Đề tài Mô hình du lịch vì người nghèo tại vườn quốc gia Cúc Phương

c­ ®Þa ph­¬ng t¹i VQG Cóc Ph­¬ng nãi chung vµ nh÷ng ng­êi nghÌo nãi riªng ®Èy lïi ®­îc vÊn ®Ò khã kh¨n, nghÌo ®ãi cña m×nh nh»m thùc hiÖn ®óng c¸c QuyÕt ®Þnh sè 133/1998 Q§ TTg ngµy 23/7/1998 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ phª duyÖt ch­¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ QuyÕt ®Þnh 135/1998?Q§ TTg ngµy 31/7/1998 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ phª duyÖt ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi c¸c x· ®Æc biÖt khã kh¨n miÒn nói vµ vïng s©u, vïng xa..... TiÓu kÕt ch­¬ng II Nh­ vËy, kh¶ n¨ng ph¸t triÓn du lÞch t¹i Cóc Ph­¬ng trong nh÷ng n¨m tíi cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi. Tuy nhiªn, mèi quan hÖ gi÷a du lÞch víi céng ®ång d©n c­ ®Þa ph­¬ng thuéc c¸c x· vïng ®Öm n¬i ®©y cßn thiÕu sù g¾n bã mËt thiÕt hay nãi c¸ch kh¸c r»ng ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng n¬i ®©y hÇu nh­ vÉn ®øng ngoµi cuéc vµ hÇu nh­ kh«ng cã quyÒn lîi ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng du lÞch t¹i ®©y. Trong khi cuéc sèng cña hä cßn nhiÒu khã kh¨n, vÊt v¶ vµ muèn c¶i thiÖn cuéc sèng th× b¾t buéc hä ph¶i chuyÓn ®æi c¬ cÊu nÒn kinh tÕ hiÖn cã cña m×nh. Vµ, mét trong c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu gióp ng­êi d©n t¹i Cóc Ph­¬ng xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo lµ tham gia vµo ho¹t ®éng phôc vô du lÞch. ChÝnh v× vËy, viÖc x©y dùng c¸c tæ hîp dÞch vô phôc vô du lÞch nh»m gióp ng­êi d©n xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo lµ rÊt cÇn thiÕt vµ ®óng ®¾n. Ch­¬ng III .X©y dùng tæ hîp du lÞch nh»m xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo t¹i cóc ph­¬ng 3.1. Môc ®Ých Qua ph©n tÝch thùc tr¹ng ®êi sèng vµ vai trß cña ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng ®èi víi ho¹t ®éng du lÞch t¹i Cóc Ph­¬ng cho thÊy: viÖc thiÕt lËp hay x©y dùng mét tæ hîp du lÞch phôc vô c¸c nhu cÇu ®a d¹ng cña kh¸ch du lÞch do ng­êi d©n nghÌo ®Þa ph­¬ng lµm chñ cã ý nghÜa rÊt thiÕt thùc. Mµ môc ®Ých chÝnh khi x©y dùng tæ hîp nµy nh»m khai th¸c mét c¸ch hiÖu qu¶ c¸c nguån tµi nguyªn tù nhiªn vµ nh©n v¨n còng nh­ con ng­êi (céng ®ång ®Þa ph­¬ng) vµo ho¹t ®éng du lÞch nh»m gióp ng­êi d©n n¬i ®©y c¶i thiÖn cuéc sèng cña m×nh tõ ®ã ®Èy lïi ®­îc ®ãi nghÌo th«ng qua c¸c môc tiªu: * Gióp nh©n d©n cã c¸c kü n¨ng vµ c¸c ®iÒu kiÖn tèi thiÓu ®Ó lµm du lÞch th«ng qua viÖc t¹o ®iÒu kiÖn cho céng ®ång cã nh÷ng hiÓu biÕt c¬ b¶n vÒ du lÞch; gióp cho nh©n d©n ®Þa ph­¬ng cã kü n¨ng c¬ b¶n trong ®ãn tiÕp vµ phôc vô kh¸ch du lÞch, nh­: kü n¨ng giao tiÕp, nÊu ¨n, phôc vô ngñ nghØ, häc tËp ngo¹i ng÷... vµ gióp cho c¸c gia ®×nh ®Þa ph­¬ng cã ®iÒu kiÖn x©y dùng mét sè c¬ së h¹ tÇng tèi thiÓu phôc vô kh¸ch, nh­: c«ng tr×nh n­íc, c«ng tr×nh vÖ sinh, nhµ t¾m, bÌ m¶ng, ¸o phao, dông cô nÊu ¨n... * C¶i thiÖn sinh kÕ céng ®ång th«ng qua viÖc t¹o ®iÒu kiÖn cho mét bé phËn d©n c­ ®Þa ph­¬ng nghÌo cã thªm thu nhËp tõ dÞch vô ®­a dÉn kh¸ch (dÞch vô h­íng dÉn), trÌo m¶ng trªn s«ng ... Nh÷ng gia ®×nh ®­îc lùa chän lµ ®iÓm cho kh¸ch nghØ l¹i cã ®iÒu kiÖn t¨ng thu nhËp tõ dÞch vô phôc vô ngñ nghØ; nh÷ng gia ®×nh kinh doanh dÞch vô hµng ho¸, ¨n, uèng cã thªm thu nhËp tõ phÇn l·i cña c¸c dich vô nµy vµ c¸c c¸ nh©n tham gia ho¹t ®éng v¨n nghÖ cã thªm thu nhËp tõ nguån thu dÞch vô nµy. * Hç trî kh«i phôc, b¶o tån vµ ph¸t huy v¨n ho¸ b¶n ®Þa b»ng c¸c h×nh thøc x©y dùng c¸c nhãm v¨n nghÖ, cã kh¶ n¨ng tæ chøc v¨n nghÖ ®Ó phôc vô vµ giao l­u víi du kh¸ch; kh«i phôc vµ ph¸t huy mét sè nghÒ truyÒn thèng: dÖt thæ cÈm, ®an n¸t....t¹o ra c¸c s¶n phÈm, hµng ho¸ l­u niÖm cho du kh¸ch vµ ph¸t triÓn v¨n ho¸ Èm thùc thµnh s¶n phÈm du lÞch. *N©ng cao nhËn thøc vÒ b¶o tån thiªn nhiªn cho céng ®ång nh»m lµm cho céng ®ång cã thªm hiÓu biÕt vÒ gi¸ trÞ tù nhiªn, v¨n ho¸, lÞch sö; gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng tiªu cùc cña céng ®ång ®Õn thiªn nhiªn vµ t¹o ý thøc tù gi¸c vµ thu hót céng ®ång tham gia c¸c ho¹t ®éng b¶o tån. Tõ ®ã céng ®ång d©n c­ ë trong vµ ngoµi vïng ®Öm cña v­ên quèc gia Cóc Ph­¬ng, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng­êi nghÌo cã c¬ héi: - ChuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ vµ chuyÓn ®æi ngµnh nghÒ lao ®éng tõ ®iÒu kiÖn kinh tÕ tù cÊp, tù tóc víi nghÒ chÝnh lµ s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp sang s¶n xuÊt tiªu thô c¸c s¶n phÈm hµng thñ c«ng truyÒn thèng còng nh­ c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp nh­ rau, qu¶, thùc phÈm nãi chung... §ång thêi t¨ng c¬ héi n©ng cao thu nhËp cho ng­êi d©n tõ c¸c dÞch vô: cho thuª phßng, b¸n hµng, vËn chuyÓn vµ biÓu diÔn c¸c tiÕt môc v¨n nghÖ..... - Ng­êi d©n ®­îc h­ëng lîi trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp tõ sù quan t©m cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh vµ viÖc quan t©m ®Çu t­ cña nhiÒu nguån vèn, c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng nh­ giao th«ng, n­íc s¹ch, th«ng tin, b¶o vÖ m«i tr­êng... - B¶n s¾c v¨n ho¸ cña ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng, ®Æc biÖt lµ cña ®ång bµo d©n téc M­êng ®­îc t«n träng, ph¸t huy. C¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng ®­îc duy tr× vµ ph¸t triÓn theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸; c¸c sinh häat v¨n ho¸ truyÒn thèng nh­ nghÖ thuËt ca, móa, nh¹c, lÔ héi ®­îc kh«i phôc vµ trë thµnh s¶n phÈm du lÞch riªng cã, ®éc ®¸o.... Nh­ vËy, trªn ®©y lµ nh÷ng môc ®Ých chung nhÊt khi x©y dùng mét tæ hîp phôc vô du lÞch t¹i Cóc Ph­¬ng. Nh­ng tõ nh÷ng môc ®Ých chung nµy, ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng n¬i ®©y, nhÊt lµ nh÷ng ng­êi sÏ ®­îc t¹o c¬ héi ®Ó tù minh c¶i thiÖn cuéc sèng cña m×nh gãp phÇn tÝch cùc vµo c«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cña ®Þa ph­¬ng. 3.2. CÊu tróc cña tæ hîp §Ó du lÞch thùc sù lµ mét c«ng cô h÷u hiÖu nh»m gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng n¬i ®©y th× viÖc phôc vô du lÞch cÇn ph¶i ®­îc c¬ cÊu mét c¸ch chÆt chÏ. Nãi c¸ch kh¸c, c¸c h×nh thøc phôc vô kh¸ch du lÞch cÇn ®­îc chia nhá thµnh tõng bé phËn. Mçi mét bé phËn sÏ cã chøc n¨ng, nhiÖm vô riªng vµ do mét bé phËn d©n c­ ®Þa ph­¬ng thùc hiÖn. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, c¸c bé phËn nµy cÇn cã sù phèi hîp chÆt chÏ, liªn quan tíi nhau ®Ó ®­a ra c¸c dÞch vô tèt nhÊt phôc vô c¸c nhu cÇu ®a d¹ng cña kh¸ch du lÞch. Nh­ vËy, cÊu tróc cña tæ hîp du lÞch t¹i Cóc Ph­¬ng sÏ cã m« h×nh nh­ sau: Ban ®iÒu hµnh Tæ dÞch vô l­u tró vµ ¨n uèng Tæ h­íng dÉn Tæ dÞch vô vËn chuyÓn Tæ s¶n xuÊt vµ b¸n hµng ho¸ l­u niÖm S¬ ®å 3.1: CÊu tróc tæ hîp du lÞch t¹i c¸c x· vïng ®Öm cña Cóc Ph­¬ng Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña tõng bé phËn cña tæ hîp ®­îc ph©n phèi nh­ sau: * Ban ®iÒu hµnh Bé phËn nµy sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm chung trong viÖc ®iÒu hµnh vµ gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn phôc vô kh¸c nhau trong tæ hîp. Ngoµi ra, Ban ®iÒu hµnh cã nhiÖm vô kÕt hîp víi Ban Qu¶n lý Du lÞch V­ên vµ c¸c ban ngµnh kh¸c tæ chøc c¸c líp ®µo t¹o, huÊn luyÖn nghiÖp vô cho c¸c tæ viªn; thay mÆt tæ hîp kªu gäi ®Çu t­ vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt tr­íc nguån vèn ®Çu t­ cña c¸c tæ chøc ®Çu t­ vµ cho vay vèn trong vµ ngoµi n­íc.... Nh­ vËy, bé phËn nµy cßn cã tr¸ch nhiÖm tæng hîp, gi¸m s¸t vµ ®iÒu hoµ nguån thu chi cña tõng bé phËn trong tæ hîp nh»m môc ®Ých gióp ng­êi d©n c¶i thiÖn ®­îc cuéc sèng cña chÝnh hä vµ ®¸p øng môc tiªu ph¸t triÓn l©u dµi vµ bÒn v÷ng cña tæ hîp. * Tæ phôc vô dÞch vô l­u tró vµ ¨n uèng §©y lµ bé phËn phôc vô c¸c nhu cÇu vÒ ngñ, nghØ vµ ¨n uèng trong thêi gian l­u tró cña kh¸ch du lÞch. Thay v× l­u tró trong c¸c bungalow, kh¸ch s¹n,... kh¸ch du lÞch sÏ sö dông c¸c dÞch vô l­u tró cña ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng vµ hoµn toµn do ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng lµm chñ vµ phôc vô. §Õn víi Cóc Ph­¬ng, ngoµi viÖc kh¸m ph¸ phong c¶nh thiªn nhiªn ký thó ë n¬i ®©y, viÖc ®­îc ë cïng nhµ vµ sinh ho¹t theo nÕp sèng cña ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng vµ ®­îc ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng phôc vô sÏ nh÷ng yÕu tè hÊp dÉn thu hót du kh¸ch. §Ó ®¸p øng phôc vô nhu cÇu l­u tró vµ ¨n uèng cña kh¸ch du lÞch, ng­êi d©n cña tæ hîp cÇn ®Çu t­ x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt tèi thiÓu ®Ó phôc vô du kh¸ch: tõ c¸c yÕu tè nh­ n¬i ngñ, n¬i ¨n uèng vµ n¬i vÖ sinh.... TÊt c¶ nh÷ng yÕu tè nµy cÇn ®­îc ng­êi d©n vÖ sinh s¹ch sÏ hµng ngµy ®Ó t¹o c¶m gi¸c tho¸ng m¸t vµ an toµn cho du kh¸ch. ThËm chÝ, c¸c mãn ¨n phôc vô kh¸ch du lÞch còng ph¶i ®­îc tËp huÊn sao cho kh¸ch du lÞch cã ®­îc c¶m gi¸c hÊp dÉn, míi l¹ nh­ng quan träng nhÊt vÉn lµ võa ngon m¾t, ®éc ®¸o nh­ng còng võa an toµn. *Tæ h­íng dÉn Bé phËn nµy chñ yÕu lµ do con em nh÷ng ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng nghÌo phô tr¸ch vµ sÏ ®¶m nhiÖm c«ng viÖc ®­a kh¸ch du lÞch ®i tham quan vµ giíi thiÖu vÒ c¸c tuyÕn ®iÓm du lÞch c¶ trong vµ ngoµi vïng ®Öm cña v­ên quèc gia Cóc Ph­¬ng. Bëi chÝnh hä sÏ lµ ng­êi hiÓu h¬n ai hÕt vÒ tµi nguyªn tù nhiªn vµ b¶n s¾c v¨n ho¸ cña chÝnh hä. Do vËy, nÕu hä ®­îc ®µo t¹o ®Ó lµm h­íng dÉn viªn ®Þa ph­¬ng th× nh÷ng th«ng tin hä ®­a ra sÏ trë nªn x¸c thùc, phong phó vµ hÊp dÉn h¬n ®èi víi kh¸ch du lÞch. §©y còng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè t¹o nªn nh÷ng s¶n phÈm du lÞch ®éc ®¸o cña tæ hîp du lÞch n¬i ®©y. * Tæ phôc vô dÞch vô vËn chuyÓn Cã thÓ nãi, hiÖn nay viÖc phôc vô nhu cÇu vÒ vËn chuyÓn t¹i v­ên quèc gia Cóc Ph­¬ng vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu tham quan cña kh¸ch du lÞch. §iÓn h×nh: hiÖn t¹i V­ên vÉn ch­a x©y dùng ®­îc bÕn b·i ®Ó tr«ng gi÷ c¸c ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn cho kh¸ch tham quan vµ kh¸ch du lÞch c¶ bªn trong vµ ngoµi v­ên. Bªn c¹nh ®ã, kh«ng gian cña c¶ trong vµ ngoµi vïng ®Öm v­ên quèc gia Cóc Ph­¬ng lµ mét m«i tr­êng rÊt tèt ®Ó kh¸ch du lÞch cã thÓ tham gia c¸c hµnh tr×nh tham quan b»ng ph­¬ng tiÖn xe ®¹p nh­ng ë ®©y dÞch vô nµy vÉn ch­a cã ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña du kh¸ch. H¬n n÷a, kh«ng gièng c¸c ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn kh¸c, xe ®¹p kh«ng g©y ra sù « nhiÔm m«i tr­êng vµ ®ång thêi còng kh«ng lµm ph¸ vì ®i c¶nh quan tù nhiªn vµ tr¹ng th¸i sinh häc cña tµi nguyªn ë Cóc Ph­¬ng. Do vËy, viÖc ph¸t triÓn lo¹i h×nh du lÞch tham quan vµ kh¸m ph¸ b»ng xe ®¹p t¹i Cóc Ph­¬ng lµ mét h×nh thøc cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn vµ ®em l¹i thu nhËp cao cho ng­êi d©n n¬i ®©y. ChÝnh v× thÕ, viÖc tæ hîp du lÞch cña Cóc Ph­¬ng cã tæ phôc vô vËn chuyÓn lµ mét ®iÒu kh¸ hîp lý. H×nh 3.1: Cóc Ph­¬ng cã thÓ ph¸t triÓn lo¹i h×nh du lÞch b»ng xe ®¹p H×nh 3.2: Kh¸ch du lÞch ®i xe ®¹p tham quan t¹i Cóc Ph­¬ng Tuy nhiªn, ®Ó ®i vµo ho¹t ®éng, tæ vËn chuyÓn nµy sÏ kÕt hîp víi VQG Cóc Ph­¬ng cïng x©y dùng mét b·i ®ç xe cho kh¸ch du lÞch. Nh­ng b·i ®ç xe nµy sÏ giao cho ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng ®øng ra chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý vµ tr«ng gi÷ c¸c ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn cho du kh¸ch. Ngoµi ra, tæ hîp cÇn kªu gäi sù ®Çu t­, gióp ®ì cña chÝnh Ban Qu¶n lý du lÞch VQG Cóc Ph­¬ng còng nh­ c¸c c¬ quan ban ngµnh kh¸c cho tæ hîp (mµ cô thÓ lµ c¸c hé gia ®×nh trong vµ ngoµi vïng ®Öm) cã nguån vèn ®Ó mua xe ®¹p cho kh¸ch du lÞch thuª. Nh­ vËy, bé phËn nµy sÏ lµm hai nhiÖm vô chÝnh lµ tr«ng coi c¸c ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn cho kh¸ch du lÞch vµ ®ång thêi cho kh¸ch du lÞch thuª ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn mµ cô thÓ lµ xe ®¹p ®Ó kh¸ch du lÞch ®i tham quan vµ kh¸m ph¸ Cóc Ph­¬ng. C¸c c«ng viÖc nµy kh«ng nh÷ng mang l¹i lîi Ých cho kh¸ch du lÞch mµ cßn mang l¹i lîi Ých cho c¶ ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng vµ c¸c bªn liªn quan nh­: chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, Ban Qu¶n lý V­ên vµ c¸c c¬ quan liªn ngµnh kh¸c... * Tæ s¶n xuÊt vµ b¸n c¸c s¶n phÈm hµng thñ c«ng truyÒn thèng vµ hµng l­u niÖm cho kh¸ch du lÞch VÒ c¬ b¶n, hiÖn nay Cóc Ph­¬ng vÉn ch­a khai th¸c ®­îc nguån tµi nguyªn nµy ®Ó phôc vô nhu cÇu kh¸ch du lÞch. Bëi hiÖn nay, trong VQG Cóc Ph­¬ng cã mét sè quÇy hµng l­u niÖm nh­ng l¹i hoµn toµn kh«ng sö dông ®Õn nguån lùc vÒ con ng­êi vµ c¸c s¶n phÈm truyÒn thèng cña ng­êi d©n n¬i ®©y. Trong khi ®ã, Cóc Ph­¬ng l¹i cã nhiÒu nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng nh­ hµng thæ cÈm, m©y tre ®an, nghÒ nu«i ong vµ nu«i h­¬u.... Do vËy , viÖc thµnh lËp c¸c tæ s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng thñ c«ng truyÒn thèng vµ n«ng s¶n võa nh»m giíi thiÖu cho kh¸ch du lÞch vÒ ph­¬ng thøc s¶n xuÊt võa ®ång thêi b¸n lu«n c¸c s¶n phÈm t¹o ra sÏ cµng nh»m t¨ng thªm ®é hÊp dÉn cho s¶n phÈm du lÞch t¹i n¬i ®©y. ChÝnh v× thÕ, vai trß cña tæ nµy lµ võa s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm n«ng s¶n vµ hµng thñ c«ng mü nghÖ võa ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cho cuéc sèng cña chÝnh hä, võa giíi thiÖu cho kh¸ch du lÞch c¸c ph­¬ng thøc s¶n xuÊt vµ b¸n c¸c s¶n phÈm t¹o ra cho hä vµ c¸c vïng ®Þa ph­¬ng l©n cËn. Nh­ vËy, bé phËn nµy sÏ tù n©ng cao ®êi sèng cña m×nh b»ng chÝnh nh÷ng s¶n phÈm do m×nh t¹o ra nh­ng cã chiÕn l­îc vµ kÕ ho¹ch cô thÓ h¬n viÖc s¶n xuÊt hiÖn nay. Nãi tãm l¹i, ®©y cã thÓ coi lµ mét d©y chuyÒn s¶n xuÊt cña tæ hîp du lÞch t¹i Cóc Ph­¬ng nh»m ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña kh¸ch du lÞch tõ kh©u ®Çu tiªn cho ®Õn kh©u cuèi cïng. ChÝnh v× vËy, c¸c m¾t xÝch trong d©y chuyÒn phèi hîp chÆt chÏ vµ nhÞp nhµng víi nhau míi cã thÓ t¹o ra mét s¶n phÈm du lÞch cã chÊt l­îng hoµn thiÖn. Cã nh­ vËy, sù phôc vô cña tæ hîp míi thu hót ®­îc kh¸ch du lÞch ®Õn ngµy mét ®«ng h¬n vµ kÕ ho¹ch x©y dùng tæ hîp du lÞch v× ng­êi nghÌo míi cã ý nghÜa thiÕt thùc vµ céng ®ång ®Þa ph­¬ng ë ®©y míi ®Èy lïi ®­îc vÊn ®Ò ®ãi nghÌo. Bëi trong t­¬ng lai, khi ®Êt canh t¸c ngµy cµng h¹n hÑp, ®« thÞ ho¸ ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh th× viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ nh»m t¨ng thu nhËp c¶i thiÖn ®êi sèng cña ng­êi d©n ë Cóc Ph­¬ng lµ rÊt cÇn thiÕt. 3.3. Nguån nh©n lùc 3.3.1. Nguån lao ®éng Môc tiªu chÝnh cña viÖc x©y dùng tæ hîp du lÞch ë Cóc Ph­¬ng lµ nh»m t¹o thªm nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm vµ chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ cho ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng tõ ®ã gióp ng­êi d©n xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. ChÝnh v× vËy, yªu cÇu ®µo t¹o vµ sö dông ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng ë ®©y, cô thÓ lµ céng ®ång ®Þa ph­¬ng sèng t¹i trong vµ ngoµi vïng ®Öm cña v­ên quèc gia Cóc Ph­¬ng lµ viÖc lµm cÇn thiÕt. Nh­ vËy nguån nh©n lùc cho tæ hîp nµy lµ c¸c x· d©n c­ sèng xen kÏ trong khu b¶o vÖ nguyªn vÑn gåm 4 xãm (xãm NghÐo, BiÖn, §åi, Néi Thµnh) thuéc x· Th¹ch L©m huyÖn Th¹ch Thµnh tØnh Thanh Ho¸; d©n c­ sèng trong vïng phôc håi sinh th¸i: 2 xãm (xãm Nga, SÊm) thuéc x· Cóc Ph­¬ng huyÖn Nho Quan tØnh Ninh B×nh vµ trong vïng ®Öm cña v­ên (1215 hé víi 62.350 nh©n khÈu trong ®ã cã 70% lµ ®ång bµo d©n téc M­êng). 3.3.2. §µo t¹o nguån nh©n lùc Tuy viÖc ®µo t¹o vµ sö dông nguån nh©n lùc ®Þa ph­¬ng ë Cóc Ph­¬ng trong tæ hîp ho¹t ®éng du lÞch lµ mét viÖc lµm ®óng ®¾n vµ rÊt cÇn thiÕt. Nh­ng còng ph¶i nh×n nhËn th¼ng th¾n r»ng: phÇn lín ng­êi d©n ë ®©y ch­a ®­îc ®µo t¹o bµi b¶n vÒ kiÕn thøc chuyªn m«n, nghiÖp vô du lÞch, giao tiÕp, øng xö vµ ngo¹i ng÷ ®Ó cã thÓ ®¸p øng ngay nhu cÇu phôc vô cña kh¸ch du lÞch. Tuy nhiªn ®iÓm m¹nh cña hä l¹i lµ sù th©n thiÖn, mÕn kh¸ch, nhiÖt t×nh, cëi më. Vµ chÝnh hä sÏ lµ ®éi ngò lao ®éng g¾n bã l©u dµi víi du kh¸ch, víi quª h­¬ng vµ víi céng ®ång cña m×nh. §ång thêi, ý thøc tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc b¶o tån c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ d©n téc, v¨n ho¸ b¶n ®Þa còng nh­ b¶o tån c¸c gi¸ trÞ tµi nguyªn tù nhiªn nh­: nói rõng, hå ®Çm, s«ng suèi... trong hä vÉn s©u s¾c cô thÓ. §éi ngò lao ®éng ®­îc tuyÓn chän nµy sÏ trë thµnh h¹t nh©n c¬ b¶n nhÊt cho viÖc tuyªn truyÒn vµ h­íng dÉn céng ®ång viÖc s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm du lÞch tham gia vµo tæ chøc c¸c dÞch vô phôc vô du lÞch t¹i ®Þa ph­¬ng. Do vËy, ®Ó x©y dùng thµnh c«ng tæ hîp du lÞch cho ng­êi d©n nghÌo t¹i Cóc Ph­¬ng th× viÖc khuyÕn khÝch ng­êi d©n gi÷ nguyªn vµ ph¸t huy sù th©n thiÖn, mÕn kh¸ch ®ång thêi tæ chøc nh÷ng kho¸ ®µo t¹o ng¾n h¹n vÒ nghiÖp vô du lÞch, giao tiÕp øng xö vµ ngo¹i ng÷ cho hä ®Ó hä võa cã kiÕn thøc, kh¶ n¨ng, nghiÖp vô du lÞch ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch du lÞch, võa gi÷ ®­îc b¶n tÝnh hån hËu, mÕn kh¸ch s½n cã - nÐt ®Æc tr­ng quan träng, gãp phÇn thu hót du kh¸ch. Cô thÓ, ng­êi d©n n¬i ®©y cÇn ®­îc ®µo t¹o nh÷ng néi dung vµ h×nh thøc nh­ sau: 3.3.2.1. Néi dung ®µo t¹o: - Thø nhÊt: gi¸o dôc n©ng cao hiÓu biÕt vÒ kh¸ch du lÞch. §©y lµ néi dung ®µo t¹o nh»m n©ng cao hiÓu biÕt cña ng­êi d©n vÒ c¸c ®èi t­îng du kh¸ch kh¸c nhau nh»m tæ chøc tèt h¬n c«ng t¸c ®ãn tiÕp, phôc vô t¹o Ên t­îng tèt ®Ñp ®èi víi du kh¸ch. Néi dung nµy cßn bao gåm c«ng viÖc t×m hiÓu thÞ hiÕu kh¸ch du lÞch tõ nh÷ng quèc gia vµ vïng l·nh thæ kh¸c nhau; cung cÊp nh÷ng nÐt ®Æc thï vÒ truyÒn thèng v¨n ho¸ cña tõng n­íc vµ vïng l·nh thæ; t×m hiÓu sù mong ®îi vµ thãi quen cña kh¸ch du lÞch; t×m hiÓu së thÝch kh¸c nhau (thanh niªn, ng­êi giµ, nh÷ng ng­êi ®i du lÞch theo gia ®×nh, c¸ nh©n vµ nh÷ng ng­êi ®i du lÞch theo nhãm...). - Thø hai: ®µo t¹o vÒ kü n¨ng ®ãn tiÕp kh¸ch du lÞch. Néi dung nµy tËp trung chñ yÕu vµo viÖc t¹o dùng m«i tr­êng trong vµ ngoµi tæ hîp du lÞch nh»m ®¶m b¶o tÝnh hµi hoµ, nång nhiÖt, an toµn, th©n thiÖn ®èi víi du kh¸ch. Ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng cÇn ®­îc ®µo t¹o vÒ c¸ch nãi trong giao tiÕp, th¸i ®é vµ hµnh ®éng ®ãn tiÕp kh¸ch du lÞch. - Thø ba: ®µo t¹o vÒ kinh doanh du lÞch. Néi dung nµy tËp trung chñ yÕu vµo viÖc trang bÞ cho ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng kh¶ n¨ng ph©n tÝch thÞ tr­êng cung vµ cÇu; x©y dùng vµ c¶i thiÖn s¶n phÈm ®¸p øng nhu cÇu kh¸ch du lÞch; x©y dùng vÞ trÝ s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng; x¸c ®Þnh møc gi¸ phï hîp; ký kÕt hîp ®ång hoÆc quan hÖ ®èi t¸c víi c¸c c«ng ty du lÞch vµ c¸c ®èi t¸c liªn quan.... - Thø t­: ®µo t¹o ngo¹i ng÷. Néi dung nµy chñ yÕu nh»m n©ng cao tr×nh ®é ngo¹i ng÷ cho ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng nh»m t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó hä cã thÓ giao tiÕp ®­îc víi du kh¸ch, ®Æc biÖt lµ mét sè ng«n ng÷ th«ng dông nh­ tiÕng Anh, Ph¸p, §øc, T©y Ban Nha..... Bªn c¹nh ®ã, cßn cÇn ph¶i më c¸c líp n©ng cao tr×nh ®é ®èi víi nh÷ng ng­êi ®· cã kiÕn thøc vÒ ngo¹i ng÷ hoÆc nh÷ng ng­êi tham gia vµo ho¹t ®éng h­íng dÉn du lÞch. - Thø n¨m: ®µo t¹o vÒ xóc tiÕn, qu¶ng b¸. Néi dung nµy nh»m gióp ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng biÕt c¸ch x©y dùng tµi liÖu phôc vô c«ng t¸c xóc tiÕn, qu¶ng b¸ vÒ tæ hîp du lÞch n¬i nµy nh­ tê gÊp, s¸ch, b¸o, sæ tay h­íng dÉn du lÞch.... §ång thêi ®­a ra nh÷ng h×nh thøc tuyªn truyÒn c¬ b¶n nh­ c¬ quan b¸o chÝ, nhµ xuÊt b¶n, h·ng l÷ hµnh, v¨n phßng du lÞch... - Thø s¸u: ®µo t¹o vÒ c¸ch phôc vô c¸c dÞch vô ®Æc biÖt cña c¸c chñ l­u tró dµnh cho kh¸ch du lÞch. Néi dung nµy nh»m cung cÊp kiÕn thøc cho ng­êi d©n ®Æc biÖt lµ c¸c chñ nhµ l­u tró trong c¸ch ®èi xö vµ ch¨m sãc du kh¸ch, kÓ c¶ nh÷ng viÖc nhá nhÆt nh­ cho m­în xe ®¹p, cung cÊp cho kh¸ch nh÷ng th«ng tin vÒ th«ng tin liªn l¹c, v¨n ho¸ vµ lÞch sö cña ®Þa ph­¬ng vµ nh÷ng th«ng tin vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña chñ nhµ vµ kh¸ch du lÞch. - Thø b¶y: h­íng dÉn ng­êi d©n vÒ c¸ch s¾p ®Æt néi thÊt bªn trong nhµ nghØ. Néi dung nµy chñ yÕu cung cÊp th«ng tin vÒ c¸c trang thiÕt bÞ c¬ b¶n; nh÷ng yªu cÇu vÒ gi÷ g×n vÖ sinh gia ®×nh nh­ dän dÑp vµ lau chïi th­êng xuyªn gi­êng, t­êng, trÇn nhµ, cöa sæ, cöa ra vµo, ¸nh s¸ng, ®å ®¹c trong nhµ; trang trÝ nhµ nghØ víi mµu s¾c hµi hoµ, c©n b»ng víi tæng thÓ; phôc vô ®Æc biÖt ®èi víi kh¸ch: n­íc uèng miÔn phÝ, dän gi­êng, c¾m hoa t­¬i trong phßng cho kh¸ch.... - Thø t¸m: h­íng dÉn ng­êi d©n vÒ c¸ch sö dôngc¸c thiÕt bÞ vÖ sinh. Néi dung nµy gióp cho ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng ®­îc ®µo t¹o vÒ yªu cÇu trang thiÕt bÞ c¬ b¶n t¹i c¸c c¬ së phôc vô l­u tró cho du kh¸ch; gi÷ g×n vÖ sinh th­êng xuyªn nh­ dän nhµ vÖ sinh, lau g­¬ng, hép ®ùng giÊy vÖ sinh, phßng t¾m, bån röa mÆt vµ nh÷ng dÞch vô ®Æc biÖt ®èi víi kh¸ch nh­ lau chïi, chuÈn bÞ xµ phßng, giÊy vÖ sinh..... - Thø chÝn: h­íng dÉn phôc vô ¨n uèng cho du kh¸ch. Néi dung nµy h­íng dÉn cho c¸c hé gia ®×nh tæ chøc du lÞch ë nhµ d©n kiÕn thøc vÒ ®Þa ®iÓm phôc vô ¨n s¸ng tèt nhÊt cho kh¸ch du lÞch; c¸ch muèn t×n hiÓu vÒ nhu cÇu ¨n uèng cña du kh¸ch vµ nh÷ng yªu cÇu ®¶m b¶o vÖ sinh trong b÷a ¨n.... - Thø m­êi: ®µo t¹o néi dung liªn quan tíi c¸c quy ®Þnh liªn quan ®Õn ho¹t ®éng l­u tró cña du kh¸ch. Bao gåm nh÷ng quy ®Þnh chung nh­ phßng ch¸y ch÷a ch¸y, kiÓm tra kh¸ch du lÞch vµ nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ ®èi víi kh¸ch du lÞch nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi d©n n¾m vµ thùc hiÖn tèt c¸c quy ®Þnh theo ph¸p luËt..... 3.3.2.2. C¸c h×nh thøc ®µo t¹o Nh­ trªn ®· ph©n tÝch, viÖc ®µo t¹o vÒ c¸c chuyªn m«n vµ nghiÖp vô du lÞch cho ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng t¹i Cóc Ph­¬ng sÏ cã nhiÒu khã kh¨n tr­íc m¾t bëi phÇn lín ng­êi d©n ë ®©y ch­a ®­îc ®µo t¹o bµi b¶n vÒ kiÕn thøc chuyªn m«n, nghiÖp vô du lÞch, giao tiÕp, øng xö vµ ngo¹i ng÷ ®Ó cã thÓ ®¸p øng ngay nhu cÇu phôc vô cña kh¸ch du lÞch. Do vËy, viÖc ®µo t¹o cÇn ph¶i tèi ­u ho¸ mäi h×nh thøc ®µo t¹o kh¸c nhau nh»m gióp cho qu¸ tr×nh ®µo t¹o cña ng­êi d©n t¹i ®©y cã thÓ diÔn ra nhanh nhÊt nh­ng quan träng lµ hiÖu qu¶ ®µo t¹o sÏ ®¹t kÕt qu¶ cao nhÊt. C¸c h×nh thøc ®µo t¹o Êy cã thÓ lµ: Thø nhÊt : ®µo t¹o t¹i chç. §©y lµ h×nh thøc ®µo t¹o mµ Ban ®iÒu hµnh vµ c¸c c¬ quan, ban ngµnh cã liªn quan cã thÓ më c¸c líp häc chuyªn m«n, nghiÖp vô phôc vô du lÞch ngay t¹i n¬i sinh sèng cña ng­êi d©n th«ng qua viÖc mêi Ban qu¶n lý du lÞch hay c¸c chuyªn gia cã kinh nghiÖm vÒ phæ biÕn cho ng­êi d©n nh÷ng kinh nghiÖm vµ c¸c thao t¸c vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô du lÞch. Thø hai : ®µo t¹o th«ng qua viÖc göi con em cña ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng tíi c¸c tr­êng häc cã ®µo t¹o vÒ du lÞch t¹i c¸c tØnh ®Þa ph­¬ng hoÆc vïng l©n cËn, ®Æc biÖt lµ c¸c tr­êng cã ®µo t¹o du lÞch t¹i Hµ Néi. §©y lµ h×nh thøc ®µo t¹o kÕt hîp nh­ng sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ cao v× sau khi kÕt thóc kho¸ häc c¸c em cã thÓ vÒ ®Þa ph­¬ng ®Ó lµm viÖc vµ phæ biÕn, truyÒn ®¹t cho nh÷ng ng­êi kh¸c trong tæ hîp. Nh­ vËy, viÖc t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c em ®i häc chuyªn m«n nghiÖp vô t¹i c¸c tr­êng cã ®µo t¹o chuyªn s©u vÒ du lÞch kh«ng nh÷ng gióp cho nghiÖp vô cña chÝnh b¶n th©n c¸c em mµ cßn n©ng cao cho c¶ c¸c tæ viªn kh¸c. Thø ba : Ban ®iÒu hµnh cã thÓ kÕt hîp víi Ban Qu¶n lý du lÞch t¹i v­ên quèc gia Cóc Ph­¬ng ký kÕt c¸c hîp ®ång víi c¬ së ®µo t¹o theo thùc tÕ phôc vô du lÞch t¹i tæ hîp hoÆc tæ chøc c¸c líp ®µo t¹o ng¾n h¹n cho ng­êi d©n theo ®Æc ®iÓm, yªu cÇu cña tõng bé phËn hoÆc ban ®iÒu hµnh còng cã thÓ kÕt hîp víi c¸c ban ngµnh kh¸c tæ chøc cho c¸c häc viªn trong tæ hîp ®i tham quan, häc tËp t¹i c¸c ®iÓm cã ho¹t ®éng du lÞch céng ®ång ph¸t triÓn. VÝ dô nh­ c¸c m« h×nh ph¸t du lÞch t¹i Sapa vµ Mai Ch©u... Nh­ vËy, cã ®µo t¹o ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng ®Æc biÖt lµ ng­êi nghÌo thùc hiÖn tèt c¸c kü n¨ng phôc vô du lÞch th× khi ®­a vµo ho¹t ®éng, tæ hîp du lÞch t¹i Cóc Ph­¬ng míi cã c¬ héi ph¸t triÓn l©u dµi vµ bÒn v÷ng. ChÝnh ®iÒu nµy sÏ lµm cho ho¹t ®éng du lÞch n¬i ®©y ®­a ra ®­îc nh÷ng s¶n phÈm du lÞch ®Æc s¾c vµ phong phó tõ ®ã ng­êi d©n t¨ng thªm c¬ héi cã thªm viÖc lµm vµ ®Èy nhanh c«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cña m×nh. 3.4. §Çu t­ 3.4.1. C¸c h¹ng môc ®Çu t­ chñ yÕu 3.4.1.1. C¬ së h¹ tÇng §Ó thu hót, ®¸p øng nhu cÇu vµ ®Ó nh»m mang l¹i cho kh¸ch du lÞch nh÷ng Ên t­îng tèt ®Ñp vÒ tæ hîp du lÞch t¹i Cóc Ph­¬ng th× viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng t¹i ®©y hÕt søc cÇn thiÕt. ViÖc x©y dùng nµy chñ yÕu tËp trung vµo n©ng cÊp hÖ thèng ®­êng bé, ®iÖn, n­íc sinh ho¹t, tr¹m y tÕ, b·i ®ç xe .... Bëi kh¸ch du lÞch mÆc dï ®i du lÞch víi ý ®Þnh ban ®Çu lµ ®Ó th­ëng thøc c¸c gi¸ trÞ tµi nguyªn n¬i mµ hä ®Õn nh­ng l¹i kh«ng ®­îc ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c nhu cÇu tèi thiÓu th× dï cho c¸c tµi nguyªn du lÞch ë ®©y cã phong phó vµ hÊp dÉn ®Õn mÊy th× còng bÞ gi¶m ®i søc hÊp dÉn cña chÝnh nã. 3.4.1.2. C¬ së vËt chÊt kü thuËt Bªn c¹nh c¬ së h¹ tÇng th× c¬ së vËt chÊt kü thuËt l¹i ®ãng vai trß qua träng trong viÖc quyÕt ®Þnh chÊt l­îng s¶n phÈm du lÞch cña tæ hîp du lÞch n¬i ®©y vµ nh÷ng Ên t­îng ®Ó l¹i cña du kh¸ch. ChÝnh v× vËy, muèn cã ®­îc mét tæ hîp du lÞch ho¹t ®éng chuyªn nghiÖp vµ ®¶m b¶o chÊt l­îng, c¸c hé gia ®×nh trong tæ hé cÇn ®­îc ®Çu t­ ®Ó c¶i thiÖn n¬i ë cña m×nh nh»m phôc vô nhu cÇu l­u tró cña kh¸ch du lÞch nh­: c¸c trang thiÕt bÞ gia ®×nh nh­ tivi, m¸y nãng l¹nh, ch¨n, ga, gèi ®Öm....; c¸c dông cô nÊu ¨n vµ phôc vô ¨n uèng cho kh¸ch du lÞch vµ ®Æc biÖt lµ khu vÖ sinh..... Cã nh­ vËy th× kh¸ch du lÞch míi cã mong muèn ë l¹i vµ sö dông c¸c dÞch vô cña tæ hîp. 3.4.1.3. Ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn VÒ ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn, tæ hîp sÏ thu hót nguån vèn ®Çu t­ vµ cho vay vµ ­u tiªn ®Ó gióp mét sè hé gia ®×nh cã vèn ®Ó mua xe ®¹p nh»m ®¸p øng nhu cÇu ®i tham quan, d· ngo¹i b»ng xe ®¹p cña du kh¸ch. Ngoµi ra, nguån vèn ®Çu t­ cßn cÇn tËp trung vµo viÖc x©y dùng mét b·i tr«ng gi÷ c¸c ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn cho c¸c ®oµn kh¸ch ®Õn tham quan vµ du lÞch t¹i Cóc Ph­¬ng. Tuy nhiªn, viÖc vËn hµnh vµ qu¶n lý b·i ®ç xe nµy sÏ do ng­êi d©n nghÌo lµm chñ d­íi sù ®iÒu hµnh vµ gi¸m s¸t cña Ban ®iÒu hµnh chung trong tæ hîp. Nh­ vËy, so víi c¸c h×nh thøc ®Çu t­ kh¸c, th× viÖc ®Çu t­ cho ng­êi d©n vay vèn mua c¸c ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn vµ x©y dùng b·i tr«ng gi÷a c¸c ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn sÏ kh«ng chiÕm qu¸ nhiÒu nguån vèn ®Ó x©y dùng tæ hîp. H¬n n÷a, viÖc ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch du lÞch sÏ trë nªn dÔ dµng, gän nhÑ, ®¬n gi¶n vµ nhanh quay vßng vèn h¬n. 3.4.2. Nguån vèn ®Çu t­ Cã thÓ nãi, viÖc x©y dùng mét tæ hîp du lÞch t¹i Cóc Ph­¬ng sÏ kh«ng thu hót vèn ®Çu t­ lín nh­ x©y dùng mét khu du lÞch hay mét khu gi¶i trÝ... Do vËy, cã thÓ thu hót, huy ®éng vèn ®Çu t­ ®Ó x©y dùng tæ hîp du lÞch nµy qua nhiÒu ph­¬ng thøc: 3.4.2.1. Tõ ng©n s¸ch Do viÖc x©y dùng tæ hîp t¹i Cóc Ph­¬ng cã ý nghÜa kinh tÕ - x· héi to lín, ®Æc biÖt trong ph¸t triÓn céng ®ång, t¹o viÖc lµm cho ng­êi d©n vµ xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo... nªn chÝnh quyÒn trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng cÇn quan t©m ®Çu t­ vµo lÜnh vùc nµy b»ng c¸ch cho ng­êi d©n vay vèn ­u ®·i víi l·i suÊt thÊp, dµi h¹n. H×nh thøc ®Çu t­ chñ yÕu tËp trung vµo viÖc hoµn thiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch, ®µo t¹o, båi d­ìng lao ®éng, tuyªn truyÒn, xóc tiÕn qu¶ng b¸ vµ n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng nh­: ®­êng giao th«ng, ®iÖn, n­íc, viÔn th«ng....Sè vèn nµy sÏ cã gi¸ trÞ vµ ý nghÜa to lín, gãp phÇn t¨ng thu nhËp, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi d©n... 3.4.2.2. Tõ hç trî cña c¸c tæ chøc quèc tÕ Ngoµi sù ®Çu t­ cña vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng, viÖc ®Çu t­ x©y dùng tæ hîp du lÞch t¹i Cóc Ph­¬ng còng cÇn nhËn ®­îc sù quan t©m cña nhiÒu c¬ quan, tæ chøc ph¸t triÓn quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ c¸c tæ chøc quèc tÕ quan t©m ®Õn sù ph¸t triÓn céng ®ång vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo t¹i c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Thêi gian qua ®· cã mét sè tæ chøc quèc tÕ quan t©m ®Õn lÜnh vùc nµy nh­ c¬ quan ph¸t triÓn h¶i ngo¹i NhËt B¶n (JODC) vµ tËp ®oµn ng©n hµng quèc tÕ NhËt B¶n (JBIC) ®· ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ t¹i Th¸i Lan, trong ®ã tËp trung ph¸t triÓn ch­¬ng tr×nh du lÞch nhµ d©n. T¹i ViÖt Nam, tæ chøc ph¸t triÓn Hµ Lan (SNV) vµ c¬ quan hîp t¸c ph¸t triÓn BØ ®· b­íc ®Çu hç trî ph¸t triÓn du lÞch céng ®ång nh»m xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo t¹o Mai Ch©u (Hoµ B×nh) vµ HuÕ. Trong t­¬ng lai, tæ hîp du lÞch t¹i Cóc Ph­¬ng cã thÓ kªu gäi sù hç trî ®Çu t­ cña c¸c c¬ quan, tæ chøc quèc tÕ trªn vµ c¸c tæ chøc kh¸c nh­ tæ chøc du lÞch thÕ giíi (UNWTO), Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ (ADB), c¬ quan hîp t¸c quèc tÕ T©y Ban Nha (AECI)....th«ng qua viÖc tæ chøc héi nghÞ, héi th¶o, c¸c kho¸ ®µo t¹o vÒ kinh nghiÖm ph¸t triÓn du lÞch céng ®ång nh»m n©ng cao nhËn thøc vµ båi d­ìng kiÕn thøc cho c¸c c¬ quan qu¶n lý vµ ng­êi d©n vÒ c¸ch thøc phôc vô du lÞch vµ ph¸t triÓn du lÞch l©u dµi. 3.4.2.3. Tõ c¸c tæ chøc tËp thÓ vµ c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc §©y lµ mét kªnh thu hót ®Çu t­ hiÖu qu¶ v× c¸c doanh nghiÖp trong n­íc hiÓu rÊt râ vÒ ®iÒu kiÖn, m«i tr­êng ®Çu t­, tiÒm n¨ng du lÞch cña Cóc Ph­¬ng còng nh­ ng­êi d©n n¬i ®©y. H¬n n÷a, vèn ®Çu t­ ®Ó x©y dùng tæ hîp kh«ng qu¸ lín, phï hîp víi kh¶ n¨ng cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. Bªn c¹nh viÖc c¸c hé gia ®×nh d©n c­ cã thÓ tù huy ®éng ®­îc vèn, c¸c hé nghÌo cã thÓ ®­îc phÐp vay ­u ®·i t¹i ng©n hµng víi l·i suÊt thÊp, dµi h¹n ®Ó ph¸t triÓn du lÞch, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Bªn c¹nh ®ã, tæ hîp còng cÇn kªu gäi sù ®Çu t­ cña c¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc n­íc ngoµi, ®Æc biÖt lµ bé phËn ng­êi d©n ViÖt kiÒu ®ang sinh sèng t¹i c¸c quèc gia kh¸c nhau trªn thÕ giíi. §©y lµ mét bé phËn g¾n bã kh¨ng khÝt víi d©n téc. H¬n n÷a, hiÖn nay ChÝnh phñ ®ang t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho KiÒu bµo cña c¶ n­íc hiÖn ®ang sinh sèng t¹i mäi quèc gia trªn thÕ giíi vÒ ViÖt Nam ®Çu t­ vµ lµm ¨n. Do vËy, ®©y còng lµ mét c¬ héi tèt ®Ó tæ hîp kªu gäi nguån vèn ®Çu t­ ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn tæ hîp. ChÝnh v× vËy, ®©y lµ mét kªnh thu hót ®Çu t­ rÊt hiÖu qu¶, bÒn v÷ng v× khi ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng lµ nh÷ng ng­êi chñ kinh doanh du lÞch hoÆc cung cÊp c¸c dÞch vô cho kh¸ch du lÞch, hä sÏ tÝch cùc h¬n trong viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng tù nhiªn, x· héi. B¶n th©n kh¸ch du lÞch còng thÊy thÝch thó h¬n khi ®­îc tham gia vµo c¸c tour du lÞch mµ cã sù hiÖn diÖn cña ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng. Cã thÓ nãi, ng­êi d©n t¹i Cóc Ph­¬ng hoµn toµn cã kh¶ n¨ng ®Çu t­ x©y dùng mét tæ hîp du lÞch ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ nÕu cã sù h­íng dÉn cña c¸c c¬ quan nhµ n­íc vµ cã kiÕn thøc chuyªn ngµnh vÒ du lÞch. 3.5. Ph­¬ng ¸n ho¹t ®éng Ho¹t ®éng C¸c bªn tham gia Tªn ho¹t ®éng Miªu t¶ cô thÓ 1. Thu hót céng ®ång - Th«ng b¸o cho ng­êi d©n vÒ kÕ ho¹ch x©y dùng tæ hîp - ThuyÕt phôc vµ gi¶i thÝch cho ng­êi d©n nh÷ng lîi Ých cña viÖc x©y dùng tæ hîp du lÞch n¬i ®©y. - ThuyÕt phôc ng­êi d©n tham gia nhiÖt t×nh vµo kÕ ho¹ch x©y dùng tæ hîp - Toµn bé ng­êi d©n cña c¸c x· tham gia - Uû ban nh©n d©n cña c¸c x· tham gia - C¸c chuyªn gia t­ vÊn ph¸t triÓn du lÞch 2. Kh¶o s¸t thùc tÕ Kh¶o s¸t ®Þa bµn sinh sèng vµ c¸c gi¸ trÞ, b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc cã thÓ khai th¸c ®­îc vµo phôc vô ho¹t ®éng du lÞch - C¸c chuyªn gia du lÞch - §¹i diÖn cña c¸c x· tham gia x©y dùng tæ hîp - §¹i diÖn ng­êi d©n cña c¸c x· 3.ChuÈn bÞ néi dung, tµi liÖu tËp huÊn - Kü n¨ng ®ãn tiÕp kh¸ch - Ban ®iÒu hµnh chung - Ban qu¶n lý du lÞch t¹i v­ên quèc gia Cóc Ph­¬ng - C¸c chuyªn gia du lÞch - X· cö nhãm tr­ëng - V¨n ho¸ øng xö vµ së thÝch cña kh¸ch du lÞch quèc tÕ - H­íng dÉn viªn ®Þa ph­¬ng vµ sù hÊp dÉn cña tuyÕn, ®iÓm du lÞch - Nhµ nghØ, V¨n ho¸ Èm thùc vµ c¸c dÞch vô du lÞch lµng b¶n. - Mét sè ho¹t ®éng du lÞch 4. Tæ chøc tËp huÊn 5 néi dung ®· chuÈn bÞ ë trªn C¸c c¸n bé hoÆc c¸c chuyªn gia ®­îc mêi lu©n phiªn truyÒn ®¹t 5 bµi häc ®· ®­îc ph©n c«ng so¹n th¶o 5. Tham quan m« h×nh Tham quan m« h×nh b¶n L¸c Mai Ch©u, häc tËp c¸ch ®ãn tiÕp, phôc vô kh¸ch, giao l­u v¨n nghÖ vµ s¶n xuÊt, b¸n hµng l­u niÖm - §¹i diÖn cña c¸c x· tham gia x©y dùng tæ hîp - §¹i diÖn ng­êi d©n cña c¸c x· 7. TËp huÊn cho h­íng dÉn viªn vµ ng­êi nÊu ¨n TËp huÊn vµ thùc hµnh t¹i c¬ së du lÞch - C¸c tæ viªn trong tæ h­íng dÉn vµ tæ phôc vô l­u tró vµ ¨n uèng 8. Mua s¾m trang thiÕt bÞ phôc vô kh¸ch Mua xe ®¹p UBND x· cö ng­êi chØ ®¹o c¸c hé d©n thùc hiÖn §¹i diÖn c¸c x·, th«n cã nhµ nghØ Mua dông cô nÊu ¨n Mua §Öm, ga Mua c¸c bé ch¨n, mµn, gèi 9. X©y dùng nhµ t¾m, nhµ vÖ sinh cho kh¸ch X©y dùng c«ng tr×nh vÖ sinh nhá t¹i nhµ d©n ®­îc lùa chän cho kh¸ch nghØ l¹i - Ban ®iÒu hµnh chØ ®¹o - C¸c x· viªn thùc hiÖn 9. In Ên s¬ ®å cÇm tay cho du kh¸ch S¬ ®å tuyÕn ®i, c¸c b¶n, ®iÓm tham quan kÌm theo th«ng tin giíi thiÖu - Ban ®iÒu hµnh phèi hîp víi ban qu¶n lý v­ên quèc gia Cóc Ph­¬ng 9. Tæ chøc buæi häp x©y dùng quy chÕ cho c¸c th«n b¶n - Häp bµn ®Ó ®­a ra c¸c quy ®Þnh vµ quy chÕ ho¹t ®éng chung cña tæ hîp. - Ban ®iÒu hµnh chung - Ban qu¶n lý v­ên - C¸c ®¹i do c¸c tæ hîp cö tuyÓn 3.6. Quan hÖ gi÷a tæ hîp du lÞch víi VQG Cóc Ph­¬ng VQG Cóc Ph­¬ng phèi hîp víi tæ hîp du lÞch cã tr¸ch nhiÖm tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸, ®­a kh¸ch ®Õn víi tæ hîp nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho céng ®ång ®Þa ph­¬ng cã c¬ héi thu hót vµ phôc vô kh¸ch du lÞch ®Õn víi tæ hîp cña m×nh. Toµn bé lîi nhuËn tõ c¸c dÞch vô du lÞch do céng ®ång c¸c th«n b¶n tù thu vµ ph©n phèi trong néi bé céng ®ång theo tho¶ thuËn do th«n b¶n x©y dùng trªn tinh thÇn mang l¹i: * Lîi Ých cho nh÷ng gia ®×nh vµ c¸c c¸ nh©n trùc tiÕp tham gia c¸c ho¹t ®éng du lÞch: - Mét sè c¸ nh©n cã thªm thu nhËp tõ dÞch vô ®­a dÉn kh¸ch (dÞch vô h­íng dÉn), trÌo m¶ng trªn s«ng ... - Nh÷ng gia ®×nh ®­îc lùa chän lµ ®iÓm cho kh¸ch nghØ l¹i (Homestay) cã ®iÒu kiÖn t¨ng thu nhËp tõ dÞch vô phôc vô ngñ nghØ. - Nh÷ng gia ®×nh kinh doanh dÞch vô hµng ho¸, ¨n, uèng cã thªm thu nhËp tõ phÇn l·i cña c¸c dich vô nµy. - C¸c c¸ nh©n tham gia ho¹t ®éng v¨n nghÖ cã thªm thu nhËp tõ nguån thu dÞch vô nµy. * Lîi Ých chung cho c¶ céng ®ång - Cã ®­îc nguån thu ®­îc trÝch tõ lîi nhuËn c¸c dÞch vô ®Ó x©y dùng c¸c quü cho th«n b¶n, x· phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng cña céng ®ång (sè phÇn tr¨m ®­îc trÝch l¹i tõ lîi nhuËn c¸c dÞch vô ®­îc quy ®Þnh trong b¶n tho¶ thuËn cña c¸c th«n b¶n) - Th«ng qua ho¹t ®éng du lÞch céng ®ång cã c¬ héi ®Ó giao l­u v¨n ho¸ - T¹o thªm viÖc lµm, thu hót lao ®éng, h¹n chÕ ho¹t ®éng tiªu cùc. gãp phÇn lµm tèt c«ng t¸c an ninh t¹i ®Þa ph­¬ng. VQG Cóc Ph­¬ng chØ thu duy nhÊt kho¶n phÝ h­íng dÉn (NÕu sö dông h­íng dÉn viªn cña V­ên dÉn kh¸ch ®Õn) ®Ó tr¶ trùc tiÕp cho h­íng dÉn viªn. Kh¸ch du lÞch ®Õn c¸c th«n b¶n ph¶i ®­îc ®¶m b¶o ®ñ c¸c thñ tôc ®¨ng ký, kª khai vµ ®­îc qu¶n lý theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh. VQG cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp víi ®Þa ph­¬ng h­íng dÉn c¸c céng ®ång th«n b¶n thùc hiÖn theo ®óng thñ tôc quy ®Þnh. Tr­êng hîp du kh¸ch do VQG ®­a ®Õn th× c¸c khu tæ hîp du lÞch ph¶i hoµn tÊt viÖc kª khai danh s¸ch vµ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt cña tõng ®oµn kh¸ch vµ h­íng dÉn céng ®ång thùc hiÖn b­íc ®¨ng ký tiÕp theo. H­íng dÉn viªn cña tæ hîp cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp qu¶n lý du kh¸ch trong thêi gian l­u l¹i tæ hîp cña m×nh. 3.7. C«ng t¸c qu¶ng c¸o HiÖn nay, c«ng t¸c xóc tiÕn, qu¶ng b¸ ®ãng vai trß quan träng trong ph¸t triÓn du lÞch v× nã gióp cho kh¸ch du lÞch biÕt thªm vÒ nh÷ng s¶n phÈm du lÞch míi, nh÷ng ®iÓm ®Õn du lÞch ®Ó tõ ®ã hä cã quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n cho nh÷ng chuyÕn du lÞch cña m×nh. ChÝnh v× vËy, tæ hîp du lÞch t¹i Cóc Ph­¬ng còng cÇn ph¶i ¸p dông c¸c h×nh thøc qu¶ng b¸, xóc tiÕn kh¸c nhau ®Ó giíi thiÖu vÒ m×nh. Tuy nhiªn, kh¸c víi viÖc qu¶ng c¸o c¸c khu du lÞch vµ c¸c khu gi¶i trÝ kh¸c, tæ hîp du lÞch tai Cóc Ph­¬ng cÇn cã c¸c c«ng cô qu¶ng b¸, xóc tiÕn cô thÓ nh­ sau: 3.7.1. X©y dùng website vÒ c¸c h×nh thøc phôc vô du lÞch cña tæ hîp: Trang web nµy bao gåm c¸c th«ng tin vÒ c¸c tuyÕn ®iÓm du lÞch hÊp dÉn; c¸c c¬ së l­u tró vµ ¨n uèng trong ®ã cã ®Þa chØ vµ h×nh ¶nh ®Ó kh¸ch du lÞch tiÖn lùa chän vµ liªn hÖ. Bªn c¹nh ®ã, trang web nµy cßn cÇn ®­îc dÞch ra nhiÒu thø tiÕng trªn thÕ giíi nh­: Anh, Ph¸p, §øc, NhËt... nh»m h­íng tíi nh÷ng thÞ tr­êng th­êng quan t©m vµ ®Õn VQG Cóc Ph­¬ng ®«ng nhÊt. 3.7.2. Xóc tiÕn qua c¸c héi chî, héi nghÞ vµ héi th¶o: Khi ®­a vµo ho¹t ®éng, tæ hîp du lÞch cña Cóc Ph­¬ng nªn kÕt hîp víi Ban du lÞch VQG Cóc Ph­¬ng x©y dùng vµ thiÕt kÕ tê r¬i, tËp gÊp vÒ m« h×nh du lÞch ë ®©y hoÆc lång ghÐp giíi thiÖu trong nh÷ng Ên phÈm, tµi liÖu tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸ chung vµ ®em ph©n ph¸t cho kh¸ch du lÞch t¹i c¸c héi chî, héi th¶o vµ c¸c héi nghÞ vÒ du lÞch. Tuy nhiªn, nh÷ng Ên phÈm nµy còng cÇn ®­îc dÞch ra nhiÒu thø tiÕng trªn thÕ giíi nh»m thu hót nhiÒu tËp kh¸ch kh¸c nhau. 3.7.3. Xóc tiÕn qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng: §©y lµ h×nh thøc xóc tiÕn qu¶ng b¸ th«ng qua viÖc lµm phim qu¶ng b¸ ph¸t trªn ®µi truyÒn h×nh trong n­íc vµ ngoµi n­íc, viÕt bµi, ¶nh, phãng sù ®¨ng t¶i trªn b¸o chÝ trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng trong n­íc vµ ngoµi n­íc. Hay tæ hîp du lÞch ë ®©y còng cã thÓ x©y dùng mét ch­¬ng tr×nh riªng ph¸t th­êng kú trªn ®µi truyÒn h×nh, ®µi ph¸t thanh hoÆc c¸c chuyªn môc riªng vÒ du lÞch ®¨ng trªn c¸c t¹p chÝ, b¸o du lÞch. 3.7.4. Xóc tiÕn qua chÝnh du kh¸ch: Khi tæ hîp du lÞch cña Cóc Ph­¬ng ®i vµo ho¹t ®éng, th× ho¹t ®éng du lÞch ë ®©y l¹i mang tÝnh ®Æc thï. §ã lµ viÖc du kh¸ch sÏ ®­îc sinh ho¹t vµ giao l­u trùc tiÕp víi chÝnh céng ®ång ng­êi d©n n¬i ®©y nªn nh÷ng Ên t­îng ®Ó l¹i th­êng s©u ®Ëm vµ ®Æc biÖt trong t©m trÝ cña du kh¸ch. NÕu tæ hîp lµm tèt c«ng t¸c phôc vô cña m×nh vµ ®Ó l¹i Ên t­îng tèt cho kh¸ch du lÞch th× chÝnh du kh¸ch sÏ kÓ l¹i nh÷ng tr¶i nghiÖm quý b¸u cña b¶n th©n hä cho ng­êi th©n, b¹n bÌ, ®ång nghiÖp hoÆc trªn nh÷ng trang web chuyªn vÒ du lÞch. §©y cã thÓ lµ mét kªnh th«ng tin h÷u hiÖu vµ thùc tÕ nhÊt ®èi víi c«ng t¸c tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o cña tæ hîp du lÞch ë Cóc Ph­¬ng. 3.8. KiÕn nghÞ §Ó m« h×nh trë nªn kh¶ thi, cÇn cã c¬ chÕ vµ m«i tr­êng thuËn lîi. Cô thÓ lµ: * ChÝnh s¸ch cho vay vèn ­u ®·i Nhµ n­íc vµ ChÝnh Phñ còng nh­ mäi ban ngµnh kh¸c nhau cã liªn quan nªn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ng­êi d©n t¹i Cóc Ph­¬ng cã c¬ héi tham gia vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng phôc vô du lÞch nh»m thóc ®Èy c«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho c¸c ®Þa ph­¬ng n¬i ®©y. Cô thÓ, Nhµ n­íc, ChÝnh phñ vµ c¸c ban ngµnh liªn quan nªn t¹o ra c¬ chÕ th«ng tho¸ng vÒ c¸c mÆt nh­ thñ tôc hµnh chÝnh, c¸ch thøc ®¨ng ký tham gia vµ ®Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch cho ng­êi d©n nghÌo n¬i ®©y cã ®iÒu kiÖn ®­îc vay vèn víi l·i xuÊt thÊp vµ thêi gian dµi h¹n... ®Ó hä cã thêi gian ®Çu t­ vµ thu håi l¹i vèn. §ång thêi, ®Ó nh÷ng nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi còng nh­ nh÷ng ng­êi ViÖt Nam sinh sèng t¹i n­íc ngoµi cã c¬ chÕ th«ng tho¸ng, ®¬n gi¶n vµ thuËn lîi ®Ó hä ®Çu t­ cho tæ hîp du lÞch t¹i Cóc Ph­¬ng. Cã nh­ vËy th× ng­êi d©n n¬i ®©y míi m¹nh d¹n vµ quyÕt t©m tham gia vµo tæ hîp du lÞch cña m×nh. * Hç trî vµ hîp t¸c cña Ban Du lÞch VQG Cóc Ph­¬ng Cã thÓ viÖc x©y dùng c¸c tæ hîp phôc vô du lÞch t¹i ®©y sÏ lµm ¶nh h­ëng tíi ho¹t ®éng du lÞch hiÖn t¹i cña V­ên. Nh­ng xÐt vÒ khÝa c¹nh l©u dµi, ®©y còng cã thÓ lµ mét h­íng ®i tèt ®Ó ho¹t ®éng du lÞch t¹i V­ên cã thÓ ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n. Bëi hiÖn nay, ho¹t ®éng du lÞch cña V­ên vÉn ®ang diÔn ra mét c¸ch manh món, ho¹t ®éng du lÞch sinh th¸i th× ch­a ®óng nghÜa. Do vËy, Ban du lÞch cña V­ên nªn phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c tæ hîp, thËm chÝ b»ng kinh nghiÖm cña m×nh h­íng dÉn c¸c tæ hîp thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô phôc vô cña m×nh. Cã nh­ vËy, chÊt l­îng s¶n phÈm còng nh­ chÊt l­îng phôc vô trong ho¹t ®éng du lÞch n¬i ®©y míi ®­îc ®¶m b¶o vµ mang mét mµu s¾c riªng biÖt. §ång thêi, ®©y còng lµ c¬ héi gióp cho V­ên cã ®iÒu kiÖn thu hót ®­îc nhiÒu kh¸ch du lÞch h¬n cßn ng­êi d©n nghÌo l¹i cã c¬ héi c¶i thiÖn vµ n©ng cao ®êi sèng cña m×nh th«ng qua qu¸ tr×nh tham gia vµo ho¹t ®éng phôc vô du lÞch. * N©ng cao nhËn thøc cña c­ d©n V× môc ®Ých chÝnh cña viÖc x©y dùng tæ hîp du lÞch t¹i Cóc Ph­¬ng lµ gióp cho céng ®ång d©n c­ thuéc c¸c x· vïng ®Öm, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng­êi d©n nghÌo n¬i ®©y cã c¬ héi c¶i thiÖn vµ n©ng cao ®êi sèng cña chÝnh b¶n th©n m×nh. Do vËy, ®ßi hái ng­êi d©n n¬i ®©y ph¶i cã nhu cÇu thùc sù vµ quyÕt t©m x©y dùng, ph¸t triÓn c¸c tæ hîp cña m×nh mét c¸ch l©u dµi vµ bÒn v÷ng. Cô thÓ, mçi tæ viªn trong tæ hîp cÇn cã th¸i ®é l¹c quan, nghiªm tóc trong viÖc häc tËp c¸c kinh nghiÖm còng nh­ c¸c chuyªn m«n vµ nghiÖp vô phôc vô du lÞch. §ång thêi thùc hiÖn nghiªm tóc vµ ®óng môc ®Ých trong viÖc vay vèn vµ ®Çu t­ vèn vµo x©y dùng tæ hîp. Bªn c¹nh ®ã, sù thµnh c«ng cña viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn tæ hîp cßn ®ßi hái ng­êi d©n ph¶i biÕt ®oµn kÕt, th­¬ng yªu gióp ®ì lÉn nhau vµ ph¶i biÕt g¾n bã vµ phèi hîp nhÞp nhµng víi Ban du lÞch cña VQG Cóc Ph­¬ng ®Ó t¹o ra ®­îc c¸c s¶n phÈm du lÞch víi chÊt l­îng tèt vµ mang tÝnh ®Æc thï ®Þa ph­¬ng. ChØ víi sù quyÕt t©m, th¸i ®é nghiªm tóc vµ sù ®oµn kÕt lÉn nhau vµ ®oµn kÕt víi c¸c bé phËn còng nh­ c¸c ban ngµnh qu¶n lý kh¸c, c¸c tæ hîp phôc vô du lÞch cña ng­êi d©n míi nhanh chãng ®­îc x©y dùng, hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn mét c¸ch l©u dµi vµ bÒn v÷ng. * VÒ ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o ViÖc ®µo t¹o ng­êi d©n t¹i Cóc Ph­¬ng tham gia vµo c¸c tæ hîp du lÞch n¬i ®©y cÇn ph¶i cã mét ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o cô thÓ vµ phï hîp víi yªu cÇu chung cña ho¹t ®éng du lÞch còng nh­ yªu cÇu riªng cña c¸c tæ hîp. Bëi, qu¸ tr×nh ®µo t¹o cho ng­êi d©n n¬i ®©y ®ßi hái chØ trong mét thêi gian ng¾n nh­ng ng­êi d©n sau qu¸ tr×nh ®µo t¹o l¹i vª phôc vô cho chÝnh tæ hîp cña m×nh. Do vËy, viÖc ®µo t¹o cho ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng t¹i ®©y ®ßi hái ph¶i ®i s©u vµo c¸c kü n¨ng, kü x¶o hay cßn gäi lµ c¸c nghiÖp vô vô thÓ vÒ viÖc ®ãn tiÕp, h­íng dÉn vµ phôc vô c¸c nhu cÇu vÒ l­u tró, ¨n uèng còng nh­ c¸c dÞch vô gi¶i trÝ kh¸c. V× thÕ, ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o kh«ng nªn ®­a qu¸ nhiÒu lý thuyÕt vµo trong khi ng­êi d©n l¹i cÇn c¸c kü n¨ng thùc hµnh ngay.... Nh­ vËy, trªn ®©y lµ mét vµi kiÕn nghÞ c¬ b¶n cho viÖc x©y dùng thµnh c«ng c¸c tæ hîp du lÞch v× ng­êi nghÌo t¹i Cóc Ph­¬ng. Cã thÓ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn sÏ cã nhiÒu m©u thuÉn vµ nhiÒu vÊn ®Ò n¶y sinh nh­ng nÕu nh÷ng kiÕn nghÞ c¬ b¶n trªn ®©y ®­îc ®¸p øng th× ch¾c ch¾n viÖc x©y dùng c¸c tæ hîp du lÞch nµy sÏ gÆp nhiÒu thuËn lîi vµ nhanh chãng mang l¹i c¬ héi xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho ng­êi d©n n¬i ®©y. TiÓu kÕt ch­¬ng III Trªn c¬ së ph©n tÝch thùc tr¹ng ph¸t triÓn du lÞch t¹i Cóc Ph­¬ng nãi chung vµ mèi quan hÖ gi÷a céng ®ång ®Þa ph­¬ng vµ ho¹t ®éng du lÞch t¹i Cóc Ph­¬ng nãi riªng, ch­¬ng 3 cña luËn v¨n ®· tiÕn hµnh x©y dùng mét m« h×nh du lÞch víi c¸c tæ hîp dÞch vô kh¸c nhau nh»m gióp céng ®ång ®Þa ph­¬ng t¹i ®©y thùc hiÖn thµnh c«ng c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cña m×nh. Bªn c¹nh ®ã, ch­¬ng nµy cßn ®­a ra nh÷ng biÖn ph¸p nh»m thu hót nguån vèn ®Çu t­, ®µo t¹o nguån nh©n lùc còng nh­ c¸c biÖn ph¸p xóc tiÕn qu¶ng b¸... nh»m gióp c¸c tæ hîp dÞch vô ®­a ra ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ vµ l©u dµi. KÕt luËn X©y dùng m« h×nh du lÞch v× ng­êi nghÌo t¹i v­ên quèc gia Cóc Ph­¬ng lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt nh»m ph¸t triÓn du lÞch céng ®ång t¹i Cóc Ph­¬ng nãi riªng vµ t¹i c¸c v­ên quèc gia, c¸c khu b¶o tån tù nhiªn ë n­íc ta nãi chung. VÒ c¬ b¶n, kÕt qu¶ nghiªn cøu cña luËn v¨n ®· ®¸p øng ®­îc môc tiªu ®Ò ra. §ã lµ: HÖ thèng ho¸ c¸c c¬ së lý luËn vÒ vai trß cña du lÞch tíi vÊn ®Ò xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. TriÓn khai kh¶o s¸t thùc tÕ vµ kh¶o s¸t toµn diÖn vÒ hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn du lÞch t¹i VQG Cóc Ph­¬ng còng nh­ mèi liªn hÖ gi÷a céng ®ång d©n c­ t¹i Cóc Ph­¬ng víi ho¹t ®éng du lÞch. X©y dùng ®­îc mét m« h×nh ph¸t triÓn du lÞch v× ng­êi nghÌo t¹i Cóc Ph­¬ng còng nh­ c¸c biÖn ph¸p nh»m ®­a m« h×nh nµy vµo thùc tÕ ho¹t ®éng. Víi môc ®Ých v× céng ®ång d©n c­ ®Þa ph­¬ng sèng ë vïng ®Öm VQG Cóc Ph­¬ng, mµ chñ yÕu lµ ng­êi nghÌo, m« h×nh ®­îc x©y dùng nh­ mét tæ hîp dÞch vô du lÞch gåm dÞch vô l­u tró (homestay), dÞch vô ¨n uèng, dÞch vô h­íng dÉn... Hi väng r»ng, m« h×nh du lÞch v× ng­êi nghÌo ®­îc ®Ò xuÊt kh«ng chØ cã thÓ ¸p dông ®­îc ë Cóc Ph­¬ng mµ cßn phï hîp vµ cã thÓ ¸p dông ®­îc ë c¸c v­ên quèc gia vµ c¸c khu b¶o tån cña ViÖt Nam hiÖn nay. Tµi liÖu tham kh¶o Tµi liÖu tiÕng ViÖt B¸ch khoa toµn th­, NghÌo vµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn nghÌo ®ãi. Ban Qu¶n lý Du lÞch V­ên Quèc gia Cóc Ph­¬ng, B¸o c¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng du lÞch, tõ n¨m 2002 ®Õn n¨m 2006. Ban Qu¶n lý Du lÞch V­ên Quèc gia Cóc Ph­¬ng, B¸o c¸o vÒ viÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc trong qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng du lÞch, th¸ng 8 n¨m 2007. Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n, V­ên Quèc gia Cóc Ph­¬ng, Dù ¸n hç trî ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i, n©ng cao ®êi sèng cho nh©n d©n vïng ®Öm, gi¶m ¸p lùc ®Õn tµi nguyªn V­ên Quèc gia Cóc Ph­¬ng, 2001 Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­, KÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, Ph­¬ng thøc x¸c ®Þnh chuÈn nghÌo. Côc B¶o vÖ m«i tr­êng, Tµi liÖu giíi thiÖu, h­íng dÉn x©y dùng m« h×nh céng ®ång tham gia b¶o vÖ m«i tr­êng, 2005. Douglas Hainsworth, N©ng cao tiÒm n¨ng cña mèi quan hÖ gi÷a du lÞch vµ nghÌo ®ãi, T¹p chÝ du lÞch ViÖt Nam, th¸ng 5 n¨m 2005. Douglas Hainsworth, Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo th«ng qua du lÞch ®¹i trµ, T¹p chÝ Du lÞch ViÖt Nam, th¸ng 7 n¨m 2006. §¹o Hoµng CÇm vµ Douglas Hainsworth, TriÓn khai s¸ng kiÕn ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cña tæ chøc Du lÞch thÕ giíi WTO t¹i ViÖt Nam, T¹p chÝ du lÞch ViÖt Nam, th¸ng 10 n¨m 2005. §Ò tµi Khoa häc vµ C«ng nghÖ cÊp Bé, Nghiªn cøu m« h×nh du lÞch céng ®ång theo h­íng ph¸t triÓn bÒn v÷ng, 2006. Héi Khoa häc Kü thuËt L©m nghiÖp ViÖt Nam, Héi c¸c v­ên Quèc gia vµ Khu b¶o tån thiªn nhiªn ViÖt Nam, C¸c v­ên quèc gia ViÖt Nam - Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp 2001. Héi th¶o T©y B¾c víi c«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo th«ng qua ph¸t triÓn du lÞch céng ®ång, §iÖn Biªn, th¸ng 5 n¨m 2007. IUNC, SNV vµ ITDR, tuyÓn tËp b¸o c¸o héi th¶o chia sÎ kinh nghiÖm du lÞch céng ®ång t¹i ViÖt Nam, 1998. Juan Ovejero, Xóc tiÕn vµ tiÕp thÞ du lÞch dùa vµo céng ®ång v× ng­êi nghÌo t¹i ViÖt Nam, T¹p chÝ Du lÞch ViÖt Nam, th¸ng 5 n¨m 2006. Juan Ovejero, C¬ së h¹ tÇng phôc vô du lÞch quy m« nhá - C¬ héi gióp xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, T¹p chÝ Du lÞch ViÖt Nam, th¸ng 8 n¨m 2006. Ng©n hµng thÕ giíi, B¸o c¸o vÒ môc tiªu ph¸t triÓn thiªn niªn kû. NguyÔn §øc Hoa C­¬ng, ChiÕn l­îc Marketing du lÞch v× ng­êi nghÌo ë ViÖt Nam, T¹p chÝ Du lÞch ViÖt Nam, th¸ng 9 n¨m 2005. NguyÔn §øc Hoa C­¬ng, ChÝnh s¸ch v× sù bÒn v÷ng cña ngµnh du lÞch vµ lîi Ých ng­êi d©n SaPa, T¹p chÝ Du lÞch ViÖt Nam, th¸ng 6 n¨m 2006. NguyÔn §×nh HoÌ, Ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng, Nxb §¹i häc Quèc gia, 2005. NguyÔn ThÞ Tè Hoa, Ph¸t triÓn du lÞch céng ®ång gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, t¹i Héi th¶o T©y B¾c víi c«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo th«ng qua ph¸t triÓn du lÞch céng ®ång, th¸ng 5 n¨m 2007. Ph¹m Quang H­ng vµ mét sè t¸c gi¶, Nghiªn cøu vËn dông kinh nghiÖm n­íc ngoµi trong viÖc qu¶n lý ph¸t triÓn lo¹i h×nh l­u tró cho kh¸ch du lÞch ë nhµ d©n, ®Ò tµi cÊp ngµnh, 2006. QuyÕt ®Þnh sè 143/2001/Q§-TTG cña Thñ t­íng ChÝnh phñ ngµy 27 th¸ng 9 n¨m 2001, phª duyÖt Ch­¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia xo¸ ®ãi vµ gi¶m nghÌo giai ®o¹n 2001-2005. QuyÕt ®Þnh sè 170/2005/Q§-TTg cña Thñ t­íng ChÝnh phñ ngµy 8 th¸ng 7 n¨m 2005, vÒ viÖc ban hµnh chuÈn nghÌo ¸p dông cho giai ®o¹n 2006 - 2010. QuyÕt ®Þnh sè 1586 cña Côc KiÓm l©m, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, vÒ ®Þnh nghÜa, chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña vïng ®Öm. Tæ chøc ph¸t triÓn Hµ Lan (SNV), B¸o c¸o héi th¶o vÒ Du lÞch céng ®ång t¹i Hµ Néi, , n¨m 2005. Uû ban nh©n d©n x· Kú Phó vµ Cóc Ph­¬ng, B¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn kinh tÕ x· héi n¨m 2006 vµ nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi n¨m 2007 cña x· Kú Phó vµ Cóc Ph­¬ng, huyÖn Nho Quan, Ninh B×nh. Tµi liÖu tiÕng n­íc ngoµi Caroline Ashley, Dilys Roe and Harold Goodwin (April 2001), This policy briefing paper is based on the report: Pro-Poor Tourism Strategies: Making Tourism Work for the Poor. Carsten Huttche, gi¸m ®èc t­ vÊn - Envirinmental Professionals Ltd Singapore t¹i héi th¶o Community base Tourism t¹i Indonesia, 27 -28 th¸ng 6 n¨m 2001 Jakarta Indonesia. Stephanie Thullen t¹i National Workshop vÒ Ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng, ngµy 1-2 th¸ng 11 n¨m 2000 t¹i Tianjin Trung Quèc. C¸c trang web www. iictd.org www. Ecotourdirectory.com www. odi.org.uk www. propoortourism.org.uk www. propoortourism - Kenya.org www. pptpilot.org.za www. snv.org.vn www. vietnamtourism.gov.vn www. vqgCucphuong.com.vn Phô lôc Phô lôc 1: Tµi nguyªn du lÞch t¹i Cóc Ph­¬ng Phô lôc 2: HiÖn tr¹ng ®êi sèng cña c­ d©n vïng ®Öm t¹i Cóc Ph­¬ng Phô lôc 3: Kh¶ n¨ng thu hót vµ ph¸t triÓn du lÞch céng ®ång t¹i Cóc Ph­¬ng Phô lôc 4: Danh s¸ch ban du lÞch VQG Cóc Ph­¬ng STT Hä vµ tªn Tr×nh ®é N¬i c­ tró §¹i häc Trung cÊp S¬ cÊp Viªn chøc 1 Lª Quèc Hoµn x X· Cóc Ph­¬ng 2 §ç T©n C­¬ng x ThÞ x· Ninh B×nh 3 §ç Ngäc Ch©u x ThÞ x· Ninh B×nh 4 Bïi ThÞ LuËn x ThÞ x· Ninh B×nh 5 §inh Phóc Th¸i x HuyÖn Nho Quan 6 Bïi §øc Träng x HuyÖn Nho Quan 7 §µo Nh­ YÕn x X· Cóc Ph­¬ng 8 NguyÔn ThÞ YÕn x ThÞ x· Ninh B×nh Hîp ®ång dµi h¹n 9 §inh Danh H­íng x ThÞ x· Ninh B×nh 10 Bïi V¨n §a x HuyÖn Nho Quan 11 NguyÔn V¨n Hïng x ThÞ x· Ninh B×nh 12 §ç Hång H¶i x ThÞ x· Ninh B×nh 13 L· ThÞ H­ng x HuyÖn Nho Quan 14 Ph¹m Trung Hoµ x HuyÖn Nho Quan 15 Lª ThÞ Chinh x ThÞ x· Ninh B×nh 16 NguyÔn Quang DuyÖt x ThÞ x· Ninh B×nh 17 NguyÔn Mai H­¬ng x X· Cóc Ph­¬ng 18 Ph¹m ThÞ Néi x ThÞ x· Ninh B×nh 19 §inh Minh Ph­ëng x ThÞ x· Ninh B×nh 20 Hoµng ThÞ Quyªn x ThÞ x· Ninh B×nh 21 Bïi Thu Hµ x X· Cóc Ph­¬ng 22 NguyÔn ThÞ Thu x ThÞ x· Ninh B×nh 23 Hoµng Xu©n Thuû x ThÞ x· Ninh B×nh 24 Bïi §øc TiÕn x ThÞ x· Ninh B×nh 25 Bïi V¨n Tr­êng x ThÞ x· Ninh B×nh 26 Ph¹m §¨ng TuÊn x ThÞ x· Ninh B×nh 27 Ph¹m V¨n TuÊn x HuyÖn Nho Quan 28 L­¬ng Dòng ViÖt x HuyÖn Nho Quan 29 Ph¹m V¨n B¶y x ThÞ x· Ninh B×nh Hîp ®ång ng¾n h¹n 30 Ph¹m ThÞ DiÖp x ThÞ x· Ninh B×nh 31 NguyÔn CÈm Th­¬ng x X· Cóc Ph­¬ng 32 §inh V¨n Huyªn x HuyÖn Nho Quan 33 Ph¹m ThÞ LuyÕn x HuyÖn Nho Quan 34 §inh ThÞ H­¬ng x HuyÖn Nho Quan 35 §inh ThÞ Ph­îng x X· Cóc Ph­¬ng 36 Bïi ThÞ H­¬ng TÝch x Vïng ®Öm Tæng céng 10 10 16  Danh môc b¶ng biÓu, h×nh ¶nh vµ biÓu ®å Danh môc b¶ng B¶ng 2.1: Møc cung øng dÞch vô l­u tró ë VQG Cóc Ph­¬ng 46 B¶ng 2.2: L­îng kh¸ch ®Õn tham quan VQG Cóc Ph­¬ng (giai ®o¹n tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2006) 48 B¶ng 2.3: Doanh thu tõ ho¹t ®éng du lÞch t¹i VQG Cóc Ph­¬ng (giai ®o¹n tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2006) 50 B¶ng 2.4: D©n sè vµ sù ph©n bè d©n c­ c¸c x· Cóc Ph­¬ng vµ Kú Phó 54 B¶ng 2.5: T×nh h×nh gi¸o dôc cña x· Kú Phó vµ Cóc Ph­¬ng 55 B¶ng 2.6: C¬ cÊu nhµ ë cña x· Cóc Ph­¬ng vµ Kú Phó 56 B¶ng 2.7: Doanh thu b×nh qu©n hµng n¨m cña b¶n Khanh 62 Danh môc biÓu ®å BiÓu ®å 2.1: Sù t¨ng tr­ëng vÒ kh¸ch du lÞch 49 BiÓu ®å 2.2: Doanh thu tõ ho¹t ®éng du lÞch qua c¸c n¨m 50 Danh môc h×nh ¶nh H×nh 2.1: S¬ ®å vÞ trÝ ®Þa lý cña v­ên quèc gia Cóc Ph­¬ng 39 H×nh 2.2: HÖ ®éng thùc vËt trong v­ên quèc gia Cóc Ph­¬ng 42 H×nh 2.3: Nhµ sµn cña ng­êi d©n téc M­êng t¹i Cóc Ph­¬ng 43 H×nh 2.4: §êi sèng cña ng­êi d©n t¹i x· Cóc Ph­¬ng, huyÖn Nho Quan 57 H×nh 3.2: Kh¸ch du lÞch ®i xe ®¹p tham quan t¹i Cóc Ph­¬ng 73 H×nh 3.1: Cóc Ph­¬ng cã thÓ ph¸t triÓn lo¹i h×nh du lÞch b»ng xe ®¹p 73 hÖ thèng c¸c ch÷ viÕt t¾t PCI : Møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi hµng n¨m HDI : ChØ sè ph¸t triÓn con ng­êi PPT : Du lÞch v× ng­êi nghÌo DFID : Trung t©m ph¸t triÓn Anh quèc UNWTO : Tæ chøc Du lÞch thÕ giíi SPPT : Du lÞch bÒn v÷ng v× ng­êi nghÌo PRLC : Dù ¸n ph¸t triÓn céng ®ång t¹i c¸c vïng d©n téc thiÓu sè NGO : Tæ chøc phi ChÝnh phñ APATUR : HiÖp héi Du lÞch n«ng th«n Paraguay PRONAPA : Ch­¬ng tr×nh quèc gia vÒ hç trî cho c¸c trang tr¹i nhá UDE : Tr­êng §¹i häc Doanh nghiÖp Montevideo IICA : ViÖn Liªn Mü vÒ Hîp t¸c n«ng nghiÖp SUTUR : HiÖp héi Du lÞch n«ng th«n Uruguay VQG : V­ên quèc gia Lêi c¶m ¬n LuËn v¨n víi ®Ò tµi "X©y dùng m« h×nh du lÞch v× ng­êi nghÌo t¹i VQG Cóc Ph­¬ng" lµ kÕt qu¶ häc tËp vµ nghiªnm cøu cña t¸c gi¶ trong kho¸ häc cao häc 2004 - 2007 chuyªn ngµnh Du lÞch t¹i Tr­êng §¹i häc Khoa häc X· héi vµ Nh©n v¨n, §¹i häc Quèc gia Hµ Néi. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ hoµn thµnh luËn v¨n, t¸c gi¶ nhËn ®­îc sù ®Þnh h­íng chuyªn m«n, gîi më h­íng nghiªn cøu vµ sù tËn t×nh chØ b¶o cña phã gi¸o s­ h­íng dÉn, ®· gióp t¸c gi¶ cã ®iÒu kiÖn hoµn thµnh luËn v¨n cña m×nh. T¸c gi¶ xin ®­îc bµy tá sù biÕt ¬n ch©n thµnh ®Õn ThÇy. Víi ®Æc thï ®èi t­îng nghiªn cøu trong luËn v¨n ®ßi hái ph¶i cã qu¸ tr×nh kh¶o s¸t thùc tÕ vµ ®iÒu tra x· héi häc, t¸c gi¶ ®· cã ®­îc sù hî t¸c quý b¸u cña c¸c c¬ quan nghiªn cøu, c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc, Ban Qu¶n lý du lÞch v­ên quèc gia Cóc Ph­¬ng vµ Uû ban nh©n d©n c¸c x· vïng ®Öm t¹i Cóc Ph­¬ng trong tõng néi dung nghiªn cøu cô thÓ. T¸c gi¶ xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì chuyªn m«n cña c¸c ThÇy, C« gi¶ng d¹y trong Khoa Du lÞch häc, Tr­êng Tr­êng §¹i häc Khoa häc X· héi vµ Nh©n v¨n vµ c¸c b¹n ®ång m«n. T¸c gi¶ còng xin göi lêi c¶m ¬n ®Õn c¸c ThÇy, C« ®· gi¶ng d¹y cho líp Cao häc Du lÞch kho¸ 2 (2004 -2007), xin c¶m ¬n gia ®×nh, ®ång nghiÖp, b¹n bÌ ®· hÕt lßng gióp ®ì, ®éng viªn, t¹o mäi ®iÒu kiÖn trong qu¸ tr×nh häc tËp, nghiªn cøu vµ hoµn thµnh luËn v¨n. MôC LôC