Đề tài Mở rộng và nâng cao hiệu quả kinh tế đối ngoại ở nước ta theo hướng tăng khả năng cạnh tranh và chủ động hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế

Lêi më ®Çu Tr­íc lµn sãng toµn cÇu hãa vµ khu vùc hãa ®ang diÔn ra ngµy cµng m¹nh mÏ, mçi quèc gia cÇn ph¶i tÝch cùc vµ chñ ®éng tham gia héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®Ó t¹o dùng mét vÞ trÝ thuËn lîi trong qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ vµ trao ®æi th­¬ng m¹i quèc tÕ. Xu h­íng toµn cÇu hãa vµ héi nhËp kinh tÕ kh«ng ngõng më réng víi søc lan táa nhanh chãng ®· lµm thay ®æi chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña kinh tÕ ®èi ngoµi, ®­a chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i ë n­íc ta trë thµnh mét bé phËn cña kinh tÕ quèc tÕ. Kinh tÕ ®èi ngo¹i (viÕt t¾t lµ KT§N) bao gåm sù hîp t¸c trong lÜnh vùc s¶n xuÊt; hîp t¸c quèc tÕ vÒ kinh tÕ vµ khoa häc c«ng nghÖ; ngo¹i th­¬ng; ®Çu t­ quèc tÕ; c¸c dÞch vô thu ngo¹i tÖ kh¸c...KT§N tham gia cã hiÖu qu¶ vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ vµ trao ®æi th­¬ng m¹i quèc tÕ, sö dông hîp lÝ c¸c nguån tµi nguyªn, t¹o thªm viÖc lµm míi, t¨ng thªm c¸c nguån thu ngo¹i tÖ. KT§N lµ yÕu tè tÝch cùc hç trî cho sù ph¸t triÓn cña toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Th«ng qua sù hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ, chiÕn l­îc ph¸t triÓn KT§N tËn dông lîi thÕ so s¸nh cña quèc gia nh»m tËp trung x©y dùng c¸c ngµnh kinh tÕ mòi nhän, thóc ®Èy c¸c nh©n tè t¨ng tr­ëng theo c¶ chiÒu réng vµ chiÒu s©u. Nh­ vËy, viÖc nghiªn cøu KT§N cã ý nghÜa quan träng c¶ vÒ lý luËn vµ ph­¬ng ph¸p luËn, t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng qu¶n lý vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña chiÕn l­îc KT§N. Ngµy nay, toµn cÇu hãa vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· trë thµnh mét xu thÕ ph¸t triÓn tÊt yÕu cña lÞch sö. ChÝnh v× vËy, chiÕn l­îc KT§N cÇn ®­îc më réng vµ n©ng cao theo h­íng t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ chñ ®éng héi nhËp víi nÒn kinh tÕ trong khu vùc vµ nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Thùc tiÕn lÞch sö cã thÓ chøng minh, nhiÒu quèc gia ®· ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ trong n­íc thµnh c«ng th«ng qua chiÕn l­îc KT§N, tËn dông c¸c ®iÒu kiÖn hîp t¸c quèc tÕ vµ khai th¸c tèt c¸c nguån lùc ë bªn ngoµi. Ch¼ng h¹n, Anh, Ph¸p, BØ, T©y Ban Nha... ®· tËn dông ­u thÕ ®­êng biÓn ®Ó t¨ng c­êng trao ®æi bu«n b¸n víi n­íc ngoµi nh»m môc tiªu më réng thÞ tr­êng, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. Ng­îc l¹i chÝnh s¸ch ®ãng cöa nÒn kinh tÕ, bÕ quan táa c¶ng cã thÓ dÉn ®Õn sù tôt hËu rÊt xa so víi c¸c n­íc kh¸c. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam, víi xuÊt ph¸t ®iÓm lµ mét nÒn n«ng nghiÖp l¹c hËu, c¬ së h¹ tÇng thÊp kÐm, do ®ã kh«ng thÓ ph¸t triÓn nÕu kh«ng cã chiÕn l­îc KT§N hîp lý, chñ ®éng héi nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ. NhËn ra tÇm quan träng cña KT§N, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· cã chñ tr­¬ng “®a d¹ng hãa, ®a ph­¬ng hãa” c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, nªu râ quan ®iÓm ViÖt Nam muèn lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c n­íc trong céng ®ång thÕ giíi, phÊn ®Êu v× hßa b×nh, ®éc lËp vµ ph¸t triÓn. Víi nh÷ng ý nghÜa vµ tÇm quan träng nªu trªn, t¸c gi¶ xin ®i s©u vµo ph©n tÝch vÊn ®Ò “Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ KT§N ë n­íc ta theo h­íng t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ”. I. C¬ së kh¸ch quan cña sù më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ KT§N 1. Mét sè kh¸i niÖm 1.1. ThÕ nµo lµ KT§N? KT§N cña mét quèc gia lµ mét bé phËn cña kinh tÕ quèc tÕ, lµ tæng thÓ c¸c quan hÖ kinh tÕ, khoa häc c«ng nghÖ cña mét quèc gia nhÊt ®Þnh víi c¸c quèc gia kh¸c cßn l¹i hoÆc víi c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ kh¸c, ®­îc thùc hiÖn d­íi nhiÒu h×nh thøc, h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trªn c¬ së ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. 1.2. ThÕ nµo lµ kinh tÕ quèc tÕ? Kinh tÕ quèc tÕ lµ mèi quan hÖ víi nhau cña hai hay nhiÒu n­íc,lµ tæng thÓ quan hÖ kinh tÕ cña céng ®ång quèc tÕ. 1.3. Quèc tÕ ho¸, toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ lµ g× ? Toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ hiÖn nay lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn cao cña quèc tÕ ho¸ kinh tÕ. Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ chÝnh lµ sù gia t¨ng nhanh chãng c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ v­ît qua mäi biªn giíi quèc gia, khu vùc, t¹o ra sù phô thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ trong sù vËn ®éng ph¸t triÓn h­íng tíi mét nÒn kinh tÕ thÕ giíi thèng nhÊt.Sù gia t¨ng cña xu thÕ nµy ®­îc thÓ hiÖn ë sù më réng møc ®é vµ quy m« mËu dÞch thÕ giíi, sù l­u chuyÓn cña c¸c dßng vèn vµ lao ®éng trong ph¹m vi toµn cÇu . 2. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña KT§N C¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ ra ®êi lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Ban ®Çu, do sù kh¸c biÖt vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn gi÷a c¸c quèc gia nh­ ®Êt ®ai, khÝ hËu, kho¸ng s¶n...dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mçi quèc gia cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt mét sè lo¹i s¶n phÈm nµo ®ã vµ trao ®æi cho nhau ®Ó c©n b»ng phÇn d­ thõa s¶n phÈm nµy víi sù thiÕu hôt vÒ s¶n phÈm kh¸c. Sau ®ã, sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu vÒ kinh tÕ vµ khoa häc kü thuËt gi÷a c¸c quèc gia ®· t¹o ra sù kh¸c nhau vÒ ®iÒu kiÖn t¸i s¶n xuÊt. §iÒu nµy ®ßi hái c¸c quèc gia ph¶i më réng ph¹m vi trao ®æi quèc tÕ. Do ®ã ®èi t­îng tham gia vµo viÖc trao ®æi quèc tÕ ®­îc më réng. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ tÊt yÕu dÉn ®Õn ph©n c«ng lao ®éng. Sù ph©n c«ng dÇn dÇn v­ît qua ngoµi ph¹m vi biªn giíi quèc gia, dÉn ®Õn sù chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c ho¸ gi÷a c¸c c«ng ty thuéc c¸c quèc gia kh¸c nhau. Tõ ®ã ®èi t­îng vµ ph¹m vi trao ®æi quèc tÕ cµng ®­îc më réng. Bªn c¹nh ®ã còng ®Æt ra yªu cÇu chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt gi÷a c¸c quèc gia nh»m ®¹t ®­îc quy m« tèi ­u cho tõng ngµnh s¶n xuÊt. Nh­ vËy, kh«ng ph¶i mçi n­íc ®Òu tù s¶n xuÊt mäi thø hµng ho¸ ®Ó tù ®¸p øng nhu cÇu cña m×nh, mµ quèc gia ph¶i tËp trung vµo mét sè ngµnh vµ s¶n phÈm lîi thÕ. §©y còng lµ mét nÒn t¶ng quan träng ®Ó quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn vÒ chiÒu s©u. Mét c¬ së quan träng kh¸c cña viÖc ph¸t triÓn c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ lµ sù ®a d¹ng ho¸ cña nhu cÇu vÒ tiªu dïng ë mçi quèc gia. Nãi tãm l¹i, c¬ së cña viÖc ph¸t triÓn c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ kh«ng chØ lµ sù kh¸c biÖt vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, tr×nh ®é ph¸t triÓn, c¸c nguån lùc s½n cã cña c¸c quèc gia mµ cßn lµ sù ®a d¹ng vÒ nhu cÇu, sù ­u viÖt cña qu¸ tr×nh chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt, qu¸ tr×nh hîp t¸c ho¸ vµ ­u thÕ cña quy m« tèi ­u trong sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. 3. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña viÖc më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña KT§N. 3.1. Vai trß cña KT§N KT§N nèi liÒn ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ trao ®æi trong n­íc víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ trao ®æi quèc tÕ, nèi liÒn thÞ tr­êng trong n­íc víi thÞ tr­êng thÕ giíi vµ khu vùc. KT§N cã vai trß thu hót c¸c nguån vèn nh­ vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI), vèn viÖn trî ph¸t triÓn (ODA); thu hót khoa häc c«ng nghÖ; khai th¸c vµ øng dông kinh nghiÖm x©y dùng vµ qu¶n lý nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i ë n­íc ta. KT§N gãp phÇn tÝch lòy vèn phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc, ®­a n­íc ta tõ mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. KT§N gãp phÇn thóc ®Èy sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ, t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm, gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp, t¨ng thu nhËp, æn ®Þnh vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cña nh©n d©n víi môc tiªu d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ v¨n minh vµ h­íng tíi x©y dùng nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa. 3.2. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña viÖc më réng KT§N ThÕ giíi ngµy nay lµ mét thÓ thèng nhÊt, trong ®ã c¸c quèc gia lµ nh÷ng ®¬n vÞ ®éc lËp, tù chñ, nh­ng phô thuéc vµo nhau vÒ kinh tÕ vµ khoa häc c«ng nghÖ. Sù phô thuéc gi÷a c¸c quèc gia b¾t nguån tõ nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan. Do ®iÒu kiÖn ®Þa lý, sù ph©n bè kh«ng ®Òu cña c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn, kh«ng mét quèc gia nµo cã kh¶ n¨ng ®¶m b¶o tÊt c¶ nh÷ng s¶n phÈm c¬ b¶n. Mäi quèc gia ®Òu phô thuéc n­íc ngoµi víi møc ®é kh¸c nhau vÒ c¸c s¶n phÈm ®ã . MÆt kh¸c, sù phô thuéc gi÷a c¸c quèc gia cßn b¾t nguån tõ sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ trªn thÕ giíi. LÞch sö thÕ giíi ®· chøng minh r»ng kh«ng cã mét quèc gia nµo trªn thÕ giíi cã thÓ ph¸t triÓn nÕu thùc hiÖn chÝnh s¸ch tù cÊp, tô tóc. Ng­îc l¹i, nh÷ng n­íc cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao ®Òu lµ nh÷ng n­íc dùa vµo chiÕn l­îc KT§N ®Ó thóc ®Èy kinh tÕ trong n­íc ph¸t triÓn; biÕt sö dông nh÷ng thµnh tùu cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc-c«ng nghÖ ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ nÒn s¶n xuÊt, biÕt khai th¸c nh÷ng nguån lùc ngoµi n­íc ®Ó ph¸t huy c¸c nguån lùc trong n­íc. §èi vèi n­íc ta, vèn lµ mét n­íc nghÌo vµ kÐm ph¸t triÓn, n«ng nghiÖp l¹c hËu, trang bÞ kü thuËt vµ c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ-x· héi thÊp kÐm, song cã nhiÒu tiÒm n¨ng ch­a ®­îc khai th¸c, viÖc ph¸t triÓn ngo¹i th­¬ng, më réng hîp t¸c kinh tÕ, khoa häc c«ng nghÖ víi bªn ngoµi lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan vµ lµ mét yªu cÇu cÊp b¸ch. 4. C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n vµ nh÷ng h×nh thøc chñ yÕu cña KT§N 4.1. C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña KT§N B×nh ®¼ng: §©y lµ nguyªn t¾c cã ý nghÜa rÊt quan träng, lµ nÒn t¶ng ®Ó thiÕt lËp vµ lùa chän ®èi t¸c trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ cña c¸c n­íc. Mçi quèc gia, ®Æc biÖt lµ nh÷ng quèc gia cã lîi thÕ so s¸nh kÐm h¬n so víi c¸c quèc gia ph¸t triÓn cÇn tu©n thñ chÆt chÏ nguyªn t¾c nµy trong tiÕn tr×nh më cöa vµ héi nhËp. Cïng cã lîi: Nguyªn t¾c nµy ®ãng vai trß lµ nÒn t¶ng kinh tÕ ®Ó thiÕt lËp vµ më réng quan hÖ kinh tÕ , ®ång thêi lµ ®éng lùc kinh tÕ ®Ó thiÕt lËp vµ duy tr× l©u dµi mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia. Nguyªn t¾c nµy ®­îc cô thÓ ho¸ trong c¸c ®iÒu kho¶n lµm c¬ së ®Ó ký kÕt trong c¸c nghÞ ®Þnh th­ gi÷a c¸c chÝnh phñ vµ trong c¸c hîp ®ång kinh tÕ gi÷a c¸c tæ chøc kinh tÕ. T«n träng ®éc lËp, chñ quyÒn, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña mçi quèc gia: Trong quan hÖ quèc tÕ, mçi quèc gia víi t­ c¸ch lµ quèc gia ®éc lËp cã chñ quyÒn vÒ mÆt chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi vµ ®Þa lý. Gi÷ v÷ng ®éc lËp, chñ quyÒn d©n téc vµ gi÷ v÷ng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ®· chän: §©y lµ nguyªn t¾c võa mang tÝnh chÊt chung cho tÊt c¶ c¸c n­íc khi thiÕt lËp vµ thùc hiÖn quan hÖ ®èi ngo¹i,võa lµ nguyªn t¾c cã tÝnh ®Ëc thï ®èi víi c¸c n­íc XHCN trong ®ã cã n­íc ta. Bèn nguyªn t¾c nãi trªn cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau vµ ®Òu cã ý nghÜa chi phèi ho¹t ®éng KT§N, ®Æ biÖt lµ nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn KT§N ë n­íc ta. 4.2. Nh÷ng h×nh thøc chñ yÕu cña KT§N 4.2.1. Ngo¹i th­¬ng Ngo¹i th­¬ng, hay th­¬ng m¹i quèc tÕ lµ sù trao ®æi hµng ho¸, dÞch vô (hµng ho¸ h÷u h×nh, v« h×nh) gi÷a c¸c quèc gia th«ng qua xuÊt khÈu. Trong KT§N, ngo¹i th­¬ng gi÷ vÞ trÝ trung t©m vµ cã ý nghÜa quan träng, gãp phÇn n©ng cao søc m¹nh tæng hîp, t¨ng tÝch luü cña mçi n­íc nhê sö dông cã hiÖu qu¶ lîi thÕ so s¸nh cña c¸c quèc gia trong trao ®æi quèc tÕ, lµ ®éng lùc thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ, "®iÒu tiÕt thõa thiÕu" ë mçi quèc gia, n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ c¬ cÊu ngµnh nghÒ trong n­íc, t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm, n©ng cao ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng nhÊt lµ trong c¸c ngµnh xuÊt khÈu. Trong KT§N, ngo¹i th­¬ng gi÷ vÞ trÝ trung t©m vµ cã ý nghÜa quan träng, gãp phÇn n©ng cao søc m¹nh tæng hîp, t¨ng tÝch luü cña mçi n­íc nhê sö dông cã hiÖu qu¶ lîi thÕ so s¸nh cña quèc gia trong trao ®æi quèc tÕ, lµ ®éng lùc thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ, "®iÒu tiÕt thõa thiÕu" ë mçi quèc gia, n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ c¬ cÊu ngµnh nghÒ trong n­íc, t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm, n©ng cao ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng nhÊt lµ trong c¸c ngµnh xuÊt khÈu. Ngo¹i th­¬ng bao gåm c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸, thuª n­íc ngoµi gia c«ng t¸i xuÊt khÈu, trong ®ã xuÊt khÈu lµ h­íng ­u tiªn vµ lµ träng ®iÓm cña ho¹t ®éng KT§N ë c¸c n­íc nãi chung vµ n­íc ta nãi riªng. ë n­íc ta, chÝnh s¸ch xuÊt khÈu trong nh÷ng n¨m tíi lµ tiÕp tôc n©ng cao kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ møc xuÊt khÈu b×nh qu©n ®Çu ng­êi, t¨ng tû träng c¸c mÆt hµng ®· qua chÕ biÕn, gi¶m tû träng xuÊt khÈu nguyªn liÖu th« vµ c¸c mÆt hµng s¬ chÕ. ChÝnh s¸ch nhËp khÈu trong thêi gian tíi ph¶i tËp trung vµo nguyªn liÖu, vËt liÖu, c¸c lo¹i thiÕt bÞ c«ng nghÖ ®¸p øng yªu cÇu cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. ViÖc h×nh thµnh vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ph¶i theo huíng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ phôc vô chiÕn l­îc h­íng m¹nh vµo xuÊt khÈu ®ång thêi thay thÕ nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng cã thÓ s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ ë trong n­íc. Mét yªu cÇu ®Æt ra lµ cÇn gi¶i quyÕt ®óng ®¾n mèi quan hÖ gi÷a chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i tù do vµ chÝnh s¸ch b¶o hé th­¬ng m¹i. ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i tù do cã nghÜa lµ chÝnh phñ kh«ng can thiÖp b»ng biÖn ph¸p hµnh chÝnh ®èi víi ngo¹i th­¬ng, cho phÐp hµng ho¸ c¹nh tranh tù do trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ ngoµi n­íc, kh«ng thùc hiÖn ®Æc quyÒn ­u ®·i ®èi víi hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu cña n­íc m×nh, kh«ng cã sù kú thÞ víi hµng ho¸ xuÊt khÈu cña n­íc ngoµi. ChÝnh s¸ch b¶o hé th­¬ng m¹i cã nghÜa lµ chÝnh phñ th«ng qua biÖn ph¸p thuÕ quan vµ phi thuÕ quan nh­ h¹n chÕ sè l­îng nhËp khÈu, chÕ ®é qu¶n lý ngo¹i tÖ ®Ó h¹n chÕ sù x©m nhËp cña hµng hãa n­íc ngoµi. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi n­íc ta lµ ph¶i xö lý tho¶ ®¸ng hai xu h­íng nãi trªn b»ng c¸ch kÕt hîp hai xu h­íng ®ã trong chÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng sao cho võa b¶o vÖ võa ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, b¶o vÖ thÞ tr­êng trong n­íc, thóc ®Èy tù do th­¬ng m¹i, khai th¸c cã hiÖu qu¶ thÞ tr­êng thÕ giíi. Trong ph¸t triÓn ngo¹i th­¬ng, ph¶i h×nh thµnh mét tû gi¸ hèi ®o¸i s¸t víi søc mua cña ®ång tiÒn ViÖt Nam. Tû gi¸ hèi ®o¸i, ®­îc hiÓu lµ gi¸ c¶ ngo¹i tÖ hoÆc gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ, tû gi¸ gi÷a hai ®ång tiÒn cña n­íc së t¹i víi ®ång tiÒn cña n­íc ngoµi, ®ãng vai trß mét trong nh÷ng ®ßn bÈy kinh tÕ quan träng trong kinh tÕ quèc tÕ. Do vËy, viÖc x©y dùng mét tû gi¸ hèi ®o¸i, thèng nhÊt gi¸ thÞ tr­êng tiÒn tÖ lµ rÊt cÇn thiÕt cho mçi n­íc. 4.2.2. Hîp t¸c s¶n xuÊt Hîp t¸c trong lÜnh vùc s¶n xuÊt bao gåm gia c«ng, x©y dùng xÝ nghiÖp chung, chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c s¶n xuÊt quèc tÕ... NhËn gia c«ng lµ h×nh thøc cho phÐp tËn dông nguån dù tr÷ lao ®éng, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ tËn dông c«ng suÊt m¸y mãc hiÖn cã. X©y dùng c¸c xÝ nghiÖp chung víi sù hïn vèn vµ c«ng nghÖ tõ n­íc ngoµi... lµ kiÓu tæ chøc xÝ nghiÖp th­¬ng nghiÖp, dÞch vô vµ tæ chøc tµi chÝnh, tÝn dông tån t¹i d­íi d¹ng c¸c c«ng ty cæ phÇn. C¸c xÝ nghiÖp nµy ®­îc ­u tiªn x©y dùng ë nh÷ng ngµnh kinh tÕ quèc d©n h­íng vµo xuÊt khÈu thay thÕ hµng nhËp khÈu vµ trë thµnh nguån thu ngo¹i tÖ chuyÓn ®æi, t¹o ®iÒu kiÖn cho nhµ n­íc tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ. Hîp t¸c s¶n xuÊt quèc tÕ trªn c¬ së chuyªn m«n ho¸. Chuyªn m«n ho¸ bao gåm chuyªn m«n ho¸ ë c¸c ngµnh kh¸c nhau vµ chuyªn m«n ho¸ trong cïng mét ngµnh. H×nh thøc hîp t¸c nµy lµm cho c¬ cÊu kinh tÕ theo ngµnh cña c¸c n­íc tham gia ®an kÕt vµo nhau, phô thuéc lÉn nhau. 4.2.3. Hîp t¸c khoa häc – c«ng nghÖ Tõ nh÷ng n¨m 70 cña thÕ kû XX, c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ ®· t¹o ra nh÷ng b­íc ph¸t triÓn nh¶y vät trong lùc l­îng s¶n xuÊt x· héi, lµm xuÊt hiÖn nhiÒu ngµnh c«ng nghÖ míi nh­ c«ng nghÖ n¨ng l­îng h¹t nh©n, c«ng nghÖ vËt liÖu míi, c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng nghÖ sinh häc... Cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc c«ng nghÖ vµ sù bïng næ cña c«ng nghÖ th«ng tin, c¸c vÊn ®Ò hîp t¸c quèc tÕ vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ ngµy cµng cã ý nghÜa quan träng. §Æc biÖt, c«ng nghÖ th«ng tin chÝnh lµ mét nh©n tè lµm thay ®æi c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ, chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ dùa trªn v¨n minh c«ng nghiÖp sang nÒn kinh tÕ dùa trªn v¨n minh hËu c«ng nghiÖp – nÒn kinh tÕ tri thøc. Hîp t¸c khoa häc c«ng nghÖ ®­îc biÓu hiÖn d­íi nhiÒu h×nh thøc nh­: trao ®æi tµi liÖu kü thuËt vµ thiÕt kÕ, mua b¸n giÊy phÐp, trao ®æi kinh nghiÖm, chuyÓn giao c«ng nghÖ, phèi hîp nghiªn cøu khoa häc kü thuËt, hîp t¸c ®µo t¹o,.. Hîp t¸c khoa häc c«ng nghÖ cã thÓ t¹o ra c¬ héi ®Ó nhanh chãng rót ng¾n kho¶ng c¸ch tôt hËu vÒ kinh tÕ, kü thuËt – c«ng nghÖ, gi¸o dôc - ®µo t¹o... 4.2.4. §Çu t­ quèc tÕ §Çu t­ quèc tÕ lµ sù gãp vèn cña hai hay nhiÒu bªn (cã quèc tÞch kh¸c nhau) ®Ó x©y dùng vµ triÓn khai mét dù ¸n ®Çu t­ quèc tÕ nh»m môc ®Ých ®em l¹i lîi nhuËn. §Çu t­ quèc tÕ cã t¸c dông hai mÆt ®èi víi c¸c n­íc nhËn ®Çu t­. Mét mÆt, nã lµm t¨ng nguån vèn, chuyÓn giao c«ng nghÖ míi, n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý, t¨ng thªm viÖc lµm, ®µo t¹o tay nghÒ, khai th¸c tµi nguyªn... MÆt kh¸c, ®Çu t­ quèc tÕ còng cã thÓ lµm t¨ng sù ph©n ho¸ giai tÇng x· héi, lµm c¹n kiÖt c¸c nguån tµi nguyªn, g©y « nhiÔm m«i tr­êng sinh th¸i, t¨ng sù lÖ thuéc víi bªn ngoµi. Cã hai h×nh thøc ®Çu t­ lµ ®Çu t­ trùc tiÕp vµ ®Çu t­ gi¸n tiÕp. §Çu t­ trùc tiÕp (vèn FDI) lµ h×nh thøc ®Çu t­ mµ quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông qu¶n lý vèn cña ng­êi ®Çu t­ thèng nhÊt víi nhau, tøc lµ ng­êi cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp tham gia vµo viÖc tæ chøc, qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh dù ¸n ®Çu t­, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶, rñi ro trong kinh doanh vµ thu lîi nhuËn. C¸c biÓu hiÖn cña ®Çu t­ trùc tiÕp lµ: Hîp ®ång hîp r¸c kinh doanh, xÝ nghiÖp liªn doanh (hai bªn cïng gãp vèn theo tû lÖ nhÊt ®Þnh), hîp ®ång x©y dùng - kinh doanh- chuyÓn giao. §Çu t­ gi¸n tiÕp lµ h×nh thøc ®Çu t­ mµ quyÒn së h÷u t¸ch rêi víi quyÒn sö dông vèn ®Çu t­. Chñ thÓ ®Çu t­ gi¸n tiÕp cã thÓ lµ chÝnh phñ, c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ... N­íc ta ®ang trong qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vËt chÊt, v× vËy viÖc thu hót vèn ®Çu t­ cña n­íc ngoµi b(c¶ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp) ®Òu cã ý nghÜa hÕt søc quan träng, muèn vËy chóng ta ph¶i nç lùc c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ ®Ó thu hót c¸c dßng vèn tõ n­íc ngoµi. 4.2.5. DÞch vô thu ngo¹i tÖ – XuÊt khÈu t¹i chç Xu thÕ cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi ngµy nay lµ tû träng cña c¸c ngµnh dÞch vô ngµy cµng t¨ng, v× vËy viÖc ®Èy m¹nh c¸c dÞch vô thu ngo¹i tÖ lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn KT§N. C¸c dÞch vô thu ngo¹i tÖ – xuÊt khÈu t¹i chç bao gåm: Du lÞch quèc tÕ, kÓ c¶ l÷ hµnh. Du lÞch kh¸ch s¹n, nhµ hµng quèc tÕ DÞch vô giao th«ng vËn t¶i quèc tÕ DÞch vô tµi chÝnh, ng©n hµng quèc tÕ C¸c dÞch vô thu ngo¹i tÖ kh¸c... II. Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ KT§N ë n­íc ta theo h­íng t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ – Thùc tr¹ng vµ mét sè ph­¬ng h­íng, gi¶i ph¸p. A. Thùc tr¹ng 1. C¸c nguån lùc cña ViÖt Nam trong viÖc më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ KT§N. 1.1. VÞ trÝ ®Þa lý ViÖt Nam cã c¸c ®­êng hµng kh«ng vµ hµng h¶i quèc tÕ cã vÞ trÝ quan träng trong khu vùc. Biªn giíi gi¸p Trung Quèc, mét quèc gia cã d©n sè ®«ng nhÊt thÕ giíi vµ nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ. ViÖt Nam n»m ë khu vùc §«ng Nam ch©u ¸, n¬i cã nh÷ng diÔn biÕn kinh tÕ rÊt ®¸ng chó ý, mét khu vùc ph¸t triÓn n¨ng ®éng vµo bËc nhÊt trªn thÕ giíi. 1.2. Tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó ®a d¹ng Nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn n­íc ta v« cïng phong phó vµ ®a d¹ng, cho phÐp ph¸t triÓn nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp nh»m tham gia tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Tµi nguyªn ®Êt ®ai víi 64 lo¹i ®Êt, chiÕm gÇn 30 triÖu hecta, song chØ cã hai lo¹i ®Êt phï sa vµ ®Êt ®á ba gian chiÕm kho¶ng 6 triÖu hecta lµ thuËn lîi cho viÖc trång trät. KhÝ hËu n­íc ta lµ khÝ hËu nhiÖt ®íi Èm kh¸ thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn trång trät. N­íc ta cã 8 triÖu hecta ®Êt rõng. Vïng biÓn ViÖt Nam cã tiÒm n¨ng thuËn lîi cho viÖc nu«i trång nhiÒu lo¹i h¶i s¶n t¹o thÕ m¹nh xuÊt khÈu thñy h¶i s¶n. Kho¸ng s¶n ®a d¹ng, song ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ kinh tÕ cÇn biÕt c¸ch khai th¸c hîp lý. N­íc ta còng cã lîi thÕ vÒ du lÞch víi nhiÒu th¾ng c¶nh ®Ñp vµ ngµnh du lÞch ViÖt Nam cã tiÒm n¨ng sÏ trë thµnh mét mòi nhän trong viÖc ph¸t triÓn c¸c ngµnh dÞch vô. 1.3. Nguån nh©n lùc ThÞ tr­êng lao ®éng ViÖt Nam kh¸ dåi dµo, gi¸ nh©n c«ng rÎ. Ng­êi ViÖt Nam cã truyÒn thèng cÇn cï trong lao ®éng, biÕt s¸ng t¹o vµ tiÕp thu nhanh c«ng nghÖ míi, cã thÓ tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Tuy nhiªn, ng­êi lao ®éng ViÖt Nam còng bÞ h¹n chÕ vÒ mÆt thÓ lùc, tr×nh ®é chuyªn m«n, tr×nh ®é tay nghÒ vµ ý thøc kû luËt lao ®éng ch­a cao. 2. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña n­íc ta trong viÖc më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ KT§N 2.1. Nh÷ng thuËn lîi Tr­íc hÕt, ViÖt Nam cã nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ vÞ trÝ ®Þa lý, tµi nguyªn thiªn nhiªn, nguån lùc con ng­êi nh­ ®· nãi ë trªn. ViÖt Nam ®ang ®Èy nhanh tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trong bèi c¶nh ®Êt n­íc hßa b×nh, m«i tr­êng chÝnh trÞ – x· héi æn ®Þnh. §©y lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn cã ý nghÜa quan träng ®èi víi môc tiªu héi nhËp kinh tÕ. Lµ quèc gia ®i sau, ViÖt nam cã thÓ häc hái kinh nghiÖm cña c¸c quèc gia ®i tr­íc, tr¸nh lÆp l¹i nh÷ng sai lÇm ®¸ng tiÕc. Bªn c¹nh ®ã, qu¸ tr×nh ®æi míi tõ n¨m 1986 ®Õn nay còng ®· ®em l¹i cho ViÖt nam nh÷ng bµi häc quý b¸u tõ chÝnh kinh nghiÖm thùc tiÔn cña b¶n th©n. Trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®ang chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp sang nÒn kinh tÕ tri thøc, khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn m¹nh mÏ, nguån lùc con ng­êi cµng trë nªn cã vai trß quan träng. Víi ­u thÕ vÒ nguån nh©n lùc, ViÖt Nam cã tiÒm n¨ng lín trong qu¸ tr×nh më cöa vµ héi nhËp kinh tÕ. 2.2. Nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc Tr­íc hÕt xuÊt ph¸t ®iÓm cña n­íc ta lµ mét nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp, kh«ng cã nÒn t¶ng vÒ c«ng nghiÖp, s¶n phÈm ch­a cã søc c¹nh tranh. C¬ së vËt chÊt nghÌo nµn, l¹c hËu, phô thuéc nhiÒu vµo n­íc ngoµi. Nguån lao ®éng ë tr×nh ®é thÊp, ch­a ®ñ søc c¹nh tranh khi tham gia vµo qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, cã thÓ gÆp khã kh¨n trong viÖc tiÕp nhËn c¸c nguån lùc s½n cã tõ bªn ngoµi. HiÖn t¹i chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam lµ t¨ng c­êng xuÊt khÈu, song c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp cña n­íc ta d­êng nh­ ch­a cã ®ñ søc c¹nh tranh víi c¸c s¶n phÈm cña n­íc ngoµi. ViÖc më cöa thÞ tr­êng trong khu«n khæ AFTA, hay tham gia vµo WTO cã thÓ ®e däa biÕn ViÖt nam trë thµnh thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm cña n­íc ngoµi. Tr×nh ®é chuyªn m«n cña chóng ta cßn thÊp vµ hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng cßn yÕu kÐm, dÔ bÞ tæn th­¬ng, dÔ bÞ thao tóng, do ®ã trong qu¸ tr×nh tù do hãa thÞ tr­êng vèn, chóng ta cã thÓ cã nguy c¬ r¬i vµo lÖ thuéc n­íc ngoµi. Nguy c¬ tôt hËu cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi lµ mét th¸ch thøc to lín. §Ó tr¸nh nguy c¬ nµy, ViÖt Nam cÇn ®­a ra nh÷ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ®óng ®¾n, kÞp thêi. Xu h­íng tù do ho¸ th­¬ng m¹i ®ang diÔn ra m¹nh mÏ, ngµy cµng lan réng tíi nhiÒu quèc gia, song mét sè nÒn kinh tÕ lín nh­ Mü, EU còng ®ang ¸p ®Æt chÝnh s¸ch b¶o hé vµ trî cÊp ®èi víi c¸c mÆt hµng n«ng s¶n, dÖt may,... g©y khã kh¨n cho c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn. 3. Thùc tr¹ng KT§N ë ViÖt Nam §Õn n¨m 2005, ViÖt Nam ®· cã quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ víi trªn 170 quèc gia vµ vïng l·nh thæ, trong ®ã cã 80 hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ song ph­¬ng. ViÖt Nam ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn lín víi viÖc gia nhËp ASEAN, tham gia APEC, diÔn ®µn kinh tÕ khu vùc ¸- ¢u (ASEM), ®ang ®µm ph¸n gia nhËp Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO), ký kÕt hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü vµ c¸c hiÖp ®Þnh song ph­¬ng kh¸c. Bªn c¹nh ®ã, ViÖt Nam còng tham gia vµo nhiÒu tæ chøc kinh tÕ ®a ph­¬ng. Sù tiÕn bé cña KT§N ®­îc thÓ hiÖn ë sù gia t¨ng tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu, khèi l­îng vèn ®Çu t­ cña n­íc ngoµi, sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ du lÞch,... Tuy nhiªn, ho¹t ®éng KT§N ë n­íc ta còng béc lé nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. VÒ ngo¹i th­¬ng: §Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp, Nhµ n­íc ®· ban hµnh míi, bæ sung nhiÒu Bé LuËt, c¸c v¨n b¶n ph¸p quy, c¬ chÕ chÝnh s¸ch phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, nh­ QuyÕt ®Þnh sè 46/TTg (th¸ng 4/2001) nh»m c«ng bè lé tr×nh c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cho c¶ giai ®o¹n 2001-2005, nhê ®ã m«i tr­êng xuÊt nhËp khÈu minh b¹ch vµ th«ng tho¸ng h¬n, kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu liªn tôc t¨ng: N¨m 2004 ®¹t 58,46 tû USD, t¨ng 94% so víi n¨m 2000, trong ®ã kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 26,5 tû USD, t¨ng 84%. Tèc ®é t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu tõ 3,8% n¨m 2001 t¨ng lªn 11,2% n¨m 2002; 20,8% n¨m 2003; 31,5% n¨m 2004. Tõ n¨m 2003 ViÖt Nam ®· c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu trªn 1700 mÆt hµng theo ®óng lé tr×nh AFTA. Tuy ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu, song ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng cña ViÖt Nam cßn cã nhiÒu h¹n chÕ. ChÊt l­îng hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam thÓ hiÖn kh¶ n¨ng c¹nh tranh thÊp. C¬ cÊu hµng xuÊt khÈu ch­a hîp lý, tr×nh ®é chÕ biÕn cßn kÐm, mÉu m·, bao b× ch­a cã søc hÊp dÉn so víi c¸c s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. XuÊt khÈu hµng th« lµ chñ yÕu, c¬ së h¹ tÇng phôc vô s¶n xuÊt cßn l¹c hËu, tæ chøc bé m¸y xuÊt khÈu ch­a hîp lý, ho¹t ®éng nhËp khÈu ch­a g¾n liÒn víi ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, vÉn cßn næi cém hiÖn t­îng l·ng phÝ trong sö dông hµng nhËp khÈu, tÖ n¹n bu«n lËu thÓ hiÖn trÇm träng, cßn cã hiÖn t­îng ch¹y theo lîi nhuËn, chÌn Ðp s¶n xuÊt trong n­íc vµ khuyÕn khÝch tiªu dïng hµng ngo¹i. C¸c vô tranh chÊp kiÖn tông liªn quan ®Õn b¸n ph¸ gi¸, c¸c vÊn ®Ò vÒ th­¬ng hiÖu ®· g©y ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu ë mét sè thÞ tr­êng vµ mét sè mÆt hµng. · VÒ ®Çu t­ quèc tÕ Tõ khi luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc ban hµnh , ngµy cµng c¸c nhiÒu quèc gia vµ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo n­íc ta. Theo Niªn gi¸m thèng kª, n¨m 2001 sè dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi ®­îc cÊp giÊy phÐp lµ 550 dù ¸n víi sè vèn ®¨ng ký cã gi¸ trÞ 3230 triÖu USD vµ tæng sè vèn thùc hiÖn lµ 2450,5 triÖu USD; ®Õn n¨m 2004 sè dù ¸n FDI ®· t¨ng lªn ®Õn 723 dù ¸n víi sè vèn ®¨ng ký lµ 4222,2 triÖu USD vµ tæng sè vèn thùc hiÖn lµ 2852,4 triÖu USD. C¬ cÊu vèn ®Çu t­ trùc tiÕp ngµy cµng phï hîp víi nhu cÇu chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. Vèn FDI thu hót vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt, c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ ®Òu t¨ng.Tuy nhiªn, ho¹t ®éng ®Çu t­ quèc tÕ t¹i ViÖt Nam cßn ch­a cã ®Þnh h­íng vµ quy ho¹ch râ rµng, chñ yÕu phôc vô cho nhu cÇu trong n­íc, qu¶n lý vÜ m« thiÕu chÆt chÏ, mÊt c©n ®èi gi÷a c¸c vïng. · VÒ hîp t¸c s¶n xuÊt N­íc ta cã nguån lao ®éng ®«ng ®¶o. §©y lµ lîi thÕ cho viÖc nhËn gia c«ng trong nh÷ng n¨m tíi vµ xuÊt khÈu lao ®éng sang c¸c n­íc ph¸t triÓn lµm viÖc. Trong nh÷ng n¨m tíi ®©y, chóng ta cÇn t¨ng c­êng nhËn gia c«ng ®Ó t¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ tËn dông c«ng suÊt m¸y mãc, æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ x· héi trong n­íc. Xu h­íng hiÖn nay lµ chuyÓn nh÷ng ngµnh cã hµm l­îng lao ®éng vµ nguyªn liÖu cao sang c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Xu h­íng ®ã còng phï hîp víi n­íc ta v× c¸c ngµnh nµy Ýt vèn ®Çu t­, viÖc ®µo t¹o c«ng nh©n nhanh .. ë n­íc ta hiÖn nay ®ang næi lªn c¸c doanh nghiÖp cã sù gãp vèn vµ c«ng nghÖ cña n­íc ngoµi d­íi d¹ng c¸c c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. Hîp t¸c s¶n xuÊt quèc tÕ dùa trªn c¬ së chuyªn m«n ho¸. H×nh thøc nµy lµm cho c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh cña c¸c n­íc tham gia ®an kÕt vµo nhau, phô thuéc vµo nhau. · VÒ hîp t¸c khoa häc c«ng nghÖ Trong nh÷ng n¨m qua, chóng ta ®· tiÕp thu vµ cËp nhËt nh÷ng tri thøc míi cña thÕ giíi, tiÕp cËn víi nÒn khoa hiÖn ®¹i vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn, trang bÞ kiÕn thøc chuyªn m«n cho nhiÒu c¸n bé khoa häc. §ång thêi häc hái, thu nhËn nhiÒu ph­¬ng ph¸p kinh nghiÖm tæ chøc qu¶n lý khoa häc vµ tiÕn hµnh nghiªn cøu cña n­íc ngoµi, giíi thiÖu vµ qu¶ng b¸ c¸c thµnh tùu khoa häc, tiÒm n¨ng cña khoa häc c«ng nghÖ, nh÷ng vÊn ®Ò cÊp b¸ch cña ViÖt Nam. Bªn c¹nh ®ã, sù hîp t¸c c«ng nghÖ còng cung cÊp nhiÒu th«ng tin chÝnh x¸c vÒ c«ng nghÖ míi, hiÖn ®¹i, gióp c¸c c¸ nh©n, tæ chøc...chuyÓn giao ®­îc nhiÒu c«ng nghÖ hiÖn ®¹i t¹o ®iÒu kiÖn ®i t¾t ®ãn ®Çu trong nghiªn cøu vµ øng dông. Th«ng qua sù hîp t¸c cã hiÖu qu¶, chóng ta ®· ®µo t¹o ®­îc mét ®éi ngò c¸n bé khoa häc cã tr×nh ®é vµ n¨ng lùc tù m×nh tiÕn hµnh nghiªn cøu vµ øng dông khoa häc. Th«ng qua sù hîp t¸c c«ng nghÖ, chóng ta còng gi¶i quyÕt ®­îc c¸c nhu cÇu cÊp b¸ch cña s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô vµ ®êi sèng x· héi ViÖt Nam. Song, bªn c¹nh c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®­îc, chóng ta còng cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh nh­ ch­a tiÕp cËn ®­îc toµn diÖn víi nÒn khoa häc c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña thÕ giíi, ch­a khuyÕn khÝch c¸c quan hÖ trùc tiÕp gi÷a c¸c tæ chøc c¸ nh©n vµ víi thµnh phÇn t­ nh©n, kinh phÝ chñ yÕu lµ viÖn trî cña c¸c n­íc vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ... · VÒ c¸c dÞch vô thu ngo¹i tÖ Ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch 9 th¸ng ®Çu n¨m 2005 ph¸t triÓn kh¸. Sè l­îng du kh¸ch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam trong 9 th¸ng ®Çu n¨m 2005 ­íc tÝnh ®¹t 2,56 triÖu ng­êi, t¨ng 20,6% so víi cïng kú n¨m tr­íc, trong ®ã kh¸ch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam víi môc ®Ých du lÞch t¨ng 31,5%. Riªng l­îng kh¸ch vµo ViÖt Nam v× c«ng viÖc lµ 352,7 ng×n l­ît ng­êi, gi¶m 6,9%. ViÖt Nam cã rÊt nhiÒu lîi thÕ ®Ó ph¸t triÓn vËn t¶i quèc tÕ nh­ bê biÓn dµi, cã nhiÒu h¶i c¶ng vµ vïng vÞnh, nh­ng thùc tÕ vËn t¶i quèc tÕ ë ViÖt Nam vÉn ch­a ph¸t triÓn t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng thùc sù. C¸c ho¹t ®éng dÞch vô thu ngo¹i tÖ kh¸c ë ViÖt Nam nh×n chung míi ë giai ®o¹n ®Çu h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. §Ó ®­a ngµnh nµy trë thµnh mét khu vùc kinh tÕ cã ý nghÜa quan träng, cÇn ®Çu t­ cã träng ®iÓm vµ phï hîp víi tiÒm n¨ng cña tõng vïng l·nh thæ, tÝch luü ngo¹i tÖ, t¨ng thu cho ng©n s¸ch nhµ n­íc, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n... B. Ph­¬ng h­íng, gi¶i ph¸p më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña KT§N 1. Môc tiªu, quan ®iÓm ph¸t triÓn KT§N, chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. 1.1. Môc tiªu §èi víi n­íc ta, viÖc më réng quan hÖ KT§N ph¶i nh»m tõng b­íc thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng d©n chñ v¨n minh theo ®Þnh h­íng XHCN.Trong thêi gian tr­íc m¾t, viÖc më réng quan hÖ KT§N nh»m thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc lµ nhiÖm vô träng t©m xuyªn suèt thêi kú qu¸ ®é. Ph¸t triÓn KT§N ph¶i ®¶m b¶o gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ vµ ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, b¶o ®¶m an ninh quèc gia, gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc. 1.2. Quan ®iÓm Thùc hiÖn nhÊt qu¸n ph­¬ng ch©m: ViÖt Nam muèn lµm b¹n vµ ®èi t¸c tin cËy víi c¸c n­íc, kh«ng ph©n biÖt chÕ ®é x· héi kh¸c nhau; thùc hiÖn ®a d¹ng hãa, ®a ph­¬ng hãa quan hÖ quèc tÕ, song kh«ng ®Ó bÊt cø quèc gia nµo hay bÊt cø tËp ®oµn kinh tÕ nµo chiÕm vÞ thÕ ®éc quyÒn ë bÊt cø lÜnh vùc nµo trong nÒn kinh tÕ n­íc ta. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ph¶i dùa trªn c¬ së v÷ng vµng vÒ chÝnh trÞ, æn ®Þnh vÒ x· héi, kh«ng ngõng ph¸t huy néi lùc, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¶ nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, cña tõng ngµnh vµ mçi doanh nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp ph¶i kiªn tr× vµ gi÷ v÷ng ph­¬ng ch©m b×nh ®¼ng cïng cã lîi, b¶o vÖ lîi Ých cña quèc gia. Ph¶i lu«n ®Ò cao c¶nh gi¸c, kh«ng m¬ hå tr­íc nh÷ng ©m m­u cña c¸c thÕ lùc thï ®Þch muèn lîi dông quan hÖ kinh tÕ ®Ó x©m nhËp, thùc hiÖn chiÕn l­îc “diÔn biÕn hßa b×nh”, ph¸ ho¹i, lËt ®æ chÕ ®é. §¶m b¶o sù æn ®Þnh vÒ m«i tr­êng chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi. Cã chÝnh s¸ch phï hîp víi tõng h×nh thøc KT§N. X©y dùng vµ ph¸t triÓn hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ kü thuËt vµ x· héi. T¨ng c­êng vai trß cña nhµ n­íc ®èi víi KT§N. X©y dùng ®èi t¸c vµ t×m kiÕm ®èi t¸c trong quan hÖ KT§N. 2. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn KT§N. 2.1. VÒ ngo¹i th­¬ng - T¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu ®Ó ®¸p øng nhu cÇu nhËp khÈu – chÝnh s¸ch mÆt hµng nhËp khÈu. HiÖn nay, ViÖt Nam ®· cã quan hÖ bu«n b¸n víi 140 quèc gia vµ c¸c vïng l·nh thæ. N¨m 2000, kim ng¹ch xuÊt khÈu b×nh qu©n ®Çu ng­êi cña n­íc ta ®¹t 180 USD, v­ît qua ng­ìng 170 USD, ®­îc xÕp vµo hµng ngò c¸c n­íc cã nÒn ngo¹i th­¬ng ph¸t triÓn nhê duy tr× ®­îc møc t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu t­¬ng ®èi cao. Trong nh÷ng n¨m tíi, chóng ta cÇn tiÕp tôc n©ng cao tèc ®é t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ møc xuÊt khÈu b×nh qu©n ®Çu ng­êi, t¨ng nhanh gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng hãa ®· qua chÕ biÕn, gi¶m tû träng xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng nguyªn liÖu vµ s¬ chÕ, n©ng cao søc c¹nh tranh, chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc... - VÒ nhËp khÈu: ChÝnh s¸ch nhËp khÈu trong thêi gian tíi ph¶i tËp trung vµo nguyªn liÖu, vËt liÖu, c¸c lo¹i thiÕt bÞ c«ng nghÖ ®¸p øng yªu cÇu c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. - Gi¶i quyÕt hîp lý mèi quan hÖ gi÷a chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i tù do vµ chÝnh s¸ch b¶o hé th­¬ng m¹i. Thùc hiÖn lé tr×nh gi¶m thuÕ nhËp khÈu nh­ ®· cam kÕt trong khu«n khæ AFTA - H×nh thµnh mét tû gi¸ hèi ®o¸i s¸t víi søc mua cña ®ång tiÒn ViÖt Nam 2.2. VÒ ®Çu t­ quèc tÕ - Trong lÜnh vùc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong giai ®o¹n 1988-2000, ViÖt Nam ®· thu hót kho¶ng 3000 dù ¸n ®Çu t­ vèn trùc tiÕp cña 700 doanh nghiÖp tõ 62 quèc gia vµ vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi víi tæng sè vèn lµ 36,394 tû USD, tõ ®ã ®· h×nh thµnh nhiÒu khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt t¹i c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm. - Trong lÜnh vùc ®Çu t­ gi¸n tiÕp, trong giai ®o¹n 1991-1999, ViÖt Nam ®· thu hót kho¶ng 15,14 tû USD vèn viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA). Trong ®ã, nhµ ®Çu t­ lín nhÊt lµ NhËt B¶n, chiÕm 33,2%; Ng©n hµng ThÕ giíi chiÕm 22,4%; Ng©n hµng Ch©u ¸ chiÕm 14,9%... §iÒu ®ã ®· gãp phÇn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng, chuyÓn dÞch c¬ cÊu nÒn kinh tÕ, tham gia thùc hiÖn nhiÒu ch­¬ng tr×nh môc tiªu cã hiÖu qu¶, t¨ng sè l­îng viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng vµ ®ãng gãp mét phÇn vµo Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. - §Ó thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ngµy cµng cã hiÖu qu¶ c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng nh»m phôc vô cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc, cÇn chó ý c¸c vÊn ®Ò nh­: Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch, hÖ thèng luËt ph¸p, c¶i c¸ch hµnh chÝnh ®Ó huy ®éng nhiÒu h¬n n÷a vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ sö dông c¸c nguån vèn ®ã mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ – x· héi. 3. Mét sè gi¶i ph¸p 3.1. §èi víi ngo¹i th­¬ng - TiÕp tôc ®æi míi kü thuËt, c«ng nghÖ theo h­íng hiÖn ®¹i gÊp rót, n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ, h¹ gi¸ thµnh. - TiÕp cËn thÞ tr­êng thÕ giíi, x©y dùng ®ång bé ch­¬ng tr×nh vµ c«ng nghÖ xuÊt khÈu (tõ nguyªn liÖu, chÕ biÕn, b¶o qu¶n, vËn chuyÓn, giao nhËn); - Ph¸t huy søc m¹nh tæng hîp cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu nh»m t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm mòi nhän, cã chÊt l­îng cao, gi¸ thµnh h¹, t¨ng c­êng søc c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm hµng ViÖt Nam. - Thùc hiÖn ph­¬ng ch©m Nhµ n­íc thèng nhÊt qu¶n lý ngo¹i th­¬ng. B»ng c¸ch ®ã, võa cã thÓ t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu, t¹o ®iÒu kiÖn æn ®Þnh thÞ tr­êng tiªu thô hµng hãa xuÊt khÈu, võa æn ®Þnh thÞ tr­êng tiªu thô hµng hãa xuÊt khÈu, chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc... 3.2 §èi víi ®Çu t­ quèc tÕ - Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch, luËt ph¸p, c¶i c¸ch hµnh chÝnh ®Ó huy ®éng ngµy cµng nhiÒu vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ sö dông c¸c nguån vèn ®ã mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ – x· héi. - Cã chiÕn l­îc quan hÖ KT§N cïng víi quy ho¹ch vµ thùc hiÖn nghiªm ngÆt quy ho¹ch gäi vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trªn quan ®iÓm v× lîi Ých c¨n b¶n vµ l©u dµi cña ®Êt n­íc, x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi t¸c, kh¾c phôc t×nh tr¹ng ®Çu t­ trµn lan, kiÓm so¸t vèn ®Çu t­ bªn ngoµi, tranh sù m©u thuÉn gi÷a ®Çu t­ n­íc ngoµi víi lîi Ých quèc phßng an ninh, gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc, ng¨n ngõa ý ®å chiÕm lÜnh thÞ tr­êng néi ®Þa cña t­ b¶n n­íc ngoµi. - C¸c ngµnh, c¸c cÊp vµ c¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c cam kÕt vµ lé tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc theo c¸c tiÕn ®é ®èi víi ASEAN; ®èi víi AFTA; ®èi víi APEC vµ WTO. - TiÕp tôc ®æi míi chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ, æn ®Þnh m«i tr­êng chÝnh trÞ, cñng cè hÖ thèng an ninh quèc phßng, chèng l¹i ©m m­u “chiÕn l­îc diÔn biÕn hßa b×nh” cña nh÷ng thÕ lùc thï ®Þch trªn lÜnh vùc KT§N. - Cñng cè vµ t¨ng c­êng bé m¸y trùc tiÕp tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng KT§N, ®Æc biÖt lµ cÇn lùa chän c¸n bé lµm c«ng t¸c KT§N cã phÈm chÊt, trung thµnh víi lîi Ých cña nh©n d©n lao ®éng, cã n¨ng lùc vµ nghiÖp vô thµnh th¹o, ®ñ søc ®¶m ®­¬ng nhiÖm vô nµy trong giai ®o¹n míi, khi b­íc vµo thËp niªn ®Çu thÕ kû XXI. 3.3. C¸c biÖn ph¸p qu¶n lý vÜ m« kh¸c §¶m b¶o sù æn ®Þnh vÒ m«i tr­êng chÝnh trÞ, kinh tÕ - x· héi nh»m thu hót vèn ®Çu t­ cña n­íc ngoµi phôc vô cho tiÕn tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. M«i tr­êng chÝnh trÞ, kinh tÕ – x· héi cã ý nghÜa ®Æc biÖt ®èi víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi, ®Æc biÖt lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh trong viÖc thu hót vèn ®Çu t­ vµ hîp t¸c kinh tÕ. §Ó cã mét m«i tr­êng chÝnh trÞ, kinh tÕ – x· héi æn ®Þnh æn ®Þnh, Nhµ n­íc cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý vÜ m« ®óng ®¾n, liªn tôc ®iÒu chØnh ®èi víi nh÷ng bÊt æn vÒ mÆt chÝnh trÞ, sù biÕn ®éng bÊt lîi vÒ mÆt kinh tÕ (nh­ l¹m ph¸t, khñng ho¶ng kinh tÕ...) hay tr¸nh c¸c t¸c ®éng tiªu cùc tõ bªn ngoµi. Söa ®æi vµ ban hµnh c¸c luËt ph¸p cÇn cho KT§N vµ phï hîp víi c¸c th«ng lÖ quèc tÕ mµ chóng ta ®· cam kÕt. C¸c luËt ®Êt ®ai, luËt ng©n hµng, luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ c¸c luËt liªn quan ®Õn thuÕ quan, thñ tôc h¶i quan, th­¬ng quyÒn, xuÊt nhËp c¶nh... cÇn thèng nhÊt vµ kh«ng ph©n biÖt ®èi xö ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ cã c¬ héi ph¸t triÓn. HiÖn nay chóng ta còng cÇn quan t©m ®iÒu chØnh luËt liªn quan ®Õn quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, b¶o vÖ c¸c quyÒn ®èi víi nh÷ng ph¸t minh, s¸ng chÕ khoa häc kü thuËt vµ t¹o ra mét s©n ch¬i b×nh ®¼ng h¬n trong kinh doanh. T¨ng c­êng vai trß qu¶n lý cña nhµ n­íc ®èi víi KT§N. T¨ng c­êng vai trß qu¶n lý nhµ n­íc nh»m kh¾c phôc t×nh tr¹ng c¹nh tranh thiÕu lµnh m¹nh, ph¸t huy hiÖu qu¶ cña sù hîp t¸c trong n­íc ®Ó cã søc m¹nh c¹nh tranh quèc tÕ, tr¸nh ®­îc sù thua thiÖt vÒ lîi Ých... §Ó t¨ng c­êng vai trß qu¶n lý KT§N cña nhµ n­íc cÇn nhÊt thiÕt ph¶i ®æi míi tæ chøc bé m¸y, c¬ chÕ qu¶n lý cña nhµ n­íc.Trong ®ã vÊn ®Ò hÕt søc quan träng lµ: n©ng cao ®­îc n¨ng lùc cña bé m¸y qu¶n lý,n¨ng lùc phÈm chÊt ®¹o ®øc cña c¸n bé c«ng chøc ho¹t ®éng KT§N vµ cã ®­îc hÖ thèng ph¸p luËt míi ngµy cµng phï hîp víi hÖ thèng luËt ph¸p vµ phong tôc tËp qu¸n quèc tÕ,thñ tôc hµnh chÝnh gän nhÑ, th«ng tin thÞ tr­êng cËp nhËt... X©y dùng vµ ph¸t triÓn hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ kü thuËt. C¬ së h¹ tÇng phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng KT§N bao gåm c¸c c¶ng biÓn, ®Æc biÖt lµ c¸c c¶ng trung chuyÓn quèc tÕ, s©n bay quèc tÕ, hÖ thèng ®­êng cao tèc, hÖ thèng liªn l¹c viÔn th«ng, hÖ thèng cung cÊp ®iÖn... Theo ­íc tÝnh, h¬n 70% nh÷ng kh¸c biÖt vÒ gi¸ trÞ xuÊt khÈu trªn ®Çu ng­êi phô thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c¬ së h¹ tÇng. Trong thêi gian tíi, chóng ta ph¶i cã chiÕn l­îc ®Çu t­ thÝch hîp, ®Çu t­ cã träng ®iÓm x©y dùng c¸c c¬ së h¹ tÇng cÇn thiÕt cho KT§N nh­: vÖ tinh viÔn th«ng, hÖ thèng ®­êng c¸p quang truyÒn dÉn, c¶ng trung chuyÓn quèc tÕ, hiÖn ®¹i ho¸ c¸c s©n bay quèc tÕ, më réng ®­êng cao tèc ë c¸c vïng träng ®iÓm, t¨ng c­êng viÖc x©y dùng c¸c nhµ m¸y ®iÖn vµ hiÖn ®aÞ c¸c hÖ thèng truyÒn dÉn... §µo t¹o nguån nh©n lùc phôc vô cho KT§N. T¨ng c­êng giao l­u, hîp t¸c gi¸o dôc víi c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®Ó häc hái kinh nghiÖm tæ chøc vµ qu¶n lý, häc tËp kinh nghiÖm kinh doanh. ë n­íc ta, hiÖn nay cßn thiÕu mét ®éi ngò c¸c nhµ nghiªn cøu ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thÕ giíi, t×m kiÕm th«ng tin, ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, t×m hiÓu thÞ tr­êng, m«i giíi, qu¶ng b¸ ®Çu t­, nh÷ng nhµ qu¶n lý kinh doanh ®èi ngo¹i; c¸c c«ng nh©n, kü s­, kü thuËt viªn lµnh nghÒ... Do ®ã, mét gi¶i ph¸p ®Ó cñng cè nguån nh©n lùc cho c¸c ho¹t ®éng KT§N lµ cÇn t¨ng c­êng giao l­u, hîp t¸c gi¸o dôc víi c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®Ó häc hái kinh nghiÖm tæ chøc vµ qu¶n lý, häc tËp kinh nghiÖm kinh doanh. Khai th«ng c¸c nguån vèn cung øng cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ quèc tÕ. CÇn cã nh÷ng ®æi míi theo h­íng tù do hãa vµ më réng c¸c ho¹t ®éng kinh doanh trong hÖ thèng ng©n hµng nh»m huy ®éng vµ ph©n bæ mét khèi l­îng vèn lín h¬n mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Thóc ®Èy thÞ tr­êng vèn ho¹t ®éng tèt h¬n theo h­íng më réng diÖn cæ phÇn vµ cho phÐp c¸c c«ng ty cæ phÇn b¸n cæ phiÕu,®ång cho phÐp c¸c c«ng ty ch­a cæ phÇn ho¸ nh­ng kinh doanh tèt h¬n cã thÓ b¸n cæ phiÕu, tr¸i phiÕu. Cho phÐp c¸c c«ng ty n­íc ngoµi, ng­êi n­íc ngoµi mua b¸n chøng kho¸n t¹i ViÖt Nam. X©y dùng ®èi t¸c vµ t×m kiÕm ®èi t¸c trong quan hÖ KT§N. Víi ®èi t¸c trong n­íc, ph¶i xóc tiÕn x©y dùng mét sè doanh nghiÖp nhµ n­íc thµnh lËp tËp ®oµn xuyªn quèc gia. C¸c tËp ®oµn nµy sÏ trë thµnh ®Çu tµu trong qu¸ tr×nh më réng quan hÖ KT§, th«ng qua ®ã l«i cuèn c¸c doanh nghiÖp kh¸c. §èi víi ®èi t¸c n­íc ngoµi: cÇn lùa chän ®èi t¸c thÝch hîp. Trong t­¬ng lai, chóng ta cÇn cã chiÕn l­îc hiÖu qu¶ ®Ó khai th¸c tõ ®èi t¸c lµ c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia - mét nguån cung cÊp vèn, c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý rÊt lín. C¸c ngµnh dÞch vô ph¶i ®­îc ph¸t triÓn vµ héi nhËp quèc tÕ. ë c¸c n­íc ph¸t triÓn c¸c ngµnh dÞch vô ®· chiÕm kho¶ng 70% GDP. Khu vùc dÞch vô cã xu h­íng chiÕm tû träng ngµy cµng cao trong nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ c¸c nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. 3.4. TiÕp tôc ®Èy m¹nh c¸c tháa thuËn vÒ më cöa thÞ tr­êng, héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ T¨ng c­êng më cöa thÞ tr­êng trong c¸c lÜnh vùc th­¬ng m¹i hµng hãa, dÞch vô vµ ®Çu t­. B·i bá c¸c hµng rµo phi thuÕ quan, ®Èy m¹nh tù do hãa vÒ dÞch vô, tiÕn hµnh thùc hiÖn tù do hãa ®Çu t­. ThiÕt lËp vµ cñng cè quan hÖ kinh tÕ víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. §µm ph¸n c¸c hiÖp ®Þnh tù do th­¬ng m¹i song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng. KÕt luËn Trong mÊy thËp niªn gÇn ®©y, trµo l­u toµn cÇu hãa diÔn ra ë mäi khÝa c¹nh: kinh tÕ, x· héi, chÝnh trÞ, v¨n hãa... Tr­íc xu thÕ míi cña thêi ®¹i, KT§N ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ toµn cÇu còng nh­ tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña mçi quèc gia. §Æc biÖt, ®èi víi ViÖt Nam, víi nÒn t¶ng lµ mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu, gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn chÝnh lµ më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña KT§N th«ng qua t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc. Tõ sau ®æi míi, n­íc ta thùc hiÖn chiÕn l­îc quan hÖ quèc tÕ më réng theo ph­¬ng ch©m ®a d¹ng hãa, ®a ph­¬ng hãa, ®Èy m¹nh héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. ViÖt Nam tÝch cùc ®Èy m¹nh kinh tÕ ®èi ngoµi nh»m môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, tiÕn hµnh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. ViÖt Nam héi tô kh¸ nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi c¶ vÒ kh¸ch quan lÉn chñ quan trong tiÕn tr×nh tham gia héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, ch¼ng h¹n nh­ lîi thÕ so s¸nh vÒ vÞ trÝ ®Þa lý, tµi nguyªn thiªn nhiªn, nguån nh©n lùc dåi dµo víi d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng chiÕm tû lÖ lín. §ång thêi chóng ta cã thÓ häc hái ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm cña c¸c n­íc ®i tr­íc trong qu¸ tr×nh më cöa vµ rót ra ®­îc nhiÒu bµi häc tõ kinh nghiÖm thùc tiÔn cña b¶n th©n. Sau gÇn hai th©p niªn thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi, chóng ta ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu cã ý nghÜa quan träng trong c¸c ho¹t ®éng KT§N, ®· x©y dùng ®­îc nh÷ng nÒn t¶ng ban ®Çu cho nh÷ng b­íc ph¸t triÓn kinh tÕ dµi h¬i tiÕp theo. Më réng c¸c quan hÖ KT§N, víi mét biÓu hiÖn lµ tù do hãa th­¬ng m¹i - lµm t¨ng tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu, ®· ®em l¹i nh÷ng lîi Ých to lín, t¨ng c¬ héi vÒ viÖc lµm vµ tiÒn l­¬ng, n©ng cao møc sèng cña ng­êi d©n. Nhê më réng c¸c quan hÖ KT§N, vèn ®Çu t­ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp tõ n­íc ngoµi ®æ vµo ViÖt Nam t¨ng lªn ®¸ng kÓ. C¸c ho¹t ®éng hîp t¸c s¶n xuÊt, hîp t¸c khoa häc c«ng nghÖ, dÞch vô thu ngo¹i tÖ diÔn ra s«i næi. Bµi viÕt nµy ph©n tÝch thùc tr¹ng vµ nªu mét sè ph­¬ng h­íng, gi¶i ph¸p më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña KT§N th«ng qua t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. MÆc dï qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ ®Æt ra nhiÒu khã kh¨n th¸ch thøc, song ®ã còng chÝnh lµ c¬ héi ®Ó ®­a nÒn kinh tÕ n­íc ta ph¸t triÓn, tõng b­íc x©y dùng nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa. Tµi liÖu tham kh¶o: 1. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ChÝnh trÞ Mac-Lenin 2. Mac-Lenin toµn tËp, phÇn viÕt vÒ KT§N 3. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ quèc tÕ 4. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng VI, VII, VIII, IX. 5. T¹p chÝ Céng s¶n c¸c sè n¨m 2004, 2005. 6. T¹p chÝ Con sè vµ Sù kiÖn c¸c sè th¸ng 8,9,10 n¨m 2005. 7. Niªn gi¸m Thèng kª 2004.