Đề tài Lợi nhuận và giải pháp gia tăng lợi nhuận tại công ty xây lắp – Phát triển nhà số 1

à Phát triển Nhà số 1 đã đạt được những kết quả nhất định. Khi nền kinh tế nước ta có xu hướng ngày càng phát triển, thủ đô Hà Nội đang được đầu tư xây dựng về cơ sở hạ tầng, giao thông vận tải… tất cả những yếu tố đó sẽ tạo ra nhiều cơ hội cho ngành xây dựng nói chung, cho HUDC-1 nói riêng hoạt động và phát triển. Nhưng bên cạnh đó cũng đặt ra cho Công ty nhiều thách thức mới như: các công trình xây dựng có yêu cầu kỹ thuật, mỹ thuật cao hơn, độ phức tạp lớn hơn… Vì vậy, đòi hỏi ban Giám đốc Công ty cùng tất cả cán bộ công nhân viên phải nỗ lực hết mình trong công việc để giúp HUDC-1 vượt qua được những khó khăn và trở thành một Công ty lớn mạnh. Muốn đạt được những thành công để có thể tiếp tục phát triển lâu dài, ban Giám đốc Công ty đã đề ra nhiệm vụ và phương hướng chiến lược, cụ thể trong thời gian tới , làm kim chỉ nam cho mọi hoạt động của Công ty đó là: Phải tập trung chủ yếu vào thi công, xây lắp các công trình hạ tầng kỹ thuật, lắp đặt thiết bị kỹ thuật, xử lý nền móng và xây dựng các nhà cao tầng trong các khu đô thị mới và xây dựng các khu chung cư cao tầng. Tăng cường công tác tiếp thị nhằm mở rộng, phát triển thị trường, tìm kiếm việc làm ở địa bàn Hà Nội và các địa phương khác. Cần phải phát triển các dự án kinh doanh nhà theo hình thức chìa khoá trao tay, cần quan tâm phát triển sản xuất công nghiệp vật liệu xây dựng, trang trí nội thất và kinh doanh xăng dầu. Tổ chức tốt công tác khai thác tìm kiếm các nguồn nguyên vật liệu mới thay thế nhằm đem lại hiệu quả cao trong kinh doanh. Quyết tâm hoàn thành kế hoạch sản xuất xây lắp trong từng kỳ kinh doanh, hạn chế tối đa việc tồn đọng chi phí sản xuất kinh doanh dở dang trong các công trình chưa hoàn thành đúng tiến độ thi công. Tập trung chỉ đạo thi công dứt điểm, nhịp nhàng để có thể hoàn thành bàn giao, nghiệm thu công trình đúng kế hoạch đã đề ra. Luôn quan tâm tới đời sống vật chất tinh thần của cán bộ công nhân viên, có chế độ thưởng phạt hợp lý để khuyến khích nhân viên nâng cao tính sáng tạo và ý thức trách nhiệm trong công việc. Tích cực bám sát công tác thanh quyết toán, thu hồi vốn để tăng vòng quay, đảm bảo kịp thời nhu cầu cho vốn sản xuất kinh doanh, tránh tình trạng máy móc ngừng sản xuất do thiếu nguyên vật liệu, thiếu vốn và tránh tình trạng thừa, ứ đọng vốn. 3.2_ Những khó khăn và trở ngại của HUDC-1 trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh nhà . 3.2.1_ Những khó khăn của Công ty Kế hoạch sản xuất xây lắp là nội dung cơ bản của hệ thống kế hoạch sản xuất kỹ thuật tài chính thống nhất của các doanh nghiệp xây lắp nói chung và của HUDC-1 nói riêng, là mục tiêu hành động của Công ty. Mọi diễn biến tốt xấu của tình hình hoàn thành kế hoạch đều có ảnh hưởng tích cực hoặc tiêu cực đến các hoạt động khác của Công ty. Tuy nhiên, việc hoàn thành kế hoạch sản xuất xây lắp của HUDC-1 còn gặp những khó khăn chủ yếu sau: Do mới thành lập, quy mô nhỏ nên điều kiện mua sắm, tự trang bị tài sản cố định, thiết bị đầu tư xây dựng của Công ty còn hạn chế. Sản phẩm xây lắp không được phép có công trình, hạng mục công trình không đảm bảo chất lượng theo yêu cầu thiết kế dự toán, tuy nhiên trong quá trình thi công công trình, sử dụng công trình vẫn xảy ra những sai sót phải gia cố, sửa chữa thậm chí phải phá đi làm lại. Điều này khiến Công ty gặp nhiều khó khăn trong việc hoàn thành kế hoạch sản xuất xây lắp, công trình chậm được bàn giao, nghiệm thu, đó là những nguyên nhân làm doanh số và lợi nhuận của Công ty bị ảnh hưởng tiêu cực bởi phát sinh chi phí sửa chữa, chi tiền phạt do vi phạm hợp đồng kinh tế. Tuy nhiên khi công trình được nghiệm thu, bàn giao cho chủ đầu tư thì đơn vị này lại chậm trễ trong việc thanh toán tiền cho Công ty. Như phần trên đã trình bày, vốn lưu động của Công ty được hình thành chủ yếu từ nguồn vốn vay ngắn hạn, đến kỳ thanh toán nếu chủ đầu tư không thanh toán kịp thời thì Công ty sẽ phải chi thêm một khoản tiền cho việc sử dụng vốn, điều này làm chi phí sản xuất kinh doanh tăng lên vì vậy lợi nhuận của Công ty bị ảnh hưởng tiêu cực. Mặt khác, do cùng một lúc Công ty nhận thầu thi công nhiều công trình, mà điều kiện xây dựng mỗi công trình có những đặc điểm khác nhau, lại phân tán trên nhiều địa điểm khác nhau, quá trình thi công bị ảnh hưởng của thời tiết. Phần lớn công tác thi công, xây lắp phải làm ngoài trời, địa bàn và phạm vi hoạt động rộng lớn, phân tán, máy móc, thiết bị và công nhân thường xuyên di động. Do đó phát sinh thêm một số chi phí điều động máy móc thiết bị, công nhân đến nơi thi công, chi phí tháo lắp, chạy thử máy, chi phí xây dựng và tháo dỡ các công trình tạm phục vụ cho việc thi công xây dựng…, ngoài ra, trường hợp đi thuê máy, thuê nhân công, Công ty còn phải thanh toán với bên cho thuê máy, với người lao động một khoản tiền nhất định, đây là những vấn đề mà bất kỳ doanh nghiệp xây lắp nào cũng gặp phải trong quá trình tiến hành thi công xây lắp. 3.2.2_ Những trở ngại về thể chế trong lĩnh vực kinh doanh, phát triển nhà Thực tiễn hoạt động của nhiều Công ty kinh doanh nhà cho thấy do thiếu một “hành lang pháp lý” ổn định nên chỉ có những dự án phát triển nhà đơn lẻ là còn có thể hoạt động được, còn những dự án lớn thường gặp nhiều khó khăn, ách tắc, làm nản lòng các doanh nghiệp cũng như dân cư là những người hưởng thụ thành quả của các dự án. Quyền tự chủ của các doanh nghiệp cũng không được xác lập và thực hiện một cách rõ ràng, ổn định, sau đây là những trở ngại mang tính khách quan ảnh hưởng tiêu cực tới hoạt động của các doanh nghiệp xây lắp nói chung và của HUDC-1 nói riêng: Sự chậm chễ, thiếu đồng bộ và chưa hoàn thiện của các văn bản pháp luật (VBPL) về nhà đất. Bắt đầu từ Luật Đất đai năm 1988, nhà nước chỉ cho phép người sử dụng đất chuyển nhượng tài sản trên đất, không được phép chuyển nhượng quyền sử dụng đất đã thể hiện sự không phù hợp khi chuyển sang cơ chế thị trường. Tháng 7/1993, khi Luật đất đai mới ra đời, quyền chuyển nhượng đất mới được xác định. Nghị định 18/CP được ban hành là một bước cụ thể hoá Luật Đất đai 1993, song các doanh nghiệp xây lắp lại phải ứng đối với một khó khăn mới. Đất xây dựng từ nay chỉ là đất nhà nước cho thuê, cho dù với thời hạn dài. Điều này đã gây ra tâm lý không an tâm của người mua nhà do vậy cũng gây ảnh hưởng tới quyết định đầu tư kinh doanh nhà của các doanh nghiệp. Tính chất dễ thay đổi của các văn bản pháp lý và tính chất “hồi tố” về thời gian có hiệu lực của các văn bản mới. Tính chất dễ thay đổi của các văn bản pháp lý và môi trường pháp luật nói chung ở nước ta hiện nay là điều dễ hiểu. Sản xuất, kinh doanh nhà là một trong số các lĩnh vực “nhạy cảm” nhất với chủ đề này, đặc biệt vì nó có liên quan đến quyền sử dụng đất và các quy định quản lý xây dựng cơ bản. Nhiều trường hợp những hoạt động kinh doanh diễn ra phù hợp với quy định pháp lý vào thời điểm lúc đó nhưng lại bị quy là phạm pháp sau khi các quy định mới mặc dù được ban hành sau nhưng lại được tính ngược lại về thời gian có hiệu lực (sự hồi tố). Trong khi đó có dự án xây dựng nhà ở nhiều khi phải kéo dài trong nhiều năm, trong thời gian đó có khả năng xuất hiện những quy định, nghị định, thông tư mới. Chỉ bằng một văn bản có tính hồi tố như vậy, một dự án kinh doanh của công ty có thể từ lãi trở thành lỗ về mặt kinh tế, từ hợp pháp trở thành phạm pháp. Đây là một nhân tố rất bất lợi cho các chủ thể tham gia vào quá trình sản xuất, phát triển nhà đô thị. Nhiều Giám đốc công ty xây dựng nhà đã phát biểu: “Làm càng nhiều thì tội càng nhiều, làm càng nhiều càng lỗ nhiều”. Bởi vậy, họ chỉ tranh thủ làm các “thương vụ nhỏ lẻ” ăn chắc, vì không thể biết ngày mai sẽ ra sao. 3.3_ Giải pháp góp phần nâng cao lợi nhuận tại HUDC-1 3.3.1_ Giải pháp nhằm tăng doanh thu tiêu thụ Do đặc điểm sản phẩm kinh doanh của Công ty là đặc điểm chung của sản phẩm ngành xây dựng cơ bản, nên các doanh nghiệp xây lắp nói chung và HUDC-1 nói riêng khi tiến hành thi công xây lắp thì cũng đồng thời tiêu thụ sản phẩm. Thi công xây lắp là một loại hình sản xuất công nghiệp theo đơn đặt hàng, sản phẩm xây lắp được sản xuất ra theo những yêu cầu về giá trị sử dụng, về chất lượng đã định của người chủ đầu tư công trình. Bởi vậy, tiêu thụ sản phẩm xây lắp tức là Công ty bàn giao công trình đã hoàn thành cho đơn vị giao thầu và thu tiền về. Việc tiêu thụ sản phẩm xây lắp chịu ảnh hưởng khách quan của chế độ thanh toán theo hạng mục công trình và khối lượng hoàn thành theo giai đoạn quy ước, hoặc thanh toán theo đơn vị hạng mục công trình đã hoàn thành. Do đó doanh thu tiêu thụ sản phẩm phụ thuộc vào chất lượng công trình xây dựng, thời gian và tiến độ hoàn thành công việc, và vậy Công ty muốn tăng doanh thu ngoài biện pháp nâng cao chất lượng sản phẩm xây lắp cần phải có biện pháp chỉ đạo thi công tập trung dứt điểm để hoàn thành kế hoạch sản xuất xây lắp. 3.3.1.1_ Nâng cao chất lượng sản phẩm xây lắp Chất lượng sản phẩm xây lắp là chỉ tiêu rất quan trọng, việc phấn đấu đảm bảo và nâng cao chất lượng sản phẩm xây lắp là nhiệm vụ của mọi người, mọi tổ chức liên quan đến công trình xây dựng. Nó cần phải được thực hiện ở mọi khâu, mọi giai đoạn từ khi chuẩn bị đầu tư đến khi bàn giao công trình đưa vào sử dụng và kể cả giai đoạn sử dụng công trình. Trong đó khâu có ý nghĩa quyết định cùng với khảo sát và thiết kế là giai đoạn thi công công trình. HUDC-1 là một doanh nghiệp xây lắp, tổ chức trực tiếp sáng tạo ra các công trình xây dựng cơ bản, do đó Công ty càng phải quan tâm hơn đến chất lượng công trình, chất lượng sản phẩm của mình. Với vai trò quan trọng và đặc thù riêng biệt, sản phẩm xây lắp không được phép có những công trình, hạng mục công trình không đảm bảo chất lượng theo yêu cầu thiết kế dự toán. Nhưng trong quá trình thi công, thực tế vẫn có thể phát sinh những khối lượng cần phải sửa chữa hoặc những khối lượng phải phá đi làm lại. Việc phân tích nhằm nâng cao chất lượng sản xuất xây lắp tại HUDC-1 không giống như việc phân tích chất lượng sản phẩm ở các ngành sản xuất khác, do đó để nâng cao chất lượng sản phẩm xây lắp, theo em Công ty cần phải tiến hành theo những vấn đề sau: Xem xét khả năng về chất lượng sản xuất sản phẩm, có thể nghiên cứu thông qua các biên bản nghiệm thu, đánh giá chất lượng các công trình mà Công ty đã thi công hoàn thành và bàn giao cho chủ đầu tư hay đơn vị giao thầu trong thời gian lịch sử của Công ty. Trong đó cần lưu ý phân biệt các công trình có kết cấu phức tạp, có yêu cầu kỹ thuật cao với công trình có yêu cầu kỹ thuật bình thường, ít tính phức tạp hơn để từ đó lựa chọn, phân công công việc cho phù hợp với trình độ, năng lực của từng nhân viên. Ngoài ra trong từng kỳ thi công, để phân tích chất lượng sản xuất sản phẩm của Công ty, cần phải sử dụng tổng hợp các biên bản xác nhận những vụ sai phạm kỹ thuật trong kỳ, tiến hành phân loại những sai phạm thành hai mức độ: sai phạm phải phá đi làm lại và sai phạm phải sửa chữa, sau đó tính số thiệt hại từ nhựng vụ sai phạm. Trong dự toán các công trình xây dựng cơ bản không xác định cho số thiệt hại này, vì vậy cũng không thể có kế hoạch về mức thiệt hại. Mặt khác do tính đơn chiệc của sản phẩm, tính không ổn định của quá trình sản xuất thi công, do đó Công ty cần phải đặc biệt thận trọng trong công tác tổ chức thi công nhằm giảm bớt những thiệt hại, những sai phạm có thể xảy ra. Để làm được điều này cần phải tìm hiểu những nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng sản xuất sản phẩm xây lắp như: nguyên nhân thuộc về khâu điều tra thăm dò, khảo sát, lập thiết kế kỹ thuật, những nguyên nhân thuộc về trình độ trang bị tài sản cố định, trình độ tay nghề hoặc những nguyên nhân thuộc về khâu tổ chức chỉ đạo thi công, thời tiết, khí hậu… Trong thực tế phải căn cứ vào từng vụ sai phạm cụ thể xảy ra rồi tìm hiểu, đánh giá đúng đắn nguyên nhân, từ đó đề xuất các biện pháp cần thiết để góp phần cải tiến công tác, đảm bảo và nâng cao chất lượng sản xuất sản phẩm xây lắp của Công ty. 3.3.1.2_ Hoàn thành đúng tiến độ thi công xây lắp Kế hoạch sản xuất xây lắp là nội dung cơ bản của hệ thống kế hoạch sản xuất- kỹ thuật- tài chính thống nhất của doanh nghiệp xây lắp, bởi nó là mục tiêu hành động của doanh nghiệp, là chỗ dựa cơ bản để lập các kế hoạch khác, là căn cứ chủ yếu để đánh giá kết quả hoạt động sản xuất của doanh nghiệp. Do đó việc phân tích tình hình hoàn thành kế hoạch sản xuất là rất cần thiết và có ý nghĩa quan trọng giúp doanh nghiệp hoàn thành cân đối và vững chắc kế hoạch sản xuất thi công của mình. Cùng một lúc Công ty có thể nhận thầu thi công một hay nhiều công trình khác nhau, mỗi công trình thường bao gồm nhiều hạng mục công trình, trong đó có hạng mục công trình được coi là chủ yếu và có hạng mục công trình không phải là chủ yếu. Trong từng kỳ kinh doanh, để hoàn thành kế hoạch sản xuất thi công được đồng bộ, đúng hạn đối với từng hạng mục công trình Công ty cần phải đảm bảo thi công cân đối về khối lượng giữa các hạng mục công trình chủ yếu. Việc hoàn thành bàn giao công trình, hạng mục công trình để nhanh chóng đưa vào sử dụng là nhiệm vụ rất quan trọng, nó thể hiện đầy đủ, tập trung nhất việc thực hiện quan hệ hợp đồng kinh tế giữa Công ty với đơn vị giao thầu. Sau mỗi lần hoàn thành, bàn giao công trình, ban lãnh đạo HUDC-1 cần đục rút kinh nghiệm trong việc cải tiến lập các tiến độ thi công, việc chuẩn bị các điều kiện thi công cũng như việc tổ chức chỉ đạo thi công nhằm rút ngắn thời gian xây dựng, nhanh chóng bàn giao đưa công trình vào khai thác, sử dụng. Muốn rút kinh nghiệm, trước hết phải đi sâu tìm hiểu nguyên nhân dẫn tới việc khởi công chậm và những nguyên nhân làm kéo dài thời gian thi công đối với từng công trình như: hồ sơ thiết kế, bản vẽ, địa điểm thi công không được chuẩn bị kịp thời, tư tưởng chỉ đạo thi công chưa phù hợp, không hoàn thành khối lượng xây lắp trong từng kỳ thi công, có sự mất cân đối trong thi công… Tuy nhiên, do tính chất phức tạp của công tác xây dựng cơ bản, việc hoàn thành khối lượng sản xuất xây lắp chịu sự tác động của rất nhiều nhóm các nhân tố khác nhau như: nhóm nhân tố thuộc về lực lượng sản xuất, nhân tố thuộc về tư tưởng tổ chức và chỉ đạo thi công, các nhân tố thuộc về thời tiết và các nhân tố khác. Bởi vậy, việc tìm hiểu, đánh giá đúng nguyên nhân làm chậm tiến độ hoàn thành công việc cũng gặp nhiều khó khăn. Trên thực tế, nhân tố thuộc về tư tưởng tổ chức, chỉ đạo thi công là nhân tố bao trùm và có ảnh hưởng không nhỏ đến việc hoàn thành kế hoạch sản xuất xây lắp của Công ty. Trong năm 2001, chi phí sản xuất dở dang của Công ty là 9.954.444.007đ, chiếm tỷ trọng 44,23% trong tổng tài sản và năm 2003 tỷ trọng chi phí sản xuất kinh doanh dở dang trong tổng tài sản là 30,44%, đIều này cho thấy HUDC-1 đang tham gia thi công cùng một lúc nhiều công trình và các công trình đó chưa được hoàn thành. Để thực hiện đúng kế hoạch sản xuất xây lắp mà Công ty đã đề ra thì trong các quan điểm và tư tưởng chỉ đạo thi công phải quán triệt đầy đủ, đúng đắn nguyên tắc sau: - Thi công phải tập trung dứt điểm, thi công phải nhịp nhàng về thời gian. - Phổ biến rộng rã về tiến độ thi công và thời gian hoàn thành, bàn giao công trình. Thường xuyên đánh giá mức độ hoàn thành công trình, đối chiếu với kế hoạch thi công của từng công trình. Tổ chức tốt công tác thu mua nguyên vật liệu ở mức cần thiết đủ để đáp ứng nhu cầu sản xuất. - Đưa ra các chính sách khuyến khích, đôn đốc người lao động tăng năng suất lao động để đảm bảo đúng tiến độ thi công. - Phải kết hợp đúng đắn lợi ích của Công ty với lợi ích của các đơn vị chủ quản công trình và lợi ích của các đơn vị, tổ chức khác có liên quan. Công ty cần phải cân nhắc giữa việc điều chuyển và đi thuê ngoài (về nhân công, máy móc, thiết bị, giàn giáo, cốp pha…) sao cho vừa đảm bảo tiến độ thi công vừa tối thiểu hoá chi phí. Nếu việc điều chuyển nguồn lực của Công ty có chi phí thấp hơn nhưng lại không góp phần đảm bảo đúng tiến độ thi công thì Công ty cũng không nên điều chuyển mà nên đi thuê những nguồn lực tại địa điểm thi công công trình bởi vì phần chi phí chênh lệch giữa việc điều chuyển và đi thuê chắc chắn sẽ được bù đắp do vòng quay vốn tăng làm tăng doanh thu. Ngoài ra việc chuẩn bị tốt công tác ký kết hợp đồng kinh tế với các đơn vị mua, xuất giao hàng nhanh chóng sau khi sản phẩm được sản xuất xong, kịp thời lập các chứng từ thanh toán, thanh toán bằng nhiều hình thức thích hợp, xác định và giữ vững kỷ luật thanh toán với đơn vị mua, tính toán chính xác khối lượng sản xuất, khối lượng xây lắp hoàn thành… tất cả những công việc đó đều có ý nghĩa quan trọng nhằm nâng cao doanh thu cho Công ty. 3.3.1.3_ Phân tích tính cân đối trong thi công Trong quá trình sản xuất thi công việc thiết lập và duy trì các mối quan hệ cân đối là nhiệm vụ thường xuyên và rất quan trọng đối với Công ty. Phân tích mối quan hệ cân đối là nhằm giúp Công ty phát hiện ra những mất cân đối trong sản xuất thi công, những nguyên nhân của nó và những biện pháp cần có để điều chỉnh sản xuất tạo cơ sở vững chắc cho việc hoàn thành kế hoạch sản xuất xây lắp một cách tích cực. Theo em HUDC-1 cần phải tiến hành phân tích mối quan hệ cân đối trong việcthực hiện kế hoạch khối lượng xây lắp theo mức độ hoàn chỉnh của sản phẩm xây lắp. Như ta đã biết, chỉ tiêu giá trị sản lượng xây lắp bao gồm : giá trị khối lượng xây lắp hoàn thành và phần chênh lệch giữa giá trị khối lượng xây lắp dở dang cuối kỳ so với đầu kỳ. Trong đó nhiệm vụ chủ yếu của Công ty là phải phấn đấu hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch chỉ tiêu giá trị khối lượng thi công xây lắp hoàn thành trong kỳ. Đây là vấn đề có ý nghĩa kinh tế lớn đối với Công ty, nhưng mặt khác Công ty cũng phải duy trì ở mức độ cần thiết phần giá trị khối lượng xây lắp dở dang cuối kỳ để đảm bảo cho sản xuất ở đầu kỳ sau được tiến hành một cách bình thường và ổn định. Do đặc điểm riêng của sản phẩm xây lắp, giá trị khối lượng xây lắp thi công hoàn thành bao gồm giá trị khối lượng nằm trong giá trị công trình. Hạng mục công trình hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng và giá trị khối lượng xây lắp hoàn thành nhưng còn nằm trong khối lượng công trình, hạng mục công trình còn phải tiếp tục thi công. Trong đó nếu việc hoàn thành vượt mức kế hoạch khối lượng xây lắp nằm trong công trình, hạng mục công trình còn phải tiếp tục thi công có tác dụng không nhỏ đến doanh thu bàn giao, đến các hoạt động khác của Công ty. Để phân tích cân đối trong việc thực hiện kế hoạch khối lượng xây lắp theo mức độ hoàn chỉnh của của sản phẩm xây lắp, ta tiến hành như sau: Trước hết tiến hành so sánh tỷ lệ hoàn thành kế hoạch chỉ tiêu giá trị khối lượng xây lắp thi công hoàn thành với tỷ lệ hoàn thành kế hoạch phần chênh lệch giữa giá trị khối lượng xây lắp dở dang cuối kỳ so với đâù kỳ để xem xét tính cân đối giữa hai bộ phận này. Sau đó đối chiếu với chỉ tiêu giá trị sản lượng xây lắp thi công hoàn thành tiếp tục so sánh tỷ lệ hoàn thành kế hoạch về giá trị khối lượng xây lắp hoàn thành nằm trong giá trị công trình, hạng mục công trình hoàn thành bàn giao với tỷ lệ hoàn thành giá trị khối lượng xây lắp hoàn thành nằm trong khối lượng công trình, hạng mục công trình còn phải tiếp tục thi công để xem xét tính cân đối của chúng. Cơ sở để đánh giá là dựa vào nhiệm vụ và kết cấu kế hoạch và dựa vào ý nghĩa của sản phẩm xây lắp theo từng mức độ nêu trên. Đối với phần giá trị khối lượng xây lắp dở dang cuối kỳ cần xác định trong đó bao nhiêu là khối lượng nằm trong thiết kế dự toán và bao nhiêu còn đang tranh chấp với bên giao thầu. Để phân tích mối quan hệ cân đối trong việc thực hiện kế hoạch khối lượng xây lắp theo mức độ hoàn chỉnh của sản phẩm xây lắp ta có thể lập bảng phân tích sau (theo mỗi chu kỳ sản xuất kinh doanh) Chỉ tiêu Kế hoạch (đồng) Thực tế (đồng) Tỷ lệ hoàn thành kế hoạch (%) Giá trị sản lượng xây lắp trong đó: - Giá trị khối lượng xây lắp thi công hoàn thành + Giá trị khối lượng xây lắp hoàn thành nằm trong công trình, HMCT hoàn thành bàn giao + Giá trị khối lượng xây lắp hoàn thành nằm trong khối lượng công trình, HMCT còn phải thi công - Chênh lệch giá trị xây lắp dở dang cuối kỳ so với đầu kỳ 3.3.2_ Giải pháp nhằm hạ giá thành sản phẩm xây lắp Đối với sản phẩm của xây dựng cơ bản (thi công xây lắp) do sản xuất có tính chất đơn chiếc, không giống nhau, không thi công cùng một lúc và không cùng một địa điểm nên từng sản phẩm xây lắp có giá trị khác nhau và giá thành cũng khác nhau. Vì thế, khi xem xét việc hạ giá thành sản phẩm xây lắp người ta thường chỉ so sánh giá thành thực tế với giá thành kế hoạch hoặc với giá thành dự toán của khối lượng sản phẩm trong cùng một kỳ. Để thực hiện được điều đó nhà quản lý doanh nghiệp phải thấy được các nhân tố tác động đến việc giảm giá thành sản phẩm, từ đó xác định phương hướng và tìm ra giải pháp thích ứng hữu hiệu đối với doanh nghiệp của mình. Tại HUDC-1 các biện pháp chủ yếu nhằm hạ giá thành sản phẩm là: 3.3.2.1_ Nâng cao năng suất lao động Một là, hiện đại hoá tài sản cố định. Để đạt hiệu quả, năng suất lao động cao trong sản xuất kinh doanh thì yếu tố nhà xưởng, máy móc thiết bị đóng một vai trò rất quan trọng. Việc tăng cường đổi mới, hiện đại hoá tài sản cố định là một lợi thế để chiếm lĩnh không chỉ thị trường hàng hoá mà cả thị trường vốn. Máy móc, thiết bị công nghệ hiện đại tạo điều kiện cho Công ty tăng năng lực sản xuất của mình từ đó thu hút vốn đầu tư, mở rộng tái sản xuất. Đến cuối năm 2002, tỷ trọng tài sản cố định trên tổng tài sản là 20,15%, vì vậy HUDC-1 cần đầu tư thêm vốn kinh doanh vào tài sản cố định , nâng cao hiệu quả sử dụng của tài sản cố định, muốn vậy Công ty cần tiếp tục duy trì khả năng khai thác toàn bộ số tài sản cố định hiện có vào hoạt động sản xuất kinh doanh, không dự trữ những tài sản cố định chưa cần dùng và không cần dùng góp phần tiết kiệm chi phí, hạ giá thành sản phẩm nâng cao lợi nhuận cho Công ty. Cần phải phân loại, xác định số tài sản cố định kém hiệu quả, cũ, lạc hậu để kịp thời có kế hoạch thanh lý, nhượng bán nhanh chóng thu hồi vốn, tái đầu tư vào tài sản cố định mới, hiện đại. Tận dụng tối đa năng lực sản xuất tài sản cố định vào sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên ở các địa bàn thi công khác nhau, cách xa nhau, máy móc thiết bị không đáp ứng kịp thời thì Công ty nên tiến hành thuê tài sản, máy móc, giàn giáo, cốp pha… để đáp ứng cho việc hoàn thành tiến độ sản xuất thi công. Thường xuyên đánh giá lại tài sản cố định để nắm được chính xác phần giá trị còn lại, phần giá trị đã hao mòn, từ đó xây dựng phương pháp khấu hao hợp lý. Trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế, trình độ khoa học công nghệ phát triển ngày càng cao, HUDC-1 cần xây dựng kế hoạch khấu hao nhanh rút ngắn thời gian, nhanh chóng thu hồi vốn để tránh hao mòn vô hình. Đây là giải pháp được nhiều doanh nghiệp thuộc các nước phát triển áp dụng nhằm không chỉ tái sản xuất giản đơn mà còn tái sản xuất mở rộng. Hai là, tổ chức lao động và sử dụng con người hợp lý. Đây cũng là một nhân tố rất quan trọng để nâng câo năng suất lao động và hạ giá thành sản phẩm của doanh nghiệp, nhất là đối với những doanh nghiệp đang sử dụng nhiều lao động trong sản xuất xây lắp thi công công trình như HUDC-1. Việc Công ty tổ chức lao động một cách khoa học đã tạo ra sự kết hợp các yếu tố sản xuất một cách hợp lý, loại trừ được tình trạng lãng phí lao động, lãng phí giờ máy, có tác dụng lớn thúc đẩy việc nâng cao năng suất lao động và hạ giá thành sản phẩm. Nhưng điều quan trọng hơn và có ý nghĩa to lớn hơn trong việc tổ chức quản lý sử dụng lao động nhằm tăng năng suất lao động là HUDC-1 cần phải biết sử dụng “yếu tố con người”, biết khơi dậy tiềm năng trong mỗi con người làm cho họ gắn bó và cống hiến lao động, tài năng cho Công ty. Để làm được điều này, chủ Công ty (Giám đốc Công ty) phải có kế hoạch bồi dưỡng trình độ cho công nhân viên, quan tâm đến đời sống, sinh hoạt, điều kiện làm việc của mỗi người trong Công ty, phải có chế độ khen thưởng vật chất và tinh thần công nhân một cách thoả đáng. Giám đốc, người lãnh đạo Công ty phải biết lắng nghe và tôn trọng ý kiến đóng góp , những nghiên cứu khoa học có tính chất tích cực mang lại lợi ích cho Công ty. Hiểu được tầm quan trọng của những nhân tố này và để khuyến khích người lao động, năm 2001, HUDC-1 đã hình thành quỹ khen thưởng phúc lợi với số tiền là 752.416.238đ và quỹ này năm 2002 đã tăng tương đối với tỷ lệ là 52,27% so với năm 2001. 3.3.2.1_ Quản lý chi phí có hiệu quả Đối với chi phí nguyên vật liệu, đặc điểm quan trọng nhất của sản phẩm ngành xây dựng là chu kỳ sản xuất kinh doanh dài, do đó mà thành phần và kết cấu chi phí sản xuất của HUDC-1 không những phụ thuộc vào từng loại công trình mà còn phụ thuộc vào từng giai đoạn xây dựng công trình. Trong thời kỳ khởi công xây lắp, chi phí về tiền lương để sử dụng máy móc thi công chiếm tỷ trọng lớn trong tổng số chi phí, thời kỳ tập trung thi công chi phí về nguyên vật liệu, thiết bị lại tăng lên và thời kỳ hoàn thiện công trình thì chi phí tiền lương lại cao lên. Trên thực tế, phần lớn chi phí của các doanh nghiệp xây lắp hoạt động trong ngành xây dựng cơ bản đều nằm ở các công trình chưa hoàn thành và HUDC-1 cũng là một doanh nghiệp xây lắp, năm 2001, chi phí sản xuất kinh doanh dở dang của Công ty là 9.954.444.007đ chiếm 44,23% trong tổng vốn kinh doanh (tổng tài sản) của Công ty và tỷ trọng này là 30,44% vào năm 2002. Vì thế nhiệm vụ quan trọng của Công ty là phải ra sức tập trung tiền vốn, rút ngắn thời gian thi công, tăng thêm số công trình hoàn thành trong năm tới. Xuất phát từ tình hình thực tế của Công ty, một trong những nguyên nhân làm chi phí sản xuất kinh doanh cao là do chi phí nguyên vật liệu cao, những chi phí này chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành, bởi vậy muốn quản lý tốt chi phí nguyên vật liệu, Công ty cần phải thực hiện định mức tiêu hao cho từng khoản và tìm mọi biện pháp để giảm định mức đó, phải xác định chính xác nhu cầu nguyên vật liệu của từng công trình. Vì địa bàn hoạt động của Công ty khá rộng, giá cả của nguyên vật liệu ở từng địa phương có thể chênh lệch . Do đó cần phải xác định riêng đối với từng loại công trình, trên cơ sở đó lập kế hoạch về cung ứng vốn. Không nên xác định nhu cầu nguyên vật liệu một cách chung chung cho tất cả công trình vì như vậy có thể dẫn đến tình trạng thừa nguyên vật liệu ở công trình này nhưng lại thiếu nguyên vật liệu ở công trình kia. Công ty nên tăng cường tìm kiếm nguồn cung cấp nguyên vật liệu mới vừa đảm bảo chất lượng, giá cả hợp lý và chi phí vận chuyển thấp, kết hợp với việc bố trí phương tiện vận tải, tổ chức tốt quá trình vận chuyển sao cho nguyên vật liệu luôn đáp ứng đầy đủ cho sản xuất mà không tồn đọng làm phát sinh nhiều chi phí như: chi phí lưu kho, chi phí trông coi, chi phí bảo quản. Trong quá trình sử dụng nguyên vật liệu, cần tiến hành giao sử dụng theo định mức đồng thời gắn trách nhiệm quản lý nguyên vật liệu cho từng tổ đội sản xuất, theo từng công trình và hạng mục công trình nhằm tránh mất mát, hao hụt. Đối với chi phí nhân công, trong ngành sản xuất xây lắp, chi phí chi phí nhân công là một yếu tố của chi phí trực tiếp, có liên quan trực tiếp đến kết cấu công trình, trực tiếp phục vụ cho việc hình thành công trình ấy. Tuy nhiên chi phí nhân công ( tiền lương công nhân sản xuất) lại không ổn định mà thay đổi theo từng giai đoạn thi công công trình, do đó để thực hiện tốt việc quản lý chi phí nhân công, HUDC-1 cần phải xem xét kết cấu chi phí sản xuất và nghiên cứu xu hướng thay đổi của nó. đồng thời cần phải thường xuyên tổ chức các lớp bồi dưỡng, nâng cao trình độ tay nghề cho công nhân sản xuất để họ có kiến thức, có sự hiểu biết trong khi thực hiện thi công xây lắp, đảm bảo chất lượng công trình, đảm bảo đúng yêu cầu kỹ thuật của công trình, tránh tình trạng do thiếu hiểu biết mà vi phạm quy trình kỹ thuật trong khi xây dựng gây thiệt hại về tài sản và con người khi sử dụng công trình kém chất lượng. Đối với chi phí quản lý, để tiết kiệm tối đa chi phí sản xuất kinh doanh nhằm hạ giá thành sản phẩm, HUDC-1 cần phải quan tâm tới chi phí gián tiếp, đó là những chi phí không trực tiếp gắn với cấu thành thực thể của công trình, không có liên quan trực tiếp tới quá trình sản xuất sản phẩm, quá trình xây lắp công trình nhưng lại rất quan trọng và cần thiết để phục vụ cho công tác xây láp và tổ chức quản lý công trường, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thi công xây lắp. Chi phí gián tiếp gồm có: chi phí về quản lý hành chính, chi phí phục vụ công nhân, chi phí phục vụ thi công và chi phí gián tiếp khác… Chi phí gián tiếp chiếm tỷ trọng không lớn trong giá thành, bởi vậy để quản lý tốt chi phí này thông thường không xác định định mức tiêu hao mà chỉ xây dựng chỉ tiêu chi trong kỳ kế hoạch. Biện pháp cụ thể là HUDC-1 cần phải xem xét chỉ giữ lại những cán bộ quản lý, đồng thời chỉ nên mua sắm, cải tiến trang bị văn phòng, thiết bị quản lý khi thấy thực sự cần thiết và sau khi đã xem xét cân đối kế hoạch đầu tư mua sắm tài sản cố định phục vụ cho quản lý hành chính. 3.3.2.3_ Tổ chức quản lý tốt tài chính Công ty Vai trò của tài chính ngày càng tăng trong hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp xây lắp nói chung và của HUDC-1 nói riêng, tác động của nó đối với việc hạ giá thành sản phẩm và tăng lợi nhuận ngày càng mạnh mẽ. Tổ chức sử dụng vốn hợp lý, đáp ứng đầy đủ kịp thời nhu cầu cho việc mua sắm vật tư sẽ giúp Công ty tránh được những tổn thất cho sản xuất như máy móc ngừng hoạt động, ngừng thi công do thiếu vật tư, thiếu nguyên vật liệu. Đồng thời thông qua việc tổ chức sử dụng vốn, Công ty kiểm tra được tình hình dự trữ vật tư, công cụ dụng cụ tồn kho, từ đó có phát hiện ngăn ngừa kịp thời tình trạng ứ đọng, mất mát, hao hụt vật tư, sản phẩm. Cụ thể là để sử dụng có hiệu quả vốn kinh doanh. HUDC-1 cần phải xác định chính xác nhu cầu vốn tối thiểu thường xuyên, cần thiết cho hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty. Từ đó có biện pháp tổ chức huy động và sử dụng sao cho hợp lý, xác định thứ tự tài sản cần ưu tiên đầu tư, thứ tự cấp vốn đối với từng công trình. Khi sử dụng vốn Công ty cần phải căn cứ vào kế hoạch đã lập để làm cơ sở phù hợp với tình hình thực tế, nếu phát sinh thêm nhu cầu vốn Công ty cần đáp ứng kịp thời để đảm bảo cho quá trình sản xuất được liên tục , nhanh chóng hoàn thành tiến độ thi công, nếu thừa vốn cần có biện pháp xử lý ngay không để vốn bị ứ đọng như: mở rộng sản xuất kinh doanh, thực hiện hoạt động cho vay. Ngoài ra, vấn đề cấp vốn đối với từng công trình rất dễ xảy ra tình trạng lãng phí vốn khi không cân đối khối lượng vốn cấp giữa các công trình, do đó Công ty cần thực hiện việc quy định rõ ràng thời gian thanh quyết toán công trình, quy định các khoản vốn cấp cho từng công trình, mọi chi phí hoạt động của từng công trình, chủ công trình hoặc các đội xưởng sản xuất phải tự chịu trách nhiệm, chỉ được quyết toán vào từng giai đoạn xây dựng công trình và khi hoàn thành công trình. Hiện nay, trong nguồn vốn của Công ty có tới gần 80% là do Tổng công ty cấp, điều này cho thấy sự phụ thuộc của Công ty trong cơ chế tài chính. Do đó, nhiệm vụ của HUDC-1 trong thời gian tới là phấn đấu dần độc lập về mặt tài chính, thay thế dần nguồn vốn do Tổng công ty cấp bằng nguồn vốn huy động khác với lãi suất thấp hơn. Thực chất là Công ty sử dụng đòn bẩy tài chính nhằm nâng cao tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hưũ, biện pháp này mang lại nhiều lợi ích cho Công ty bởi thay vì phải trả chi phí sử dụng vốn vay cho Tổng công ty thì HUDC-1 lại tận dụng được nguồn vốn do chiếm dụng của nhà nước, chiếm dụng của khách hàng và tận dụng các khoản phải trả công nhân viên, phải trả nội bộ khác nhưng chưa trả , nhờ vậy mà chi phí sử dụng vốn của Công ty sẽ giảm, thậm chí có khoản chi phí sử dụng bằng không. Với biện pháp kinh doanh này, Công ty vừa có thể độc lập về mặt tài chính, vừa huy động đủ nguồn vốn đảm bảo cho quá trình sản xuất xây lắp được liên tục. 3.3.2.4_ Tổ chức tốt quá trình thi công công trình Với đặc thù riêng biệt của ngành xây lắp thì việc đảm bảo đầy đủ về nội dung và các giai đoạn của quá trình sản xuất xây dựng cũng góp phần làm giá thành sản phẩm hạ. Cụ thể là để thi công hoàn thành một công trình Công ty cần đảm bảo thực hiện theo ba giai đoạn sau: Giai đoạn chuẩn bị xây dựng của công trình, ngay sau khi nhận được thông tin về đấu thầu hoặc mời thầu đối với một công trình, Công ty đã phải tiến hành lập phương án tổ chức thi công công trình để tham gia đấu thầu. Sau khi thắng thầu, Công ty mới thực sự bước vào giai đoạn chuẩn bị xây dựng. Trong giai đoạn này HUDC-1 cần phải làm các công việc như: tiến hành ký kết hợp đồng xây dựng chính thức với bên giao thầu, tiến hành hoàn chỉnh thiết kế tổ chức thi công đã dùng để tranh thầu nhằm chính thức hoá và nghiên cứu khả năng hạ giá thành hơn nữa, tiến hành ký kết hợp đồng với các tổ chức nhận thầu phụ nếu cần. Chuẩn bị ký hợp đồng mua sắm vật tư, thiết bị và máy móc xây dựng (có thể thuê máy xây dựng) có liên quan đến nhiệm vụ của nhà thầu xây dựng. Tiến hành thủ tục mở rộng công trường bao gồm các việc đăng ký với cơ quan công an về công trường, xuất trình giấy phép xây dựng và giấy phép đã đăng ký hành nghề xây dựng, tiến hành san lấp mặt bằng, xây dựng các công trình tạm phục vụ thi công. Giai đoạn xây dựng, đây là giai đoạn cơ bản trực tiếp xây dựng lên công trình tính từ khi khởi công đến khi hoàn tất công việc xây lắp cuối cùng. Chất lượng công trình phụ thuộc vào trình độ trang bị kỹ thuật và năng lực tổ chức của đội ngũ cán bộ quản lý kỹ thuật, trình độ tay nghề và ý thức trách nhiệm của công nhân, chất lượng vật tư, sự phù hợp đồng bộ của máy móc thiết bị và dụng cụ thi công, điều kiện thi công công trình (mặt bằng thiết kế). Giai đoạn này Công ty phải căn cứ vào thiết kế bản vẽ thi công và thiết kế tổ chức thi công để phối hợp con người với máy móc thiết bị và đối tượng lao động theo trình tự nhất định về thời gian (tức tiến độ thi công) và sơ đồ di chuyển theo mặt bằng thi công nhằm đảm bảo việc thực hiện dự án thiết kế một cách tốt nhất. HUDC-1 là tổ chức nhận thầu chính nên phải tổ chức phối hợp hoạt động với các nhà thầu phụ trên công trường. Những công việc chính của Công ty ở giai đoạn này là tổ chức thực hiện xây lắp đảm bảo chất lượng xây dựng, cùng tổ chức giám sát của bên giao thầu tiến hành nghiệm thu từng phần, nhất là đối với công trình ngầm. Giai đoạn vận hành thử, nghiệm thu bàn giao, sau khi đã hoàn tất công tác thi công xây lắp công trình, Công ty phải làm đủ thủ tục để nghiệm thu bàn giao công trình để đưa công trình vào khai thác và sử dụng. Công ty phải tiếp tục bảo hành công trình theo quy chế quản lý đầu tư xây dựng, khi bàn giao công trình, Công ty phải giao hồ sơ hoàn thành công trình và những vấn đề có liên quan. Hồ sơ xây dựng của công trình phải được tổ chức lưu giữ, công ty phải làm thủ tục kết thúc công trình, hoàn trả lại đất đai cho thuê tạm và thực hiện trách nhiệm bảo hành công trình theo quy định của nhà nước. Mỗi loại công tác xây dựng, mỗi công trình xây dựng, tuỳ tính chất, đặc điểm, điều kiện thi công xây dựng mà Công ty cần phải áp dụng những biện pháp, những phương pháp xây dựng thích hợp nhằm đảm bảo tính tối ưu, tính hiệu quả kinh tế, năng suất lao động và an toàn. 3.4_ Kiến nghị nhằm tạo điều kiện, môi trường kinh doanh thuận lợi cho HUDC-1 3.4.1_ Kiến nghị đối với Chính phủ 3.4.1.1_ Kiến nghị nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) Từ khi nước ta chuyển đổi cơ chế quản lý từ cơ chế kế hoạch hoá tập trung sang cơ chế kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, đặc biệt từ sau khi có Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam được ban hành thì tốc độ đầu tư tăng lên nhanh chóng và rõ rệt. Hàng loạt các dự án, các công trình được triển khai thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau và nguồn vốn khác nhau. Từ đó, kéo theo sự thay đổi nhanh chóng về kinh tế, xã hội và bộ mặt đất nước. Cùng với quá trình đó để đáp ứng yêu cầu quản lý đầu tư XDCB trong tình hình mới, Đảng và Nhà nước ta đã tăng cường đổi mới, cải tiến, sửa đổi, bổ sung về quy chế, điều lệ quản lý đầu tư XDCB nhằm nâng cao hiệu lực quản lý. Trong báo cáo chính trị của Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam khoá VII đã ghi rõ: “Đổi mới cơ chế quản lý XDCB để ngăn chặn tiêu cực, lãng phí, thất thoát vốn Nhà nước nhất là các khâu thiết kế, xác định đơn giá xây dựng, nghiệm thu công trình, sử dụng dịch vụ thẩm định chất lượng, giá cả vật tư, thiết bị nhập khẩu và kiểm toán của các công ty trong nước và ngoài nước có uy tín trong lĩnh vực này. Mỗi công trình đều phải có người làm cụ thể, nếu là công trình phải thu hồi vốn thì phải thu hồi đủ và đúng hạn cho Nhà nước. Khai thác mọi khả năng tiết kiệm và tự đầu tư phát triển của nhân dân, của các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế bằng mọi hình thức sao cho mọi tiềm năng đều được huy động, mọi đồng vốn đều được sinh lời, nâng dần tỷ trọng của nguồn vốn này trong tổng số vốn đầu tư toàn xã hội. Trong những năm gần đây, việc quản lý đầu tư XDCB đã hình thành một cơ chế rõ ràng và có hệ thống, tuy nhiên nó chưa đáp ứng được những yêu cầu kịp thời và cụ thể cho từng lĩnh vực. Để hoàn thiện cơ chế quản lý XDCB Nhà nước cần xem xét các vấn đề có liên quan đến cơ chế này: Một là, về thủ tục cấp giấy phép xây dựng. Việc cấp giấy phép xây dựng là một vấn đề luôn được quan tâm và mức độ quan tâm càng được tăng lên cùng với sự phát triển của kinh tế-xã hội nói chung và tốc độ tăng về đầu tư XDCB nói riêng. Việc cấp giấy phép xây dựng là một vấn đề rất phức tạp cần phải khảo sát kỹ lại các điều kiện cần thiết. Vấn đề cấp giấy phép không phải là sự quan tâm riêng gì của nước ta mà vấn đề này còn đang được xem xét tại hầu hết các quốc gia. Việc cấp giấy phép phù hợp, tin cậy sẽ là điều kiện thuận lợi cho việc quản lý XDCB có hiệu quả và tác động trực tiếp đến chất lượng công trình và yêu cầu khác. ở nước ta hiện nay cũng cần phải rà soát lại các tổ chức xây dựng có trình độ và điều kiện thi công khác nhau để dễ dàng quản lý và bảo đảm về yêu cầu thi công và chất lượng công trình. Hai là, về trách nhiệm của chủ đầu tư và vấn đề tổ chức đấu thầu, ký hợp đồng. Đánh giá về chủ đầu tư là một vấn đề rất khó, trên thế giới ở những nước phát triển, các chủ đầu tư thường thuê kiến trúc sư, kỹ sư và người quản lý xây dựng, sau đó họ ràng buộc trách nhiệm đối với hai bên này. Khi có vấn đề gì không đúng thì trách nhiệm sẽ thuộc về người thiết kế xây dựng hoặc là nhà quản lý xây dựng phải gánh chịu. Trong trường hợp chủ đầu tư dành lại một số việc nào đó để bản thân chủ đầu tư thực hiện (như chủ đầu tư tự làm hoặc chủ đầu tư thực hiện việc mua sắm thiết bị và chi khác về XDCB) trường hợp này trách nhiệm mới có một phần ở đơn vị chủ đầu tư. Hiện nay ở nước ta khi mở ra cơ chế thị trường, các hình thức thi công theo kiểu phương tây đang phát rtiển. Chúng ta đang chuyển dần từ việc chỉ định thầu thi công sang đấu thầu, có phần nâng cao hiệu quả quản lý bước đầu. Song việc thực hiện đấu thầu hiện nay cũng cần phải xem xét chặt chẽ hơn, đặc biệt đối với công trình thuộc vốn ngân sách. Hiện tượng dàn xếp hoặc đấu thầu rất hình thức hiện nay vẫn đang xảy ra, có trường hợp chưa tổ chức đấu thầu song người trúng thầu đã thầm biết trước. Đây cũng là một vấn đề cần phải xem xét cả đối với hệ thống ba bên trong quản lý đầu tư XDCB, trong đó có trách nhiệm của đơn vị chủ đầu tư. Bên cạnh đó vấn đề ký hợp đồng kinh tế cũng rất phức tạp, giá trị hợp đồng thường bất hợp lý, nhiều khi rất khó giải thích, song thực tế nó vẫn xảy ra. Việc dàn xếp của một hệ thống nhiều bên từ khâu lập dự toán, xét duyệt tổng mức đầu tư, đến khi thiết kế thi công, bổ sung dự toán. Tình trạng này vẫn xảy ra khá phổ biến, đặc biệt là các công trình đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách. Ba là, trách nhiệm của đơn vị thiết kế. Đối với việc quản lý xây dựng liên kết thành ba bên chủ yếu với một số nhà thiết kế, kỹ sư hay kiến trúc sư cũng là một vấn đề mới mẻ. Theo cách này người quản lý xây dựng chuyên nghiệp đã đảm nhiệm một số nhiệm vụ truyền thống trước đây của người thiết kế và người thiết kế cũng tham gia vào quá trình quản lý xây dựng, có như vậy mới đem lại kết quả trong quản lý. Thực tế hiện nay ở nước ta, quá trình thiết kế, xác định khối lượng ban đầu có liên quan đến dự toán và chất lượng công trình. Đây là khâu đầu tiên quyết định chất lượng công trình, song cũng rất phức tạp, đây cũng là một mắt xích trong quá trình tiêu cực đã được dàn xếp của một hệ thống các bên tham gia quản lý xây dựng. Trong lĩnh vực này, để hạn chế tiêu cực nên chăng phải có sự quy định chặt chẽ về trách nhiệm và nghĩa vụ của bộ phận thiết kế, đảm bảo chất lượng công trình vừa tiết kiệm vốn đầu tư. Bốn là, về khâu thanh toán, cấp phát vốn: Thanh toán là một khâu quan trọng, thanh toán có kịp thời mới đảm bảo được thời gian thi công công trình. Cơ chế thị trường mở cửa xuất hiện nhiều kiểu thanh toán. Thông thường việc thanh toán và cấp phát vốn đối với công trình đầu tư bằng nguồn vốn nhà nước phải tuân theo quy định của chế độ cấp phát, thanh toán. Song thực tế hiện nay xuất phát từ việc cạnh tranh, tìm công ăn việc làm nên nảy sinh nhiều hình thức thanh toán không theo quy định, thậm chí không những chủ đầu tư và đơn vị cấp phát thường thanh toán chậm hoặc nhiều công trình không có vốn thanh toán. Có nhiều trường hợp đơn vị thi công phải ứng trước hay bỏ ra một khoản tiền nào đó cho bên chủ đầu tư mới nhận được công trình. Thực tế không ít công trình mới có dự án được phê duyệt dự toán hoặc chưa có vốn thi công, để có việc và nhận được công trình nhiều đơn vị thi công đã tự bỏ tiền ra thi công rồi sau đó mới được chủ đầu tư thanh toán. Chính quá trình cạnh tranh không lành mạnh này cùng với một số trường hợp dàn xếp hoặc tổ chức đấu thầu hình thức đã làm tăng tiêu cực trong lĩnh vực quản lý đầu tư XDCB. 3.4.1.2_ Kiến nghị cho một triển vọng phát triển bền vững của lĩnh vực sản xuất, kinh doanh xây lắp phát triển nhà ở đô thị. Trong hầu hết các phần việc có liên quan đến đất đai, nhà ở, công tác chuẩn bị còn chậm chễ không đáp ứng kịp thời nhu cầu xây dựng và quản lý đô thị. Vấn đề xây dựng phát triển nhà từ lâu đã được công nhận là một vấn đề hết sức cấp bách, song cho đến nay vẫn chưa hình thành được một chương trình phát triển nhà ở dài hạn với một cơ quan đầu não thực sự, có đủ quyền lực và bộ máy hoàn thiện để thực hiện chương trình. Bởi vậy, theo em để có thể thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển trong lĩnh vực nhà ở đô thị thì còn có nhiều việc phải làm trên các phương diện luật pháp, kinh tế, chính sách. Tất cả đều cần phải được hoàn thiện và sáng tạo thêm. Dưới đây là một số kiến nghị và hướng đi góp phần hoàn thiện môi trường pháp lý, môi trường kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp xây lắp nói chung và HUDC-1 nói riêng. Một là, khẳng định vai trò mới của Nhà nước trong lĩnh vực nhà ở đô thị trong điều kiện kinh tế thị trường đó là: Định hướng can thiệp thông qua những chính sách tiếp cận chiến lược, dự báo và đề xuất các chương trình đỡ đầu các dự án phát triển nhà ở quy mô lớn. Nhất quán thực hiện chính sách tiếp cận “tạo điều kiện” cho cộng đồng (khu vực bình dân) và tạo điều kiện cho thị trường (khu vực tư nhân) cùng tham gia góp vốn đầu tư xây dựng các công trình lớn. Điều hành thông qua các định chế pháp luật và hệ thống các thiết chế được phân công, phân nhiệm rõ ràng, hoạt động thống nhất và có hiệu quả. Nhà nước có thể can thiệp đến đâu, ở mức nào để vẫn có thể kiểm soạt được hoạt động của các doanh nghiệp nhưng lại không gây hại đến động cơ và lợi ích của các doanh nghiệp. Một mô hình quản lý mới, năng động là cần phải được tìm kiếm và hoàn thiện không ngừng. Hai là, triển khai các quy tắc để xử lý ngay các vướng mắc về quyền sở hữu, quyền hưởng thụ đất và nhà ở. Tạo điều kiện để bảo đảm quyền an toàn sử dụng đất để người dân yên tâm đầu tư xây dựng trên đất ở hiện nay. Cần phải xác lập và chuẩn hoá những quy trình soạn thảo và ban hành các văn bản pháp luật, có sử dụng các phương pháp và công cụ hiện đại như điều tra, khảo sát, đánh giá tình hình, sơ thảo văn bản, sử dụng các phương tiện thông tin đại chúng, làm thí điểm và thử nghiệm xã hội. Điều này sẽ giúp cho các văn bản được soạn thảo và ban hành phù hợp hơn, cập nhật hơn với thực tế của các hoạt động được quản lý. Ba là, hoàn thiện quỹ phát triển nhà ở đô thị, tìm khả năng và phương thức để các ngân hàng nhà ở hoạt động. Thử nghiệm loại hình cho vay thế chấp nhà ở, sự đóng góp tiết kiệm để làm nhà của dân cư cũng cần được thể chế hoá để tăng sự hấp dẫn, thu hút người dân tham gia. Bên cạnh đó thì công tác nghiên cứu khoa học về nhà ở đô thị và quản lý phát triển đô thị cũng cần được sự quan tâm khuyến khích của Nhà nước. Có thể thành lập những trung tâm nghiên cứu nhà ở đô thị, trung tâm này sẽ đóng vai trò tư vấn cho việc hoạch định, triển khai các chiến lược, chính sách về đô thị và nhà ở đô thị. Mặt khác, hoạt động nghiên cứu cũng sẽ là một dạng giám sát xã hội đối với các chính sách nhà ở hiện hành. Bốn là, Nhà nước nên xem xét việc sửa đổi lại mức thuế suất đối với thuế nhập khẩu và thuế thu nhập doanh nghiệp. Hiện nay tại hầu hết các doanh nghiệp xây lắp nói chung và HUDC-1 nói riêng, máy móc, thiết bị xây dựng thi công công trình đều phải nhập khẩu từ các nước có trình độ khoa học kỹ thuật hiện đại. Do đó mức thuế suất thuế nhập khẩu luôn được các doanh nghiệp quan tâm hàng đầu. Từ thực tế tại HUDC-1 em nhận thấy rằng thuế nhập khẩu chiếm một phần trong chi phí sản xuất kinh doanh của Công ty, bởi vậy để hạ giá thành sản phẩm, nâng cao lợi nhuận thì mục tiêu của Công ty là cần phải tiết kiệm tối đa chi phí sản xuất kinh doanh và việc giảm mức thuế suất thuế nhập khẩu là một biện pháp để thực hiện mục tiêu này. Với mức thuế suất hợp lý nhà nước vừa có thể thu đúng, thu đủ mà tình trạng các doanh nghiệp tìm cách tránh thuế, “lậu thuế” cũng được giảm bớt, mức thuế suất hợp lý sẽ tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, bình đẳng, khuyến khích các doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả hơn. 3.4.2_ Kiến nghị đối với Tổng công ty Đầu tư Phát triển Nhà và Đô thị (HUD) Một là, HUD cùng với nhà nước nâng cao vai trò của lĩnh vực nhà ở đô thị như là một thành phần hữu cơ của các kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội, không nên chỉ xem nó đơn thuần là một yếu tố của cơ sở hạ tầng. Cần gắn quy hoạch đô thị với quản lý đô thị để qua đó có thể giải quyết vấn đề nhà ở đô thị một cách hiệu quả hơn, lâu bền hơn, cũng như khai thác hết tiềm năng của mọi nguồn lực trong lĩnh vực này. HUD nên có đề xuất kiến nghị với nhà nước cần sớm tiến hành một cuộc tổng kiểm kê nhà ở đô thị, lập cơ sở dữ liệu phục vụ cho việc quản lý phát triển nhà ở đô thị trong thời gian tới. Hai là, trong việc xây dựng dự án đầu tư kinh doanh, HUD không được lãng quên những khía cạnh xã hội của vấn đề nhà ở cho người nghèo và người có thu nhập thấp. Chủ động thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở cho người nghèo, HUD có thể tranh thủ được sự hỗ trợ về vốn của nhà nước, vừa nhận được sự ưu đãi về mức lãi suất sử dụng vốn và một số ưu đãi về thuê đất, chi phí cơ sở hạ tầng. Mặt khác nhờ thực hiện những dự án đầu tư này, HUD sẽ tạo thêm được nhiều việc làm cho các Công ty thành viên , giảm bớt được tính thời vụ trong sản xuất thi công, duy trì được tính liên tục của khối lượng công việc và tính ổn định của lực lượng lao động. Ba là, Tổng công ty cần thực sự tạo điều kiện cho khu vực tư nhân hay khu vực bình dân, những người có nhu cầu muốn cùng tham gia góp vốn đầu tư vào công trình có quy mô lớn. Bởi nguồn vốn huy động từ dân cư có tiềm năng rất cao, đây là nguồn vốn nhà rỗi, nằm rải rác, phân tán nhiều nơi. Do đó, HUD cần phải có những biện pháp thích hợp nhằm tăng tính hấp dẫn của các dự án đầu tư, tạo ra sự tin cậy và tính sinh lợi cao, từ đó có thể thu hút sự quan tâm của người dân, giúp họ an tâm khi đầu tư vốn vào dự án. Với vai trò là thay mặt Chính phủ, khi chuẩn bị khởi công công trình, HUD cần phải thực hiện tốt công tác đền bù và giải phóng mặt bằng. Đây là vấn đề được quan tâm hàng đầu vì có rất nhiều trường hợp do tham ô, không đền bù xứng đáng cho người dân, nên công trình bị khởi công chậm và không hoàn thành đúng tiến độ như dự kiến. Bởi vậy, Tổng công ty cần phải có biện pháp giám sát, quản lý chặt chẽ cán bộ, nhân viên của mình thực hiện công việc giải toả, đền bù theo đúng quy định của nhà nước. Bốn là, HUD cần đa dạng hoá các hoạt động hợp tác quốc tế, đặc biệt là đối với các quốc gia trong khu vực Đông Nam á, những nước có nhiều nét tương đồng với Việt Nam trong lĩnh vực nhà ở đô thị. Ngoài ra, HUD nên tạo điều kiện, ưu đãi về vốn cho các Công ty thành viên, giúp họ nâng cao dần tính chất kinh doanh độc lập, chủ động trong công tác huy động vốn, Tổng công ty với khả năng tài chính của mình có thể đứng ra đấu thầu, chỉ định thầu, giao thêm công việc, những việc thuộc về thế mạnh của HUDC-1, để Công ty có cơ hội khẳng định khả năng của mình, tạo thêm được uy tín, vị trí vững chắc trong ngành xây dựng. Lời kết Trong nền kinh tế thị trường, mục tiêu chung của các doanh nghiệp là đều hướng tới lợi nhuận tối đa. Khát vọng lợi nhuận, một mặt sẽ tạo ra động lực thúc đẩy cạnh tranh, tăng trưởng kinh tế. Mặt khác, để đạt được lợi nhuận tối đa, các doanh nghiệp cũng có thể bất chấp những lợi ích chung như lợi ích công cộng, lợi ích quốc gia để đạt được mục tiêu của mình. Điều đó sẽ dẫn tới sự hỗn loạn trong trật tự kinh tế, xã hội và vì thế chính lợi ích của từng cá nhân doanh nghiệp cũng bị vi phạm. Đây chính là mặt phải, mặt trái, mặt tích cực và mặt tiêu cực của nền kinh tế thị trường. Nghiên cứu về chỉ tiêu lợi nhuận của doanh nghiệp trong cơ chế thị trường, chuyên đề tốt nghiệp của em mới đề cập đến những vấn đề lý luận cơ bản, quan trọng liên quan đến lợi nhuận và giải pháp gia tăng lợi nhuận tại các doanh nghiệp. Đồng thời, qua chuyên đề em đã trình bày được những đặc điểm, nội dung, tính chất riêng biệt nhất của sản phẩm xây lắp, của công tác quản lý, tổ chức sản xuất kinh doanh xây lắp trong HUDC – 1. Với sự hiểu biết chưa thật đầy đủ, chuyên đề của em có thể còn chưa đề cập đến những vấn đề quan trọng liên quan đến lợi nhuận và những giải pháp nhằm gia tăng lợi nhuận của các doanh nghiệp. Bởi vậy, em rất mong nhận được sự giúp đỡ của cô giáo hướng dẫn ThS Phạm Hồng Vân cùng các thầy cô trong khoa Ngân hàng Tài chính hướng dẫn, chỉ bảo cho em tìm đọc những tài liệu quý, giúp em có thêm thông tin, có kiến thức tổng hợp để có thể phát triển chuyên đề thành luận văn tốt nghiệp. Một lần nữa, em xin chân thành cảm ơn.