Đề tài Kinh nghiệm gia nhập WTO của Trung Quốc và khả năng vận dụng vào Việt Nam

h÷u trÝ tuÖ (TRIP) : Héi ®ång nµy chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c hiÖp ®Þnh riªng cña WTO vµ cã thÓ thµnh lËp c¸c nhãm lµm viÖc d­íi quyÒn m×nh nÕu cÇn thiÕt . Ba uû ban kh¸c ®­îc thµnh lËp bëi héi nghÞ bé tr­ëng cã nhiÖm vô b¸o c¸o lªn héi ®ång chung ®ã lµ : - Uû ban vÒ th­¬ng m¹i vµ ph¸t triÓn :Cã tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn - Uû ban vÒ c¸n c©n thanh to¸n :Cã tr¸ch nhiÖm t­ vÊn cho c¸c thµnh viªn WTO vµ c¸c n­íc kh¸c nh»m gi¶i quyÕt trë ng¹i vÒ c¸n c©n thanh to¸n . - Uû ban vÒ dù to¸n , tµi chÝnh vµ hµnh chÝnh : Gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn tµi chÝnh vµ ng©n s¸ch cña WTO. Nãi tãm l¹i trong c¬ cÊu tæ chøc cña WTO cã rÊt nhiÒu c¬ quan chøc n¨ng nhá . Mçi c¬ quan ®Òu cã chøc n¨ng vµ nhiªm vô riªng cña m×nh nh­ng ®Òu v× môc ®Ých më réng sù ph¸t triÓn cña WTO nãi riªng vµ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i thÕ giíi nãi chung. III. Vai trß cña WTO ®èi víi lîi Ých cña c¸c quèc gia th¸nh viªn. 1.VÒ kinh tÕ - Tham gia vµo WTO sÏ më ra thÞ tr­êng hµng xuÊt khÈu réng lín cho c¸c thµnh viªn th«ng qua xu thÕ c¾t gi¶m thuÕ quan .WTO tiÕn hµnh theo dâi c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña c¸c quèc gia , th«ng b¸o kÞp thêi vµ chÝnh x¸c tíi tõng n­íc thµnh viªn kh¸c . Tõ ®ã tõng n­íc cã nh÷ng ®iÒu chØnh hay bæ xung cho phï hîp . Mét chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña mét quèc gia ph¶i ®­îc c«ng khai râ rµng vµ nghiªm chØnh thùc hiÖn .NÕu tranh chÊp th­¬ng m¹i x¶y ra th× WTO sÏ cö ban träng tµi gåm ba chuyªn gia tõ c¸c n­íc kh«ng liªn quan tíi c¸c bªn tranh chÊp ®Ó hoµ gi¶i , khi hoµ gi¶i xong nÕu bªn nµo vi ph¹m th× buéc ph¶i thay ®æi hµnh ®éng nÕu kh«ng c¸c n­íc thµnh viªn kh¸c sÏ tiÕn hµnh tr¶ ®òa th­¬ng m¹i . Vai trß gi¸m s¸t vµ hoµ gi¶i c¸c chÝnh s¸ch vµ tranh chÊp th­¬ng m¹i cña WTO ®· gãp phÇn t¹o kh«ng khÝ an toµn trong bu«n b¸n , tr¸nh x¶y ra c¸c tranh chÊp ®¸ng tiÕc trong giao l­u hµng ho¸ vµ dÞch vô quèc tÕ . - §èi víi c¸c n­íc ph¸t triÓn , tham gia vµo WTO sÏ cã c¬ héi ®­îc trî gióp kü thuËt t­ vÊn tõ WTO còng nh­ c¸c n­íc thµnh viªn kh¸c .WTO cã nguyªn t¾c lµ dµnh sù ­u tiªn ®Æc biÖt cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn , trî gióp c¸c n­íc nµy qua viÖc c¶i thiÖn hîp t¸c th­¬ng m¹i . C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn lµ thµnh viªn cña WTO kh«ng cÇn cã sù ®¸p øng trë l¹i trong c¸c vßng ®amf ph¸n trong viÖc c¾t gi¶m thóª quan vµ c¸c hµng rµo th­¬ng m¹i kh¸c . WTO trî gióp c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn thùc thi c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ v× trªn thùc tÕ nhiÒu n­íc cã rÊt Ýt kh¶ n¨ng tù vÖ vµ chØ cã thÓ tr«ng cËy vµo luËt chung ®Ó tranh sù ph©n biÖt ®èi xö cña c¸c n­íc b¹n hµng m¹nh h¬n . Ngoµi ra , WTO còng ®· can thiÖp khi cÇn thiÕt ®Ó buéc kh«ng chØ c¸c n­íc ph¸t triÓn mµ c¶ c¸c n­íc NICs ph¶i hµnh ®éng cã tr¸ch nhiÖm trong bu«n b¸n víi c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn h¬n . ChÝnh v× vËy c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn tham gia WTO ®· ®¹t tû lÖ t¨ng tr­ëng vÒ xuÊt khÈu t¨ng nhanh h¬n nhiÒu lÇn so víi møc trung b×nh thÕ giíi . Tham gia vµo WTO c¸c quèc gia còng tËn dông ®­îc nguyªn t¾c chèng b¸n ph¸ gi¸ ®Ó b¶o hé nÒn s¶n xuÊt trong n­íc tr­íc c¸c ®èi thñ n­íc ngoµi nhiÒu vèn , kü thuËt vµ kinh nghiÖm qu¶n lý ®ang s½n sµng b¸n ph¸ gi¸ ®Ó chiÕm thÞ tr­êng - Tham gia vµo WTO c¸c quèc gia sÏ thóc ®Èy ®­îc quan hÖ th­¬ng m¹i quèc tÕ do sù qui ®Þnh râ rµng vÒ c¸c thñ tôc xuÊt nhËp khÈu , c¸c qui ®Þnh vÒ gi¸ c¶ hµng ho¸ cña h¶i quan râ rµng chÝnh x¸c … Víi tÊt c¶ c¸c lîi Ých trªn ta thÊy viÖc tham gia WTO sÏ mang l¹i lîi Ých kinh tÕ cho mäi quèc gia thµnh viªn , bÊt kÓ giµu hay nghÌo , lín hay nhá . 2. VÒ chÝnh trÞ – x· héi - Tham gia vµo WTO sÏ t¹o c¬ héi cã mét chç ®øng tèt cho quèc gia thµnh viªn trªn tr­êng quèc tÕ , kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ quan träng cña m×nh trong bu«n b¸n quèc tÕ , kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ quan träng cña m×nh trong bu«n b¸n quèc tÐ th«ng qua sù b×nh ®¼ng , tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c th­¬ng m¹i vµ cïng cã lîi.Gia nhËp WTO còng chÝnh lµ t¹o cho m×nh thªm mét l¸ phiÕu trong tæ chøc nµy vµ cã thÓ cã c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i ®Ó ®iÒu chØnh quan hÖ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng hãa , dÞch vô quèc gia . - Tham gia vµo WTO sÏ thay ®æi hÖ thèng chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cho râ rµng ,phï hîp . Mäi thñ tôc vµ nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu ph¶i ®­îc gi¶m thiÓu vµ c«ng khai cho mäi ng­êi biÕt vµ nghiªm chØnh thùc hiÖn . §iÒu nµy ®· gióp c¸c quèc gia lo¹i trõ bít c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh«ng lµnh m¹nh vµ t×nh tr¹ng tiªu cùc cña c¸c h¶i quan ë c¸c cöa khÈu … lµm m«i tr­êng kinh doanh th«ng tho¸ng lµnh m¹nh . - Tham gia vµo WTO sÏ thøc ®Èy th­¬ng m¹i quèc tÕ , lµm gi¶m gi¸ c¶ hµng ho¸ quèc tÕ ,n©ng cao ®êi sèng d©n c­ c¸c n­íc . Hµng ho¸ do c¹nh tranh dÉn tíi lu«n thay ®æi vÒ mÉu m· , kiÓu d¸ng ,chÊt l­îng… ®· biÕn ng­êi tiªu dïng thµnh nh÷ng häc viªn suèt ®êi .TÊt c¶ c¸c ®iÒu nµy lµm con ng­êi cµng ph¸t triÓn hoµn thiÖn , x· héi ngµy cµng v¨n minh. IV.C¸c ®iÒu kiÖn gia nhËp WTO 1.Ph¶i lµ quèc gia cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. WTO kh«ng chÊp nhËn bÊt kú quèc gia nµo lµ thµnh viªn mµ gi¸ c¶ hµng ho¸, dÞch vô cña hä kh«ng ph¶i lµ gi¸ c¶ thÞ tr­êng cho dï n­íc nµy cã thÓ ®¹t ®­îc kim ngh¹ch th­¬ng m¹i lín. V× lÝ do nµy mµ kh«ng mét quèc gia XHCN nµo tr­íc ®©y ®­îc trë thµnh thµnh viªn GATT. 2.Ph¶i s½n sµng vµ cã kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c nghÜa vô lµ thµnh viªn. Trë thµnh thµnh viªn WTO, mäi quèc gia ®Òu ph¶i thi hµnh nghiªm chØnh hµng lo¹t c¸c nghÜa vô mµ WTO ®­a ra. Do vËy, ngay tõ khi xem xÐt ®¬n xin gia nhËp, héi ®ång néi c¸c WTO sÏ ph¶i c©n nh¾c kÜ l­ìng xem c¸c n­íc ®Ö ®¬n ®· s½n sµng vµ cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu nghÜa vô hay kh«ng. C¸c nghÜa vô gåm: - C«ng khai vÒ chÕ ®é bu«n b¸n quèc tÕ nh­ chÝnh s¸ch trî cÊp XK, chÝnh s¸ch chèng b¸n ph¸ gi¸, c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ, …, ngoµi ra cßn ph¶i th«ng b¸o c«ng khai c¸c sè liÖu kinh tÕ c¬ b¶n, t×nh h×nh kinh tÕ nãi chung, gi¸ c¶ ®Çu vµo, tiÒn l­¬ng… - Cã nghÜa vô xo¸ bá ph©n biÖt ®èi xö, s½n sµng chÊp nhËn nh÷ng nh©n nh­îng vÒ thuÕ khi cÇn thiÕt. 3.Ph¶i nép ®¬n xin gia nhËp vµ ®­îc sù t¸n thµnh th«ng qua bá phiÕu cña 2/3 sè thµnh viªn trë nªn.Quèc gia muèn gia nhËp ph¶i tr×nh ®¬n xin gia nhËp lªn gi¸m ®èc WTO. Héi ®ång néi c¸c sÏ thµnh lËp mét uû ban xÐt duyÖt ®Ó xem xÐt ®¬n xin gia nhËp sau ®ã uû ban nµy sÏ ®Ò xuÊt ý kiÕn vµ ®­a ra mét dù th¶o nghÞ ®Þnh gia nhËp. Ngoµi ra n­íc xin gia nhËp ph¶i tr×nh mäi v¨n b¶n liªn quan kh¸c nh­ mét b¶n b¸o c¸o vÒ chÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng vµ ph¶i tr¶ lêi c¸c c©u hái th«ng qua ®èi tho¹i víi chñ tÞch uû ban xÐt duyÕt. Sau khi tÊt c¶ c¸c thñ tôc ®· hoµn tÊt, chñ tÞch uû ban xÐt duyÖt sÏ tr×nh lªn WTO ®Ó phª chuÈn. T­ c¸ch cña n­íc thµnh viªn chØ ®­îc phª chuÈn sau cuéc bá phiÕu víi kÕt qu¶ tõ 2/3 n­íc t¸n thµnh trë lªn. Khi mäi ®iÒu kiÖn trªn tho¶ m·n, n­íc ®Ö ®¬n sÏ chÝnh thøc trë thµnh thµnh viªn cña WTO. NghÞ ®Þnh th­ gia nhËp WTO sau khi ®­îc phª chuÈn cña quèc héi n­íc ®Ö ®¬n (th«ng th­êng lµ 30 ngµy sau khi ®­îc quèc héi phª duyÖt) Ch­¬ng II Kinh nghiÖm gia nhËp WTO cña TQ vµ kh¶ n¨ng vËn dông vµo ViÖt Nam I.Trung Quèc víi tiÕn tr×nh gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) Trong h¬n hai thËp kû qua, c«ng cuéc hiÖn ®¹i ho¸ ë Trung Quèc ®· tiÕn hµnh trong bèi c¶nh quèc tÕ ho¸, toµn cÇu ho¸ kinh tÕ thÕ giíi. Toµn cÇu ho¸ ®· ®em l¹i cho Trung Quèc c¶ c¬ héi lÉn th¸ch thøc. Cho ®Õn nay, sù ph¸t triÓn thÞnh v­îng cña Trung Quèc phô thuéc kh¸ nhiÒu vµo c¸c mèi liªn kÕt cña Trung Quèc víi thÕ giíi bªn ngoµi. ChÝnh v× vËy, gia nhËp WTO lµ nhu cÇu thiÕt thùc ®Ó Trung Quèc tiÕp tôc ®i s©u vµo c¶i c¸ch vµ héi nhËp m¹nh mÏ h¬n n÷a vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Gia nhËp WTO, Trung Quèc sÏ cã nhiÒu lîi thÕ trong c¸c trµo l­u kinh tÕ toµn cÇu, TQ sÏ n¾m v÷ng quyÒn chñ ®éng h¬n, giµnh ®­îc sù ph¸t triÓn lín h¬n, bè trÝ nguån tµi nguyªn hîp lý h¬n, lîi dông tèt h¬n c¸c nguån lùc vµ thÞ tr­êng quèc tÕ. ChÝnh v× vËy, gia nhËp WTO lµ con ®­êng quan tréng ®Ó TQ cã thÓ trë thµnh mét c­êng quèc kinh tÕ. NhËn thøc ®­îc ®iÒu nµy, tõ l©u c¸c nhµ l·nh ®¹o Trung Quèc ®· thùc hiÖn nhiÒu cè g¾ng ®µm ph¸n ®Ó TQ ®­îc chÝnh thøc gia nhËp WTO. 1.§µm ph¸n ®a ph­¬ng Ngµy 11/7/86. §¹i sø qu¸n TQ ë liªn hîp quèc t¹i Geneve – TiÒn Giai §«ng göi c«ng hµm cho GATT chÝnh thøc ®Ò xuÊt viÖc chÝnh phñ TQ xin kh«i phôc ®Þa vÞ n­íc tham gia kÝ kÕt hiÖp ®Þnh chung vÒ mËu dÞch vµ thuÕ quan. §Õn th¸ng 6/87, GATT ®· thµnh lËp “Nhãm c«ng t¸c vÒ ®Þa vÞ n­íc tham gia kÝ kÕt hiÖp ®Þnh chung cña TQ”. Tõ n¨m 1986 ®Õn nay, TQ ®· thùc hiÖn hµng lo¹t c¸c biÖn ph¸p më cöa vµ c¶i c¸ch thÓ chÕ mËu dÞch, t¨ng c­êng ®µm ph¸n víi c¸c bªn kÝ kÕt hiÖp ®Þnh chñ yÕu. C¸c cè g¾ng cña TQ ®­îc thÓ hiÖn ë c¸c ®iÓm chÝnh sau: -§Èy m¹nh nhÞp ®é c¶i c¸ch mËu dÞch §¹i héi 14 §CS TQ (1992) tuyªn bè x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng XHCN, lµm cho thÓ chÕ kinh tÕ TQ thÝch øng víi yªu cÇu cña GATT. Trong nh÷ng n¨m 1986 – 1992, TQ ®· c¶i c¸ch m¹nh mÏ thÓ chÕ qu¶n lý ngo¹i th­¬ng, xo¸ bá dÇn sù ®éc quyÒn cña Nhµ n­íc, huû bá dÇn trî cÊp XK. Tõ 1994, TQ huû bá ph¸p lÖnh ®èi víi tæng møc NK, c¶i c¸ch chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i. -Më cöa thÞ tr­êng cã thø tù Kh«ng ®i ng­îc l¹i xu h­íng toµn cÇu ho¸, TQ ®· tõng b­íc më cöa nÒn kinh tÕ theo nhiÒu tÇng nÊc : + Mét lµ: Gi¶m thuÕ quan trªn quy m« lín. + Hai lµ : Tõng b­íc më cöa thÞ tr­êng s¶n phÈm trong n­íc vµ cam kÕt trao ®æi tù do ®ång NDT ë c¸c h¹ng môc th«ng th­êng. + Ba lµ : më cöa mét phÇn thÞ tr­êng tiÒn tÖ vµ b¶o hiÓm trong n­íc, cho phÐp vèn n­íc ngoµi cã ®iÒu kiÖn tù do h¬n khi th©m nhËp thÞ tr­êng vèn trong n­íc + Bèn lµ : Trong cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh ë Ch©u ¸ võa qua, TQ ®· cam kÕt vµ thùc hiÖn cam kÕt kh«ng ph¸ gi¸ ®ång NDT, ®ßng thêi cßn tham gia viÖn trî cho vay ®èi víi c¸c n­íc (Th¸i Lan, Ind«nªxia) ®Ó lµm dÞu vµ gãp phÇn h¹n chÕ cuéc khñng ho¶ng nµy. Cïng víi nhiÒu cè g¾ng kh¸c, trong 15 n¨m qua, TQ lu«n gi÷ th¸i ®é tÝch cùc, ®· tiÕn hµnh gÇn 30 lÇn héi nghÞ nhãm c«ng t¸c ®Þa ph­¬ng vµ hµng tr¨m lÇn ®µm ph¸n song ph­¬ng. Nh÷ng cuéc ®µm ph¸n nµy ®· ®¹t ®­îc rÊt nhiÒu tho¶ thuËn. 2.§µm ph¸n song ph­¬ng a.KÝ kÕt hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i víi Mü, TQ ®· v­ît qua ®­îc trë ng¹i lín nhÊt - §Ó ®i ®Õn ký kÕt hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i, Trung – Mü hai bªn ®· cã qu¸ tr×nh ®µm ph¸n l©u dµi, ®Çy khã kh¨n. Trong nh÷ng n¨m 86 – 89, hai bªn ®· thùc hiÖn 10 lÇn ®µm ph¸n cã tiÕn triÓn vµ ®¹t ®­îc nhiÒu tho¶ thuËn. Trong thêi gian 92 – 95, TQ thùc hiÖn nhiÒu cè g¾ng ®Ó cè gia nhËp WTO vµo cuèi 94 nh­ng Mü ®­a ra yªu cÇu cao nªn TQ kh«ng chÊp nhËn. Trong nh÷ng n¨m 95 – 98, TQ tá ra kh«ng h¨ng h¸i nh­ tr­íc thËm chÝ cã lóc l¹nh nh¹t. Th¸ng 4/1999, thñ t­íng TQ Chu Dung C¬ th¨m Mü víi nhiÒu tho¶ hiÖp vµ nh­îng bé víi Mü nh»m hoµn tÊt ®µm ph¸n vµ ký hiÖp ®Þnh nh­ng phÝa Mü tiÕp tôc ®ßi gi¸ cao h¬n. Ngµy 8/5/99, Mü nÐm bom ®¹i sø qu¸n TQ t¹i Nam T­ lµm quan hÖ hai n­íc bÞ gi¸n ®o¹n. §µm ph¸n Trung – Mü bÞ ngõng l¹i. Víi cuéc gÆp gì Giang Tr¹ch D©n – Clinton ngµy 11/9/99 t¹i héi nghÞ APEC t¹i New Dilan, héi ®µm ®­îc nèi l¹i nh­ng hai bªn vÉn ch­a ®¹t ®­îc tho¶ thuËn. Ngµy 10/11/99, hai bªn nèi l¹i ®µm ph¸n vµ ngµy 15/11/99 hai bªn míi ký kÕt ®­îc hiÖp ®Þnh TM. b.HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i TQ – EU Tr­íc ®©y, TQ vµ EU ®· nhiÒu lÇn th­¬ng thuyÕt, ®Ó ký kÕt hiÖp ®Þnh nµy nh­ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc rÊt h¹n chÕ vµ hai bªn ch­a ®i ®Õn kÕt qu¶ cuèi cïng. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do TQ tõ chèi chÊp nhËn nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ EU ®­a ra liªn quan ®Õn viÖc n©ng tû lÖ cæ phÇn cña c¸c c«ng ty n­íc ngoµi trong c¸c liªn doanh viÔn th«ng vµ b¶o hiÓm t¹i TQ lªn 49%. T¹i nhiÒu phiÕu th¶o luËn trong 4 vßng ®µm ph¸n diÔn ra tõ ®Çu n¨m 2000 ®Õn khi ký kÕt hiÖp ®Þnh, c¸c ®¹i diÖn cña TQ vµ EU tranh c·i rÊt gay g¾t xung quang vÊn ®Ò më cöa khu vùc dÞch vô , viÔn th«ng, lËp liªn doanh SX « t«, b¶o hiÓm nh©n thä, … . Tuy vËy qua 3 vßng ®µm ph¸n ®Çu, hai bªn còng ®· tho¶ thuËn ®­îc 80% c¸c vÊn ®Ò then chèt Sau 5 ngµy th­¬ng l­îng c¨ng th¼ng, ®Õn ngµy 20/5/2000, TQ vµ EU ®· chÝnh thøc ký hiÖp ®Þnh vÒ viÖc TQ gia nhËp WTO. C¸c quan chøc cña EU cho r»ng viÖc ký kÕt hiÖp ®Þnh nµy sÏ lµ ch×a kho¸ më ®­êng ®­a c¸c doanh nghiÖp ch©u ¢u vµo thÞ tr­êng TQ vµ ng­îc l¹i. ViÖc TQ vµ EU ký hiÖp ®Þnh TM cßn gãp phÇn lµm gi¶m th©m hôt TM gi÷a EU víi TQ. Theo c¸c sè hiÖu thèng kª th©m hôt TM, EU – TQ trong n¨m 97 lµ 21,36 tû USD, n¨m 99 lµ 30 tû. VÒ phÝa TQ, theo mét quan chøc TM cÊp cao cña EU, viÖc TQ gia nhËp WTO sÏ “®¸nh dÊu b­íc tiÕn lín trong c«ng cuéc c¶i c¸ch kinh tÕ cña n­íc nµy” Ngoµi Mü vµ EU, TQ cßn ®¹t ®­îc nh÷ng tho¶ thuËn TM song ph­¬ng ®èi víi nhiÒu n­íc kh¸c n÷a. §Õn cuèi th¸ng 10 n¨m 2000, TQ ®· ký kÕt hiÖp ®Þnh TM víi 36 trong tæng sè 37 thµnh viªn cña WTO mµ TQ cÇn ph¶i ký kÕt ( chØ cßn l¹i Mexico). 3.Nh÷ng ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch bªn trong a.TiÕp tôc gi÷ cho ®ång NDT æn ®Þnh, kh«ng mÊt gi¸ b»ng viÖc tiÕp tôc thi hµnh mét chÝnh s¸ch tiÒn tÖ æn ®Þnh, lµnh m¹nh Theo thèng ®èc Ng©n hµng nh©n d©n TQ, TQ ®· vµ ®ang thùc hiÖn 5 träng ®iÓm c«ng t¸c cña nghµnh tiÒn tÖ lµ : -TiÕp tôc thi hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ lµnh m¹nh, tiÕp tôc c¸c biÖn ph¸p gi÷ æn ®Þnh ®ång NDT, ®ång thêi kh«ng ngõng thøc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ. -Thóc ®Èy theo h­íng thÞ tr­êng ho¸ l·i suÊt, x©y dùng chÕ ®é l·i suÊt tiÕp tôc lÊy l·i xuÊt cña ng©n hµng nh©n d©n lµm c¬ së, ®iÒu chØnh theo l·i suÊt tiÒn tÖ, lÊy quan hÖ cung cÇu quyÕt ®Þnh l·i suÊt tiÒn göi -ThiÕt lËp chÕ ®é ng©n hµng th­¬ng nghiÖp hiÖn ®¹i, thùc hiÖn h¹ch to¸n ®éc lËp nh»m ng¨n chÆn t×nh tr¹ng can thiÖp hµnh chÝnh vµo nghiÖp vô ng©n hµng. -Hoµn thiÖn h¬n n÷a chÕ ®é tØ gi¸ hèi ®o¸i dao ®éng ®Þnh ra tõ 1999 lÊy cung cÇu trªn thÞ tr­êng lµm c¬ së, thóc ®Èy h¬n n÷a viÖc ®ång NDT cã thÓ ®æi ®­îc sang c¸c h¹ng môc vèn ®Çu t­. -TiÕp tôc më cöa h¬n n÷a nghµnh tiÒn tÖ víi bªn ngoµi theo nguyªn t¾c c¹nh tranh b×nh ®¼ng cïng cã lîi. b.TiÕp tôc c¸c nç lùc c¶i c¸ch nghµnh ng©n hµng. c.§Èy m¹nh h¬n n÷a c¶i c¸ch c¸c DN nh­ng ®ång thêi më ®­êng cho c¸c DN t­ nh©n ph¸t triÓn. d.§Èy m¹nh c¶i c¸ch kinh tÕ n«ng th«n. Víi nç lùc cè g¾ng trªn, ngµy 11/11/2001 võa qua Trung Quèc ®· chÝnh thøc ®­îc c«ng nhËn lµ thµnh viªn míi cña WTO . II.ThuËn lîi vµ khã kh¨n cña TQ trong qu¸ tr×nh gia nhËp WTO 1.Khã kh¨n TQ muèn gia nhËp WTO víi t­ c¸ch cña mét n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ g¸nh v¸c tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô phï hîp víi TQ. Trong khi ®ã, Mü vµ c¸c n­íc ®µm ph¸n l¹i ®¸nh gi¸ cao tr×nh ®é vµ thùc lùc cña TQ, ®ßi TQ gia nhËp WTO víi ®iÒu kiÖn cña mét n­íc ph¸t triÓn. C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cã thÓ xo¸ bá h¹n chÕ ®Çu t­ trong kho¶ng thêi gian 5 n¨m sau khi gia nhËp WTO nh­ng c¸c n­íc ph¸t triÓn chØ yªu cÇu 2 n¨m lµ hoµn thµnh. NÕu coi TQ lµ n­íc ph¸t triÓn, TQ sÏ ph¶i g¸nh v¸c nghÜa vô quèc tÕ kh«ng thÝch øng víi tr×nh ®é ph¸t triÓn vµ quyÒn lîi cña m×nh. Theo phÝa TQ, nh­ vËy lµ kh«ng c«ng b»ng vµ hä kh«ng chÊp nhËn. - Mü vµ c¸c bªn ®µm ph¸n ®­a ra nh÷ng ®iÒu kiÖn hµ kh¾c, TQ khã cã thÓ ®¸p øng nh÷ng ®iÒu kiÖn cña hä. Ch¼ng h¹n cuèi n¨m 1994 c¸c bªn ®µm ph¸n yªu cÇu TQ gi¶m tû lÖ thuÕ nhËp khÈu b×nh qu©n tõ 44,6% tõ n¨m 92 xuèng cßn 8, 96%. §Õn hÌ n¨m 1997 Mü yªu cÇu TQ gi¶m tû lÖ thuÕ quan b×nh qu©n cña 4073 s¶n phÈm c«ng nghiÖp xuèng cßn 6,9%. Do søc c¹nh tranh cña CN trong n­íc cßn yÕu, TQ khã cã thÓ thùc hiÖn yªu cÇu nµy. VÒ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan, TQ ®· cam kÕt huû bá 600 trong sè 700 lo¹i quy ®Þnh phi thuÕ quan nh­ng c¸c bªn ®µm ph¸n l¹i yªu cÇu TQ ®­a ra thêi gian biÓu huû bá toµn bé quy ®Þnh phi thuÕ quan. VÒ s¶n phÈm n«ng nghiÖp, c¸c bªn ®µm ph¸n yªu cÇu TQ sau khi kh«i phôc ®Þa vÞ ë GATT ph¶i gi¶m ngay thuÕ s¶n phÈm n«ng nghiÖp b»ng møc cña c¸c n­íc ph¸t triÓn nh­ NhËt B¶n. VÒ mËu dÞch, dÞch vô, TQ ®· ®­a ra cam kÕt tiÕp tôc më cöa nghµnh ®iÖn tÝn, du lÞch vËn t¶i, hµng kh«ng d©n dông, ng©n hµng, b¶o hiÓm, … vv, tæng céng më cöa 36 nghµnh vµ tiÓu nghµnh ®øng ®Çu trong sè c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ng c¸c bªn ®µm ph¸n vÉn cho r»ng, ph¹m vi më cöa nghµnh dÞch vô cña TQ vÉn hÑp, yªu cÇu TQ më cöa réng trªn ph¹m vi toµn quèc. -TiÕn tr×nh ®µm ph¸n bÞ c¶n trë nghiªm träng bëi nh©n tè chÝnh trÞ, c¸c bªn ®µm ph¸n, chñ yÕu do Mü cÇm ®Çu ®· ®­a ra c¸c yªu cÇu rÊt hµ kh¾c – cã nguån gèc s©u xa tõ nguyªn nh©n chÝnh trÞ. Kh«ng Ýt chÝnh kh¸ch vµ c¸c tËp ®oµn – Mü lo l¾ng r»ng sau khi TQ gia nhËp WTO sÏ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, trë thµnh ®èi thñ ®¸ng gêm cña Mü. V× vËy hä ®· kiÕn nghÞ víi chÝnh phñ Mü ng¨n chÆn viÖc TQ nhanh chãng kh«i phôc ®Þa vÞ ë GATT vµ gia nhËp WTO, c¶n trë viÖc TQ ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n, gi¶m c¸c ¶nh h­ëng n©ng cao ®Þa vÞ cña TQ. - Do ¶nh h­ëng cña nh©n tè b¶o hé trong n­íc, nÒn kinh tÕ TQ cßn nhiÒu yÕu kÐm, ®Æc biÖt trong hÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng, trong nhiÒu nghµnh, nhiÒu lÜnh vùc cßn cã nhiÒu kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh víi c¸c yªu cÇu cña WTO, møc ®é më cöa cña TQ cßn thÊp h¬n møc ®é b×nh qu©ncña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. §èi víi TQ, môc ®Ých c¬ b¶n cña viÖc gia nhËp WTO lµ ®Ó t¨ng c­êng søc m¹nh quèc gia, do ®ã TQ quyÕt kh«ng tr¶ gi¸ b»ng viÖc hi sinh æn ®Þnh x· héi vµ t­¬ng lai ph¸t triÓn. V× vËy, c¸c nhµ l·nh ®¹o TQ ®· nhiÒu lÇn nhÊn m¹nh 3 nguyªn t¾c khi gia nhËp WTO lµ : + TQ gia nhËp víi t­ c¸ch lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn + NÕu kh«ng cã TQ th× tæ chøc WTO kh«ng hoµn chØnh. +TQ gia nhËp WTO trªn c¬ së c©n b»ng gi÷a nghÜa vô vµ quyÒn lîi. Mét khi WTO cÇn TQ, TQ thµ gia nhËp chËm, mét chót chø kh«ng vµo ngay ®Ó ®æi lÊy tæn thÊt. ThuËn lîi: - §· ký hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i Trung -Mü -HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i Trung Quèc –EU. -Trung Quèc ®· thùc hiÖn nhiÒu cè g¾ng ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch bªn trong ®Ó chuÈn bÞ cho viÖc chuÈn bÞ cho viÖc chÝnh thøc cho viÖc trë thµnh viªn cña WTO. -TiÕp tôc gi÷ cho ®ång NDT æn ®Þnh , kh«ng mÊt gi¸ b»ng viÖc chÝnh phñ tiÕp tôc thi hµnh mét chÝnh s¸ch tiÒn tÖ æn ®Þnh . -NhËn ®­îc sù ñng hé cña c¸c quèc gia thµnh viªn vµ ®Æc biÖt lµ Mü. III.ThuËn lîi vµ khã kh¨n cña Trung Quèc khi gia nhËp WTO 1.ThuËn lîi . Tham gia vµo WTO , Trung Quèc sÏ kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng bÞ ph©n biÖt ®èi xö trong bu«n b¸n quèc tÕ , ®­îc tiÕp cËn víi nhiÒu thÞ tr­êng míi vµ cã thªm nhiÒu b¹n hµng ®Ó ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh . §iÒu nµy ®· t¹o ra nhiÒu thuËn lîi cho Trung Quèc nh­ sau: -Thø nhÊt, më réng thÞ phÇn cña Trung Quèc trªn tr­êng Quèc TÕ vµ thóc ®Èy th­¬ng m¹i ph¸t triÓn. Víi yªu cÇu gi¶m dÇn vµ tiÕn tíi xo¸ bá hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan (h¹n ng¹ch) cña WTO , ngo¹i th­¬ng cña Trung Quèc sÏ cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn m¹nh mÏ. HiÖn nay 90% kim ng¹ch ngo¹i th­¬ng cña Trung Quèc lµ víi c¸c n­íc thµnh viªn cña WTO . Gia nhËp WTO , xuÊt khÈu cña Trung Quèc ®Æc biÖt lµ xuÊt khÈu hµng dÖt may sÏ nhanh chãng chiÕm ®­îc thÞ tr­êng thÕ giíi. Hµng dÖt may ®­îc coi lµ hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña Trung Quèc . Kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng nµy chiÕm tíi 1/4 tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Trung Quèc . hiÖn nay mÆt hµng nµy chÞu nhiÒu h¹n chÕ cña hµng rµo thuÕ quan vµ h¹n ng¹ch nhËp khÈu cña ph­¬ng t©y . Víi hiÖp ®Þnh vÒ hµng dÖt may ATC cña WTO th× ®Õn n¨m 2005 th× mäi h¹n chÕ vÒ hµnh dÖt may sÏ ®ù¬c huû bá . dù tÝnh kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Trung Quèc vÒ mÆt hµng nµy sÏ t¨ng gÊp ®«i møc hiÖn nay vµ ®¹t 70 tû USD vµo n¨m 2005. Bªn c¹nh viÖc më réng xuÊt khÈu hµng ho¸ trong n­íc , Trung Quèc cßn tËn dông ®­îc c¬ héi tõ viÖc nhËp khÈu hµng ho¸ cña c¸c n­íc ngoµi . B»ng c¸ch lùa chän nhËp khÈu nh÷ng hµng ho¸ cã kü thuËt cao , nh÷ng c«ng nghÖ míi nhÊt ,Trung Quèc cã thÓ nhanh chãng ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh cã kü thuËt cao , nh÷ng ngµnh mòi nhän cña ®Êt n­íc t¹o ®iÒu kiÖn rót ng¾n thêi gian vµ nhanh chãng ®uæi kÞp c¸c nuøc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi. C¸c c«ng ty s¶n xuÊt trong n­íc cã ®Çu vµo lµ hµng nhËp khÈu sÏ cã nhiÒu c¬ héi lùa chän víi gi¸ rÎ h¬n . Hµng ho¸ cña c¸c c«ng ty nµy sÏ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ . ThÝ dô h·ng Aton Th­îng H¶i, mét h·ng s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng kiÓm tra tù ®éng trªn c¸c d©y truyÒn s¶n xuÊt ph¶i nhËp tõ 3-5 triÖu USD linh kiÖn h»ng n¨m . NÕu Trung Quèc gia nhËp WTO , thuÕ nhËp khÈu sÏ gi¶m tõ 12%xuèng cßn 7%vµ h·ng nµy sÏ tiÕt kiÖm ®­îc mçi n¨m tõ 15.000 ®Õn 2.000 USD -Thø hai ,thu hót vèn, c«ng nghÖ vµ kinh nghiÖm qu¶n lÝ kinh tÕ th«ng qua ®Çu t­. Tuy thu nhËp cña ng­êi Trung Quèc cßn thÊp nh­ng víi sè d©n 1,2 tû ng­êi (chiÕm 1/5 d©n sè thÕ giíi ) vµ møc sèng ngµy cµng ®­îc n©ng cao , Trung Quèc lµ mét thÞ tr­êng khæng lå ®Çy høa hÑn . Gia nhËp WTO chÝnh phñ Trung Quèc ®· thùc hiÖn nh÷ng chÝnh s¸nh thuÕ ­u ®·i ®èi víi ®Çu t­ ®Ó t¹o m«i truêng ®Çu t­ thuËn lîi nh»m thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi . LÜnh vùc h­ëng thuÕ ­u ®·i gåm nguyªn liÖu míi , ®Iön t­ vi m¹ch … nh÷ng liªn doanh cung cÊp nguyªn kiÖu míi cho Trung Quèc hoÆc xuÊt khÈu 70% nguyªn liÖu cña hä cã thÓ ®­îc gi¶m thuÕ xuÊt xuèng cßn 10% . S¶n phÈm c«ng nghÖ vµ th«ng tin hiÖn nay chÞu møc thuÕ xuÊt lµ 13,3% nh­ng ®Õn n¨m 2005 , Trung Quèc sÏ bá mäi thø thuÕ ®¸nh vµo s¶n phÈm nµy . Víi m«i tr­êng ®Çu t­ hÊp dÉn nh­ vËy, Trung Quèc sÏ thu hót ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi . HiÖn nay , trong sè 500 c«ng ty ®a quèc gia lín nhÊt thÕ giíi cã tíi trªn 200 c«ng ty ®Çu t­ vµo Trung Quèc . §Çu t­ trùc tiÕp lµ d¹ng ®Çu t­ g¾n liÒn víi c¸c kü n¨ng vÒ kü thuËt , qu¶n lý vµ lùc l­îng lao ®äng cã tay nghÒ cao . Më cöa ®èi víi ®Çu t­ trùc tiÕp sÏ gióp Trung Quèc nhanh chãng b¾t kÞp c«ng nghÖ cña c¸c n­íc c«ng nghiÖp tiÕn . Ngoµi ra, Trung Quèc cßn quan t©m ®Õn viÖc h­íng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cho c¸c khu vùc kÐm ph¸t triÓn . T¹o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®ång ®Òu h¬n . -Thø ba, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ tÝnh hiÖu qu¶ trong nÒn kinh tÕ ®ång thêi t¹o ra m«i tr­êng c¹nh tranh b×nh ®¼ng cho c¸c doanh nghiÖp . Yªu cÇu tù do ho¸ th­¬ng m¹i cña WTO sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng ho¸ cña c¸c n­íc thµnh viªn dÔ dµng th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Trung Quèc . §iÒu nµy g©y søc Ðp buéc hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp Trung Quèc ph¶i chÊp nhËn møc ®é c¹nh tranh khèc liÖt. C¹nh tranh khèc liÖt ®Æt doanh nghiÖp ®øng tr­íc hai con ®­êng hoÆc ph¸ s¶n hoÆc tù v­¬n lªn . Mét nhµ kinh tÕ häc vÒ Trung Quèc cho r»ng mét khi c¸c c«ng ty Trung Quèc bÞ c¹nh tranh nhiÒu h¬n th× hä sÏ trë nªn n¨ng ®éng h¬n trong viÖc t¹o ra s¶n phÈm míi, c¶i tiÕn c¸c dÞch vô , h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm … ThÝ dô trong nghµnh s¶n xuÊt m¸y vi tÝnh , viÖc xuÊt hiÖn c¸c s¶n phÈm m¸y vi tÝnh tèi t©n cña n­íc ngoµi trªn thÞ tr­êng Trung Quèc ®· lµm thøc tØnh nghµnh nµy . H·ng s¶n xuÊt m¸y vi tÝnh c¸ nh©n lín nhÊt lµ Legende th«ng qua viÖc lµm ®¹i lý cho mét sè h·ng n­íc ngoµi nh­ Toshiba ,IBM, Microsolf… ®· t¨ng c­êng ®Çu t­ , c¶i thiÖn chÊt l­îng vµ ®· trë thµnh mét h·ng m¹nh trªn thÞ tr­êng Ch©u ¸ . N¨m 1997, thÞ phÇn cña Legende trong khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng (trõ NhËt) lµ 3% n¨m 98 lµ 5,4% . HiÖn nay Legende chØ ®øng sau Compag vµ IBM vÒ sè l­îng m¸y tÝnh b¸n ra trong khu vùc Ch©u ¸. Bªn c¹nh ®ã Trung Quèc cßn khuyÕn khÝch c¹nh tranh lµnh m¹nh , xo¸ bá c¸c ­u ®·i dµnh cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc , tiÕn tíi xo¸ bá hoµn toµn viÖc ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n­íc . T¹o m«i tr­êng c¹nh tranh b×nh ®¼ng cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp , lÊy c¹nh tranh lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc chÝnh ®Ó khuyÕn khÝch ®æi míi c«ng nghÖ vµ n©ng cao n¨ng lùc canh tranh cña hµng ho¸ vµ doanh nghiÖp Trung Quèc c¶ trªn thÞ tr­êng néi ®Þa vµ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi . -Thø t­, Thóc ®Èy nhanh h¬n qu¸ tr×nh c¶i c¸ch ë trong n­íc . Tham gia vµo WTO lµ tham gia vµo mét s©n ch¬i réng r·i nhÊt mµ hÇu hÕt c¸c luËt ch¬i ®­îc ®Æt ra ë møc ®é cao , theo tiªu chuÈn cña c¸c n­íc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cao . §Ó héi nhËp ®­¬c víi WTO , Trung Quèc ph¶i thøc ®Èy m¹nh mÏ c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ x· héi , hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch , thóc ®Èy c¶i c¸ch kinh tÕ theo h­íng tù do ho¸ vµ dÇn dÇn xo¸ bá b¶o hé vÒ thuÕ quan , t¹o m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh vµ t¨ng tr­ëng v÷ng vµng , nhanh chãng . NÒn kinh tÕ Trung Quèc mÆc dï ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu rÊt to lín trong c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ , song vÉn lµ mét nÒn kinh tÕ ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ mét nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng . §Ó ®­îc chÊp nhËn lµ thµnh viªn cña WTO ,Trung Quèc ®· thùc hiÖn nhiÒu c¶i c¸ch kinh tÕ . Th¸ng t­ n¨m 1996 Trung Quèc gi¶m thuÕ b×nh qu©n ®ãi víi 4900 danh môc hµng ho¸ tõ 35,9% xuèng cßn 23% . H¹n chÕ nhËp khÈu ®­îc huû bá ®èi víi 167 danh môc . ChØ cßn 348 mÆt hµng cÇn xem xÐt c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan . Do ®ã tû lÖ tù do ho¸ ®· t¨ng lªn ®Õn 95% .Th¸ng 11/96 t¹i héi nghÞ APEC ë Malina trung Quèc th«ng b¸o sÏ : Gi¶m thuÕ quan b×nh qu©n tõ 23%xuèng cßn 15% vµo n¨m 2000: Xem xÐt c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan ®èi víi 384 danh môc vµ huû bá tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan kh«ng phï hîp víi luËt lÖ cña WTO : 3. Söa ®æi luËt lÖ vµ c¸c qui ®Þnh liªn quan ®Õn b¶o hé c¸c quúen së h÷u trÝ tuÖ . -Thø n¨m , t¹o c¬ héi viÖc lµm vµ ®em l¹i lîi Ých cho ng­êi lao ®éng . Theo dù tÝnh cña mét sè tæ chøc quèc tÕ , Trung Quèc gia nhËp WTO, GDP h¨ng n¨m sÏ t¨ng thªm 3%, t­¬ng ®­¬ng víi 30 tØ USD vµ h¬n 10 triÖu c¬ héi viÖc lµm , cã thÓ gi¶i quyÕt ®­îc phÇn nµo sè l­îng lao ®éng d­ thõa hiÖn nay . MÆt kh¸c , viÖc h¹ thÊp thuÕ , më cöa thÞ tr­êng sÏ n©ng cao søc mua cña ng­êi lao ®éng . Bªn c¹nh nh÷ng c¬ héi mµ qu¸ tr×nh tù do ho¸ ®em l¹i , Trung Quèc còng ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu thö th¸ch . 2.Khã kh¨n cña Trung Quèc khi gia nhËp WTO Trung Quèc lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn nªn tr×nh ®é kü thuËt ,tr×nh ®é qu¶n lý… cã sù chªnh lÖch rÊt lín so víi c¸c n­íc ph¸t triÓn . Tham gia vµo WTO, Trung Quèc hoµn toµn ph¶i tu©n thñ theo c¸c nguyªn t¾c cña tæ chøc nµy . Do ®ã sÏ xuÊt hiÖn mét lo¹t c¸c vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt nh­ sau: -Thø nhÊt ,nguån thu cña ng©n s¸ch Nhµ n­íc bÞ gi¶m m¹nh . Quy ®Þnh kh«ng ph©n biÖt ®èi xö vµ chÕ ®é tèi huÖ quèc cña WTO buéc Trung Quèc ph¶i c¾t gi¶m thuÕ quan . Trong thùc tÕ , thuÕ nhËp khÈu kh«ng chØ lµ nguån thu ng©n s¸ch chñ yÕu mµ cßn lµ c«ng cô b¶o hé nÒn s¶n xuÊt ch­a ®ñ søc c¹nh tranh. ThuÕ gi¶m dÉn ®Õn thu ng©n s¸ch gi¶m , møc ®é b¶o hé cho s¶n xuÊt trong n­íc gi¶m. §Ó nguån thu cho ng©n s¸ch kh«ng bÞ gi¶m , c¸c s¾c thuÕ trong n­íc ph¶i ®iÒu chØnh l¹i , lµm ¶nh h­ëng ®Õn mÆt b»ng gi¸ cña mét sè mÆt hµng vµ mÆt b»ng gi¸ chung cña nÒn kinh tÕ. -Thø hai, c¸c doanh nghiÖp cña Trung Quèc ph¶i ®èi mÆt víi sù c¹nh tranh gay g¾t ch­a tõng cã . C¹nh tranh mét mÆt khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ph¶i v­¬n lªn , mÆt kh¸c , c¹nh tranh còng khiÕn c¸c doanh nghiÖp trong n­íc l©m vµo t×nh tr¹ng khã kh¨n, ®Æc biÖt lµ nghµnh c«ng nghiÖp non trÎ hoÆc c¸c nghµnh c«ng nghiÖp chñ ®¹o cña nÒn kinh tÕ.trong thùc tÕ,®iÒu kiÖn c¹nh tranh thay ®æi cã thÓ lµm mÊt thÞ tr­êng trong n­íc vµ gi¶m sót trong xuÊt khÈu dÉn ®Õn tham hôt c¸n c©n thanh to¸n. Nghµnh xe h¬i sÏ chÞu ¶nh h­ëng ®Çu tiªn .Do ®ã b¶o hé thuÕ quan còng nh­ phi thuÕ quan , gi¸ thµnh cña s¶n phÈm t¨ng lªn lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng nµy trªn thÞ tr­êng . C¸c doanh nghiÖp cã qui m« nhá sÏ bÞ t¸c ®éng rÊt lín. Nghµnh n«ng nghiÖp :sau khi gia nhËp WTO , b¶o hé mËu dÞch vÒ n«ng s¶n sÏ gi¶m, ­u thÕ gia n«ng s¶n thÊp kh«ng cßn n÷a .ViÖc gi¶m vµ tõ bá trî cÊp xuÊt khÈu sÏ lµm t¨ng gi¸ n«ng s¶n nãi chung vµ gi¸ lóa m× sÏ t¨ng h¬n 5%. HiÖn nay, gi¸ l­¬ng thùc cña Trung Quèc ®· cao h¬n so víi thÞ tr­êng thÕ giíi. H¬n n÷a, thÞ tr­êng n«ng s¶n trong n­íc bÞ ¶nh h­ëng v× hµng n«ng s¶n thÕ giíi gi¸ thÊp trµn vµo, g©y khã kh¨n cho viÖc tiªu thô hµng cïng lo¹i cña Trung Quèc. Mét sè nghµnh míi ph¸t triÓn thËm trÝ cßn ®øng tr­íc nguy c¬ sèng cßn, c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n kh«ng cã hiÖu qu¶ bÞ ph¸ s¶n hµng lo¹t . -Thø ba, Trung Quèc ph¶i chÊp nhËn c¸c chuÈn mùc quèc tÕ trong kinh doanh. Do ®ã ph¶i chÊp nhËn thÓ chÕ quèc tÕ trong c¸c tranh chÊp vµ thõa nhËn c¸c chuÈn mùc quèc tÕ trong luËt ph¸p quèc gia. TÊt c¶ c¸c v¨n b¶n luËt vµ ®iÒu lÖ kh«ng phï hîp víi nh÷ng qui ®Þnh quèc tÕ ®Òu ph¶i söa ®æi .Trong qu¸ tr×nh thùc hiªn nÕu cã vi ph¹m ph¶i tu©n theo c¸c qui ®Þnh quèc tÕ . Võa qua Trung Quèc ®· vi ph¹m hiÖp ®Þnh thùc hiÖn quyÒn s¬ h÷u trÝ tuÖ ký kÕt n¨m 1995. Mét sè nhµ m¸y ®· sao chÐp bÊt hîp ph¸p phÇn mÒm m¸y tÝnh, ©m nh¹c, phim ¶nh ,s¸ch b¸o ­íc tÝnh thiÖt h¹i 1,8 tû USD. Trung Quèc ®· ph¶i cam kÕt ®ãng cöa c¸c nhµ m¸y bÊt hîp ph¸p ®ã. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ qu¸ tr×nh tÊt yÕu kh¸ch quan . Kinh nghiÖm cho thÊy r»ng trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh më cöa kh«ng cã mét nÒn kinh tÕ nµo trªn thÕ giíi kh«ng ph¶i chÞu nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh song thiÖt thßi lín nhÊt lµ ®øng ngoµi qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ . VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i x¸c ®Þnh thêi gian vµ møc ®é héi nhËp phï hîp víi t×nh kinh tÕ trong n­íc . NÕu héi nhËp qu¸ møc th× nÒn kinh tÕ sÏ kh«ng thÝch nghi kÞp . Ngù¬c l¹i nÕu më cöa qu¸ Ýt sÏ bá lì c¬ héi do thÕ giíi ®em l¹i vµ kh«ng phï hîp víi xu thÕ chung cña thêi ®¹i IV.ThuËn lîi vµ khã kh¨n cña ViÖt Nam 1. ThuËn lîi Ngµy 15/7/94. VN trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña ASEAN. TiÕp ngay sau ®ã, 15/2/95, VN ®· ký nghÞ ®Þnh th­ gia nhËp hÖ thèng thuÕ quan ­u ®·i cã hiÖu lùc chung (CEPT) trong khu vùc mËu dÞch. Tù do ASEAN – AFTA. Theo nghÞ ®Þnh nµy ViÖt Nam kÕt më réng trªn c¬ së cã ®i , cã l¹i MFN vµ ®èi xö quèc gia c¸c lo¹i thuÕ doanh thu , thuÕ hµng xa xØ , x¸c ®Þnh tØ gi¸… cho c¸c n­íc thµnh viªn ASEAN vµ cung cÊp th«ng tin khi cã yªu cÇu . Ngoµi ra ViÖt Nam còng tÝch cùc ®µm ph¸n song ph­¬ng víi c¸c n­íc thµnh viªn APEC vµ 12/1998 ViÖt Nam ®· chÝnh thøc ®­îc trë thµnh thµnh viªn cña tæ chøc nµy . víi t­ c¸ch lµ thµnh viªn cña APEC vµ ASEAN ViÖt Nam ngµy cµng më réng c¸c cuéc ®µm ph¸n ®a ph­¬ng nh»m thøc ®Èy sù ph¸t triÓn c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i vµ c¾t gi¶m thuÕ quan . - Còng trong thêi gian võa qua n­íc ta còng ®· ®¸m ph¸n song ph­¬ng víi mét sè quèc gia nh­ Mü , Trung Quèc , EU …Cô thÓ trong th¸ng 10 quèc héi Mü ®· th«ng qua hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh gia nhËp WTO Bªn c¹nh c¸c thµnh tùu ®¹t ®­îc trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n th× ViÖt Nam cßn ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu kh¸c nh­ : + VÒ kinh tÕ : N¨m 1986 n­íc ta ®· chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ tõ quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc vµ ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu to lín vÒ kinh tÕ , tèc ®é t¨ng tr­ëng ë møc cao. Tæng s¶n phÈm trong n­íc (GDP) trong thêi kú 1991 – 2000 ®· t¨ng b×nh qu©n lµ 7,4% , theo ®ã tæng gi¸ trÞ GDP ®¹t gÊp ®«i n¨m 1990, GDP theo ®Çu ng­êi t¨ng 1,8 lÇn. +N«ng nghiÖp ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¸ vµ toµn diÖn nhiÒu lÜnh vùc, gi¸ trÞ s¶n l­îng toµn nghµnh t¨ng bÝnh qu©n hµng n¨m 5,6%. Trong ®ã n«ng nghiÖp t¨ng 5,4% , thuû s¶n t¨ng 9,1% , l©m nghiÖp t¨ng 2,1% . Næi bËt nhÊt lµ s¶n l­îng thùc t¨ngb×nh qu©n mçi n¨m lµ 1,1tÊn. S¶n l­îng n¨m 2000 ®¹t 34 triÖu tÊn, ®­a møc l­¬ng thùc b×nh qu©n ®Çu ng­êi tõ 294,9 kg n¨m 1990 lªn 436 kg n¨m 2000. ViÖt Nam tõ n­íc nhËp khÈu l­¬ng thùc hµng n¨m trë thµnh n­íc xuÊt khÈu ®øng thø 2 trªn thÕ giíi. S¶n l­îng cña mét sè c©y c«ng nghiÖp trong thêi kú 1999-2000 ®· t¨ng kh¸ cao :Cµ phª t¨ng 4,7 lÇn , cao su t¨ng 4,2 lÇn, s¶n l­îng thuû s¶n t¨ng b×nh qu©n trong 10 n¨m lµ 8,85%. +Gi¸ trÞ s¶n l­îng c«ng nghiÖp t¨ng b×nh qu©n trong 10 n¨m qua lµ kho¶ng 12,8%-13% n¨m . DÇu khÝ cã møc t¨ng tr­ëng cao nhÊt trong toµn nghµnh c«ng nghiÖp .S¶n l­îng dÇu th« n¨m 2000 ®· t¨ng gÊp 6 lÇn n¨m 1990 + Ho¹t ®éng xuÊt khÈu còng cã møc t¨ng tr­ëng næi bËt , tæng kim ngh¹ch xuÊt khÈu 10 n¨m qua ®· t¨ng b×nh qu©n lµ 18,2%, t¨ng gÊp 5,3 lÇn so víi n¨m 1990. Tèc ®é t¨ng tr­ëng gi¸ trÞ xuÊt khÈu b×nh qu©n h»ng n¨m 10 n¨m qua lµ 17,5% . Tæng gi¸ trÞ xuÊt nhËp khÈu n¨m 2000 ®· t­¬ng ®­¬ng tæng GDP . Vån ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) ®· t¨ng rÊt ®¸ng kÓ . TÝnh ®Õn quÝ I n¨m 1999 ®· cã 2624 dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ víi tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 35,8 tû ®« la , nÕu tÝnh c¶ vèn bæ xung lµ 40,3 tû USD Trong 10 n¨m vèn FDI ®· chiÕm kho¶ng 28% tæng sè vèn ®Çu t­ toµn x· héi . - VÒ chÝnh trÞ – x· héi: ViÖt Nam ®­îc coi lµ n­íc cã nÒn chÝnh trÞ æn ®Þnh nhÊt . §©y lµ mét thuËn lîi lín cho n­íc ta trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ còng nh­ qu¸ tr×nh tham gia c¸c ho¹t ®éng ®èi ngo¹i . ViÖt Nam mong muèn lµm b¹n víi mäi quèc gia trªn thÕ giíi trªn c¬ së hîp t¸c b×nh ®¼ng tù nguyÖn kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau . ChÝnh v× vËy sè b¹n hµng trong th­¬ng m¹i quèc tÕ cña ViÖt Nam ®· t¨ng lªn kh«ng ngõng trong nh÷ng n¨m qua . ViÖt Nam ®· cã quan hÖ ngo¹i giao víi kho¶ng 160 n­íc trªn thÕ giíi vµ ®· trë thµnh thµnh viªn quan träng cña APEC vµ ASEAN víi lîi thÕ nµy ViÖt Nam rÊt dÔ ®­îc ñng hé cña c¸c quèc gia trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n gia nhËp WTO HiÖn t¹i ViÖt Nam cã lîi thÕ vÒ nguån nh©n lùc . ViÖt Nam lµ n­íc ®«ng d©n thø 13 trªn thÕ giíi vµ ®Æc ®iÓm cña ng­êi ViÖt Nam lµ th«ng minh s¸ng t¹o cã tinh thÇn häc hái , cã tinh thÇn cao trong nh÷ng t×nh huèng khã kh¨n nhÊt,®éi nhò c¸n bé cña ViÖt Nam ®· vµ ®ang ®­îc ®µo t¹o rÊt ®«ng ®¶o th«ng qua mäi h×nh thøc tõ chÝnh qui , t¹i chøc , ®µo t¹o tõ xa…c¸c trung t©m ®µo t¹o nghÒ ®ang ®­îc mäc nªn rÊt nhiÒu , c¸c tr­êng ®µo t¹o chÝnh qui ®­îc ®µo t¹o qui m« chÊt l­îng, vµ ph­¬ng thøc ®µo t¹o. KhuyÕn khÝch h×nh thøc tù häc ®Ó hoµn thiÖn b¶n th©n c¸ nh©n. Víi lîi thÕ trªn ViÖt Nam cÇn lîi dông tèi ®a ®Ó thøc ®Èy qu¸ tr×nh gia nhËp WTO mét c¸ch nhanh nhÊt vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt . 2.Nh÷ng th¸ch thøc -VÒ kinh tÕ . + C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam chñ yÕu lµ hµng n«ng s¶n cã gi¸ trÞ thÊp, h¬n n÷a cßn bÞ h¹n chÕ bëi n¨ng suÊt, thêi tiÕt , khÝ hËu …®iÒu nµy ¶nh h­ëng tíi gÝa trÞ xuÊt khÈu cña n­íc ta. + VÒ c¹nh tranh Tham gia vµo WTO ViÖt Nam ph¶i thùc hiÖn c¾t gi¶m thuÕ quan , xo¸ bá h¹n ng¹ch víi mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu lµm ¶nh h­ëng tíi b¶o hé trong n­íc. C¹nh tranh trong n­íc sÏ t¨ng lªn do sù trµn vµo cña hµng ho¸ n­íc ngoµi víi chÊt l­îng tèt , gi¸ thµnh kh«ng cao … §iÒu nµy sÏ lµm ¶nh h­ëng kh«ng tèt tíi mét sè ngµnh s¶n xuÊt cßn non yÕu cña n­íc ta. H¬n n÷a ®èi víi c¹nh tranh n­íc ngoµi mét sè hµng c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam cßn ch­a cã søc c¹nh tranh , do vËy khã cã thÓ th©m nhËp thÞ tr­êng cao cÊp nh­ NhËt B¶n , EU… C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu nµy ph¶i chÞu sù canh tranh gay g¾t cñac¸c mÆt hµng cïng chñng lo¹i cña c¸c n­íc trong khu vùc nh­ Th¸i Lan , §µi Loan, Trung Quèc …Do vËy ®©y lµ th¸ch thøc lín cho doanh nghiÖp ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh th©m nhËp thÞ tr­êng quèc tÕ. + Do ¶nh h­ëng cña khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc dÉn ®Õn n­íc ta bÞ gi¶m møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ l­îng ®Çu t­ trùc tÕp n­íc ngoµi . §©y lµ khã kh¨n chung cña khu vùc nh­ng còng ®ßi hái chóng ta ph¶i kh¾c phôc nhanh chãng ®Ó tiÕp tôc qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. Ngoµi ra ViÖt Nam cßn cã mét sè th¸ch thøc lín n÷a vÒ kinh tÕ ®ã lµ sù ch­a hoµn thiÖn cña c¬ chÕ ngo¹i th­¬ng , c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i , c¸c thµnh viªn cña WTO ch­a hoµn toµn tin t­ëng vµo chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña ViÖt nam vµ sù thùc thi c¸c chÝnh s¸ch ®ã trong t­¬ng lai. Mét c¶n trë n÷a vÒ ®éi ngò c¸n bé chuyªn tr¸ch cña ta cßn thiÕu kiÕn thøc vÒ WTO dÉn tíi t×nh tr¹ng thiÕu c¸n bé cã n¨ng lùc thùc sù vÒ chuyªn m«n , ngo¹i ng÷ ®Ó ®µm ph¸n trong c¸c cuéc häp cña WTO . T×nh tr¹ng ®µo t¹o c¸n bé trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y chñ yÕu ®i vµo chiÒu réng , ch­a ®i vµo chiÒu s©u dÉn tíi chÊt l­îng ®µo t¹o ch­a cao . NhiÒu ng­êi kh«ng cã tr×nh ®é ®· lîi dông viÖc häc t¹i chøc ®Ó th¨ng tiÕn … g©y hËu qu¶ sö dông kh«ng hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc , g©y ch¶y m¸u chÊt x¸m .Theo con sè thèng kª gÇn ®©y sè sinh viªn theo häc ®¹i häc t¹i chøc lín h¬n sè sinh viªn chÝnh qui tõ 1-4 lÇn : §HKTQD : 4000/3162 , §HKT-TPHCM :7633/3925 , §HTC :3206/1574 …Tuy nhiªn sè häc t¹i chøc nµy chÊt l­îng ch­a cao do võa lµm võa häc dÉn ®Õn kh«ng cã thêi gian häc tËp , mét sè tr×nh ®é cßn h¹n chÕ. - VÒ chÝnh trÞ –x· héi , ngo¹i giao. Th¸ch thøc lín nhÊt cña n­íc ta trong vÊn ®Ò x· héi ®ã lµ t×nh tr¹ng tham nhòng , tham « , bu«n lËu . NhiÒu c¸n bé cã chøc vô thÈm quyÒn ®· lîi dông ®Ó tham « , hèi lé tiÕp tay cho bu«n lËu lµm mÊt lßng tin cña nh©n d©n vµo §¶ng , mÊt lßng tin cña b¹n bÌ quèc tÕ vµo t×nh h×nh chÝnh trÞ cña n­íc ta . H¬n n÷a c¸c thÕ lùc thï ®Þch sÏ lîi dông t×nh tr¹ng nµy ®Ó thøc ®Èy chèng ph¸ , thùc hiÖn diÔn biÕn hoµ b×nh ®èi víi c¸ch m¹ng n­íc ta , b«i nhä h×nh ¶nh cña n­íc ta trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Mét th¸ch thøc n÷a lµ : chÝnh s¸ch qu¶n lÝ cña n­íc ta cßn qu¸ cång kÒnh nh­ng cßn nhiÒu kÏ hë g©y t×nh tr¹ng gi¶m hiÖu qña qu¶n lÝ kinh tÕ , x· héi cña Nhµ n­íc. Tãm l¹i :Trong qu¸ tr×nh gia nhËp WTO ViÖt Nam cßn nhiÒu vÊn ®Ò ph¶i ®èi mÆt .Nguyªn nh©n c¬ b¶n cña nh÷ng khã kh¨n , th¸ch thøc nµy lµ do ®iÒu kiÖn n­íc ta míi thùc hiÖn ®æi míi kinh tÕ theo h­íng thÞ tr­êng dÉn tíi kinh nghiÖm vÒ thÞ tr­êng cßn cña n­íc ta cßn ch­a nhiÒu . Chóng ta ph¶i ®i tõng b­íc võa ®i võa x©y dùng , võa söa ch÷a ®Ó t×m ra m« h×nh hîp lÝ riªng cña ViÖt Nam . §iÒu nµy dÉn tíi kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt vµ h¹n chÕ vÒ tiÕn ®ä thùc hiÖn . Tuy nhiªn chóng ta cÇn nhanh chãng t×m ra thiÕu sãt ®Ó ®IÒu chØnh kÞp thêi , gióp n­íc ta héi nhËp vµo WTO víi kÕt qu¶ mong muèn . V. Nh÷ng nÐt t­¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt trong ®iÒu kiÖn gia nhËp WTO cña ViÖt Nam vµ Trung Quèc Nh÷ng nÐt t­¬ng ®ång: -ViÖt Nam vµ Trung Quèc ®Òu ®· ký ®­îc hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i víi Mü -§­îc sù ñng hé nhiÖt t×nh cña c¸c n­íc thµnh viªn. -Cã tèc ®é t¨ng tr­ëng trong nh÷ng n¨m qua lµ kh¸ cao vµ æn ®Þnh. -§Òu lµ c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn. -Cã sù t­¬ng ®ång rÊt lín c¶ vÒ v¨n ho¸ vµ thÓ chÕ chÝnh trÞ . -Mong muèn ®­îc trë thµnh viªn cña WTO. -M«i tr­êng chÝnh trÞ æn ®Þnh. b.Kh¸c biÖt : -Trung Quèc ®· cã sù chuÈn bÞ tõ kh¸ l©u(15n¨m). -Trug Quèc cã tiÕng nãi rÊt quan träng trªn r­êng Quèc TÕ. -HÖ thèng luËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch cña Trung Quèc d· t­¬ng ®èi hoµn chØnh. CH¦¥NG III Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó thóc ®Èy tiÕn tr×nh tham gia cã hiÖu qu¶ vµo WTO cña ViÖt Nam Tham gia cã hiÖu qu¶ vµo WTO lµ môc tiªu ®óng ®¾n cña ViÖt Nam v× môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ trong n­íc vµ héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi . Víi c¸c lÝ luËn ë trªn , ®Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh tham gia cã hiÖu qu¶ vµo WTO cña ViÖt Nam , em cã mét sè gi¶i ph¸p sau : I.TiÕp tuc qu¸ tr×nh ®æi míi më cöa nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. §Æc ®iÓm næi bËt cña thÞ tr­êng lµ c¹nh tranh .C¹nh tranh gióp nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, gióp x· héi ®i lªn . Do vËy thóc ®Èy tÝnh c¹nh tranh lµ viÖc lµm ®Çu tiªn vµ cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn cña c¬ chÕ thÞ tr­êng .YÕu tè c¹nh tranh nay cÇn ®­îc ®Èy m¹nh kh«ng chØ gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong n­íc víi nhau mµ cßn gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vµ doanh nghiÖp n­íc ngoµi . §Ó thÞ tr­êng ho¸ thÞ tr­êng néi ®Þa trong n­íc Nhµ n­íc cÇn ph¸t triÓn ®a d¹ng ho¸ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ . Mäi thµnh phÇn kinh tÕ nµy ph¶i b×nh ®¼ng , tù do kinh doanh theo ph¸p luËt , tr¸nh ph©n biÖt gi÷a c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp t­ nh©n , kh¼ng ®Þnh vai trá cña tõng khu vùc kinh tÕ theo tiªu trÝ hiÖu qu¶ vµ tû lÖ ®ãng gãp vµo GDP , ®Çu t­ ph¸t triÓn vµo c¸c lo¹i h×nh kinh tÕ, lÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ quèc doanh lµm chñ ®¹o . II. §Èy m¹nh qóa tr×nh c¶i c¸ch tæ chøc qu¶n lý hµnh chÝnh: N­íc ta míi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng h¬n 10 n¨m . C¸c c«ng viÖc tæ chøc hµnh chÝnh cßn ch­a b¾t kÞp víi sù thay ®æi cña c¬ chÕ trÞ tr­êng .§æi míi c¬ chÕ qu¶n lý hµnh chÝnh lµ c«ng viÖc bøc b¸ch gióp nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn c¶ vÒ ®ãi néi vµ ®èi ngo¹i . Thñ tôc qu¶n lý hµnh chÝnh cµng th«ng tho¸ng th× qu¸ tr×nh kinh doanh cµng ph¸t triÓn , tæ chøc hµnh chÝnh gän nhÑ sÏ võa tiÕt kiÖm ®­îc nh©n s¸ch tr¶ l­¬ng cña Nhµ n­íc, võa tr¸nh viÖc qu¶n lý tr¶ l­¬ng chång chÐo , cång kÒnh dÔ g©y ®Õn t×nh tr¹ng quan liªu , g©y khã dÔ vµ tham nhòng… Trong thùc tÕ nh÷ng n¨m qua , n­íc ta ®· s¾p xÕp l¹i mét sè c¬ cÊu tæ chøc cña chÝnh phñ , s¸t nhËp vµ ®­a ra mét míi ®Ó qu¶n lý chuyªn nghµnh vÝ dô nh­ s¸t nhËp bé ngo¹i th­¬ng vµ bé néi th­¬ng thµnh bé th­¬ng m¹i, x©y dùng bé ®Çu t­ ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi…HiÖn tai cÇn ®æi míi , ®IÒu chØnh c¸c c¬ cÊu cña tõng bé sao cho hiÖu qu¶ vµ phï hîp III , Hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ ®­a chÝnh s¸nh ph¸p luËt triÖt ®Ó vµo cuéc sèng: X©y dùng nhµ n­íc ph¸p quyÒn , ë ®ã Nhµ n­íc b»ng chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt . Do vËy , hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch ph¸p luËt kh«ng chØ lµ môc tiªu tr­íc m¾t nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh gia nhËp WTO mµ cßn lµ c¸i ®Ých cuèi cïng ®Ó nhµ n­íc thùc hiÖn hiÖn vai trß lµm chñ tËp thÓ cña nh©n d©n . §Ó hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt , tr­íc tiªn cÇn ph¶i cã mét lo¹t c¸c bé luËt c¬ b¶n ®Ó ®iÒu tiÕt c¸c quan hÖ kinh tÕ x· héi ph¸t sinh trong côéc sèng . HÖ thèng ph¸p luËt nµy n­íc ta ®· vµ ®ang x©y dùng , hoµn thiÖn dÇn dÇn . MÆt kh¸c , ®Ó trë thµnh thµnh viªn cña WTO th× ta ph¶i x©y dông mét hÖ thèng ph¸p luËt phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c cña WTO vµ t×nh cña ViÖt Nam . Trong nh÷ng n¨m võa qua , chóng ta ®· ®­a ra rÊt nhiÒu luËt míi nh­ luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam , luËt th­¬ng m¹i , luËt ng©n hµng , luËt m«i tr­êng , luËt quyÒn s¬ h÷u trÝ tuÖ … c¸c luËt nµy lµ khung c¬ së ph¸p lý ®Ó chÝnh phñ ®­a ra c¸c nghÞ ®Þnh h­íng dÉn thi hµnh . Tuy nhiªn , qu¸ tr×nh so¹n th¶o luËt cßn bÞ ¶nh h­ëng nhiÒu bëi yÕu tè chñ quan cña nhµ lµm lu©t v× vËy cÇn ph¶i liªn tôc söa ®æi trong thùc tÕ cho phï hîp . VÝ dô luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®· söa hai lÇn vµo n¨m 1992vµ n¨m 1996 , kÌm theo nã lµ sù thay ®æi cña hai v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh. X©y d­ng mét c¬ cÊu hÖ thèng ph¸p luËt råi chóng ta cßn cÇn h­íng dÉn chi tiÕt ®Ó thi hµnh råi ®IÒu chØnh chóng cho phï hîp víi hÖ thèng th­¬ng m¹i thÕ giíi vµ t×nh h×nh trong n­íc . HiÖn nay , luËt th­¬ng m¹i cßn míi ra ®êi cßn ch­a cã v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh , do vËy viÖc ¸p dông luËt cßn ch­a ®¹t hiÖu qu¶ . NÕu s¾p tíi gia nhËp WTO th× ch¾c ch¾n luËt th­¬ng m¹i sÏ gióp ViÖt Nam cã ®­îc mét m«i tr­êng kinh tÕ æn ®Þnh v÷ng ch¾c , gãp phÇn th­c hiÖn th­¬ng m¹i quèc tÕ. -X©y dùng hÖ thèng chÝnh s¸ch kinh tÕ phï hîp : +§èi víi chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ : §Ó gia nhËp ViÖt Nam ph¶i ®­a ra mét ch­¬ng tr×nh thóª xuÊt nhËp khÈu cho hµng c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp còng nh­ dich vô t¹i møc trung b×nh cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn , ViÖt Nam còng ph¶i c¾t gi¶m vµ lo¹i bá c¸c hµng rµo phi thuÕ quan ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng th©m nhËp thÞ tr­êng cña c¸c b¹n hµng th­¬ng m¹i . ngoµi ra , ViÖt Nam còng ph¶i ®èi xö c«ng b»ng trong quan hÖ bu«n b¸n quèc tÕ víi c¸c n­íc thµnh viªn WTO . ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam lµ chÝnh s¸ch cÇn cã nhiÒu ®iÒu chØnh nhÊt v× nã chøa ®ùng nhiÒu néi dung cÇn ®µm ph¸n gia nhËp WTO cña ViÖt Nam . trong ®ã chñ yÕu lµ chÝnh s¸ch thuÕ nhËp khÈu , biÖn ph¸p phi thuÕ quan , biÖn ph¸p chèng bu«n lËu , chèng b¸n ph¸ gi¸ , gi¶m trî cÊp víi hµng trong n­íc . +§èi víi chÝnh s¸ch ®Çu t­ : ViÖt nam cã thÓ ph¶i më réng m«i tr­êng ®Çu t­ vµo mét sè nghµnh dÞch vô kh¸c nh­ tin häc, tµi chÝnh, ng©n hµng , b¶o hiÓm … Nh­ vËy , cã thÓ sÏ t¹o ra sù c¹nh tranh lín vÒ cung cÊp dÞch vô trong n­íc , Tuy nhiªn , ViÖt Nam cã thÓ xem xÐt vÊn ®Ò nµy®Î ®Çu t­ theo mét tØ lÖ nhÊt ®Þnh . +ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i : ®©y lµ chÝnh s¸ch quan träng v× nã ¶nh h­¬ng lín ®Õn viÖc thùc hiÖn c¸c thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ . ChÝnh s¸ch tØ gi¸ cña n­íc ta hiÖn nay lµ chÝnh s¸ch tØ gi¸ linh ho¹t , phï h¬p tõng giai ®o¹n . §iÒu nµy chøng tá chÝnh s¸ch nµy ch­a thËt æn ®Þnh vµ cÇn ®iÒu chØnh th­êng xuyªn . Tãm l¹i : N­íc ta cÇn hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch hÖ thèng ph¸p luËt cho phï hîp vµ cÇn ®­a luËt vµo thùc thi ®µy ®ñ trong thùc tiÔn , tr¸nh t×nh trang thùc thi sai , g©y hËu qu¶ xÊu , lµm ¶nh xÊu ®Õn Nhµ n­íc ph¸p quyÒn còng nh­ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi . CÇn t¨ng c­êng kiÓm tra viÖc thùc hiÖn chèng tÖ n¹n hèi lé , tham « l·ng phÝ. IV. Thóc ®Èy quan hÖ víi c¸c quèc gia trªn thÕ giíi, tÝch cùc tham gia ký kÕt c¸c hiªp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng. Më réng quan hÖ víi c¸c quèc gia trªn thÕ giíi cã vai trß quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt nam , võa gãp phÇn n©ng cao vÞ thÕ cña ViÖt Nam trªn tr­êng quèc tÕ . Ngoµi ra , thóc ®Èy quan hÖ víi c¸c quèc giacßn gióp cho ViÖt Nam cã ®ñ 2/3 sè phiÕu t¸n thµnh trong cuéc ®µm ph¸n gia nhËp WTO cña ViÖt Nam . C¸c h×nh thøc ®Ó thøc ®Èy quan hÖ nµy bao gåm ký kÕt cac hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i vÒ thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao , mêi viÕng th¨m hay viÕng th¨m lÉn nhau gi÷a c¸c nguyªn thñ quèc gia , tæ chøc ®¨ng cai c¸c héi nghÞ quèc tÕ … trong thêi gian võa qua , c¸c nhµ l·nh ®¹o n­íc ta nh­ chñ tÞch n­íc , thñ t­¬ng chÝnh phñ ®· mêi rÊt nhiÒu c¸c nguyªn thñ quèc gia tõ c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Õn th¨m chÝnh thøc nh­ tæng thèng Ph¸p , tæng thèng MÜ , tæng thèng Hµn Quèc , thñ t­íng Trung Quèc ….. ®©y ®Òu lµ nh÷ng n­íc lín , ®· ®ang vµ sÏ lµ thµnh viªn cña WTO . Ngoµi ra c¸c nguyªn thñ quèc gia cña n­íc ta còng ®· th¨m chÝnh thøc rÊt nhiÒu n­íc ë hÇu hÕt c¸c ch©u lôc . trong thùc tÕ , ViÖt Nam ®· ®¨ng cai thµnh c«ng rÊt nhiÒu c¸c héi nghÞ ®iÓn h×nh lµ ®¨ng cai thµnh c«ng héi nghÞ c¸c n­íc nãi tiÕng Ph¸p lÇn thø 7 , héi nghÞ ASEAN lÇn thø 6… §©y lµ c¬ héi ®Ó thÕ giíi biÕt ®Õn ViÖt Nam , hiÓu ViÖt Nam vµ ñng hé ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ, cô thÓ nhÊt lµ trong tiÕn tr×nh gia nhËp WTO §µm ph¸n tham gia ký kÕt c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng kh«ng chØ gióp ViÖt Nam hiÖn t¹i më réng thªm ®­îc thÞ tr­êng quèc tÕ mµ cßn chøng tá ViÖt Nam cã thùc lùc vÒ th­¬ng m¹i quèc tÕ , cã lßng mong mái tham gia më réng c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ quèc gia vµ héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi . Do vËy , chóng ta cÇn tÝch cùc h¬n n÷a trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n th­¬ng m¹i song ph­¬ngvµ ®a ph­¬ng. V.Thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ trong n­íc , n©ng cao søc canh tranh cña hang néi ®Þa ViÖc ph¸t triÓn kinh tÕ trong n­íc sÏ gãp phÇn lín vµo t¨ng c­êng l­îng hµng ho¸ xuÊt khÈu vµ cã ®ñ søc c¹nh tr¹nh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi . Ph¸t triÓn kØnh kinh tÕ trong n­íc c¬ b¶n lµ quan t©m ®Õn tÝnh hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh . Thùc tr¹ng n­íc ta gÇn ®©y lµ qu¸ tr×nh lµm ¨n thua lç kÐo dµi cña nhiÒu doanh nghiÖp Nhµ n­íc dÉn tíi t×nh tr¹ng kÐm hiÖu qu¶ , ®êi sèng nh©n d©n thÊp nhµ n­íc ph¶i tèn thªm chi phÝ bï lç … Muèn chÊm døt t×nh tr¹ng nµy , n­íc ta cÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ hoÆc gi¶i thÓ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµm ¨n thua lç nµy , võa lÊy vèn ®­a vµo s¶n xuÊt míi võa t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc nh­îng quyÒn kinh doanh cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c thùc hiÖn . Ngoµi ra , n­íc ta cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch ­u tiªn s¶n xuÊt hµng ho¸ , t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh­ x©y dùng c¬ s¬ h¹ tÇng ®­êng x¸ , c¶i thiÖn hÖ thèng tÝn dông ng©n hµng , c¸c chÝnh s¸ch phï hîp vÒ ®Çu t­ , xuÊt nhËp khÈu… §Ó t¨ng thªm tÝnh hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ còng nh­ t¨ng gi¸ trÞ hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam cÇn s¶n xuÊt chÕ biÕn ngay t¹i n­íc ta , tr¸nh t×nh tr¹ng xuÊt khÈu s¶n phÈm th« cã gi¸ trÞ thÊp vµ bÞ mÊt mét phÇn lîi nhuËn trong kh©u chÕ biÕn s¶n phÈm . Ngoµi ra khi tham gua vµo WTO ViÖt Nam cã thÓ b¶o hé hµng ho¸ trong n­íc b»ng ¸p dông nh÷ng hµng nhËp khÈu cho hµng nhËp khÈu theo ®iÒu kho¶n ®¨c biÖt dµnh cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn víi lý do ViÖt Nam ®ang trong thêi kú chuûªn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng . H¬n n÷a, Viªt Nam còng cÇn chèng l¹i viÖc b¶o vÖ lùa chän cña c¸c n­íc kh¸c . Tuy nhiªn , mét biÖn ph¸p cÇn thùc hiÖn v× môc tiªu l©u dµi ®ã lµ c¶i c¸ch s¶n phÈm , n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm , h¹ gi¸ thµnh …lµm s¶n phÈm cã tÝnh c¹nh tranh cao trªn thÞ tr­êng theo ph­¬ng ch©m “C¹nh tranh lµ biÖn ph¸p b¶o hé tèt nhÊt ” VI, §µo t¹o ®éi ngò c¸n bé cã n¨ng lùc vÒ chuyªn m«n , ngoaÞ ng÷ , ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tham dù c¸c cuéc häp vµ ®µm ph¸n t¹i WTO . §©y lµ viÖc cÇn thùc hiÖn nhanh chãng vµ triÖt ®Ó th«ng qua viÖc tuyÓn chän nh÷ng c¸n bé cã n¨ng lùc ®i ®µo t¹o chuyªn s©u vÒ kinh tÕ ë c¸c n­íc c«ng nhiÖp ph¸t triÓn . Ngoµi ®éi ngò c¸n bé ®µo t¹o ®Ó ®i ®µm ph¸n t¹i WTO , ta cßn cÇn ph¶i chó träng ®Õn c¸c c¸n bé thùc hiÖn qu¸ tr×nh nhËp khÈu , ®Çu t­ trong n­íc nh­ ®ao t¹o c¸c nh©n viªn h¶I quan võa cã nghiÖp vô vÒ xuÊt nhËp khÈu võa cã ®aä ®øc ®Ó thùc hiÖn tèt c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ ë trong n­íc . Tãm l¹i , theo ®¸nh gi¸ cña mét sè quan s¸t ph­¬ng T©y , chÝnh s¸ch c¶i tæ kinh tÕ cña ViÖt Nam ®ang diÔn ra phï hîp víi nguyªn t¾c cña WTO . Do vËy , ViÖt Nam cÇn ®Èy m¹nh c¸c biÖn ph¸p trªn ®Ó thøc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh gia nhËp WTO cña ViÖt Nam .§ã lµ con ®­êng ®Çy khã kh¨n nh­ng nÕu v­ît qua , quèc gia cña chóng ta sÏ v­¬n ®Õn ®Þa vÞ tèt h¬n , xøng ®¸ng h¬n trªn tr­êng quèc tÕ. Tµi liÖu tham kh¶o. Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi, Sè 4/2001- 10 lîi Ých cña hÖ thèng th­¬ng m¹i WTO. Kinh tÕ Ch©u ¸- TBD,Sè 4/2000-TS Ph¹m Th¸i Quèc,TQ víi tiÕn tr×nh gia nhËp WTO Thêi b¸o ng©n hµng 1/5/2000- ViÖt Hïng, TQ trªn ®­êng héi nhËp WTO. Nghiªn cøu Trung Quèc – sè 1/2000 Hoµng ThÞ TuyÕt, Nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc khi Trung Quèc gia nhËp WTO. Ngo¹i Th­¬ng sè 24,25,26,27/2000 Gia nhËp WTO – mét sè kinh nghiÖm cña TQ Ngo¹i Th­¬ng sè 15/1999 C¸c tho¶ thuËn vßng ®µm ph¸n Urugoay vµ tiÕn tr×nh ph¸t triÓn WTO . Ngo¹i Th­¬ng sè 11/1999 TQ víi viÖc gia nhËp WTO. 8. T¹p chÝ CA- TBD sè 2/1999 WTO vµ ViÖt Nam Tæ chøc th­¬ng m¹i TG vµ triÓn väng gia nhËp cña ViÖt Nam- Vâ §ai L­îc – NXB chÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi 1997 Tæ chøc mËu dÞch tù do quèc tÕ- NXB chÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi 1996. Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO vµ triÓn väng gia nhËp cña ViÖt Nam – NXB chÝnh trÞ quèc gia 1999. Mét sè vÊn ®Ò tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO vµ triÓn väng gia nhËp cña ViÖt Nam.- NXB chÝnh trÞ quèc gia , n¨m 1998. T¹p chÝ kinh tÕ , sè 5/1998 Gia nhËp WTO vµ bµi häc kinh nghiªm víi ViÖt Nam Môc Lôc Trang Lêi më ®Çu 1 Ch­¬ng I: nh÷ng VÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ WTO 3 I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña WTO 3 1. Q óa tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña GATT vµ sù ra ®êi cña WTO 3 2. .Sù kh¸c nhau gi÷a WTO vµ GATT 5 3. Môc tiªu cña WTO 5 II. Nguyªn t¾c vµ tæ chøc ho¹t ®éng cña WTO 6 1. C¸c nguyªn t¾c cña hÖ thèn th­¬ng m¹i 6 2. Tæ chøc ho¹t ®éng cña WTO 8 III. Vai trß cña WTO ®èi víi lîi Ých cña c¸c quèc gia thµnh viªn 9 1. VÒ kinh tÕ 9 2. VÒ chÝnh trÞ - x· héi 10 IV. C¸c ®iÒu kiÖn gia nhËp WTO 10 Ch­¬ng II. Kinh nghiÖm gia nhËp WTO cña Trung Quèc vµ kh¶ n¨ng vËn dông vµo ViÖt Nam 12 I. Trung Quèc víi tiÕn tr×nh gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) 12 1. §µm ph¸n ®a ph­¬ng 12 2. §µm ph¸n song ph­¬ng 13 3. Nh÷ng ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch bªn trong 14 II. ThuËn lîi vµ khã kh¨n cña Trung Quèc trong qu¸ tr×nh gia nhËp WTO 15 1. Khã kh¨n 15 2. ThuËn lîi 16 III. ThuËn lîi vµ khã kh¨n cña Trung Quèc khi gia nhËp WTO 16 1. ThuËn lîi 16 2. Khã kh¨n cña Trung Quèc khi gia nhËp WTO 19 IV. ThuËn lîi vµ khã kh¨n cña ViÖt Nam 21 V. Nh÷ng nÐt t­¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt trong ®iÒu kiÖn gia nhËp WTO cña ViÖt Nam vµ Trung Quèc 24 Ch­¬ng III. Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó thóc ®Èy tiÕn tr×nh tham gia cã hiÖu qu¶ vµo WTO cña ViÖt Nam 25 Tµi liÖu tham kh¶o 28