Đề tài Mở rộng tín dụng ngân hàng đối với làng nghề tại chi nhánh ngân hàng công thương Hà Tây. Thực trạng và giải pháp

íi c¸c lµng nghÒ: a.. Cho vay qua tæ chøc tÝn dông trung gian: Ng©n hµng cã thÓ më réng h×nh thøc cho vay gi¸n tiÕp th«ng qua viÖc mua l¹i c¸c giÊy vay nî cßn trong h¹n cña c¸c tæ chøc tÝn dông trung gian nh­ c¸c chi nh¸nh NHNo & PTNT, quü tÝn dông nh©n d©n, héi phô n÷, héi cùu chiÕn binh,... v× c¸c lµng nghÒ ë Hµ T©y tr¶i d¶i trªn diÖn réng mµ c¸c phßng giao dÞch cña chi nh¸nh NHCT Hµ T©y chØ tËp trung ë Hµ §«ng. Trong khi ®ã, c¸c tæ chøc tÝn dông trung gian l¹i tá ra cã nh÷ng ­u thÕ nhÊt ®Þnh vÒ ®Þa lý, quan hÖ gÇn gòi,... ®Ó x¸c ®Þnh ®óng ®èi t­îng, nhu cÇu vay vèn vµ n¨ng lùc tr¶ nî tiÒn vay cña kh¸ch hµng. H×nh thøc nµy ®Æc biÖt cã h÷u hiÖu trong tr­êng hîp Ng©n hµng muèn cho vay nh÷ng lµng nghÒ míi ë vÞ trÝ xa mµ Ng©n hµng Ýt cã th«ng tin. b. Cho vay qua c¸c doanh nghiÖp, c«ng ty, cöa hµng cung cÊp nguyªn vËt liÖu vµ thu mua s¶n phÈm cña lµng nghÒ: Cho vay qua ng­êi cung cÊp NVL lµ mét h×nh thøc tµi trî cho ng­êi cung cÊp NVL vµ c¸c c¬ së s¶n xuÊt ë lµng nghÒ th«ng qua viÖc mua l¹i nh÷ng phiÕu b¸n hµng tr¶ gãp. Trªn thùc tÕ, mèi quan hÖ mua b¸n trao ®æi hµng ho¸ gi÷a doanh nghiÖp, hé vµ c¬ së s¶n xuÊt cã thÓ lµ ®· cã quan hÖ tõ tr­íc th× hé vµ c¬ së cung cÊp th«ng tin vÒ ng­êi b¸n hµng cho ng©n hµng tù t×m kiÕm ng­êi cung cÊp. B»ng h×nh thøc cho vay ng©n hµng ch¾c ch¾n sè tiÒn vay ®­îc phôc vô cho viÖc mua nguyªn liÖu hay tiªu thô s¶n phÈm, kh¾c phôc rñi ro ®èi víi tÝn dông gi¸n tiÕp do tÝnh chÊt thÊt th­êng cña nguyªn vËt liÖu vµ thÞ tr­êng tiªu thô c¸c lµng nghÒ. H×nh thøc cho vay nµy cã thÓ tiÕn hµnh nh­ sau: - Ng©n hµng vµ ng­êi cung cÊp NVL tho¶ thuËn c¸c ®iÒu kiÖn b¾t buéc cña phiÕu. - Ng©n hµng gi÷ l¹i mét phÇn (kho¶ng 10-30%) tõ sè tiÒn ph¶i thanh to¸n cho ng­êi cung cÊp NVL vµ hoµn l¹i sau khi ng­êi mua thanh to¸n hÕt nî nh»m n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña ng­êi cung cÊp NVL ®èi víi viÖc gi¸m ®Þnh c¸c phiÕu b¸n hµng tr¶ gãp. - Ng©n hµng ký hîp ®ång mua c¸c phiÕu b¸n hµng tr¶ gãp cña ng­êi cung cÊp NVL, hîp ®ång nµy ph¶i lµ hîp ®ång truy ®ßi. - PhÇn lín l·i thu ®­îc tõ kho¶n tÝn dông nµy ng©n hµng ®­îc h­ëng vµ chØ dµnh cho ng­êi b¸n mét møc hoa hång. Nh­ vËy, cho vay qua ng­êi cung cÊp NVL kh«ng nh÷ng thóc ®Èy c¸c ®¬n vÞ kinh doanh phôc vô lµng nghÒ cã thÓ quay vßng vèn nhanh vµ kh«ng bÞ ®äng vèn mµ cßn gióp ng©n hµng cã thÓ dÔ dµng qu¶n lý ®iÒu hµnh vµ kiÓm so¸t vèn vay. Kinh nghiÖm cña nhiÒu n­íc còng cho thÊy cho vay gi¸n tiÕp qua ng­êi cung cÊp NVL an toµn h¬n so víi cho vay trùc tiÕp c¸c ®¬n vÞ chuyªn cung cÊp nguyªn liÖu hoÆc thu mua s¶n phÈm cña lµng nghÒ còng chÞu tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t kho¶n vay kh«ng tr¶ ®óng h¹n, viÖc t¸i së h÷u, viÖc b¸n c¸c hµng ho¸ t¸i së h÷u. TÊt c¶ nh÷ng viÖc lµm nµy tiÕt kiÖm cho ng©n hµng l­îng thêi gian vµ chi phÝ kh«ng nhá. Tuy nhiªn, ®©y lµ mét h×nh thøc míi, hoµn toµn dùa trªn sù tù nguyÖn cña c¸c bªn. Chñ c¸c c¬ së s¶n xuÊt phÇn lín ®Òu xuÊt th©n tõ thî thñ c«ng lµm ¨n giái, ch­a quen sö dông c¸c lo¹i chøng tõ khi mua b¸n hµng ho¸ nªn ng©n hµng cÇn tuyªn truyÒn phæ biÕn s©u réng h¬n tíi tõng hé s¶n xuÊt vµ c¬ së ®Ó hä thÊy râ ®­îc nh÷ng ­u ®iÓm cña c¸c h×nh thøc vµ thu hót hä tham gia. c.. Cho vay qua tæ, nhãm hîp t¸c: Tæ, nhãm hîp t¸c lµ lo¹i h×nh míi xuÊt hiÖn trong c¸c lµng nghÒ ë Hµ T©y nh÷ng n¨m gÇn ®©y nh­ng ®· tá ra cã ­u thÕ râ rÖt. §Æc tr­ng cña m« h×nh nµy lµ tõ 4 ®Õn 10 hé kÕt hîp víi nhau thµnh lËp tæ s¶n xuÊt vµ bÇu ra mét chñ hé giái nhÊt trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ uy tÝn lµm tæ tr­ëng. Th«ng th­êng, mét tæ hîp t¸c ®¶m nhËn tõ kh©u cung øng nguyªn liÖu, s¶n xuÊt c¸c c«ng ®o¹n kh¸c nhau cña s¶n phÈm ®Õn t×m kiÕm thÞ tr­êng tiªu thô. Ch¼ng h¹n ®Ó lµm ra mét bµn ®Ó ch©n xe m¸y cÇn 6 hé lµm 6 c«ng ®o¹n: thu mua s¾t vôn, ®¸nh bãng gØ s¾t, c¾t vµ c¸n s¾t, hµn bãng vµ mét hé lo kh©u tiªu thô. Ngoµi ra gióp ®ì nhau trong s¶n xuÊt kinh doanh, t×m kiÕm nguyªn liÖu vµ thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm, tæ hîp t¸c cßn cã thÓ kÕt hîp cïng nhau ký chung mét tho¶ thuËn ®Ó vay vèn. Nhê vèn vay, tÊt c¶ sÏ ®Òu t¨ng ®­îc quy m« s¶n xuÊt cña m×nh th«ng qua mét kh©u nµo ®ã ®­îc më réng. Do vËy, tÊt c¶ tæ hîp t¸c còng cã tr¸ch nhiÖm tr¶ nî, cïng cã ý thøc trong viÖc sö dông vèn vay. MÆt kh¸c, tr­íc khi nép hå s¬ vay vèn, tæ hîp t¸c sÏ cïng nhau xem xÐt xin vay bao nhiªu lµ phï hîp víi nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng cña tõng hé vµ cña c¶ tæ. Khi nhËn tiÒn vay, mçi hé ®Ó l¹i 10-25% göi vµo tµi kho¶n ng©n hµng. NÕu kh«ng cã sù cè g× x¶y ra th× sè tiÒn ®ã vÉn lµ cña c¸c hé. Trong tr­êng hîp ®Õn h¹n tr¶ nî mµ cã hé kh«ng thÓ tr¶ ®­îc nî th× sÏ trÝch sè tiÒn ®ã ®Ó tr¶ nî thay. Nh­ vËy, m« h×nh tæ, nhãm ®· buéc c¸c chñ hé ph¶i gi¸m s¸t, ®ång thêi gióp ®ì lÉn nhau trong qu¸ tr×nh sö dông tiÒn vay ®Ó h¹n chÕ rñi ro ph¸t sinh. Bªn c¹nh ®ã, tæ hîp t¸c cßn gióp ng©n hµng trong kh©u thÈm ®Þnh dù ¸n vay vèn cÈn thËn, chu ®¸o ë c¬ së s¶n xuÊt tr­íc khi dù ¸n ®­îc göi lªn ng©n hµng, Ên ®Þnh møc cho vay phï hîp víi nhu cÇu thùc tÕ cña tõng ®èi t­îng, kh«ng qu¸ cao hoÆc qu¸ thÊp. 4. C¶i tiÕn quy tr×nh, ®iÒu kiÖn vµ thñ tôc tÝn dông. * C¶i tiÕn quy tr×nh tÝn dông: ViÖc ban hµnh c¸c quy tr×nh vµ thñ tôc qu¸ r¾c rèi, r­êm rµ sÏ g©y t©m lý ng¹i quan hÖ cho kh¸ch hµng, nhÊt lµ nh÷ng hé s¶n xuÊt ë lµng nghÒ kh«ng hiÓu biÕt nhiÒu vÒ ho¹t ®éng ng©n hµng hoÆc ®Õn vay ng©n hµng lÇn ®Çu. KÕt qu¶ lµ quan hÖ cña hä víi ng©n hµng ngµy cµng co hÑp. ViÖc ban hµnh c¸c quy tr×nh vµ thñ tôc lµ cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o an toµn khi cho vay nh­ng c¸c quy ®Þnh nµy kh«ng nªn can thiÖp qu¸ s©u, c¶n trë ho¹t ®éng cña c¸n bé tÝn dông v× mçi kh¸ch hµng hay mçi ngµnh nghÒ s¶n xuÊt l¹i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn riªng biÖt. Trªn thùc tÕ, viÖc ®Æt ra nhiÒu nguyªn t¾c cßn kh«ng quan träng b»ng viÖc thùc hiÖn nã mét c¸ch nghiªm chØnh. Thùc tÕ cho thÊy cho vay lµng nghÒ rñi ro rÊt thÊp vµ nÕu kh«ng xÐt nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan th× s¶n xuÊt kinh doanh ë lµng nghÒ cã hiÖu qu¶ cao. Do vËy, ng©n hµng nªn m¹nh d¹n giao cho chi nh¸nh cÊp II, phßng giao dÞch tù quyÕt ®Þnh nh÷ng mãn vay ®Õn 500 triÖu ®èi víi lµng nghÒ. ViÖc nµy kh«ng nh÷ng lµm t¨ng tÝnh tù chñ vµ tr¸ch nhiÖm ë chi nh¸nh cÊp II, phßng giao dÞch mµ cßn gióp Gi¸m ®èc gi¶m bít ®­îc khèi l­îng c«ng viÖc, tËp trung vµo c¸c mãn vay lín vµ phøc t¹p h¬n. Do vËy, nÕu bá bít kh©u xin phª duyÖt cña Gi¸m ®èc còng sÏ ®ång thêi thu gän ®­îc thêi gian thùc hiÖn quy tr×nh, nhanh chãng ra ®­îc quyÕt ®Þnh cho vay ®èi víi kh¸ch hµng. MÆt kh¸c, nhê bá bít kh©u nµy mµ sè ch÷ ký, ý kiÕn trong c¸c hå s¬ tÝn dông sÏ ®­îc gi¶m bít ®i, ®ì phøc t¹p h¬n. Trong kh©u thÈm ®Þnh, c¸n bé tÝn dông nªn xem xÐt c¶ ®Æc ®iÓm cña c¸c lµng nghÒ ®Ó ®o l­êng møc ®é kh¶ thi cña c¸c dù ¸n: - §èi víi c¸c lµng nghÒ míi: Lµng nghÒ tån t¹i hay kh«ng phô thuéc vµo kh¶ n¨ng ®¸p øng tèt nhu cÇu thÞ tr­êng. S¶n phÈm lµm ra b¸n ®­îc, cã doanh thu th× ng©n hµng míi thu ®­îc nî ®óng h¹n. Do vËy, khi thÈm ®Þnh cÇn ®Æc biÖt chó träng ®Õn yÕu tè mÉu m·, chÊt liÖu, mïi vÞ cña s¶n phÈm xem cã phï hîp víi thÞ hiÕu hay kh«ng. - §èi víi c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng: c¸n bé tÝn dông nªn chó träng ®Õn tr×nh ®é tay nghÒ cña ng­êi thî tham gia s¶n xuÊt. Bëi v×, chÊt l­îng, gi¸ trÞ cña s¶n phÈm truyÒn thèng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo sù tµi hoa, kü thuËt vµ kinh nghiÖm cña ng­êi thî lµm ra nã. C¬ së s¶n xuÊt nµo cã ®­îc nghÖ nh©n hoÆc thî tay nghÒ cao th× c¬ së Êy cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh lín h¬n. Ngoµi ra, trong qu¸ tr×nh cÊp ph¸t tiÒn vay, nh©n viªn kÕ to¸n nªn gi¶i quyÕt nhanh gän, linh ho¹t, n¨ng ®éng vµ chÝnh x¸c, tr¸nh g©y phiÒn hµ, mÊt thêi gian cho kh¸ch hµng. * C¶i tiÕn ®iÒu kiÖn tÝn dông: C¸c chñ hé vµ c¬ së ë lµng nghÒ th­êng lµ nh÷ng ng­êi cã t­ c¸ch ®¹o ®øc tèt nªn ®èi víi nh÷ng ng­êi ®· cã quan hÖ tÝn dông l©u dµi, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cao, ng©n hµng am hiÓu vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña hä th× cã thÓ cho vay mµ kh«ng cÇn tµi s¶n ®¶m b¶o. ViÖc cho vay cã thÓ hoµn toµn dùa vµo uy tÝn cña ng­êi vay hoÆc th«ng qua b¶o l·nh cña bªn thø ba. B¶o l·nh cña bªn thø ba th­êng lµ b¶o l·nh cña UBND huyÖn, x·, quü b¶o l·nh tÝn dông, hiÖp héi nghÒ, hîp t¸c x·... ®èi víi c¸c thµnh viªn ë lµng nghÒ. Cho vay qua b¶o l·nh cã thÓ ¸p dông nhiÒu ®èi víi c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng ho¹t ®éng cÇm chõng v× so víi c¸c lµng nghÒ ph¸t triÓn th× c¸c lµng nghÒ nµy gÆp nhiÒu khã kh¨n h¬n vÒ tµi s¶n ®¶m b¶o. Trong tr­êng hîp nµy ng©n hµng nªn ®ßi hái bªn thø ba n©ng cao tr¸ch nhiÖm khi b¶o l·nh, tøc lµ chia xÎ mét phÇn hoÆc toµn bé tæn thÊt rñi ro x¶y ra, ®ång thêi gi¸m ®Þnh kü vÒ chÊt l­îng tÝn dông cña mãn vay truíc khi hå s¬ vay vèn ®­îc göi tíi ng©n hµng. Nh×n chung, c¸c ®iÒu kiÖn tÝn dông ®èi víi lµng nghÒ hiÖn nay vÉn ®Ò cao vai trß cña tµi s¶n thÕ chÊp. Thùc ra ®èi víi khu vùc nµy, chi nh¸nh NHCT Hµ T©y kh«ng nªn qu¸ coi träng tµi s¶n thÕ chÊp mµ nªn coi träng tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n, xem ®©y lµ yÕu tè quan träng nhÊt khi quyÕt ®Þnh cho vay. C¸c kho¶n thÕ chÊp kh«ng thÓ ®­îc coi lµ thay thÕ viÖc tr¶ nî. Trªn quan ®iÓm ®ã, ®iÒu kiÖn tÝn dông cã thÓ níi láng nh­ sau: - Chñ hé hoÆc c¬ së vay trªn 20 triÖu ®ång th× míi b¾t buéc cã tµi s¶n thÕ chÊp. HiÖn nay, ng©n hµng míi chØ cã cho vay kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp ®èi víi hé ®Õn 10 triÖu ®ång theo QuyÕt ®Þnh 67/1999/Q§-Ttg, CV 320 cña NHNN, CV 130 cña NHCT ViÖt Nam. Nh­ vËy lµ coi hé n«ng d©n vµ hé s¶n xuÊt nh­ nhau. Trong thêi gian tíi, tuú thuéc vµo ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh vµ uy tÝn cña kh¸ch hµng, ng©n hµng cã thÓ t¨ng møc cho vay kh«ng cã thÕ chÊp lªn 20 triÖu ®ång theo Th«ng t­ 10/2000 cña NHNN ViÖt Nam. BiÖn ph¸p nµy sÏ thóc ®Èy m¹nh d­ nî cña ng©n hµng v× nã thu hót rÊt ®«ng sè hé cã nhu cÇu vay mµ l¹i ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ tµi s¶n ®¶m b¶o hoÆc ®ñ nh­ng l¹i ng¹i c¸c thñ tôc thÕ chÊp r­êm rµ, r¾c rèi. Víi nh÷ng mãn vay trªn 20 triÖu ®ång, ng­êi vay cã thÓ thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt vµ c¸c tµi s¶n thuéc së h÷u hîp ph¸p cña m×nh. Trong tr­êng hîp ch­a ®¨ng ký quyÒn sö dông ®Êt, ng­êi vay cã thÓ thÕ chÊp b»ng giÊy giao ®Êt vµ cã chøng nhËn cña UBND x·, huyÖn vÒ ®Êt kh«ng cã tranh chÊp. - Ng©n hµng còng cã thÓ lÊy hîp ®ång gia c«ng, hîp ®ång tiªu thô trong ®ã cã x¸c nhËn ®¶m b¶o thanh to¸n cña doanh nghiÖp c«ng nghiÖp, doanh nghiÖp chÕ biÕn hoÆc doanh nghiÖp th­¬ng m¹i lµm tµi s¶n thÕ chÊp. Bëi vËy, tiªu thô hµng thñ c«ng th­êng khã kh¨n nhÊt nªn khi ®¶m b¶o ®­îc kh©u nµy th× nhiÒu mãn vay hoµn toµn ®ñ tÝnh kh¶ thi ®Ó cho vay. Cho vay theo c¸ch nµy ®ßi hái ng­êi c¸n bé tÝn dông ph¶i n¾m ch¾c vÒ n¨ng lùc cña ng­êi vay ®Ó ®¸p øng hîp ®ång gia c«ng, t­ c¸ch vµ t×nh tr¹ng tµi chÝnh cña ng­êi ®øng ra ®¶m b¶o thanh to¸n. NÕu ng©n hµng chÊp nhËn h×nh thøc thÕ chÊp nµy th× c¬ së s¶n xuÊt chÞu møc l·i suÊt cao h¬n b×nh th­êng v× ng©n hµng ph¶i chÊp nhËn mét møc ®é rñi ro lín h¬n. - §èi víi nh÷ng hé hoÆc c¬ së muèn vay sè tiÒn v­ît qu¸ gi¸ trÞ cña tµi s¶n thÕ chÊp mµ kh«ng cã b¶o l·nh cña bªn thø ba th× ng©n hµng cã thÓ chÊp nhËn ®¶m b¶o b»ng tÝn chÊp ®èi víi sè tiÒn v­ît qu¸, sè tiÒn nµy ph¶i kÕt hîp c¶ b»ng tiÒn mÆt vµ c¶ b»ng tiÒn v­ît qu¸, sè tiÒn nµy kÕt hîp c¶ b»ng tiÒn vµ c¶ b»ng hiÖn vËt nh­ sîi chun, len, chØ may (nÕu s¶n xuÊt quÇn ¸o dÖt kim...) ®Ó chñ c¬ së sö dông ®óng môc ®Ých. Tuy nhiªn, c¸ch cÊp vèn nµy ®ßi hái ng©n hµng ph¶i am hiÓu vÒ lÜnh vùc cho vay. Bªn c¹nh nh÷ng h×nh thøc tÝn chÊp, thÕ chÊp nªu trªn, chñ c¬ së vay vèn nhÊt thiÕt ph¶i cã ph­¬ng ¸n, dù ¸n vay vèn ®Ó ng©n hµng thÈm ®Þnh, ®Æc biÖt lµ thÈm ®Þnh vÒ nguyªn liÖu, kh¶ n¨ng tiªu thô vµ t×nh h×nh tµi chÝnh. §èi víi nh÷ng kh¸ch hµng ë lµng nghÒ truyÒn thèng ®­îc vay víi l·i suÊt ­u ®·i th× ng©n hµng cã thÓ yªu cÇu thªm c¸c rµng buéc chÝnh thøc trong hîp ®ång tÝn dông. Theo ®ã, kh¸ch hµng cam kÕt sö dông tiÒn vay theo h­íng b¶o tån vµ ph¸t triÓn lµng nghÒ truyÒn thèng hoÆc chÊp nhËn sù gi¸m s¸t cña ng©n hµng ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ cña mãn vay. Ng©n hµng còng nªn chia thêi kú cho vay thµnh hai hay nhiÒu giai ®o¹n ®Ó tiÖn cho viÖc theo dâi, gi¸m s¸t. NÕu giai ®o¹n ®Çu lµm ¨n kh«ng cã hiÖu qu¶ th× kh«ng cho vay ë giai ®o¹n sau, nh»m ng¨n ngõa thÊt tho¸t vèn cña ng©n hµng. Ngoµi ra, ng©n hµng nªn cã thÓ lÖ tÝn dông riªng ®èi víi lµng nghÒ, trong ®ã chØ quy ®Þnh chung ®èi t­îng kh«ng ®­îc cho vay, cßn ph­¬ng thøc cho vay, ®iÒu kiÖn cho vay cÇn cô thÓ cho mét sè ®èi t­îng ë c¸c ®Þa bµn nhÊt ®Þnh: níi láng víi nghÒ ph¸t triÓn, t¹o ®iÒu kiÖn víi lµng nghÒ ho¹t ®éng cÇm chõng, th¾t chÆt víi lµng nghÒ bÞ mai mét, ... * C¶i tiÕn thñ tôc tÝn dông: - Hîp ®ång thÕ chÊp, cÇm cè tµi s¶n cã thÓ kh«ng cÇn dÊu ch÷ ký cña c¬ quan c«ng chøng. Thñ tôc c«ng chøng th­êng lµ rÊt mÊt thêi gian, ®«i khi ph¶i chê ®îi 10 ngµy, lµm chËm qu¸ tr×nh cho vay. S¶n xuÊt ë lµng nghÒ th­êng cã tÝnh tù ph¸t ®ßi hái chñ c¸c c¬ së s¶n xuÊt ph¶i n¾m b¾t ®¬n ®Æt hµng nhanh, cung cÊp s¶n phÈm ®óng thêi h¹n. NÕu ®Ó chËm cã thÓ kh«ng tiªu thô ®­îc hµng. Do vËy, vèn ph¶i ®­îc ®¸p øng ngay ®Ó ®­a vµo s¶n xuÊt, kÞp thêi hoµn thµnh khèi l­îng s¶n phÈm theo yªu cÇu. Thñ tôc tÝn dông v× thÕ nªn ®¬n gi¶n, gän nhÑ tr¸nh g©y trÔ tiÕn ®é cho vay cña ng©n hµng. MÆt kh¸c, thñ tôc nµy th­êng mang tÝnh h×nh thøc, theo ý kiÕn cña c¸c c¸n bé tÝn dông ng©n hµng th× kh«ng cã sù liªn quan ý nghÜa nµo gi÷a viÖc cã hay kh«ng cã thñ tôc c«ng chøng trong hå s¬ cho vay víi nî qu¸ h¹n ®èi víi lµng nghÒ. ViÖc bá hoÆc gi¶m thñ tôc nµy gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng cña c«ng t¸c thanh tra, kiÓm so¸t tÝn dông v× h¹n chÕ ®­îc t©m lý “yªn t©m “ khi thÊy x¸c nhËn cña c¬ quan c«ng chøng mµ bá qua c¸c chi tiÕt kh¸c cña mãn nµy. - C¶i tiÕn bé hå s¬ vay vèn, rót bít hoÆc gép mét sè giÊy tê cßn chång chÐo, trïng l¾p lµm mét ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc qu¶n lý hå s¬ vµ c¸c c«ng ®o¹n trë nªn gän nhÑ cho c¸c kh¸ch hµng. Ng©n hµng nªn t×m c¸ch gép tê khai tµi s¶n thÕ chÊp, biªn b¶n ®Þnh gi¸ tµi s¶n, giÊy tê ñy quyÒn ph¸t m¹i tµi s¶n vµo cïng hîp ®ång thÕ chÊp (v× nh÷ng th«ng tin trong nh÷ng lo¹i giÊy tê nµy vÉn ph¶i nªu l¹i trong hîp ®ång thÕ chÊp) nh­ng vÉn ®¶m b¶o tÝnh hîp lý. - Sö dông sæ vay vèn ®èi víi cho vay lµng nghÒ v× theo c¸ch nµy, ng­êi vay vµ ng©n hµng ®Òu cã nhiÒu thuËn lîi, cã thÓ vay tr¶ th­êng xuyªn nh­ sæ tiÕt kiÖm vµ chØ ph¶i lµm thñ tôc lÇn ®Çu. §èi víi mét sè giÊy tê, chØ nªn lµm mét lÇn, khi vay lÇn ®Çu nh­ hîp ®ång thÕ chÊp, giÊy ñy quyÒn, cßn nh÷ng lÇn vay sau ng­êi vay chØ cÇn lµm ®¬n xin vay vµ khÕ ­íc nhËn nî. - Ng©n hµng còng nªn xem xÐt khã kh¨n cña lµng nghÒ vÒ c¸c ho¸ ®¬n vµ chøng tõ chøng minh nguån gèc hµng ho¸. Víi nh÷ng kh¸ch hµng cã uy tÝn vµ ng©n hµng ®· hiÓu cÆn kÏ vÒ c¸c mèi quan hÖ kinh doanh cña kh¸ch hµng th× khi kiÓm tra sö dông tiÒn vay cã thÓ chÊp nhËn mét sè chøng tõ mµ ng­êi b¸n viÕt tay. Cuèi cïng, khi h­íng dÉn kh¸ch hµng lµm thñ tôc nh­ giÊy ®Ò nghÞ vay vèn, giÊy nhËn nî... c¸n bé tÝn dông nªn gi¶i thÝch kü lý do cÇn cã c¸c thñ tôc nµy ®Ó kh¸ch hµng hiÓu vµ dÔ lµm viÖc h¬n. 5. ¸p dông møc cho vay vµ thêi h¹n cho vay hîp lý. Vèn tÝn dông ng©n hµng ®èi víi lµng nghÒ chñ yÕu vÉn lµ tÝn dông ng¾n h¹n víi quy m« nhá. Do vËy, khu vùc nµy Ýt cã ®iÒu kiÖn ®Çu t­ m¸y mãc, nhµ x­ëng. S¶n xuÊt kh«ng ®­îc më réng th× nhu cÇu vèn l­u ®éng tµi trî cho nguyªn liÖu vµ tiÒn thuª lao ®éng còng Ýt ph¸t sinh, d­ nî khã t¨ng m¹nh. Trong khi ®ã, mét sè nhu cÇu tÝn dông trung dµi h¹n l¹i sö dông vèn ng¾n h¹n cña ng©n hµng ®Ó ®Çu t­ ®· lµm ph¸t sinh nî qu¸ h¹n vµ nh÷ng rñi ro cho ®èi t­îng tÝn dông. S¶n xuÊt kinh doanh thñ c«ng nghiÖp cña c¸c c¬ së ®«i khi ®ßi hái vèn lín (mét sè c¬ së cã vèn ®Çu t­ lªn tíi 5 tû ®ång), thêi gian dµi. ViÖc x©y dùng x­ëng kiªn cè vµ kho tµng réng ®Õn 3000 m2, ®Çu t­ hµng chôc m¸y mãc thiÕt bÞ, lao ®éng th­êng xuyªn h¬n 50 ng­êi, nh­ ë mét sè c¬ së s¶n xuÊt may tre ®an xuÊt khÈu th× ph¶i 2-3 n¨m, thËm chÝ 4 - 5 n¨m sau míi thu håi ®­îc l¹i vèn ®Çu t­. Do vËy, nÕu vÉn ¸p dông cho vay lµng nghÒ nh÷ng mãn vay nhá lÎ, thêi gian ng¾n th× dï ®iÒu kiÖn cho vay cã ®­îc c¶i tiÕn ®Õn ®©u ®i n÷a th× còng kh«ng ®¸p øng ®ù¬c nhu cÇu vèn tÝn dông cña lµng nghÒ. Sè tiÒn vay mét vµi chôc triÖu ®ång cã thÓ cã ý nghÜa lín ®èi víi c¸c hé s¶n xuÊt nh­ng ®èi víi c¸c c¬ së lín th× hÇu nh­ kh«ng cã ý nghÜa l¾m. V× thÕ, vèn cho vay nhiÒu hay Ýt ph¶i c¨n cø vµo nhu cÇu ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh. Thêi gian cho vay dµi hay ng¾n c¨n cø vµo chu kú s¶n xuÊt quy m« cña dù ¸n. * X¸c ®Þnh møc cho vay theo nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh vµ quy m« cña dù ¸n: Møc cho vay sÏ t­¬ng ®­¬ng víi nhu cÇu ®ang thiÕu cña c¸c ®¬n vÞ: Møc cho vay = Tæng nhu cÇu vèn cña ph­¬ng ¸n / dù ¸n - Vèn tù cã. Møc cho vay do kh¸ch hµng ®Ò nghÞ kÌm theo môc ®Ých vµ thêi h¹n cña mãn vay ®­îc kh¸ch hµng tÝnh to¸n dùa trªn c©n ®èi gi÷a nhu cÇu vèn cho mét kÕ ho¹ch, mét ph­¬ng ¸n hay mét th­¬ng vô nµo ®ã víi kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña kh¸ch hµng. Do vËy, nhu cÇu vay cã thÓ ®­îc x¸c ®Þnh chung cho toµn bé c¸c ®èi t­îng hay mét nhãm ®èi t­îng cho vay. C¸n bé tÝn dông ph¶i thËn träng rµ so¸t l¹i nhu cÇu vay cña kh¸ch hµng ®Ó tr¸nh bÞ ®Èy vµo hoµn c¶nh kh«ng cã sù lùa chän nµo khi cho vay. §ã lµ hiÖn t­îng mét sè kh¸ch hµng cè t×nh ®Ò nghÞ sè tiÒn Ýt h¬n so víi nhu cÇu thùc sù cña hä v× nghi ng¹i r»ng nÕu yªu cÇu mét sè tiÒn lín th× ®¬n cña hä sÏ kh«ng ®­îc gi¶i quyÕt; mét sè kh¸c l¹i yªu cÇu nhiÒu h¬n so víi thùc tÕ vµ dïng phÇn chªnh lÖch vµo môc ®Ých kh¸c. Nh­ vËy, nhê cho vay c¨n cø vµo nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh, vèn tÝn dông cña ng©n hµng cã ®­îc quy m« hîp lý phï hîp víi thùc tÕ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt. MÆt kh¸c, do cho vay theo nhu cÇu mµ vèn ng©n hµng chuyÓn vµo ®óng ®èi t­îng, ®óng nhu cÇu, ®óng thêi ®iÓm. Qua ®ã, ng©n hµng cã thÓ phôc vô ®¾c lùc cho viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ hay më réng s¶n xuÊt kinh doanh cña lµng nghÒ, ®ång thêi n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng tÝn dông cña m×nh. *X¸c ®Þnh thêi h¹n cho vay, thu nî kÐo dµi theo chu kú s¶n xuÊt kinh doanh: C¸c c¬ së cã quy m« s¶n xuÊt lín, h­íng tËp trung chñ yÕu lµ vµo c¸c lo¹i s¶n phÈm cã gi¸ trÞ cao, chÊt l­îng ®Ó xuÊt khÈu nªn chu kú s¶n xuÊt dµi, thêi gian thu håi vèn l©u. C¸c hé th­êng cã quy m« s¶n xuÊt nhá, lµm hµng gia c«ng, lµm mét vµi c«ng ®o¹n hoÆc s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng ®¬n gi¶n, gi¸ trÞ thÊp, chu kú s¶n xuÊt ng¾n ng­ng thêi gian chê ®îi s¶n phÈm tiªu thô l©u. Do ®ã, ng©n hµng ph¶i x¸c ®Þnh thêi gian cho vay theo chu kú s¶n xuÊt kinh doanh vµ thêi gian tiªu thô cña tõng lo¹i s¶n phÈm, ngµnh nghÒ nh»m thóc ®Èy c¸c ®¬n vÞ sö dông vèn ®óng môc ®Ých, cã hiÖu qu¶ ®Ó tr¶ nî ®óng h¹n. Sau nµy, nÕu cã khã kh¨n th× cho gia h¹n theo thùc tÕ kh¸ch quan, ®Ò phßng tr­êng hîp cho vay víi thêi h¹n qu¸ ng¾n råi ph¹t qu¸ h¹n hoÆc cho vay víi thêi h¹n dµi råi th­ëng tr¶ nî tr¶ tr­íc thêi h¹n. Theo quy ®Þnh cña NHCT ViÖt Nam th× thêi h¹n cho vay lu«n g¾n liÒn víi chu kú s¶n xuÊt kinh doanh, tÝnh chÊt nguån vèn vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ cã hai c¸ch tÝnh theo chu kú s¶n xuÊt kinh doanh: - C¸ch thø nhÊt: Thêi h¹n cho vay ®­îc tÝnh tõ lóc ph¸t tiÒn vay cô thÓ cho ®Õn lóc ng­êi s¶n xuÊt thu ho¹ch vµ tiªu thô ®­îc s¶n phÈm. Tuy nhiªn, thêi gian tiªu thô s¶n phÈm lµng nghÒ lµ thêi gian khã dù ®o¸n tr­íc ®­îc v× nã phô thuéc vµo thÞ tr­êng. - C¸ch thø hai: Thêi h¹n cho vay tÝnh kÓ tõ lóc b¾t ®Çu tiÕn hµnh s¶n xuÊt cho ®Õn lóc ®­îc kÕt qu¶ s¶n xuÊt (thu ®­îc s¶n phÈm hoÆc cung cÊp ®­îc dÞch vô). TÝnh theo c¸ch nµy cã thÓ dÉn tíi thêi h¹n cho vay dµi hoÆc ng¾n h¬n thêi h¹n cÇn thiÕt vµ ®Ó vèn chu chuyÓn qua suèt chu kú s¶n xuÊt. Nh­ vËy, ®Ó cã ®­îc mét thêi h¹n cho vay hîp lý nhÊt, ng©n hµng nªn vËn dông linh ho¹t c¶ hai c¸ch trªn. Tøc lµ thêi h¹n cho vay dùa trªn chu kú s¶n xuÊt vµ chØ thu nî khi b¾t ®Çu cã thu nhËp h×nh thµnh tõ vèn vay. NÕu ®èi t­îng cho vay chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh th× ng©n hµng cã thÓ ¸p dông c¸ch tÝnh thø nhÊt. NÕu ®èi t­îng cho vay tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh th× ng©n hµng tÝnh theo c¸ch thø hai. Th«ng qua viÖc tÝnh chu kú s¶n xuÊt mét c¸ch linh ho¹t, d­ nî cho vay trung dµi h¹n ®èi víi lµng nghÒ sÏ t¨ng lªn ®¸ng kÓ. 6. Më chiÕn dÞch tiÕp cËn tíi c¸c lµng nghÒ. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n nhÊt khiÕn ng©n hµng ch­a më réng tÝn dông ®­îc víi c¸c lµng nghÒ lµ v× ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng ch­a ®i s©u, ®i s¸t ®Õn tõng lµng nghÒ. Cho ®Õn nay ho¹t ®éng tÝn dông víi lµng nghÒ hoµn toµn mang tÝnh thô ®éng. Tøc lµ chØ cã kh¸ch hµng cã nhu cÇu vay vèn t×m ®Õn ng©n hµng chø ch­a cã chuyÖn ng©n hµng tù m×nh ®i s©u t×m hiÓu, tù m×nh t×m kiÕm ®Õn c¸c kh¸ch hµng. ChÝnh v× vËy, hai bªn ®Òu thiÕu th«ng tin vÒ nhau. T¹i nhiÒu lµng nghÒ, mét sè hé ®i vay nh­ng ch­a ®­îc cho vay cã thÓ lµ do b¶n th©n ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ t­ c¸ch, vÒ kh¶ n¨ng tr¶ nî, vÒ tµi s¶n ®¶m b¶o... Mét ®ån m­êi, m­êi ®ån tr¨m nªn nhiÒu hé kh¸c muèn vay mµ nghÜ r»ng ch¾c m×nh ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó cho vay nªn l¹i th«i vµ ®i t×m ®Õn c¸c nguån tÝn dông phi chÝnh phñ. Víi c¸c c¬ së, do thiÕu th«ng tin vÒ ng©n hµng chØ cho vay tèi ®a lµ 6 triÖu ®ång nh­ quü tÝn dông ë ®Þa ph­¬ng hä, thñ tôc th× l¹i r¾c rèi, ph¶i chê ®îi l©u. Nh­ vËy, ®Ó vay ®­îc ®ång vèn cña ng©n hµng th× rÊt khã kh¨n mµ sè tiÒn ®­îc vay l¹i qu¸ nhá. Vèn tù cã cña hä ®· lµ 1-2 tû ®ång, nªn víi sè tiÒn nh­ vËy th× ch¼ng gi¶i quyÕt ®­îc g×. Th«ng tin sai lÖch nh­ vËy nªn sè ng­êi t×m ®Õn ng©n hµng kh«ng nhiÒu. Cµng Ýt th«ng tin bao nhiªu th× ng­êi ta cµng ng¹i ®Õn ng©n hµng vay bÊy nhiªu. Do vËy, ng©n hµng nªn m¹nh d¹n më ngay mét chiÕn dÞch nh»m tiÕp cËn víi c¸c lµng nghÒ. ChiÕn dÞch nµy kh«ng cÇn phÝ tæn cao nh­ng ph¶i hiÖu qu¶. ChiÕn dÞch nµy cã thÓ bao gåm ba phÇn: * PhÇn thø nhÊt: Ng©n hµng tiÕn hµnh tiÕp cËn trªn diÖn réng, å ¹t trong thêi gian ®Çu, cã thÓ tham kh¶o c¸ch tiÕn hµnh sau ®©y: - Lùa chän ra c¸c lµng nghÒ träng t©m, ®ã lµ c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng cÇn ®­îc b¶o tån, c¸c lµng nghÒ ®ang ph¸t triÓn m¹nh nh­ng Ýt cã quan hÖ tÝn dông víi ng©n hµng. - §­a c¸c c¸n bé tÝn dông xuèng tiÕp xóc víi c¸c lµng nghÒ träng ®iÓm. Trong ®ã cã c¶ nh÷ng c¸n bé tÝn dông ®· cã nhiÒu kinh nghiÖm cho vay ®èi víi lµng nghÒ vµ mét sè c¸n bé tÝn dông cßn Ýt hiÓu biÕt vÒ khu vùc nµy. §Þa ®iÓm cã thÓ lµ UBND x·, HuyÖn ®Ó tranh thñ thªm sù gióp ®ì cña chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng. - ChØ cÇn mét vµi chiÕc bµn, ghÕ vµ micro m­în cña chÝnh quyÒn së t¹i, c¸n bé tÝn dông ®· cã thÓ phæ biÕn vÒ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn cã ®Ó vay vèn, chÝnh s¸ch tÝn dông cña ng©n hµng ®èi víi lµng nghÒ, chØ dËy vµ gi¶i ®¸p th¾c m¾c cña bµ con. §ång thêi qua ®ã thu thËp thªm c¸c th«ng tin vÒ lµng nghÒ nh­: Quy tr×nh s¶n xuÊt cña c¸c lµng nghÒ, ®Æc ®iÓm vÒ lao ®éng, c«ng nghÖ, thÞ tr­êng ®Çu vµo, ®Çu ra vµ nh÷ng kiÕn nghÞ cña bµ con ®èi víi ng©n hµng vÒ quy tr×nh, ®iÒu kiÖn vµ thñ tôc tÝn dông, nh÷ng dÞch vô kÌm theo... Nh÷ng th«ng tin vµ ý kiÕn nµy sÏ ®­îc ghi chÐp l¹i cÈn thËn ®Ó dµnh cho giai ®o¹n ph©n tÝch sau. - C¸n bé tÝn dông cïng víi l·nh ®¹o ng©n hµng nghiªn cøu c¸c th«ng tin thu ®­îc, kÕt hîp víi kinh nghiÖm vµ chuyªn m«n s½n cã lËp ra mét quy chÕ tÝn dông cô thÓ ®èi víi lµng nghÒ. Sau ®ã, ®­a xuèng cho c¸c phßng ban thèng nhÊt thùc hiÖn. * PhÇn thø hai: Th«ng qua ho¹t ®éng cña tõng c¸n bé tÝn dông, tiÕp cËn côc bé tíi mét hoÆc mét vµi ®èi t­îng nhÊt ®Þnh. C¸ch tiÕp cËn nµy ®­îc duy tr× th­êng xuyªn, liªn tôc vµ l©u dµi, phô thuéc vµo tÝnh n¨ng ho¹t ®éng vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé tÝn dông. C¸c bé phËn tÝn dông cã thÓ tiÕp cËn theo c¸ch thøc nh­ sau: - Chñ ®éng t×m ®Õn mét vµi kh¸ch hµng lµm ¨n hiÖu qu¶, ®ang cã xu h­íng më réng s¶n xuÊt ë c¸c lµng nghÒ ph¸t triÓn hoÆc c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng n»m trong danh môc b¶o tån cña Nhµ n­íc ®Ó qu¶ng c¸o vÒ c¸c tiÖn Ých mµ ng©n hµng cã thÓ cung cÊp, bao gåm: cÊp tÝn dông, chi hé, thu hé, b¶o l·nh. - Khi xuèng thÈm ®Þnh mét c¬ së s¶n xuÊt nµo ®ã cña lµng nghÒ, c¸n bé tÝn dông nªn tranh thñ t×m kiÕm thªm th«ng tin vÒ c¸c c¬ së s¶n xuÊt, c¸c ngµnh nghÒ vµ lÜnh vùc kh¸c. - C¸n bé tÝn dông trong cïng mét phßng giao dÞch, gi÷a c¸c phßng giao dÞch häc hái kinh nghiÖm cña nhau hoÆc häc hái thªm tõ c¸c ng©n hµng kh¸c trªn cïng ®Þa bµn còng cho vay lµng nghÒ. * PhÇn thø ba: TiÕp cËn l©u dµi, hiÖu qu¶ cao, träng ®iÓm th«ng qua viÖc më thªm mét hoÆc mét vµi phßng giao dÞch ë khu vùc nhiÒu lµng míi ph¸t triÓn hoÆc lµng nghÒ truyÒn thèng nh­ : huyÖn Phó Xuyªn, huyÖn Hoµi §øc, huyÖn Ch­¬ng Mü. Phßng giao dÞch míi nµy mang tÝnh chÊt nh­ mét "chi nh¸nh ®Æc biÖt‘’ cña ng©n hµng, ®Çu t­ träng ®iÓm trªn c¬ së ph¸t huy thÕ m¹nh ngµnh nghÒ ë ®Þa ph­¬ng: ë huyÖn Phó Xuyªn chó träng nghÒ kh¶m trai mü nghÖ, cá tÕ- giang ®an, t¬ l­íi; ë huyÖn §an Ph­îng chó träng nghÒ dÖt c¸c lo¹i vµ nghÒ chÕ bÕn tinh bét vµ mét sè lo¹i n«ng s¶n, thùc phÈm; ë huyÖn Ch­¬ng Mü chó träng nghÒ m©y tre ®an xuÊt khÈu. * Kinh nghiÖm trªn thÕ giíi cho thÊy, do c¸c lµng nghÒ chØ tËp trung s¶n xuÊt mét sè s¶n phÈm nhÊt ®Þnh nªn c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. §ång thêi, c¸c "chi nh¸nh ®Æc biÖt’’ nµy th­êng xuyªn göi tíi Héi së mét b¸o c¸o cã ®¸nh gi¸ kÌm theo vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña m×nh, bao gåm: ®Þa bµn ®· më réng tÝn dông, t×nh h×nh c¸n bé vµ c¸c dÞch vô ®· cung cÊp cho lµng nghÒ. Tõ b¶n b¸o c¸o nµy, l·nh ®¹o ng©n hµng ®· theo s¸t ®­îc t×nh h×nh tÝn dông víi lµng nghÒ ë phßng giao dÞch vµ cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®iÒu chØnh khi cÇn. B»ng nh÷ng biÖn ph¸p trªn, ho¹t ®éng cña ng©n hµng sÏ ®i s©u, ®i s¸t ®­îc víi lµng nghÒ, th«ng tin sÏ trë nªn c©n xøng, c¶ lµng nghÒ vµ ng©n hµng sÏ hiÓu nhiÒu h¬n. Nhê ®ã, ng©n hµng võa t¨ng ®­îc sè ng­êi ®Õn xin vay, võa n©ng cao ®­îc chÊt l­îng mãn vay v× thùc tÕ ®­îc b¸m s¸t vµ t×m hiÓu mét c¸ch cÆn kÏ chø kh«ng chØ lµ thô ®éng gi¶i quyÕt c¸c giÊy tê ®­a ®Õn tr­íc kia. 7. N©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n vµ kiÕn thøc tæng hîp vÒ lµng nghÒ cña c¸c c¸n bé tÝn dông. KÕt luËn tÝn dông lµ yÕu tè chñ quan, phô thuéc nhiÒu vµo nhËn thøc ®¸nh gi¸ cña c¸n bé tÝn dông. Do vËy, ®Ó c¸c mãn vay t¨ng ®­îc c¶ vÒ chÊt l­îng vµ sè l­îng th× nh©n tè con ng­êi ®ãng vai trß ®Æc biÖt quan träng. C¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn s©u vÒ nghiÖp vô tÝn dông th× hiÓu ®­îc b¶n chÊt cña c¸c h×nh thøc cho vay, ph­¬ng thøc cho vay, l·i suÊt vµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn viÖc ra quyÕt ®Þnh. Nhê ®ã h×nh thøc, ph­¬ng thøc vµ l·i suÊt cho vay míi cã thÓ ®­îc lùa chän ®óng, phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña kh¸ch hµng. KiÕn thøc vÒ kÕ to¸n, tµi chÝnh... gióp ng­êi thÈm ®Þnh ph¸t hiÖn nh÷ng ®iÓm ®¸ng ngê trong nguån vèn vµ tµi s¶n thÓ hiÖn qua c¸c b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh, b¸o c¸o tµi chÝnh... cña ®¬n vÞ ®i vay, ®i t×m nguyªn nh©n vµ tõ ®ã nhËn ®Þnh vÒ yªu cÇu vay chÝnh x¸c h¬n. Bªn c¹nh kiÕn thøc s©u vÒ chuyªn m«n, kiÕn thøc tæng hîp vÒ nhiÒu lÜnh vùc bao gåm: thÞ hiÕu, nguyªn liÖu, c«ng nghÖ, lao ®éng, nhµ ®Êt, c¸c s¶n phÈm truyÒn thèng còng tham gia tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh, ph©n tÝch tÝn dông hoÆc ra quyÕt ®Þnh cho vay ®èi víi lµng nghÒ. VÝ dô: víi mét dù ¸n vay trung h¹n ®Ó mua m¸y dÖt ®ßi hái c¸n bé tÝn dông, kh¶ n¨ng tiªu thô, víi gi¸ v¶i trªn thÞ tr­êng hiÖn t¹i th× ng­êi b¸n cã thÓ thu vÒ bao nhiªu tiÒn, thêi gian tÝnh khÊu hao m¸y mµ Bé tµi chÝnh quy ®Þnh ®èi víi ngµnh dÖt. Tr¶ lêi ®­îc nh÷ng c©u hái nµy, c¸n bé tÝn dông míi cã ®­îc c¸i nh×n chÝnh x¸c vÒ tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n, kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng. ChÝnh v× vËy, viÖc n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé tÝn dông th«ng qua ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Ngoµi viÖc tù m×nh ®i häc t¹i c¸c tr­êng líp, t¹i trung t©m ®µo t¹o, c¸c c¸n bé tÝn dông ph¶i tham gia nghiªn cøu t×m hiÓu, giao l­u réng r·i ®Ó bæ xung kiÕn thøc vµ hiÓu biÕt vÒ lµng nghÒ. Ng©n hµng còng cã thÓ më c¸c líp båi d­ìng nghiÖp vô ng¾n h¹n, khuyÕn khÝch c¸n bé, nh©n viªn ng©n hµng ký c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o dµi h¹n . §Ó n©ng cao kiÕn thøc c¸n bé tÝn dông vÒ lµng nghÒ cã thÓ tiÕn hµnh thu thËp c¸c tµi liÖu nghiªn cøu vÒ lµng nghÒ cña c¸c nhµ chuyªn m«n, nhµ khoa häc, thu thËp c¸c s¸ch, b¸o, t¹p chÝ, b¨ng h×nh... nãi vÒ thÞ tr­êng tiªu thô, c«ng nghÖ, nguyªn liÖu, lao ®éng ë lµng nghÒ. Ng©n hµng còng cã thÓ cö c¸n bé tÝn dông ®i tham dù c¸c cuéc héi th¶o, c¸c ch­¬ng tr×nh h­íng dÉn chuyªn ®Ò vÒ lµng nghÒ. Nhê ®ã mµ c¸n bé tÝn dông th­êng xuyªn ®­îc cËp nhËt th«ng tin tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau, kÕt hîp ®­îc c¶ mÆt lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ lµng nghÒ . Ngoµi ra, ng©n hµng nªn th­êng xuyªn ch¨m lo c«ng t¸c gi¸o dôc chÝnh trÞ, t­ t­ëng ®Ó n©ng cao phÈm chÊt ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp, kh«ng cßn hiÖn t­îng rñi ro ng©n hµng xuÊt ph¸t tõ ®¹o ®øc ng­êi cho vay; thùc hiÖn tèt c«ng t¸c thi ®ua khen th­ëng, kû luËt nghiªm minh, ®ång thêi ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch chÕ ®é khuyÕn khÝch vËt chÊt ®èi víi c¸n bé tÝn dông, ®«n ®èc hä thùc hiÖn ®óng quy tr×nh nghiÖp vô quy ®Þnh vµ c¸c chÝnh s¸ch tÝn dông cña ng©n hµng. 8. Më réng dÞch vô ng©n hµng . * Më réng dÞch vô t­ vÊn: HiÖn nay, tr×nh ®é tæ chøc, qu¶n lý kinh doanh ë c¸c lµng nghÒ cßn rÊt kÐm. NhiÒu ng­êi muèn vay mµ kh«ng biÕt ph¶i lµm ®¬n, lËp c¸c ph­¬ng ¸n /dù ¸n vµ b¸o c¸o thu nhËp, b¸o c¸o tµi chÝnh thÕ nµo. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn lµng ë n­íc ta cho ®Õn nay vÉn mang nÆng tÝnh tù ph¸t nªn c¸c lµng nghÒ ch­a nhËn ®­îc sù hç trî mét c¸ch ®ång bé tõ phÝa c¬ chÕ chÝnh s¸ch. V× vËy, t­ vÊn cã vai trß quan träng, ng©n hµng nªn më réng dÞch vô nµy. Ng©n hµng kh«ng chØ t­ vÊn vÒ tÝn dông mµ cßn t­ vÊn vÒ c«ng nghÖ, kü thuËt, mÉu m·, c¸c c¬ quan cung cÊp nguyªn liÖu, xuÊt nhËp khÈu... nh»m ®¶m b¶o cho lµng nghÒ võa lËp ®­îc dù ¸n, ph­¬ng ¸n kh¶ thi ®Ó ®­îc vay, võa tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh tèt nh»m sö dông vèn vay cã hiÖu qu¶, tr¸nh ®­îc rñi ro cho ng©n hµng. Víi nh÷ng ®èi t­îng ®Õn vay lÇn ®Çu : Ng©n hµng nªn lËp s½n nh÷ng hå s¬, mÉu biÓu vÒ quy tr×nh tiÕn hµnh, c¸c thñ tôc, ®iÒu kiÖn tÝn dông cÇn thiÕt ®Ó ph¸t cho kh¸ch hµng tham kh¶o. NÕu hä ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt nh­ giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, giÊy ®¨ng ký kinh doanh, ®¨ng ký chÊt l­îng s¶n phÈm... th× cã thÓ t­ vÊn cho hä nªn lµm g×, ®Õn c¬ quan chøc n¨ng nµo th× ®­îc gi¶i quyÕt. Ng©n hµng nªn x©y dùng nh÷ng vÝ dô vÒ c¸c ph­¬ng ¸n/ dù ¸n kh¶ thi, c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh, c¸ch thÓ hiÖn nhu cÇu vay vèn. C¸c vÝ dô s½n cã nµy ®­îc tr×nh bµy m¹ch l¹c, s¸ng sña, dÔ hiÓu vµ s½n sµng cho kh¸ch hµng m­în tham kh¶o khi cÇn thiÕt. Trong qu¸ tr×nh t­ vÊn, th¸i ®é vµ t¸c phong nªn cëi më vui vÎ ®Ó kh¸ch hµng c¶m thÊy tho¶i m¸i v× ®­îc phôc vô. Cã thÓ nh÷ng kh¸ch hµng nµy hiÖn ch­a cho vay ®­îc nh­ng cã thÓ sau nµy khi ®ñ ®iÒu kiÖn hä sÏ quay l¹i ng©n hµng. Víi nh÷ng ®èi t­îng ®· ®Õn vay nhiÒu lÇn: Nh÷ng ®èi t­îng nµy th­êng lµm ¨n ph¸t ®¹t, nhu cÇu më réng s¶n xuÊt kinh doanh lín. Ng©n hµng nªn chó träng h­íng dÉn c¸ch tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lý sao cho hiÖu qu¶. Ph¹m vi t­ vÊn nªn më réng ra nhiÒu lÜnh vùc mµ hä ®ang quan t©m nh­: thuÕ, thñ tôc xuÊt nhËp khÈu, c¸c nguån nguyªn liÖu, thÞ hiÕu... Víi nh÷ng c¬ së ®· lµm ¨n hiÖu qu¶, vèn tù cã t­¬ng ®èi lín, ng©n hµng cã thÓ h­íng dÉn hä c¸ch ®Ó ®­îc vay vèn trung dµi h¹n, vay víi møc vay lín h¬n... Më réng dÞch vô kh¸c : Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung vµ c¸c ng©n hµng nãi riªng th­êng c¹nh tranh nhau rÊt quyÕt liÖt “ Ng©n hµng nµo cã dÞch vô tèt nhÊt sÏ lµ ng©n hµng th¾ng cuéc”. V× vËy, ®æi míi c«ng nghÖ vµ cung cÊp c¸c dÞch vô tiÕp thÞ, thanh to¸n, b¶o hµnh, chuyÓn tiÒn... mét c¸ch chÊt l­îng sÏ thóc ®Èy ho¹t ®éng cña ng©n hµng nãi chung vµ ho¹t ®éng tÝn dông nãi riªng. Trong thêi gian tíi, ng©n hµng nªn ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng sau: - T¨ng c­êng c«ng t¸c tiÕp thÞ t×m kh¸ch hµng míi ®i ®«i víi viÖc cñng cè mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng truyÒn thèng, t¨ng thÞ phÇn ®èi víi nh÷ng lµng nghÒ cã quan hÖ tÝn dông víi nhiÒu tæ chøc tÝn dông. - ChÊn chØnh viÖc chÊp hµnh néi quy, quy chÕ vµ c¸c quy ®Þnh kh¸c trong toµn c¬ quan, ®Æc biÖt lµ chÊn chØnh th¸i ®é t¸c phong trong giao tiÕp víi kh¸ch hµng nh»m x©y dùng v¨n ho¸ giao dÞch v¨n minh lÞch sù . - øng dông c«ng nghÖ tin häc ng©n hµng vµo c¸c phßng giao dÞch, tÊt c¶ c¸c b¸o c¸o, b¶ng biÓu...sÏ ®­îc lµm trªn m¸y. N©ng cao chÊt luîng c¸c dÞch vô thanh to¸n, b¶o l·nh... vµ më réng dÞch vô ng©n hµng t¹i nhµ cho mét sè kh¸ch hµng cã khèi luîng giao dÞch lín. 9. T¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t vèn vay . Më réng tÝn dông ph¶i ®i ®«i víi t¨ng c­êng kiÓm tra, kiÓm so¸t ®Ó n©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ tÝn dông, ®¶m b¶o an toµn cho c¸c mãn vay. NÕu chØ më réng tÝn dông vÒ quy m« mµ kh«ng thu ®­îc nî, kh«ng ng¨n chÆn ®­îc nî qu¸ h¹n ph¸t sinh th× ng©n hµng ®· kh«ng ®¹t ®­îc môc tiªu, kh«ng tu©n thñ ®­îc nguyªn t¾c tÝn dông ®Æt ra. Sè luîng c¸c mãn vay vµ doanh sè cho vay t¨ng nh­ng c¸c mãn vay l¹i kh«ng sö dông ®óng môc ®Ých, c¸c dù ¸n kh«ng gãp phÇn t¨ng thu nhËp, n©ng cao c«ng nghÖ, gi¶i quyÕt lao ®éng, g©y h¹i ®Õn m«i tr­êng... th× tøc lµ chÊt luîng tÝn dông ®· kh«ng ®­îc thùc hiÖn. Mãn vay cã thÓ ®¹t hiÖu qu¶ th­¬ng m¹i nh­ng l¹i thiÕu mÊt c¸c hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi kh¸c. Tuy nî qu¸ h¹n lµng nghÒ kh«ng ph¸t sinh trong n¨m 2005 nh­ng trong c¶ mét thêi kú dµi tr­íc ®©y nî qóa h¹n ®èi víi lµng nghÒ kh¸ cao. Do vËy, ®Ó n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông, ph¸t huy thµnh tÝch ®· ®¹t ®­îc trong n¨m 2005 vµ kiªn quyÕt kh«ng ®Ó nî qu¸ h¹n míi ph¸t sinh khi më réng cho vay, ng©n hµng nªn th­êng xuyªn chó träng c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t vèn vay, bao gåm c¶ kiÓm tra tr­íc khi cho vay, kiÓm tra trong khi cho vay vµ kiÓm so¸t sau khi cho vay. * KiÓm tra tr­íc (ThÈm ®Þnh cho vay) : §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ vµ chÊt luîng tÝn dông ®èi víi lµng nghÒ, vÊn ®Ò n©ng cao kh¶ n¨ng thÈm ®Þnh dù ¸n vay vèn ph¶i ®­îc xem lµ yÕu tè cèt lâi. L©u nay, ®a sè c¸n bé tÝn dông lu«n xem yÕu tè cã tµi s¶n thÕ chÊp hoÆc cã b¶o l·nh lµ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o hiÖu qu¶ vµ chÊt l­îng tÝn dông, ®©y lµ nhËn thøc m¬ hå vµ sai lÇm. Thùc chÊt, kh¶ n¨ng duy nhÊt lµng nghÒ tr¶ ®­îc nî lµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh do sö dông vèn vay, viÖc thu nî b»ng ph¸t m¹i tµi s¶n thÕ chÊp chØ lµ biÖn ph¸p cuèi cïng cña ng©n hµng trong cho vay. ChØ xÐt trªn phu¬ng diÖn lîi Ých cña ng©n hµng lµ thu nî cho b»ng ®­îc th× viÖc ph¸t m¹i tµi s¶n thÕ chÊp ®Ó thu nî nhiÒu khi còng kh«ng thùc hiÖn ®­îc, thËm chÝ g©y r¾c rèi thªm cho ng©n hµng v× ph¶i bá chi phÝ b¶o qu¶n tµi s¶n thÕ chÊp. HiÖn nay, khi cho vay ®èi víi lµng nghÒ ®ang cã xu h­íng gi¶m dÇn quy ®Þnh vÒ tµi s¶n ®¶m b¶o th× viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng thÈm ®Þnh ph­¬ng ¸n / dù ¸n kinh doanh kh«ng nh÷ng lµ yÕu tè cèt lâi mµ cßn lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ vµ chÊt l­îng tÝn dông ®èi víi khu vùc kinh tÕ nµy. ChØ th«ng qua thÈm ®Þnh dù ¸n vay vèn hiÖu qu¶ ng©n hµng míi ®¸nh gi¸ ®óng thùc tr¹ng tµi chÝnh vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî cña ng­êi vay. Tõ ®ã míi ra ®­îc quyÕt ®Þnh cho vay ®óng ®¾n vµ ho¹t ®éng cho vay míi thùc sù cã hiÖu qu¶ c¶ vÒ ph­¬ng tiÖn th­¬ng m¹i vµ kinh tÕ, x· héi. * KiÓm tra trong khi cho vay : Bªn c¹nh viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n tr­íc khi quyÕt ®Þnh cho vay, kiÓm tra trong khi cho vay còng ®ãng vai trß rÊt quan träng. C¸n bé tÝn dông khi tiÕn hµnh viÖc gi¶i ng©n ph¶i c¨n cø vµo yªu cÇu gi¶i ng©n, so s¸nh víi môc ®Ých vµ kÕ ho¹ch ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông ®Ó chÊp thuËn hay tõ chèi gi¶i ng©n. KiÓm tra trong khi cho vay cã thÓ th«ng qua c¸c tµi liÖu ( b¸o c¸o tµi chÝnh, b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh, ho¸ ®¬n chøng tõ ...) mµ kh¸ch hµng göi ®Õn tËn n¬i ®Ó kiÓm tra (quan s¸t sè l­îng m¸y mãc, nguyªn liÖu, sè lao ®éng trong nhµ x­ëng, sè thµnh phÈm ®ang n»m trong kho,...) C¸n bé tÝn dông nªn th­êng xuyªn gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña ng­êi vay ®Ó biÕt ®­îc tiÒn göi ng©n hµng ®ang ®­îc sö dông ®óng môc ®Ých. C¸n bé tÝn dông còng nªn cã nh÷ng ®ît kiÓm tra bÊt chît ®Ó xem xÐt ho¹t ®éng s¶n xuÊt th­êng ngµy cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt thÕ nµo. NÕu khi thÈm ®Þnh thÊy cã 5 chiÕc m¸y s¶n xuÊt tói nilon mµ khi ®i kiÓm tra bÊt chît chØ thÊy cßn 2 chiÕc th× CBTD nªn ®Æt c©u hái t¹i sao vµ cã thÓ ho·n tiÕn hµnh gi¶i ng©n. ChØ khi biÕt ch¾c ch¾n lµ cã lý do chÝnh ®¸ng (t¹m rêi ®i ®Ó l¸t sµn nhµ x­ëng...) vµ ®ã kh«ng ph¶i lµ dÊu hiÖu ph¸t sinh nî xÊu th× tiÕn tr×nh gi¶i ng©n míi ®­îc tiÕp tôc. * KiÓm so¸t sau khi cho vay : NÕu nh­ kiÓm tra tr­íc vµ trong khi cho vay lµ ®Ó kh«ng ph¸t sinh nî xÊu kÐm chÊt l­îng th× kiÓm tra sau khi cho vay lµ ®Ó ph¸t hiÖn vµ chÊn chØnh kÞp thêi c¸c mãn vay kÐm chÊt l­îng ®· ph¸t sinh. Qua viÖc ®i t×m nguyªn nh©n dÉn ®Õn nh÷ng mãn vay nµy, Ng©n hµng cã thÓ rót kinh nghiÖm vÒ quy tr×nh lµm viÖc, phÈm chÊt cña CBTD... cho nh÷ng mãn vay sau. Cã thÓ t¨ng c­êng c«ng t¸c nµy d­íi nhiÒu h×nh thøc nh­: t¨ng c­êng ®Èy m¹nh thu håi nî ®Õn h¹n, nî qu¸ h¹n, khã ®ßi; kiªn quyÕt ®«n ®èc thu rãc nî, kh«ng ®Ó nî qu¸ h¹n khã ®ßi míi ph¸t sinh; th­êng xuyªn rµ so¸t hå s¬ cho vay nh»m ®¶m b¶o tÝnh ph¸p lý vµ an toµn tÝn dông; tæ chøc ®èi chiÕu gi÷a sè thùc tÕ cña kh¸ch hµng vµ trªn sæ s¸ch cña Ng©n hµng; t¨ng cuêng kiÓm tra sö dông tiÒn vay, ®¶m b¶o tiÒn vay sö dông ®óng ®èi t­îng, thùc sù mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ nh­ trong dù ¸n xin vay... Tãm l¹i, §Ó më réng cho vay ®­îc víi lµng nghÒ, Ng©n hµng ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p tÝch cùc vµ hiÖu qu¶, phï hîp víi ho¹t ®éng cña Ng©n hµng vµ ®Æc ®iÓm cña c¸c lµng nghÒ. Nh÷ng gi¶i ph¸p nªu trªn ®· kh«ng chØ trùc tiÕp t¸c ®éng vµo nh÷ng h¹n chÕ cña Ng©n hµng mµ cßn gi¸n tiÕp gi¶i quyÕt mét phÇn nh÷ng yÕu kÐm tõ phÝa lµng nghÒ . Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn sÏ cã nh÷ng v­íng m¾c n»m gi÷a Ng©n hµng vµ lµng nghÒ mµ c¶ hai ®Òu kh«ng cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt. V× thÕ, nhiÖm vô ®­îc ®Æt lªn vai Nhµ n­íc. Víi t­ c¸ch lµ mét trong ba nhãm nh©n tè quan träng nhÊt t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng më réng tÝn dông cña c¸c ng©n hµng, c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc nªn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho hai khu vùc nµy cïng ph¸t triÓn. III.Mét sè kiÕn nghÞ 1. KiÕn nghÞ víi nhµ n­íc 1.1. Ban hµnh tiªu chÝ thèng nhÊt ®Ó x¸c ®Þnh lµng nghÒ §Ó b¶o tån vµ ph¸t triÓn ®­îc c¸c lµng nghÒ theo ®óng ®Þnh h­íng, Nhµ n­íc nªn ban hµnh tiªu chÝ x¸c ®Þnh lµng nghÒ mét c¸ch chuÈn mùc vµ thèng nhÊt trong c¶ n­íc. Nhê ®ã c¸c c¬ quan nhµ n­íc, c¸c nhµ ng©n hµng míi cã c¬ së khoa häc ®Ó ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ ®­a ra gi¶i ph¸p tÝch cùc nh»m th¸o gì khã kh¨n, thóc ®Èy c¸c lµng nghÒ ph¸t triÓn. 1.2. Giao cho mét c¬ quan qu¶n lý chung vÒ lµng nghÒ, c¸c c¬ quan kh¸c t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c lµng nghÒ ho¹t ®éng . Nhµ n­íc nªn quy ®Þnh mét sè c¬ quan thèng nhÊt quy ho¹ch vµ chÞu tr¸ch nhiÖm chung vÒ sù ph¸t triÓn cña c¸c lµng nghÒ. Tr¸nh ®Ó t×nh tr¹ng nhiÒu c¬ quan cïng mét lóc qu¶n lý lµng nghÒ nh­ng l¹i kh«ng cã c¬ quan nµo ®øng ra chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh thøc nh­ hiÖn nay. Tr­íc m¾t, c¸c c¬ quan cã chøc n¨ng liªn quan nh­ UBND tØnh, UBND huyÖn, x·, c¬ quan c«ng chøng, c¬ quan qu¶n lý chÊt luîng... t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp DNTN, C«ng ty TNHH, HTX ë c¸c lµng nghÒ, cÊp giÊy ®¨ng ký kinh doanh, giÊy phÐp hµnh nghÒ ®èi víi hé vµ gi¶i quyÕt nhanh chãng c¸c thñ tôc hµnh chÝnh ®Ó c¸c ®¬n vÞ nµy cã ®ñ giÊy tê cÇn thiÕt ®Ó xin vay vèn Ng©n hµng. C¸c c¬ quan còng nªn cã nh÷ng biÖn ph¸p hç trî cô thÓ cho c¸c c¬ së ë lµng nghÒ. Víi c¸c c¬ së cã nhiÒu ­u thÕ vÒ vèn tù cã, vÒ kh¶ n¨ng qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh SXKD, vÒ thÞ tr­êng ®Çu vµo vµ ®Çu ra, vÒ tÝnh ®éc ®¸o cña s¶n phÈm... nªn dµnh cho sù quan t©m ®Æc biÖt. C¸c c¬ së nµy th­êng ®ãng vai trß quan träng trong viÖc thóc ®Èy c¸c lµng nghÒ ph¸t triÓn, cã thÓ trë thµnh vÖ tinh cho c¸c khu c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n. Ngoµi ra, Nhµ n­íc còng nªn më réng dÞch vô xÕp hµng tÝn dông ®Õn c¸c lµng nghÒ. HiÖn nay, sè hé, tæ hîp t¸c cã sè vèn ®Çu t­ vµ quy m« s¶n xuÊt lín h¬n ë lµng nghÒ ngµy mét nhiÒu, nhiÒu hé cã sè vèn ®Çu t­ ®Õn vµi tû ®ång nh÷ng ch­a ®¨ng ký thµnh lËp doanh nghiÖp, c«ng ty hay HTX. §Ó h¹n chÕ chi phÝ vµ rñi ro tÝn dông cho c¸c ng©n hµng, trung t©m CIC cña NHNN nªn cung cÊp th«ng tin vÒ ®èi t­îng nµy. 1.3. Sím h×nh thµnh quü b¶o l·nh tÝn dông cho lµng nghÒ C¸c quü b¶o l·nh tÝn dông sÏ ®øng ra b¶o l·nh cho c¸c hé vµ c¬ së vay vèn ng©n hµng mµ kh«ng cÇn tµi s¶n ®¶m b¶o hoÆc b¶o l·nh mét phÇn gi¸ trÞ. Tµi s¶n ®¶m b¶o yªu cÇu cña Ng©n hµng ®Ó c¸c c¬ së s¶n xuÊt ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn vay vèn. H¬n thÕ, c¸c quü nµy th­êng thÈm tra, t×m hiÓu vÒ ng­êi ®­îc b¶o l·nh tr­íc khi chÝnh thøc ®øng ra b¶o l·nh víi Ng©n hµng, nªn sÏ t¨ng ®é an toµn vµ gi¶m chi phÝ ®iÒu hµnh kho¶n vay cho Ng©n hµng, sè hé ë lµng nghÒ ®­îc vay ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt sÏ t¨ng lªn. 1.4. §Çu t­ vèn cho lµng nghÒ theo c¸c ch­¬ng tr×nh tÝn dông träng ®iÓm Nhµ n­íc nªn cã c¸c ch­¬ng tr×nh tÝn dông ®Æc biÖt cho lµng nghÒ. C¸c ch­¬ng tr×nh nµy nªn cã môc tiªu râ rµng, ®Çu t­ cã träng ®iÓm c¨n cø vµo thùc tr¹ng vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn lµng nghÒ ë c¸c ®Þa ph­¬ng. Kinh nghiÖm mét sè n­íc cho thÊy kªnh ph©n phèi vèn nªn th«ng qua c¸c NHTM, t¸ch ho¹t ®éng tÝn dông cho lµng nghÒ khái c¸c c¬ quan, chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, ë Ên §é 50% vèn ®Çu t­ cña Nhµ n­íc ®­îc chuyÓn vÒ khu vùc ngµnh nghÒ bëi c¸c NHTM, chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng chØ chÞu tr¸ch nhiÖm chuyÓn giao 50% vèn cßn l¹i . PhÇn vèn ®­a vÒ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng nªn ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng ë lµng nghÒ vµ mét sè trung t©m nghiªn cøu khoa häc, kü thuËt cho lµng nghÒ. PhÇn cßn l¹i nªn cung øng trùc tiÕp vÒ c¸c NHTM ®Ó c¸c ng©n hµng nµy tiÕn hµnh lùa chän c¸c hé vµ c¬ së, thÈm ®Þnh l¹i c¸c ph­¬ng ¸n, dù ¸n kh¶ thi ®Ó cho vay. Th«ng qua tÝn dông th­¬ng m¹i, vèn theo c¸c ch­¬ng tr×nh cña Nhµ n­íc míi ®­îc chuyÓn ®æi hiÖu qu¶ vµ an toµn vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ë lµng nghÒ §èi víi c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng cÇn ph¶i b¶o tån, Nhµ n­íc cã c¸c ®iÒu kiÖn, yªu cÇu cô thÓ víi ng­êi vay ®Ó c¸c NHTM ®Çu t­ nguån vèn nµy theo ®óng ®Þnh h­íng. Trong ®ã, Nhµ n­íc nªn yªu cÇu ng­êi vay lËp mét dù ¸n cô thÓ vÒ kh«i phôc vµ ph¸t triÓn lµng nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng, ®Ò ra mét sè chØ tiªu ®Ó ng©n hµng lµm c¨n cø ®¸nh gi¸ møc ®é cÇn thiÕt cña dù ¸n nãi trªn. Ngoµi ra, Nhµ n­íc còng nªn cã c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc nh»m kªu gäi c¸c nguån vèn ODA, FDI,KFW, JBIC c¸c nguån tµi trî cña c¸c tæ chøc chÝnh phñ vµ phi chÝnh phñ ®Çu t­ vµo lµng nghÒ, ®Æc biÖt lµ cho mét sè lµng nghÒ träng ®iÓm. 1.5. Cã chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng vµ hç trî lµng nghÒ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. C¬ së h¹ tÇng tèt còng lµ nh©n tè quan träng thóc ®Èy c¸c lµng nghÒ ph¸t triÓn. Do vËy, Nhµ n­íc nªn cã chÝnh s¸ch ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng ë c¸c lµng nghÒ nh­: lµm ®­êng, x©y dùng c¸c tr¹m biÕn thÕ ®iÖn, c¸c hÖ thèng cung cÊp n­íc, ph¸t triÓn hÖ thèng trî lµng, chî x·, chî huyÖn ®Ó t¨ng c­êng giao l­u nguyªn liÖu vµ s¶n phÈm lµng nghÒ. Thªm vµo ®ã, ®Ó gãp phÇn kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n cña c¸c lµng nghÒ, Nhµ n­íc còng cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch hç trî lµng nghÒ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, bao gåm : - Quy ho¹ch ®Êt ®ai, chuyÓn quyÒn vµ môc ®Ých sö dông ®Êt, ®¸nh gi¸ l¹i gi¸ trÞ nhµ ë. - Hç trî vÒ khoa häc, c«ng nghÖ, kü thuËt, thÞ tr­êng tiªu thô, nguyªn liÖu, xuÊt nhËp khÈu, thuÕ... cho lµng nghÒ. Cã chÝnh s¸ch ®·i ngé thÝch hîp víi c¸c nghÖ nh©n vµ chó träng c«ng t¸c ®µo t¹o thî. - §­a ra danh môc vµ ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ, ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng kÕt hîp víi lµng nghÒ hiÖn ®¹i tïy theo ®iÒu kiÖn ®Þa ph­¬ng. Nãi tãm l¹i, ®Ó c¸c lµng nghÒ cã thÓ ph¸t triÓn ®­îc Nhµ n­íc nªn cã mét hÖ thèng tæng thÓ c¸c biÖn ph¸p nh»m th¸o gì nh÷ng khã kh¨n hiÖn t¹i; c¸c cÊp, c¸c ngµnh cïng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c lµng nghÒ ho¹t ®éng. Trong vÊn ®Ò vèn, Nhµ n­íc nªn sím ban hµnh c¸c qui ®Þnh vµ x©y dùng ch­¬ng tr×nh cô thÓ ®Ó hç trî lµng nghÒ. Víi sù gióp ®ì cña nhµ n­íc, kh«ng chØ c¸c lµng nghÒ ®­îc quan t©m ph¸t triÓn mµ c¸c NHTM nãi chung vµ chi nh¸nh NHCT Hµ T©y nãi riªng còng sÏ cã ®­îc m«i tr­êng ph¸p lý vµ kinh tÕ thuËn lîi ®Ó më réng ho¹t ®éng tÝn dông cña m×nh. 2. KiÕn nghÞ víi UBND tØnh Thµnh lËp Quü khuyÕn n«ng ®Ó quü quy ho¹ch vµ cÊp ®Êt ®Ó t¹o mÆt b»ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt cho lµng nghÒ, giao mÆt b»ng s¶n xuÊt cho tõng hé, c¬ së ®Ó hä tËp trung ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt kinh doanh h¬n n÷a; kh¾c phôc ®­îc h¹n chÕ tr­íc lµ ph¶i s¶n xuÊt t¹i chÝnh nhµ cña hä, g©y nhiÒu bÊt tiÖn vµ khã kh¨n trong viÖc më réng quy m«, ®Çu t­ thªm vèn më réng s¶n xuÊt. Vµ tæ chøc d¹y nghÒ, truyÒn nghÒ cho ng­êi d©n trong lµng. §èi víi lµng nghÒ chÕ biÕn l©m s¶n thùc phÈm, tØnh cÇn quan t©m ®Õn viÖc xö lý chÊt th¶i cña nh÷ng lµng nghÒ nµy, ph¶i ®Ò ra c¸c chÕ ®é tiªu chuÈn ®Ó b¶o vÖ m«i tr­êng sao cho s¹ch ®Ñp, ®¶m b¶o ®êi sèng sinh ho¹t cña ng­êi d©n trong lµng, ®Ó kh«ng khÝ kh«ng bÞ « nhiÔm cã h¹i cho søc khoÎ con ng­êi. ChØ ®Þnh c¬ quan chøc n¨ng qu¶n lý chñ qu¶n ®èi víi lµng nghÒ truyÒn thèng ®Ó cã thÓ th­êng xuyªn gi¸m s¸t vµ gióp ®ì c¸c c¬ së lµng nghÒ truyÒn thèng c¶ vÒ qu¶n lý, kü thuËt vµ bao tiªu s¶n phÈm, n¾m ch¾c c¸c chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt cña tõng lo¹i ngµnh nghÒ nh»m gióp ®ì c¸c c¬ quan cÊp trªn vµ c¸c ngµnh chøc n¨ng cã ®­îc sè liÖu chÝnh x¸c ®Ó tõ ®ã ®Ò ra quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n. ChØ ®¹o ngµnh thuÕ, phèi hîp víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng ®Ó nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý vèn víi lµng nghÒ truyÒn thèng, cã gi¶i ph¸p thu thuÕ (nhÊt lµ thuÕ VAT) cho phï hîp víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh t¹i lµng nghÒ, t¹o ®iÒu kiÖn kÝch thÝch s¶n xuÊt lµng nghÒ ph¸t triÓn ®ång thêi híng dÉn c¸c c¬ së, hé s¶n xuÊt dÇn ®i vµo chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ, ho¹t ®éng theo ®óng luËt vµ chÝnh s¸ch ban hµnh . T¹o ®iÒu kiÖn cho lµng nghÒ truyÒn thèng tiªu thô s¶n phÈm, vèn, c«ng nghÖ thiÕt bÞ s¶n xuÊt vµ ®Æc biÖt lµ ph¶i cã s¶n xuÊt trî gióp cho c¸c lµng nghÒ s¶n xuÊt ra s¶n phÈm mang ®Ëm nÐt v¨n ho¸ truyÒn thèng. Cã chÝnh s¸ch hç trî vÒ l·i suÊt cho vay tõ nguån vèn cña Ng©n s¸ch tØnh ®èi víi kh«i phôc kinh tÕ lµng nghÒ, tõ ®ã thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng trong tØnh. 3. KiÕn nghÞ víi NHNN. Ban hµnh c¸c qui tr×nh tÝn dông cô thÓ ¸p dông cho ®èi t­îng vay vèn lµ lµng nghÒ víi nh÷ng ­u ®·i ®Ó lµng nghÒ cã thÓ ph¸t triÓn h¬n n÷a. CÇn cã c¸c chÝnh s¸ch, c¬ chÕ thÝch hîp cho viÖc thu hót m¹nh mÏ c¸c ng©n hµng thµnh thÞ më réng ®Çu t­ trùc tiÕp, gi¸n tiÕp c¸c dù ¸n ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n. ThÞ tr­êng tiÒn tÖ liªn ng©n hµng cÇn ®­îc cñng cè, ph¸t triÓn ®Ó kh«ng nh÷ng lµm c¬ së ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña NHNN mµ cßn t¹o c¬ héi ®iÒu hoµ kh¶ n¨ng thanh to¸n, t¨ng c­êng vèn ®Çu t­ cho c¸c ng©n hµng, nhÊt lµ c¸c ng©n hµng phôc vô n«ng th«n vµ c¸c ng©n hµng cho vay ph¸t triÓn lµng nghÒ. C¬ chÕ t¸i cÊp vèn vµ tÝn dông chiÕt khÊu, thÕ chÊp cña NHNN còng cÇn cã nh÷ng qui ®Þnh ­u ®·i ®èi víi ®Çu t­ c¸c khu vùc n«ng th«n. 4. KiÕn nghÞ víi NHCT ViÖt Nam - Ban hµnh qui tr×nh, h×nh thøc tÝn dông cô thÓ ¸p dông ®èi víi cho vay ph¸t triÓn lµng nghÒ. Hoµn thiÖn thñ tôc cho vay nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho kh¸ch hµng trong giao dÞch ®èi víi ng©n hµng. - Cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi viÖc ph¸t triÓn lµng nghÒ, h­íng dÉn cô thÓ viÖc thi hµnh. Cã c¸c qui ®Þnh cô thÓ trong viÖc thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n ®¹t kÕt qu¶, båi d­ìng nh÷ng kiÕn thøc ph¸p lý cho c¸n bé nh©n viªn vµ l·nh ®¹o. Cung cÊp nh÷ng th«ng tin kinh tÕ diÔn biÕn th­êng kú . - Nghiªn cøu chiÕn l­îc kh¸ch hµng ®Ó gióp cho viÖc më réng tÝn dông vµ n©ng chÊt l­îng, hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c tÝn dông. Bæ xung thªm c¸c chÝnh s¸ch, quyÕt ®Þnh trong viÖc cho vay kh«ng cÇn tµi s¶n b¶o ®¶m, cho vay víi l·i suÊt ­u ®·i, cho vay tÝn chÊp. - T×m mäi biÖn ph¸p kh¶ n¨ng thu hót nguån vèn trong ®Þa bµn, ph¸t huy m¹ng l­íi cho vay l­u ®éng, ph¸t triÓn c¸c tæ t­¬ng hç cho vay mét tuÇn hai lÇn vÒ x·, tiÕp xóc víi d©n, ®¸p øng tèt nhÊt nhu cÇu vÒ vèn cña ng­êi d©n. Tuyªn truyÒn vËn ®éng ng­êi d©n göi tiÒn vµo ng©n hµng, t¨ng c­êng huy ®éng vèn kú h¹n tõ 12 th¸ng trë lªn ®Ó cã c¬ cÊu gi÷a huy ®éng vµ c¬ cÊu cho vay phï hîp. - T¨ng c­êng vËn ®éng kh¸ch hµng më tµi kho¶n tiÒn göi t­ nh©n vËn ®éng viÖc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt qua ng©n hµng. Mçi c¸n bé nh©n viªn ®Òu cã tµi kho¶n t¹i ng©n hµng. N©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng t¹o ®iÒu kiÖn cho nh©n d©n trong quan hÖ göi tiÒn vµ vay tiÒn . - §a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc cho vay, m¹nh d¹n ®Çu t­ c¸c m« h×nh kinh tÕ míi cã hiÖu qu¶ cao trªn ®Þa bµn huyÖn ®Ó ph¸t huy thÕ m¹nh cña huyÖn, thu hót ®­îc kh¸ch hµng. - Quan t©m gióp ®ì vËt chÊt ®èi víi c¸n bé ®i häc ®Ó n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô, khuyÕn khÝch c¸n bé l·nh ®¹o vµ c¸n bé häc tËp n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô ... kÕt luËn Lµng nghÒ lµ nguån tµi s¶n qóy gi¸ cña ®Êt n­íc, nã kh«ng chØ mang ý nghÜa kinh tÕ - x· héi mµ cßn thÓ hiÖn nÒn v¨n ho¸, v¨n minh ®éc ®¸o cña d©n téc ViÖt Nam. Sù ph¸t triÓn cña c¸c lµng nghÒ trong qu¸ tr×nh CNH - H§H n«ng th«n lµ xu h­íng tÊt yÕu kh¸ch quan, chóng cã vai trß lín ®èi víi qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, t¹o viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng vµ c¶i thiÖn bé mÆt cña n«ng th«n. Vµ trong nghÞ quyÕt cña BCHTW §¶ng kho¸ X ®· kh¼ng ®Þnh vai trß quan träng cña lµng nghÒ. Th«ng qua hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ truyÒn thèng vµ “TruyÒn thèng v¨n ho¸“ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, lµng nghÒ sÏ lµ cÇu nèi gi÷a n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp, gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ, gi÷a truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i. Tõ tr­íc ®Õn nay tÝn dông ®èi víi lµng nghÒ ë chi nh¸nh NHCT Hµ T©y lµ tÝn dông th­¬ng m¹i, song nhê viÖc më réng cho vay, cung øng vèn kÞp thêi cho mét ®èi t­îng ®Æc biÖt lµ lµng nghÒ ph¸t triÓn, ho¹t ®éng tÝn dông nµy ®· cã nh÷ng ®ãng gãp to lín c¶ vÒ mÆt kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ x· héi ®èi víi lµng nghÒ. Víi môc tiªu tiÕp tôc më réng tÝn dông ®èi víi lµng nghÒ trong thêi gian tíi, chuyªn ®Ò ®· ®i s©u ph©n tÝch c¸c ®Æc ®iÓm lµng nghÒ ë Hµ T©y vµ ho¹t ®éng tÝn dông ®èi víi lµng nghÒ t¹i chi nh¸nh NHCT Hµ T©y. Trong ®ã, ®Æc biÖt chó träng ®Õn h×nh thøc vµ qui tr×nh tÝn dông, c¸c vÊn ®Ò tån t¹i trong ho¹t ®éng cho vay vµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn nh÷ng tån t¹i ®ã. Tõ ®ã, chuyªn ®Ò ®· ®Ò ra mét sè gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ nh»m kh¾c phôc vµ ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p nµy. Gi¶i ph¸p ®Ò ra nh»m kh¾c phôc nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ tõ phÝa ng©n hµng, gi¸n tiÕp gi¶i quyÕt mét phÇn vÊn ®Ò yÕu kÐm tõ phÝa c¸c lµng nghÒ vµ nh÷ng bÊt cËp trong c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng cña hai khu vùc nµy. Chuyªn ®Ò ®· ®øng trªn gãc ®é mét ng©n hµng th­¬ng m¹i ®Ó gi¶i quyÕt mét lÜnh vùc c¨n b¶n nhÊt vµ còng bøc xóc nhÊt cña c¸c lµng nghÒ ë Hµ T©y nãi riªng vµ trong c¶ n­íc nãi chung, ®ã lµ vÊn ®Ò vÒ vèn cho ph¸t triÓn lµng nghÒ. Mong r»ng nh÷ng gi¶i ph¸p võa thùc tÕ, võa míi mÎ víi ng©n hµng, ho¹t ®éng tÝn dông cho lµng nghÒ sÏ ®­îc më réng mét c¸ch m¹nh mÏ, ®óng h­íng vµ hiÖu qu¶, ®¸p øng tèt nhÊt nhu cÇu vÒ vèn cho ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ ë Hµ T©y. Qua ®ã, chuyªn ®Ò nµy còng xin ®Æt mét nÐt bót nµo ®ã dï rÊt nhá bÐ vµo vÊn ®Ò b¶o tån c¸c gi¸ trÞ truyÒn thèng quý b¸u, mang ®Ëm b¶n s¾c d©n téc cña «ng cha ta tõ x­a ®Õn nay. Do kiÕn thøc cßn h¹n chÕ nªn chuyªn ®Ò kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt, mong ®­îc c¸c thÇy c«, c¸c b¹n sinh viên quan t©m ®ãng gãp thªm cho chuyªn ®Ò. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o Phan Thu Hà, các đồng chí trong ban lãnh đạo chi nhánh ngân hàng công thương tỉnh Hà Tây ®· gióp ®ì tËn t×nh vµ t¹o ®iÒu kiÖn trong viÖc hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy.