Đề tài Một số biện pháp cơ bản chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học

inh tiểu học trong những năm đầu của thế kỷ XXI chắc chắn sẽ có sự phát triển cao hơn học sinh tiểu học hiện nay. Sở dĩ có được như vậy là do trẻ sớm được tiếp xúc với các trường thông tin ngày càng mở rộng nó tác động mạnh mẽ lên cơ cấu trí tuệ của các em. Trẻ em là một thực thể trí tuệ tiềm tàng vì vậy cần phải có cách giáo dục đúng đắn để trẻ tiếp cận và phát triển tiềm năng trí tuệ này một cách đúng quy luật. - Mỗi học sinh tiểu học là một nhân cách đang hình thành và phát triển. Trẻ em ở lứa tuổi học sinh tiểu học là một thực thể hồn nhiên, một chỉnh thể trọn vẹn nhưng lại chưa được định hình, chưa được hoàn thiện mà là một thực thể đang lớn lên, đang phát triển. Vì vậy những gì đưa đến cho trẻ phải chuẩn mực không được sai lệch, nếu không khi đã định hình sai thì sẽ rất khó uốn nắn, khó sửa chữa. Có thể nói rằng, trẻ được sống trong một môi trường giáo dục lành mạnh thì nhân cách của trẻ được định hướng tốt, trẻ sẽ có những ước mơ hoài bão vươn tới những điều tốt đẹp. Ba đặc điểm cơ bản trên cho thấy rằng học sinh tiểu học dễ tiếp thu sự nuôi dưỡng, sự giáo dục, dễ thích nghi với điều kiện sống và học tập, học sinh tiểu học phát triển theo hướng hình thành nhân cách, định hình và hoàn thiện dần con người mình theo hướng mục tiêu giáo dục. Với những phần lý luận đã trình bày ở trên ta thấy người giáo viên phụ trách lớp có tầm quan trọng đặc biệt: vừa phải là nhà sư phạm vừa là nhà tâm lý, vừa là nhà bảo mẫu, vừa là người tổ chức để giúp học sinh phát triển một cách hài hoà toàn diện. Vì vậy lao động của người thầy giáo tiểu học là lao động vừa mang tính khoa học, vừa mang tính nghệ thuật và đòi hỏi sự công phu. Như vậy giáo viên phụ trách lớp ở tiểu học nó có đặc trưng riêng biệt mà ở các bậc học khác không có được. Sự phát triển và trưởng thành của mỗi cá nhân học sinh ra sao ? giáo dục có đáp ứng được trọng trách mà xã hội giao phó hay không? vấn đề này phụ thuộc vào bậc tiểu học mà giáo viên phụ trách lớp là phần chủ đạo. Nếu mỗi một giáo viên làm tốt công tác này thì nhà trường chính là trung tâm văn hoá là nơi giáo dục đào tạo thế hệ trẻ. Ngược lại nếu không làm tốt vấn đề này sẽ không thực hiện được mục tiêu giáo dục, chất lượng giáo dục sẽ phiến diện. Đặc biệt trong điều kiện kinh tế thị trường hiện nay nó sẽ ảnh hưởng rất nhiều nếu như năng lực làm công tác phụ trách lớp của giáo viên bị hạn chế. Mỗi lớp học được coi như một đơn vị, một tế bào hữu cơ của nhà trường bởi vậy sự trưởng thành của nó gắn liền với sự trưởng thành của nhà trường, mỗi lớp vững mạnh sẽ góp phần làm cho nhà trường vững mạnh. Vì vậy đòi hỏi người hiệu trưởng cần quan tâm quản lý tốt công tác chủ nhiệm để có những lớp học tốt, có chất lượng giáo dục toàn diện, thực hiện mục tiêu giáo dục đào tạo nói chung và mục tiêu của bậc tiểu học nói riêng. CHƯƠNG II THỰC TRẠNG CHỈ ĐẠO CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC: SỐ 2 HOÀN LÃO, HẢI TRẠCH, SỐ 2 THANH TRẠCH THUỘC HUYỆN BỐ TRẠCH - TỈNH QUẢNG BÌNH. I-/ TÌNH HÌNH CHUNG CỦA NHÀ TRƯỜNG. 1-/ Khái quát về tình hình kinh tế xã hội, văn hoá nơi các trường đóng. - Trường tiểu học số 2 Hoàn Lão đóng ở trung tâm thị trấn Hoàn Lão. Dân ở đây chủ yếu là cán bộ công nhân viên Nhà nước và buôn bán. Địa bàn tương đối rộng phương tiện giao thông đi lại thuận tiện có nhiều cơ quan Nhà nước đóng trên địa bàn này. Với những đặc điểm trên của địa phương cùng với đường lối và chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước đã được cụ thể hoá bằng các chính sách của chính quyền địa phương về đường lối phát triển kinh tế nên trong những năm gần đây đời sống vật chất, văn hoá tinh thần của nhân dân được nâng lên rất nhiều. - Trường tiểu học số 2 Thanh Trạch và trường tiểu học Hải Trạch là hai trường thuộc hai xã Thanh Trạch và Hải Trạch. Đây là các xã thuộc vùng biển. Địa bàn của hai xã tương đối hẹp (đặc biệt là Hải Trạch) nhưng lại trải dài dọc theo quốc lộ 1A, lại có cảng lớn nên giao thông đi lại rất thuận tiện. Vì vậy dân ở đây phát triển chủ yếu là nghề biển và buôn bán. Đời sống nhân dân khá cao. Ngược lại chính những thuận lợi trên cũng gây cho tình hình xã hội rất lộn xộn và phức tạp. Tàu bè, xe cộ qua lại đông đúc, người cũng đầy đủ các thành phần cho nên các hoạt động cũng sôi nổi diễn ra đầy đủ các hình thức. Điều kiện khách quan này tác động vào làm ảnh hưởng rất lớn đến các em học sinh... Với những đặc điểm trên nên Đảng và chính quyền những năm gần đây đã quan tâm đến đường lối phát triển kinh tế đồng thời đẩy mạnh công tác giáo dục vì vậy đời sống kinh tế - văn hoá xã hội của hai xã cũng đã được tăng lên rất nhiều. 2-/ Tình hình chung của ba trường tiểu học trên. Nói chung cả ba trường tiểu học này được tách ra từ các trường tiểu học của xã, ngày đầu cũng gặp rất nhiều khó khăn nhưng được sự giúp đỡ của Đảng và chính quyền xã và sự nỗ lực phấn đấu của tất cả các thành viên trong tập thể sư phạm nên các trường ngày nay ổn định và khang trang hơn nhiều. Tất cả các trường đủ các phòng học cho học sinh. Riêng trường số 2 Hoàn Lão đủ phòng để cho các em học 2 buổi/ngày. Bàn ghế đầy đủ, quang cảnh trường khá đẹp và sạch sẽ. Số lượng học sinh của trường tiểu học Hải Trạch tuy đông hơn nhiều song trường vẫn hoạt động tốt và nhiều năm đạt trường tiên tiến cấp huyện. Giáo viên của các trường chủ yếu là nữ, tất cả đều nằm trong biên chế Nhà nước với 100% đạt chuẩn về trình độ chuyên môn. Trường tiểu học 2 Hoàn Lão và trường tiểu học 2 Thanh Trạch mỗi trường có hai đồng chí trong ban giám hiệu (một đồng chí Hiệu trưởng và một đồng chí Phó hiệu trưởng) riêng trường Hải Trạch gồm một đồng chí Hiệu trưởng và hai đồng chí phó hiệu trưởng. Đa số các đồng chí này có năng lực làm công tác lãnh đạo tốt, nhiệt tình say mê với công việc và là những người mẫu mực... Các trường luôn luôn vượt mọi khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ, nâng cao chất lượng dạy và học thực hiện mục tiêu giáo dục ... Vì vậy trường đã liên tục đạt danh hiệu trường tiên tiến. II-/ THỰC TRẠNG VỀ VIỆC CHỈ ĐẠO CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở BA TRƯỜNG TIỂU HỌC TRÊN. Như đã phân tích ở trên ta thấy công tác chủ nhiệm lớp ở tiểu học rất quan trọng trong trường tiểu học. Vì vậy ngoài việc giáo viên nhiệt tình hăng say với nghề nghiệp thì đòi hỏi người hiệu trưởng cũng phải biết vận dụng để phân công người cho hợp lý để đạt kết quả cao. Qua một thời gian tìm hiểu thực trạng về công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học tôi có một vài nhận xét sau: 1-/ Trường tiểu học số 2 Hoàn Lão: Là một trường được xem là trường trọng điểm chất lượng cao, tuy mới thành lập nhưng trường tương đối đi vào quy cũ. Được có những kết quả trên ban giám hiệu nhà trường không ngừng nghiên cứu, tìm hiểu quy trình làm việc, phân công hợp lý cho từng giáo viên. Trường đã chú trọng vào công tác nề nếp, tự quản của mỗi tập thể học sinh. Đặc biệt trong công tác hoạt động xã hội cho học sinh trường đã tham gia và hưởng ứng một cách có hiệu quả như công tác Trần Quốc Toản (dọn vệ sinh đường làng, đường rục của xã nhân dịp tết nguyên đán...) làm tốt công tác từ thiện, nhân đạo giúp bạn nghèo vượt khó... Bởi vậy khi gặp đồng chí Hiệu trưởng Lê Văn Thái hỏi về công tác giáo viên phụ trách lớp trong trường đồng chí trả lời rằng: Đây là một vấn đề rất quan trọng mà các nhà quản lý trong trường học không thể không quan tâm, đây chính là vấn đề then chốt. Chất lượng có chiều hướng tăng hay giảm là tuỳ thuộc nhiều vào nề nếp hoạt động của mỗi tập thể mà ở đó là giáo viên phụ trách lớp chịu trách nhiệm hoàn toàn. Trước nhận thức đúng đắn của người quản lý, nhà trường đã nghiên cứu kỹ và phân công giáo viên phụ trách lớp rất cẩn thận. Ngay từ cuối năm học trước nhà trường đã có kế hoạch cho năm học sau, tuỳ thuộc kinh nghiệm, năng lực trình độ của giáo viên để phân công cho hợp lý. Ban giám hiệu đã vận dụng tất cả các cách phân công để phù hợp tình hình thực tế của trường, của giáo viên. Vì vậy giáo viên hăng say nhiệt tình với lớp, nhà trường đã kết hợp chặt chẽ với đội để từng đợt xếp thi đua, phân loại cho từng lớp và có khen thưởng động viên giữa các lớp có sự thi đua cao cho nên phong trào của liên đội rầm rộ, hiệu quả cao, đặc biệt là vấn đề tự quản của học sinh rất cao. 2-/ Trường tiểu học Hải Trạch. Là một trường có số lượng học sinh tương đối khá đông vì vậy việc quản lý chỉ đạo trong trường học cũng tương đối khó khăn và phức tạp. Nhìn chung trường đã chú trọng công tác xây dựng tập thể vững mạnh và xây dựng tập thể học sinh tự quản cho nên nhà trường cũng khá đi vào nề nếp. Để có được như vậy, hiệu trưởng đã quan tâm nhiều đến cách phân công giáo viên phụ trách đầu năm, việc vận dụng khá hợp lý, hiệu trưởng phân công theo cách giáo viên phụ trách chuyên theo khối lớp kết hợp với cách phân theo ưu tiên. Khi hỏi đến vấn đề này hiệu trưởng Nguyễn Ngọc Mai đã nói: xem đây là mảng kế hoạch nằm trong bản kế hoạch của nhà trường... Tuy nhiên trong chỉ đạo cũng không tránh khỏi những thiếu sót nhỏ ví dụ như chưa chú ý đến từng cố gắng nhỏ của các em để kịp thời động viên khen thưởng. Việc phối hợp với đội có những nét chưa đồng nhất. Có nhiều hạn chế trong công tác kiểm tra. Giáo viên phần lớn là nhiệt tình say mê với công việc nhưng bên cạnh đó có một số giáo viên (phần ít) tuổi tương đối cao có suy nghĩ bảo thủ nên công tác này có nhiều hạn chế. Mặt khác do điều kiện gia đình cũng làm ảnh hưởng đến công tác. Cũng có nhiều trường hợp giáo viên cho rằng công tác chủ nhiệm lớp là quan trọng, là cần thiết nhưng do điều kiện hoàn cảnh gia đình đời sống còn khó khăn vì vậy còn bao lo toan cho công việc gia đình nhất là trong điều kiện kinh tế thị trường hiện nay. Bên cạnh đó cũng còn một vài giáo viên quan niệm: giảng dạy tốt mới là việc phải làm, phải phấn đấu. Từ đó dẫn đến hình thức làm việc theo mẫu sẵn không có tính sáng tạo. Tuy nhà trường cũng đã có nhiều biện pháp để giải quyết những vấn đề khó khăn trước mắt của công tác chỉ đạo nhưng đây là vấn đề lâu dài đòi hỏi người quản lý có tính kiên trì. 3-/ Trường tiểu học số 2 Thanh Trạch. Nhìn chung trong năm học này, trường cũng đã có nhiều cố gắng để khắc phục những tồn tại trong công tác giáo dục học sinh. Qua tìm hiểu bản thân tôi được biết năm ngoái trường rất bê trệ luôn bị phòng giáo dục - đào tạo của huyện nhắc nhở. Hiệu trưởng là đồng chí Ngô Minh Phấn làm việc chưa có kế hoạch khoa học, việc làm chồng chéo, không quan tâm đến đội ngũ giáo viên phụ trách lớp... Vì vậy dẫn đến tình trạng các lớp trong nhà trường rời rạc, có nhiều học sinh cá biệt, chất lượng giáo dục toàn diện thấp. Năm học này 1999 - 2000 trường được bổ nhiệm hiệu trưởng mới thầy Lê Ngọc Lĩnh qua một kỳ học, trường đã có nhiều tiến bộ trong mọi mặt. Hiệu trưởng đã quan tâm hơn về công tác giáo dục toàn diện cho học sinh ví dụ như đã phân công lại cho đội ngũ giáo viên phụ trách lớp cho phù hợp. Với cách phân công chuyên theo khối lớp để nhằm củng cố đội ngũ giáo viên phụ trách lớp cho phù hợp. Với cách phân công chuyên theo khối lớp để nhằm củng cố đội ngũ, từ đó trường cũng đi vào nề nếp hơn. Tuy đã có suy nghĩ đúng nhưng vấn đề quản lý trong trường học là một việc làm không đơn thuần, việc gặp khó khăn là điều không tránh khỏi, như việc phân công giáo viên phụ trách lớp đầu năm, các giáo viên trẻ mới ra trường trình độ chuyên môn vững song công tác chủ nhiệm chưa vững nhưng vẫn được đưa lên phụ trách các lớp ở khối 4 - 5 bởi vì giáo viên ở đây không đồng đều (về tuổi tác cũng như trình độ chuyên môn) nên dẫn đến việc phân công rất khó khăn. Về phần giáo viên có một số hoạt động rất tích cực nhưng cũng có rất nhiều giáo viên có những suy nghĩ bảo thủ, làm để lấy lệ, miễn sao không phê bình là được. Cứ hết giờ là ra về thậm chí học sinh chậm tiến, cá biệt là bị bỏ rơi. Họ chưa thấy hết được mỗi việc làm của người thầy có ảnh hưởng rất lớn đến việc tốt hay xấu của cả một mẻ sản phẩm của mình. Mặt khác hiệu trưởng cũng chưa có kinh nghiệm trong chỉ đạo cho nên việc lên kế hoạch và kiểm tra chưa thống nhất ví dụ như: lên kế hoạch đầu đủ, .... nhưng kiểm tra thường bỏ qua hoặc làm qua loa. Qua tìm hiểu chúng tôi thu thập kết quả cụ thể như sau: BẢNG 1 - BẢNG TỔNG HỢP CHẤT LƯỢNG HAI MẶT TRƯỜNG TIỂU HỌC SỐ 2 HOÀN LÃO - NĂM HỌC 1998 - 1999 Năm học Số lượng Học lực Đạo đức 1998/1999 404 Giỏi Khá TB Yếu Tốt Khá CCg SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL 227 54.5 132 31.7 45 13.8 374 89.8 30 10.2 BẢNG 2 - BẢNG TỔNG HỢP CHẤT LƯỢNG HAI MẶT TRƯỜNG TIỂU HỌC HẢI TRẠCH - NĂM HỌC 1998 - 1999 Năm học Số lượng Học lực Đạo đức 1998/1999 1045 Giỏi Khá TB Yếu Tốt Khá CCg SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL 137 13.1 495 47.4 381 36.4 32 3.1 641 61.3 404 38.7 BẢNG 3 - BẢNG TỔNG HỢP CHẤT LƯỢNG HAI MẶT TRƯỜNG TIỂU HỌC SỐ 2 THANH TRẠCH - NĂM HỌC 1998 - 1999 Năm học Số lượng Học lực Đạo đức 1998/1999 469 Giỏi Khá TB Yếu Tốt Khá CCg SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL 40 8.4 162 34.7 244 52.1 23 4.8 308 63.7 161 36.3 BẢNG 4 - BẢNG TỔNG HỢP CHẤT LƯỢNG 2 MẶT TRƯỜNG TIỂU HỌC SỐ 2 THANH TRẠCH KỲ 1/1999 - 2000 Năm học Số lượng Học lực Đạo đức Kỳ 1 1999/2000 467 Giỏi Khá TB Yếu Tốt Khá CCg SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL 45 9.64 190 40.7 216 46.3 16 3.45 308 66.3 159 33.3 BẢNG 5 - Hoạt động Giáo viên Chủ nhiệm giỏi Số lớp có nề nếp tốt Số lớp có ngoại khoá tốt Giáo viên trường số 2 Hoàn Lão 11/12 92% 11/12 92% 12/12 100% GV trường tiểu học Hải Trạch 20/26 77% 22/26 84% 20/26 77% GV trường số 2 Thanh Trạch 7/12 58% 8/12 65% 7/12 58% Qua thực trạng của ba trường đã nêu trên ta thấy rằng tỉ lệ học sinh có học lực và hạnh kiểm ở các trường rất khác nhau. Với trường tiểu học 2 Hoàn Lão (bảng 1) là trường có chất lượng cao nhất trong 3 trường. Số lượng học sinh giỏi 227/404 chiếm 54,5%. Từ đó phản ánh được đạo đức học sinh 374/404 đạt hạnh kiểm tốt không có học sinh yếu và cần cố gắng, giáo viên chủ nhiệm 11/12 đạt 91,8% (Bảng 5). Đặc biệt ở trường tiểu học số 2 Thanh Trạch, năm học 1998/1999 vì hiệu trưởng chưa quan tâm đến nề nếp, chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm lớp cho nên kết quả có tới 4,8% học sinh yếu (bảng 3). Sang năm học mới tuy hiệu trưởng vừa mới về vẫn còn có nhiều hạn chế nhưng đã có cố gắng đến phong trào nề nếp, bề nổi của trường, và cũng đã trăn trở với công việc phân công giáo viên phụ trách lớp vì thế kết quả kỳ 1 năm học 1999 - 2000 đã có bước tiến triển về đạo đức lẫn học tập của các em so với cuối năm học 1998 - 1999 (bảng 4). Điều đó có thể nói rằng giáo viên làm công tác phụ trách lớp ở bất kỳ trường lớp nào và trong điều kiện nào nếu làm tốt và được sự quan tâm chỉ đạo của người hiệu trưởng thì chất lượng học sinh trường lớp đó cũng được tăng lên, có nhiều lớp nề nếp tốt, ngoại khoá tốt... (bảng 5). Như vậy chất lượng tập thể luôn phản ánh một cách trung thực nhiệt tâm và năng lực của người phụ trách lớp. Các ý kiến đưa ra của những người hiệu trưởng của các trường chúng ta thấy rằng tất cả đã nhận thức đúng đắn về công tác chủ nhiệm để giáo dục học sinh trong nhà trường, nhưng để làm tốt, có hiệu quả thì không phải bất kỳ người quản lý nào cũng đều làm tốt cả. Vả lại thực tế cũng cho chúng ta thấy một điều không ít giáo viên chưa nhận thức đúng đắn và sâu sắc vấn đề này. Chính vì sự nhận thức đó cho nên kết quả sản phẩm đưa lại vẫn còn nhiều học sinh cá biệt, chất lượng giáo dục hai mặt đạo đức, học tập còn thấp. Ngược lại những người có ý thức để xây dựng tập thể lớp thì kết quả của lớp đó phát triển đồng đều, học sinh ngoan chất lượng học tập rất cao và luôn dẫn đầu trong mọi hoạt động. Vì vậy trong nhà trường muốn hoàn thành nhiệm vụ năm học thì đòi hỏi người hiệu trưởng phải quan tâm đúng mức đối với công tác này, cần có kế hoạch chỉ đạo chính xác phù hợp mang tính chất khoa học để có những biện pháp khả thi mang lại hiệu quả cao. Sau đây là một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp của người hiệu trưởng. CHƯƠNG III MỘT SỐ BIỆN PHÁP CƠ BẢN CHỈ ĐẠO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN LÀM CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC. I-/ NHẬN THỨC CỦA HIỆU TRƯỞNG. Thực tế cho thấy rằng việc quản lý ở trường tiểu học vô cùng phức tạp và khó khăn, công tác chủ nhiệm lớp ở tiểu học cũng mang tính đa dạng đòi hỏi giáo viên có nghệ thuật và khoa học rất khái quát và cũng rất cụ thể. Bản chất của nó là hoạt động tổ chức giáo dục con người. Qua các giai đoạn phát triển của tập thể tuy xuất hiện ở các vị trí khác nhau: lúc là nhà tổ chức, người chỉ huy lúc là người cố vấn có lúc lại hoà nhập vào tập thể với tư cách là một thành viên nhưng ở bất kỳ giai đoạn nào thì người thầy vẫn là người định hướng là thần tượng của học sinh. Do đó hiệu trưởng phải giúp đỡ giáo viên, hướng dẫn thống nhất phương pháp công tác chủ nhiệm của họ tạo điều kiện cần thiết để nâng cao nghiệp vụ và nghệ thuật sư phạm. Vì vậy hiệu trưởng cần có quan điểm nhận thức đúng đắn, biết nhìn xa trông rộng, có kế hoạch làm việc cụ thể, khoa học có hướng chỉ đạo tốt để đạt kết quả tối ưu. Muốn làm được những điều trên trước hết người hiệu trưởng luôn không ngừng nâng cao tự học, tự rèn, nghiên cứu để tìm ra những biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiệm có kết quả tối ưu. II-/ MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC. Biện pháp 1: Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên xây dựng chương trình kế hoạch chủ nhiệm. Kế hoạch của công tác giáo dục không phải có tính chất hình thức mà là điều kiện tất yếu để tổ chức thành công quá trình giáo dục học sinh. Nếu kế hoạch đối với hiệu trưởng được coi như khâu số 1 trong công tác quản lý thì giáo viên lấy kế hoạch làm kim chỉ nam cho mọi hành động bởi kế hoạch công tác của giáo viên là chương trình hoạt động để thực hiện mục tiêu giáo dục học sinh của mọt lớp. Hiệu quả giáo dục học sinh của lớp phụ thuộc phần lớn vào tính khoa học của bản kế hoạch. 1, Khi xây dựng kế hoạch phải dựa trên kế hoạch chung của nhà trường và kế hoạch công tác của liên đội trong nhà trường. Mặt khác cũng cần tìm hiểu đặc điểm tình hình của lớp mặt mạnh, thuận lợi, những khó khăn về mọi mặt như: Đạo đức, văn hoá, nghệ thuật, thể thao và đồng thời cũng cần tìm hiểu đặc điểm gia đình học sinh để từ đó nắm chắc đối tượng để có biện pháp giúp đỡ phù hợp. 2, Hiệu trưởng cần yêu cầu giáo viên lập kế hoạch chủ nhiệm ghi đầy đủ các cột mục theo mẫu đã in sẵn, thống nhất trong tỉnh: * Lập bảng điều tra cơ bản học sinh theo phụ lục 1 trong sổ chủ nhiệm (đã có sổ thống nhất trong toàn tỉnh). Bảng này cần hoàn thành trước 20/9 hàng năm. Lập danh sách cán bộ lớp nhằm để nắm vững bộ máy của lớp và để phân công công việc cho phù hợp. Lập danh sách thường trực hội cha mẹ học sinh. Lập bảng theo dõi học sinh năng khiếu; học sinh cá biệt và những học sinh có hoàn cảnh đặc biệt. Mỗi bảng cần làm cụ thể, rõ ràng để từ đó giáo viên nghiên cứu để đưa ra kế hoạch chủ nhiệm đúng đắn, kết hợp với thực tế, phù hợp với lớp mình. * Lập kế hoạch chủ nhiệm. - Trước hết cần nêu đặc điểm tình hình của lớp bằng cách dựa vào kết quả điều tra mà giáo viên đã nắm được. Ví dụ: những mặt mạnh và thuận lợi về mọi mặt: Đạo đức, văn hoá, văn nghệ... kinh tế - xã hội nơi khu vực học sinh lớp mình ở, mức độ quan tâm giáo dục con cái... - Những mặt yếu và hạn chế của lớp. - Từ đặc điểm tình hình đó giáo viên đề ra các mục tiêu phấn đấu của lớp mình về các mặt giáo dục đạo đức, giáo dục văn hoá, giáo dục ngoài giờ lên lớp và các hoạt động khác. Ví dụ: Kỳ 1: Đạo đức: Tốt ? % Kỳ 2: Tốt ? % Khá tốt ? % Khá tốt ? % Học tập: Giỏi: ? % Kỳ 2: Giỏi: ? % Khá: ? % Khá ? % TB: ? % TB ? % - Các hoạt động khác đạt mức độ nào ? - Sau mỗi phần giáo viên phải nêu rõ biện pháp thực hiện. - Khi xây dựng kế hoạch cụ thể để thực hiện cho cả năm rất khó vì như thế kế hoạch sẽ chung chung cho nên ta cần xây dựng kế hoạch cho từng học kỳ là hợp lý sau đó trong thời gian hoạt động ta dần dần bổ sung thêm. Những vấn đề nêu lên trong kế hoạch cần có những nội dung cụ thể làm việc gì ? làm như thế nào ? làm trong thời gian nào ? Khi có kế hoạch từng kỳ rồi ta cần phải có kế hoạch hoạt động theo nội dung công việc từng háng, từng tuần như sau: Tháng Nội dung công việc cần làm 8 - Nghiên cứu chỉ thị năm học - Nghiên cứu chỉ thị năm học của nhà trường - Dự các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ chủ nhiệm. 9 - Điều tra cơ bản học sinh - Xây dựng nề nếp học tập. - Hoàn thành sổ gọi tên ghi điểm, sơ yếu lý lịch học sinh - Hoàn thành kế hoạch chủ nhiệm - Đại hội lớp bầu ra ban cán sự. 10 - Họp phụ huynh học sinh đợt 1 (Báo cáo tình hình lớp, bầu đại diện chi hội phụ huynh học sinh, lên kế hoạch phối hợp giữa nhà trường và gia đình) - Xây dựng kế hoạch thăm gia đình học sinh. 11 - Phát động thi đua chào mứng ngày nhà giáo Việt Nam 20-11 - Thành lập đội văn nghệ, ra báo tườn về ngày 20-11 (khối lớp 4 - 5) - Hưởng ứng đợt hội giảng cấp trường 12 - Phát động phong trào thi đua “Noi gương anh bộ đội cụ Hồ” - Chào mừng quốc phòng toàn dân 22 - 12 - Thăm gia đình thương binh, liệt sỹ, bà mẹ VN anh hùng - Kế hoạch ôn tập kiểm tra học kỳ 1. 1 - Làm điểm kỳ 1, phân loại đánh giá đạo đức học sinh. - Báo cáo kết quả các mặt giáo dục và học tập của lớp. - Kế hoạch cho học sinh nghỉ tết nguyên đán. 2 - Nghỉ tết nguyên đán. - Duy trì nề nếp. - Kế hoạch lao động trồng cây. - Chuẩn bị cho học sinh tham gia thi học sinh giỏi. 3 - Tổ chức kỷ niệm ngày Quốc tế phụ nữ 8-3 - Phát động phong trào thi đua chào mừng ngày thành lập đoàn 26-3 - Kế hoạch ngày hội khoẻ Phù Đổng - Kiểm tra chất lượng giữa kỳ 2. 4 - Kế hoạch ôn tập học kỳ 2. - Chuẩn bị hồ sơ cho học sinh lớp 5 thi tốt nghiệp. 5 - Phát động thi đua chào mừng ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh - Phân loại, đánh giá đạo đức học sinh. - Tổng hợp cuối năm, hoàn chỉnh học bạ, sổ điểm... - Tổng kết lớp, tổng kết năm học. - Coi thi tốt nghiệp. - Kế hoạch nghỉ hè. Sau mỗi kế hoạch tháng ta chia ra kế hoạch từng tuần, cuối tuần có sơ kết tuần - rút kinh nghiệm. * Phần theo dõi cá nhân học sinh. - Theo dõi, nhận xét về học lực, hạnh kiểm và những điều cần trao đổi với phụ huynh. Từ việc làm này giáo viên có điều kiện để điều chỉnh bổ sung cho từng em trong mỗi đợt, mỗi kỳ cho hợp lý theo sự phát triển chung của tập thể lớp và cũng đồng thời làm tư liệu để ghi vào phiếu liên lạc và học bạ. - Thống kê báo cáo kết quả học sinh cuối năm. 3, Hiệu trưởng duyệt kế hoạch: Hiệu trưởng duyệt kế hoạch chủ nhiệm vào đầu tháng 10, có ý kiến bổ sung cho từng phần. Trong quá trình tổ chức hoạt động, hiệu trưởng cần kiểm tra xem thực hiện như thế nào ? có gì không phù hợp để rút kinh nghiệm, góp ý, bổ sung thêm cho bản kế hoạch của giáo viên được hoàn thiện, phù hợp với tình hình của lớp đó. Hiệu trưởng duyệt kế hoạch nhằm để nắm được kế hoạch hoạt động của mỗi lớp đồng thời cũng để theo dõi xem lớp có thực hiện theo kế hoạch không ? hoặc thực hiện được bao nhiêu phần của kế hoạch để bổ sung, nhắc nhở giáo viên thực hiện. Nói tóm lại, Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên xây dựng chương trình kế hoạch tốt là coi như đã thắng lợi đến 70%. Thực tế cho thấy rằng làm việc theo kế hoạch là làm đúng theo dự định đi theo tuần tự thời gian không chồng chéo, không bỏ sót công việc thì công việc suôn sẻ và đạt được kết quả cao. Muốn giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm trước hết phải làm tốt công việc xây dựng kế hoạch. Biện pháp 2: Hiệu trưởng tổ chức phân công giáo viên chủ nhiệm hợp lý. Giáo viên phụ trách lớp ở trường tiểu học vừa giảng dạy vừa là chủ nhiệm lớp nên khi phân công dựa vào năng lực chuyên môn và kinh nghiệm tổ chức lớp. * Một số nguyên tắc cần quán triệt khi phân công giáo viên chủ nhiệm. - Phù hợp với trình độ giáo viên. - Xuất phát từ yêu cầu bảo đảm chất lượng đào tạo và lợi ích của học sinh. - Quan tâm đúng mức đến hoàn cảnh, nguyện vọng của từng giáo viên. - Đảm bảo tính kế thừa. - Phù hợp với đặc điểm trường và chương trình dạy học đang áp dụng. * Một số cách phân công giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp. - Phân công giáo viên làm giáo viên chủ nhiệm từ lớp đầu cấp đến cuối cấp. - Phân công giáo viên chủ nhiệm chuyên theo khối lớp. - Phân công ưu tiên. Mỗi cách phân công đều có những ưu và nhược điểm của nó. Người hiệu trưởng cần căn cứ vào tình hình thực tế để phân công cho phù hợp: Với học sinh khối lớp 1, các em ở khối đầu cấp tất cả mọi cái đều bắt đầu cho nên việc ổn định nề nếp đầu năm rất khó khăn, tuy nhiên các em rất biết vâng lời, bắt chước nhanh... Vì vậy cần chọn những giáo viên với kiểu “bảo mẫu” để đưa các em hoà đồng vào tập thể. Ở khối lớp này giáo viên cần có tính nhẹ nhàng, kiên trì, yêu trẻ và phải có cách tổ chức lớp khoa học giúp các em dần dần đi vào làm quen với mọi hoạt động. Mặt khác học sinh lứa tuổi này hay bắt chước giáo viên cần phải mẫu mực và thận trọng trong mọi hành động. Nói tóm lại ở khối lớp này cần chọn những giáo viên vừa biết dạy và vừa biết dỗ. - Với lớp khối 4 - 5 các em đã lớn và đã làm quen với mọi hoạt động ở trường, ở lứa tuổi này các em đã biết suy nghĩ, lựa chọn cách thức làm việc. Ngược lại học sinh nào khó bảo là cũng rất khó khăn trong chinh phục... đòi hỏi giáo viên ở khối này nhanh nhạy, tháo vát có cách tổ chức lớp tốt để khơi gợi cho học sinh thực hiện với tinh thần tự quản, tự giác cao, biết thi đua với các lớp khác để cố gắng đạt kết quả cao. Mặt khác giáo viên ở khối lớp này cũng phải có thái độ dứt khoát, rõ ràng để giúp học sinh không được cẩu thả hoặc chây lười trong mọi công việc (nhất là những học sinh cá biệt). Khối lớp 4 - 5 là lực lượng chủ yếu tham gia các hoạt động bề nổi của trường và tham gia công tác xã hội vì vậy bố trí giáo viên ở khối lớp này cần chọn những giáo viên vững vàng về chuyên môn, có năng lực trong tổ chức các hoạt động. - Với khối lớp 2 - 3 cần phân công giáo viên như thế nào để có những người có năng lực gần gũi với những người có hoàn cảnh khó khăn hoặc có hạn chế về công tác chủ nhiệm để cùng giúp đỡ nhau. Tránh tình trạng phân công các giáo viên trẻ hoặc các giáo viên thiếu kinh nghiệm về cùng một khối. Để có chất lượng, khi phân công hiệu trưởng cần tranh thủ ý kiến đóng góp xây dựng của các tổ chức trong nhà trường như tổ chuyên môn hoặc các giáo viên có kinh nghiệm. Sau mỗi học kỳ hiệu trưởng cần kiểm tra đánh giá rút kinh nghiệm và cũng để làm nền tảng cho năm học sau. Phân công giáo viên theo kiểu này giáo viên sẽ có người có điều kiện rút ra những bài học kinh nghiệm chỉ đạo từng khối lớp cụ thể, có điều kiện để học hỏi, giúp đỡ đồng nghiệp trong cùng một khối. Với phía học sinh, học sinh sẽ tiếp xúc với nhiều phương pháp tổ chức của nhiều giáo viên làm cho hoạt động của các em phong phú hơn, đa dạng hơn từ đó các em yêu thích đến trường và nỗ lực hơn trong mọi hoạt động. Việc phân công lao động cho giáo viên rất quan trọng có tính quyết định đến chất lượng giáo dục - nếu phân công đúng người đúng việc thì sẽ có hiệu quả trong công việc nếu không kết quả sẽ ngược lại vì thế hiệu trưởng cần nghiên cứu kỹ và thận trọng khi phân công cho giáo viên. Trường tiểu học Hải Trạch đã thực hiện theo kiểu phân công này, kết quả đem lại khá tốt đẹp. Biện pháp này rất được nhiều nhà quản lý hiện nay dùng để áp dụng cho các trường tiểu học. Biện pháp 3: Hiệu trưởng hướng dẫn giáo viên phụ trách lớp thực hiện nội dung công việc chủ nhiệm lớp. 3.1 Cách tìm hiểu và phân loại học sinh Để giáo dục học sinh có hiệu quả thì giáo viên chủ nhiệm phải hiểu sâu sắc về các em, từ đó mới có thể đặt ra được những tác động sư phạm thích hợp. đúng như K.Đ.U Sinnhi đã nói rằng: “Muốn giáo dục con người thì phải hiểu con người về mọi mặt”. Do đó bất kỳ người giáo viên chủ nhiệm nào cũng cần phải làm công việc đầu tiên là tìm hiểu học sinh lớp mình phụ trách. Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm lớp điều tra cơ bản học sinh ngay từ đầu năm học, điều tra bằng nhiều hình thức: Nghiên cứu lý lịch học sinh và hồ sơ của học sinh để biết hoàn cảnh gia đình, nghề nghiệp của bố mẹ, thu nhập của gia đình... v.v Mặt khác cũng cần trao đổi với học sinh để nắm bắt tâm tư nguyện vọng, sở thích, thái độ trong quan hệ ở tập thể lớp. Trao đổi với giáo viên năm học trước, hoặc thông qua việc tham gia hoạt động cùng học sinh để có thêm những thông tin chính xác. Việc tìm hiểu học sinh là một việc làm liên tục, thường xuyên vừa có tính cấp bách trong những khoảng thời gian nhất định, lại vừa có tính giai đoạn. Giai đoạn thứ nhất: tiến hành điều tra cơ bản về tình hình học sinh nói chung, về cá nhân học sinh nói riêng. Giai đoạn thứ hai: Theo dõi và kiểm tra tính đúng đắn của sự phân loại đối tượng giáo dục của giai đoạn thứ nhất, nếu có gì chưa chính xác ta tiếp tục phân loại tiếp. Giai đoạn thứ ba: Giai đoạn hoàn chính việc tìm hiểu học sinh. Giai đoạn này khá dài về thời gian nên giáo viên tìm hiểu học sinh tiến hành dưới các hình thức sau: quan sát học sinh qua các hoạt động, nghiên cứu kết quả học tập của học sinh và các hoạt động khác để hiểu thêm đối tượng. Vì vậy giáo viên cần phải biết phân chia được từng thời kỳ để có những thông tin về học sinh đủ nhất, nhanh nhất, rõ ràng nhất giúp giáo viên chủ nhiệm nhanh chóng đề ra được những tác động sư phạm có hiệu quả. Trong chủ nhiệm lớp, thực tế cho thấy rằng giáo viên nào biết cách tìm hiểu và phân loại học sinh sớm và chính xác thì việc gần gũi và chỉ đạo học sinh có hiệu quả hơn trong mọi công việc như tìm cá nhân điển hình để tham gia các cuộc thi do Liên đội tổ chức hoặc lựa chọn đội ngũ cán bộ lớp, giúp đỡ và điều chỉnh mọi hành vi cho các em để xây dựng tập thể học sinh tự quản, tiên tiến. 3.2 Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm xây dựng tập thể học sinh tự quản. Việc xây dựng tập thể học sinh tự quản là một trong những nội dung công tác rất quan trọng của người giáo viên chủ nhiệm và nó được tiến hành bằng những con đường khác nhau. Công tác chủ nhiệm giỏi được đánh giá bởi việc xây dựng một tập thể học sinh thực sự có khả năng tự quản mọi hoạt động của mình vì thế giáo viên căn cứ vào lứa tuổi, trình độ phát triển của lớp đó để chọn cho được con đường phù hợp. a, Lựa chọn một đội ngũ cán bộ lớp đủ uy tín và có năng lực điều khiển tập thể lớp. Ở tiểu học thường giáo viên định hướng để học sinh bình bầu, lựa chọn đội ngũ cán bộ lớp để chọn những bạn xứng đáng nhất vào cán sự lớp. Khi các em bầu ra thì các em sẽ tuân thủ những quyết định của cán bộ lớp. b, Tổ chức huấn luyện đội ngũ cán bộ lớp. Sau khi lựa chọn cán bộ lớp, tập hợp đội ngũ cán bộ lớp nói rõ mục đích, ý nghĩa của việc xây dựng tập thể vững mạnh, về vai trò và nhiệm vụ của cán bộ lớp trong việc xây dựng tập thể lớp. Để từ đó các em tự thấy được trách nhiệm, vai trò của mình trong việc xây dựng tập thể lớp. Giáo viên giao nhiệm vụ cụ thể cho từng loại cán bộ lớp, cán bộ chức năng. Yêu cầu các em ghi nhiệm vụ vào sổ. Giáo viên có thể giúp học sinh phương pháp tiến hành, riêng ở khối lớp 1,2 giáo viên phải kỹ càng hơn và hướng dẫn nhắc nhở các em từng tuần một. Những việc làm này ban đầu cũng tương đối khó khăn với các em nên giáo viên cần tập luyện dần. Sau đó học sinh có ý thức với công việc của mình khi đó mọi việc sẽ dễ dàng hơn. c, Tổ chức huấn luyện, bồi dưỡng cho toàn lớp về những nội dung tập thể lớp tự quản. - Tự quản giờ trên lớp. - Tự quản giờ sinh hoạt tập thể hàng tuần. - Tự quản 15 phút đầu giờ, giữa giờ và các hoạt động khác. Những nội dung trên có thể được xen kẽ vào nội dung của giờ sinh hoạt tập thể. Nói tóm lại trong việc xây dựng tập thể thì việc xây dựng tập thể tự quản là rất quan trọng. Bởi vì nếu tập thể không tự quản được thì mỗi khi có mặt giáo viên ở đó thì học sinh mới làm việc, còn nếu không các em sẽ bỏ mặc, lộn xộn không theo sự chỉ huy của cán bộ lớp, mặt khác giáo viên chúng ta cũng không thể có mặt trong tất cả mọi lúc để chỉ đạo các em dẫn đến hiệu quả bị hạn chế. Ví dụ: buổi lao động cộng sản, lớp chia ra làm 3 khu vực để làm việc, giáo viên không thể cùng một lúc mà chỉ đạo cả ba khu vực. Vì vậy lớp tự quản tốt thì buổi lao động sẽ nhanh hơn, làm tốt hơn. Nếu giáo viên làm tốt công tác này sẽ thuận lợi rất nhiều cho việc tổ chức mọi hoạt động; ở trong trường nếu lớp nào có tinh thần tự quản cao thì luôn dẫn đầu trong mọi hoạt động dưới sự chỉ đạo của đội ngũ cán bộ lớp, giáo viên sẽ bớt phần vất vả. Muốn làm tốt vấn đề này thì giáo viên phân chia cán bộ lớp phụ trách theo từng mặt hoạt động như: cán bộ phụ trách lao động, cán bộ phụ trách văn thể... cùng với các tổ trưởng để chỉ đạo tổ mình thực hiện; cán bộ lớp theo dõi phải có sổ sách cuối tuần cho các em tự nhận xét, phê bình, góp ý cho nhau, từ đó các em sẽ có ý thức hơn và không có giáo viên các em vẫn tự giác làm việc. d, Tổ chức các hoạt động thực tế để học sinh được rèn luyện các kỹ năng tự quản. Đây là bước quan trọng mà trong đó mọi thành viên của lớp đều được tham gia vào việc xây dựng tập thể lớp tự quản. Các hoạt động nên tổ chức theo phương châm “Thầy lui dần về hậu trường” để “trò tự quản lý và điều khiển” giáo viên với tư cách là người cố vấn, điều chỉnh đúng hướng cho các em tổ chức để học sinh tự đánh giá kết quả sau mỗi lần như vậy tập thể học sinh trưởng thành hơn. Ví dụ như: Tổ chức hoạt động lao động cộng sản vào thứ 4 và thứ 7 hàng tuần. Ban đầu giáo viên tham gia trực tiếp vào việc chỉ đạo, hướng dẫn và điều khiển học sinh tham gia rồi đánh giá kết quả, sau đó giao dần cho đội ngũ cán bộ lớp, giáo viên lúc này chỉ là người cố vấn, điều chỉnh cho các em, rồi tổ chức để học sinh tự đánh giá kết quả và rút kinh nghiệm... Cứ thế giáo viên bổ sung dần và học sinh sẽ thành thói quen đi vào nề nếp tự quản và qua đó các em sẽ đấu tranh giúp đỡ nhau để cùng xây dựng tập thể tự quản 3.3 Chỉ đạo giáo viên tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nhằm tăng cường giáo dục phẩm chất đạo đức cho học sinh. Nhân cách được hình thành trong và bằng hoạt động. Vì vậy Hiệu trưởng chỉ đạo cho giáo viên tổ chức nhiều hình thức hoạt động phong phú đa dạng như: - Hoạt động xã hội: Giúp đỡ các bạn nghèo vượt khó. VD: quyên góp sách vở, bút mực tặng bạn. Giúp đỡ gia đình thương binh liệt sĩ: Tổ chức thăm hỏi các gia đình thương binh liệt sĩ, áo lụa tặng bà... Xây dựng và bảo vệ môi trường: Trồng cây, giữ trường xanh sạch đẹp, không vất rác bừa bãi... Phòng chống các tệ nạn xã hội: Ma tuý, hút thuốc... - Hoạt động văn hoá, văn nghệ: Tổ chức các đêm văn nghệ, các hội thi như nét đẹp đội viên. - Hoạt động vui chơi, giải trí, thể dục thể thao: Thi điền kinh, và một số trò chơi khác. - Hoạt động lao động: như lớp 1,2 chủ yếu là dọn vệ sinh; lớp 3,4,5 trồng và chăm sóc vườn hoa, cây cảnh... Thông qua các hoạt động này học sinh được củng cố, bổ sung và mở rộng thêm tri thức đã học, phát triển óc thẩm mỹ, tăng cường thể chất, nhận thức về xã hội, ý thức công dân, tình yêu quê hương đất nước. Từ đó, hình thành cho học sinh tháo độ tích cực, tinh thần đoàn kết, ý thức giúp đỡ cộng đồng. Những hoạt động trên nhà trường có thể tiến hành dưới nhiều dạng như theo chủ điểm, các tiết sinh hoạt, chào cờ... nhưng các dạng hoạt động có quan hệ mật thiết với nhau, thống nhất với nhau trong quá trình giáo dục. 3.4 Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm liên kết với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường để giáo dục học sinh. a, Sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên chủ nhiệm với tổng phụ trách đội: Trong trường tiểu học, tổng phụ trách đội có vai trò đặc biệt quan trọng, vừa là người tham mưu vừa là người tổ chức các hoạt động. Chính vì thế giáo viên chủ nhiệm cần kết hợp với tổng phụ trách đội, bí thư chi đoàn trong việc tổ chức các hoạt động theo chủ đề phù hợp với các tháng trong năm thông qua các ngày lễ kỷ niệm như: 20-11; 8-3; 26-3... mà Hiệu trưởng là người cố vấn, tham mưu cho tổng phụ trách. Giáo viên kết hợp chặt chẽ với tổng phụ trách đội sẽ nắm bắt được tình hình kế hoạch hoạt động từ đó về triển khai ở lớp mình, nếu như được sự quan tâm của tổng phụ trách đội thì các hoạt động của lớp sẽ được góp ý điều chỉnh kịp thời nhằm đưa phong trào lớp đi lên. Mặt khác giáo viên chủ nhiệm phải giúp đỡ tổ chức Đoàn, Đội và tôn trọng tính độc lập, tự quản của tổ chức đó để tạo nên mối quan hệ tốt đẹp, bên cạnh đó thông qua tổng phụ trách Đội để nắm bắt tình hình của các lớp xung quanh để điều chỉnh phong trào của lớp mình. Thực tế cho thấy giáo viên chủ nhiệm nào quan tâm đến công tác của Đội và thường xuyên kết hợp và dựa vào Đoàn, Đội để tổ chức các hoạt động giáo dục của lớp thì hiệu quả của lớp đối với mọi thành viên của chi đội, đội viên được nhân lên gấp bội. b, Hiệu trưởng hướng dẫn giáo viên chủ nhiệm phối hợp với cha mẹ học sinh trong việc giáo dục toàn diện. Đối với cha mẹ học sinh, giáo viên chủ nhiệm cần thông báo cụ thể về tình hình lớp học, những yêu cầu chung của nhà trường đối với cha mẹ học sinh về nội dung chương trình của khối lớp mình phụ trách ngay từ đầu năm học để từ đó thống nhất với gia đình yêu cầu nội dung, biện pháp, hình thức giáo dục. - Hiệu trưởng hướng dẫn giáo viên thông báo kết quả học tập tu dưỡng của học sinh một cách thường xuyên qua sổ liên lạc nhằm tạo đà cho sự phối hợp giáo dục toàn diện học sinh. Việc làm này giúp gia đình kịp thời hiểu các em để có biện pháp tác động phù hợp động viên khuyến khích khi các em đạt kết quả tốt, có hành vi tốt, nhắc nhở kịp thời khi các em có những biểu hiện cần uốn nắn. - Hiệu trưởng động viên giáo viên tổ chức đi thăm một số gia đình học sinh có hoàn cảnh khó khăn, những gia đình có học sinh cá biệt để có những thông tin cụ thể chính xác giúp cho việc giáo dục toàn diện học sinh được tốt. Việc làm này nhằm thắt chặt tình cảm, sự quan tâm lẫn nhau từ đó gia đình và học sinh có thiện chí với việc làm của giáo viên và cùng giúp giáo viên hoàn thành nhiệm vụ. Trong thực tế nếu giáo viên nào tạo được mối quan hệ với phụ huynh học sinh sẽ thuận tiện trong mọi hoạt động. Ngoài việc cùng phối hợp với giáo viên để giáo dục học sinh, thì các hoạt động khác như tổ chức cắm trại 26-3; các ngày lễ kỷ niệm 20-11, 8-3; hoặc tổ chức đêm trung thu chẳng hạn, phụ huynh sẽ cố vấn giúp đỡ trong các tổ chức, trình bày, trang trí... có họ mọi hoạt động sẽ tốt đẹp hơn và họ cùng chia sẻ với những nỗi khó khăn vất vả của người giáo viên. Tuy nhiên không nên quá lạm dụng vì vậy giáo viên chủ nhiệm cần tạo ra mối quan hệ tốt đẹp với hội cha mẹ học sinh. 3.5 Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên đánh giá kết quả giáo dục học sinh. Đánh giá kết quả giáo dục học sinh là một trong những nội dung lớn và hết sức quan trọng trong công tác chủ nhiệm lớp. Đánh giá đúng sẽ là một động lực giúp học sinh nỗ lực rèn luyện tu dưỡng, phát huy những ưu điểm đồng thời sẽ khích lệ động viên học sinh phấn đấu vươn lên để hoàn thiện mình. Nói cách khác, sự đánh giá đúng, mang tính giáo dục, sẽ mang lại kết quả giáo dục. Ngược lại sẽ đưa lại hậu quả xấu, phản giáo dục. Vì vậy hiệu trưởng cần chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm thực hiện việc đánh giá xếp loại học sinh theo thông tư 15/GD-ĐT ngày 2/8/1995. Đánh giá đúng, khách quan là yêu cầu có tính nguyên tắc giáo viên chủ nhiệm trong việc đánh giá thành tích của lớp và từng học sinh. Biện pháp 4: Hiệu trưởng kiểm tra công tác chủ nhiệm lớp trong nhà trường tiểu học. Người lãnh đạo khi đánh giá con người chỉ được dựa trên công việc của họ, trên cơ sở quan sát của cá nhân mình. Không được tin vào những lời đồn đại chưa được chính xác. Việc kiểm tra đánh giá công tác chủ nhiệm là khâu quan trọng của người hiệu trưởng. Có thể kiểm tra đột xuất hay định kỳ hoặc kiểm tra thông qua hoạt động của các lớp, thông qua hồ sơ sổ sách, qua báo cáo định kỳ theo chủ đề hay toàn diện. Với trường tiểu học hiệu trưởng có thể áp dụng các hình thức kiểm tra sau: - Kiểm tra 15 phút đầu giờ xem lớp có sinh hoạt không? Nội dung và cách thức sinh hoạt như thế nào? đồ dùng học tập, sách vở, vệ sinh thân thể của học sinh chuẩn bị như thế nào?... - Kiểm tra qua dự giờ sinh hoạt cuối tuần. Qua dự giờ có thể kết luận lớp đó đã đạt được tự quản hay chưa?... - Kiểm tra qua giờ chào cờ, nề nếp xếp hàng ra vào lớp... - Kiểm tra trực tiếp hồ sơ học sinh: vở ghi; của giáo viên: sổ điểm, sổ chủ nhiệm; hồ sơ của tổng phụ trách đội và của đội sao đỏ... - Kiểm tra các hoạt động ngoài giờ lên lớp như các cuộc thi tìm hiểu, thi văn nghệ, báo tường... Kiểm tra xong phải có đánh giá. Đánh giá phải khách quan công bằng có sức thuyết phục quần chúng. Hiệu trưởng làm tốt công tác kiểm tra để nhằm nhắc nhở, động viên và điều chỉnh mọi hoạt động của lớp. Việc kiểm tra phải thường xuyên liên tục. Thực tế chúng ta thấy rằng trong tất cả mọi hoạt động nếu có sự kiểm tra, thi đua thì bao giờ hoạt động đó cũng sôi nổi, nghiêm túc, có ý thức và đạt kết quả cao. Vì vậy trong chỉ đạo hiệu trưởng phải chú ý đến công tác kiểm tra. Nhưng trong đánh giá cần phải chặt chẽ song cũng phải cần có nghệ thuật. Tốt nhất, nhận xét thành công của giáo viên trước mặt đồng nghiệp, còn phê bình thì nên nói riêng (trừ trường hợp tái phạm nhiều lần). Đặc biệt không được khiển trách giáo viên trước mặt phụ huynh học sinh. Hiệu trưởng cần phải có sổ theo dõi cụ thể. Biện pháp 5 :Hiệu trưởng với công tác thi đua khen thưởng. Trong quản lý việc động viên khen thưởng có ý nghĩa rất to lớn, nó kích thích mạnh mẽ đến tính thần mỗi con người làm cho con người thoải mái, thích hoạt động và trong vươn tới những điều tốt đẹp. Việc động viên khen thưởng hay trách phạt phải chú ý đến cả hai hình thức: cho tập thể và cho cá nhân. Ở trường học thường khen thưởng vào các dịp cuối mỗi đợt thi đua như đợt 20/11; 26/3... cuối kỳ 1; cuối năm... Những quy định, mức độ khen thưởng - trách phạt được thống nhất ngay từ đầu năm học trong hội đồng sư phạm nhà trường. Ví dụ: Trong đợt 26/3 nhà trường tổ chức thi các hoạt động: nghi thức đội, trò chơi văn nghệ... Mỗi hoạt động đó giải nhất, giải nhì được khen thưởng theo hình thức nào ? (tuỳ điều kiện nhà trường), cuối đợt thi đua cộng lại xem lớp nào nhất? lớp nào nhì? từ kết quả của lớp sẽ có phần thưởng động viên cho giáo viên chủ nhiệm... Sau đó tổng kết cuối năm, những lớp thực hiện tốt mọi hoạt động thì giáo viên được danh hiệu gì? ... lớp nào bê trệ sẽ có hình thức xử lý thế nào? trách nhiệm của giáo viên ra sao? Hiệu trưởng cần chặt chẽ trong vấn đề này để thúc đẩy phong trào của nhà trường. Đặc biệt với học sinh tiểu học thì việc làm này vô cùng quan trọng song cần phải coi trọng nguyên tắc khen đúng người, đúng việc, đảm bảo dân chủ, công khai trong đánh giá và khen thưởng. Mặt khác người quản lý cần tạo ra cơ hội để mọi người đều có thể lập công. Những đối tượng khen thưởng cần được tập thể bình bầu để đảm bảo tính dân chủ. Biện pháp 6: Hiệu trưởng với công tác quan tâm đến đời sống của giáo viên. Nếu một tập thể sư phạm có tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái sẽ tạo nên sức mạnh để vượt qua mọi khó khăn trở ngại trong cuộc sống. Đặc biệt trong điều kiện kinh tế thị trường hiện nay. Vì vậy muốn giáo viên trong trường giúp đỡ nhau, yêu thương và có trách nhiệm với nhau trước hết Hiệu trưởng phải xây dựng tập thể sư phạm đoàn kết mà trong đó hiệu trưởng là một mắt xích để nối kéo đồng nghiệp lại gần gũi nhau hơn và biến tập thể sư phạm thành gia đình thứ hai của đồng chí mình. Vì vậy Hiệu trưởng cần phối hợp với công đoàn quan tâm tới giáo viên nhất là các đồng chí có hoàn cảnh khó khăn, chia sẻ buồn vui kịp thời khi gia đình có đám hiếu, hỷ. Chăm lo đến đời sống của giáo viên chung bởi đời sống ổn định thì mới có điều kiện để thực hiện tốt nhiệm vụ ở trường. Giáo viên trong trường có thể giúp nhau bằng cách huy động giáo viên toàn trường giúp nhau làm kinh tế gia đình hoặc giúp đỡ nhau trong lúc khó khăn. Ví dụ: trong trường có một đồng chí hiện nay con đang ốm năng phải đi bệnh viện trong lúc 1 cháu còn nhỏ ở nhà, điều kiện kinh tế khó khăn... rất cần sự giúp đỡ của nhà trường. Lúc này Hiệu trưởng kết hợp với công đoàn bố trí dạy thay cho giáo viên đó, và cử người chăm sóc cháu nhỏ. Về kinh tế có thể góp lại một ngày lương mỗi đồng chí để giúp cho bạn mình vượt qua khó khăn. Hiệu trưởng quan tâm đến vấn đề này sẽ tác động mạnh mẽ, khích lệ giáo viên thực hiện tốt công tác được giao. Mặt khác dựa vào hoàn cảnh thực tế của mỗi cá nhân mà phân công lao động hợp lý tạo điều kiện cho họ làm việc. Bên cạnh đó cũng cần xây dựng tập thể sư phạm đầm ấm xứng đáng chỗ dựa tinh thần để giáo viên an tâm công tác. Biện pháp 7: Hiệu trưởng với công tác bồi dưỡng giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp. Công tác chủ nhiệm ở trường tiểu học rất phong phú và phức tạp. Nó đòi hỏi giáo viên phải nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ và vượt khó. Vì vậy việc bồi dưỡng giáo viên là một vấn đề rất quan trọng của người hiệu trưởng. Muốn bồi dưỡng cho giáo viên trước hết hiệu trưởng cần phải tự bồi dưỡng tự rèn luyện nghiên cứu để là tấm gương cho đồng nghiệp noi theo đồng thời đề ra những quyết định đúng đắn phù hợp với điều kiện hiện nay trong thực tiễn. Thứ hai tạo mọi điều kiện để giáo viên tự học tập tự nghiên cứu tại trường như: nhà trường cần mua đầy đủ các tập san giáo dục, một số quyển sách viết về công tác chủ nhiệm, sách hướng dẫn tổ chức trò chơi, tổ chức và giáo dục tập thể học sinh... nhằm phục vụ cho vấn đề chủ nhiệm lớp để giáo viên có cách nhìn sáng tạo không rập khuôn máy móc, tạo nhiều phương pháp để lôi kéo học sinh vào hoạt động. Sau đó nhà trường cần tạo mọi điều kiện có thể có được về thời gian để giáo viên nghiên cứu tài liệu. Thứ ba tổ chức các cuộc thi để giáo viên chủ nhiệm tham gia hoạt động như hội thi “giáo viên chủ nhiệm giỏi” hoặc các hội thảo, báo cáo điển hình về công tác chủ nhiệm lớp... Sau mỗi cuộc thi cần có đánh giá, chấm điểm, khen thưởng động viên và rút kinh nghiệm. Từ những cuộc thi này giáo viên có ý thức hơn trong công tác chủ nhiệm lớp. Qua hội thảo để có điều kiện thảo luận, góp ý để đi đến thống nhất chung. Thứ tư, cho giáo viên tham quan các trường trọng điểm, các trường láng giềng để học hỏi và đúc rút kinh nghiệm. Mặt khác đưa giáo viên đi tham quan để thay đổi không khí căng thẳng trong thời gian làm việc. Trong trường tiểu học, việc bồi dưỡng cho giáo viên về công tác chủ nhiệm là rất quan trọng vì vậy Hiệu trưởng cần phải xác định đó là việc làm rất cần thiết từ đó để vạch ra kế hoạch để bồi dưỡng, nên bồi dưỡng thêm phần nào? cho giáo viên nào? Bồi dưỡng ra sao? để có hiệu quả... Đó là những câu hỏi mà những nhà quản lý cần phải trăn trở. Thực tế trường nào quan tâm và làm tốt công tác bồi dưỡng giáo viên làm chủ nhiệm lớp thì ở trường đó có phong trào bề nổi rất tốt dẫn đến hiệu quả giáo dục toàn diện cũng khá cao. Vì vậy Hiệu trưởng cần chú ý và đẩy mạnh công tác bồi dưỡng giáo viên làm chủ nhiệm lớp. PHẦN III KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT 1-/ Kết luận: Trong hệ thống giáo dục quốc dân người giáo viên phụ trách lớp ở tiểu học có một vị trí vô cùng quan trọng. Để thực hiện mục tiêu giáo dục tiểu học người Hiệu trưởng không thể thờ ơ trước việc chỉ đạo công tác chủ nhiệm trong trường tiểu học vì vậy cần phải tìm ra những biện pháp chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm để nhằm nâng cao giáo dục toàn diện trong nhà trường là hướng đi đúng đắn đóng vai trò quan trọng, thiết thực của hiệu trưởng. Việc chỉ đạo nội dung và phương pháp chủ nhiệm là một yêu cầu cần thiết và không thể thiếu được đối với bất kỳ mọi giáo viên phụ trách lớp ở tiểu học. Để công tác quản lý trong nhà trường có hiệu quả cần phải bồi dưỡng giáo viên tấm lòng nhiệt tình yêu nghề mến trẻ, năng động và sáng tạo. Hiệu trưởng cần phải có nghệ thuật để chỉ đạo. Bởi lẽ Hiệu trưởng chỉ đạo tốt nhưng ngược lại giáo viên không có ý thức nhiệt tình với tập thể thì rất khó hoàn thành nhiệm vụ. Vì vậy người hiệu trưởng trong nhà trường tiểu học phải đầu tư song song cả hai mặt vừa bồi dưỡng giáo viên đồng thời phải đưa ra những biện pháp hợp lý để cùng tác động, cùng phát triển. Việc làm này vô cùng công phu và phức tạp đòi hỏi hiệu trưởng phải nghiên cứu, sáng tạo trong công việc đồng thời cũng phải kiên trì chờ đợi không nôn nóng. Với đề tài này bản thân tôi mạnh dạn đề ra một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp mà theo tôi là có tính khả thi. Nhưng trong thực tế sẽ còn nảy sinh rất nhiều vấn đề đòi hỏi hiệu trưởng cần phải phối hợp đan xen và tạo ra những biện pháp “tình thế” để phối hợp với nhau tạo nên sức mạnh giáo dục tổng hợp. Không có biện pháp nào là tối ưu cả. Trong công tác quản lý cần phải đảm bảo tính công bằng trong chỉ đạo để tạo không khí thoải mái cho giáo viên làm tốt nhiệm vụ của mình. Muốn làm tốt nhiệm vụ trên người hiệu trưởng không ngừng học hỏi nâng cao nhận thức, nghiệp vụ của mình. Muốn đội ngũ giáo viên làm tròn nhiệm vụ trước hết người hiệu trưởng phải gương mẫu đi đầu trong mọi hoạt động và thực sự là tấm gương sáng trong hội đồng sư phạm nhà trường. 2-/ Đề xuất: Với vị trí bậc học nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân thì giáo dục tiểu học cần có sự đầu tư thoả đáng về tinh thần cũng như vật chất trí tuệ cho bậc học này. Để công tác chủ nhiệm trong trường tiểu học thực hiện tốt hơn tôi đưa ra một số đề xuất nhỏ: - Cần biên soạn nội dung và hình thức tổ chức bồi dưỡng thường xuyên về nghiệp vụ công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao tay nghề phù hợp với yêu cầu thời đại. - Cần biên soạn những cuốn sách, tài liệu viết về giáo viên chủ nhiệm dành riêng cho bậc tiểu học. - Cần có danh hiệu “giáo viên chủ nhiệm giỏi” và có phần thưởng thích đáng cho công tác này. - Đối với nhà trường cần đẩy mạnh công tác kiểm tra về công tác chủ nhiệm đồng thời đầu tư ngân sách thích đáng để bồi dưỡng công tác chủ nhiệm lớp và tổ chức tốt các cuộc hội thảo có kết quả cao. Tổ chức cho giáo viên chủ nhiệm đi học tập điển hình chủ nhiệm giỏi ở các địa phương. MỤC LỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1-/ Đảng cộng sản Việt Nam - Văn kiện Hội nghị lần thứ 2 Ban chấp hành Trung ương khoá VIII - Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Hà Nội - 1997. 2-/ Luật Phổ cập giáo dục tiểu học. 3-/ Điều lệ trường tiểu học. 4-/ Thông tư 15/GĐ-ĐT về việc hướng dẫn đánh giá xếp loại học sinh. 5-/ N.I Bôn Đư Rép - Người giáo viên chủ nhiệm - Tài liệu lưu hành nội bộ - 1982. 6-/ Phạm Minh Hạc: Tâm lý học - NXB Giáo dục 1989. 7-/ Nguyễn Thị Tuyết Hạnh: “Quản lý công tác giáo viên chủ nhiệm ở trường tiểu học” - Bài giảng dành cho lớp CBQL K6 - Hà Nội - 9/1999. 8-/ Trương Thị Minh - “Hiệu trưởng chỉ đạo công tác xây dựng và phát triển tập thể học sinh tiểu học” - Bài giảng dành cho lớp CBQL K6 - 1999. 9-/ Hà Nhật Thăng - Công tác giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường phổ thông - NXB Giáo dục - 1999. 10-/ Một số tạp chí giáo dục tiểu học.