Đề tài Lạm phát ở Việt Nam - Thực trạng và các giải pháp

Më ®Çu L¹m ph¸t lµ mét ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch quan , lµ vÊn ®Ò cña mäi thêi ®¹i, mäi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng . Chõng nµo cßn tån t¹i nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× cßn l¹m ph¸t. Ng­êi ta chØ cã thÓ kiÒm chÕ l¹m ph¸t møc ®é l¹m ph¸t sao cho phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ mµ Ýt g©y ¶nh h­ëng, t¸c h¹i. Mét khi l¹m ph¸t cao xuÊt hiÖn th× tæn thÊt vÒ kinh tÕ còng nh­ x· héi lµ rÊt lín. Mçi giai ®o¹n khi l¹m ph¸t xuÊt hiÖn víi h×nh thøc vµ d¸ng vÎ kh¸c nhau th× th× l¹i cã nhiÒu c©u hái tranh luËn ®­îc ®Æt ra : b¶n chÊt cña l¹m ph¸t lµ g× ? C¸c h×nh thøc biÓu hiÖn biÓu hiÖn cña nã ra sao? Nã cã t¸c ®éng nghiªm träng ®èi nh­ thÕ nµo ®èi víi nÒn kinh tÕ? Thùc tr¹ng vÒ vÊn ®Ò l¹m ph¸t ë ViÖt Nam hiÖn nay ®ang diÔn biÕn nh­ nµo? Chóng ta cÇn ph¶i lµm g× ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ vµ kiÒm chÕ l¹m ph¸t ? ë ViÖt Nam, tõ sau khi gi¶i phãng miÒn Nam, thèng nhÊt ®Êt n­íc, nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· tr¶i qua nhiÒu b­íc th¨ng trÇm : tõ khñng ho¶ng trÇm träng víi møc ®é l¹m ph¸t lªn ®Õn 3 con sè, t¨ng tr­ëng thÊp, ®êi sèng nh©n d©n khã kh¨n dÇn tiÕn ®Õn tû lÖ l¹m ph¸t æn ®Þnh , t¨ng tr­ëng kh¸, råi l¹i ®øng tr­íc th¸ch thøc vµ nguy c¬ t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi víi t¨ng tr­ëng chËm vµ nguy c¬ suy tho¸i. ë n­íc ta mét sè n¨m tû lÖ l¹m ph¸t ë møc ®é thÊp, nh­ng ®Õn nay l¹m ph¸t l¹i cã nguy c¬ tiÒm Èn vµ t¸i ph¸t cao. NhÊt lµ cho ®Õn thêi ®iÓm nµy gi¸ c¶ c¸c mÆt hµng thiÕt yÕu trong vµ ngoµi n­íc diÔn ra rÊt phøc t¹p. Gi¸ hÇu hÕt c¸c mÆt hµng nhËp khÈu thiÕt yÕu nh­ : x¨ng dÇu, s¾t thÐp, chÊt dÎo, ph©n bãn … ®Òu t¨ng. §Æc biÖt trong thêi gian gÇn ®©y khi gi¸ vµng trong ngoµi n­íc, tû gi¸ ngo¹i hèi ®ét ngét t¨ng cao råi l¹i cã xu h­íng gi¶m dÇn th× mét c©u hái ®Æt ra : liÖu ®ã cã ph¶i lµ dÊu hiÖu b¸o tr­íc cña l¹m ph¸t t¨ng cao? T×nh h×nh ®ã ®ßi hái nhµ n­íc ph¶i cã nh÷ng quan ®iÓm vµ gi¶i ph¸p cÉp vÜ m« còng nh­ vi m« ®Ó kiÒm chÕ còng nh­ kh¾c phôc l¹m ph¸t . MÆc dï ®©y lµ mét bµi nghiªn cøu khoa häc cßn nhiÒu h¹n chÕ nh­ng em mong r»ng nã sÏ gióp cho ng­êi nghiªn cøu , ng­êi viÕt , ng­êi ®äc nã pÇhn nµo cã c¸i nh×n tæng qu¸t , ®óng ®¾n vÒ l¹m ph¸t ë ViÖt Nam - thùc tr¹ng vµ c¸c gi¶i ph¸p Néi dung PhÇn mét: L¹m ph¸t - nh÷ng lý luËn chung I) B¶n chÊt cña l¹m ph¸t L¹m ph¸t ®­îc ®Þnh nghÜa lµ mét qu¸ tr×nh gi¸ t¨ng lªn liªn tôc, tøc lµ møc gi¸ chung t¨ng lªn hoÆc lµ qu¸ tr×nh ®ång tiÒn liªn tôc gi¶m gi¸ Trong thùc tÕ dï cã bÊt kú mét sù t¨ng gi¸ cña mét vµi hµng ho¸ riªng lÎ nµo ®ã th× ch­a thÓ gäi lµ l¹m ph¸t. §ã lµ khi gi¸ mét vµi hµng ho¸ ho¸ kh¸c l¹i gi¶m mµ gi¸ chung l¹i kh«ng t¨ng lªn . Chóng ta chØ cã thÓ kÕt luËn lµ cã l¹m ph¸t khi møc gi¸ chung t¨ng lªn . L¹m ph¸t xuÊt hiÖn khi mÊt c©n ®èi gi÷a tæng cung vµ tæng cÇu hµng ho¸ vµ mÊt c©n ®èi gi÷a cung vµ cÇu tiÒn tÖ. Nguyªn nh©n l¹m ph¸t bao gåm nhiÒu yÕu tè thÓ hiÖn qua c¸c h×nh thøc nh­: l¹m ph¸t do cÇu kÐo, l¹m ph¸t do chi phÝ ®Èy , l¹m ph¸t do mÊt c©n ®èi gi÷a c¬ cÊu kinh tÕ, l¹m ph¸t do mÊt æn ®Þnh kinh tÕ chÝnh trÞ , x· héi ; l¹m ph¸t do l­îng tiÒn nhiÒu h¬n cÇu tiÒn tÖ trªn thÞ tr­êng II) C¸c h×nh thøc biÓu hiÖn Trong thêi gian qua , ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®· cã nh÷ng tr­êng ph¸i nghiªn cøu vÒ l¹m ph¸t theo nh÷ng quan ®iÓm kh¸c nhau : a) Thø nhÊt, theo häc thuyÕt c¬ cÊu vÒ l¹m ph¸t nã r»ng l¹m ph¸t xuÊt hiÖn do xung ®ét vÒ ph©n phèi, ®­îc b¸o hiÖu bëi nh÷ng chuyÓn dÞch t¨ng gi¸ vµ c¸c quy luËt h×nh thµnh lµm t¨ng thªm xung ®ét nªu trªn t¹o thµnh lµn sãng m¹nh mÏ, th«ng qua c¬ chÕ lan truyÒn .Theo häc thuyÕt nµy th× biÓu hiÖn cña l¹m ph¸t do mÊt c©n ®èi th­êng xuyªn lµ: MÊt c©n ®èi gi÷a cung vµ cÇu l­¬ng thùc , thùc phÈm (cung nhá h¬n cÇu) Ngo¹i tÖ cã h¹n do nhËp nhiÒu h¬n xuÊt Ng©n s¸ch th©m hôt , bÞ h¹n chÕ do thu ®­îc Ýt nh­ng nhu cÇu chi cao MÊt c©n ®èi gi÷a cung vµ cÇu x¶y ra ®èi víi nh÷ng n­íc nhËp khÈu nhiÒu h¬n xuÊt (th­êng lµ nhËp siªu gi¸ cao) vµ kh«ng cã luång ngo¹i tÖ nµo kh¸c ngoµi xuÊt khÈu ®Ó cã ngo¹i tÖ nhËp khÈu ®· dÉn ®Õn c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ cña nh÷ng n­íc nµy l©m vµo t×nh tr¹ng khã kh¨n vµ buéc hä ph¶i ph¸ gi¸ ®ång tiÒn lµm cho l¹m ph¸t t¨ng lªn b) Thø hai, theo häc thuyÕt cña c¸c nhµ tiÒn tÖ cho r»ng l¹m ph¸t lµ mét hiÖn t­îng thuÇn tuý tiÒn tÖ, gi¸ t¨ng lªn Ýt nhiÒu lµ do t¨ng cung tiÒn tÖ qu¸ møc cÇu cña nªn kinh tÕ . §ã lµ khi l­îng tiÒn b¬m vao l­u th«ng lín h¬n khèi l­îng tiÒn cÇn thiÕt do l­u th«ng cña thÞ tr­êng. §iÒu nµy ®­îc biÓu hiÖn ë chç ®ång tiÒn néi ®Þa bÞ mÊt gi¸.Ng­êi d©n kh«ng muèn göi tiÒn vµo hÖ thèng ng©n hµng v× nguyªn t¾c l·i suÊt d­¬ng th­êng bÞ vi ph¹m , kh«ng ®¶m b¶o ®­îc gi¸ trÞ ®ång tiÒn, ®ång thêi ng­êi d©n còng kh«ng muèn göi tiÕp . V× vËy ®ång tiÒn sÏ mÊt gi¸ trÞ cµng nhanh, hä chØ cßn c¸ch mua hµng tÝch tr÷ hoÆc ngo¹i tÖ m¹nh. KÕt qu¶ lµ hÖ thèng ng©n hµng ®· thiÕu tiÒn l¹i cµng thiÕu tiÒn nhiÒu h¬n nªn ph¶i ph¸t hµnh tiÒn ®Ó chi tiªu hoÆc ®­a vµng cÊt gi÷ ra thÞ tr­êng mong b¶o tån gi¸ trÞ ®ång tiÒn hä cã. Mét sè quèc gia b¬m tiÒn ra ngoµi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu t¨ng chi tiªu cña chÝnh phñ vµ x· héi . Do ®ã , ngoµi thÞ tr­êng th× cung tiÒn tÖ v­ît qu¸ møc cÇu tiÒn tÖ vµ khan hiÕm hµng ho¸ t¨ng lªn . KÕt qu¶ lµ l¹m ph¸t ngµy mét t¨ng cao. III) C¸c cÊp ®é cña l¹m ph¸t *) Th­íc ®o MÆc dï tÝnh tû lÖ l¹m ph¸t cßn cã nhiÒu ®iÒu ph¶i bµn nh­ng cã thÓ tÝnh theo c«ng thøc sau: Lt= (Pt-Pt-1) Pt-1 Trong ®ã : Lt - tû lÖ l¹m ph¸t giai ®o¹n t T – giai ®o¹n tÝnh l¹m ph¸t Pt – tæng gi¸ c¶ giai ®o¹n t Pt-1- tæng gi¸ c¶ giai ®o¹n t-1 Cã mét sè ph­¬ng ph¸p tÝnh tæng møc gi¸ c¶ nh­ sau : ChØ sè gi¸ tiªu dïng (CPI) ChØ sè gi¶m ph¸t GDP ChØ sè gi¸ hµng ho¸ b¸n lÎ (RPI) ChØ sè gi¸ s¶n xuÊt (PPI) ChØ sè gi¸ hµng ho¸ b¸n bu«n (WPI) ChØ sè gi¸ tiªu dïng CPI lµ chØ sè quan träng mµ mét sè n­íc th­êng lÊy ®Ó ®o tû lÖ l¹m ph¸t . C¸ch tÝnh chØ sè CPI kh«ng ph¶i lµ céng c¸c gi¸ c¶ l¹i vµ chia cho tæng khèi l­îng hµng ho¸ mµ lµ c©n nh¾c tõng mÆt hµng theo tÇm quan träng cña nã trong nÒn kinh tÕ . ChØ sè gi¶m ph¸t GDP ®­îc coi lµ chØ sè gi¸ ph¶n ¸nh b×nh qu©n gi¸ cña tÊt c¶ c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô ®­îc s¶n xuÊt trong n­íc . Do vËy chØ sè nµy d­îc coi lµ toµn diÖn h¬n lµ chØ sè gi¸ tiªu dïng CPI v× bao qu¸t hÕt tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô *) C¸c cÊp ®é cña l¹m ph¸t Trong sè liÖu qu¶n lý tiÒn tÖ trªn thÕ giíi ng­êi ta chia l¹m ph¸t thµnh 4 cÊp ®é ®Ó cã nh÷ng gi¶i ph¸p chèng l¹m ph¸t thÝch øng . C¸c cÊp ®é l¹m ph¸t gåm: L¹m ph¸t ú: lµ møc ®é l¹m ph¸t thÊp nhÊt (tõ 0%-1%) .CÊp ®é l¹m ph¸t nµy chñ yÕu ph¶n ¸nh tÝnh kh¸ch quan tuyÖt ®èi cña hiÖn t­îng l­u th«ng hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ trong ®iÒu kiÖn chÕ ®é tiÒn giÊy. L¹m ph¸t nµy cã thÓ lÆp ®i lÆp l¹i trong chuçi thêi gian dµi, vµ nÕu chØ cã nã ng­êi ta cã thÓ chñ ®éng tÝnh vµo thµnh c¸c chi tiªu c©n b»ng trung hoµ cña nÒn kinh tÕ. Ng­êi ta chÊp nhËn vµ s½n sµng chung sèng hoµ b×nh víi lo¹i l¹m ph¸t nµy. L¹m ph¸t võa ph¶i hay l¹m ph¸t kiÓm so¸t ®­îc: ®©y lµ møc ®é l¹m ph¸t cao h¬n ®Õn møc lín kh«ng nhiÒu so víi tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ hµng n¨m. §èi víi lo¹i l¹m ph¸t nµy, tuú theo chiÕn l­îc vµ chiÕn thuËt ph¸t triÓn kinh tÕ mçi thêi k× mµ c¸c chÝnh phñ cã thÓ chñ ®éng ®Þnh h­íng møc khèng chÕ trªn c¬ së duy tr× mét tû lÖ l¹m ph¸t lµ bao nhiªu ®Ó g¾n víi mét sè môc tiªu kinh tÕ kh¸c : kÝch thÝch t¨ng tr­ëng kinh tÕ , t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu vµ gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp trong c¸c n¨m tµi kho¸ nhÊt ®Þnh . Tuy nhiªn chØ cã thÓ chÊp nhËn l¹m ph¸t võa ph¶i trong ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i, khi mµ nhiÒu yÕu tè cña s¶n xuÊt n»m trong t×nh tr¹ng ngñ yªn hoÆc ch­a cã ph­¬ng ¸n kh¶ thi ®Ó ph¸t huy c¸c tiÒm n¨ng ®ã. Khèi tiÒn tÖ chung ch©u ©u EC vµ mét sè n­íc B¾c ©u nh­ Thuþ §iÓn, Na Uy , §an M¹ch , v.v.. ®· ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ bµng Ng©n hµng trung ­¬ng . NghÜa lµ Ng©n hµng trung ­¬ng sö dông chÝnh s¸ch tiÒn tÖ duy tr× vµ ®¶m b¶o mét møc l¹m ph¸t môc tiªu.Sù dao ®éng xung quanh mét chØ sè CPI ®­îc x¸c ®Þnh lµ 2%-3% /n¨m vµ nhá h¬n tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP trong n¨m . C¬ chÕ nµy ®· vµ ®ang ph¸t huy nhiÒu t¸c dông tÝch cùc ( Ýt nhÊt lµ trong vßng 5 n¨m ) L¹m ph¸t phi m· : lµ cÊp ®é l¹m ph¸t cao thø 3 cã tû lÖ l¹m ph¸t b×nh qu©n/n¨m tõ møc trung b×nh cña 2 con sè ®Õn ®Ønh cao cña 3 con sè. §©y lµ tû lÖ l¹m ph¸t v­ît ra ngoµi kh¶ n¨ng l¹m ph¸t cña ng©n hµng trung ­¬ng . ë n­íc ta tõ n¨m 1985-1988 ®· ph¶i chøng kiÕn vµ chèng ®ì víi cÊp ®é l¹m ph¸t nµy . Siªu l¹m ph¸t : lµ hiÖn t­îng khñng ho¶ng kinh tÕ ®· ®Õn møc rÊt nghiªm träng – tû lÖ l¹m ph¸t lªn ®Õn 3 con sè .ThËm chÝ ng­êi ta kh«ng thÓ ®o l¹m ph¸t ®­îc b»ng phÇn tr¨m mµ lµ sè lÇn t¨ng gi¸ trong n¨m. TiÒn hÇu nh­ ®· trót bá mäi chøc n¨ng trùc tiÕp , nhÊt lµ lµm ph­¬ng tiÖn l­u th«ng hµng ho¸ .Tuy nhiªn siªu l¹m ph¸t lµ mét hiÖn t­îng kinh tÕ cùc kú hiÕm, nã th­êng xuÊt hiÖn g¾n liÒn víi c¸c cuéc chiÕn tranh hoÆc néi chiÕn khèc liÖt. LÞch sö thÕ giíi ®· chøng kiÕn hiÖn t­îng nµy ë §øc tõ n¨m 1921- 1923. Sau ®¹i chiÕn thÕ giíi thø nhÊt ë MÜ trong n¨m néi chiÕn 1860 vµ gÇn nhÊt lµ siªu l¹m ph¸t x¶y ra ë Nam T­ tõ th¸ng 5 / 1992 ®Õn hÕt n¨m 1994 IV) T¸c ®éng cña l¹m ph¸t 1)T¸c ®éng tÝch cùc L¹m ph¸t thÊp kh«ng g©y c¶n trë ®èi víi nÒn kinh tÕ . H¬n n÷a , trªn thùc tÕ b»ng c¸ch gi÷ l¹m ph¸t thÊp vµ æn ®Þnh mét ng©n hµng trung ­¬ng cã thÓ æn ®Þnh møc s¶n l­îng c«ng ¨n viÖc lµm . ¤ng DonBrash , thèng ®èc ng©n hµng dù tr÷ cña New Zeland sö dông ®å thÞ ®Ó gi¶i thÝch ®iÒu nµy nh­ sau : S¶n l­îng B S¶n l­îng tiÒm n¨ng dµi h¹n S¶n l­îng thùc A Thêi gian §­êng th¼ng trong ®å thÞ biÓu diÔn møc t¨ng tr­ëng s¶n l­îng mµ nÒn kinh tÕ cã thÓ duy tr× dµi h¹n (møc s¶n l­îng tiÒm n¨ng dµi h¹n ) ; ®­êng cã h×nh sãng biÓu hiÖn møc s¶n l­îng thùc tÕ . Khi nÒn kinh tÕ ®ang s¶n xuÊt d­íi møc s¶n l­îng tiÒm n¨ng (VÝ dô: khi thùc tÕ thÊt nghiÖp cao h¬n NAIRU) . T¹i ®iÓm A , l¹m ph¸t sÏ gi¶m xuèng cho tíi khi “kho¶ng c¸ch s¶n l­îng (chªnh lÖch gi÷a s¶n l­îng l­¬ng thùc thùc tÕ vµ s¶n l­îng tiÒm n¨ng ®­îc lo¹i bá). Khi s¶n l­îng thùc tÕ lín h¬n s¶n l­îng tiÒm n¨ng t¹i ®iÓm B , l¹m ph¸t sÏ t¨ng lªn chõng nµo cßn nhu cÇu v­ît qu¸ c«ng suÊt. V× l¹m ph¸t ®ang gi¶m (®iÓm A) , do vËy ng©n hµng trung ­¬ng sÏ c¾t gi¶m l·i suÊt lµm k×m h·m t¨ng tr­ëng kinh tÕ . Nh­ vËy nÕu chÝnh s¸ch tiÒn tÖ tËp trung vµo viÖc gi÷ l¹m ph¸t ë møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ c«ng ¨n viÖc lµm. 2) T¸c ®éng tiªu cùc Trªn ph­¬ng diÖn lý thuyÕt , nÕu l¹m ph¸t ë møc tiªn ®o¸n ®­îc th× cã thÓ tr¸nh ®­îc mäi hËu qu¶ . Cßn nÕu l¹m ph¸t kh«ng thÓ tiªn ®o¸n ®­îc th× hËu qu¶ sÏ lµ ghª gím vµ khã cã thÓ l­êng tr­íc ®­îc. §iÒu nµy biÓu hiÖn ë chç : L¹m ph¸t cao sÏ k×m h·m sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ : khi l¹m ph¸t x¶y ra nã sÏ lµm cho lÖch l¹c c¬ cÊu gi¸ c¶ , kÐo theo lµ nguån tµi nguyªn, vèn vµ nguån nh©n lùc kh«ng ®­îc ph©n bè mét c¸ch hiÖu qu¶ , kÕt côc lµm cho t¨ng tr­ëng chËm l¹i. TÝnh kh«ng ch¾c ch¾n cña l¹m ph¸t lµ lµ kÎ thï cña t¨ng tr­ëng vµ ®Çu t­ dµi h¹n : nÕu c¸c nhµ ®Çu t­ kh«ng biÕt ch¾c ch¾n hoÆc kh«ng thÓ dù ®o¸n ®­îc møc gi¸ c¶ trong t­¬ng lai , kÐo theo lµ kh«ng biÕt ®­îc l·i suÊt thùc th× kh«ng ai trong sè hä d¸m liÒu lÜnh ®Çu t­ , nhÊt lµ vµo c¸c dù ¸n dµi h¹n , mÆc dï cã thÓ c¸c ®iÒu kiÖn dÇu t­ kh¸c lµ kh¸ ­u ®·i , hÊp dÉn . TÝnh kh«ng ch¾c ch¾n cña møc ®é l¹m ph¸t sÏ ®Èy l·i suÊt thùc lªn cao bëi chñ nî muèn cã sù b¶o ®¶m cho møc rñi ro lín. Møc l·i suÊt thùc cao nµy sÏ k×m h·m ®Çu t­ vµ lµm chËm tèc ®é t¨ng tr­ëng . §iÒu nµy cã thÓ minh ho¹ b»ng t×nh h×nh l¹m ph¸t cao cña In®«nªxia vµ Th¸i Lan trong giai ®o¹n 1994-2000 trong khi l¹m ph¸t cao mµ t¨ng tr­ëng l¹i thÊp . Tû lÖ l¹m ph¸t vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ ë Th¸i Lan giai ®o¹n 1995-2000 L¹m ph¸t cao khuyÕn khÝch ng­êi d©n quan t©m ®Õn ®Õn lîi Ých tr­íc m¾t . Khi cã l¹m ph¸t cao x¶y ra ë mét sè n­íc , thay cho viÖc ký th¸c tiÒn trong ng©n hµng ®Ó h­ëng l·i suÊt hay ®Çu t­ vµo khu vùc s¶n xuÊt kinh doanh hßng t×m kiÕm lîi nhuËn , d©n chóng cã thÓ sÏ ®æ x« ®i mua hµng nh»m dù tr÷ v× hi väng gi¸ hµng ho¸ cßn t¨ng n÷a. §iÒu nµy v« h×nh dung lµm t¨ng cÇu hµng ho¸ mét c¸ch gi¶ t¹o vµ do vËy cµng lµm cho l¹m ph¸t cã nguy c¬ bïng næ ®Õn møc cao h¬n . L¹m ph¸t cao ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn toµn bé ho¹t ®éng kinh tÕ – x· héi cña quèc gia . ChÝnh phñ c¸c n­íc ®· tõng tr¶i qua l¹m ph¸t cao ®Òu cho r»ng kh«ng kiÓm so¸t ®­îc l¹m ph¸t lµ diÒu ®¸ng sî nhÊt . Toµn bé ho¹t ®éng kinh tÕ bÞ mÐo mã , biÕn d¹ng nghiªm träng , g©y t©m lý x· héi phøc t¹p vµ lµm t¨ng phÝ ghª gím trong s¶n xuÊt . §Æc biÖt khi l¹m ph¸t cao x¶y ra , søc mua ®èi néi cña ®ång tiÒn gi¶m sót , lßng tin cña d©n chóng còng nh­ vµo c¸c nhµ ®Çu t­ vµo sù æn ®Þnh cña ®ång tiÒn , vµo hÖ thèng ng©n hµng vµ cao h¬n n÷a lµ vµo chÝnh phñ sÏ bÞ xãi mßn . §iÒu nµy g©y t¸c h¹i v« cïng lín lao ®Õn toµn bé ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc . V¶ l¹i , tõ khi r¬i vµo t×nh tr¹ng l¹m ph¸t cao ®Õn khi ra khái t×nh tr¹ng ®ã vµ nh×n chung ®Òu cÇn mét thêi gian dµi cho sù hao tæn c¶ vÒ mÆt vËt chÊt vµ uy tÝn L¹m ph¸t cao lµm gi¶m c¸c nguån tõ thu thuÕ cho ng©n s¸ch nhµ n­íc. Mét mÆt , l¹m ph¸t cao dÉn ®Õn s¶n xuÊt bÞ ®×nh ®èn lµm cho nguån thu thuÕ bÞ gi¶m sót c¶ vÒ mÆt quy m« vµ chÊt l­îng . MÆt kh¸c, l¹m ph¸t cao ®ång nghÜa víi sù mÊt gi¸ cña ®ång tiÒn . Do vËy , víi cïng mét sè l­îng tiÒn thu tõ thuÕ gi¸ trÞ nguån thu thùc tÕ gi¶m xuèng khi cã l¹m ph¸t cao . VÝ dô ë Mªxic« , l¹m ph¸t lµm gi¶m nguån thu thùc tÕ n¨m 1981 lµ 2,6% GDP vµ giai ®o¹n 1983-1987 lµ 1,6% GDP. V) Yªu cÇu vÒ kiÒm chÕ vµ kh¾c phôc l¹m ph¸t Tõ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña l¹m ph¸t chóng ta cã thÓ thÊy r»ng : mçi khi l¹m ph¸t cao x· héi th× tæn thÊt vÒ kinh tÕ còng nhu x· héi lµ rÊt lín. Do vËy , bÊt cø nÒn kinh tÕ nµo khi cã l¹m ph¸t cã xu h­íng t¨ng cao th× ph¶i cã ngay c¸c gi¶i ph¸p ®Ó chèng . Yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¶i kiÒm chÕ vµ kh¾c phôc l¹m ph¸t . Chèng l¹m ph¸t ®Õn mét møc nµo ®ã cã thÓ lµm cho t¨ng tr­ëng kinh tÕ chËm l¹i . Nh­ng ®Ó nÒn kinh tÕ kh«ng bÞ tôt hËu so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi th× ®ßi hái ph¶i ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao lµ nguyªn t¾c bÊt di bÊt dÞch . Nh­ vËy , cÇn xö lý hµi hoµ 2 môc tiªu kh«ng cïng h­íng nµy . PhÇn hai: Thùc tr¹ng vÊn ®Ò l¹m ph¸t ë n­íc ta I) Thêi kú tr­íc ®æi míi tr­íc 1986 Truíc thêi kú dæi míi, ë miÒn B¾c nÒn kinh tÕ n­íc ta vËn hµnh theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp nªn vÊn ®Ò gi¸ c¶ ch­a chÞu t¸c ®éng cña quy luËt thÞ tr­êng. Gi¸ c¶ ®­îc ®Þnh ra theo nh÷ng mÖnh lÖnh vµ quy ®Þnh , do vËy l¹m ph¸t kh«ng xuÊt hiÖn . ë miÒn Nam nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®· ®­îc ph¸t triÓn tr­íc n¨m 1975 vµ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp chØ ph¸t triÓn sau n¨m 1975. Do sù s¸t nhËp cña 2 nÒn kinh tÕ kh¸c nhau dÉn ®Õn t×nh h×nh lµ mÆc dï nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung nh­ng vÉn tån t¹i nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn ngÇm . MÆc dï gi¸ hµng ho¸ ®­îc nhµ n­íc quy ®Þnh tõ nh÷ng n¨m 1960 vµ ¸p dông cho nh÷ng hµng ho¸ ph©n phèi theo kÕ ho¹ch vµ tem phiÕu nh­ng ngoµi thÞ tr­êng vÉn tån t¹i mét lo¹i gi¸ kh¸c cao h¬n nhiÒu so víi gi¸ cña nhµ n­íc quy ®Þnh. HiÖn t­îng l¹m ph¸t ngÇm xuÊt hiÖn, hµng ho¸ ph©n phèi theo ®Þnh l­îng ngµy mét khan hiÕm, gi¸ c¶ thÞ tr­êng ngµy mét t¨ng lªn vµ nÒn kinh tÕ khñng ho¶ng trÇm träng. Vµ thùc tÕ lµ nh÷ng khã kh¨n xuÊt hiÖn kh«ng thÓ kh¾c phôc ®­îc nÕu cø gi÷ nguyªn m« h×nh kinh tÕ tËp trung kiÓu quan liªu bao cÊp ®ã . Thêi k× 1976-1980, vay nî viÖn trî n­íc ngoµi chiÕm 38,2% tæng sè thu ng©n s¸ch nhµ nhµ n­íc vµ b»ng 61,9% tæng sè thu trong n­íc. Béi chi ng©n s¸ch nhµ n­íc vµo n¨m 1980 lµ 18,1% vµ n¨m 1985 lµ 36,6% so víi GDP . §©y lµ t×nh tr¹ng ®Êt n­íc lµm kh«ng ®ñ ¨n , t×nh h×nh kinh tÕ – x· héi khã kh¨n kh«ng thÓ kÓ hÕt. II) Thêi k× b¾t ®Çu ®æi míi 1986 – 1990 Sau n¨m 1985 , cïng víi sù c¶i tæ cña LiÔn X« , c¸c n­íc §«ng ¢u XHCN lÇn l­ît bÞ sôp ®æ , nguån viÖn trî cña Liªn X« cho ViÖt Nam cïng bÞ c¾t gi¶m m¹nh , lµm cho gi¸ c¶ ®Çu vµo nh­ : s¾t thÐp , dÇu ho¶ , m¸y mãc , thiÕt bÞ …n­íc ta ph¶i mua víi gi¸ cao ®­a ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt t¨ng lªn , trong n­íc th× thiÕu tiÒn . ChÝnh phñ chØ cßn c¸ch in tiÒn ®Ó c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh cã tiÒn mua nguyªn vËt liÖu phôc vô s¶n xuÊt , ®­a nÒn kinh tÕ ®· khã kh¨n l¹i cµng kiÖt quÖ h¬n . Tû lÖ l¹m ph¸t lªn ®Õn møc phi m· (191,6%) , nhu cÇu hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng rÊt cao nh­ng thÞ tr­êng trong n­íc l¹i c¾t khóc . Ngo¹i th­¬ng ®­îc tù do ho¸ rÊt Ýt , t×nh tr¹ng khan hiÕm ngo¹i hèi t¨ng nhanh ; ChÝnh phñ l¹i in thªm mét l­îng tiÒn lín ®­a vµo thÞ tr­êng lµm cho gi¸ c¶ vèn ®· cao l¹i cao thªm ®­a ®Õn thu nhËp thùc tÕ cña ng­êi lao ®éng gi¶m xuèng mét c¸ch ®¸ng kÓ . Trong n«ng nghiÖp , cßn nhiÒu bÊt cËp nªn nhiÒu n«ng d©n kh«ng muèn tiÕp tôc t¨ng s¶n xuÊt cña hä . H¬n n÷a b·o lôt xÈy ra ë mét sè vïng , ®Þa ph­¬ng dÉn ®Õn s¶n xuÊt bÞ ®×nh ®èn , n¹n ®ãi x¶y ra ë mét sè n¬i trªn ®Êt n­íc . §Õn n¨m 1987 , do thiªn tai s¶n l­îng l­¬ng thùc gi¶m 3,5% vµ ®Çu n¨m 1988 mét sè vïng ë miÒn B¾c bÞ ®ãi . Víi nh÷ng hoµn c¶nh nªu trªn , nh©n d©n tÝch cùc tÝch tr÷ hµng ho¸ , l­¬ng thùc , vµng , ®«la cµng nhiÒu v× sî ®ång tiÒn ViÖt Nam sÏ cßn mÊt gi¸ t¹o nÒn cÇu gi¶ t¹o t¨ng cao , gi¸ c¶ t¨ng vät . TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu trªn lµ nguyªn nh©n g©y ra l¹m ph¸t phi m· ®Õn chãng mÆt xuÊt hiÖn , trong khi t¨ng tr­ëng kinh tÕ th× gi¶m xuèng gÇn sè 0. §­êng biÓu diÔn tû lÖ l¹m ph¸t ®­îc thÓ hiÖn ë ®å thÞ d­íi III) Thêi k× kinh tÕ ®i vµo æn ®Þnh, l¹m ph¸t ®­îc kiÓm so¸t 1991 – 1995 B­íc sang giai ®o¹n 1991 – 1995 , t×nh h×nh kinh tÕ – x· héi n­íc ta cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc nhê c¶i c¸ch kinh tÕ ®­îc triÓn khai trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ . Nhê ®ã tèc ®é t¨ng tr­ëng ®¹t kh¸ cao , liªn tôc vµ toµn diÖn , nÒn kinh tÕ ®· b¾t ®Çu v­ît qua khñng ho¶ng ®Ó ®i vµo thÕ æn ®Þnh . Sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ v­ît tréi h¬n tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n tr­íc ®ã víi tèc ®é t¨ng tr­ëng cao nhÊt , æn ®Þnh vµ liªn tôc t¨ng tr­ëng tõ b¶n th©n nÒn kinh tÕ Ýt dùa vµo bao cÊp vµ trî lùc tõ bªn ngoµi . §i cïng víi thµnh c«ng trong t¨ng tr­ëng kinh tÕ lµ thµnh c«ng trong viÖc b­íc ®Çu chÆn ®­îc l¹m ph¸t .ChØ sè gi¸ tiªu dïng gi¶m tõ 67,1% n¨m 1990 xuèng 12,7% n¨m 1995 . MÆc dï tû lÖ l¹m ph¸t vÉn cßn ë 2 con sè , nh­ng ®©y lµ chØ sè rÊt nhá bÐ so víi c¸c n¨m tr­íc ®ã , t×nh h×nh kinh tÕ – x· héi cã nhiÒu khëi s¾c vµ ®ang ngµy mét ®i vµo thÕ æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn , ®êi sèng nh©n d©n ®· ®­îc c¶i thiÖn mét b­íc . §Æc biÖt lµ n¨m 1996 : tû lÖ l¹m ph¸t gi¶m xuèng cßn 4,5% cßn t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®¹t 9,34%. §©y lµ mét kÕt qu¶ theo chiÒu nghÞch , l¹m ph¸t gi¶m vµ t¨ng tr­ëng t¨ng. Chóng ta cã thÓ thÊy râ sù æn ®Þnh nµy trong ®å thÞ d­íi Tû lÖ l¹m ph¸t vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ giai ®o¹n 1991-1996 IV) Thêi kú kinh tÕ cã dÊu hiÖu tr× trÖ 1997 – 2000 §Õn n¨m 1997 nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng th¸ch thøc quyÕt liÖt tõ nh÷ng yÕu tè kh«ng thuËn lîi bªn ngoµi , tõ cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ tµi ch×nh trong khu vùc vµ thiªn tai liªn tiÕp ë trong n­íc . Bªn c¹nh ®ã nhiÒu yÕu kÐm trong n­íc ®· béc lé ra : s¶n xuÊt mét sè ngµnh cã phÇn bÞ tr× trÖ , thÞ tr­êng xuÊt khÈu bÞ thu hÑp , tèc ®é t¨ng tõ vèn n­íc ngoµi bÞ chËm l¹i . §i cïng víi tû lÖ l¹m ph¸t ®­îc kiÓm so¸t , gi¶m xuèng møc thÊp ®¸ng kÓ vµ chuyÓn sang xu thÕ thiÓu ph¸t th× tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cã chiÒu h­íng ch÷ng l¹i . §iÒu nµy lµm cho cÇu hµng ho¸ vµ dÞch vô vèn ®· ®­îc khèng chÕ xuèng thÊp l¹i cµng thÊp h¬n . KÕt qu¶ lµ nÒn kinh tÕ l©m vµo thiÓu ph¸t . Tû lÖ l¹m ph¸t vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ giai ®o¹n 1997 - 2000 V) Thêi k× kinh tÕ cã b­íc ph¸t triÓn míi 2001 – 2003 Nh÷ng n¨m ®Çu cña giai ®o¹n 2001-2003 , chóng ta ®· ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p h¹n chÕ thiÓu ph¸t , kÝch cÇu nh»m ®­a tû lÖ l¹m ph¸t lªn mét møc hîp lý nh»m ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao h¬n . Víi môc tiªu t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh , bªn v÷ng vµ æn ®Þnh , trong 3 n¨m qua 2001 – 2003 , nÒ kinh tÕ n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu kh¶ quan : n¨m 2000 chÆn ®øng ®µ gi¶m sót cña tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP, tõ n¨m 2001 tèc ®é t¨ng GDP ®­îc c¶i thiÖn , b¾t ®Çu t¨ng . Tû lÖ l¹m ph¸t trong giai ®o¹n nµy còng t¨ng dÇn lªn tõ –0.6% n¨m 2000 ®Õn 3% n¨m 2003. Tuy nhiªn bªn c¹nh sù ph¸t triÓn m¹nh cña nÒn kinh tÕ th× l¹m ph¸t l¹i cã nguy c¬ t¸i diÔn . N¨m 2004 , t×nh h×nh biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vµ biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng trong n­íc , l¹m ph¸t l¹i mét lÇn n÷a r×nh rËp g©y bÊt æn nÒn kinh tÕ víi tû lÖ lªn ®Ðn 9,5% VI) L¹m ph¸t giai ®o¹n 2004 – 2005 Trong giai ®o¹n hiÖn nay khi gi¸ c¶ c¸c mÆt hµng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi t¨ng nhanh kÐo theo t¨ng gi¸ hµng ho¸ trong n­íc , hay nãi c¸ch kh¸c l¹m ph¸t hiÖn nay lµ l¹m ph¸t chi phÝ ®Èy. MÆc dï chØ sè gi¸ vµ gi¸ c¶ c¸c mÆt hµng trong n­íc 4 th¸ng ®Çu n¨m nay ®· cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc , ®· thÊp h¬n so víi 4 th¸ng ®Çu n¨m 2004 nh­ng nguy c¬ l¹m ph¸t trong n¨m 2005 vÉn cßn…Nguy c¬ lµm cho tæng cung hµng ho¸ thÊp h¬n tæng cÇu hµng ho¸ lu«n lu«n tóc trùc vµ l¹m ph¸t cao ®e do¹ kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã .Nguån gèc sinh l¹m ph¸t kh«ng ph¶i tõ bªn ngoµi mµ cßn tõ bªn trong , chø kh«ng ph¶i tõ phÝa nµo . Bªn ngoµi do gi¸ quèc tÕ t¸c ®éng vµo , bªn trong do khã kh¨n néi t¹i g©y ra . Nh­ vËy, qua 6 giai ®o¹n trªn ta thÊy r»ng: Trong suèt thËp kû 80 ®Æc biÖt lµ trong nh÷ng n¨m 90, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam rÊt khã kh¨n, hµng ho¸ viÖn trî cña Liªn X«- §«ng ¢u bÞ c¾t gi¶m. Quan hÖ néi bé th× lôc ®ôc. Trong khi ®ã, n¨m 1975 kÕt thóc chiÕn tranh nÒn kinh tÕ n­íc ta bÞ kiÖt quÖ. Nhµ n­íc ph¶i chi tiÒn ®Ó bï lç cho x¨ng dÇu, bï gi¸, cÊp ph¸t tÝn dông, bï gi¸ hµng nhËp khÈu… nªn l¹m ph¸t trong thêi kú nµy rÊt cao. Nh­ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· cã nh÷ng ®iÓm kh¸c h¼n so víi thêi kú tr­íc. Hµng ho¸ nhiÒu, xuÊt khÈu cao, ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo lín. Kh«ng nh÷ng thÕ tÝnh chÊt cña nÒn kinh tÕ cña n­íc ta håi ®ã vµ b©y giê còng rÊt kh¸c nhau, kh¸c c¶ vÒ quy m« vµ møc ®é. HiÖn nay, do n­íc ta ®· kiÓm so¸t ®­îc sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ nªn tØ lÖ l¹m ph¸t ®· gi¶m xuèng nhanh chãng. MÆc dï cßn nh÷ng bÊt æn khã l­êng nh­ng n­íc ta vÉn tiÕp tôc gi÷ ®­îc tÝnh chñ ®éng trong qu¶n lý, ®iÒu hµnh kinh tÕ, gi÷ ®­îc møc c©n ®èi vÜ m«, kiÒm chÕ t¨ng gi¸, kiÓm so¸t l¹m ph¸t. Vµ ch¾c ch¾n l¹m ph¸t c¶ n¨m 2005 sÏ thÊp h¬n møc t¨ng tr­ëng GDP. PhÇn ba: c¸c quan ®iÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m kiÒm chÕ vµ kh¾c phôc t×nh tr¹ng l¹m ph¸t I) Quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ n­íc Trong c«ng cuéc ®æi míi , ®Æc biÖt lµ ngµy nay , khi chóng ta ®ang ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ th× râ rµng l¹m ph¸t ®ang trë thµnh vÊn ®Ò cÊp b¸ch . Do yªu cÇu ®æi míi nªn §¶ng vµ Nhµ n­íc vÇn tiÕp tôc ®æi nç lùc kÝch cÇu nh»m thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ . Nh×n chung tèc ®é t¨ng tr­ëng cña ph­¬ng diÖn thanh to¸n , d­ nî tÝn dông vµ chi tiªu chÝnh phñ trong nh÷ng n¨m nµy ®­îc duy tr× ë møc cao t­¬ng tù , thËm chÝ cao h¬n c¶ trong giai ®o¹n 1999 - 2003 . Tuy nhiªn c¸c b»ng chøng thùc nghiÖm cho thÊy c¸c nguån lùc nh×n chung ®· ®­îc sö dông gÇn ®Õn giíi h¹n . Trong bèi c¶nh ®ã , nÕu kh«ng cã c¸c kho¶n ®Çu t­ míi ®Ó t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt , sù gia t¨ng tæng cÇu nµy sÏ chñ yÕu lµm t¨ng møc gi¸ mµ Ýt ¶nh h­ëng ®Õn s¶n l­îng vµ viÖc lµm . §iÒu nµy còng c¶nh b¸o vÒ tiÒm n¨ng chÝnh s¸ch kÝch cÇu cã thÓ tiÕp tôc khai th¸c trong thêi gian tíi . Bªn c¹nh ®ã , viÖc ®iÒu chØnh qu¶n lý cña Nhµ n­íc cßn ch­a theo kÞp yªu cÇu , nhÊt lµ trong hÖ thèng ph©n phèi l­u th«ng ( ®iÓn h×nh lµ thÐp , thuèc ch÷a bÖnh , x¨ng dÇu…) còng t¹o yÕu tè t©m lý bÊt lîi , lµm t¨ng tèc ®é chu chuyÓn cña tiÒn . Tr­íc mét lo¹t c¸c vÊn ®Ò ®Æt ra nh­ vËy th× quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ n­íc theo tinh thÇn §¹i héi §¶ng IX ®· kh¼ng ®Þnh lµ : ph¶i tiÕp tôc ph¸t triÓn kinh tÕ më cöa héi nhËp vµ b»ng mäi biÖn ph¸p cps thÓ ph¶i kiÒm chÕ vµ kh¾c phôc l¹m ph¸t , sím ®­a n­íc ta trë thµnh n­íc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ . II) C¸c chÝnh s¸ch vµ gi¼i ph¸p nh»m kiÒm chÕ vµ kh¾c phôc l¹m ph¸t 1. ChÝnh s¸ch , gi¶i ph¸p vµ c¬ chÕ qu¶n lý vÜ m« a) C¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý gi¸ c¶ T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý thÞ tr­êng , cã c¸c biÖn ph¸p cô thÓ ( hµnh chÝnh , kinh tÕ ) , kh«ng ®Ó x¶y ra hiÖn t­îng lîi dông viÖc ®iÒu chØnh gi¸ x¨ng dÇu ®Ó t¨ng gi¸ c¸c s¶n phÈm mét c¸ch kh«ng hîp lý . KiÓm so¸t chÆt chÏ viÖc ®Þnh gi¸ c¶ , chi phÝ gi¸ thµnh ®èi víi c¸c s¶n phÈm ®éc quyÒn vµ c¸c ngµnh s¶n xuÊt cung øng vËt t­ nguyªn liÖu quan träng Bæ sung , hoµn thiÖn c¸c quy chÕ ph¸p luËt vÒ qu¶n lý thÞ tr­êng gi¸ c¶, ®Ó h­íng dÉn thùc hiÖn nghiªm chØnh ph¸p lÖnh ®· ban hµnh . T¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra , thanh tra gi¸ , tæ chøc hÖ thèng ®¹i lý tèt , cã kh¶ n¨ng kiÓm so¸t ®èi víi mét sè s¶n phÈm quan träng , tr­íc hÕt lµ mÆt hµng s¾t thÐp , mét sè lo¹i thuèc t©n d­îc ,… Tæ chøc xuÊt khÈu l­¬ng thùc g¾n víi b¶o ®¶m æn ®Þnh thÞ tr­êng gi¸ c¶ trong n­íc . TiÕp tôc thùc hiÖn c¶i c¸ch hµnh chÝnh , th­êng xuyªn rµ so¸t l¹i hÖ thèng c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ gi¸ , söa ®æi , bæ sung cho phï hîp víi c¬ chÕ qu¶n lý míi . b) Ng©n s¸ch vµ tiÒn tÖ T¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn ®¹t vµ v­ît kÕ ho¹ch ng©n s¸ch nhµ n­íc KiÓm so¸t chÆt chÏ viÖc chi tiªu ng©n s¸ch nhµ n­íc . T¨ng c­êng kiÓm tra , thanh tra x©y dùng c¬ b¶n . Kh¾c phôc t×nh tr¹ng chi ng©n s¸ch nhµ n­íc kh«ng cã hiÖu qu¶ Thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ thËn träng , sö dông c¸c biÖn ph¸p tiÒn tÖ hîp lý : xem xÐt l¹i tèc ®é ph¸t hµnh , ®iÒu chØnh t¨ng l·i suÊt t¸i cÊp vèn , t¸i chiÕt khÊu cña ng©n hµng nhµ n­íc ®èi víi ng©n hµng th­¬ng m¹i , sö dông c¸c c«ng cô l·i suÊt d­¬ng vµ c«ng cô thÞ tr­êng më ®Ó gi¶m bít cung vÒ tiÒn tÖ trªn thÞ tr­êng , h¹n chÕ tèi ®a c¸c t¸c ®éng xÊu g©y biÕn ®éng mÆt b»ng gi¸ . T¨ng dù tr÷ b¾t buéc lµm cho gi¶m tæng ph­¬ng tiÖn thanh to¸n ®­a vµo nÒn kinh tÕ , chi thªm tiÒn ®Ó mua dù tr÷ ngo¹i tÖ trong chõng mùc hîp lý ®Ó kh«ng t¨ng tiÒn trong l­u th«ng , ®iÒu hoµ æn ®Þnh tû gi¸ vµ c©n ®èi ngo¹i tÖ , b¶o ®¶m cung øng ®ñ ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu c¸c vËt t­ nguyªn liÖu quan träng , nhÊt lµ x¨ng dÇu , s¾t thÐp vµ mét sè vËt t­ ho¸ chÊt chñ yÕu kh¸c . c) ChÝnh s¸ch tµi kho¸ Kiªn quyÕt gi÷ møc béi chi ng©n s¸ch Nhµ n­íc ë møc hîp lý so víi GDP trªn c¬ së phÊn ®Êu t¨ng thu , tiÕt kiÖm chi vµ hiÖu qu¶ . Qu¶n lý chÆt chÏ c¸c kho¶n chi , chèng tham nhòng mét c¸ch quyÕt liÖt T¨ng tû lÖ tu ng©n s¸ch Nhµ n­íc b»ng c¸c biÖn ph¸o khai th¸c nguån thu , tÝch cùc chèng thÊt thu . KiÓm so¸t chÆt chÏ chi th­êng xuyªn , c¾t bá nh÷ng kho¶n chi ch­a thËt cÇn thiÕt . d) §èi víi mét sè mÆt hµng thiÕt yÕu *) L­¬ng thùc , thùc phÈm §Èy m¹nh s¶n xuÊt l­¬ng thùc , thùc phÈm vµ xuÊt khÈu ë møc hîp lý vÒ l­¬ng thùc , kh«ng g©y ra khan hiÕm l­¬ng thùc ®Ó tr¸nh ®Èy gi¸ l­¬ng thùc lªn qu¸ cao , ®¶m b¶o an ninh , l­¬ng thùc quèc gia vµ h¹n chÕ tèc ®é t¨ng gi¸ l­¬ng thùc . *) C¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp Giao bé th­¬ng m¹i vµ c¸c ®Þa ph­¬ng kiÓm tra chÆt chÏ hÖ thèng ®¹i lý , chèng n¹n g¨m hµng chê t¨ng gi¸ , chèng hµng gi¶ kÐm chÊt l­îng T¨ng c­êng c«ng t¸c dù b¸o cña ngµnh ®Ó cã c¬ chÕ kinh doanh phï hîp , tr¸nh t×nh tr¹ng chªnh lÖch gi¸ qu¸ cao gi÷a c¸c vïng trong c¶ n­íc CÇn cã quy chÕ kinh doanh c¸c s¶n phÈm phï hîp víi t×nh h×nh cô thÓ gi÷a tæng c«ng ty , c¸c liªn doanh , c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trong toµn hÖ thèng , cÇn thiÕt lËp ®ång bé hÖ thèng ®¹i lý b¸n lÎ , t¨ng c­êng kiÓm so¸t gi¸ c¶ .tiÕp thÞ vµ ph­¬ng thøc mua b¸n C¸c bé chØ ®¹o ngµnh s¶n xuÊt kiÓm tra t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ cung øng hµng ho¸ trong th¸ng theo t×nh h×nh cung cÇu nguyªn liªu trong c¶ n­íc . 2. C¸c gi¶i ph¸p cÊp vi m« ( ®èi víi c¸c doanh nghiÖp vµ ®¬n vÞ ) Nghiªm cÊm tÊt c¶ ( nhµ m¸y c«ng ty vµ ®¹i lý ) kh«ng ®­îc ®Ó x¶y ra c¸c hµnh vi ®Çu c¬ n©ng gi¸ , g©y khã dÔ cho kh¸ch hµng . CÇn cã quy chÕ kinh doanh c¸c s¶n phÈm phï hîp víi t×nh h×nh cô thÓ gi÷a tæng c«ng ty , c¸c liªn doanh , c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trong toµn hÖ thèng , cÇn thiÕt lËp ®ång bé hÖ thèng ®¹i lý b¸n lÎ , t¨ng c­êng kiÓm so¸t gi¸ c¶ .tiÕp thÞ vµ ph­¬ng thøc mua b¸n C¸c doanh nghiÖp vµ ®¬n vÞ cÇn huy ®éng thªm nguång vèn tanh nhanh kh¶ n¨ng ®Çu t­ n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c nh©n tè s¶n xuÊt t¹o c«ng ¨n viÖc lµm n©ng cao tay nghÒ n©ng cao tr×nh ®é vµ n¨ng lùc cña ng­êi lao ®éng; n©ng cao c«ng suÊt sö dông kÕt cÊu c¬ së h¹ tÇng vµ hiÖu qu¶ sö dông c¸c n¨ng lùc s¶n xuÊt hiÖn cã; më réng thÞ tr­êng n©ng cao tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ thóc ®Èy héi nhËp quèc tÕ; thùc hiÖn tèt c¶i c¸ch hµnh chÝnh. Rµ so¸t l¹i toµn bé quy tr×nh s¶n xuÊt vµ qu¶n lý ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ, tiÕt kiÖm ®Þnh møc tiªu hao nguyªn nhiªn vËt liÖu , nhÊt lµ nhiªn liÖu ®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt , h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm , kh¾c phôc t¸c ®éng cña viÖc t¨ng gi¸ x¨ng dÇu , n©ng cao chÊt l­îng , hiÖu qu¶ vµ lîi nhuËn , n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp , cè g¾ng æn ®Þnh b¸n ra thÞ tr­êng KÕt luËn L¹m ph¸t lµ mét vÊn ®Ò trung t©m hµng ®Çu cña ®êi sèng kinh tÕ- x· héi mäi quèc gia trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ ViÖt Nam. Víi t­ c¸ch lµ kÕt qu¶ tæng hoµ cña c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, còng nh­ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh vÜ m« trong bèi c¶nh chung cña nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, l¹m ph¸t ®· cã nh÷ng t¸c ®éng trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp ®Õn toµn bé c¸c lÜnh vùc vµ khÝa c¹nh ho¹t ®éng cña chÝnh phñ, doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n. Nãi chung, khi nãi tíi l¹m ph¸t lµ nãi tíi sù t¸c ®éng m¹nh mÏ cña nã tíi nÒn kinh tÕ. V× vËy, h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng cña l¹m ph¸t ®­îc coi lµ mét vÊn ®Ò cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi. ViÖc kiÒm chÕ l¹m ph¸t ë mét møc nh­ thÕ nµo th× nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn lµ mét vÊn ®Ò quan träng nhÊt. Nh­ng ë mét khÝa c¹nh nµo ®ã th× l¹m ph¸t lµ mét ®éng lùc ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. ë ViÖt Nam hiÖn nay, Nhµ n­íc vµ ChÝnh phñ ta ®· vµ ®ang thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p nh»m kiÒm chÕ l¹m ph¸t tíi møc tèi ®a. Nh÷ng biÖn ph¸p ®ã lµ t­¬ng ®èi hîp lý, ph¶i tiÕp tôc nç lùc theo h­íng ®ã ®Ó gãp phÇn nhÊt ®Þnh vµo sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ, nh»m ®­a nÒn kinh tÕ n­íc ta lªn mét tÇm cao míi Môc lôc Më ®Çu…………………………………………………………… 1 Néi dung ……………………………………………………… 2 PhÇn mét: Nh÷ng lý luËn chung vÒ l¹m ph¸t …………… 2 I) B¶n chÊt cña l¹m ph¸t …………………………………… 2 II) Nh÷ng biÓu hiÖn cña l¹m ph¸t ……………………… 2 III) C¸c cÊp ®é cña l¹m ph¸t ……………………………………… 3 IV) C¸c t¸c ®éng cña l¹m ph¸t ……………………………… 5 1. T¸c ®éng tÝch cùc………………………………………… 5 2. T¸c ®éng tiªu cùc……………………………………… 6 V) Yªu cÇu kiÒm chÕ vµ kh¾c phôc l¹m ph¸t ……………… 8 PhÇn hai: Thùc tr¹ng t×nh h×nh l¹m ph¸t trong nÒn kinh tÕ n­íc ta 8 I) Thßi kú tr­íc ®æi míi 1986 …………………………………… 8 II) Thêi kú b¾t ®Çu ®æi míi 1986 - 1990 ………………………… 9 III)Thêi kú kinh tÕ ®i vµo æn ®Þnh, l¹m ph¸t ®­îc kiÓm so¸t 1991 - 1995 10 IV) Thêi kú kinh tÕ cã dÊu hiÖu tr× trÖ 1997 - 2000……………… 11 V) Thêi kú kinh tÕ cã b­íc ph¸t triÓn míi 2001 - 2003 …………. 11 VI) L¹m ph¸t giai ®o¹n 2004 - 2005 …………………………….. 12 PhÇn ba: C¸c quan ®iÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m kiÒm chÕ vµ kh¾c phôc t×nh tr¹ng l¹m ph¸t …………………………………. 13 I) Quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ n­íc …………………………….. 13 II) C¸c gi¶i ph¸p nh»m kiÒm chÕ vµ kh¾c phôc l¹m ph¸t ………… 13 1.C¸c gi¶i ph¸p cÊp vÜ m« ………………………………………… 13 2.C¸c gi¶i ph¸p cÊp vi m« ………………………………………… 15 KÕt luËn ………………………………………………………… 17