Đề tài Một số biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức học sinh ở trường THPT Thành phố Điện Biên Phủ - Tỉnh Điện Biên trong giai đoạn hiện nay

MỤC LỤC Trang PHẦN MỞ ĐẦU 1 1. Lý do chọn đề tài 1 2. Mục đích nghiên cứu 2 3. Nhiệm vụ nghiên cứu 2 4. Đối tượng nghiên cứu 3 5. Phương pháp nghiên cứu 6. ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của đề tài 3 3 PHẦN NỘI DUNG 4 Chương 1. Cơ sở lý luận và cơ sở pháp lý của việc chỉ đạo giáo dục đạo đức học sinh trong trường THPT 4 1.1. Một số cơ sở lý luận của việc chỉ đạo … 4 1.2. Một số cơ sở pháp lý của việc chỉ đạo … 9 Chương 2. Thực trạng của việc chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức của học sinh trường THPT Thành phố Điện Biên Phủ Tỉnh Điện Biên trong giai đoạn hiện nay 11 2.1. Một số nét về trường THPT Thành phố Điện Biên Phủ Tỉnh Điện Biên 11 2.2. Những tồn tại, khó khăn 13 2.3. Một số vấn đề đặt ra trong quản lý nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức học sinh ở trường THPT Thành phố Điện Biên Phủ Tỉnh Điện Biên trong giai đoạn hiên nay 15 Chương 3. Một số biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức học sinh ở trường THPT Thành phố Điện Biên Phủ Tỉnh Điện Biên 16 3.1. Nâng cao hơn nữa nhận thức, vị trí, vai trò và ảnh hưởng của giáo dục đạo đức cho các lực lượng giáo dục ….. 3.2. Tăng cường sự lãnh đạo của Chi bộ Đảng, của Đoàn TN… 16 16 3.3. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trường THPT trong công tác giáo dục đạo đức học sinh 17 3.4. Giáo dục đạo đức thông qua môn học, bài học 20 3.5 Giáo dục đạo đức học sinh thông qua các HĐNGLL 3.6. Kết hợp GD giữa nhà trường - gia đình - xã hội … 3.7. Xây dựng nền nếp tự giáo dục của tập thể học sinh 21 23 24 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 25 1. Một số kết luận 25 2. Một số kiến nghị - đề xuất 26 PHẦN TÀI LIỆU THAM KHẢO PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Trong giai đoạn hiện nay, Ở nước ta, đang diễn ra công cuộc đổi mới sâu sắc trong phạm vi toàn xã hội. sự nghiệp giáo dục đang được coi trọng là "Quốc sách hàng đầu" (Nghị quyết TW 2 Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam khoá VIII). Công tác giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh phổ thông cần được cải tiến và đẩy mạnh, góp phần tích cực vào sự nghiệp giáo dục toàn diện, hài hoà, đáp ứng yêu cầu mới của xã hội. Văn kiện Hội nghị lần 2 Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá VIII khẳng định: "Muốn tiến hành công nghiệp hoá - hiện đại hoá thắng lợi phải phát triển mạnh giáo dục và đào tạo, phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh và bền vững, để thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn minh. Phát triển nguồn lực con người là phát triển đức và tài". "; văn kiện cũng nêu rõ: "Nhiệm vụ mục tiêu cơ bản của giáo dục là nhằm xây dựng những con người va thế hệ thiết tha gắn bó với lý tưởng độc lập dân tộc và CNXH, có đạo đức trong sáng, có ý chí kiên cường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, CNH-HĐH đất nước, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hoá của dân tộc, có năng lực tiếp thu tinh hoa văn hoá của nhân loại, phát huy tiềm năng của dân tộc và con người Việt Nam, có ý thức cộng đồng và phát huy tính tích cực của cá nhân, làm chủ tri thức khoa học và công nghệ hiện đại, có tư duy sáng tạo, có tính tổ chức kỷ luật cao là những con người kế thừa và xây dựng CNXH vừa hồng vừa chuyên". Con người ở thời đại nào, ở xã hội nào cũng là chủ thể sáng tạo ra lịch sử, con người là động lực của mọi sự phát triển xã hội. Con người càng có nhân cách cao đẹp thì sự tác động của con người đến xã hội đó càng lớn. Do đó không thể xem nhẹ vai trò của giáo dục trong sự phát triển của xã hội. Trong các mặt Đức, Trí, Thể, Mỹ của giáo dục, giáo dục Đạo đức có vai trò vô cùng quan trọng được đặt lên hàng đầu "Được xem là nền tảng, gốc rễ để tạo ra nội lực tiềm tàng vững chắc cho các mặt giáo dục khác". Như Bác Hồ đã nói "Có tài mà không đức là người vô dụng ". Trong điều kiện hiện nay, xã hội có những bước chuyển biến không ngừng, sâu rộng và to lớn về mọi mặt. Giáo dục đạo đức phải nhằm xây dựng nền đạo đức mới - đạo đức trong nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN, phát huy được thế mạnh, đồng thời phải nhằm khắc phục mặt trái của cơ chế thị trường. Trong thời gian qua, trường THPT thành phố Điện Biên Phủ - Tỉnh Điện Biện đã lĩnh hội tinh thần chỉ đạo của các cấp uỷ Đảng, chính quyền, của ngành đã cố gắng nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện song thực trạng đạo đức học sinh vẫn còn nhiều vấn đề nổi cộm, các biện pháp chỉ đạo giáo dục đạo đức của nhà trường còn bất cập. Đó là những lý do tôi lựa chọn đề tài: "Một số biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức học sinh ở trường THPT Thành phố Điện Biên Phủ - Tỉnh Điện Biên trong giai đoạn hiện nay ". Với mong muốn tìm ra những biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức của Trường THPT thành phố Điện Biên Phủ. 2. Mục đích nghiên cứu: Tìm hiểu và đề xuất một số biện pháp chỉ đạo để nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh trường THPT Thành phố Điện Biên Phủ - tỉnh Điện Biên trong giai đoạn hiện nay. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu: 3.1 Xác định cơ sở lý luận và cơ sở pháp lý của việc chỉ đạo giáo dục đạo đức cho học sinh trong trường THPT. 3.2 Phân tích, đánh giá thực trạng đạo đức học sinh ở trường THPT Thành phố Điện Biên Phủ - tỉnh Điện Biên 3.3 Đề xuất một số biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức học sinh ở trường THPT Thành phố Điện Biên Phủ - tỉnh Điện Biên giai đoạn hiện nay. 4. Đối tượng nghiên cứu: 4.1 Nghiên cứu thực tế đối tượng học sinh của trường THPT Thành phố Điện Biên Phủ - tỉnh Điện Biên. 4.2 Từ thực trạng, nghiên cứu những biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức học sinh ở trường THPT Thành phố Điện Biên Phủ - tỉnh Điện Biên. 5. Phương pháp nghiên cứu: 5.1 Nghiên cứu các tài liệu (Văn kiện, nghị quyết, chỉ thị ...) của Đảng về giáo dục - Đào tạo. 5.2. Nghiên cứu luật giáo dục, các nghị quyết, các thông tư của Bộ giáo dục và đào tạo, các ngành có liên quan. 5.3 Nghiên cứu các giáo trình, tài liệu, các kinh nghiệm thực tiễn về giáo dục đạo đức học sinh được tiếp thu trong quá trình học tập tại Học viện quản lý giáo dục. 5.4 Khảo sát thực tế, điều tra thực tế, so sánh, thống kê chất lượng giáo dục đạo đức trong 3 năm học 2003 - 2004; 2004 - 2005 ; 2005 - 2006 của trường THPT Thành phố Điện Biên - Tỉnh Điện Biên. 6. ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của đề tài 6.1. ý nghĩa lý luận: Đề tài làm sáng tỏ lý luận về biện pháp quản lý chỉ đạo công tác giáo dục đạo đức trong trường THPT trong giai đoạn hiện nay. 6.2. ý nghĩa thực tiễn Đề tài có giá trị phổ biến cho cán bộ, giáo viên, học sinh trường THPT thành phố Điện Biên Phủ - tỉnh Điện Biên. PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG I CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ PHÁP LÝ CỦA VIỆC CHỈ ĐẠO GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH TRONG TRƯỜNG THPT 1.1 Một số cơ sở lý luận của việc chỉ đạo giáo dục đạo đức học sinh trong trường THPT. Xét về góc độ tâm lý lứa tuổi: Theo tổ chức Y tế thế giới WHO độ tuổi vị thành niên có từ 10 đến 19 tuổi, ở Việt Nam quy định độ tuổi vị thành niên từ 10 đến 18 tuổi, theo điều tra năm 1999 ở nước ta tỷ lệ thanh niên chiếm 23% dân số, trong đó 81% đang theo học, 26%là độ tuổi từ 15-19. Như vậy học sinh THPT là lứa tuổi cuối của lứa tuổi vị thành niên, giai đoạn này các em phát triển mạnh về thể chất, sinh lý. Là thời kỳ chuyển tiếp từ trẻ em sang người lớn, các em luôn có xu hướng tự khẳng định mình, có ý thức vươn lên làm chủ bản thân. Ở giai đoạn phát triển này sự chỉ bảo, kiểm tra, giám sát của người lớn làm các em cảm thấy rất khó chịu, bực bội và rất dễ nổi nóng. Trong lứa tuổi này các em muốn tìm tòi, phát hiện khám phá,tìm hiểu những điều chưa biết, những điều mới mẻ của cuộc sống, các em muốn có quyền tự quyết định trong các công việc và việc làm của mình và muốn không bị sự ràng buộc của gia đình, bố mẹ và người lớn tuổi. Xét về góc độ xã hội: Ở lứa tuổi này sự giao tiếp với bạn bè là một nhu cầu rất lớn. Các em có xu hướng tụ tập thành từng nhóm có cùng sở thích, phù hợp với tình tình để vui chơi, đùa nghịch, có những lúc, những nơi các em có các hành động không đúng, không phù hợp với lứa tuổi của mình. Trong gia đoạn này quá trình phát triển sinh lý ảnh hưởng đến rất nhiều tính cách của các em: các em rất dễ bị xúc động khi có một tác động nào đó, bản thân các em dễ bị lôi kéo, kích động, lòng kiên trì và khả năng tự kiềm chế yếu. Ở lứa tuổi này tính tình không ổn định, dễ nổi cáu, khi thì quá sôi nổi nhiệt tình nhưng có trở ngại lại dễ buông xuôi, chán nản. Đối với các em ở lứa tuổi này, cái gì cũng dễ dàng, đơn giản, các em luôn ở trạng thái hiếu thắng hoặc tự ti vì thế dễ dàng đi đến những hành động thiếu suy nghĩ chín chắn, nhiều lúc vi phạm mà vẫn không biết. Chính vì vậy, các thầy cô giáo, các bậc phụ huynh và mọi tổ chức trong xã hội phải có trách nhiệm quan tâm sát sao, động viên kịp thời để hướng các em có những suy nghĩ và hành động đúng. Để chỉ đạo và quản lý tốt quá trình giáo dục đạo đức trong trường THPT, người cán bộ quản lý cần nắm vững vấn đề cụ thể như sau: 1.1.1. Đạo đức Có nhiều cách định nghĩa khác nhau về khái niệm đạo đức. Tuy nhiên có thể hiểu khái niệm này dưới hai góc độ. a. Góc độ xã hội: Đạo đức là một hình thái xã hội đặc biệt được phản ánh dưới dạng nguyên tắc, yêu cầu, chuẩn mực điều chỉnh (hoặc chi phối) hành vi của con người trong các mối quan hệ giữa con người với tự nhiên, giữa con người với xã hội, giữa con người với nhau và với chính bản thân mình. b. Góc độ cá nhân: Đạo đức chính là những sản phẩm, nhân cách của con người, phản ánh ý thức, tình cảm, ý chí, hành vi, thói quen và cách ứng xử của họ trong các mối quan hệ giữa con người với tự nhiên, với xã hội, giữa bản thân họ với người khác và với chính bản thân mình. 1.1.2. Quá trình hình thành và phát triển đạo đức của cá nhân, của con người là quá trình tác động qua lại giữa xã hội và cá nhân để chuyển hoá những nguyên tắc, yêu cầu, chuẩn mực, giá trị đạo đức - xã hội thành những phẩm chất đạo đức cá nhân, làm cho cá nhân đó trưởng thành về mặt đạo đức, công dân và đáp ứng các yêu cầu của xã hội. 1.1.3. Quá trình giáo dục đạo đức là một hoạt động có tổ chức, có mục đích, có kế hoạch nhằm biến những nhu cầu, chuẩn mực, giá trị đạo đức theo yêu cầu của xã hội thành những phẩm chất, giá trị đạo đức của cá nhân, nhằm góp phần phát triển nhân cách của mỗi cá nhân và thúc đẩy sự phát triển, tiến bộ của xã hội. 1.1.4. Các đặc điểm của quá trình giáo dục đạo đức - Có sự gắn kết chặt chẽ với quá trình dạy học trên lớp và dạy học giáo dục ngoài giờ lên lớp. - Có định hướng thống nhất các yêu cầu, mục đích giáo dục giữa các tổ chức giáo dục trong và ngoài nhà trường. - Tính biện chứng, phức tạp trong quá trình phát triển, biến đổi về nhân cách của học sinh về mặt đạo đức. - Tính lâu dài của quá trình hình thành, phát triển các phẩm chất đạo đức - Tính đột biến và khả năng tự biến đổi - Phát triển thông qua hoạt động và giao lưu tập thể - Tính cá thể hoá cao - Chứa nhiều mâu thuẫn - Có sự tương tác hai chiều giữa nhà giáo dục và đối tượng được giáo dục - Tính khó khăn trong việc đánh giá kết quả, sự phát triển đạo đức của cá nhân. 1.1.5. Chức năng, nhiệm vụ của quá trình giáo dục đạo đức - Quá trình giáo dục đạo đức là một bộ phận cấu thành quá trình giáo dục trong trường THPT. Tạo ra nhịp cầu gắn kết giữa nhà trường và xã hội, con người với cuộc sống. - Giáo dục đạo đức được xem là nền tảng, gốc rễ tạo ra nội lực tiềm năng vững chắc cho các mặt giáo dục khác. - Giáo dục đạo đức phải làm cho học sinh thấm nhuần sâu sắc thế giới quan Mác - Lênin, tư tưởng đạo đức cách mạng Hồ Chí Minh, tính chân lý khách quan của các giá trị đạo đức, nhân văn, nhân bản của các tư tưởng đó, coi đó là kim chỉ nam cho hành động của mình. - Giáo dục đạo đức phải thấm nhuần các chủ trương, chính sách của Đảng, biết sống và làm việc theo pháp luật, sống có kỷ cương nền nếp, có văn hoá trong các mối quan hệ giữa con người với tự nhiên, với xã hội và giữa người với người. - Trên cơ sở thông qua việc tiếp cận với cuộc đấu tranh cách mạng của dân tộc và hoạt động của cá nhân để củng cố niềm tin và lẽ sống, lý tưởng sống, lối sống theo con đường CNXH. - Giáo dục đạo đức phải làm cho nhận thức ngày càng sâu sắc nguyên tắc, yêu cầu, chuẩn mực và các giá trị đạo đức xã hội XHCN. Biến các giá trị đó thành ý thức, tình cảm, hành vi, thói quen và cách ứng xử trong đời sống hàng ngày. - Quá trình giáo dục đạo đức cần phải theo đặc điểm của từng loại đối tượng trong giáo dục. - Quá trình giáo dục đạo đức có nhiệm vụ: Phát triển nhu cầu đạo đức cá nhân; hình thành và phát triển ý thức đạo đức; rèn luyện ý chí, hành vi, hình thành thói quen ứng xử đạo đức; phát triển các giá trị đạo đức cá nhân theo những định hướng giá trị mang tính đặc thù dân tộc và thời đại. - Quá trình giáo dục đạo đức không chỉ định hướng cho các hoạt động giáo dục đạo đức mà còn định hướng cho hoạt động dạy học nói chung, dạy môn học đạo đức nói riêng (môn GDCD, một số môn học khác…).Với tư cách là người quản lý giáo dục, trước hết cần phải hiểu biết một cách sâu sắc những vấn đề chung của quá trình giáo dục đạo đức. Từ đó mới có những định hướng, mục tiêu sát thực, xây dựng được những chương trình, kế hoạch khả thi và có những biện pháp tổ chức chỉ đạo thích hợp để nâng cao chất lượng và hiệu quả của quản lý giáo dục nói chung, quá trình giáo dục đạo đức nói riêng. 1.1.6. Nội dung giáo dục đạo đức Giáo dục chính trị, tư tưởng đạo đức cần phải tăng cường giáo dục thế giới quan khoa học. Trên cơ sở tăng cường thế giới quan khoa học cần tăng cường giáo dục tư tưởng cách mạng XHCN cho học sinh. Qua giáo dục đạo đức phải nâng cao lòng yêu nước, tăng cường ý thức lao động và tự lao động (động cơ, thái độ đúng đắn, chăm chỉ, nỗ lực vươn lên làm chủ khoa học…). Bên cạnh đó cũng phải đồng thời tăng cường giáo dục pháp luật, giáo dục lòng thương yêu con người và hành vi ứng xử có văn hoá (tôn trọng người khác… biết ứng xử lễ phép tế nhị, lịch sự…). Trong nhà trường phổ thông, các phẩm chất đạo đức cần trau dồi cho học sinh một cách liên tục, khoa học, hợp lý, và được phân thành từng nhóm theo từng quan hệ xã hội: quan hệ cá nhân với xã hội, cộng đồng (trung thành với lý tưởng CNXH và CNCS, yêu nước XHCN, yêu hoà bình, tự hào dân tộc, tin yêu Đảng và kính yêu Bác Hồ…); quan hệ cá nhân với lao động (chăm chỉ học tập, say mê khoa học kỹ thuật, quý trọng lao động…); quan hệ cá nhân với bản thân, với người khác như ruột thịt, bạn bè, đồng chí…); đồng thời cũng phải giáo dục đạo đức gia đình, quan hệ bạn bè, tình yêu. Để giáo dục đạo đức trong giai đoạn hiện nay, lành mạnh hoá kinh tế thị trường là cơ sở cho giáo dục đạo đức. Kết hợp các giá trị đạo đức truyền thống với các giá trị thời đại (biết kết hợp các giá trị tốt đẹp, loại bỏ các giá trị không phù hợp ở cả 2 phía) là một nội dung quan trọng trong giáo dục đạo đức. Kết hợp giáo đục dạo đức với giáo dục pháp luật một cách mềm dẻo linh hoạt trong từng hoàn cảnh cụ thể thấm nhuần tư tưởng pháp luật là đạo đức tối thiểu, Đạo đức là pháp luật tối đa. Đổi mới nội dung, cải tiến phương pháp giáo dục, loại bỏ phương pháp hô khẩu hiện suông, sáo rỗng không kết hợp với thực tiễn giáo dục. Trong điều kiện hiện nay cần đặc biệt giúp các em biết phân tích đánh giá các hiện tượng xã hội, các thang giá trị đó đang có những diễn biến không đơn giản, biết ủng hộ, bảo vệ làm theo cái đúng, biết phản đối cai sai biết chống lại sự xâm nhập của mặt trái trong thời kỳ kinh tế thị trường, cần đặc biệt quan tâm giáo dục choc các em ý thức và khả năng chống lại lối sống thực dụng, chạy theo đời sống vật chất hưởng thụ, ngăn ngừa tình trạng sống không phương hướng hoặc ước mơ hoài bão đến một thế giới xa lạ bên ngoài tổ quốc. Có ý thức tiết kiệm và bảo vệ của công, sẵn sàng tham gia xây dựng trường và địa phương, ý thức công dân ý thức ngăn ngừa tình trạng tự do vô kỷ luật không chấp hành nghiêm chỉnh các điều được Nhà nước, nhà trường, tập thể quy định. Phạm pháp dưới nhiều hình thức khác nhau, thờ ơ không dám đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật hoặc a dua làm theo kẻ xấu, chỉ quan tâm tới lợi ích của mình thờ ơ lạnh lùng với người khác, đặc biệt vô lễ với thầy cô giáo. Giáo dục đạo đức trong giai đoạn hiện nay phải giúp các em hiểu rằng trong cuộc sống xã hội không phải chỉ có toàn người tốt, không có người xấu trong nhóm bạn bè. Vấn đề là ở chỗ: "tiếp thu cái tốt, cái tích cực ở bạn, cải tạo cái xấu, cái tiêu cực ở bản thân mình và ở bạn"; Đối với bản thân phải biết tự trọng, thật thà, giản dị, khiêm tốn, kiên trì, dũng cảm, lạc quan, vượt khó; Biết quý trọng và có ý thức bảo vệ môi trường tự nhiên. yêu lao động, cần cù, chăm chỉ học tập, học tập có hiệu quả. Trong quan hệ huyết thống không phân biệt giàu nghèo, sang hèn, thể hiện qua thái độ, hành vi, nguyên tắc cư xử với người thân trong gia đình. 1.2. Một số cơ sở pháp lý của việc chỉ đạo giáo dục đạo đức học sinh trong trường THPT Quán triệt các tư tưởng chỉ đạo giáo dục của hội nghị trung ương 2 khoá VIII, nỗ lực phấn đấu làm cho giáo dục thực sự là quốc sách hàng đầu, trong đó giáo dục đạo đức là cái gốc. Điều 2 chương I của luật giáo dục nêu rõ: "Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện , có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thầm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và CNXH; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc". Điều 27 chương II luật Giáo dục khẳng định:"Mục tiêu của giáo dục là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam XHCN, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động. Tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc". Tóm lại: Giáo dục đạo đức học sinh phải được tiến hành bằng nhiều biện pháp, có mục tiêu phù hợp. Phải được xây dựng nội dung, kế hoạch cụ thể và được làm thường xuyên liên tục, phải có hệ thống thì mới đạt được kết quả cao. Giáo dục đạo đức cho học sinh phải được tiến hành bằng nhiều hình thức phong phú ,linh hoạt, phù hợp với lứa tuổi học sinh. Thông qua các hoạt động giáo dục trong và ngoài nhà trường. Đồng thời phải biết kết hợp giáo dục giữa nhà trường - gia đình - xã hội để tạo nên sức mạnh tổng hợp. Huy động mọi nguồn lực, mọi sự hỗ trợ của tất cả các tổ chức, các cơ quan ban ngành, các đoàn thể cùng phối hợp để thực hiện tốt xã hội hoá giáo dục, nâng cao đạo đức, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục học sinh. Với những cơ sở nêu trên tôi thấy rằng việc giáo dục đạo đức học sinh là một vấn đề cấp bách. CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG CỦA VIỆC CHỈ ĐẠO NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CỦA HỌC SINH TRƯỜNG THPT THÀNH PHỐ ĐIỆN BIÊN PHỦ - TỈNH ĐIỆN BIÊN TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY 2.1. Một số nét về trường THPT Thành phố Điện Biên - Tỉnh Điện Biên. Điện Biên là Tỉnh miền núi, nền kinh tế chủ yếu là nông nghiệp và trồng trọt nhưng chưa phát triển mạnh. Trong những năm gần đây Tỉnh Điện Biên được nhà nước đầu tư phát triển nhiều , trong đó chủ yếu là giao thông, công sở, khu di tích lịch sử chiến thắng Điện Biên Phủ. Trường THPT Thành phố Điện Biên Phủ nằm ở trung tâm thành phố Điện Biên, học sinh của trường là con em vùng dân cư của các xã vùng thấp Huyện Điện Biên, con em của cán bộ, các cơ quan ban ngành của Tỉnh đóng trên địa bàn thành phố. Đời sống người dân cơ bản là thu nhập từ nguồn nông nghiệp, lương có một số con em của tiểu thương. Đại bộ phận được gia đình quan tâm, tạo điều kiện. Trường THPT Thành phố Điện Biên Phủ được thành lập năm 1962 (Tiền thân là trường cấp 2-3 huyện Điện Biên - tỉnh Lai Châu, tách riêng cấp 3 năm 1975). Đến nay đã hơn 40 năm xây dựng - trưởng thành và phát triển. Các thế hệ Giáo viên nhà trường đã đào tạo được hàng nghìn học sinh trở thành tiến sĩ, kỹ sư, thợ lành nghề, cán bộ sỹ quan, viên chức... Nhiều học sinh của trường nay đã và đang giữ những chức vụ quan trọng của Tỉnh. Các thế hệ học sinh của nhà trường luôn phát huy truyền thống tốt đẹp mà các thế hệ đi trước đã dày công xây dựng. * Một số kết quả đã đạt được Qua 40 năm xây dựng - trưởng thành và phát triển nhiều năm nhà trường đạt danh hiệu tiên tiến xuất sắc đã được Chính phủ tặng Huân chương lao động hạng Hai và nhiều bằng khen, nhà trường thực sự trở thành niềm tin của chính quyền địa phương và nhân dân trong tỉnh (là địa chỉ muốn đến của nhiều học sinh khá giỏi ở vùng ngoài thành phố, thầy cô giáo...). Để có được những thành tích to lớn trên nhà trường đã xây dựng tập thể sư phạm đoàn kết gắn bó, hết lòng vì học sinh thân yêu, các thầy cô luôn là tấm gương trong giáo dục học sinh. Hiện nay trường có 39 lớp với tổng số 1.716 học sinh trong đó có 270 học sinh dân tộc. Đại đa số các em là học sinh ngoan, thật thà, chăm chỉ. Trường có một Chi bộ Đảng với 37 Đảng viên, đồng chí Hiệu trưởng làm Bí thư, Chi bộ nhiều năm đạt danh hiệu trong sạch vững mạnh. Ban giám hiệu có bốn đồng chí (Hiệu trưởng phụ trách chung, 2 Hiệu phó phụ trách chuyên môn, 1 hiệu phó phụ trách cơ sở vật chất). Đội ngũ nhà trường gồm: 94 cán bộ, trong đó cao 84 giáo viên. Số giáo viên đạt chuẩn là 94%. Nhà trường có nhiều giáo viên cốt cán các bộ môn, giáo viên giỏi cấp tỉnh. Công đoàn trường liên tục là công đoàn vững mạnh xuất sắc. Ban chấp hành có 07 đồng chí được phân công phụ trách mặt: Đời sống, nữ công, văn thể... Đoàn trường được Trung ương Đoàn, tỉnh Đoàn, thành Đoàn tặng giấy khen và bằng khen. Tổ chức Đoàn thanh niên có 40 chi đoàn, trong đó 39 chi đoàn học sinh và 01 chi đoàn giáo viên. Tỷ lệ học sinh chuyển lớp (sau thi lại ) là 90-97%, tỷ lệ học sinh thi tốt nghiệp hàng năm từ 92-98%. Năm học 2006-2007 nhà trường được tổ chức thi tuyển vào lớp 10 với đối tượng tuyển sinh trong toàn tỉnh đã thu hút được nhiều học sinh khá giỏi, chăm ngoan. Kết quả các mặt giáo dục trong 3 năm học gần đây: Năm học Số học sinh Kết quả hạnh kiểm Tốt Khá TB Yếu Kém Kỷ luật Đuổi học 2003-2004 1980 678 34.24% 1044 52.72% 243 12.57% 25 1.2% 0 9 2 2004-2005 1836 786 42.81% 856 46.64% 170 9.25% 24 1.3% 0 12 2 2005-2006 1823 815 44.7% 793 43.5% 192 10.5% 23 1.3% 0 40 1 Năm học Chất lượng đầu vào Kết quả học tập Giỏi Khá TB Yếu Kém HS giỏi tỉnh HS giỏi QG 2003-2004 Xét tuyển 27 441 1091 411 10 31 (khối 11, 12) 4 2004-2005 Xét tuyển 19 454 942 403 18 15 ( khối 12) 4 2005-2006 Xét tuyển 6 416 942 438 21 56 (3 khối) 2 Để đạt được kết quả trên đó là nhờ sự nỗ lực của đội ngũ quản lý, các tổ chức trong nhà trường, đặc biệt là tập thể hội đồng sư phạm nhà trường, Sự cố gắng vượt bậc của học sinh. Kết quả xếp loại đạo đức được dựa vào nhiều mặt hoạt động của học sinh trong đó kết quả học tập là một tiêu chí quan trọng. Từ các kết quả trong bảng trên ta nhận thấy tỷ lệ học sinh xếp loại hạnh kiểm trung bình, yếu, đặc biệt số học sinh bị kỷ luật có phần gia tăng ảnh hưởng đến kết quả học tập của học sinh. Số học sinh xếp loại học lực yếu kém tăng trong khi số học sinh xếp loại khá, giỏi giảm. Tình hình đó đòi hỏi đội ngũ quản lý cần phải có gắng tìm giải pháp tốt hơn nữa để khắc phục và đưa nhà trường phát triển hơn nữa đáp ứng được nhu cầu của xã hội và của địa phương. 2.2. Những tồn tại, khó khăn Trong những năm gần đây do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan nên chất lượng giáo dục của trường còn thấp so với nhu cầu xã hội và địa phương chỉ xếp ở mức khá. Chất lượng giáo dục đạo đức giảm sút đã làm ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục học sinh, uy tín của nhà trường cũng bị giảm sút. Qua những năm công tác tại trường, tôi nhận thấy chất lượng giáo dục đạo đức chưa cao là do kỷ cương nề nếp của giáo viên ,học sinh chưa thực sự được đưa lên hàng đầu, còn thiếu những giải pháp cụ thể trong việc nâng cao chất lượng chất lượng đạo đức cho học sinh. Nhận thức về vai trò của giáo đục đạo đức của các lực lượng giáo dục chưa đầy đủ. Cán bộ quản lý hầu như giao phó cho cán bộ chủ nhiệm nhưng khi giáo viên chủ nhiệm đề xuất thì xử lý chưa nghiêm. Giáo viên bộ môn thì chỉ có ý thức dạy kiến thức bộ môn, chưa quan tâm đến giáo dục toàn điện. Đôi khi còn né tránh. Giáo viên chủ nhiệm chưa thực hiện hết chức năng nhiệm vụ của mình. Đối với việc giáo dục đạo đức học sinh. Hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ngoài giờ lên lớp còn chưa hiệu quả. Hầu như chỉ mang tính hình thức đặc biệt là các giờ sinh hoạt tập thể như : sinh hoạt lớp, chào cờ đầu tuần…, chưa xây dựng được nề nếp tự quản, tự giáo dục ở học sinh. Những biểu hiện sa sút về mặt đạo đức của học sinh như sau: - Một số em chưa xác định được mục tiêu học để làm cái gì? học những gì? có nhiều trường hợp coi việc học là do gia đình yêu cầu, quan niệm đến trường chỉ là để học chữ nên việc chấp hành các nội quy, quy định của nhà trường chưa được tốt, động cơ học tập chưa cao. - Một số do các em là học sinh dân tộc thiểu số, sống ở nông thôn, xa trung tâm nên trong giao tiếp còn vụng về, hay nói trống không hoặc nói năng còn cục cằn không suy nghĩ, nhiều lúc còn phát ngôn bừa bãi. - Một số em còn mải chơi, đua đòi, thiếu trung thực trong học tập, thậm chí có em còn uống rượu ,đánh bạc gây bè phái làm mất trật tự nơi công cộng và trong nhà trường. - Ở một số giờ học do năng lực giáo viên bộ môn còn hạn chế các em còn nói chuyện, làm việc riêng. Một số có thái độ thiếu tôn trọng giáo viên. - Vi phạm luật lệ giao thông, buôn bán vận chuyển, và sử dụng ma túy, phá phách tài sản, ý thức bảo vệ môi trường còn hạn chế. Một số học sinh tính cách khó bảo thuộc các gia đình kinh tế khá sung túc, lại là con một, luôn được chiều chuộng. Những đối tượng này là rào cản gây ảnh hưởng không nhỏ đến các hoạt động tập thể và giáo dục đạo đức học sinh trong nhà trường. - Do sự phát triển kinh tế - xã hội nên ở nơi trường đóng xuất hiện quán điện tử có nhiều trò chơi thu hút các em do đó có nhiều học sinh lười học, trốn học bỏ tiết, đi chơi hoặc học xong không về ngay rất ảnh hưởng đến thời gian học tập của các em. -Việc kết hợp giữa giáo dục nhà trường -gia đình-xã hội còn chưa đồng bộ . Nhiều lúc còn bao che , giải quyết chưa nhất quán, do nhận thức của phụ huynh chưa đầy đủ. 2.3. Một số vấn đề đặt ra trong quản lý nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức học sinh ở trường THPT Thành phố Điện Biên Phủ - tỉnh Điện Biên trong giai đoạn hiện nay Dựa trên cơ sở lý luận, cơ sở pháp lý và phân tích cụ thể thực trạng của việc quản lý nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức học sinh ở trường THPT Thành phố Điện Biên Phủ - tỉnh Điện Biên tôi nhận thấy có một số vấn đề đặt ra là: * Nâng cao hơn nữa nhận thức vị trí vai trò và ảnh hưởng của giáo dục đạo đức cho các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường: * Tăng cường vai trò lãnh đạo của Chi bộ Đảng vai trò xung kích của Đoàn thanh niên. * Nâng cao vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trường THPT trong công tác giáo dục đạo đức học sinh. * Giáo dục đạo đức thông qua các môn học, các bài học. * Giáo dục đạo đức thông qua hoạt động ngoài giờ, lên lớp - Đẩy mạnh công tác giáo dục truyền thống . - Phát huy hoạt động tự quản của tập thể học sinh - Hoạt động theo chủ điểm. - Hoạt động lao động, hoạt động văn hoá - thể thao. * Kết hợp giáo dục giữa nhà trường - xã hội - gia đình trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh * Xây dựng nền nếp tự giáo dục của tập thể học sinh. CHƯƠNG 3 MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH Ở TRƯỜNG THPT THÀNH PHỐ ĐIỆN BIÊN PHỦ - TỈNH ĐIỆN BIÊN TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY 3.1. Nâng cao hơn nữa nhận thức vị trí vai trò và ảnh hưởng của giáo dục đạo đức cho các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường: Để nâng cao hơn nữa nhận thức về vị trí và vai trò ảnh hưởng của giáo dục đạo đức trong giáo dục toàn diện. Nhà Trường cần kết hợp với các tổ chức xã hội ở địa phương, mở lớp bồi dưỡng cho đội ngũ của nhà trường, hội cha mẹ học sinh, học sinh và các lực lượng giáo dục khác như: hội thảo với chuyên đề: Các biện pháp giáo dục đạo đức học sinh trong giai đoạn hiện nay. Mời các chuyên gia của các ngành pháp luật tuyên truyền giáo dục về pháp luật ….. 3.2. Tăng cường vai trò lãnh đạo của Chi bộ Đảng vai trò xung kích của Đoàn thanh niên. 3.2.1. Tăng cường vai trò lãnh đạo của Chi bộ Đảng. Trong trường học, Chi bộ Đảng nắm quyền lãnh chỉ đạo các hoạt động của nhà trường, là hạt nhân, là nền tảng của sự đoàn kết, chính vì thế phải xây dựng chi bộ Đảng nhà trường luôn luôn trong sạch vững mạnh, thực hiện tốt vai trò của mình, luôn thực hiện theo phương châm "Đảng lãnh đạo, nhân dân làm chủ, Nhà nước quản lý".Mỗi một đảng viên phải đầu tàu gương mẫu trong mọi hoạt động ,đặc biệt là trong công tác giáo dục chính trị ,tư tưởng . Thường xuyên cập nhật thông tin, quán triệt các quan điểm, đường lối, nghị quyết của Đảng và các cấp chính quyền.Họp định kỳ vào cuối tháng để đề ra chủ trương cụ thể ,giao trách nhiệm cho các tổ chức trong nhà trường thực hiện. ặc biệt là công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức cho cán bộ giáo viên ,học sinh . Đạt chất lượng hiệu quả phân công nhiệm vụ cho Đảng viên trong các hoạt động của nhà trường như: phân công các Đảng viên phụ trách các khối lớp hoặc các khối lớp còn yếu kém nhằm tăng cường kiểm tra đánh giá, đôn đốc... Theo dõi kiểm tra ,đôn đốc ,uốn nắn ,sữa chữa những tư tưởng lệch lạc sai đường lối chủ trương mà chi bộ đã đề ra . Thông qua việc tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về Đảng, Bác Hồ (ngày 3-2, ngày 19-5.....). 3.2.2. Phát huy vai trò xung kích của đoàn TNCS Hồ Chí Minh Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh có trách nhiệm trước chi bộ, ban giám hiệu giáo dục mục tiêu, lý tưởng cách mạng cho đoàn viên, thanh niên trong nhà trường thông qua nhiều hình thức. Đoàn là môi trường sinh hoạt lành mạnh, sôi nổi trẻ trung ở đó học sinh có điều kiện để tự khẳng định mình và rèn luyện đạo đức vì thế chi bộ, Ban giám hiệu phải hết sức quan tâm tạo mọi điều kiện có thể để Đoàn hoạt động ( Hội thảo, thi tìm hiểu, dã ngoại, cắm trại giao lưu với các đoàn trường bạn để giúp các em lĩnh hội kiến thức một cách nhẹ nhàng từ đó hình thành các ước mơ và hoài bão cao đẹp. Hội liên hiệp thanh niên cùng với đoàn trường thành lập các câu lạc bộ theo sở thích như: câu lạc bộ yêu thơ, câu lạc bộ Toán học…). 3.3. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trường THPT trong công tác giáo dục đạo đức học sinh. 3.3.1. Tăng cường vai trò trách nhiệm của cán bộ quản lý trong công tác giáo dục đạo đức học sinh. Trong điều 17 chương II điều lệ trường Trung học có ghi: "Quản lý giáo viên, nhân viên, học sinh, quản lý chuyên môn, phân công công tác kiểm tra đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ của giáo viên, nhân viên và quản lý tổ chức giáo dục cho học sinh". Cùng với công đoàn nhà trường xây dựng kế hoạch hoạt động trong đó đưa phong trào thi đua thực hiện "Kỷ cương - Tình thương - Trách nhiệm". Có nội dung thiết thực; Hưởng ứng phong trào thi đua "Tôn sư trọng đạo" , "Uống nước nhớ nguồn"... Cùng giáo viên chủ nhiệm để nắm được tâm tư, nguyên vọng, hoàn cảnh của học sinh nhất là những em có hoàn cảnh khó khăn, học sinh cá biệt. Từ đó đề ra các biện pháp phù hợp để giáo dục kịp thời. Cụ thể người cán bộ quản lý phải luôn có sự thông tin hai chiều với giáo viên, học sinh, phụ huynh, học sinh, địa phương để kết hợp với đội ngũ giáo viên chủ nhiệm, các tổ chức trong và ngoài nhà trường, tìm hiểu thật kỹ hoàn cảnh của học sinh để có sự động viên kịp thời về vật chất và tinh thần với học sinh có hoàn cảnh khó khăn, có sự ngăn chặn và biện pháp kịp thời đối với học sinh cá biệt. Thường xuyên chủ động liên hệ, làm việc với chính quyền địa phương và các tổ chức xã hội, các nhà hảo tâm ở các địa phương có học sinh học tại trường để có sự kết hợp chặt chẽ và tạo được các hỗ trợ về kinh phí cho các hoạt động của nhà trường tạo được sức mạnh trong việc giáo dục tư tưởng và đạo đức cho học sinh. Người quản lý trong nhà trường THPT cần có trách nhiệm: xây dựng được phong trào tự học, tự rèn luyện, không ngừng nâng cao phẩm chất chính trị, tư tưởng cho cán bộ giáo viên thông qua các buổi sinh hoạt chuyên môn, họp hội đồng, các buổi sinh hoạt chính trị; cho cán bộ giáo viên học tập chu đáo chỉ thị 40/CT/TV ngày 15 tháng 6 năm 2004 của Ban bí thư về xây dựng, nâng cao chất lượng nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục. 3.3.2. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của đội ngũ giáo viên bộ môn trong việc giáo dục đạo đức và rèn luyện nhân cách cho học sinh. Đặc thù của người giáo viên vừa là nhà sư phạm, vừa là nhà tổ chức, vừa tham gia các hoạt động chính trị, xã hội. Phương tiện lao động của người giáo viên là phẩm chất nhân cách và trí tuệ của chính họ .Những phẩm chất đó tạo nên sức mạnh , niềm tin và lý tưởng nó thấm nhuần vào bài giảng ,từng hoạt động giáo dục của họ. Để giáo dục đạo đức cho học sinh trược hết người quản lý cần phải chú y bồi dưỡng lòng nhân ái sư phạm cho đội ngũ giáo viên. Long nhân ái tìng yêu thương con người là cái gốc của đạo lý làm người , tình yêu thương học sinh là điểm xuất phát của sự sáng tạo sư phạm làm cho giáo viên có trách nhiệm cao với công việc của mình . Người quản lý cần có trách nhiệm: - Tổ chức các buổi hội thảo, học tập chính trị để từ đó giáo viên thấy vai trò của mình và nhiệt tình cùng với Ban giám hiệu tham gia vào hoạt động giáo dục đạo đức học sinh thông qua các bài học trên lớp. Như hội thảo với chuyên đề "Các biện pháp giáo dục đạo đức học sinh trong giai đoạn hiện nay". - Thường xuyên động viên nhắc nhở giáo viên bộ môn để họ hiểu trách nhiệm giáo dục đạo đức học sinh trong trường là một nhiệm vụ của mọi ngừơi, không của riêng ai. Từ đó trong các giờ lên lớp giáo viên sẽ chú ý hơn, quan tâm hơn để uốn nắn lời nói, tác phong, hành động của học sinh trong việc thực hiện nội quy, quy chế của nhà trường. Biện pháp này có tác động tích cực trong quá trình giáo dục đạo đức học sinh. Điều 29 chương IV Điều lệ trường trung học nêu rõ "giũ gìn phẩm chất, danh dự uy tín của nhà giáo gương mẫu trước học sinh, thương yêu, tôn trọng học sinh, đối xử công bằng với học sinh. " như vậy vai trò của giáo viên bộ môn rất quan trọng trong việc giáo dục đạo đức của học sinh. 3.3.3. Phát huy vai trò , trách nhiệm của giáo viên chủ nhiệm trong công tác giáo dục đạo đức học sinh: Giáo viên chủ nhiệm là người trực tiếp quản lý học sinh, gần gũi, gắn bó dễ tìm hiểu được tâm tư, nguyện vọng và hoàn cảnh của các em, là người mà các em cảm thấy thân thiết như cha mẹ, như người thân ruột thịt của mình, muốn thổ lộ, giải bày. Vì thế để làm tốt công tác giáo dục đạo đức học sinh thì người cán bộ quản lý cần phải làm tốt các công việc sau: - Phân công giáo viên chủ nhiệm: Việc phân công giáo viên chủ nhiệm người cán bộ quản lý phải chọn trong các giáo viên vững vàng về lập trường chính trị tư tưởng, có phẩm chất tốt, có nhiều kinh nghiẹm, yêu nghề, năng động, thương yêu học sinh, hết lòng vì sự nghiệp giáo dục, đặc biệt quan tâm đến giáo viên địa phương. - Thường xuyên bồi dưỡng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm để học nắm vững được nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của mình để có kế hoạch cụ thể, phù hợp trong công tác chủ nhiệm. Đồng thời biết kết hợp với giáo viên bộ môn, ban cán sự lớp và ban đại diện phụ huynh để theo dõi, giúp đỡ để kịp thời uốn nắn, giáo dục học sinh. Nhất là các học sinh có vấn đề về đạo đức, như trong Điều 29 chương IV Điều lệ trường trung học quy định về nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm là: "Cộng tác chặt chẽ với phụ huynh học sinh, chủ động phối hợp với các giáo viên bộ môn… trong quá trình giảng dạy và giáo dục học sinh". - Thành lập tổ giáo viên chủ nhiệm, tổ chức hội nghị giáo viên chủ nhiệm để trao đổi và học tập lẫn nhau. Chú trọng công tác học tập kinh nghiệm bằng cách cho các giáo viên chủ nhiệm đi giao lưu với các giáo viên chủ nhiệm của trường bạn, để học hỏi và nâng cao năng lực chủ nhiệm. - Cuối mỗi đợt thi đua, Ban giám hiệu có trách nhiệm đánh giá, xếp loại để động viên kịp thời những giáo viên chủ nhiệm làm tốt công việc đạo đức học sinh, bên cạnh đó cũng nhắc nhở các giáo viên chủ nhiệm làm chưa tốt. Trường hợp đã nhắc nhở mà vẫn không chuyển biến thì phải có biện pháp tốt hơn. 3.4. Giáo dục đạo đức thông qua môn học, bài học Thực hiện dạy chữ, để dạy người, các môn học, bài học ở trường phổ thông đều góp phần vào việc giáo dục đạo đức cho học sinh. Chỉ đạo giáo dục thông qua các môn học, bài học, yêu cầu giáo viên khi soạn bài giảng phải nêu rõ mục đích yêu cầu của bài, bao gồm đầy đủ mục đích giáo dục, giáo dưỡng và mục đích phát triển. Đây là một biện pháp đem lại hiệu quả cao bởi lẽ khi yêu thích các môn học học sinh sẽ có ý thức tu dưỡng và rèn luyện và phấn đấu vươn lên. Khoa học xã hội: Môn Văn học bồi dưỡng tâm hồn, tình cảm, lòng yêu thương con người, biết phân biệt các việc nên làm, biết ghét cái xấu, biết làm theo điều thiện, biết giúp đỡ những con người hoạn nạn khó khăn; Với môn học Lịch sử giúp học sinh hiểu biết truyền thống đấu tranh dựng nước và giữ nước của ông cha ta, biết tự hào và trân trọng về những truyền thống đó mà thấy rõ trách nhiệm của mình với quê hương đất nước; Môn Địa lý qua các bài giảng giúp học sinh hiểu thêm về quê hương, đất nước những di sản thế giới, những danh lam thắng cảnh của đất nước từ đó giúp các em lòng trân trọng và bảo vệ các di sản, danh lam đó. Mặt khác giúp học sinh hiểu về môi trường và bảo vệ môi trường. Đối với các môn Khoa học tự nhiên giúp học sinh nhận thức, lựa chọn đánh giá đúng đắn các giá trị và tìm ra những hành vi, biện pháp hợp lý trong đời sống đạo đức của mình. Đặc biệt thông qua môn Giáo dục công dân giúp học sinh nắm được các khái niệm cơ bản về các phạm trù đạo đức trong việc ứng xử hàng ngày, nắm được các chuẩn mực về đạo đức, các hành vi trong các hoạt động và các mối quan hệ; biết rõ trách nhiệm, nghĩa vụ, lương tâm, tiền đồ đạo đức để chuẩn bị bước vào cuộc sống mới. Điều 29 chương IV Điều lệ trường Trung học nêu rõ: "Giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín của nhà giáo, gương mẫu trước học sinh, thương yêu, tôn trọng học sinh, đối xử công bằng với học sinh.." Như vậy vai trò của giáo viên rất quan trọng trong việc giáo dục đạo đức học sinh. 3.5. Chỉ đạo giáo dục đạo đức học sinh thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp Học sinh THPT ngoài tham gia hoạt đông học tập ra còn tham gia các hoạt động ngoài giờ (GDNGLL). HĐGDNGLL góp phần hoàn thiện quá trình giáo dục. Chỉ giáo dục đạo đức thông qua các hoạt động Chỉ đạo giáo dục đạo đức thông qua lao động, thông qua giờ chào cờ đầu tuần và giờ sinh hoạt lớp; Thực hiện theo các chủ điểm hàng tháng ; chỉ đạo việc tham gia các cuộc thi do Bộ GD và ĐT phối hợp với các ngành tổ chức, cuộc thi viết thư quốc tế, đường lên đỉnh Ôlimphia, hội thi văn nghệ, thể thao và yêu cầu toàn thể hội đồng giáo viên, các tổ chức, đoàn thể và học sinh tham gia, giáo viên chủ nhiệm lớp trực tiếp phụ trách lớp mình. Giáo dục đạo đức cho học sinh phải liên tục, không ngừng, giáo dục mọi lúc, mọi nơi, giáo dục suốt đời. Theo điều 24 điều lệ trường trung học nhấn mạnh : "họat động giáo dục ngoài giờ lên lớp, nhà trường phối hợp với các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường tổ chức bao gồm hoạt động ngoại khóa về khoa học, văn học, nghệ thuật, thể dục, thể thao nhằm phát triển năng lực toàn diện của học sinh phù hợp với sinh lý lứa tuổi". * Đẩy mạnh công tác giáo dục truyền thống Nhà trường cần thu thập đầy đủ cho phòng truyền thống của nhà trường. Đầu năm học mới giới thiệu cho học sinh truyền thống của nhà trường, các hình ảnh về những tháng năm mới thành lập còn nhiều gian khổ, những thành tích mà nhà trường đã đạt được, những anh hùng liệt sĩ là học sinh của trường, các thế hệ đã trưởng thành từ nhà trường nay đang góp sức xây dựng quê hương đất nước, các thế hệ thầy cô giáo đã và đang công tác trong nhà trường và các thành tích của họ. Hàng năm Ban giám hiệu tổ chức ngày thành lập trường để đoàn viên, thanh niên có cơ hội gặp gỡ và giao lưu với học sinh cũ. Tổ chức buổi nói chuyện của học sinh cũ đã thành đạt với học sinh nhà trường. Đây là cơ hội và việc làm có tác động tích cực động viên học sinh trong học tập và hành động. Tổ chức các buổi nói chuyện, toạ đàm của các cán bộ lão thành cách mạng, các cựu chiến binh với đoàn viên, thanh niên, tổ chức các đợt đi thăm các di tích lịch sử như: Đồi A1, hầm Đại tướng. Từ đó sẽ hình thành trong học sinh lòng yêu quê hương đất nước, ý chí tự cường về mái trường, về quê hương, lòng tự hào dân tộc. Lập kế hoạch, tổ chức tốt các đợt thi đua theo các chủ đề cuối mỗi đợt phải có đánh giá và xếp loại cho từng cá nhân theo chi đoàn. * Phát huy hoạt động tự quản của tập thể học sinh Tập thể học sinh là một tổ chức có cùng môi trường học tập, có cùng lứa tuổi, là nơi các em dễ bộc lộ bản thân. Vì thế người cán bộ quản lý kết hợp với giáo viên chủ nhiệm phải giúp các em xây dựng được một tập thể lớp có kế hoạch và tổ chức hoạt động tự quản. - Căn cứ vào số lượng học sinh phân chia lớp thành các tổ có tỷ lệ chất lượng, phù hợp với vị trí địa lý. Trong mỗi tổ có thể chia thành các nhóm nhỏ có cùng sở thích, tổ chức tốt phong trào "đôi bạn cùng tiến" - Có sự định hướng giữa giáo viên chủ nhiệm với Ban chấp hành đoàn trường về cơ cấu nhân sự của Ban chấp hành chi đoàn để có sự thống nhất điều hành hoạt động của tập thể lớp. Sau mỗi tuần, mỗi tháng, đợt phát động thi đua, cuối học kỳ, cuối năm học, cán sự lớp phải có trách nhiệm đánh giá và xếp loại đạo đức kịp thời để biểu dương, khen thưởng các tổ, các cá nhân thành viên tốt, đồng thời nhắc nhở, khiển trách và có biện pháp điều chỉnh các vi phạm. Cán sự lớp kết hợp với giáo viên chủ nhiệm, đoàn trường, tìm hiểu và nắm được hoàn cảnh, sức khoẻ, đặc biệt là các em có hoàn cảnh khó khăn, hạn chế về nhận thức hoặc có mặc cảm về cuộc sống, bạn bè, để có kế hoạch giúp đỡ, chia sẻ, tương thân tương ái, động viên khuyến khích bạn vượt qua hoàn cảnh, tin yêu bạn bè vượt lên số phận. 3.6. Kết hợp giáo dục giữa nhà trường - xã hội - gia đình để giáo dục đạo đức học sinh Hoạt động giáo dục học sinh là nhiệm vụ của toàn xã hội, đạo đức học sinh lại càng cần sự phối kết hợp của toàn xã hội. nhà quản lý giáo dục cần phải: - Xây dựng ban đại diện cha mẹ học sinh có tổ chức hoạt động tích cực có hiệu quả : Hàng tuần ban chấp hành hội cùng BGH, GVCN nắm bắt các thông tin về rèn luyện của con em mình kịp thời thông báo với gia đình để cùng nhau giáo dục . - Thực hiện tốt cam kết giữa học sinh - nhà trường - gia đình - xã hội. Điều 94 chương VI Luật Giáo dục quy định về trách nhiệm của gia đình: "… Mọi người trong gia đình có trách nhiệm xây dựng gia đình văn hoá, tạo môi trường thuận lợi cho việc phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất…". Cũng trong chương VI điều 97 quy định về trách nhiệm của xã hội: "Giúp nhà trường công tác các hoạt động giáo dục… góp phần xây dựng phong trào học tập và môi trường giáo dục lành mạnh, ngăn chặn những hoạt động có ảnh hưởng xấu đến thanh niên…". Như vậy gia đình - xã hội có vai trò rất lớn trong việc giáo dục đạo đức học sinh. Theo điều lệ Trường THPT điều 45quan hệ giữa nhà trường gia đình và xã hội: "Nhà trường phải chủ động phối hợp với hội đồng giáo dục các cấp, ban đại điện cha mẹ học sinh , các tổ chức và cá nhân nhằm thống nhất quan điểm, nội dung, phương pháp giáo dục giữa nhà trường gia đình và xã hội. Huy động mọi lực lượng của cộng đồng chăm lo sự nghiệp giáo dục xây dựng phong trào học tập và môi trường giáo dục lành mạnh…" Thực hiện cam kết không vi phạm luật, không sa vào các tệ nạn xã hội giữa học sinh và công an được làm thường xuyên trong năm học. Kết hợp với an ninh địa phương có học sinh học tại trường, họp giao ban hàng tháng, thông tin, thông báo các hiện tượng học sinh vi phạm và có biện pháp cùng nhau giáo dục. - Các giáo viên chủ nhiệm phải có trách nhiệm thông tin đầy đủ, thường xuyên, kịp thời về tình hình học tập và rèn luyện của học sinh đến Ban giám hiệu, đặc biệt là với phụ huynh học sinh. Đồng thời phải nắm chắc, tìm hiểu cụ thể những thông tin phản hồi từ phía phụ huynh học sinh. Từ đó phối hợp với gia đình để uốn nắn, giáo dục học sinh khi sự việc còn ở trước, tránh trường hợp xảy ra roios với xử lý. Nhà trường cung với ban đại diện phụ huynh phải có sự liên hệ chặt chẽ với chính quyền địa phương, thông qua các cấp chính quyền địa phương để quản lý học sinh cùng với nhà trường và gia đình. Trường hợp có học sinh vi phạm kỷ luật, Ban giám hiệu phải kết hợp với ban đại diện phụ huynh và cha mẹ học sinh vi phạm để kịp thời giáo dục một cách nghiêm khắc. Sau đó phải có kế hoạch theo dõi và giúp đỡ học sinh vi phạm tiến bộ. 3.7. Xây dựng nền nếp tự giáo dục của tập thể học sinh. Trong quá trình giáo dục đạo đức của học sinh nếu bản thân các em không có ý thức tiếp thu thì mọi sự nỗ lực của thầy cô giáo, của bè bạn, gia đình và xã hội đều trở nên vô nghĩa. Nhà quản lý cần xây dựng phong trào tự rèn luyện không ngừng nâng cao ý thức thái độ tiếp thu sự góp ý và tự sửa mình. PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Một số kết luận Có thể khẳng định rằng: Giáo dục cho học sinh là giáo dục cơ bản, nền tảng cho các mặt giáo dục khác. Trong giai đoạn hiện nay Đảng và Nhà nước ta hết sức coi trọng đến công tác giáo dục và đào tạo. Đảng đã coi "Giáo dục là quốc sách hàng đầu". Như vậy đòi hỏi nhà trường nhất là người làm công tác quản lý phải đặt sự nghiệp trồng người lên hàng đầu, đặc biệt là giáo dục đạo đức cho học sinh. Xuất phát từ cơ sở lý luận, cơ sở pháp lý và phân tích thực trạng về giáo dục đạo đức học sinh ở trường THPT Thành phố Điện Biên Phủ - Tỉnh Điện Biên. Tôi mạnh dạn đề xuất các biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức là: * Nâng cao hơn nữa nhận thức vị trí vai trò và ảnh hưởng của giáo dục đạo đức cho các lực lượng giao dục trong và ngoài nhà trường. * Tăng cường vai trò lãnh đạo của chi bộ Đảng, vai trò xung kích của Đoàn thanh niện cộng sản Hồ Chí Minh. * Nâng cao vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trường THPT trong công tác giáo dục đạo đức của học sinh. * Chỉ đạo giáo dục đạo đức thông qua môn học , bài học. * Giáo dục đạo đức thông qua hoạt động hoạt động ngoài giờ lên lớp * Kết hợp giữa nhà trường - Gia đình - Xã hội trong việc giáo dục đạo đức học sinh. Các giải pháp trên phải được thực hiện đồng bộ, nhất quán trong đó biện pháp chỉ đạo thông qua bài học, môn học, HĐNGLL, kết hợp giáo dục nhà trường - gia đình - xã hội và quá trình tự giáo dục là các biện pháp tích cực và hiệu quả góp phần khắc phục những yếu kém của nhà trường. Do khả năng và thời gian có hạn, từ thực tế công tác tại trường THPT thành phố Điện Biên Phủ nói riêng và của tỉnh Điện Biên nói chung. 2. Một số kiến nghị - đề xuất * Với Bộ Giáo dục và Đào tạo có các đề xuất sau: - Tăng cường cơ sở vật chất để các trường đẩy mạnh công tác giảng dạy, hoạt động.(phát hành sách, tài liệu tham khảo về công tác chủ nhiệm và hoạt động ngoài giờ, hướng nghiệp...) để nâng cao giáo dục đạo đức trong trường THPT. * Với Sở Giáo dục và Đào tạo có các kiến nghị: - Tăng cường tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên nhằm nâng cao nhận thức, vai trò trách nhiệm của mình trong công tác giáo dục đạo đức học sinh. - Có kế hoạch cung cấp những thông tin mới và cần thiết phục vụ cho việc giáo dục đạo đức học sinh. * Với nhà trường THPT thành phố Điện Biên Phủ - tỉnh Điện Biên. - Thắt chặt mối quan hệ giữa nhà trường - gia đình - xã hội. Xây dựng đề án an ninh trường học - Tạo nguồn kinh phí, mua sắm, bổ sung cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động ngoài giờ để việc giáo dục đạo đức học sinh đạt kết quả cao. - Tổ chức nhiều chuyên đề, dưới nhiều hình thức để giáo viên được trao đổi và học hỏi kinh nghiệm. Trên đây là một số biện pháp đúc rút từ thực tế công tác tại trường THPT thành phố Điện Biên và những kiến thức lĩnh hội qua lớp học bồi dưỡng CBQL trường THPT tại Học viện QLGD do khả năng và thời gian có hạn nên có những vấn đề tôi chưa đề cập tới hoặc đề cập chưa sâu. Bài viết có thể có nhiều thiếu sót, điễn đạt chưa rõ ràng. Kính mong các thầy cô giáo và người đọc tham gia góp ý để tôi làm tốt hơn công tác giáo dục đạo đức học sinh trường THPT thành phố Điện Biên. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng ....... năm 2006 Người viết Phạm Thị Hiền TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Nghị quyết Trung ương 2 khoá VIII 2. Nghị quyết Đại hội IX Đảng CSVN 3. Chỉ thị 40 của Ban chấp hành Trung ương Đảng CSVN 4. Luật Giáo dục 2005. NXB Chính trị Quốc gia 5. Hồ Chí Minh "Về đạo đức cách mạng". NXB Sự thật 6. Điều lệ trường Trung học. NXB Giáo dục 7. Nội dung các giáo trình của Học viện QLGD. 8. Báo cáo tổng kết năm học 2003-2004,2004-2005, 2005 - 2006; phương hướng nhiệm vụ năm học 2006-2007 của trường THPT thành phố Điện Biện Phủ.