Đề tài Màu sắc và chất liệu - Những yếu tố quan trọng trong thiết kế bao bì

thị giác rất mạnh, nó làm cho hình khối có vẻ phát triển hơn lên. Ngược lại, những màu lạnh, trầm lại có khả năng nhấn mạnh hình khối, tạo tính ổn định, vững chãi. Màu sắc dẫn đến những liên tưởng về nhiệt độ. Các màu đỏ, cam, vàng là màu nóng, làm ảnh hưởng mạnh mẽ đến không gian xung quanh, làm tăng huyết áp, kích động hệ thần kinh và lôi cuốn sự chú ý. Còn các màu lạnh: lục, lam, tím lại gây cảm giác mát mẻ, nhẹ nhàng, lạnh lẽo. Màu sắc được cảm nhận bằng mắt, nhưng có lẽ chúng ta không để ý rằng nó lại gợi được những liên tưởng về âm thanh. Màu vàng và các màu rực sáng có khả năng gây tiếng vang lớn. Những màu trầm biểu thị những âm thanh trầm đục. Căn cứ vào chất âm và sắc âm của nhạc cụ, mà người ta tạo ra màu sắc cho các lọai nhạc cụ: bộ thổi có màu vàng, đàn dây có màu trà Không những thế, màu sắc còn gợi những liên tưởng về vị giác. Khi nhìn màu vàng chanh, ta tự nhiên có cảm giác của vị chua, nhìn màu nâu đậm, ta lại có cảm giác vị ngọt hơi đắng của Sôcôla, hay màu cam khiến ta thấy vị ngọt ngào. Khi muốn tạo cảm giác ngon miệng cho các sản phẩm ăn uống, nhà thiết kế thường sử dụng màu nóng, tươi sáng và tránh các màu xanh, trầm vì nó gây cảm giác đắng, chát. Ngoài ra, qua màu sắc, chúng ta còn có những liên tưởng về tình cảm. Các màu nóng được coi là tích cực, kích thích sự hưng phấn. Những màu lạnh trầm lại tạo cảm giác buồn, nhàn hạ, thư thái Sự liên tưởng về màu đặc biệt ảnh hưởng tới công việc thiết kế, vì đồ hoạ là phục vụ cuộc sống, con người, đáp ứng nhu cầu tình cảm, tâm lý con người. Cao hơn sự liên tưởng là tính tượng trưng của màu sắc. Con người có thị hiếu về màu sắc khác nhau. Sự ưa thích này chịu ảnh hưởng của văn hoá, dân tộc, xã hội, hình thành trên cơ sở tuổi tác, tính cách, trình độ mỗi người. Ví dụ, ở phương Đông, màu đỏ tượng trưng cho may mắn, đại hỷ thì ở phương Tây lại là lễ tế nguy hiểm. Màu trắng ở phương Đông thể hiện sự tang tóc nên thường được dùng trong ma chay, thì ở phương Tây nó lại được sử dụng trong ngày cưới vì nó tượng trưng cho sự tinh khiết, trong trắng Đối với hoạ sỹ nói chung và hoạ sỹ thiết kế đồ hoạ nói riêng, màu sắc là đối tượng sử dụng quan trọng trong các tác phẩm của mình. Để đem lại hiệu quả thẩm mỹ cao trong sáng tác, người sử dụng phải có sự cảm nhận tốt, ứng dụng một cánh hợp lý và sáng tạo để mang lại sự thành công cho tác phẩm, truyền đạt được mong muốn của chính mình thông qua tác phẩm đó. 2.1.4 Phối màu và hoà sắc Hòa sắc phải mang sức sống, bởi lẽ màu sắc chính là biểu hiện sự vận động của cuộc sống. Cấu trúc của một hoà sắc đẹp là cáI quyết định vẻ đẹp của hình thức biểu hiện. Cấu trúc màu bao gồm những tính chất nội tại, biểu hiện trong quan hệ tự thân của màu sắc. Còn sức căng giữa các màu, vị trí, diện tích, phương hướng, tương quan là những biểu hiện bên ngoàI của màu sắc. Trong bố cục có cấu trúc thị giác trên nhẹ, dưới nặng, bên tráI nhẹ, bên phảI nặng. Nó có quan hệ với độ sáng và đặc tính của màu. Màu đỏ đặt ở phía trên gây cảm giác nặng nề nhưng đặt ở phía dưới lại cho cảm giác vững chắc. Màu lam trong trẻo đặt phía trên cho cảm giác nhẹ nhàng, đặt phía dưới sẽ gây sức nặng. Căn cứ vào tương quan của màu thì những màu đối chọi gây sức nặng tập trung sự chú ý và ngược lại. Tương quan màu kết hợp với cấu trúc thị giác sẽ đem lại sự cân bằng chung trong hoà sắc. Ngoài ra, hoà sắc còn phải chú ý đến quan hệ hình, nền, sắc điệu chung trong quan hệ tổng thể của phối hợp màu sắc. Biết được những vấn đề cơ bản trong nguyên lý hoà sắc để đưa vào các dạng hoà sắc cơ bản. Có hai dạng chính là hoà sắc tương phản và hoà sắc tương đồng. Hoà sắc tương phản bao gồm tương quan của màu nóng và màu lạnh, các cặp quan hệ của những màu bổ túc mang tính kích thích và đối lập mạnh nhất. Tương quan về sắc độ, sắc điệu, độ rực của màu chênh lệch nhau nhiều. Hoà sắc tương đồng gồm tương quan của những màu cùng họ nóng hoặc lạnh. Tương quan của những màu cùng tông là êm ái nhất. Hoà sắc của những màu vô sắc thì thuần khiết và giản dị. 2.1.5 Màu sắc trong thiết kế bao bì. Trong nền kinh tế thị trường, sự cạnh tranh giữa các hãng, các công ty, các sản phẩm ngày càng trở nên quyết liệt, nó quyết định sự sống còn của mỗi sản phẩm, công ty đó. Thông qua bao bì, các nhà sản xuất đã tiếp cận với người tiêu dùng một cách trực tiếp và nhanh nhất. Màu sắc tạo ra sự thu hút thị giác rất lớn. Có thể nói, nó là yếu tố quan trọng hàng đầu trong việc thu hút khách hàng. Bởi vậy, ứng dụng của màu sắc vào bao bì luôn được các nhà thiết kế không ngừng quan tâm, tìm tòi và ứng dụng. Để thiết kế được một bao bì nhãn mác đẹp, đòi hỏi người hoạ sỹ thiết kế phải có những hiểu biết thấu đáo về màu sắc. Bản thân màu sắc mang rất nhiều ý nghĩa, liên tưởng về cảm xúc khác nhau, cho nên nó rất thuận lợi cho các nhà thiết kế ứng dụng vào từng lĩnh vực sản phẩm hàng hoá. Trong thiết kế bao gói phục vụ sản phẩm ăn uống, các tông màu nâu, vàng, đỏ, cam, trắng hay được sử dụng bởi nó tạo cảm giác hấp dẫn, sạch sẽ, ngon miệng. Trong lĩnh vực này, thì các màu sắc mang sắc thái tự nhiên, gần gũi với sản phẩm, đặc biệt trở thành thế mạnh. Ví dụ: khi thiết kế bao bì cho sản phẩm sữa, bao bì thường có màu trắng ngà, bao bì nước hoa quả thường có màu cam, vàng chanh, đỏ, giống như màu sắc của trái cây đó. Hay khi sản phẩm là kẹo sôcôla, thì bao bì lại được phủ một màu nâu đậm, đem tới cảm giác ngọt ngào, đậm đà. Với các sản phẩm của ngành y tế, thì màu sắc bao bì cần phải được đơn giản để tạo cảm giác an toàn, tin cậy cho khách hàng, tránh việc sử dụng nhiều màu sắc rực rỡ, loè loẹt, vì nó có thể gây hiểu nhầm cho khách hàng. Các tông màu thường được sử dụng trong lĩnh vực này là xanh lục, lơ, đỏ vàng Còn trong lĩnh vực hàng mỹ phẩm thì sao? Các chuyên gia thiết kế luôn lựa chọn những tông màu nhẹ như tím, hồng, xanh nhạt cho mặt hàng này, bởi vì nó tạo được cảm giác lôi cuốn, quyến rũ uyển chuyển, nhẹ nhàng, đầy sang trọng. Sản phẩm cho ngành thể thao thì ngược lại với tính chất khoẻ khắn, năng động, bao bì trong lĩnh vực này cần những màu rực rỡ, đối lập, chói gắt đặt cạnh nhau tạo nên sự tương phản mạnh mẽ. Các màu hay được sử dụng là: tím, vàng, đỏ, đen, xanh tượng trưng cho những yếu tố được coi trọng hàng đầu trong thi đấu, khẳng định sự tự tin, mạnh mẽ, táo bạo Bao bì chứa các sản phẩm công nghiệp như TV, tủ lạnh, máy tính thường lớn, vỏ hộp phải cấu tạo vững chãi. Việc sử dụng những tông màu ghi kết hợp với màu của bao bì sẽ tạo thuận lợi trong quá trình in ấn và gia công sản phẩm, đồng thời cũng tránh cho sản phẩm bị nặng nề bởi màu sắc choáng ngợp, sặc sỡ. Việc sử dụng những mảng màu đơn giản như: xanh, ghi, đen, đỏ sẽ đem lại cho những sản phẩm này một sự rõ ràng, mạch lạc, đầy chất công nghiệp. Màu sắc đem lại cho con người nhiều trạng thái cảm xúc khác nhau (vui, buồn, trẻ trung, sôi nổi). Các lứa tuổi khác nhau cũng có những sở thích, cảm nhận màu sắc khác nhau. Bởi vậy, khi thiết kế bao bì, việc sử dụng màu sắc còn biểu đạt tâm tư, tình cảm đối với người tiêu dùng. Tuỳ theo từng trường hợp mà lựa chọn cho hợp lý. Trẻ em thường thích những màu sắc rực rỡ, vui tươi. những sắc màu tươi sáng thường giúp trẻ phát triển trí óc và khả năng sáng tạo. Với độ tuổi thanh niên thì màu sắc phải trẻ trung, sôi động, hưng phấn, đặc biệt là các màu nóng như đỏ, hay các màu chói hoặc xanh tươi thường phù hợp với thị hiếu trẻ trung, mới lạ của lứa tuổi này. Người cao tuổi thì ngược lại, họ thường có sở thích ổn định nên thương lựa chọn những màu trầm tối như nâu, nnâu đen vì nó mang lại cảm giác tĩnh lặng, suy tư. Đa số đối với phái nữ thì những màu tím nhạt, hồng phấn là lựa chọn hàng đầu vì nó đem tới cảm xúc lãng mạn, hẹ nhàng. Còn đối với phái nam, thì bao bì thường sử dụng màu xanh đậm, đỏ đun bởi nó tượng trưng cho sức mạnh và nam tính. Màu sắc bao bì có thể tác động rất lớn đến nhận thức của khách hàng, mỗi sản phẩm đều có liên hệ nhất định với màu sắc nào đó, nhất là các sản phẩm nổi tiếng thường được nhớ tới và đựơc nhận ra qua dấu hiệu chủ yếu là màu sắc. Các quý bà nội trợ, các bà nhớ tới cái gì khi nhắc đến bột ngọt Ajinomoto? Chắc hẳn câu trả lời sẽ là: “chỉ có hiệu tô đỏ”. Còn các quý ông , điều gì khiến các ông nhớ nhất khi chúng ta nói về hãng bia Heiniken, một hãng bia hàng đầu thế giới? Phải chăng chính là ở màu xanh của những cái chai? Màu sắc trong bao bì là yếu tố quan trọng tạo dựng nên giá trị thương hiệu của công ty. Nó còn giúp người tiêu dùng nhận biết, đánh giá, phân loại sản phẩm để từ dó có những quyết định lựa chọn cho mình. VD: cùng là sản phẩm film chụp ảnh, nhưng nhìn thấy màu vàng, khách hàng sẽ biết đó là film của hãng Kodak, nhìn màu xanh, khách hàng sẽ biết là sản phẩm film của hãng Fuji. Lấy một ví dụ khác với nước giải khát có ga thì Cocacola có màu bao bì ấn định là màu đỏ, Fanta là màu cam, còn Sprite lại là màu xanh. Sự biến tấu trong màu sắc thể hiện sự độc đáo của sản phẩm sẽ đem đến cho nhà sản xuất sự thành công trong chiến lược quảng cáo, mà ở đó màu sắc trong bao bì đã trở thành những câu khẩu hiệu ”Ajinomoto: chỉ có hiệu tô đỏ”, hay: “Enlene trắng cho con, còn Enlene vàng cho mẹ”. Không những thế, màu sắc còn mang tính quy ước thể hiện quy cách cho sản phẩm. Các hãng thuốc lá đã lấy màu xanh tự nhiên hay xanh nhạt để quy định cho loaị thuốc nhẹ có vị bạc hà, các hãng rượu nổi tiếng lấy màu nâu đậm hay đen tuyền để quy định cho những loại rượu nặng. Cocacola có màu sắc bao bì ấn định là màu đỏ,fanta là màu cam còn sprite lại là màu xanh Việc thay đổi mẫu mã hàng hoá là rất cần thiết nhưng những công ty giàu kinh nghiệm tối kỵ thay đổi màu sắc đột ngột trên bao bì, nhãn mác hay màu sắc sản phẩm. Duy trì một loại màu sắc nhất định có liên hệ mật thiết với lòng tin của khách hàng đối với công ty. Mọi người tìm đến cái đẹp thông qua màu sắc. Các nhà sản xuất đáp ứng thị hiếu làm đẹp thông qua màu sắc. Tuy nhiên, màu sắc trong bao bì không chỉ làm cho sản phẩm nổi bật, thu hút sự chú ý của mọi người mà nó còn có nhiệm vụ kết nối các mặt với nhau (đối với sản phẩm đồ hộp), tạo nên bố cục chặt chẽ, vững chắc cho sản phẩm. Bao bì là phần che chắn, bảo vệ cho sản phẩm. Chính vì thế, nhiệm vụ của bao bì còn là nêu bật nội dung, giới thiệu cho khách hàng sản phẩm bên trong nó. Có nhiều cách để thể hiện: Dùng hình ảnh minh hoạ là biện pháp đạt hiệu quả rõ ràng, chính xác nhất. Tuy nhiên, nó chỉ như một dạng mô phỏng cứng nhắc, gây hiệu qủa thẩm mỹ thấp (vỏ hộp mì có hình bát mỳ) Dùng màu sắc biểu cảm của sản phẩm kết hợp với những hình ảnh đặc sắc để gợi cảm giác nói lên tính chất của sản phẩm. Nó tạo được hiệu quả thẩm mỹ cao bởi sự chủ động sử dụng màu sác cũng như ý đồ của người thiết kế. Ví dụ: giấy gói màu hồng cho kẹo dâu, màu trắng ngà cho kẹo sữa, màu nâu cho kẹo sôcola Dùng phương pháp tạo khoảng trống hay còn gọi là cửa sổ trong thiết kế bao bì để khoe, để lộ những sản phẩm bên trong. Phương pháp này sử dụng được với những sản phẩm có kiểu dáng, màu sắc độc đáo, hấp dẫn, chịu được ánh sáng (ví dụ: vỏ hộp bút chì màu, vỏ hộp mỹ phẩm) Màu sắc bao bì cũng có nhịp điệu, trạng thái nên đôi khi ở từng thiết kế, màu sắc có chỗ chói chang rực rỡ, song cũng có những khoảng màu lặng được coi là khoảng nghỉ mắt. Trong những trường hợp như vậy, thì những mảng đen trắng và những sắc màu êm dịu được sử dụng nhiều hơn cả. Trang web www. Cacoloun.com/rescarsoh.html cho rằng tất cả mọi người đều có sự đánh giá trong tiềm thức về một môi trường, một người, một vật nào đó trong vòng 90 giây đầu tiên và khoảng 62 đến 90% củaviệc đánh giá đó chỉ dựa trên màu sắc. Màu sắc với thế mạnh của mình đã trở thành đối tượng sử dụng quan trọng của nhà thiết kế. Hơn ai hết, người thiết kế cần phải hiểu rõ tính biểu cảm của màu sắc để cân nhắc, sử dụng màu sác sao cho hợp lý nhất. Những câu hỏi thường xuyên được đặt ra là:thiết kế cho sản phẩm gì, phục vụ cho đối tượng nào và màu sắc thiết kế phải sử dụng như thế nào? Màu sắc trên bao bì phải đạt được sức căng, tạo được nhịp điệu phải có sự liên kết với hình với chữ trên cùng một thiết kế, phải ấn định được nó trong một tổng thể chung. Có như vậy, ta mới xây dựng được một bao bì mang giá trị thẩm mỹ cao trở thành biểu tượng cho mỗi thương hiệu. Với vai trò to lớn như vậy, màu sắc chính là phần hồn sáng tạo nên vẻ đẹp trong thiết kế bao bì sản phẩm . 2.2. CHẤT LIỆU 2.2.1. Vai trò của chất liệu trong thiết kế bao bì Từ thời xa xưa, con người đã biết đến bao bì. Tuy nhiên, bao bì lúc đó chỉ đơn thuần là cái vỏ bọc bên ngoài, chất liệu còn thô sơ, chưa có sự tìm tòi sáng tạo mà chủ yếu được lấy sẵn từ thiên nhiên như vỏ cây, lá cây, da thú gói bọc sơ sài, vụng về. Hiện nay, cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, công nghệ vật liệu, chất liệu bao bì ngày càng trở nên phong phú, cải tiến và được ứng dụng rộng rãi, đạt hiệu quả cao về thẩm mỹ cũng như kinh tế. Bao bì là một phương tiện có chức năng bảo vệ hàng hoá chống lại những ảnh hưởng có hại trong suốt cuộc hành trình lưu thông, phân phối từ khu vực sản xuất đến khu vực tiêu dùng. Trong qúa trình đó, hàng hoá thương phẩm chịu rất nhiều yếu tố tác động bên trong lẫn bên ngoài làm ảnh hưởng đến giá trị chung và giá trị sử dụng của nó. Vì vậy, ngay từ khâu sản uất, những biện pháp nhằm làm cho hàng hoá không bị mất mát về chất lượng lẫn số lượng phải được nghĩ tới. Đấy chính là chức năng quan trọng nhất của bao bì mà chức năng này lại phcụ thuộc rất nhiều vào chất liệu tạo ra chúng. Chất liệu rất quan trọng trong thiết kế bao bì, mỗi loại sản phẩm tuỳ theo tính chất, ý đồ của nhà thiết kế mà sẽ được sử dụng những loại chất liệu bao bì khác nhau. Để bảo quản các loại dầu mỡ, cần những loại bao bì ít xốp nhất vì dầu mỡ dễ thấm qua bao bì gây hao hụt. Các loại đồ hộp cần những bao bì kín, còn đối với các loại rau quả, khi bảo quản còn diễn ra quá trình sinh hoá cần để trong những bao bì có thể thông khí được. Chính vì thế, khi tạo dáng, thiết kế, nhà sản xuất và người hoạ sỹ phải lựa chon chất liệu có những yếu tố phù hợp với mặt hàng mình định bao gói. Về mặt cấu trúc, chất liệu sẽ tạo được bộ khung, bộ xương cho bao bì. Hình dáng của bao bì được quyết định bởi chất liệu. Về mặt thẩm mỹ và kinh tế: Bao bì phục vụ hoạt động thương mại gắn liền với quá trình sản xuất, in ấn. Vì vậy, tìm hiểu những chất liệu phục vụ hoạt động trong lĩnh vực thiết kế bao bì sẽ giúp người hoạ sỹ có một cái nhìn toàn diện về công việc của mình và có những sáng tạo không ngừng nhằm nâng cao chất liệu bao bì mà vẫn có thể hạn chế được giá sản phẩm. Không những thế, chất liệu cũng là một trong những yếu tố vật chất biểu đạt tình cảm rất lớn. VD: cùng là giấy gói hàng, nhưng loại giấy nhám, sần lại đem đến cho ta cảm giác khác hẳn với loại giấy trơn nhẵn Mỗi loại chất liệu có ngôn ngữ biểu đạt cảm giác riêng, đó chính là những ưu điểm mà chất liệu đem lại trong thiết kế bao bì. Đến nay, con người vẫn không ngừng tìm tòi, sáng tạo ra chất liệu phục vụ cuộc sống. 2.2.2. Phân loại và ứng dụng chất liệu trong thiết kế bao bì Trên thực tế, chất liệu chế tạo bao bì rất phong phú, người viết không thể nào thống kê một cách đầy đủ ở đây, tuy nhiên cũng xin đưa ra một số loại chất liệu phổ biến trong ngành bao bì bởi tính năng ưu việt, dễ kiếm, giá thành phù hợp với sản xuất công nghịêp. Giấy - bìa carton: Bạn hãy lấy một tờ giấy và thử xé nó theo hai chiều ngang và dọc. Bạn sẽ thấy rằng có một chiều dễ xé hơn và ở chỗ tờ giấy rách ra, bạn sẽ nhìn thấy những sợi mỏng như tóc. Điều đó có ý nghĩa gì? Thứ nhất, giấy được sản xuất bằng máy, vì nếu không, bạn đã có thể xé dễ dàng ở cả hai chiều. Thứ hai, giấy được cấu tạo từ những hạt xenlulô nhỏ trong lõi của cây, liên kết chặt chẽ nhờ lực phân tử. Ngoài ra, trong thành phần của giấy còn chứa chất độn (giúp mặt giấy kín, nhẵn phẳng, không thấu quang), chất màu (tạo cho giấy có màu sắc cần thiết) và nước (giúp cho giấy không bị khô giòn, nếu không, giấy sẽ kém bắt mực, độ bền cơ học giảm, khó in ấn). Còn bìa carton, về bản chất cũng có thành phần giống giấy nhưng có trọng lượng 1m2 lớn hơn 1m2 giấy. Bìa carton có đặc điểm là kém bền, mặt thô dễ gẫy. Có loại rỗng ở bên trong, có loại bền dùng đóng gói ấn phẩm nặng. Nhìn chung, giấy và bìa cactông có ưu điểm: dễ bao gói, có khả năng gấp tốt, bắt màu tốt, thuận lợi cho việc in ấn vận chuyển, không gây ô nhiễm môi trường và có thể tái tạo được. Nhược điểm của loại chất liệu này là dễ thấm nước, dễ mối mọt, dễ cháy và hư hoại. Hiện nay, nước ta có rất nhiều loại giấy phục vụ cho công việc thiết kế bao bì như giấy Duplex, giấy dầu, các loại giấy có bề mặt nhôm màng P. E. T+, các loại giấy tráng kim, giấy cao cấp của Đức Nhật với bề mặt thô ráp, gồ ghề, trơn nhẵn, phong phú nhiều màu sắc, có thể đáp ứng đầy đủ mục đích thiết kế và thị hiếu của người tiêu dùng. Bao bì bằng chất liệu này đã dành vị trí tuyệt đối trong ngành hàng thực phẩm (bánh Snack, cooktais, bánh quy dòn, thức ăn cho động vật nuôi) và phi thực phẩm (hoá mỹ phẩm, điện tử) bởi những tính năng ưu việt của nó nói trên. Thuỷ tinh: Thuỷ tinh được tạo ra từ những nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên như cát, bột sôđa, đá vôi. Vì thuỷ tinh là chất rắn và trơ, không bị thấm nước và không xốp nên nó là đồ chứa tuyệt hảo. Các chất chứa trong bình thuỷ tinh sẽ không bị ảnh hưởng đến chất lượng, mùi vị. Nó là phương tiện bảo quản đảm bảo chất lượng cho sản phẩm trong suốt thời gian sử dụng và được coi là chất liệu bảo quản tiêu chuẩn đối với các sản phẩm dễ bị oxi hoá, ánh sáng tác động và cần bảo quản lâu dài như: rượu, bia, nước ép hoa quả tươi Sự trong suốt của thuỷ tinh và khả năng truyền ánh sáng theo một hướng duy nhất đã khiến thuỷ tinh trở thành một chất liệu tuyệt vời cho thiết kế. Thuỷ tinh có thể chịu được nhiệt độ rất cao của các máy in nhãn mác trực tiếp. Với chất liệu này, ta có thể tạo được nhiều kiểu dáng bao bì hấp dẫn mang tính trang trí cao nhằm tôn vinh sản phẩm. Chất liệu này đã trở thành sự mê hoặc đối với các sản phẩm của ngành mỹ phẩm mà tiêu biểu là nước hoa Hơn nữa, với chất liệu thuỷ tinh, bao bì còn có thể được tái chế cho những lần sử dụng sau. Chất liệu kim loại: Kim loại là loại chất liệu bao bì được dùng khá phổ biến. Các kim loại thường dùng là kim loại đen, nhôm đồng Kim loại có ưu điểm là kín, không sợ ẩm thấp, không sợ cháy, cho nên nó được dùng để bao gói những loại sản phẩm dễ bốc cháy, có độ bốc hơi lớn, có chất độc hại ở trạng thái hơi (khí nén hoặc lỏng) như: xăng, dầu, thuốc trừ sâu, sơn nước Chất liệu này cũng có tác dụng rất lớn trong việc bảo vệ sản phẩm chống những va đập từ bên ngoài trong quá trình vận chuyển và sự xâm nhập hoá học gây lên men làm hỏng chất lượng thực phẩm như đồ hộp, sữa, bánh Chất dẻo: Tiêu biểu là nilon, nhựa cứng, có loại trong suốt, có loại có màu đục tuỳ theo yêu cầu của nhà sản xuất. Loại chất liệu này được sử dụng rất rộng rãi và phổ biến bởi giá thành rẻ, gọn nhẹ, không mùi vị, không gây ẩm mốc, dễ đóng gói và có thể tạo ra bất cứ hình dáng mong muốn nào. Hiện nay, bao bì bằng chất liệu này có mặt ở rất nhiều nơi: tại các chợ, cửa hàng, siêu thị Tuy nhiên, nó cũng có nhược điểm là chịu xóc, va đập kém nên gây khó khăn trong vận chuyển. Bao bì dễ bị xước, nếu để dưới ánh nắng, ánh sáng mạnh có toả nhiệt sẽ làm cho bao bì nhanh bị giòn đục, thậm chí biến dạng. Chất dẻo cũng rất khó tiêu huỷ, làm ảnh hưởng tới vệ sinh môi trường. Do đó, các nhà khoa học đang cố gắng tìm một chất liệu thay thế an toàn cho môi trường hơn. Bởi sự tiện dụng của nó mà chất dẻo có tính ứng dụng rất cao, đặc biệt đối với bao bì hàng thực phẩm: bánh kẹo, rau quả hay đối với hàng dược phẩm, hoá mỹ phẩm: dầu gội, sữa tắm, sữa rửa mặtKhi kết hợp chất liệu này (mica mỏng) với các loại chất liệu khác (giấy bìa cactông) sẽ tạo được hiệu quả thẩm mỹ rất cao đối với các sản phẩm cần tạo cửa sổ như bút màu, son phấn ứng dụng của chất dẻo trong thiết kế bao bì Chất liệu gỗ: Là loại chất liệu có nguồn gốc từ thiên nhiên, dễ sản xuất, sử dụng, phạm vi ứng dụng rộng rãi tương đối bền có thể sử dụng được nhiều lần. Tuy nhiên, gỗ lại có nhược điểm là tương đối nặng, chịu ẩm kém, dễ bị mọt cháy và hư hại. Trong vài thập kỷ gần đây, gỗ thiên nhiên trở thành loại vật liệu đắt tiền để sản xuất bao bì. Cho nên, những sản phẩm sử dụng bao bì gỗ thường có giá trị rất cao. Bao bì bằng chất liệu gỗ đem đến cho sản phẩm sự mộc mạc, gần gũi với thiên nhiên nhưng lại thể hiện tính sang trọng, lịch lãm, nền nã. Kẹo sôcôla, bao bì ngoài đựng rượu, thùng chứa ngoài đựng bia thường được sử dụng loại chất liệu này. Các loại chất liệu khác Ngoài ra, để phục vụ cho ý tưởng của nhà thiết kế, thì các chất liệu như sợi đay, sợi gai (được sử dụng chứa đựng loại hàng rời như gạo, muối, ngô) và tre, mây, nứa (được đan thành các loại sọt, lẵng, giỏ ) cũng rất được ưa chuộng đối với nhiều loại sản phẩm mang tính truyền thống. Đây là loại chất liệu có sẵn trong thiên nhiên Việt Nam, dễ sản xuất, dễ sử dụng. Tuy nhiên, độ bền không lớn là nhược điểm của chất liệu này. Trên thế giới, chất liệu da cũng được sử dụng trong thíêt kế là hòm đựng, túi xách tạo sự sang trọng, thời trang lịch lãm Đơn cử như hãng Louis Vuitton (LV) chuyên sản xuất các loại đồ da tạo được uy tín trên thị trường thế gới. Với nhãn hiệu LV, người viết cho rằng chất liệu da cũng là một yếu tố maketing trong thương hiệu Trong thiết kế bao bì, vai trò của người thiết kế được đánh giá cao bởi nhưng hiểu biết kinh nghiệm của họ trong quá trình tìm kiếm chất liệu. Những câu hỏi luôn được đặt ra cho những nhà thiết kế là: sử dụng loại chất liệu sao cho vừa đảm bảo được an toàn, phù hợp với sản phẩm mà vẫn tạo được vẻ đẹp cho sản phẩm. Tính an toàn của bao bì cũng bao gồm cả việc đảm bảo vệ sinh môi trường. Khi đưa ra một chất liệu bao bì, nhà thiết kế cũng phải chú trọng tới vấn đề này. Song, cho dù được thiết kế bằng chất liệu gì, bao bì vẫn phải đảm bảo được tính thuận tiện trong quá trình in ấn, tính hiệu quả, khoa học và giá trị thẩm mỹ của mỗi sản phẩm. Hình ảnh một sốbao bì có chất liệu bằng da và vải thô Một số chất liệu giấy được dùng trong thiết kế bao bì 2.3. NHỮNG YẾU TỐ ĐỒ HOẠ KHÁC TRONG THIẾT KẾ BAO BÌ 2.3.1. Yếu tố chữ trong thiết kế bao bì. Trong thiết kế đồ hoạ nói chung và thiết kế bao bì hàng hoá nói riêng thì việc sử dụng chữ là một yếu tố rất quan trọng. Nếu màu sắc được coi là linh hồn tạo nên vẻ đẹp của sản phẩm đồ hoạ thì chữ viết chính là phần nội dung truyền tải vẻ đẹp đó. Chữ trong thiết kế đồ hoạ được quan niệm như một hình giống với bất cứ hình ảnh nào để có thể gây được sự chú ý từ người xem.Với sự sáng tạo của nhà thiết kế, chữ không chỉ đóng vai trò thông tin đơn thuần mà nó còn thể hiện hình ảnh truyền cảm nội dung làm nên bố cục độc đáo, kết hợp với màu sắc tạo hiệu quả thẩm mỹ cao. . Việc dùng chữ thay thế hình ảnh sẽ mang giá trị nghệ thuật cao hơn, mới mẻ hơn bất cứ một ngôn ngữ nào khác. Chính sự thăng hoa trong quá trình sáng tạo, người hoạ sỹ thiết kế đã tạo cho chữ viết mang tính biểu cảm và diễn đạt được đầy đủ nội dung mà nó cần thông tin. Trong thiết kế bao bì, việc tạo ra bố cục chữ giản dị, rõ ràng mà vẫn đạt hiệu quả thẩm mỹ là vấn đề được đặt ra với mỗi thiết kế, điều này vô cùng quan trọng bởi khi mua hàng, sự quan tâm đầu tiên của khách hàng là công dụng và cách sử dụng của sản phẩm ấy như thế nào, đặc biệt đối với các mặt hàng dược phẩm, thực phẩm. Để nâng cao tính thẩm mỹ và tạo được hiệu quả tốt thì việc lựa chọn kiểu chữ và sắp xếp hợp lý là rất cần thiết. Nội dung của sản phẩm phụ thuộc vào phần thông tin nên việc lựa chọn hình thức thể hiện rất được chú trọng. Cùng một sản phẩm dầu gội đầu nhưng font chữ trên bao bì dành cho tóc dầu khác hẳn với font của bao bì dành cho tóc khô. Trong quá trình thiết kế bao bì, việc dùng font chữ để truyền tải thông tin đến người tiêu dùng là rất quan trọng, vì thế người thiết kế luôn phải tâm niệm rằng mình đang thiết kế cho sản phẩm gì? Cho ai? Và cách thức sử dụng chữ như thế nào cho phù hợp với đối tượng ấy? Việc dùng chữ trên bao bì cũng có quy tắc riêng trong từng sản phẩm, từng đối tượng cụ thể; với sản phẩm dành cho người già thì thông tin phải dễ đọc, rõ ràng, ngay ngắn, còn với đối tượng phục vụ là trẻ em thì chữ phải dễ hiểu, ngắn gọn và logic vì tư duy của trẻ không có sự liền mạch như ở người lớn. Để đạt được điều này không phải dễ chính vì thế sự hiểu biết lẫn kinh nghiệm phong phú của nhà thiết kế sẽ tạo nên một sản phẩm hội tụ những yếu tố này. Ngoài nhiệm vụ thông tin tới người tiêu dùng nội dung của sản phẩm, chữ trên bao bì còn mang giá trị thẩm mỹ sâu sắc thông qua vẻ đẹp của việc sắp xếp bố cục chữ. Mà không cần minh hoạ, đó chính là những ưu thế của chữ đem lại trong quá trình thiết kế . Trong nghệ thuật thiết kế đồ hoạ chữ sẽ chỉ đơn giản là “chữ” nếu không có nghệ thuật trình bày. Trong quá trình thiết kế bao bì sản phẩm, việc sắp xếp và trình bày chữ sao cho phù hợp đáp ứng cả yêu cầu về thông tin và giá trị thẩm mỹ là đòi hỏi tất yếu của mọi thể loại hàng hoá, chính vì thế, sự cảm thụ về nghệ thuật trong mỗi hoạ sĩ thiết kế rất cần thiết. Bên cạnh đó, chữ được sử dụng trên bao bì còn tạo sự thống nhất trong hệ thống sản phẩm tạo nên sự liên tưởng tốt trong tâm lý người tiêu dùng về các mặt hàng khác nhau của nhãn hiệu đó. Đây chính là mong muốn của nhà sản xuất đặt ra với mỗi thiết kế, từ đó tạo nên hình ảnh của thương hiệu trong tâm lý người tiêu dùng. Khi kết hợp với màu sắc, chữ trên bao bì đã trở thành một đối tượng thiết kế hoàn hảo. Nhà thiết kế có thể sử dụng những chức năng đa dạng của chữ trong một thương hiệu với những đặc tính phong phú của màu để truyền tải ý đồ sáng tác một cách có hiệu quả nhất. Yêú tố chữ trong bao bì Mỗi sản phẩm đều có đặc tính, công dụng và đối tượng sử dụng khác nhau vì thế màu sắc dùng trong chữ trên bao bì phải được thiết kế phù hợp với từng loại sản phẩm. Chẳng hạn như ở bao bì sữa dành cho hai đối tượng sử dụng khác nhau là người lớn và trẻ em. Kiểu chữ trên bao bì sữa dành cho trẻ em thì ngộ nghĩnh kết hợp với màu sắc rực rỡ tạo một cảm giác động, vui tươi phù hợp với độ tuổi và có sức hút thị giác lớn đối với trẻ con. Còn kiểu chữ ở bao bì sữa dành cho người lớn thì nghiêm túc, đơn giản hơn và tạo một cảm giác tĩnh. Trên bao bì của sản phẩm thời trang, người ta thường sử dụng những kiểu chữ kinh điển, tạo sự tin cậy và cảm giác thanh lịch, quý phái; chữ màu thường gây hiệu quả tâm lý cho ngời xem cao hơn chữ đen trắng. Cùng với màu, chữ tạo nên bố cục độc đáo, cuốn hút thị giác người tiêu dùng. Khi kết hợp với màu của chính sản phẩm, chữ đã tạo nên hiệu quả bất ngờ cho người sử dụng. Trường hợp này thường gặp ở những sản phẩm như rượu, bia, nước ngọt, hay mỹ phẩm là nước hoa Người ta đã đưa ra nhận định “ một thương hiệu muốn tồn tại được phải phát âm đựơc” Tức là, khi một sản phẩm hàng hoá tới tay người tiêu dùng, chữ trên bao bì phải có tính chất mô tả gợi cho người đọc một đặc tính nổi bật nào đó của sản phẩm, những lợi ích mà sản phẩm đó đem lại vừa rõ ràng, vừa có sức biểu cảm . Việc trình bày bố cục chữ trên bất kỳ một sản phẩm nào của thiết kế đồ hoạ cũng như trên bao bì sản phẩm góp phần to lớn trong việc tiếp thị và quảng cáo hình ảnh của một thương hiệu., ngày nay người tiêu dùng quan tâm tới nhãn hiệu nhiều hơn là hình ảnh của công ty sản xuất ra nó, thương hiệu mạnh thì thu hút sự quan tâm của khách hàng vượt qua sự cạnh tranh của các đối thủ khác. Ví dụ như một số người tiêu dùng quen sử dụng sản phẩm sữa của công ty sữa Vinamilk và họ chỉ thích mua sản phẩm này khi có nhu cầu tiêu dùng mà thôi. Qua đây ta có thể thấy nhãn hiệu sản phẩm là yếu tố đầu tiên thu hút khách mua hàng, yếu tố này đã tạo nên khả năng nhận biết, gợi nhớ, phân biệt và định hướng cho khách hàng tiêu dùng sản phẩm. Với vai trò trong việc quảng cáo sản phẩm và khuyếch trơng thương hiệu, vì thế chữ cũng được coi là “tín hiệu thương phẩm thứ ba” hay là một đại diện lớn cho hãng sản xuất. 2.3.2. Yếu tố hình ảnh trên bao bì và các hình thức thể hiện . Cùng với yếu tố chữ thì yếu tố hình ảnh lên bao bì cũng đóng vai trò quan trọng đối với các giá trị về thẩm mỹ và công năng sử dụng của sản phẩm. Hình ảnh được sử dụng trên bao bì cũng mang mục đích thông tin tới khách hàng về nội dung của sản phẩm để định hướng người tiêu dùng trong việc lựa chọn sản phẩm. Bao bì thường được các hoạ sĩ rất quan tâm về phần trang trí trên các mặt của nó, vì thế mà yếu tố hình ảnh được sử dụng nhiều trong các thiết kế. Hình ảnh có thể là ảnh chụp, tranh vẽ ( màu nước, sơn dầu...), ảnh đã qua xử lý vi tính hay bằng những hình thức đồ hoạ khác ( mảng, nét, khắc, trổ ...) nhằm thông tin cho người tiêu dùng về sản phẩm. Nhưng hình ảnh trên bao bì không phải để cố tình minh hoạ cho sản phẩm mà hình ảnh ở đây chính là tín hiệu của thẩm mỹ, cho dù hình ảnh được đưa vào là tự nhiên hay hình minh hoạ thì chúng vẫn phải được nhìn nhận dưới góc độ của một thủ pháp đồ hoạ. Việc dùng hình ảnh để minh hoạ cần phải trung thực, dùng hình ảnh đẹp không có nghĩa là dùng sai với chất lượng sản phẩm. Điều này rất quan trọng đối với tất cả các loại hàng hoá, vì thế người hoạ sỹ thiết kế phải biết lựa chọn hình ảnh cho phù hợp với sản phẩm mà bao bì chứa đựng. Tuỳ vào tính chất của sản phẩm mà quyết định hình ảnh trên bao bì có xuất hiện hay không. Chẳng hạn, nếu bao bì của sản phẩm với chất liệu là nilon, nhựa trong, thuỷ tinh thì việc đa hình ảnh sản phẩm lên đó là không cần thiết vì tự sản phẩm đó đã thể hiện nội dung của nó rồi. Nhưng đối với chất liệu bao bì là giấy, bìa hoặc những bao bì được đóng gói kín thì việc đưa hình ảnh sản phẩm vào là rất cần thiết bởi như thế khách hàng khi mua sản phẩm sẽ dễ dàng nhận biết từng loại hàng để có lựa chọn phù hợp. Ngoài ra, để làm tăng tính thẩm mỹ cho bao bì sản phẩm, người thiết kế còn phải biết kết hợp hình thức thể hiện hình ảnh bằng các phương pháp khác nhau: Hình thức thể hiện hình ảnh bằng nhiếp ảnh : đây là hình thức thường gặp nhất trên các bao bì sản phẩm nhằm mục đích làm rõ nhất nội dung cần thông tin, tạo cho người tiêu dùng có những nội dung đích thực nhất, rõ ràng nhất. Hình thức thể hiện hình ảnh bằng thủ pháp đồ hoạ mảng: đây là hình thức thể hiện hình ảnh khá độc đáo, tạo cho bao bì sản phẩm có giá trị nghệ thuật cao. Thông qua hình thức thể hiện này mà người thiết kế có thể truyền đạt được mong muốn của mình về nội dung sản phẩm và ý đồ biểu hiện đến với khách hàng. Hình thức thể hiện hình ảnh bằng nét cũng được các nhà thiết kế đưa vào gợi ấn tượng về sản phẩm. Công năng cơ bản nhất của nét là bao ngoài để xác định giới hạn của hình ảnh, hình ảnh ở đây có thể cụ thể hoặc mang tính gợi mở về một đối tượng mà nó định diễn tả. Đối với thiết kế đồ hoạ nói chung hay trong thiết kế bao bì thì minh hoạ hình ảnh bằng nét có tầm quan trọng như nhiếp ảnh để gợi sự thể hiện nội dung của sản phẩm. dùng nét có thể diễn tả bất cứ điều gì mà người hoạ sỹ có thể tưởng tượng trong tâm trí mình. Hình thức thể hiện hình ảnh bằng các modul kết hợp với nhau tạo ra bố cục hài hoà, làm nên sự độc đáo riêng cho sản phẩm. Cách thức này ta thường gặp ở một số bao bì có kết cấu đơn giản như các hộp vuông, chữ nhật, túi xách tay... Bên cạnh đó còn có một số cách thể hiện hình ảnh bằng các phương pháp khác như tranh vẽ, khắc trổ để tạo hiệu quả thẩm mỹ đồng thời làm tăng giá trị sản phẩm. Ngoài những hình thức thể hiện hình ảnh đã nói trên, để tăng thêm phần hấp dẫn cho sản phẩm, người thiết kế cũng có thể trang trí bao bì bằng những đường diềm chạy quanh tạo thành một chuỗi hoa văn hình ảnh kéo dài nhằm lôi cuốn thị giác người tiêu dùng. Những bao bì sử dụng hình thức này thường dành cho các sản phẩm có tính chất trang trọng, lịch sự : các hộp rượu, hộp chè ... hiện nay một số bao bì sản phẩm của bánh kẹo, mỹ phẩm cũng rất ưa chuộng hình thức thể hiện này. Việc sử dụng hình ảnh bằng chính logo của hãng sản xuất trên bao bì cũng đang là xu hướng hiện nay của nhiều nhà thiết kế : Trên bao bì hình ảnh logo có thể để nguyên, ghép hay xén bớt đều tuỳ thuộc vào chủ ý của hoạ sỹ thiết kế. Thông thường, khi dùng hình ảnh logo để trang trí thì màu sắc trên bao bì lúc này thường nhẹ nhàng hoặc ngược lại để nhấn mạnh hình ảnh của logo trên đó. Như thế, việc sử dụng hình ảnh trên bao bì là yếu tố thẩm mỹ khá độc đáo đem lại thành công cho thiết kế, đòi hỏi nhà thiết kế phải sử dụng hình ảnh thật tinh tế, hợp lý mà vẫn độc đáo, gây ấn tượng tốt đối với khách hàng.. Dưới đây là một số minh hoạ bao bì có các hình thức thể hiện hình ảnh bằng nhiều phương pháp khác nhau tạo nên những hiệu quả thẩm mỹ bất ngờ. Hình thức thể hiện hình ảnh Hình thức thể hiện hình ảnh bằng nét bằng thủ pháp xé giấy 2.3.3. Hình dáng- kết cấu của bao bì. Một thiết kế bao bì cần có tính thẩm mỹ cao nhưng không được tách rời với tính công năng và tính ứng dụng trong cuộc sống. Vẻ đẹp của công năng thể hiện ở cấu trúc ,hình dáng bao bì, tỷ lệ , kích thước hài hoà và hợp lý. Trước tiên phải nói đến hình khối bên ngoài của bao bì, điều này rất quan trọng vì hình dáng bên ngoài của bao bì không những mang giá trị thẩm mỹ mà còn là yếu tố quyết định tính công năng sử dụng của bao bì đó. Có rất nhiều hình khối đa dạng như : hình chữ nhật , tam giác, hình vuông hay đa giác Tuy nhiên, đặc trưng của sản phẩm cũng quyết định hình dáng, chất liệu bao bì. VD: những mặt hàng mỹ phẩm vì chất liệu được sử dụng đa phần là nhựa và thuỷ tinh nên có thể tạo được nhiều hình dáng khác nhau, đem lại hiệu quả thẩm mỹ cao nhất. Ta có thể phân chia cấu trúc của bao bì thành những loại sau: - Bao bì dạng cài: đây là dạng bao bì phổ biến vì khả năng cơ động rất cao. Loại bao bì này thường sử dụng chất liệu giấy như: carton, duplex, bìa sóng để tạo hình khối cho bao bì. Nó thường được dùng cho các sản phẩm có tính chất khô, dễ vận chuyển, bề mặt cứng. - Bao bì trổ thủng: Khi các sản phẩm bên trong có các đường nét hay màu sắc thu hút thì thường các nhà thiết kế sẽ sử dụng loại bao bì này gần như một ngụ ý khoe vẻ đẹp của sản phẩm công ty mình. Loại bao bì này thường sử dụng các chất liệu như carton, duplex kết hợp với chất liệu mica trong suốt để người tiêu dùng có thể nhìn thấy sản phẩm bên trong và kiểm định được phần nào chất lượng của chúng. Đây là một cách thức thiết kế mang tính hiện đại và sáng tạo hiện nay đang được các công ty đưa vào áp dụng sản xuất nhiều. - Vỏ giấy gấp: loại bao bì này xuất phát từ Nhật bản có tên là Origami. Loại bao bì này thường sử dụng cho các sản phẩm ăn nhanh, các loại bánh ngọt, hộp kẹo Kỹ thuật này đã thu được thành công bởi sự mới lạ và những kiểu dáng lạ mắt được tạo nện từ những tờ giấy màu hai mặt. Khi đã có khối hình phù hợp thì trong quá trình thiết kế, người hoạ sĩ cũng phải tính tới chiều cao, độ dày mỏng của bao bì. Lúc này, tính thẩm mỹ của bao bì nằm ngay trong cấu hình của nó : đẹp ở độ dày, độ mỏng; đẹp trong kích thứơc cao rộng của bao bì. Để tăng thêm sức hấp dẫn với một số bao bì là dạng túi xách thì yếu tố quai xách, nắp đậy cũng được tính đến, đôi khi phần này cũng được coi là điểm nhấn của thiết kế. Cái đẹp ở hình dáng bên ngoài của sản phẩm còn đi kèm với các yếu tố đồ hoạ : màu sắc, bố cục, hình ảnh ... Một bao bì mang tính thẩm mỹ còn thể hiện được cả vẻ đẹp đặc trưng của sản phẩm, người tiêu dùng có thể nhìn thấy được trực tiếp hàng hoá bên trong là loại sản phẩm gì : là đồ rắn, đồ khô, hay chất lỏng,... điều này thường thấy rõ ở loại bao bì có chất liệu là thuỷ tinh, nilon, nhựa trong. Để làm tăng giá trị thẩm mỹ cho sản phẩm, một số hãng còn đưa ra ý tưởng trang trí cho mặt bên trong của bao bì. Một thiết kế bao bì nhất thiết phải đảm bảo được tính ứng dụng cao. Khi hàng hoá đến tay người tiêu dùng, bao bì còn phải đảm bảo được sự thuận tiện trong quá trình sử dụng, tức là bao bì phải có kết cấu đơn giản, dễ cầm, dễ mở. Kết cấu của bao bì cũng là yếu tố tạo nên nét đẹp cho sản phẩm. Chính vì thế, việc tìm ra những mẫu mã, hình thức mới đối với người thiết kế là rất cần thiết. Một kết câú của bao bì thông thường có 6 mặt, mỗi mặt đảm đương một vai trò khác nhau, mặt nào có nguyên tắc của mặt ấy. Chính vì thế trong quá trình thiết kế phải xác định được đâu là mặt chính, mặt phụ, nắp, đáy của bao bì và yêu cầu về thông tin của từng mặt, có như vậy mới xác định được công năng của từng phần trên bao bì. Đối với loại bao bì có các mặt đều giống nhau thì sự chú ý được đặt nhiều nhất ở phần có thông tin mô tả sản phẩm và phần có tên thương hiệu sản phẩm Bên cạnh đó, một yếu tố tuy nhỏ nhng hết sức quan trọng đó là phần ghi mã vạch quản lý sản phẩm ấy, đây cũng chính là công năng quản lý sản phẩm và công năng dẫn dắt khách hàng của thiết kế, thông qua mã vạch mà người tiêu dùng có thể biết được hạn sử dụng của sản phẩm. Đối với doanh nghiệp thông qua yếu tố này người ta có thể quản lý tốt số lượng hàng đang có trên thị trường và số lượng hàng đã xuất ra. Phần mã vạch thường được trình bày ở mặt ghi thông tin sản phẩm, dưới đáy hoặc nắp đậy của bao bì. Trong quá trình thiết kế, để gây sự chú ý cho người tiêu dùng người ta còn nghĩ ra những hình thức trình bày mã vạch khá độc đáo và ấn tượng. Ngoài ra một thiết kế bao bì thành công không những đáp ứng được tính thẩm mỹ mà phải được chấp nhận về mặt giá thành trong quá trình thiết kế sản xuất và trong quá trình vận chuyển. Bao bì được thiết kế với bố cục chặt chẽ, thông tin sản phẩm đưa vào vừa đủ, tỷ lệ hợp lý cũng làm giảm chi phí cho khâu in ấn. Giảm thiểu mức chi phí một cách tối đa cho khâu vận chuyển cũng là yếu tố mà thiết kế phải tính tới. Vì thế trong quá trình thiết kế người hoạ sỹ phải cực kỳ thận trọng tránh những lãng phí không cần thiết. Để sản phẩm tạo được ấn tợng tốt trong khách hàng thì bao bì cần có sự độc đáo của riêng mình. Sự độc đáo có thể bắt đầu từ chính cách gập mở của bao bì. Một cách thức gập mở mới bao giờ cũng gây ấn tượng tốt cho người sử dụng. Tính độc đáo còn thể hiện trong việc sử dụng màu sắc, chữ viết, hình ảnh và chất liệu của bao bì. Không những thế, thiết kế bao bì còn phải mang tính thời đại bởi lẽ sự phát triển của văn minh nhân loại là không dừng nên Mỹ thuật ứng dụng cũng không thể ngừng lại ở một giới hạn nhất định nào cả. Sản phẩm ở thời đại nào thì bao bì dành cho sản phẩm phải dấu ấn đặc trưng của thời đại đó. Đảm bảo được tính thời đại tức là đã đưa thẩm mỹ bao bì lên cao hơn một bước, đồng thời sẽ tạo nên những hiệu quả tốt nhất, bất ngờ nhất cho sản phẩm. Một số bao bì có hình dáng- kết câu độc đáo, lạ mắt. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU-SÁNG TẠO 3.1. Tổng hợp quá trình nghiên cứu. Trong những năm gần đây, kinh tế Việt Nam đã không ngừng đi lên, hàng hoá được sản xuất nhiều hơn nhằm đáp ứng nhu cầu vật chất của con người, tính cạnh tranh giữa các thương hiệu, các công ty ngày càng trở nên gay gắt.Một công ty cũng giống như một con người cần có cá tính riêng, muốn tồn tại và hoạt động hiệu quả, họ phải luôn gây cho mọi người một ấn tượng nhất định. Điều đó đã thúc đẩy thiết kế đồ hoạ, dặc biệt là thiết kế bao bì trở thành một nhu cầu không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại. Qua quá trình nghiên cứu về thiết kế bao bì ,người viết nhận thấy vai trò không thể thiếu của bao bì sản phẩm đối với từng lĩnh vực trong cuộc sống. Nó đã trở thành tiêu chí quan trọng trong việc đánh giá trình độ khoa học hiện đại, phản ánh nét văn hoá của nơi nó xuất hiện. Sự thành công của một thiết kế bao bì phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, trong đó, màu sắc và chất liệu là hai yếu tố quan trọng làm nên sự thành công đó. Ngoài ra, việc tìm hiểu về màu sắc và chất liệu trong thiết kế bao bì cũng mang lại những kiến thức quý báu cho sinh viên giúp cho sinh viên hiểu biết hơn trong lĩnh vực thiết kế đồ hoạ , đặc biệt là thiết kế bao bì để từ đó đi đến những thể nghiệm thành công. 3.2. Tính hệ thống và đồng bộ trong cụm bài thiết kế. Tính hệ thống và đồng bộ không phải là sự lặp đi lặp lại những cái đã có sẵn, không phải là một màu được người hoạ sĩ sử dụng tràn từ sản phẩm này qua sản phẩm khác ; đó cũng không phải là kiểu chữ xuất hiện trong suốt quá trình thiết kế mà nó là sự hoà quỵên, sự nhịp nhàng, tính xuyên suốt trong cụm bài. Tính thống nhất và đồng bộ ở đây là sự thống nhất về màu sắc, quy cách hình thức. Đồng bộ ở đây còn là sự thống nhất trong việc sử dụng chữ, bố cục và ý tưởng thiết kế của ngời hoạ sĩ. 3.3.Sáng tạo dựa trên nghiên cứu. Với đồ án thể hiện "quảng cáo sản phẩm cho công ty mì miliket", trong đó đi sâu vào nghiên cứu thiết kế bao bì cho sản phẩm của công ty, người viết muốn khẳng định lại những giá trị nghệ thuật dựa trên cơ sở những nghiên cứu về lý thuyết đã trình bày ở trên. 3.3.1 Vài nét về công ty mì MILIKET Miliket là một công ty kinh doanh mì ăn liền, cung ứng trong cả nứơc và xuất khẩu ra nước ngoài.Công ty sản xuất và kinh doanh các mặt hàng LTTP chế biến bún, gạo, cháo ăn liền, phở , miến, mì các loại.hiệu MILIKET. Ngoài ra, công ty cũng sản xuất thùng carton, bao bì giấy phục vụ cho đóng gói sản phẩm của công ty. Sản phẩm mì Miliket luôn đươc tín nhiệm , nhiều loại mì được tặng thưởng huy chương vàng các kỳ hội chợ, triển lãm, nhiều năm liền được bầu chọn vào TOPTEN và Hàng Việt Nam chất lượng cao.Hiện nay công ty đã tổ chức được hơn 600 mạng lưới phân phối khắp cả nước, phục vụ nhu cầu ngày càng tăng của khách hàng trong nước và xuất khẩu sang một số thị trường như Đông Âu, Châu Âu, Châu á Dưới đây là một số hình ảnh sản phẩm của công ty đang có mặt trên thị trường: 3.3.2.Nội dung bài thể hiện. Để khuếch trương thương hiệu và ngày càng đẩy mạnh việc tiêu thụ hàng hoá, đòi hỏi phải có sự đầu tư vào thiết kế quảng cáo, đặc biệt là thiết kế bao bì để có thể tiếp cận với khách hàng một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất. Thiết kế quảng cáo cho Miliket cần phải hiểu đặc trưng, phương thức hoạt động và chiến lược trong kinh doanh của công ty. Việc tìm hiểu về các yếu tố trong thiết kế bao bì, đặc biệt là màu sắc và chất liệu đã cho người viết những kiến thức bổ ích, không những giúp công việc thiết kế bao bì cho công ty Miliket được thuận lợi mà còn thu được những kết quả nhất định trong hệ thống sản phẩm đặc trưng của đồ hoạ quảng cáo . Với đặc trưng là một công ty sản xuất lương thực, để thể hiện được tính ngon lành, hấp dẫn, người làm đã chọn hai màu đỏ và vàng là gam màu nóng làm sắc màu chủ đạo xuyên suốt cụm bài. Khi bắt tay vào đề tài, người làm đã đặt ra câu hỏi : Làm cho sản phẩm gì? Phục vụ cho đối tượng nào? Và làm như thế nào? Từ đó đưa ra những nhận định về tính thực tiễn của đề tài, tìm ra được các phương án thiết kế logo, áp phích, bao bì và các phần phụ kiện khác sao cho phù hợp với ý tưởng và mong muốn mà đề tài đặt ra. 3.3.2.1Thiết kế logo ( biểu trưng ) Logo là những tín hiệu, kí hiệu có chức năng thông tin thể hiện một đối tượng hoặc một ý niệm nào đó trong cuộc sống, diễn đạt nội dung bằng ngôn ngữ ước lệ, ẩn dụ.Trong hoạt động của bất kỳ một công ty sản xuất hay tổ chức nào, logo cũng giữ vai trò như một hình ảnh đặc trưng, xuyên suốt nên thiết kế logo là bước đi quan trọng hàng đầu đối với nhà thiết kế. Có nhiều dạng logo: logo có cấu trúc bằng chữ cái; logo có cấu trúc bằng tên hãng; cấu trúc bằng chữ tắt; cấu trúc bằng hình ảnh ẩn dụ, ký hiệu; cấu trúc tổng hợp. Logo được thiết kế phải tuân theo các điều kiện sau: Phải thích hợp về mặt văn hoá. Một logo phải chứa đựng hình ảnh mong muốn và bộc lộ bản chất các hoạt động của công ty và thể hiện các mục tiêu thương mại của tổ chức mà nó biểu trưng . Phải là một phương tiện thông tin về thị giác. Phải cân bằng về thị giác (bằng màu sắc). Logo thể hiện nhịp điệu tỷ lệ. Phải hài hoà về mặt kiểu dáng. Phải mang tính mỹ thuật, thanh nhã, chân phương và có một tiêu điểm . Cần bao gồm những mẫu tự thích hợp để góp phần thể hiện ý đồ thông điệp một cách hợp lý và minh bạch. Áp dụng những kiến thức trên, người thiết kế đã sử dụng chính tên của công ty để nghiên cứu ,cách điệu, làm thành logo cho công ty mì Miliket .Nhằm nói lên tính chất đặc trưng của công ty là chuyên sản xuất lương thực, người thiết kế đã đưa màu đỏ vào lôgô, nhằm gợi sự ngon miêng , hấp dẫn cho người xem. Trong một tổng thể gồm các chữ đặt ngay ngắn của cụm từ “Miliket”, thể hiện cho sự nghiêm túc trong kinh doanh , sản xuất của công ty, ngưòi viết đã cách điệu chữ “e” giống như một sợi mì mang màu vàng, được lấy từ màu của chính sản phẩm làm điểm nhấn, như một tín hiệu gợi cho ngưòi xem nhận ra đặc trưng của công ty. Phương án logo chính Các phương án thiết kế khác 3.3.2.2. Thiết kế áp phích. Trên thế giới có rất nhiều quan niệm về áp phích. Qua nghiên cứu và tiếp cận thực tế, các hoạ sĩ Việt Nam cho rằng “áp phích là một loại tranh đồ hoạ gồm hai phần quan hệ thống nhất với nhau: phần hình vẽ và phần chữ, thông tin tập trung , gây ấn tượng nhanh , mạnh nhằm tuyên truyền,cổ vũ quần chúng hoạt động theo các phong trào chính trị, xã hội. Áp phích là một trong những thành tố xây dựng lên một bộ thiết kế. Ngoài chức năng thông tin sản phẩm tới người tiêu dùng, không gian của áp phích thường rộng lớn, nó dễ dàng thu hút được sự chú ý của nhiều người. Chính vì thế, áp phích đóng vai trò quan trọng bậc nhất trong quảng cáo và tuyên truyền. Nội dung truyền tải của áp phích phải được chắt lọc, cô đọng, bao hàm đầy đủ những thông tin cần truyền đạt, hơn thế nữa nó phải có tính thẩm mỹ cao. Một áp phích có thể là hình ảnh, có thể chỉ là chữ hoặc có thể là tổng hợp của hai yếu tố này kết hợp với màu sắc. Những yếu tố đồ hoạ này khi đã vào sử dụng trong áp phích cần có sự cân nhắc kỹ càng nhưng vẫn phải mang yếu tố sáng tạo của nhà thiết kế. Trong cụm bài của mình, người thiết kế đã chọn ra một sản phẩm tiêu biểu của công ty mì Miliket là sản phẩm mì trứng để đưa vào áp phích. Người viết đã dùng hình ảnh quả trứng vừa được đập ra, lòng đỏ rót xuống cuộn mì phía dưới để diễn tả ý tưởng: mì được làm từ những quả trứng tươi ngon nhất, giàu dinh dữơng nhất. 3.Thiết kế hệ thống bao bì và phụ kiện. Thiết kế hệ thống bao bì cho công ty mì Miliket, người thiết kế đã nghiên cứu chất liệu , màu sắc, cùng các yếu tố trong thiết kế bao bì một cách kỹ càng, nghiêm túc.Xuất phát từ sản phẩm mì là loại lương thực khô, người thiết kế đã chọn bìa duplex, bìa sóng rỗng ở bên trong và mica mỏng để bao gói sản phẩm. Sự kết hợp giữa bìa duplex với mica mỏng là một sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa hai chất liệu bao bì.Với ngụ ý khoe sản phẩm bên trong, người thiết kế đã sử dụng phương pháp trổ thủng trong cấu trúc của bao bì. nhờ chất liệu mica trong suốt, người viết có thể thấy được sản phẩm với những màu sắc ngon lành, hấp dẫn tạo được sự thích thú về mặt thị giác và vị giác cho khách hàng. Với bìa sóng, người thiết kế cũng đã kết hợp với bìa duplex tạo thành bao bì có kết cấu mở, hình thang, đáy nhỏ, loe ra ở phía trên. Trong thiết kế này, hiệu quả của việc kết hợp chất liệu đã đưa lại những kết quả rất lý thú do sự thay đổi bề mặt của chất liệu từ nhẵn mịn sang gồ ghề, đưa đến một thay đổi trong ấn tượng thị giác và xúc giác. Ngoài ra, người thiết kế còn đưa thêm một giải pháp nữa là sử dụng kết cấu hộp có nắp đậy. Bên ngoài bao bì sử dụng chất liệu giấy duplex trơn nhẵn. Bên trong được lót một lớp carton sóng. Khi kết hợp với sản phẩm là những sợi mỳ dài được cuộn tròn đã đem đến một sự liên kết thú vị giữa hình dáng sản phẩm với chất liệu bao bì. Nắp hộp khi mở ra sẽ nhìn thấy một tờ giới thiệu được in ở phía trong. Đây cũng là một nét độc đáo trong thiết kế này. Xuyên suốt hệ thống bao bì, người thiết kế đã sử dụng gam màu nóng: đỏ đậm và vàng nhạt kết hợp với màu của bìa carton và màu sản phẩm để nói lên tính chất thức ăn, tạo được cảm giác ngon lành cho sản phẩm. Cácphương án bao bì 4. KẾT LUẬN Trong nền kinh tế thị trường, sự cạnh tranh giữa các công ty, thương hiệu, sản phẩm ngày càng trở nên gay gắt. Điều đó đã thúc đẩy thiết kế đồ hoạ, đặc biệt là thiết kế bao bì trở thành một nhu cầu không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại. Tạo dáng cho bao bì là một phần không thể thiếu trong công việc thiết kế của các hoạ sỹ MTCN. Những sản phẩm đẹp, có chất lượng cao là những sản phẩm mang hoạ, tiết màu sắc, hình dáng, kích thước phù hợp với sở thích, lứa tuổi của người tiêu dùng. Trong bất cứ trường hợp nào, cái đẹp cũng luôn luôn phải phù hợp với quy luật khách quan và nhu cầu xã hội. Vì vậy, thẩm mỹ thiết kế của người hoạ sỹ MTCN chính là cảm nhận cái đẹp của mọi tầng lớp người tiêu dùng. Quá trình nghiên cứu đề tài "Màu sắc và chất liệu - những yếu tố quan trọng trong thiết kế bao bì" là một quá trình lao động sáng tạo, đòi hỏi vận dụng những hiểu biết, những kiến thức về nhiều mặt. Với niềm say mê, yêu thích công việc thiết kế và nghiên cứu những yếu tố đồ hoạ, sinh viên muốn tạo được sự mới mẻ trong cách nhìn nhận và đánh giá về tính thẩm mỹ cũng như công năng của bao bì trong đời sống. Đồng thời, nêu lên vai trò của nó trong việc tiếp thị và khuyếch trương thương hiệu sản phẩm, khẳng định vai trò to lớn của nhà thiết kế trong quá trình sáng tạo để đưa tới người tiêu dùng những giá trị đích thực của bao bì. Trong quá trình viết lý luận và thực hiện đồ án, sinh viên đã vận dụng những kiến thức được học tập trong bốn năm qua để đưa vào cụm bài và rút ra được nhiều kinh nghiệm trong công tác chuyên ngành. Do hạn chế về nhiều mặt nên cụm bài tốt nghiệp sẽ có những thiếu sót khi thể hiện, vì thế, sinh viên rất mong nhận được sự quan tâm đánh giá và nhận xét của các thầy cô, bạn bè để phục vụ tốt hơn cho công việc sau này. Qua đây, sinh viên cũng xin gửi những lời cảm ơn trân trọng nhất tới nhà trường, các thầy cô trong khoa Đồ hoạ, đặc biệt là thầy phụ trách hướng dẫn đã quan tâm, tạo điều kiện cho phần lý luận và đồ án tốt nghiệp của sinh viên hoàn thành hiệu quả nhất. TÀI LIỆU THAM KHẢO. 1. Đưa cái đẹp vào cuộc sống _ Như Thiết. 2. Graphic design USA_ Số 14. 3. Màu sắc _ Nguyễn Duy Lẫm. 4. Nghệ thuật trình bày chữ _ Heidelberg. 5. Tạp chí chuyên đề về thực trạng bao bì ở Việt Nam. 6. Tạp chí Ý tưởng _ sản phẩm. 7. Tiêu chuẩn của Nhà nước về Bao bì vận chuyển bằng cacton. Thiết kế mẫu mã. Hiểu biết và thực tiễn 8. Phương diện màu ảnh hưởng đến tâm linh và thể chất con người _ Osawa 9. Nghệ thuật quảng cáo _ Joe Grimaldi etal 10. Nghệ thuật đồ hoạ _ PGS nguyễn Trân