Với mục tiêu đưa Việt Nam tới năm 2020 cơ bản trở thành nước công nghiệp thì bên cạnh việc phát huy nội lực, việc thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài để phục vụ cho mục tiêu này cũng là một nguồn lực quan trọng.Vấn đề thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài trong những năm tới có ý nghĩa rất to lớn đối với sự tăng trưởng của nền kinh tế. Troang điều kiện đó, nhà nước ta phải hoàn thiện việc tổ chức và chính sách thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài , đáp ứng nhu cầu sử dụng có hiệu qủa vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài theo đúng chủ trương quan trọng của Đảng và nhà nước ta là xem nội lực là quyết định, ngoại lực là quan trọng; kết hợp nội lực và ngoại lực thành sức mạnh tổng hợp trong xây dựng đất nước.
46 trang |
Chia sẻ: Kuang2 | Lượt xem: 886 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Kinh nghiệm thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tại một số nước và vận dụng vào Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
hÈm ®Þnh dù ¸n, hä l¹i ®îc yªu cÇu ph¶i ®µm ph¸n ®Ó t¨ng gi¸ thuª ®Êt th× gÆp khã kh¨n, mÊt nhiÒu thêi gian vµ còng khã thuyÕt phôc bªn níc ngoµi.
+ Mét sè dù ¸n nhÇm lÉn gi÷a viÖc gãp vèn b»ng gi¸ trÞ nhµ xëng víi viÖc gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt. Mét sè dù ¸n chØ tÝnh tiÒn thuª ®Êt cña diÖn tÝch x©y dùng nhng kh«ng tÝnh c¸c diÖn tÝch kh¸c nh ®êng néi bé, diÖn tÝch trång c©y xanh§lµ c¸ch hiÓu sai chÕ ®é qui ®Þnh.
§Ó tiÕp tôc t¨ng møc hÊp dÉn cña m«i trêng ®Çu t níc ngoµi, chÝnh s¸ch sö dông ®Êt cho c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi ®· ®îc c¶i thiÖn. LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1996 ®· söa ®æi chÝnh s¸ch ®Êt ®ai theo híng khuyÕn khÝch vµ râ rµng h¬n: GÝa tiÒn thuª ®Êt, mÆt kh¸c, mÆt biÕn ®æi víi tõng dù ¸n ®îc gi÷ æn ®Þnh tèi thiÓu lµ 5 n¨m, khi ®iÒu chØnh t¨ng th× møc t¨ng kh«ng vît qu¸ 15% cña møc qui ®Þnh lÇn tríc. Trong trêng hîp doanh nghiªp cã vèn ®Çu t níc ngoµi, c¸c bªn hîp doanh ®· tr¶ tiÒn thuª ®Êt cho c¶ ®êi dù ¸n, nÕu gi¸ tiÒn thuª cã t¨ng trong thêi h¹n ®ã th× tiÒn thuª ®· tr¶ kh«ng bÞ ®iÒu chØnh l¹i.
Do ViÖt Nam cßn thiÕu qui ho¹ch chi tiÕt ®Ó phôc vô cho viÖc thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi cho viÖc t¹o ra c¸c ®Þa ®iÓm æn ®Þnh thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi cã ý nghÜa quan träng.
Tuy nhiªn chÝnh s¸ch ®Êt ®ai ¸p dông ®èi víi lÜnh vùc ®Çu t níc ngoµi vÉn cßn nh÷ng víng m¾c nhÊt ®Þnh:
+ GÝa thuª ®Êt cña ViÖt Nam cao h¬n so víi nhiÒu níc trong khu vùc. NÕu tÝnh c¶ chi phÝ ®Òn bï, gi¶i to¶ th× gi¸ ®Êt bÞ ®Èy lªn qu¸ cao. §©y lµ yÕu tè lµm gi¶m søc c¹nh tranh ®Ó thu hót vèn ®Çu t. Thêi ®iÓm tÝnh gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®Ó gãp vèn vµo c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi cha hîp lý.
+ ViÖc giao ®Êt, nhÊt lµ c¸c dù ¸n cã ®Òn bï vµ gi¶i to¶ kÐo dµi trong nhiÒu trêng hîp viÖc gi¶i to¶ nµy kÐo dµi trong mét sè n¨m thËm chÝ cã dù ¸n kÐo dµi tíi 5 n¨m. Thñ tôc thuª ®Êt, cÊp ®Êt, gi¸ ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng cßn phøc t¹p g©y mÊt c¬ héi vµ thêi gian cña c¸c nhµ ®Çu t. HiÖu lùc ph¸p luËt cña c¸c qui ®Þnh vÒ ®Êt ®ai cßn thÊp. LuËt ®Êt ®ai mÆc dï ®· söa ®æi song thiÕu nh÷ng v¨n b¶n híng dÉn chi tiÕt.
+ ThiÕu qui ho¹ch chi tiÕt cho viÖc thu hót FDI. Mét sè ®Þa ph¬ng tù ý sö lý vÊn ®Ò ®Êt ®ai ¸p dông ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi.
1.4.2. ChÝnh s¸ch lao ®éng.
ChÝnh s¸ch lao ®éng cã môc tiªu gi¶i quyÕt viÖc lµm, n©ng cao tay nghÒ, kü n¨ng cho ngêi lao ®éng, n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý vµ c¶i thiÖn thu nhËp cho ngêi lao ®éng.
Trong thêi gian qua sè lîng ngêi lao ®éng lµm viÖc trong c¸c dù ¸n cã vèn ®Çu t níc ngoµi kho¶ng 28 v¹n ngêi.
Sè lao ®éng cña ViÖt Nam lµm viÖc trong c¸c dù ¸n cã vèn ®Çu t níc ngoµi phÇn lín lµ lao ®éng trÎ, cã kh¶ n¨ng thÝch øng nhanh víi yªu cÇu c«ng nghÖ s¶n xuÊt tiªn tiÕn nhng h¹n chÕ lín vÒ thÓ lùc, kinh nghiÖm vµ tay nghÒ. Mét sè lao ®éng xuÊt th©n tõ n«ng th«n do ®ã kû luËt cha cao.Sù hiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt cña ngêi lao ®éng cßn h¹n chÕ. NhiÒu ngêi lao ®éng trÎ tuæi thêng kh«ng chÊp nhËn sù ®èi xö th« b¹o cña giíi chñ. §©y lµ mÇm mèng cña nh÷ng ph¶n øng lao ®éng tËp thÓ.
Theo sè liÖu cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t, sè lîng c¸c vô tranh chÊp lao ®éng tËp thÓ trong c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi cã xu híng ra t¨ng qua c¸c n¨m. N¨m 1990 cã 3 vô, ®Õn 1996 cã 29 vô, 3 th¸ng ®Çu n¨m 1997 cã 10 vô. Sè vô tranh chÊp lao ®éng ra nhiÒu ë c¸c doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t níc ngoµi hoÆc liªn doanh §µi Loan, Hµn Quèc.
Nguyªn nh©n dÉn tíi c¸c vô tranh chÊp ®ã lµ:
- §èi víi ngêi sö dông lao ®éng:
+ NhiÒu gi¸m ®èc doanh nghiÖp kÓ c¶ ngêi ®îc uû quyÒn ®iÒu hµnh kh«ng l¸m v÷ng nh÷ng qui ®Þnh cña ph¸p luËt lao ®éng hoÆc cè t×nh kh«ng tu©n thñ nh÷ng qui ®Þnh cña ph¸p luËt nh kÐo dµi thêi gian lµm viÖc trong ngµy
+ Trï dËp ngêi lao ®éng khi hä ®Êu tranh b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng, chÊm døt hîp ®ång tuú tiÖn hoÆc sa th¶i ngêi lao ®éng trë lªn c¨ng th¼ng.
+ Vi ph¹m c¸c qui ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn lµm viÖc ®iÒu kiÖn lao ®éng vµ c¸c tiªu chuÈn vµ quy ph¹m vÒ an toµn lao ®éng, vÖ sinh lao ®éng cã nguy c¬ g©y tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp
+Mét sè c¸n bé gióp viÖc cho c¸c chñ doanh nghiÖp níc ngoµi n¾m c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt kh«ng v÷ng nªn nhiÒu trêng hîp dÉn ®Õn nh÷ng vi ph¹m ph¸p luËt.
- VÒ phÝa ngêi lao ®éng:
+ PhÇn ®«ng thiÕu sù hiÓu biÕt vÒ c¸c qui ®Þnh cña ph¸p luËt lao ®éng, cha n¾m v÷ng c¸c chÝnh s¸ch, quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña m×nh ®Ó tiÕn hµnh ký hép ®ång cßn mang tÝnh h×nh thøc, bÞ thiÖt thßi, bÞ ¸p ®Æt dÉn ®Õn m©u thuÉn ph¸t sinh tranh chÊp.
+ Mét sè ngêi lao ®éng ®ßi hái vît qu¸ qui ®Þnh ph¸p luËt vµ do sù h¹n chÕ vÒ ngo¹i ng÷ nªn cã nh÷ng bÊt ®ång do kh«ng hiÓu nhau dÉn ®Õn m©u thuÉn.
Tuy nhiªn chÝnh s¸ch lao ®éng cßn nh÷ng h¹n chÕ. MÆc dï ®· gi¶i quyÕt ®îc c«ng ¨n viÖc lµm cho mét lùc lîng lao ®éng nhÊt ®Þnh, song môc tiªu n©ng cao tay nghÒ cho c«ng nh©n, n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý cho ®éi ngò c¸n bé cßn nhiÒu h¹n chÕ.
1.4.3 ChÝnh s¸ch thÞ trêng vµ tiªu thô s¶n phÈm
Tríc n¨m 1996, chÝnh s¸ch ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam vÉn chñ yÕu lµ thay thÕ nhËp khÈu. Do ®ã, chÝnh s¸ch vÒ thÞ trêng chñ yÕu lµ thÞ trêng trong níc. Theo ®iÒu 3 cña LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1987 Nhµ níc ViÖt Nam khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc, c¸ nh©n níc ngoµi ®Çu t vµo:
- Thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh kinh tÕ lín, s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu vµ hµng thay thÕ hµng nhËp khÈu.
-Sö dông kü thuËt cao, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ®Çu t theo chiÒu s©u, khai th¸c vµ tËn dông c¸c kh¶ n¨ng vµ n©ng cao c«ng suÊt cña c¸c c¬ së kinh tÕ hiÖn cã.
- Sö dông nhiÒu lao ®éng, nguyªn vËt liÖu vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn s½n cã ë ViÖt Nam.
-X©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng.
- DÞch vô thu tiÒn níc ngoµi nh dÞch vô du lÞch, söa ch÷a tµu, dÞch vô s©n bay, c¶ng khÈu kh¸c.
LuËt söa ®æi, bæ xung n¨m 1996 ®· khuyÕn khÝch ®Çu t víi môc tiªu u tiªn hµng ®Çu lµ hµng xuÊt khÈu. V× vËy, viÖc tiªu thô s¶n phÈm ë c¸c dù ¸n cã vèn ®Çu t níc ngoµi ®· cã ®Þnh híng xuÊt khÈu. N¨m 1996, xuÊt khÈu cña khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµi chiÕm 11% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. §Õn n¨m 1997 tû lÖ nµy ®· t¨ng lªn 17%vµ tû lÖ nµy ®ang cã xu híng gia t¨ng.
Tuy nhiªn, viÖc thóc ®Èy xuÊt khÈu chØ míi dõng l¹i ë t×nh tr¹ng bªn níc ngoµi bao tiªu s¶n phÈm, do ®ã bªn ViÖt Nam kh«ng biÕt ®îc b¹n hµng níc ngoµi, gi¸ c¶, t×nh h×nh l¬Þ nhuËn thu ®îc tõ xuÊt khÈu. §©y lµ yÕu tè g©y thua thiÖt cho bªn ViÖt Nam –mét vÊn ®Ò ®ang ®Æt ra gay g¾t hiÖn nay. Thªm vµo ®ã, tØ lÖ hµng xuÊt khÈu cßn rÊt h¹n chÕ.
1.4.4.ChÝnh s¸ch c«ng nghÖ.
Môc tiªu cña chÝnh s¸ch c«ng nghÖ lµ thu hót c«ng nghÖ, m¸y mãc, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i cña níc ngoµi ®Ó phôc vô cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i h¸o ®Êt níc, ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé kü thuËt, c«ng nh©n lµnh nghÒ, thùc hiÖn néi ®Þa ho¸ c«ng nghÖ ®Ó t¨ng n¨ng lùc néi sinh cña c«ng nghÖ. §iÒu nµy ®îc kh¼ng ®Þnh trong LuËt §Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam lµ thu hót c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó ®Çu t theo chiÒu s©u vµo c¸c c¬ së kinh tÕ hiÖn cã hoÆc thu hót c«ng nghÖ cao ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu.
Qua thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n cho thÊy, nhiÒu dù ¸n ph¸t huy t¸c dông tèt trong chuyÓn giao c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc khai th¸c dÇu khÝ, viÔn th«ng, c¸c nghµnh c¬ khÝ n«ng nghiÖp, m¸y mãc c«ng cô, m¸y phôc vô nghµnh c«ng nghiÖp nhÑ
Tuy nhiªn, c«ng nghÖ tiªn tiÕn nhËp vµo cha nhiÒu, cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu cÇn thiÕt c¶ vÒ sè lîng, lÉn qui m«,cha c©n ®èi gi÷a c¸c ngµnh kinh tÕ, nhÊt lµ ë mét sè ngµnh then chèt cã t¸c dông t¹o m«i trêng c«ng nghÖ cho c«ng nghiÖp nh c¬ khÝ, n¨ng lîng, ho¸ chÊt, giao th«ng còng nh gi÷a c¸c vïng. Nh×n chung trong c¸c liªn doanh víi níc ngoµi, hµm lîng c«ng nghÖ thÓ hiÖn trong gi¸ trÞ gia t¨ng cña s¶n phÈm chÕ biÕn cßn thÊp, chØ ®¹t 10% - 20%, trong khi chi phÝ vËt t, nguyªn liÖu nhËp tõ níc ngoµi vît qu¸ 70%. Møc ®é hiÖn ®¹i vµ tinh vi cña chÝnh b¶n th©n c«ng nghÖ cßn thÊp. Trõ mét sè Ýt d©y chuyÒn c«ng nghÖ nhËp vµo t¬ng ®èi hiÖn ®¹i, cßn l¹i phÇn lín ë tr×nh ®é thÊp so víi c¸c níc trong khu vùc, thËm chÝ cã c¶ c«ng nghÖ l¹c hËu, thiÕt bÞ cò kü, g©y « nhiÔm m«i trêng sau ®ã ph¶i xö lý. Ngoµi ra, viÖc b¶o hé nh·n hiÖu hµng ho¸, bÝ quyÕt c«ng nghÖ cßn kÐm.
1.5. KÕt qu¶ thu hót vèn FDI trong thêi gian qua.
1.5.1. T×nh h×nh cÊp giÊy phÐp ®Çu t níc ngoµi ë ViÖt Nam.
Tõ khi LuËt §Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam cã hiÖu lùc cho ®Õn hÕt th¸ng 12 n¨m 2001, nhµ níc ®· cÊp cho 3631 dù ¸n ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi víi tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 41536,8 triÖu USD.TÝnh b×nh qu©n mçi n¨m, chóng ta cÊp phÐp cho 259 dù ¸n víi møc 2966,9 triÖu USD vèn ®¨ng ký. Cô thÓ ®îc thÓ hiÖn ë b¶ng sau:
B¶ng 1: Sè dù ¸n ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®îc cÊp giÊy phÐp qua c¸c n¨m (cha kÓ c¸c dù ¸n cña VIETSOVPETRO)
Vèn
®¨ng ký
Qui m«
(triÖu
so víi n¨m tríc(%)
N¨m
Sè dù ¸n
(triÖu USD)
USD/DA)
Sè dù ¸n
Vèn ®¨ng ký
Qui m«
1988
37
371,8
10,05
1989
68
582,5
8,57
183,78
156,67
85,27
1990
108
839,0
7,77
158,82
144,03
90,67
1991
151
1322,3
8,76
139,81
157,60
112,74
1992
197
2165,0
11,0
130,46
163,73
125,57
1993
269
2900,0
10,78
136,55
133,95
98,00
1994
343
3765,6
10,98
127.51
129,85
101,85
1995
370
6530,8
17,65
107,87
173,43
160,75
1996
325
8497,3
26,15
87,84
130,11
148,16
1997
345
4649,1
13,48
106,15
54,71
58,23
1998
275
3897,0
14,17
79,71
83,83
105,12
1999
311
1568,0
5,04
113,09
40,24
35,57
2000
371
2012,4
5,42
119,3
128,3
107,5
2001
523
2535,5
4,88
140,97
126,88
90,08
2002
754
1557,7
2,066
144,17
61,44
42,34
Tæng
4447
43194
* Nguån: Niªn gi¸m th«ng kª 2002, Nxb thèng kª, Hµ Néi 2002
Tõ b¶ng 1 cho ta thÊy nhÞp ®é thu hót ® Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cña ViÖt Nam cã xu híng t¨ng nhanh tõ n¨m 1998 ®Õn 1995 c¶ vÒ sè dù ¸n còng nh cèn ®¨ng ký. Riªng n¨m 1996, së dÜ cã lîng vèn ®¨ng ký t¨ng vät lµ do cã 2 dù ¸n ®Çu t vµo lÜnh vùc ph¸t triÓn ®« thÞ ë Hµ Néi vµ TP Hå ChÝ Minh ®îc phª duyÖt víi qui m« dù ¸n lín ( h¬n 3 tû USD 12 dù ¸n ). Nh vËy nÕu xÐt trong suèt c¶ thêi kú 1988 – 2002 th× n¨m 1996 cã thÓ ®îc xem lµ n¨m ®Ønh cao vÒ thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i ViÖt Nam (c¶ vÒ sè dù ¸n, vèn ®¨ng ký, còng nh qui m« dù ¸n). BiÓu ®å 2.
Tõ n¨m 1997 ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam b¾t ®Çu suy gi¶m,nhÊt lµ nh÷ng n¨m 1998, 1999.§Õn n¨m 2000, 2001 t×nh h×nh cã sù chuyÓn biÕn tèt h¬n (b¾t ®Çu cã xu híng t¨ng lªn), nhng sè vèn ®¨ng ký còng ®¹t møc cao h¬n n¨m 1992 kh«ng nhiÒu vµ ®Õn n¨m 2002 l¹i gi¶m xuèng. NÕu so víi n¨m 1997,sè dù ¸n ®îc duyÖt n¨m 1998 chØ b»ng 79,71%, n¨m 1999 chØ b»ng 90,4%, n¨m 2000 tuy cã t¨ng nhng còng chØ t¨ng 7,5 %so víi n¨m 1997, tíi n¨m 2002 sè dù ¸n ®· t¨ng 51,59%so víi n¨m 1997, vµ tíi n¨m 2002 sè dù ¸n ®· t¨ng tíi 118,55 so víi n¨m 1997.Sè liÖu t¬ng øng cña vèn ®¨ng ký lÇn lît lµ: 83,83%;33,73%; 43,29%; 54,54%;vµ 33,51%.
Sù biÕn ®éng trªn phÇn nµo cã thÓ do t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh _tiÒn tÖ khu vùc ®èi víi ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam.
TriÖu USD
BiÓu ®å 2: §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i ViÖt Nam
N¨m
PhÇn lín vèn ®Çu t níc ngoµi (trªn 70%) vµo ViÖt Nam lµ xuÊt ph¸t tõ c¸c níc Ch©u ¸ (trong ®ã c¸c níc ASEAN chiÕm gÇn 25%, c¸c níc vµ l·nh thæ ë khu vùc §«ng B¾c ¸ nh NhËt B¶n, Hµn Quèc,§µi Loan chiÕm trªn 31%). Khi nÒn kinh tÕ nµy l©m vµo cuéc khñng ho¶ng, c¸c nhµ ®Çu t ë ®©y r¬i vµo t×nh tr¹ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh, kh¶ n¨ng ®Çu t ra níc ngoµi bÞ gi¶m sót.
Mét nguyªn nh©n kh¸c kh«ng kÐm phÇn quan träng,®ã lµ sù gi¶m sót vÒ kh¶ n¨ng hÊp dÉn do ®iÒu kiÖn néi t¹i cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam.Trong ®ã cã sù gi¶m bít mét sè u ®·i trong luËt ®Çu t níc ngoµi n¨m 1996 so víi tríc.
NÕu sè lîng vèn ®¨ng kýth× qui m« dù ¸n b×nh qu©n thêi kú 1988_2001 lµ 11,44 triÖu USD/1 dù ¸n. So víi mét sè níc ë thêi kú ®Çu thùc hiÖn chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo níc ta b×nh qu©n ë thêi kú nµy lµ kh«ng thÊp. Nhng còng cã mét vÊn ®Ò ®¸ng quan t©m lµ qui m« thùc hiÖn dù ¸n theo vèn ®¨ng ký b×nh qu©n cña n¨m 1999 l¹i nhá ®i mét c¸ch ®ét ngét (5,04 triÖu USD/1 dù ¸n). BiÓu ®å 3.
BiÓu ®å 3: Qui m« dù ¸n FDI t¹i ViÖt Nam
Tr.USD/1DA
N¨m
Qui m« dù ¸n theo vèn ®¨ng ký b×nh qu©n cña n¨m 1999 chØ b»ng 44,1% thêi kú 1988_2001 vµ chØ b»ng 28,5% qui m« dù ¸n b×nh qu©n cao nhÊt (n¨m 1996).Qui m« b×nh qu©n cña c¸c dù ¸n míi ®îc cÊp phÐp trong n¨m 2000 ®· t¨ng lªn (b»ng 107,5% møc b×nh qu©n n¨m 1999), nhng sang n¨m 2001 l¹i gi¶m,chØ ®¹t 40,87% so víi n¨m 1999. §iÒu ®ã chøng tá trong n¨m 2001 vµ 2002 cã nhiÒu dù ¸n ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam lµ thuéc c¸c dù ¸n cã qui m« nhá.
1.5.2.VÒ c¸c ®èi t¸c ®îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t
TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2002 ®· cã trªn 700 c«ng ty thuéc 69 níc vµ vïng l·nh thæ cã dù ¸n ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam.
TÝnh theo sè vèn ®¨ng ký th× trong tæng sè vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam thêi kú 1988 -2002 cã 66,2% tõ c¸c níc Ch©u ¸; 20,1% tõ c¸c níc Ch©u ¢u; 13,6% tõ c¸c níc Ch©u Mü. Trong ®ã cã 14 níc vµ vïng l·nh thæ cã tæng sè vèn ®Çu t (®¨ng ký ) trªn 1 tû USD theo thø tù sau:
Nh×n vµo danh s¸ch cña c¸c ®èi t¸c ®Çu t cã sè vèn ®¨ng ký trªn 1 tû USD cho thÊy, chóng ta ®ang cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®¸p tiÕp cËn víi c¸c trung lín vÒ kinh tÕ, kü thuËt, c«ng nghÖ cña thÕ giíi. Tuy vËy cho ®Õn nay, trong sè c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam th× sù cã mÆt cña c¸c nhµ ®Çu t thuéc c¸c tËp ®oµn kinh tÕ cha nhiÒu (míi cã kho¶ng 50/500 tËp ®oµn kinh tÕ lín cña thÕ giíi cã dù ¸n ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam). Cßn mét sè nhµ ®Çu t Ch©u ¸,nÕu kh«ng kÓ c¸c nhµ ®Çu t NhËt B¶n vµ Hµn Quèc th× c¸c nhµ ®Çu t cßn l¹i phÇn lín lµ ngêi Hoa. §ay còng lµ mét ®Æc ®iÓm rÊt cÇn ®îc chó ý trong viÖc lùa chän c¸c ®Çu t s¾p tíi nh»m lµm cho c¸c ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi trong yªu cÇu cña c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña ta ®¹t hiÖu qu¶ h¬n.
B¶ng 4: C¸c níc cã tæng sè vèn ®¨ng ký h¬n 1 tû USD
tt
Níc
Sè
DA
vèn ®¨ng ký
(triÖu USD)
tt
Níc
tt
Vèn ®¨ng ký
( triÖu USD )
1
Singapo
303
6199,9
8
Anh
62
1808,3
2
§µi Loan
952
5671,2
9
Nga
76
1617,0
3
H«ng K«ng
397
3884,5
10
Mü
182
1600,0
4
NhËt B¶n
385
3706,8
11
Malaixa
137
1276,0
5
Hµn Quèc
543
3609,3
12
¤xtr©ylia
115
1199,9
6
Ph¸p
182
2588,8
13
Th¸i Lan
162
1178,1
7
QuÇn ®¶o Vigin (Anh)
171
1984,5
14
Hµ Lan
48
1161,1
Tæng sè 14 níc
3714
36209,4
*Nguån: tÝnh tõ niªn gi¸m thèng kª n¨m 2002 NXB thèng kª
1.5.3. VÒ ®Þa bµn ®Çu t
Víi mong muèn thu hót ho¹t ®éng ®Çu t trc tiÕp níc ngoµi gãp phÇn lam chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ gi÷a c¸c vïng nªn chÝnh phñ ra ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, ®·i ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t vµo nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi cßn nhiÒu khã kh¨n nh miÒn nói,vïng s©u vïng xa. Tuy nhiªn cho ®Õn nay vèn níc ngoµi vÉn ®îc tËp chung vµo mét sè ®Þa bµn cã diÒu kiÖn thuËn lîi vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng vµ m«i trêng kinh tÕ x· héi.
Vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo c¸c vïng l·nh thæ cña ViÖt Nam ®îc xÕo thø tù nh sau:
1.§«ng Nam Bé: 53,13%
2. §ßng B»n S«ng Hång: 29,6%
3. Duyªn H¶i Nam Trung Bé:7,64%
4. §«ng B¾c: 4,46%
5. §ßng B»ng S«ng Cöu Long: 2,46%
6.B¾c Trung Bé:2,38%
7. T©y Nguyªn: 0,16%
8. T©y B¾c: 0,15%
Møc ®é chªnh lÖch gi÷a c¸c vïng vÒ thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ t¬ng ®èi lín vµ ®ång thuËn víi møc ®é thuËn lîi cña yÕu tè kinh tÕ_x· héi vµ c¬ së h¹ tÇng.
Cho tíi n¨m 2002, nÕu nh hai thµnh phè lín lµ Hµ Néi vµ TP.Hå ChÝ Minh ®· chiÕm h¬n nöa (50.3%)tæng sè vèn ®Çu t cña c¶ níc.Mêi ®Þa ph¬ng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi còng chiÕm tíi 87,8%.TP.Hå ChÝ Minh víi sè vèn ®¨ng ký 9991,3 triÖu USD (chiÕm tíi 28,3% tæn sè vèn ®¨ng ký cña c¶ níc); Hµ Néi: 7763,5 triÖu USD (chiÕm 22%);§ßng Nai: 3439,0 triÖu USD (chiÕm 9,7%) ;Bµ RÞa _Vòng TÇu; 2515,9 triÖu USD (chiÕm 7,1%; B×nh D¬ng vµ B×nh Phíc: 16677,9 triÖu USD (chiÕm 4,8%); H¶i Phßng: 1507,7( chiÕm 4,3%) ;Qu¶ng Ng·i: 1333,0 triÖu USD(chiÕm 3,8%;Qu¶ng Nam _§µ N½ng:1013,7 triÖu USD (chiÕm 2,9%0;Qu¶ng Ninh:872,8 triÖu USD (chiÕm : 2,5%); L©m §ång: 866 triÖu USD (chiÕm 2,4%).
Sè liÖu trªn phÇn nµo nãi lªn r»ng vÊn ®Ò thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi theo vïng l·nh thæ ®Ó kÕt hîp ho¹t ®éng nµy víi viÖc khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng trong níc ®¹t kÕt qu¶ cha cao.
Nh vËy, ®©y còng lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò rÊt cÇn ®îc chó ý ®iÒu chØnh ho¹t ®éng cña chóng ta trong thêi gian tíi ®èi víi lÜnh vùc nµy.
1.5.4.§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam ph©n theo ngµnh kinh tÕ
XÐt mét c¸ch tæng thÓ, ta thÊy c¬ cÊu vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam thêi gian qua ®· cã sù chuyÓn biÕn tÝch cùc, phï hîp h¬n víi yªu cÇu chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo híng CNH_H§H.
NÕu ë thêi kú ®Çu c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi tËp trung chñ yÕu vµo lÜnh vùc kh¸ch s¹n, v¨n phßng cho thuªth× thêi gian tõ 1995;1996 ®Õn nay c¸c dù ¸n ®· tËp trung vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt nhiÒu h¬n. TÝnh c¶ thêi kú 1988_2002, c¸c dù ¸n ®Çu t vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chiÕm tû träng lín nhÊt c¶ vÒ sè dù ¸n lÉn vèn ®Çu t, tiÕp ®Õn lµ lÜnh vùc kh¸ch s¹n,du lÞch vµ c¸c ngµnh dÞch vô, ngµnh n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp cã sè dù ¸nlín nhng tæng sè vèn ®Çu t thÊp.
II. Kinh nghiÖm cña c¸c níc trong viÖc thu hót FDI
2.1. Trung Quèc
VÒ chÝnh s¸ch chung,Trung Quèc huy ®«ng FDI th«ng qua c¸c h×nh thøc nh hîp ®ång s¶n xuÊt,liªn doanh, 100% vèn ®Çu t níc ngoµi vµo c¸c khu ®Æc biÖt.
ChÝnh s¸ch c¬ b¶n ®Ó thu hót FDI cña Trung Quèc lµ chÝnh s¸ch thuÕ.Trung Quèc ban hµnh nhiÒu lo¹i thuÕ riªng cho c¸c h×nh thøc ®Çu t:hîp t¸c liªn doanh,100% vèn níc ngoµi cho 14 thµnh phè ven biÓn.Liªn doanh ®ãng thuÕ lîi tøc 30% vµ 10% thªm cho c¸c ®Þa ph¬ng.Víi doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi th× thuÕ lîi tøc tõ 20-40% vµ 10% cho ®Þa ph¬ng.
VÒ thuÕ xuÊt nhËp khÈu,Trung Quèc thùc hiÖn miÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi c¸c mÆt hµng nh:m¸y mãc ,thiÕt bÞ, bé phËn rêi , vËt liÖu ®îc ®a vµo gãp vèn liªn doanh, hoÆc c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ, vËt liÖu do bªn níc ngoµi ®a vµo khai th¸c dÇu khÝ, ®a vµo x©y dùng ph¸t triÓn n¨ng läng, ®êng s¾t, ®êng bé, ®a vµo c¸c khu chÕ xuÊt
VÒ thñ tôc hµnh chÝnh,Trung Quèc ph©n cÊp m¹nh cho c¸c ®Þa ph¬ng vÒ thÈm ®Þnh dù ¸n vµ cÊp giÊy phÐp ®Çu t. Sau khi cã giÊy phÐp ®Çu t,c¸c thñ tôc liªn quan ®Õn triÓn khai dù ¸n ®îc gi¶i quiÕt mau lÑ. C¸c vÊn ®Ò gi¶ phãng mÆt b»ng, cÊp ®iÖn, cÊp níc, giao th«ng, m«i trêng ®îc gi¶i quyÕt døt ®iÓm. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch “mét cöa” ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thu hót FDI ®îc thuËn lîi.Ngoµi ra,Trung Quèc cho thêi h¹n hîp ®ång kÐo dµi h¬n,cã thÓ lµ 50 n¨m.
2.2. In®«nªxia
In®«nªxia khuyÕn khÝch ®Çu t vµo c¸c dù ¸n xuÊt khÈu,tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ,chÕ biÕn thµnh phÈm vµ b¸n thµnh phÈm, chuyÓn giao c«ng nghÖ, sö dông chuyªn gia vµ lao ®éng In®«nªxia.
VÒ chÝnh s¸ch thuÕ:
§èi víi thuÕ lîi tøc,nÕu c«ng ty cã møc l·i rßng 10 triÑu rupi trá xuèng th× ®¸nh thuÕ 15%, trªn 10 triÖu rupi th× ®¸nh thuÕ 25%,vµ trªn 50 triÖu rupi th× d¸nh thuÕ 35%.C¸c kho¶n thu tõ l·i suÊt cho vay, cho thuª, phÝ tµi nguyªn, phÝ kü thuËt,phÝ qu¶n lÝ bÞ ®¸nh thuÕ 15%trªn doanh thu. Kh«ng miÔn gi¶m thuÕ doanh thu vµ thuÕ lîi tøc.
VÒ thuÕ nhËp khÈu:
In®«nªxia cã chÝnh s¸ch miÔn hoÆc gi¶m thuÕ nhËp khÈu ®èi víi m¸y mãc, thiÕt bÞ ,phô tïng ®îc uû ban ®Çu t phª duyÖt trong danh môc quy ®Þnh.
§èi víi hµng xuÊt khÈu:L·i suÊt tÝn dông phôc vô xuÊt khÈu lµ 9%/n¨m, trong khi l·i xuÊt kh¸c lµ 18-24%/n¨m. §îc hoµn tr¶ hoÆc miÔn thuÕ nhËp khÈu c¸c nÆt hµng. C«ng ty s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu kh«ng chØ ®îc phÐp xuÊt khÈu hµng cña m×nh mµ c¶ hµng cña c«ng ty kh¸c.
VÒ chÝnh s¸ch thÞ trßng: GÇn ®©y ®Ó t¹o m«i trêng c¹nh tranh thuËn lîi, In®«nªxia cho phÐp mäi ngµnh c«ng nghiÖp trõ c¸c ngµnh trong danh môc lo¹i trõ vµ trong kho ngo¹i quan, cßn tù do trong thÞo trêng néi ®Þa.
In®«nªxia cßn dì bá c¸c h¹n chÕvµ thuÕ ®èi víi viÖc sö dông ngêi níc ngoµi. GÇn ®©y, nhµ níc ®· quy ®Þnh bÊt kú ngêi níc ngoµi nµo ph¶i ®ãng thuÕ xuÊt c¶nh th× ®îc khÊu trõ vµo thuÕ thu nhËp.
VÒ thñ tôc hµnh chÝnh:In®«nªxia thùc hiÖn ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc cÊp giÊy phÐp ®Çu t, ®Æc biÖt ®Çu t vµo c«ng nghiÖp.
2.3. Philippin
Níc nµy kh«ng h¹n chÕ vèn níc ngoµi trong liªn doanh, cã thÓ 100% nÕu dù ¸n n»m trong khu chÕ xuÊt, vµ c¸c dù ¸n cã s¶n phÈm xuÊt khÈu trªn 70%. ChÝnh phñ khuyÕn khÝch h×nh thøc liªn doanh h¬n.
VÒ vèn gãp liªn doanh: Trong ®¹i bé phËn c¸c ho¹t ®äng kinh doanh, vèn ®Çu t níc ngoµi chiÕm tõ 40%trë xuèng, trõ c¸c trêng hîp ®Æc biÖt dîc uû ban ®Çu t cho phÐp.
VÒ chÝnh s¸ch thuÕ: Philippin ®¸nh thuÕ lîi tøc 35%; c¸c doanh nghiÖp ®Çu t vµo nghµnh mòi nhän ®îc miÔn thuÕ 4 n¨m. C¸c doanh nghiÖp ®îc miÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi m¸y mãc, phô tïng thiÕt bÞ. Philippin ®· quyÕt ®Þnh ¸p dông chÝnh s¸ch miÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi m¸y mãc thiÕt bÞ ®a vµo c¸c khu chÕ xuÊt vµ c¶ng tù do vµ mét sè lÜnh vùc cã thÓ lùa chän do c¸c luËt ®Æc biÖt ®iÒu chØnh.
VÒ qu¶n lý ngo¹i hèi, toµn bé thu nhËp vµ l·i ph¸t sinh tõ kinh doanh ®· ®¨ng ký ë ng©n hµng trung ¬ng ®îc phÐp chuyÓn ra níc ngoµi.
VÊn ®Ò vÒ ®Êt vµ lao ®éng, hiÕn ph¸p cña Philippin h¹n chÕ quyÒn sö dông ®Êt. §Êt ®ai vµ tµi nguyªn liªn doanh ph¶i thuéc së h÷u cña ngêi Philippin Ýt nhÊt lµ 60%
C¸c c«ng ty liªn doanh h¹n chÕ thuª lao ®éng níc ngoµi hä chØ ®îc thuª ngíi níc ngoµi tèi ®a lµ 5 n¨m ®Ó lµm viÖc nh: kiÓm so¸t viªn, kü thuËt viªn, cè vÊn. NÕu kÐo dµi thêi gian ph¶i xin phÐp uû ban ®Çu t quèc gia.
VÒ thñ tôc hµnh chÝnh, níc nµy ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc hµnh chÝnh, ®¶m b¶o cÊp giÊy phÐp ®Çu t nhanh gän, kh«ng phiÒn hµ cho c¸c ®èi t¸c níc ngoµi, thùc hiÖn nghiªm chØnh c¸c qui chÕ vÒ hµnh chÝnh.
2.4. Th¸i Lan
ChÝnh phñ Th¸i Lan khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t hîp t¸c víi c¸c c¬ quan nhµ níc khai th¸c tµi nguyªn vµ b¶o vÖ m«i trêng, c¸c dù ¸n sö dông nhiÒu lao ®éng, xuÊt khÈu lao ®éng, xuÊt khÈu s¶n phÈm, sö dông nguyªn liÖu th« cña Th¸i Lan, thay thÕ hµng nhËp khÈu ®uîc nhµ níc u tiªn.
Tû lÖ gãp vèn liªn doanh kh«ng thµnh ®iÒu kiÖn b¾t buéc. Tuy nhiªn c¸c dù ¸n cho phÐp Th¸i Lan gãp vèn trªn 50% th× uû ban ®Çu t cÊp chøng chØ b¶o l·nh.
VÒ thuÕ lîi tøc, ®¸nh thuÕ 30% vµo c¸c c«ng ty vµ ®èi t¸c cã ®¨ng ký t¹i thÞ trêng chøng kho¸n cña Th¸i Lan vµ ®¸nh thuÕ 35% vµo c¸c c«ng ty vµ c¸c ®èi t¸c kh¸c. Tuú tõng dù ¸n mµ cã thÓ ®îc miÔn gi¶m thuÕ lîi tøc tõ 3-8 n¨m kÓ tõ khi cã l·i.
VÒ thuÕ nhËp khÈu, c¸c doanh nghiÖp ®îc miÔn gi¶m 50% thuÕ nhËp khÈu vµo mµ Th¸i Lan cha s¶n xuÊt ®îc.
VÒ chÝnh s¸ch xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ®îc miÔn thuÕ nhËp khÈu vËt t, phô tïng, c¸c chi tiÕt t¹m nhËp t¸i xuÊt, ®îc miÔn hoÆc gi¶m thuÕ lîi tÝch 5%. C¸c doanh nghiÖp trong khu vùc chÕ xuÊt ®îc miÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi v©t t. VÒ qu¶n lý ngo¹i hèi, nhµ ®Çu t ®îc chuyÓn ra níc ngoµi c¸c thu nhËp, lîi nhuËn, nhng cã thÓ bÞ h¹n chÕ trong trêng hîp ®Ó c©n ®èi t×nh h×nh thu-chi. Trong trêng hîp h¹ chÕ nµy th× còng ®îc chuyÓn Ýt nhÊt 15%/ n¨m so víi tæng vèn ®em vµo Th¸i Lan.
ViÖc së h÷u ®Êt ®ai ®îc qui ®Þnh riªng cho tõng lo¹i c«ng ty. Mçi c«ng ty ®îc së h÷u bao nhiªu ®Êt ®ai do luËt qui ®Þnh. C«ng nh©n lµnh nghÒ, kü thuËt viªn vµ gia ®×nh hä ®îc phÐp vµo Th¸i Lan lµm viÖc. Uû ban ®Çu t chÞu tr¸ch nhiÖm xem xÐt. Th¸i Lan ®· nhiÒu lÇn c¶i tiÕn thñ tôc cÊp giÊy phÐp; thñ tôc triÓn khai theo dù ¸n theo híng khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi.
2.5. Malaixia.
Trong chiÕn lîc thu hót FDI, Malaixia rÊt coi träng vai trß cu¶ c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia, g¾n lîi Ých cho c«ng ty nµy víi lîi Ých cña Malaixia. HiÖn cã kho¶ng 1000 c«ng ty xuyªn quèc gia cña trªn 50 níc ®ang ho¹t ®éng ë Malaixia. Bªn c¹nh ®ã, chÝnh phñ cã thùc hiÖn chÕ ®é u ®·i cho mét sè ngµnh cã qui m« nhá tù cÊp cho ®ån ®iÒn, u ®·i cho c¸c c«ng ty ¸p dông c¬ cÊu së h÷u cña t b¶n cæ phÇn hoÆc ¸p dông kü thuËt c«ng nghÖ cao.
Malaixia chñ tr¬ng miÔn thuÕ nhÊp khÈu ®èi víi m¸y mãc thiÕt bÞ cho c¸c khu chÕ xuÊt vµ c¸c dù ¸n híng vµo xuÊt khÈu.
Malaixia ¸p dông chÝnh s¸ch ®µo t¹o lao ®éng theo yªu cÇu cña chñ ®Çu t, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi ho¹t ®éng. GÇn ®©y, níc nµy cã qui ®Þnh, c¸c nhµ chuyªn m«n, chuyªn gia qu¶n lý vµ kü thuËt ®ãng thuÕ thu nhËp th× kh«ng ph¶i tr¶ thuÕ sö dông nh©n c«ng níc ngoµi.
Mäi thñ tôc t¹o nªn sù phiÒn hµ vÒ ®Çu t níc ngoµi dÇn dÇn ®îc lo¹i bá vµ thay vµo ®ã lµ c¬ chÕ, thñ tôc nhanh, gän, th«ng tho¸ng vµ hiÖu qu¶. Nhê vËy, dßng FDI vµo Malaixia ngµy cµng t¨ng lªn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vµ mét vµi n¨m tíi.
Ch¬ng 3:
Nh÷ng ®Þnh híng vµ gi¶i ph¸p thu hót FDI
ë níc ta
I. §Þnh híng thu hót FDI
1.1.TiÕp tôc kh¼ng ®Þnh tÝnh ®óng ®¾n cña chñ tr¬ng thu hót FDI
Mét hÖ thèng quan ®iÓm nhÊt qu¸n trong viÖc tæ chøc vµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch thu hót FDI vµo ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi ®ang lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch. Cho ®Õn nay, mÆc dï §¶ng vµ nhµ níc ta d· cã quan ®iÓm râ rµng vÒ vai trß cña FDI, coi vèn trong níc lµ quyÕt ®Þnh, vèn níc ngoµi lµ quan träng. Tuy nhiªn, quan ®iÓm râ rµng cha ®îc thÓ hiÖn thËt sù nhÊt qu¸n trong tæ chøc vµ chÝnh s¸ch thu hót vèn FDI. ChÝnh v× thÕ viÖc qu¸n triÖt trong tõng ngµnh, tõng lÜnh vùc, tõng ®Þa ph¬ng cha thËt ®Çy ®ñ, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thiÕu sù nhÊt qu¸n trong viÖc triÓn khai thùc hiÖn thu hót nguån vèn nµy. Do ®ã, tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh tÝnh ®óng ®¾n cña chñ tr¬ng thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi vµ cÇn thiÕt ph¶i khai th¸c ®Õn møc tèi ®a nguån vèn nµy ®Ó thùc hiÖn chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi ë ViÖt Nam ®Çu thÕ kØ 20 trong khi nguån vèn trong níc cßn cã h¹n.
1.2. TËp trung thu hót FDI vµo nh÷ng ngµnh, nghÒ, lÜnh vùc cã lîi thÕ so s¸nh cña níc ta víi c¸c níc kh¸c
Nhµ níc ta cÇn híng vèn FDI vµo nh÷ng ngµnh, nghÒ, lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ dÞch vô cã lîi thÕ nh nu«i trång thuû h¶i s¶n, du lÞch, thuû ®iÖn, ®ång thêi tËp trung vèn FDI vµo nh÷ng ngµnh cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn, cã tØ lÖ xuÊt khÈu cao; cßn nh÷ng ngµnh Ýt vèn, c«ng nghÖ thÊp th× huy ®éng chñ yÕu vèn ®Çu t trong níc, nÕu cã liªn doanh th× bªn ViÖt Nam lµ ®èi t¸c chÝnh.
1.3. KhuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t bá vèn vµo kh¾c phôc dÇn sù chªnh lÖch gi÷a c¸c vïng l·nh thæ
VÒ kh¾c phôc dÇn sù chªnh lÖch gi÷a c¸c vïng l·nh thæ, chóng ta cÇn khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t bá vèn vµo c¸c khu vùc ®Þa bµn cßn ®ang gÆp khã kh¨n vÒ c¬ së h¹ tÇng, ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn kh«ng thuËn lîi nh miÒn Trung, miÒn nói phÝa B¾c, vïng s©u, vïng xa Khi cÇn thiÕt, ChÝnh Phñ ph¶i huy ®éng thªm c¶ vèn trong níc, chÊp nhËn thu håi vèn chËm, l·i suÊt thÊp ®Ó x©y dùng mét sè ®iÓm kinh tÕ cho c¸c khu vùc nh khu c«ng nghiÖp Dung QuÊt( Qu¶ng Ng·i), nhµ m¸y thuû ®iÖn Yaly( T©y Nguyªn), nhµ m¸y thuû ®iÖn Tµ Bó( S¬n La),
1.4. ChuyÓn ®èi t¸c ®Çu t
ViÖt Nam cÇn tËp trung t¨ng cêng hîp t¸c trùc tiÕp víi c¸c níc ph¸t triÓn cã tiÒm lùc kinh tÕ m¹nh, c¸c c«ng ty ®a quèc gia, c¸c tËp ®oµn lín trªn thÕ giíi ®Ó tranh thñ ®îc c«ng nghÖ “gèc”; tiÕp cËn víi c¸ch qu¶n lý hiÖn ®¹i, t¹o ®iÒu kiÖn cho ViÖt Nam héi nhËp vµo thÞ trêng quèc tÕ. Tuy nhiªn, chóng ta còng cÇn ph¶i chó ý thu hót c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cña níc ngoµi v× ®ã lµ doanh nghiÖp n¨ng ®éng, thÝch øng nhanh víi nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ trêng, phï hîp víi ®èi t¸c ViÖt Nam vÒ kh¶ n¨ng gãp vèn, n¨ng lùc tiÕp thu c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý vµ t¹o nhiÒu ®iÒu kiÖn viÖc lµm.
1.5. N©ng cao hiÖu lùc qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi ®Çu te trùc tiÕp níc ngoµi
TiÕp tôc c¶i c¸ch hµnh chÝnh, x©y dùng Nhµ níc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa, n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi.
CÇn x©y dùng quy chÕ phèi hîp chÆt chÏ gi÷a chÝnh phñ víi c¸c bé tæng hîp, c¸c bé qu¶n lý c¸c ngµnh, UBND tØnh trong viÖc qu¶n lý ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi theo ®óng thÈm quyÒn, tr¸ch nhiÖm cña tõng c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc. CÇn triÖt ®Ó vµ kiªn quyÕt h¬n trong viÖc quy ®Þnh râ rµng minh b¹ch c¸c thñ tôc hµnh chÝnh ë mäi kh©u, mäi cÊp, c«ng khai c¸c quy tr×nh, thêi h¹n, tr¸ch nhiÖm xö lý c¸c thñ tôc hµnh chÝnh nh»m t¹o nªn sù chuyÓn biÕn m¹nh mÏ vµ c¶i c¸ch hµnh chÝnh trong lÜnh vùc ®Çu t níc ngoµi.
II. Gi¶i ph¸p thu hót FDI
2.1. Më réng h×nh thøc thu hót FDI
Ngoµi c¸c h×nh thøc ®Çu t FDI nh luËt §Çu t hiÖn nay quy ®Þnh, ®Ó t¨ng cêng thu hót FDI h¬n n÷a chóng ta cã thÓ ¸p dông c¸c h×nh thøc sau:
C«ng ty cæ phÇn trong níc cã vèn ®Çu t níc ngoµi. §©y lµ lo¹i h×nh c«ng ty phæ biÕn trªn thÕ giíi vµ ®îc ¸p dông ë nhiÒu níc §«ng Nam ¸. So víi c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, lo¹i h×nh nµy cã nhiÒu lîi thÕ vÒ huy ®éng vèn vµ gi¶m rñi ro. Do ®ã Nhµ níc ta cÇn ph¶i cã hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy quy ®Þnh vÒ lo¹i h×nh thu hót FDI nµy.
Cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi. Theo ý kiÕn cña c¸c nhµ ®Çu t, luËt ®Çu t quy ®Þnh donh nghiÖp liªn doanh kh«ng ®îc phÐp huy ®éng vèn b»ng c¸ch ph¸t hµnh cæ phiÕu, chøng kho¸n lµ qu¸ cøng nh¾c vµ g©y bÊt lîi cho phÝa ViÖt Nam. V× vËy Nhµ níc ta nªn cã nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ vÒ lo¹i h×nh nµy nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam mua cæ phÇn, nép tØ lÖ gãp vèn cña phÝa ViÖt Nam.
Nhµ ®Çu t tù do lùa chän h×nh thøc ®Çu t phï hîp víi c¸c yªu cÇu cña m×nh.
2.2. C¶i tiÕn quy chÕ ®Çu t vµo c¸c khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt ë ViÖt Nam
§Ó thu hót m¹nh h¬n n÷a c¸c dù ¸n FDI vµo c¸c khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt. Cô thÓ:
Gi¶m gi¸ thuª ®Êt trong c¸c khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c chñ ®Çu t cã lîi, thóc ®Èy hä ®Çu t vµo c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt.
Nhµ níc ph¶i ®Çu t ®ång bé ®Ó x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng ngoµi hµng rµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho ho¹t ®éng ®Çu t, s¶n xuÊt kinh d«anh cña c¸c dù ¸n FDI.
CÇn x¸c ®Þnh râ sè lîng c¸c lÖ phÝ vµ phÝ mµ chñ ®Çu t ph¶i cã tr¸ch nhiÖm chi tr¶, còng nh møc thu cña tõng lo¹i lÖ phÝ. Tr¸nh t×nh tr¹ngthu lÖ phÝ qu¸ nhiÒu, chång chÐo, qu¸ nhiÒu tæ chøc, c¬ quan thu lÖ phÝ.
Quy ho¹ch khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ph¶i ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn l©u dµi cña doanh nghiÖp. Do ®ã, diÖn tÝch ®Êt sö dông cho mçi dù ¸n ph¶i phï hîp tríc m¾t, còng nh ph¸t triÓn l©u dµi cña dù ¸n.
Nhµ ®Çu t tù do chän lùa ®Þa ®iÓm, vÞ trÝ dù ¸n trong hay ngoµi khu c«ng nghiÖp.
2.3. VÒ thñ tôc hµnh chÝnh
2.3.1C¶i tiÕn thñ tôc cÊp giÊy phÐp ®Çu t
CÇn ®Èy nhanh h¬n n÷a tiÕn ®é c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh, kh¾c phôc sù tr× trÖ trong c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc, ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh theo nguyªn t¾c “mét cöa”, “mét dÊu”. C¸c c¬ quan phô tr¸ch hîp t¸c vµ ®Çu t t¹o ®iÒu kiÖn thËn lîi cho hä ®¨ng kÝ.
VÒ hå s¬ ®¨ng kÝ cÊp giÊy phÐp ®Çu t, c¸c c¬ quan chøc n¨ng ph¶i th«ng b¸o c«ng khai c¸c lo¹i giÊy phÐp cÇn cã, riªng c¸c lo¹i dù ¸n cã tØ lÖ xuÊt khÈu tõ 80% trë lªn vµ mét sè lÜnh vùc kh¸c do bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t c«ng bè, nhµ ®Çu t ph¶i ®¨ng kÝ theo mÉu cña bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t.
Bé Khoa häc- C«ng nghÖ vµ M«i trêng cÇn söa ®æi, ®iªï chØnh mét sè néi dung theo híng gi¶m bít c¸c danh môc ph¶i b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng ®Õn m«i trêng vµ quy ®Þnh cô thÓ c¸c dù ¸n ®îc miÔn lËp c¸c lo¹i b¸o c¸o nµy. Víi c¸c dù ¸n ®ã, c¬ quan thÈm ®Þnh ph¶i tiÕn hµnh khÈn tr¬ng vµ b¶o ®¶m ®é chÝnh x¸c cao ®Ó võa rót ng¾n thêi gian ®¨ng kÝ võa h¹n chÕ ®îc c¸c c«ng nghÖ l¹c hËu, g©y « nhiÔm m«i trêng. Muèn vËy c¸c c¬ quan ph¶i thêng xuyªn thu thËp c¸c th«ng tin vÒ c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña thÕ giíi.
ViÖc cÊp giÊy phÐp kinh doanh ®èi víi nh÷ng lÜnh vùcvµ ngµnh nghÒ mµ theo quy ®Þnh ph¶i cã giÊy phÐp kinh doanh hoÆcgiÊy phÐp hµnh nghÒ, doanh nghiÖp chØ cÇn ®¨ng kÝ víi c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn ®Ó triÓn khai ho¹t ®éng cña m×nh theo môc tiªu, ngµnh nghÒ quy ®Þnh t¹i giÊy phÐp ®Çu t, kh«ng ph¶i xin giÊy phÐp kinh doanh hoÆc giÊy phÐp hµnh nghÒ.
§Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc triÓn khaidù ¸n nhanh sau khi ®îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t, nhµ níc gi¶i quyÕt nhanh chãng c¸c thñ tôc.
Thñ tôc cÊp ®Êt: Së ®Þa chÝnh ë c¸c tØnh, thµnh phè chØ tiÕn hµnh ®o ®¹c, lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh mét lÇn vµ ®¬n gi¶n ho¸ mäi thñ tôc kh¸c vÒ ®Êt ®ai. §ång thêi ®Ò nghÞ tæng côc ®Þa chÝnh vµ c¸c c¬ quan h÷u quan so¹n th¶o ngay c¸c quy ®Þnh vÒ gi¶ phãngmÆt b»ng, vÒ ®Ìn bï cho c¸c dù ¸n cã vèn ®Çu t níc ngoµi, còng nh quy ®Þnh vÒ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt.
Thñ tôc qu¶n lý x©y dùng c¬ b¶n theo thiÕt kÕ ®· ®¨ng kÝ cÇn ®îc tæ chøc chÆt chÏ nhng kh«ng ®îc can thiÖp qu¸ s©u. c¬ quan nhµ níc qu¶n lý x©y dùng c¬ b¶n cÇn thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng thÈm quyÒn cña m×nh, ®ång thêi c¶i tiÕn c¸c thñ tôc theo híng gän nhÑ vµ hiÖu qu¶.
2.3.2§¬n gi¶n ho¸ thñ tôc h¶i quan
C¸c quy ®Þnh thñ tôc h¶i quan ph¶i ®îc söa ®æi ngay vµ c«ng bè c«ng khai theo híng ®¬n gi¶n, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp kh¾c phôc ngay c¸c hiÖn tîng phiÒn hµ, tiªu cùc; biÕt tiÕp thu vµ xö lý c¸c ý kiÕn ®ãng gãp hoÆc khiÕu n¹i cña kh¸ch hµng. Muèn vËy ph¶i cã sù phèi hîp gi÷a c¸c bé, ban, ngµnh cã liªn quan nh th¬ng m¹i, h¶i quan, c«ng nghÖ m«i trêng.
Nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh kh«ng gi¶i quyÕt ®îc mµ ph¶i nhanh chãng cã c«ng v¨n hái ý kiÕn vµ c«ng v¨n phóc ®¸p cña c¬ quan chøc n¨ng.
2.3.3. Gi¸o dôc ph¸p luËt cho lao ®éng trong c¸c doanh gnhiÖp cã vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
VÒ h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng bÊt c«ng gi÷a c«ng nh©n vµ chñ ®Çu t do thiÕu hiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt, c¸c c¸n bé qu¶n lý cña ViÖt Nam vµ tæ chøc c«ng ®oµn ph¶i thêng xuyªn tuyªn truyÒn, phæ biÕn c¸c ®iÒu kho¶n vÒ lao ®éng cho c«ng nh©n biÕt, tõ ®ã gióp hä nhËn thøc râ h¬n vÒ tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n cña m×nh mµ yªn t©m s¶n xuÊt.
Tæ chøc c«ng ®oµn vµ c¸n bé qu¶n lý cña ViÖt Nam ph¶i ph¸t huy hÕt nh÷ng vai trß cña m×nh trong khu«n khæ luËt ®Þnh ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi hîp ph¸p cña ngêi lao ®éng. §ång thêi nh¾c nhë nhµ ®Çu t biÕt nh÷ng viÖc lµm cha ®óng cña hä. Cã nh vËy míi t¹o ra mèi quan hÖ hµi hoµ gi÷a c¸c bªn.
2.3.4. Thùc hiÖn c«ng t¸c kiÓm tra ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi
C¸c bé, c¬ quan thuéc chÝnh phñ vµ UBND cÊp tØnh, thµnh thùc hiÖn qu¶n lý ®Çu t cÇn ph¶i cã sù phèi hîp trong c«ng t¸c qu¶n lý. UBND tØnh cã tr¸ch nhiÖm xö lý kÞp thêi c¸c vÊn ®Ò thuéc thÈm quyÒn vµ híng dÉn c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo ®óng quy ®Þnh t¹i giÊy phÐp ®Çu t vµ ph¸p luËt, gãp phÇn hç trî cho c¸c doanh nghiÖp th¸o gì nh÷ng khã kh¨n.
NÕu doanh nghiÖp cã sai ph¹m ph¶i th«ng b¸o cho doanh nghiÖp biÕt ®Ó kiÕn nghÞ lªn c¸c c¬ quan cã chøc n¨ng gi¶i quyÕt.
2.3.5. Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m ®Çu t
C¸c c¬ quan chøc n¨ng cÇn nhanh chãng so¹n th¶o vµ ban hµnh c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh chÕ ®é b¶o l·nh tÝn dông vÒ: thÕ chÊp, cÇm cè khi c¸c doanh nghiÖp muèn ®i vay. Bªn c¹nh ®ã còng cÇn ban hµnh quy chÕ thu håi nî,
LuËt ®Çu t níc ngoµi hiÖn nay quy ®Þnh bªn níc ngoµi tham gia vµo liªn doanh phØa gãp vèn b»ng tiÒn níc ngoµi. Song thùc tÕ cã kh«ng Ýt trêng hîp nhµ ®Çu t níc ngoµi thu ®îc lîi nhuËn cña m×nh b»ng tiÒn ViÖt Nam hoÆc cã ®îc nhê thõa kÕ, chuyÓn nhîng vèn muèn t¸i ®Çu t më réng s¶n xuÊt hoÆc ®Çu t míi. Do ®ã nªn cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t gãp vèn b»ng tiÒn ViÖt Nam nhng cã qui ®Þnh c¸c kho¶n thu nµo ®îc cho phÐp gãp vèn ®Ó ®Çu t.
Thùc tÕ ph¸t sinh cho thÊy: trong nhiÒu liªn doanh nhê ®µm ph¸n ®«i bªn, bªn ViÖt Nam nhËn ®îc lîi nhuËn nhiÒu h¬n tû lÖ vèn gãp. V× vËy, nhµ níc nªu qui ®Þnh “c¸c bªn liªn doanh ®îc ph©n chia lç l·i tuú theo sù ®µm ph¸n song kh«ng ®îc thÊp h¬n tØ lÖ gãp vèn” ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cho phÝa ViÖt Nam.
2.4 Tu söa kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ – x· héi.
KÕt cÊu h¹ thÇng gi÷ vai trß quan träng; nã t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi, qua ®ã quyÕt ®Þnh sù t¨ng trëng kinh tÕ, t¹o ra chuyÓn ®æi c¨n b¶n c¬ cÊu kinh tÕ ®Æc biÖt lµ c«ng nghiÖp x©y dung vµ dÞc vô, t¹o viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp cho ngêi d©n. V× vËy trong thêi gian tíi, chóng ta ph¶ ttËp trung vèn cho viÖc tu bæ vµ v©y dung c¬ së h¹ tÇng. Chóng ta ph¶i ®Çu t tËp trung vµo c¸c vïng träng ®iÓm quyÕt ®Þnh tíi t¨ng trëng kinh tÕ.
Ngoµi viÖc huy ®éng vèn FDI cho x©y dung c¬ së h¹ tÇng, chóng ta còng ph¶i huy ®éng tèi ®a vèn ODA vµ vèn trong níc ®Ó ®Çu t hç trî cho c¸c dù ¸n, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ®Þa bµn khã kh¨n. TiÒm n¨ng n«ng th«n cña chóng ta cßn lín, nÕu chóng ta x©y dung hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng cho khu vùc nµy, ®iÒu ®ã sÏ t¹o ®µ thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ.
2.5 Quy ho¹ch thu hót vèn FDI
Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t cÇn nhanh chãng lËp qui ho¹ch c¸c ngµnh, l·nh thæ c¬ cÊu kinh tÕ thèng nhÊt trªn ph¹m vi c¶ níc. Tríc hÕt, cÇn khÈn tr¬ng qui ho¹ch c¸c khu c«ng nghiÖp, c¸c s¶n phÈm quan träng thuéc c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn nh: chÕ biÕn thùc phÈm, dÖt, may; c«ng nghiÖp chÕ t¹o nh: c¬ khÝ, ho¸ chÊt, ®iÖn tö, vËt liÖu x©y dùng, s¶n xuÊt « t«, xe m¸y, ®ãng tµu; c«ng nghiÖp ho¸ dÇu; c«ng nghiÖp luyÖn kim; c«ng nghiÖp th«ng tin... Trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh c¸c dù ¸n trong níc tù ®Çu t hoÆc vay vèn ®Ó ®Çu t theo ngµnh vµ l·nh thæ còng nh x¸c ®Þnh yªu cÇu t¬ng øng vÒ c«ng nghÖ.
C¸c ngµh cÇn hoµn chØnh thªm mét bíc c«ng t¸c quy ho¹ch; phèi hîp víi c¸c thµnh phè vµ ®Þa ph¬ng x©y dùng quy ho¹ch trªn ®Þa bµn l·nh thæ.
2.6 N©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t
N©ng cao hiÖu qu¶ tuyªn truyÒn, vËn ®éng ®Ó t¹o dùng chÝnh x¸c h×nh ¶nh mét ®Êt níc ViÖt Nam thùc sù muèn më réng quan hÖ víi bªn ngoµi. VÒ néi dung, ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t cÇn tËp trung vµo viÖc c¶i thiÖn, tuyªn truyÒn tèt h¬n m«i trêng vµ c¬ héi ®Çu t t¹i ViÖt Nam. Tõng ngµnh, tõng ®Þa ph¬ng cïng víi viÖc x©y dùng quy ho¹ch, kÕ ho¹ch kªu gäi ®Çu t tùc tiÕp níc ngoµi còng cÇn x©y dung c¸c dù ¸n cô thÓ vµ cã biÖn ph¸p bè trÝ ®èi t¸c, c¸n bé, gi¶i ph¸p tµi chÝnh. MÆt kh¸c cÇn nghiªn cøu thµnh lËp c¸c tæ chøc t vÇn ®Çu t chuyªn ngµnh ë mét sè ®Þa ph¬ng ®Ó cung cÊp c¸ dÞch vô triÓn khai dù ¸n khi ®îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t nh dÞch vô vÒ ®Êt ®ai, dÞch vô qu¶n lý x©y dùng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho chñ ®Çu t 100% vèn.
2.7 C¸c biÖn ph¸p hç trî kh¸c:
Níc ta cÇn nhanh chãng thµnh lËp vµ ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n ®Ó t¹o ®iÒu khiÖn cho c¸c lo¹i h×nh c«ng ty cæ phÇn ph¸t triÓn, kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña c¸c c«ng ty cæ phÇn sÏ t¨ng lªn vµ hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi h¬n.
Nhanh chãng thµnh lËp trung t©m th«ng tin kinh tÕ – x· héi ®Ó cung cÊp th«ng tin vÒ t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi, kü thuËt trªn thÕ giíi còng nh trong níc gióp c¸c doanh nghiÖp chñ ®éng s¶n xuÊt vµ c¶i tiÕn kü thuËt phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ trêng.
2.8 TiÕp tôc ®æi míi chÝnh s¸ch thu hót FDI:
Víi môc tiªu ®a níc ta tíi n¨m 2020 c¬ b¶n trë thµnh níc c«ng nghiÖp, bªn c¹nh viÖc ph¸t huy néi lùc, viÖc thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®Ó phôc vô cho môc tiªu nµy còng lµ mét nguån lùc hÕt søc quan träng. Qu¸ tr×nh hoµn thiÖn vÒ chÝnh s¸ch ®Êt ®ai, chÝnh s¸ch thÞ trêng vµ tiªu thô s¶n phÈm ph¶i ®Æt trong môc tiªu thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµ c¸c chÝnh s¸ch nµy ph¶i ®îc ®Æt ra trong mèi quan hÖ qua l¹i lÉn nhau mét c¸ch thèng nhÊt ¨n khíp.
2.8.1 ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai
TiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt liªn quan ®Õn ®Êt ®ai ph¹u vô cho c¸c dù ¸n cã vèn ®Çu t níc ngoµi, ®Æt biÖt lµ viÖc tiÕp tôc ban hµnh c¸c v¨n b¶n díi luËt cô thÓ ho¸ 3 quyÒn cña nhµ ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam vÒ ®Êt ®ai lµ quyÒn chuyÓn nhîng , quyÒn cho thuª vµ quyÒn thÕ chÊp t¨ng cêng hiÖu lùc cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai. H×nh thµnh bé m¸y xö lý nhanh chãng vµ cã hiÖu qu¶ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ®Êt ®ai trong ®Çu t níc ngoµi nh vÊn ®Ò thñ tôc cÊp ®Êt, ®Òn bï, gi¶i to¶, gi¶i phãng mÆt b»ng vµ viÖc b¶o ®¶m tÝnh æn ®Þnh cña khu ®Êt ®îc sö dông cho ®Çu t ngíc ngoµi. §Èy m¹nh ho¹t ®éng qui ho¹ch ®Êt ®ai phôc vô cho ®Çu t níc ngoµi tríc hÕt ë c¸c thµnh phè lín vµ c¸c vïng kinh tÕ ®éng lùc, tiÕp theo lµ c¸c tØnh trong c¶ níc.
ViÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®Êt ®ai ®èi víi ®Çu t níc ngoµi ®Ó d¶m b¶o hiÖu qña, cÇn chó träng c¸c gi¶i ph¸p sau:
-Ph¸t huy vai trß cÊu c¸c c¬ quan ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vÒ ®Êt ®ai nh quèc héi, chÝnh phñ trong viÖc x©y dùng c¸c ®¹o luËt, chÝnh s¸ch, qui ®Þnh vÒ ®Êt ®ai thuéc së h÷u toµn d©n vµ nhµ níc lµ ngêi së h÷u duy nhÊt vÒ ®Êt ®ai cho nªn c¸c chÝnh s¸ch vÒ ®Êt ®ai cµng cô thÓ, râ rµng, æn ®Þnh bao nhiªu cµng tèt bÊy nhiªu.
§Ó cã thÓ ®¶m b¶o cô thÓ ho¸ mét c¸ch hîp lý chÝnh s¸ch ®Êt ®ai ¸p dông ë ViÖt Nam trong lÜnh vù ®Çu t níc ngoµi cÇn:
+ TÝch cùc tham kh¶o kinh nghiÖm cña c¸ níc vÒ viÖc ¸p ông chÝnh s¸ch ®Êt ®ai ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi nh Trung Quèc, Th¸i Lan, Malaixia, Mianma
+ TËp hîp c¸c ý kiÕn cña c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam vÒ chÝnh s¸ch ®Êt ®ai còng nh xu híng xö lý chÝnh s¸ch ®Êt ®ai ¸p dông ®èi víi khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµi cña c¸c níc, th«ng lÖ quèc tÕ ®Ó h×nh thµnh mét chÝnh s¸ch ®Êt ®ai giµnh cho ®Çu t níc ngoµi æn ®Þnh.
+ §Çu t vµo c«ng t¸c ph©n vïng, qui ho¹ch vïng giµnh cho ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi cÇn thèng nhÊt c¸ch thøc cÊp ®Êt vµ gi¶i phãng mÆt b»ng. §iÒu chØnh khung chi phÝ ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng phï hîp víi mÆt b»ng thùc tÕ h¬n ®Æc biÖt lµ dù to¸n vÒ gi¶i phãng mÆt b»ng..
-T¨ng cêng hiÖu lùc cña c¸c qui ®Þnh ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch ®Êt ®ai, kÕt hîp gi÷a thuyÕt phôc, tuyªn truyÒn ý thøc ph¸p luËt vµ cìng chÕ. Nh÷ng trêng hîp lµm tr¸i víi ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai cÇn cã. Nh÷ng biÖn ph¸p cìng chÕ kÞp thêi. H×nh thµnh hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch ®Êt ®ai cã tÝnh c¹nh tranh cao so víi c¸c níc trong khu vùc. T¨ng thêi gian cho thuª ®Êt, gi¶m gi¸ cho thuª ®Êt, gi¶m bít c¸c thñ tôc hµnh chÝnh phiÒn hµ.
ChuyÓn quyÒn sö dông ®Êt ®ai nhanh chãng vµ kÞp thêi cho tõng dù ¸n. ChØ ®¹o thùc hiÖn nhanh chãng viÖc ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng nhanh ®Ó ®Èy nhanh tiÕn ®é thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®· cÊp giÊy phÐp, nghiªn cøu kh¶ n¨ng ®îc chi phÝ ®Òn bï vµo gi¸ thuª ®Êt ®Ó ®¶m b¶o tÝnh c¹nh tranh víi c¸c níc trong khu vùc ho·n hoÆc miÔn tiÒn thuÕ ®Êt ®èi víi nh÷ng dù ¸n xin dõng, hoÆc d·n tiÕn ®é triÓn khai. Gi¶m gi¸ thuª ®Êt trong c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt.
2.8.2 ChÝnh s¸ch thuÕ vµ u ®·i tµi chÝnh
ChÝnh s¸ch thuÕ vµ nh÷ng u ®·i tµi chÝnh g¾n víi ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ mét yÕu tè chñ yÕu cÊu thµnh tÝnh hÊp dÉn cña m«i trêng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi. Do ®ã chóng ta cÇn thùc hiÖn:
-Thùc hiÖn tèt luËt thuÕ VAT vµ thuÕ thu nhËp c«ng ty. §©y lµ hai ®¹o luËt thuÕ trong giai ®o¹n ®Çu ¸p dông ®Ó ®a ho¹t ®éng thu thuÕ ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi ®i vµo æn ®Þnh.
-T¨ng cêng c¸c biÖn ph¸p u ®·i ta× chÝnh cho c¸c nhµ ®Çu t th«ng qua hÖ thèng gi¸ c¶ ¸p dông ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi vµo c¸c doanh nghiÖp trong níc thèng nhÊt nh gi¸ ®iÖn níc, gi¸ cíc vËn t¶i, bu ®iÖn, hµng kh«ng.
-N©ng cao hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ vña c¸c biÖn ph¸p u ®·i tµi chÝnh nh gi¶ quyÕt nhanh vÊn ®Ò thuÕ cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi, viÖc chuyÓn lîi nhuËn vÒ níc thuËn tiÖn, vÊn ®Ò gãp vèn ®îc dÔ dµng ®Æc biÖt lµ kh«ng nªn h¹n chÕ hoÆc ®a ra qui ®Þnh b¾t ®îc c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ph¶i gãp vèn b»ng tiÒn mÆt khi hä còng ®ang gÆp nh÷ng khã kh¨n cho t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh- tiÒn tÖ.
-Hç trî cho c¸c dù ¸n ®· ®îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t ®îc hëng nh÷ng u ®·i cña c¸c qui ®Þnh míi vÒ thuÕ, lîi tøc, gi¸ thuÕ ®Êt míi, miÔn gi¶m thuÕ doanh thu ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp thùc sù lç vèn.
-Hç trî b»ng ngo¹i tÖ cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi ®ang thùc sù gÆp khã kh¨n.
-Chñ ®éng thu hót nhiÒu h¬n nguån vèn níc ngoµi kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i Ên ®Þnh tû lÖ nguån vèn, tranh thñ mäi nguån vèn cho ph¸t triÓn.
-Cho phÐp c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi cæ phÇn ho¸ ®Ó t¨ng vèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh.
-Ban hµnh chÝnh s¸ch thu phÝ thèng nhÊt ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng thu phÝ bÊt hîp lý vµ kh«ng qu¶n lý ®îc, tr¸nh thu phÝ tuú tiÖn ë c¸c ®Þa ph¬ng.
2.8.3 ChÝnh s¸ch lao ®éng vµ tiÒn l¬ng
Gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng c¸c tranh chÊp vÒ lao ®éng vµ tiÒn l¬ng hoµn thiÖn c¸c thñ tôc ®èi víi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngaßi nh ký hîp ®ång, tho¶ íc lao ®éng tËp thÓ vµ thµnh lËp, ph¸t huy vai trß cña c¸c tæ chøc c«ng ®oµn, tæ chøc §¶ng vµ §oµn thanh niªn cô thÓ:
-Hoµn thiÖn c¸c lo¹i v¨n b¶n qui ®Þnh ¸p dông ®èi víi ngêi lao ®éng trong c¸c dù ¸n cã ®Çu t níc ngoµi. C¸c v¨n b¶n ®Æc biÖt chó träng lµ qui ®Þnh tuyÓn dông, lùa chän lao ®éng, chøc n¨ng cña c¸c c¬ quan qu¶n lý lao ®éng, vÊn ®Ò ®µo t¹o, ®Ò b¹t vµ sa th¶i lao ®éng, c¸c v¨n b¶n xö lý tranh chÊp vÒ t¸c ®éng, tiÒn long, thu nhËp.
-Hoµn thiÖn bä m¸y hµnh ph¸p vÒ qu¶n lý lao ®éng trong c¸c dù ¸n cã vèn níc ngoµi, thµnh lËp ph©n toµ lao ®éng ®Ó xö lý tranh chÊp lao ®éng c¸ nh©n vµ lao ®éng tËp thÓ.
-Ph¸t huy vai trß cña tæ chøc c«ng ®oµn trong doanh ngiÖp tr¸nh t×nh tr¹ng ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn ®i ngîc l¹i víi lîi Ých cña ngêi lao ®éng. Chó träng ®µo t¹o ng¬i lao ®éng c¶ trong níc vµ níc ngoµi ®Ó tiÕp thu c«ng nghÖ.
-Ph¸t huy vai trß cña c¬ quan thanh tra lao ®éng trong viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch lao ®éng vµ tiÒn l¬ng cña c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi ®ång thêi söa ®æi c¸c chÝnh s¸ch vÒ lao ®éng vµ tiÒn l¬ng cho thÝch hîp.
2.8.4 ChÝnh s¸ch thÞ trêng vµ tiªu thô s¶n phÈm:
§Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng më réng thÞ trêng cho c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi th«ng qua viÖc khuyÕn khÝch thóc ®Èy xuÊt khÈu vµ xóc tiÕn th¬ng m¹i. Khai th¸c c¸c thÕ m¹nh cña bªn níc ngoµi trong ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ trêng ë hç trî cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. C¸c gi¶i ph¸p cÇn thùc hiÖn lµ:
-khuyÕn khÝch thóc ®Èy xuÊt khÈu ®Æc biÖt lµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn s©u, chÕ biÕn tinh, c¸c s¶n phÈm chÊt lîng cao, ®Æc biÖt lµ nh÷ng s¶n phÈm mang th¬ng hiÖu ViÖt Nam.
-§Þnh híng tiªu thô s¶n phÈm theo khu«n khæ ph¸p lý thÝch hîp ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ dÉn ®Õ viÖc b¸n ph¸ gi¸, b¸n hµng kÐm chÊt lîng ra thÞ trêng. CÇn nhanh chãng x©y dùng vµ th«ng qua luËt c¹nh tranh, luËt chèng ®Çu c¬, chèng b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸.
-B¶o hé thÞ trêng trong níc dÓ khuyÕn khÝch nhµ ®Çu t ®Çu t vµo ViÖt Nam th«ng qua:
+§Þnh híng c¸c ngµnh nghÒ, lÜnh vùc u tiªn ®Æc biÖt lµ nh÷ng ngµnh nghÒ t¹o ra c¸c tiÒm lùc c«ng nghÖ cho ®Êt níc, h×nh thµnh ®éi ngò c¸n bé chÊt lîng cao. Gi¶m bít nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng s¶n xuÊt hoÆc l¾p r¸p ®ù¬c tõ trong níc nh « t«, xe m¸y, ®å ®iÖn tö.
+B¶o ®¶m ®èi xö c«ng b»ng tho¶ ®¸ng vµ b×nh ®¼ng gi÷a c¸c nhµ ®Çu t trong níc víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi.
+Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ngêi tiªu dïng sö dông c¸c s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt trong níc.
2.8.5 VÒ chÝnh s¸ch c«ng nghÖ
§Ó ®¹t ®îc môc tiªu thu hót c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµo ViÖt Nam trong thêi gian tíi, ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn cÇn ph¶i thùc hiÖn lµ ph¶i x©y dùng mét chiÕn lîc thu hót c«ng nghÖ h÷u hiÖu.
ChiÕn lîc nµy ph¶i chØ ra ®îc lé tr×nh dµi h¹n cho viÖc thu hót c«ng nghÖ níc ngoµi víi c¸c biÖn ph¸p vµ c«ng cô kh¸c nhau, ®Æc biÖt lµ viÖc x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch thu hót c«ng nghÖ hîp lý víi ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam. CÇn h×nh thµnh c¸c khu c«ng nghÖ cao, c«ng nghÖ s¹ch ë nh÷ng vïng thÝch hîp trong níc víi hÖ thèng quy chÕ râ rµng, t¹o ®iÒu kiÖn hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. §èi víi m¸y mãc thiÕt bÞ ®a vµo gãp vèn ®Çu t hoÆc nhËp khÈu tõ níc ngaßi cÇn ph¶i thùc hiÖn viÖc gi¸m ®Þnh chÊt lîng vµ gi¸ c¶ mét c¸ch nghiªm ngÆt theo c¸c qui ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng nhËp khÈu hoÆc chuyÓn giao thiÕt bÞ m¸y mãc l¹c hËu víi gi¸ c¶ cao.
KÕt luËn
Víi môc tiªu ®a ViÖt Nam tíi n¨m 2020 c¬ b¶n trë thµnh níc c«ng nghiÖp th× bªn c¹nh viÖc ph¸t huy néi lùc, viÖc thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®Ó phôc vô cho môc tiªu nµy còng lµ mét nguån lùc quan träng.VÊn ®Ò thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi trong nh÷ng n¨m tíi cã ý nghÜa rÊt to lín ®èi víi sù t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ. Troang ®iÒu kiÖn ®ã, nhµ níc ta ph¶i hoµn thiÖn viÖc tæ chøc vµ chÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi , ®¸p øng nhu cÇu sö dông cã hiÖu qña vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi theo ®óng chñ tr¬ng quan träng cña §¶ng vµ nhµ níc ta lµ xem néi lùc lµ quyÕt ®Þnh, ngo¹i lùc lµ quan träng; kÕt hîp néi lùc vµ ngo¹i lùc thµnh søc m¹nh tæng hîp trong x©y dùng ®Êt níc.
HÕt.
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
1. ChÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p huy ®éng c¸c nguån vèn-Bé KHDT-1996
2.Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó ph¸p triÓn c¸c nguån vèn cho DNNN-Hµ ThÞ Kim Dung -1996
3. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vµ tæ chøc thu hót ®Çu t trùc tiÕp cña níc ngoµi ë ViÖt Nam – Nxb ChÝnh trÞ quèc gia- HN 2000
4. Mét sè vÊn ®Ò míi vÒ FDI t¹i ViÖt Nam-1996
5. Niªn gi¸m thèng kª2002, Nxb Thèng kª,Hµ Néi 2002
6. T¹p chÝ du lÞch 3/2002
7. T¹p chÝ TTTC 18/01
8. T¹p chÝKT 31/01
9. T¹p chÝ GTVT 6/2000
10. T¹p chÝ CKVN 1/01;2/2000
11.T¹p chÝ KTTG 2/01
12.T¹p chÝ TC 4/2000
13.T¹p chÝ NH 10/2000
14.T¹p chÝ TNTTVN 6/2000
15. T¹p chÝ TTTCTT 14/2000
Môc lôc
Trang
Lêi më ®Çu 1
Ch¬ngI:
Lý luËn chung vÒ thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp
níc ngoµi (FDI:Foreign Direct Investment) 2
I. Vai trß cña FDI ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ 2
1.1. Quan ®iÓm cña LªNin vÒ FDI 2
1.2. B¶n chÊt cña FDI 3
1.3. C¸c h×nh thøc chñ yÕu cña FDI 6
1.4. §Æc ®iÓm chñ yÕu cña FDI 8
1.5. Vai trß cña FDI ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ 9
II. VÊn ®Ò thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi 10
2.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi (FDI) 10
2.2. C¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t 11
Ch¬ng II:
KÕt qu¶ thu hót vèn FDI ë níc ta
vµ kinh nghiÖm cña c¸c níc 16
I.Sù ph¸t triÓn cña FDI t¹i ViÖt Nam trong thêi kú ®æi míi 16
1.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i thu hót FDI ë níc ta 16
1.2. T¸c ®éng cña FDI ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam
nh÷ng n¨m qua 16
1.3. ViÖc tæ chøc nh»m thu hót FDI 17
1.4. C¸c chÝnh s¸ch thu hót FDI ë ViÖt Nam thêi gian qua 20
1.5. KÕt qu¶ thu hót vèn FDI trong thêi gian qua 24
II.Kinh nghiÖm cña c¸c níc trong viÖc thu hót FDI 29
2.1. Trung Quèc 29
2.2. In®«nªxia 30
2.3. Philippin 30
2.4. Th¸i Lan 31
2.5. Malaixia 32
Ch¬ng III
Nh÷ng ®Þnh híng vµ gi¶i ph¸p thu hót FDI
ë níc ta 33
I. §Þnh híng thu hót FDI 33
1.1. TiÕp tôc kh¼ng ®Þnh tÝnh ®óng ®¾n cña chñ tr¬ng thu hót FDI 33
1.2. TËp chung thu hót FDI vµo nh÷ng ngµnh nghÒ, lÜnh vùc
cã lîi thÕ so s¸nh cña níc ta víi níc kh¸c 33
1.3. KhuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t bá vèn vµo kh¾c phôc dÇn
sù chªnh lÖch gi÷ c¸c vïng l·nh thæ 33
1.4. ChuyÓn ®èi t¸c ®Çu t 33
1.5. N©ng cao hiÖu lùc qu¶n lý nhµ níc ®èi víi ®Çu t
trùc tiÕp níc ngoµi 34
II. Gi¶i ph¸p thu hót FDI 34
2.1. Më réng h×nh thøc thu hót FDI 34
2.2. C¶i tiÕn qui chÕ ®Çu t vµo c¸c khuc«ng nghiÖp
vµ khu chÕ xuÊt ë ViÖt Nam 34
2.3. VÒ thñ tôc hµnh chÝnh 35
2.4. Tu söa vµ x©y dùng míi kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi 37
2.5. Qui ho¹ch thu hót vèn FDI 37
2.6. N©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t. 37
2.7. C¸c biÖn ph¸p hç trî kh¸c 37
2.8. ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai 38
KÕt luËn 42
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 43
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- V0448.doc