest Research Programme. Biodiversity servey and conservation evalution, 1999 Danh môc c¸c tõ viÕt t¾t 1.Tµi nguyªn du lÞch : TNDL 2.V­ên quèc gia : VQG. 3.Khu b¶o tån thiªn nhiªn: KBTTN 4.HÖ sinh th¸i : HST 5.§¹i häc quèc gia : §HQG Tr­êng §¹i häc L©m nghiÖp Khoa Qu¶n Lý tµi nguyªn rõng vµ m«i tr­êng Tãm t¾t kho¸ luËn tèt nghiÖp 1. Tªn ®Ò tµi: Kh¶o s¸t vµ ®¸nh gi¸ tµi nguyªn du lÞch phôc vô Trekking tour ë hai x· San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i thuéc VQG Hoµng Liªn - Sa Pa (Lµo Cai). 2. Sinh viªn thùc hiÖn: Ph¹m ThÞ L©m. 3. Gi¸o viªn h­íng dÉn: NguyÔn Thu Thuû. 4. Môc tiªu nghiªn cøu: Môc tiªu nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ ®Ó thÊy râ ®­îc tiÒm n¨ng to lín cña TNDL ë hai x· San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i ®èi víi c¸c lo¹i h×nh du lÞch nãi chung vµ Trekking tour nãi riªng. MÆt kh¸c, nghiªn cøu còng lµm râ thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña lo¹i h×nh du lÞch Trekking tour, ®Ó ®­a ra nh÷ng kiÕn nghÞ gi¶i ph¸p cho viÖc ph¸t triÓn lo¹i h×nh du lÞch Trekking tour mét c¸ch bÒn v÷ng nh»m gãp phÇn vµo nç lùc b¶o tån vµ ph¸t triÓn tµi nguyªn tù nhiªn vµ nh©n v¨n ë San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i trong ®Þa bµn V­ên quèc gia. 5. Néi dung nghiªn cøu - Kh¶o s¸t TNDL tù nhiªn phôc vô Trekking tour ë hai x· San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i. - Kh¶o s¸t TNDL nh©n v¨n phôc vô Trekking tour ë hai x· San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i. - §¸nh gi¸ nÐt ®Æc s¾c, gi¸ trÞ cña TNDL. - Kh¶o s¸t vµ ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng Trekking tour diÔn ra ë San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i. 6. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc - TNDL tù nhiªn ë hai x· San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i gåm: + §Þa h×nh ®a d¹ng, phøc t¹p t­¬ng ph¶n vµ ®éc ®¸o. + KhÝ hËu «n hoµ m¸t mÎ. + Thuû v¨n: HÖ thèng suèi vµ c¸c th¸c n­íc ®Ñp. + Sinh vËt ®a d¹ng phong phó cã nhiÒu loµi quý hiÕm vµ ®Æc h÷u. - TNDL nh©n v¨n víi b¶n s¾c v¨n ho¸ cña ng­êi H'M«ng gåm: + §Þa bµn c­ tró vµ kiÕn tróc nhµ cöa. + Trang phôc truyÒn thèng. + Tæ chøc quan hÖ x· héi. + NghÒ truyÒn thèng. + C¸c lÔ héi. + TÝn ng­ìng t«n gi¸o. + Phong tôc tËp qu¸n. + V¨n nghÖ d©n gian. - C¸c tuyÕn Trekking tour ®ang diÔn ra ë San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i: + Sa Pa - Lao Ch¶i - T¶ Van - Giµng T¶ Ch¶i - Sa Pa (tuyÕn sè 1). + Sa Pa - C¸t C¸t - SÝn Ch¶i - Nói XÎ - Th¸c B¹c - Sa Pa (tuyÕn sè 2). + Sa Pa - C¸t C¸t - SÝn Ch¶i - B·i B»ng - Fan si pan - Nói XÎ - Sa Pa (tuyÕn sè 3). + Sa Pa - C¸t C¸t - Fan si pan - Sa Pa (tuyÕn sè 4). + Sa Pa - Nói XÎ - Fan si pan - Sa Pa (tuyÕn sè5). Xu©n Mai, ngµy 17 th¸ng 5 n¨m 2004 Sinh viªn Ph¹m ThÞ L©m BiÓu 02: KÕt qu¶ kh¶o s¸t tµi nguyªn du lÞch ë san s¶ hå vµ lao ch¶i STT Tµi nguyªn du lÞch 1 Tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn - §Þa h×nh: ®a d¹ng, t­¬ng ph¶n vµ ®éc ®¸o - KhÝ hËu: nhiÖt ®é trung b×nh 15,30C, ®é Èm trung b×nh 86% - Thuû v¨n: suèi M­êng Hoa, th¸c C¸t C¸t, th¸c B¹c - Tµi nguyªn sinh vËt: ®a d¹ng, phong phó vµ quý hiÕm 2 Tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n - §Þa bµn c­ tró vµ kiÕn tróc nhµ ë: ®é cao 800 – 1800 m, nhµ trÖt - Trang phôc truyÒn thèng: quÇn ¸o mµu chµm sÉm, trang søc b»ng -b¹c - Phong tôc tËp qu¸n: tôc “kÐo vî”, canh t¸c ruéng bËc thang - Tæ chøc quan hÖ x· héi: cuéc sèng hoµ thuËn - NghÒ truyÒn thèng: dÖt v¶i, nhuém chµm, thªu thïa vµ nghÒ rÌn - LÔ héi: lÔ TÕt, GÇu Tµo, Nµo Sång - V¨n nghÖ d©n gian: d©n ca H’m«ng, móa khÌn,v.v.. - TÝn ng­ìng t«n gi¸o: thê cóng tæ tiªn BiÓu 03: B¶ng tæng hîp sè l­îng taxon c¸c ngµnh thùc vËt bËc cao cña VQG Hoµng Liªn STT Ngµnh Tªn khoa häc Loµi Chi Hä 1 Ngµnh quyÕt l¸ th«ng Psilotophyta 1 1 1 2 Nhµnh th«ng ®Êt Lycopodiophyta 19 2 2 3 Ngµnh cá th¸p bót Equisetophyta 2 1 1 4 Ngµnh d­¬ng sØ Polypodiophyta 298 86 25 5 Ngµnh h¹t trÇn Gymnospermae 13 10 6 6 Ngµnh h¹t kÝn Angiospermae - Líp mét l¸ mÇm Monocotyledoneae 323 138 24 - Líp hai l¸ mÇm Dicotyledoneae 1368 533 141 Tæng céng 2021 771 200 BiÓu 04: C¸c loµi thùc vËt thuéc nhãm IA ®­îc ghi trong nghÞ ®Þnh 18/H§BT cã ë VQG Hoµng Liªn STT Tªn loµi Tªn khoa häc 1 B¸ch xanh Libecedrus macroplepis Benth et Hook. 2 ThiÕt sam Tsuga yunnanensis (Franch) Mast 3 Th«ng tre Dopocarpus brerifolius (Thunb) D. Don 4 Sam ®á Taxus chinensis Chinh 5 Sam b«ng - V©n nam Smen totaxu yunnaensis Li 6 §inh tïng (PhØ) Cephlotaxus hainanensis H.L.Li BiÓu 05: B¶ng c¸c loµi chim ®Æc h÷u cho kiÓu khÝ hËu ¸ nhiÖt ®íi ë VQG Hoµng Liªn – SaPa STT Tªn loµi Tªn khoa häc 1 Chuèi tiªu ®Êt Pellorneum tickelli 2 Kh­íu ®u«i côt Rimator malacoptilus 3 HoÐt ®u«i côt xanh Brachypteryx montana 4 HoÐt ®u«i côt mµy tr¾ng Brachypteryx leucophrys 5 HoÐt ®u«i côt bông v»n Beachypteryx stellata 6 Oanh ®u«i nhän mµy tr¾ng Erithacus indicus 7 §u«i ®á xanh Rhyacoris fuliginosus 8 §u«i ®á ®Çu tr¾ng Phoenicurus leucocephalus 9 HoÐt ®u«i dµi Hodgsonius phaenicuroides 10 ChÝch choÌ n­íc ®èm tr¾ng Enicurus 11 ChÝch choÌ n­íc l­ng ®èm Enicurus maculatus BiÓu 06: C¸c loµi bß s¸t ®Æc h÷u ë Sa Pa STT Tªn loµi Tªn khoa häc 1 Th¹ch sïng Sa Pa Hemiphuylloduetylus chapaensis 2 §u«i Japalura swinhonis 3 R¾n hæ mang nói Dipsas monticola 4 R¾n bµnh mòi Sa Pa Parahabdophis chapaensis 5 R¾n hæ ®Êt Plagiopholis delacouri 6 R¾n rång ®Çu ®en Subynophis melancephalus 7 R¾n lôc gÐc ®¬n Trimer esurusjerdoni 8 R¾n lôc mòi hÕch Deinaglisrondon acutus BiÓu 07: KÕt qu¶ kh¶o s¸t Trekking tour ë hai x· San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i STT KÕt qu¶ kh¶o s¸t Trekking tour 1 Tµi nguyªn du lÞch phôc vô Trekking tour: tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn vµ tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n 2 C¬ së vËt chÊt phôc vô Trekking tour: quÇy b¸n hµng, tr¹m dõng ch©n, nhµ nghØ, tr¹m y tÕ, nhµ c©u l¹c bé céng ®ång 3 Sù tham gia cña céng ®ång: dÉn ®­êng, khu©n v¸c ®å ®¹c, b¸n hµng, biÓu diÔn v¨n nghÖ 4 Mét sè tuyÕn Trekking tour ®ang ®­îc khai th¸c ë hai x· San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i + Sa Pa - Lao Ch¶i - T¶ Van - Giµng T¶ Ch¶i - Sa Pa (tuyÕn sè 1) + Sa Pa - C¸t C¸t - SÝn Ch¶i - Nói XÎ - Th¸c b¹c - Sa Pa (tuyÕn sè 2) + Sa Pa - C¸t C¸t - SÝn Ch¶i - B·i B»ng - Fan si pan - Nói XÎ - Sa Pa (tuyÕn sè 3) + Sa Pa - C¸t C¸t - Fan si pan - Sa Pa (tuyÕn sè 4) + Sa Pa - Nói XÎ - Fan si pan - Sa Pa (tuyÕn sè 5) 5 Mét sè lé tr×nh cô thÓ + TuyÕn Lao Ch¶I – T¶ Van (1 ngµy) + TuyÕn C¸t C¸t – SÝn Ch¶I – Nói XÎ – Th¸c B¹c (2 ngµy 1 ®ªm) +TuyÕn leo nói Fan si pan (3 ngµy 2 ®ªm) BiÓu 08: B¶ng ph©n tÝch c¸c tiªu chÝ kh¶o s¸t ®Ó ®¸nh gi¸ TNDL phôc vô Trekking tour STT C¸c tiªu chÝ ®Æc tr­ng TuyÕn 1 2 3 5 1 §Æc tr­ng tù nhiªn - §Þa h×nh, ®é cao 2 3 5 4 - C¶nh quan thiªn nhiªn 3 3 5 4 - Tµi nguyªn rõng 1 2 5 4 2 §Æc tr­ng v¨n ho¸ - Trang phôc, nhµ cöa 5 4 4 1 - Phong tôc tËp qu¸n 5 4 4 0 - LÔ héi 5 3 3 0 3 Møc ®é sö dông - TNDL tù nhiªn 2 3 2 1 - TNDL nh©n v¨n 3 4 2 2 4 §é nh¹y c¶m cña m«i tr­êng  M«i tr­êng tù nhiªn 3 2 5 5 - M«i tr­êng nh©n v¨n 3 2 2 0 Tæng 32 30 37 20 BiÓu 09: KiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p STT KiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p 1 Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng, t¨ng thu nhËp cho ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng - Hç trî ng­êi d©n vÒ vèn ®Ó trång trät ch¨n nu«i cung cÊp l­¬ng thùc thùc phÈm phôc vô kh¸ch du lÞch - Hç trî thóc ®Èy ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ s¶n xuÊt truyÒn thèng - X©y dùng nhµ tr­ng bµy c¸c s¶n phÈm thñ c«ng t¹i trung t©m x·. - Ph¸t triÓn du lÞch céng ®ång t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi d©n - Gióp ng­êi d©n tham gia vµo c¸c dÞch vô phôc vô kh¸ch trªn ®­êng ®i mét c¸ch cã tæ chøc, lÞch sù vµ lµnh m¹nh 2 KiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p vÒ n©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ cho ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng - Tuyªn truyÒn, gi¸o dôc, th«ng tin cho mäi ng­êi d©n hiÓu vÒ du lÞch, nh÷ng lîi Ých mµ nã sÏ mang l¹i cho hä - Tuyªn truyÒn c¸ch øng xö víi kh¸ch du lÞch - Tuyªn truyÒn bá ®i nh÷ng hñ tôc, phong tôc l¹c hËu, kh«ng lµnh m¹nh - §µo t¹o, båi d­ìng tr×nh ®é cho ng­êi d©n ®Ó hä tham gia vµo ho¹t ®éng du lÞch mét c¸ch chñ ®éng - §µo t¹o h­íng dÉn viªn du lÞch, lÔ t©n lµ ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng Môc tiªu nghiªn cøu: - T×m hiÓu tiÒm n¨ng tµi nguyªn du lÞch phôc vô Trekking tour ë San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i. - §­a ra mét sè kiÕn nghÞ gi¶i ph¸p cho viÖc ph¸t triÓn lo¹i h×nh du lÞch Trekking tour mét c¸ch bÒn v÷ng, ®ãng gãp vµo nç lùc b¶o tån vµ ph¸t triÓn tµi nguyªn tù nhiªn vµ nh©n v¨n ë San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i. ®èi t­îng nghiªn cøu: - Tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn phôc vô Trekking tour ë San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i. - Tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n phôc vô Trekking tour ë San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i. - ViÖc thùc hiÖn Trekking tour ë San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i. Néi dung nghiªn cøu: - Kh¶o s¸t tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn phôc vô Trekking tour ë San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i. - Kh¶o s¸t tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n phôc vô Trekking tour ë San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i. - §¸nh gi¸ nÐt ®Æc s¾c vµ gi¸ trÞ cña tµi nguyªn du lÞch phôc vô Trekking tour. - Kh¶o s¸t vµ ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng Trekking tour diÔn ra ë San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i. môc lôc Lêi nãi ®Çu. 1 PhÇn I: §Æt vÊn ®Ò. 2 PhÇn II: §èi t­îng, néi dung vµ ph­¬ng ph¸p 5 nghiªn cøu. 2.1 §èi t­îng nghiªn cøu. 5 2.2 Néi dung nghiªn cøu. 5 2.3 Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu. 5 2.3.1 Ph­¬ng ph¸p kÕ thõa. 5 2.3.2 Ph­¬ng ph¸p thùc ®Þa. 6 2.3.3 Ph­¬ng ph¸p pháng vÊn. 6 2.3.4 Ph­¬ng ph¸p thèng kª x· héi häc. 6 PhÇn III: §iÒu kiÖn tù nhiªn - Kinh tÕ x· héi ë hai x· 7 San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i. 3.1 VÞ trÝ ®Þa lý. 7 3.1.1 X· San S¶ Hå. 7 3.1.2 X· Lao Ch¶i. 7 3.2 §Þa h×nh thæ nh­ìng. 7 3.2.1 §Þa h×nh. 7 3.2.2 Thæ nh­ìng. 8 3.3 KhÝ hËu thuû v¨n. 9 3.3.1 KhÝ hËu. 9 3.3.2 Thuû v¨n. 9 3.4 Kinh tÕ x· héi. 10 3.4.1 X· San S¶ Hå. 10 3.4.2 X· Lao Ch¶i. 11 PhÇn IV: Tæng quan vÒ vÊn ®Ò nghiªn cøu. 12 4.1 Lý luËn chung vÒ Trekking tour. 12 4.1.1 Sù h×nh thµnh. 12 4.1.2 Kh¸i niÖm Trekking tour. 13 4.1.3 §Æc tr­ng cña Trekking tour. 15 4.1.4 C¸c thÓ lo¹i Trekking tour. 16 4.1.5 CÊp ®é Trekking tour. 17 4.2 Lý luËn chung vÒ TNDL. 17 4.2.1 Kh¸i niÖm. 17 4.2.2 §Æc ®iÓm cña TNDL. 18 4.2.3 C¸c lo¹i TNDL. 19 PhÇn V: KÕt qu¶ nghiªn cøu. 23 5.1 KÕt qu¶ kh¶o s¸t TNDL ë hai x· San S¶ Hå vµ 23 Lao Ch¶i 5.1.1 TNDL tù nhiªn. 23 5.1.2 TNDL nh©n v¨n. 32 5.2 KÕt qu¶ kh¶o s¸t Trekking tour ë hai x· San S¶ Hå vµ Lao Ch¶i. 36 5.2.1 Kh¸i qu¸t chung. 36 5.2.2 TNDL phôc vô Trekking tour. 37 5.2.3 C¬ së vËt chÊt phôc vô Trekking tour. 38 5.2.4 Sù tham gia cña céng ®ång. 38 5.2.5 Mét sè tuyÕn Trekking tour ®ang ®­îc khai th¸c trong VQG Hoµng Liªn - Sa Pa. 39 5.2.6 Mét sè lé tr×nh Trekking tour cô thÓ. 41 5.3 §¸nh gi¸ TNDL phôc vô Trekking tour. 43 5.3.1 C¸c tiªu chÝ kh¶o s¸t ®Ó ®¸nh gi¸ TNDL. 43 5.3.2 KÕt qu¶ ®¸nh gi¸. 46 5.4 T¸c ®éng cña Trekking tour ®Õn TNDL. 55 5.4.1 T¸c ®éng ®èi víi TNDL tù nhiªn. 55 5.4.2 T¸c ®éng ®èi víi TNDL nh©n v¨n. 56 PhÇn VI: KÕt luËn, tån t¹i vµ kiÕn nghÞ gi¶i ph¸p. 58 6.1 KÕt luËn. 58 6.1.1 VÒ nguån TNDL phôc vô Trekking tour t¹i hai x· San S¶ Hå 58 vµ Lao Ch¶i. 6.1.2 VÒ c¸c tuyÕn Trekking tour ®ang thùc hiÖn t¹i hai x· San S¶ Hå 58 vµ Lao Ch¶i. 6.1.3 §¸nh gi¸ nÐt ®éc ®¸o, ®Æc s¾c vµ gi¸ trÞ cña TNDL 58 phôc vô Trekking tour. 6.1.4 T¸c ®éng cña ho¹t ®éng Trekking tour lªn TNDL ë San S¶ Hå 59 vµ Lao Ch¶i. 6.2 Tån t¹i, kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p. 59 6.2.1 Tån t¹i. 59 6.2.2 KiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p vÒ n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng, t¨ng 61 thu nhËp cho ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng. 6.2.3 KiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p vÒ n©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ cho ng­êi 62 d©n.