I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
Bác Hồ kính yêu của chúng ta khi còn sống Bác rất quan tâm đến mọi người, nhất là các cháu thiếu niên nhi đồng. Bác chú trọng từ bửa ăn, giấc ngủ và sự tiến bộ của các cháu.
“Trẻ thơ như búp trên cành
Biết ăn, biết ngủ, biết học hành ngoan”
Đúng như vậy, trẻ ở tuổi mầm non thật đáng yêu, tâm hồn trẻ thơ ngây, hồn nhiên như tờ giấy trắng. Mọi hoạt động học tập và vui chơi trong quá trình trăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non đều đem lại cho trẻ những điều kỳ lạ, thần tiên. Thông qua hoạt động dạy và học dưới hình thức như tạo hình, hoạt động với đồ vật, môi trường xung quanh
Một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn làm quen văn học
39 trang |
Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 2401 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn làm quen văn học, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
MÔN:LÀM QUEN VĂN HỌC
ĐỀ TÀI
Một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn
làm quen văn học
I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
1) Yêu cầu của nghành.
Bác Hồ kính yêu của chúng ta khi còn sống Bác rất
quan tâm đến mọi người, nhất là các cháu thiếu niên nhi
đồng. Bác chú trọng từ bửa ăn, giấc ngủ và sự tiến bộ của
các cháu.
Bác hồ nói: “Trẻ thơ như búp trên cành
Biết ăn, biết ngủ, biết học hành
ngoan”
Đúng như vậy, trẻ ở tuổi mầm non thật đáng yêu, tâm
hồn trẻ thơ ngây, hồn nhiên như tờ giấy trắng. Mọi hoạt
động học tập và vui chơi trong quá trình trăm sóc giáo dục
trẻ ở trường mầm non đều đem lại cho trẻ những điều kỳ lạ,
thần tiên.
Thông qua hoạt động dạy và học dưới hình thức như
tạo hình, hoạt động với đồ vật, môi trường xung quanh…
sẽ giúp trẻ phát triển trí tuệ, óc sáng tạo, nhân cách con
người “làm quen văn học” là một hoạt động không thể
thiếu được đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non, vì thông qua các
hoạt động làm quen với các tác phẩm văn học là loại hỉnh
nghệ thuật, đặc sắc, nghệ thuật nghành từ không thể thiếu
được trong đời sống con người. Đặc biệt nó rất gần gũi với
trẻ thơ, từ buổi đầu thơ ấu trẻ đã sống tran hòa trong không
khí lời ru “ầu ơ” đầy yêu thương tận tình của mẹ, bà… và
đó cũng là cánh cửa mở ra chân trời nhận thức cho trẻ.
Từ khi lọt lòng mẹ đến lúc chập chững tập đi, tập nói,
đến lúc trẻ biết viết, đọc thì văn học là chiếc cầu nối, là
phương tiện dẫn dắt trẻ. Nói những tiếng nói, đi những
bước đi đầu tiên, ngôn ngữ trau chuốt của trẻ, ca dao,
chuyện kể là tấm gương mẫu mực về lời ăn tiếng nói cho
trẻ học tập là phương tiện hữu hiệu trong việc giáo dục trẻ
lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất nước, tình yêu
mến bạn bè, với những người thân, biết được việc làm tốt,
biết yêu càu đẹp, cái thiện, gét cái ác độc, phê phán những
việc xấu, kính yêu Bác Hồ, thật thà, ngoan ngoãn… và còn
là phương tiện hình thành các phẩm chất đạo đức trong
sáng, mà đặc biệt ở trẻ, nhà trẻ thì vốn từ và ngôn ngữ của
trẻ được phát triển mạnh mẽ, trẻ nói mạch lạc, nói diễn
cảm, nói day, nói đúng câu, đúng từ và đúng ngữ pháp.
Qua việc cho trẻ làm quen văn học chính là hình thành
ở trẻ những tình cảm đạo đức tốt đẹp, những cảm xúc thẫm
mỹ, phát triển trí tưởng tượng như: Lòng yêu thiên nhiên ở
quả, cây hoa lá, lòng kính trọng yêu thương gần gũi và giúp
đỡ những người thân xung quanh trẻ như ông bà, bố mẹ, cô
giáo, anh chị em. Thông qua hoạt động này trẻ làm tái tạo
và sáng tạo thêm những tình tiết của tác phẩm một cách
hồn nhiên phù hợp với nội dung của tác phẩm. Thông qua
sự hiểu biết, trí tưởng tượng của trẻ. Đồng thời trẻ đọc
thuộc thơ, kể lại chuyện được. Chính vì thế để đạt được
mục đích của môn học: làm quen với văn học bản thân tôi
đã nghiên cứu suy nghĩ, tìm ra một số biện pháp để giảng
dạy tốt môn: Làm quen văn học.
2) Thực trạng ban đầu.
Qua các năm thực hiện chuyên đề cho trẻ làm quen
TPVH- LQCV, giáo viên đã thực sự có nhiều đầu tư vào
việc nâng cao các phương pháp, hình thức cho trẻ
LQTPVH đã chú trọng nhiều đến việc đọc, kể diễn cảm và
dạy trẻ kể lại chuyện, kể sáng tạo dưới nhiều hình thức đa
dạng và phong phú. Song việc dạy trẻ đóng kịch còn còn có
nhiều hạn chế.
Chưa có sáng tạo trong việc chuyển thể từ chuyện kể
sang kịch bản sân khấu, không tạo ra được tính kịch - sự
kiện - sự biến, lời thoại còn dài dòng khó hiểu, giáo viên
còn nặng nề trong việc dẫn chuyện làm cho kịch bản trở
nên rời rạc - kém hấp dẫn.
Bên cạnh đó vẫn còn một số giáo viên khả năng còn
cảm nhận các tác phẩm văn thơ chuyện còn hạn chế giọng
đọc và cách phối hợp ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ, minh họa
chưa bộc lộ cảm xúc hấp dẫn cuốn hút trẻ, phương pháp
lồng ghép tích hợp chưa linh hoạt sáng tạo kết quả trên trẻ
chưa cao, trẻ chưa thực sự say mê, hào hứng, sử dụng đồ
dùng dạy học chưa có khoa học, dẫn đến giờ học trẻ ít tập
trung chú ý hiệu quả trên tiết học chưa cao.
Hầu hết các vở kịch còn thiếu các yếu tố phụ trợ như:
Âm thanh, cảnh trí, trang phục… làm cho hoạt động đóng
kịch không thu hút được sự chú ý của trẻ.
Giáo viên chưa chủ động linh hoạt trong việc tổ chức
các hoạt động đóng kịch cho trẻ - nếu có thì chủ yếu là
trong tiết học. Còn trong các giờ chơi, các buổi sinh hoạt
thì hầu như chưa có.
Đối với nghành giáo dục yêu cầu trẻ “học mà chơi,
chơi mà học” thông qua các tác phẩm văn học một cách
nhẹ nhàng, gần gũi hơn.
3) Giải pháp đã sử dụng.
Qua áp dụng thực hiện chuyên đề: Làm quen năn học
trong trường Mầm non. Đây là một chuyên đề lớn, không
kém phần quan trọng khi thực hiện chuyên đề này giáo viên
cần nghiên cứu kỹ tài liệu chuyên đề bồi dưỡng thường
xuyên tham gia dự giờ các tiết dạy thơ, chuyện để đúc rút
kinh nghiệm cho bản thân.
Từ đó tôi nhận thấy rằng bộ môn làm quen văn học có
tầm quan trọng trong việc phát triển nhận thức, giáo dục
đạo đức, giáo dục thẩm mỹ và qua đọc thơ kể chuyện làm
giàu vốn từ cho trẻ, rèn luyện khả năng phát âm và cách
diễn đạt mạch lạc. Các tác phẩm thơ chuyện chỉ có thể phát
huy tác
dụng của nó khi cô biết chuyển tải được tư tưởng cảm xúc
của tác giả và nội dung tác phẩm thông qua các hình thức
nghệ thật hấp dẫn, phong phú, đa dạng. Qua đó giúp trẻ
phát huy được tính tích cực cá nhân- tự tin- độc lập- sáng
tạo- hình thành tư duy- khả năng ghi nhớ có chủ đích,
những tình cảm đạo đức tốt đẹp có khả năng hoạt động
nghệ thuật, sáng tạo.
Thường xuyên nghiên cứu kỹ các bài soạn, soạn bài
trước khi giảng dạy.
Làm, mua sắm, sưu tầm đủ đồ dùng, đồ chơi phong
phú hấp dẫn với trẻ và đảm bảo tính khoa học như: Tranh,
con rối, vật thật ….
Để thu hút, lôi cuốn trẻ vào giờ học tôi lựa chọn các
hình thức tổ chức phù hợp, hấp dẫn như qua tổ chức hội thi:
“Bé yêu thơ”; câu đố, tham quan và đặc biệt là chọn những
hình ảnh thật, đẹp và những nhân vật ngộ nghĩnh sáng tạo
đưa vào công nghệ thông tin để trẻ hòa nhập , hóa thân vào
các nhân vật trong tác phẩm mà tôi lồng ghép được. Đề rồi
từ chở trẻ trăm chú xem, lắng nghe cô giới thiệu dẫn đến trẻ
nắm bắt được nội dung tiết học một cách chủ động.
Với từng bài dạy, thể loại tôi đưa ra hệ thống câu hỏi
đã chuẩn bị có tính lôgic, để đàm thoại với trẻ một cách sôi
nổi theo phương trâm: “lấy trẻ làm trung tâm” để phát huy
trí tưởng tượng, những cảm xúc của trẻ, tình liên hệ thực
tiễn, sáng tạo phù hợp với từng nội dung của bài mà trẻ
không bị áp đặt một cách gò bó.
Cùng với từng bài dạy, tôi dùng các thủ thuật khác
nhau để dẫn dắt vào bài chuyển hoạt động một cách linh
hoạt ví như trông một tiết kể chuyện : “Bác gấu đen và hai
chú thỏ” vào đầu tôi cho trẻ chơi: “Trời nắng, trời mưa”.
Hỏi trẻ: “Con gỉ đi tắm nắng”. Cô giói thiệu chuyện và kể
cho trẻ cho trẻ nghe, sau đó cô kể kết hợp cho trẻ tri giác
bẳng tranh, con rối, cho trẻ xem “Chương trình bông hoa
nhỏ” từ đó trẻ dễ nhận thấy, phân tích tính cách nhân vật,
biết đâu là thiện - ác, đâu là tốt đẹp - xấu để trẻ hướng tới
cái đích mà trẻ cần làm đó là biết yêu thương, giúp đỡ như
trẻ yêu bạn “thỏ trắng” giúp “Bác gấu đen” (chuyện “bác
gấu đen và hai chú thỏ”). Làm những công việc nhỏ mà có
lể giáo như lấy tăm, bưng nước mời ông bà, giúp cô lau
bán, ghế….
- Hay với tiết dạy thơ : Bó hoa tặng cô
- Đầu tiên cô cho trẻ chơi trò chơi “ gieo hạt”
- Bác nông dân vừa trồng vườn hoa rất đẹp mời lớp mình
đến thăm quan, nào chúng mình cùng đi .Các cháu vừa đi
vừa làm bác nông dân quốc đất
- Các cháu thấy vườn hoa như thế nào? Khi cho trẻ tham
quan vườn hoa giúp trẻ nhận biết được các loại hoa , cách
chăm sóc hoa, ích lợi của hoa.
- Trè vừa được tham quan vườn hoa vừa được nghe cô đọc
thơ làm cho trẻ thích thú. Khi đọc thơ lần 1 cô hỏi
+ Cô vừa đọc bài thơ gí do ai sáng tác?
- Trong bài thơ các bạn nhỏ hái hoa tặng cô nhân nhịp gì? (
8/3)
- Ngày 8/3 là ngày quốc tế phụ nữ ngày của các bà, các mẹ,
các cô, các chị.
- Lớp mình cùng đi hái hoa nào?
- Cô đọc lần 2 theo tranh
+ Trích dẫn nội dung bài thơ
- Lần 3: cô đọc thơ tranh chữ to
- Các cháu ơi trong tháng này có một ngày lễ rất ngày lễ
của các thầy cô giáo đó là ngày gì vậy? ( ngày 20/11)
+ Đàm thoại: Bạn nào trả lời giỏi được thưởng một phần
quà
- Các bạn nhỏ trong bài thơ hái hoa tặng ai? Nhân nhịp gì?
( tặng hoa cho cô, nhân nhịp 8/3)
- Bó hoa của bạn nhỏ có những loại hoa gì? Màu sắc như
thế nào?( trẻ trả lời)
- Khi tặng hoa các bạn nhỏ hồi hộp như thế nào?
- Tình thương của cô giáo đối với các bạn nhỏ như thế nào?
- Các cháu sẽ làm gì cho cô giáo vui lòng ( trẻ kể)
- Gíao dục: Các cháu phải học ngoan, vâng lời cô, biết giúp
cô những công việc vừa sức như phụ cô cất đồ dùng, đồ
chơi, xếp bàn ghế gọn gành, khi thấy sân trường có là vàng
rơi các cháu nhặt bỏ vào sọt rác
Sau đó cho trẻ đọc thơ
- Các cháu ơi các bạn nhỏ trong bài thơ đã đi hái hoa tặng
cô, các cháu đã có gì để tặng cô chưa ? vậy lớp mình sẽ đi
hái hoa tặng cô nhé!
- Chia 2 đội mỗi đội 5 cháu
Đội 1 cháu hái hoa có chữ u
Đội 2 cháu hái hoa có chữ ư
- Cách chơi: Khi có hiệu lệnh bạn đầu hàng sẽ bật liên tục
qua 3 vòng lên hái hoa theo quy định bỏ vào giỏ của đội
mình và chạy về cuối hàng đứng bạn đầu hàng tiếp tục lên
hái hoa
- Khi hái hoa tạo sự hứng thú cho trẻ và còn kết hợp giúp
trẻ rèn luyện chữ cái.
Cô giáo khi dạy trẻ đọc thơ, kể chuyện giọng của cô
phải chuẩn xác, diễn đạt trôi chảy phủ hợp với từng bài, cô
phát âm không ngọng. Khi dạy trẻ đọc thơ cô chú ý nghe
trẻ đọc và phát hiện ra trẻ nói ngọng, đọc sai để sửa cho trẻ
như cô đọc lại để cho trẻ đọc theo nhiều lần và động viên
trẻ “ con đọc gần giỏi rồi”. Thi đua giữa các tổ với nhau để
phát hiện tổ nào đọc tốt hơn để dẫn đến nhiều trẻ đọc tốt.
Dạy trẻ nói đủ câu, cô nói trước và cho trẻ nhắc lại
nhiều lần hoặc cho trẻ khác giúp đỡ các bạn.
Trong giờ học cô luôn chú ý bao quát chung để tìm
hiểu đặc điểm của từng trẻ để gần gũi động viên trẻ giúp
đỡ những trẻ còn yếu kém, đưa trẻ vào hoạt động với các
bạn có nề nếp hơn, hứng thú hơn.
Ngoài những hoạt động chung của tiết học Làm quen văn
học tôi luôn tạo điều kiện cho trẻ được tiếp xúc và cũng cố
tích lũy những biểu tượng mà cô đã cung cấp cho trẻ ở mọi
lúc mọi nơi như dạo chơi ngoài trời, trong các môn học
khác, trong vui chơi đồng thời đặt nền móng cho giờ học
sau đặt kết quả cao.
Trong lớp học có bảng Làm quen văn học tôi thường
gắn các hình ảnh của nội dung chuyện hoặc bài thơ theo
từng giai đoạn để trẻ dễ nhận đó là câu chuyện gí? Bài thơ
nào? Và trẻ có thể đọc, kể với nhau.
Bản thân tôi luôn học hỏi các đồng nghiệp và thực
hành, kiến tập các chuyên đề ở trường, huyện và tự bồi
dưỡng mình để có thêm nhiều kinh nghiệm.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
1) Cơ sở lý luận:
Văn học là môn rất quan trọng đối với trẻ mầm non,
là phương tiện phát triển ngôn ngữ cho trẻ có đủ vốn từ để
nói năng lưu loát, diễn đạt gãy gọn biết sữ dụng từ đúng
lúc, đúng chỗ, không những thế mà việc dạy trẻ làm quen
với những từ ngữ nghệ thuật như từ tượng hình, từ tượng
thanh giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, óc quan sát, khả
năng tư duy độc lập trong suy nghĩ.
Thông qua nội dung các tác phẩm giáo dục trẻ biết yêu quý
người hiền lành, biết ơn và kính yêu ông bà, bố mẹ, anh
chị, bạn bè, biết nhường nhịn em nhỏ.
Xuất phát từ những vai trò cụ thể đó cho nên hoạt
động dạy trẻ làm quen với văn học là môn học không thể
thiếu trong trương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Ví vậy việc
nâng cao chất lượng dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học
là vấn đề quan trọng trong đỗi mới hình thức tổ chức giáo
dục mầm non.
Làm quen với tác phẩm văn học chỉ ra mức độ, giới
hạn, yêu cầu của việc cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học
qua nghệ thuật đọc và kể chuyện của cô giáo. Hoạt động
này nhằm dẫn dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận những giá trị
nội dung, nghệ thuật phong phú trong tác phẩm, khơi gợi ở
trẻ sự rung động, hứng thú dối với văn học, có ấn tượng về
những hình tượng nghệ thuật, cái hay cái đẹp của tác phẩm
và thể hiện sự cảm nhận đó qua các hoạt động mang tính
chất văn học nghệ thuật như đọc thơ. Kể chuyện, chơi trò
chơi đóng kịch; Cao hơn là tiến tới sáng tạo ra những vần
thơ, câu chuyen5 theo tưởng tượng của mình, góp phần
hình thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ.
Trong mỗi tác phẩm văn học, thề giới mới của cuộc
sống thực tại bao gồm thiên nhiên, xã hội, con người được
diển tả, biểu đạt, truyền đạt trong những hình thức đa dạng
độc đáo. Văn học nói về thế giới loài vật, cỏ cây, hoa lá,
mọi hiện tượng thiên nhiên, vủ trụ mà trẻ nhìn thấy được,
cũng nói về những gì gần gũi trong môi trường sống của trẻ
như làng quê, cánh đồng, dòng sông, phiên chợ, lớp học,
khu phố,…Qua tác phẩm văn học, trẻ bắt đầu nhận ra trong
xã hội những mối quan hệ, những tình cảm gia đình, tình
bạn tình cô cháu,…Trẻ cũng dần nhận ra có một xã hội
ràng buộc con người với nhau trong lịch sử đấu tranh cách
mạng, trong tình làng nghĩa xóm. Văn học có thể cần đề
cặp đến những lực lượng siêu nhiên như thần linh, ông bụt,
cô tiên, phù thủy, quỷ sứ và cả những phép màu còn tồn
đọng trong tâm thức dân tộc. Đây cũng là đối tượng miêu tả
của văn học làm nên sự phong phú, hấp dẫn của đời sống
tinh thần.
Nhờ được nghe, tiếp xúc với một số lượng văn học, có
những hiểu biết sơ đẳng về văn học, đó là khả năng mô tả
cuộc sống xung quanh phong phú, hấp dẫn bằng những
dạng thức khác nhau. Bước đầu trẻ sẽ nhận biết được sự
khác nhau về nội dung và hình thức giữa các thể loại thơ,
chuyện. Không những giúp trẻ cảm nhận được cái đặc sắc
của cách diễn đạt hình tượng, nhà sư phạm còn cần giúp trẻ
phân biệt được hình tượng nghệ thuật với hiện thực, hình
thành một số khái niệm văn học như: Thơ, chuyện, nhân
vật, hình ảnh…, giúp trẻ trao đổi những điều đã được nghe
và bộc lộ những suy nghĩ của mình về tác phẩm, nhằm phát
triển đời sống tinh thần của trẻ.
Tác phẩm văn học là một chỉnh thể nghệ thuật, cấn
giúp trẻ nhận biết các mối quan hệ biểu hiện giữa hoàn
cảnh, trạng thái, tình huống và nhân vật; giữa lời kể, lời
thuật, lời bạch trữ tình và ngôn ngữ nhân vật; Giữa không
khí, âm sắc, giọng điệu chung của tác phẩm văn học và
hành động văn học. Chưa yêu cầu trẻ phải nhớ hết mối
quan hệ phức tạp và chưa đòi hỏi trẻ phân biệt quan hệ
chính phụ trong truyện mà chỉ nhằm giúp trẻ nhận ra tính
liên tục của cốt truyện trong các mối liên quan đến nhân vật
trung tâm của tác phẩm.
Với truyện kể, ta hãy giúp trẻ nhận ra, nhớ được sắc
thái cơ bản trong giọng kể, lời thuật, phân biệt ngữ điệu lời
nói các loại nhân vật, giúp trẻ nhận ra ngôn ngữ đời thường
(khẫu ngữ) và ngôn ngữ thơ giàu nhạc tính. Qua tác phẩn
văn học, trẻ quen dần tính chất nhiều ý nghĩa và tinh luyện
của ngôn ngữ văn hoá, dần dần tiến tới hiểu được nghĩa
thực đến nghĩa bóng, từ nghĩa văn cảnh đến ý tưởng nhà
văn muốn truyền đạt.
Khi cho trẻ làm quen với tác phẩn văn học góp phần
mở rộng nhận thức, phát triển trí tuệ, giáo dục đạo đức,
giáo dục thẩm mĩ, phát triển ngôn ngữ, phát triển ở trẻ hứng
thú “đọc sách” kỷ năng đọc và kể tác phẩm.
2) Giả thiết khoa học:
Sức mạnh của tác phẩm văn học thật vô cùng to lớn.
Trong quá trình cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm, bằng tài
năng sư phạm cùng với nghệ thuật đọc và kể chuyện văn
học, cô giáo ở trường Mầm non sẽ hướng trẻ vào những vẽ
đẹp nội dung và nghệ thuật tác phẩm, gây ấn tượng đầu
tiên cho trẻ về hình tượng nghệ thuật được xây dựng bằng
ngôn ngữ dân tộc.
Cấn phải dạy trẻ biết lắng mình với tác phẩm văn học,
hòa vào cõi mộng mơ, trau rồi thói quen đón nhận được các
hòa âm tinh tế thoáng qua, bất chợt đến từ các nguồn sống
khác, nghĩa là dạy trẻ tập trung rung động, cái rung động
của mính chứ không phải của ngưới khác.
Tác phẩm văn học thể hiện hiện thực cuộc sống bằng
hình tượng nghệ thuật. Bằng sức mạnh của tính hình tượng,
sự biểu cảm của ngôn ngử, những hình tượng con người,
con vật, bức tranh thiên nhiên được vẽ nên bằng ngôn ngữ
đã tác động mạnh mẽ đến trẻ em. Ấn tượng trẻ thu nhận
được từ tác phẩm văn học khi nghe đọc, kể tác phẩm phụ
thuộc vào trình độ phát triển nhận thức thẩm mỹ của trẻ,
vào khả năng cảm nhận văn học trong sự thống nhất giữa
nội dung và hình thức nghệ thuật tác phẩm. Chúng ta đều
nhận thấy rằng, trẻ mẫu giáo có khả năng cảm nhận văn
học nghệ thuật trong thể hoàn chỉnh, thống nhất giửa nội
dung và hình thức tác phẩm bằng cách nghe người lớn đọc,
kể tác phẩm.
Trẻ em nói chung và đặc biệt trẻ 2 tuổi rất thích những
tác phẩm vui nhộn, dễ chán những bài văn buồn và gây sự
sợ hãi. Tuy nhiên phản ứng của trẻ trước những cảnh hoặc
chi tiết chứa đựng sự căng thẳng phụ thuộc vào cả cách thể
hiện của người lớn khi đọc, kể tác phẩm lẫn đặc điểm tâm
lý cá nhân cũng như sự từng trải của trẻ.
Trẻ 3-4 tuổi trong khi nghe kể những câu chuyện có
tính hài hước đã biểu hiện hành động điệu bộ cho thấy
chúng hiểu không chỉ nội dung mà cả sự bất bình thường
của những tình tiết có tính hài hước của tác phẩm. Qua
quan sát, người ta nhận thấy trẻ ở độ tuổi này rất thích xem
chèo và chúng khoái trí cười theo khi xuất hiện những nói
hóm hỉnh, sâu sắc của các nhân vật hề. Người lớn thấy cảnh
đó chắc là ngạc nhiên vì sao một cô, cậu bé lại hiểu được
những truyện khôi hài, khó hiểu dến như vậy. Nhưng rõ
ràng là các em có khả năng bẩm sinh hiểu được sự hài
hước.
Đối với trẻ ở tuổi mẩu giáo nhỡ (4-5 tuổi), giáo viên
cần chọn và đọc cho trẻ những tác phẩm có nội dung và
hình thức nghệ thuật phức tạp hơn. Trên cơ sở những gì trẻ
tiếp thu được ở giai đoạn trước, ở chúng sẽ tạo ra khả năng
xâm nhập sâu hơn vào nội dung tác phẩm khiến chúng xác
định thái độ đối với các nhân vật, sự kiện phản ánh trong
tác phẩm.
Đối với trẻ mẫu giáo (5-6 tuổi), ở giai đoạn này, cảm
nhận thẫm mĩ đã có một bước phát triển trong tiếp nhận
văn học. Sự tiếp nhận tác phẩm đầy đủ hoàn thiện hơn, biểu
hiện trước tiên là sự hiểu biết những câu chuyện cổ tích, bài
thơ, những đoạn văn xuôi hay và và sự làm giàu tình cảm
qua quá trình tích lũy hình tượng nghệ thuật.
Đối với trẻ mẫu giáo lớn thì sự quan tâm tới tác phẩm
văn học sẽ giúp trẻ hiểu được nội dung tác phẩm, các nhân
vật trong tác phẩm trở nên gần gũi dễ hiểu hơn. Sự cảm
thông với nhân vật, sự lo lắng cho số phận của nhân vật của
trẻ đã mang đặc điểm cá tính hơn. Sự hồi hộp, lo lắng này
của trẻ em đã nếm trải ngay cả trong sự kiện đời sống hàng
ngày.
Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học nhà sư phạm
cần hướng trẻ đến vẻ đẹp mang “bản chất người” của hình
tượng văn học. Vẻ đẹp của tính người trong cá nhân đơn
nhất ở văn học trẻ em có thể nhận ra từ cách cư xử tế nhị,
nhân hậu giữa đồng loại (bác gấu đen và hai chú thỏ), trong
sự thành thực đối với bản thân và người khác, trong cử chỉ
biết ơn… Cẩn dạy trẻ nghệ thuật tự đặt mình vào chổ đứng
và tình thế của người khác như hiểu được sự cực nhọc mẹ,
nỗi ưu tư của cha, hiểu sự cô đơn nghèo khó của bạn bè,
nỗi bất hạnh của con người, rồi tận tình làm nhẹ vơi đi gánh
nặng đó. Từ những vẻ đẹp nhỏ nhặt thưởng ngày trong cư
xử mang “tính người” ấy sẽ nãy sinh ra những hành động
cao thượng nhân ái vì con người.
Làm quen với tác phẩm văn học còn bao hàm cong
việc cô giáo tổ chức để trẻ hứng thú bước vào hoạt động
văn học nghệ thuật một cách tự nhiên như đọc thơ diễn
cãm, kể lại truyện một cách sáng tạo, hóa thân vào các vai
diễn trong trò chơi đóng kịch…Để trẻ trở thành một cách
chủ thể hoạt động văn học nghệ thuật một cách tích cực,
sáng tạo.
Việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học tuy mới
chỉ là như vậy nhưng nó là việc làm cao cả, có ý nghĩa lớn
trog việc hình thành ở trẻ những phẩm chất cao quý, đẹp đẽ
của con người, đặc biệt là tình yêu đối với ngôn ngữ nghệ
thuật.
Bản chất giàu xúc cảm và tình cảm là nét tâm lý nổi bật của
trẻ thơ khiến trẻ nhanh tróng bộc lộ cảm xúc, tình cảm khi
nghe đọc và nhận thấy sự thể hiện của cô giáo. Khả năng tự
chủ, tự vệ của trẻ rất mong manh cho nên nhũng hình tượng
nghệ thuật tác động đến trẻ vô cùng mạnh mẽ. Tính dễ xúc
cảm có thể làm có thể kêu lên trước một cảnh tượng thương
tâm nào đó; Hay mọi hành động của nhân vật, hình ảnh,
tiếng nói có tính hài hước đều gây được sự hứng khởi.
Chẳng hạn khi cô giáo cho trẻ làm quen với truyện “Tấm
cám”, những chi tiết thể hiện tiếng khóc của Tấm trong tác
phẩm đều gây cho trẻ cảm xúc mạnh mẽ. Đó là tiếng khóc
“nức nở” khi bị Cám lừa trút sạch giỏ cá, tôm; Lá tiếng “òa
lên khóc” khi con bống người bạn thân, người bạn thân
thiết bị mẹ con Cám làm thịt; là tiếng khóc “tức tưởi” lúc
phải nhặt thóc với gạo, là nổi tủi thân tủi phận “Tấm bưng
mặt khóc”. Trẻ thể hiện nỗi lo lắng, thương tâm với nhân
vật. Khi cô kể đến đoạn Tấm thử hài, được về cung làm
hoàng hậu, trẻ vui mừng, thốt lên phấn khởi…
Tiếp nhận của trẻ là tiếp nhận ngây thơ, triệt để.Trong
tiếp nhận văn học trẻ thường vận dụng kinh nghiệm trực
tiếp và nguyên hợp, không phân biệt sự khác nhau giửa
chúng. Trẻ em không đòi hỏi lí lẽ mà đòi hỏi sự hợp lí về
tình cảm trong khuôn khổ hạn hẹp của mình. Cho nên giáo
viên khi giải thích cho trẻ cần nhất quán vá tạo dựng niếm
tin. Với niếm tin ngây thơ trẻ em có tôn giáo của mình.
Chúng luôn đứng về cái thiện, chia sẽ, bênh vực những
nhân vật tốt, dũng cảm và cao cả , những nhân vật nhỏ bé
yếu ớt cần được bảo vệ. Chẳng hạn khi cô giáo tổ chức cho
trẻ chơi trò chơi đóng kịch tác phẩm “chú Dê đen” trẻ rất
thích nhân vật chú Dê đen và hứng thú gi nhớ
đó là bởi trẻ tiếp nhận ngây thơ, khjong6 phân biệt thế giới
nghệ thuật trong tác phẩm và hiện thực đời sống.
Tiếp nhận văn học của trẻ em ít bị ràng buộc bởi lí trí và
chứa đựng tưởng tượng mạnh mẽ. Ở trẻ em, tưởng tượng
về cái có thật. Do vậy trẻ em rất dễ dễ bị cuốn hút bởi
những hình tượng hoang đường kì vĩ, tác động mạnh vào trí
tưởng tượng của các em như; Hình tượng cậu bé làng gióng
vươn vai bỗng lớn thành một tráng sĩ, những chi tiết về sự
hóa thân kì diệu của nhân vật,cô Tấm, phép màu kì lạ của
“Quả Bầu tiên”…, Như vậy trí tưởng tượng phát triển sớm
ở trẻ mẫu giáo là một thứ của trời cho, có tính chất tiên
nhiên, là tiền đề để cô giáo thực hiện tốt hoạt động đọc và
kể tác phẩm.
3) Qúa trình thử nghiệm:
Việc nghiên cứu và thử nghiệm các hình thức này
được diễn ra song song trong suốt quá trình thực hiện đề
tài.
Đây là hình thức cơ bản cho trẻ làm quen với văn học.
Các tác phẫm văn học cho trẻ làm quen trong hoạt động
này thường nằm trong trương trình, có nội dung phù hợp
với chủ đề đang thực hiện. Thời gian hoạt động này thường
không nhiều. Vì vậy trpong giờ hoạt động này tôi sử dụng
rất nhiều hình thức khác nhau để gây hứng thú giúp trẻ
nhanh chóng hiểu nội dung chuyện, nhớ chuyện, thuộc thơ
và đọc kể diễn cảm. trong hoạt động này hình thức sử dụng
đồ dùng trực quan rất có hiệu quả. Đồ dùng trực quan có
thể là tranh ảnh, mô hình, rối que, rối bóng, trang phục, sân
khấu…
Ví dụ với bài thơ “Hoa kết trái” Chủ điểm thế giới thực vật
* Hoạt động 1: Dạo chơi công viên
Cô cháu mình cùng đi chơi công viên nhé!
- giáo dục trẻ đi đúng luật lệ giao thông.
- Cô và trẻ vừa đi vừa hát “hoa trong vườn”
- A! ở đây có rất là nhiều loại hoa khoe sắc, c/c có muốn
ngắm hoa không nào?
- Cô chỉ vào từng loại hoa cho trẻ quan sát gọi tên và màu
sắc của hoa.
- Các loại hoa có vẽ đẹp khác nhau nhưng đều có ích lợi
làm đẹp cảnh quang môi trường, và vì thế mọi người phải
biết trồng hoa, chăm sóc hoa đó là việc làm BVMT.
- Cô có một bài thơ nói về các loại hoa rất hay c/c hãy lắng
nghe xem có những loại hoa gì nhé!
* Hoạt động 2: Hoa gì đẹp thế
- Cô đọc thơ lần 1 tại mô hình
- Cô đọc thơ lần 2 cho trẻ xem tranh và giảng từ khó “tim
tím, chói trang, đốm lửa, trắng tinh, hoa tươi” cho trẻ nhắc
lại từ khó.
- Bạn bướm thích đọc thơ nên bạn bướm cũng đến tham gia
đọc thơ với lớp mình nè!
- Cho các cháu đọc thơ theo tranh rời có chữ to.
- Cô chỉ từ trong tranh cho trẻ đọc
+ Trẻ đọc thơ:
- Cho cả lớp đọc hai lần
- Cho hai tổ đọc nối tiếp
- Cho trẻ đọc to đọc nhỏ. Cá nhân đọc
+ Đàm thoại: Trò chơi: Đố vui có thưởng
- Hai đội sẽ thi đua lắc nhịp để trả lời câu hỏi, nếu đúng sẽ
được một phần quà.
- Caùc con thấy có những loại hoa nào trong bài thơ?
- Hoa cà có màu gì? Hoa mướp có màu gì?
- Hoa lựu có màu gì? Hoa vừng ntn?
- Hoa đỗ làm sao? Hoa mận có màu gì?
- Tác giả nhắc các bạn nhỏ điều gì?
Vì sao các bạn nhỏ đừng nên hái hoa tươi?
* GD: Các cháu đừng hái hoa vì hoa làm đẹp cho môi
trường, hoa còn kết trái để có quả chín cho các con ăn nữa,
các con phải biết chăm sóc cây để cây cho nhiều hoa thêm
nữa.
* Hoạt động 3: Trò chơi
- TC: Hái hoa
- Ôi có nhiều hoa nở quá các chú bướm tung tăng bay đi
tìm hoa c/c hãy hái hoa tặng cho các chú bướm nha!
- Để hái hoa được nhiều chúng ta sẽ thi đua nhé!
- Cô sẽ chọn ra ba đội.
Đội 1 hái hoa mang chữ chữ l
Đội 2 hái hoa mang chữ chữ n
Đội 3 hái hoa mang chữ chữ m
- Nhận xét và đếm kết quả chơi của 3 đội.
* KẾT THÚC: NX- TD
- Khi giải thích từ khó tôi thường dẫn chứng bằng vật thật
như từ “trắng tinh” tô đã cho trẻ quan sát hoa mận thật.
Với từ “rung rinh” tôi đã cầm cành cây nhỏ lắc nhẹ để cho
trẻ cảm nhận được sự lay nhẹ của cành cây.
* Đối với tiết chuyện trình tự dạy cũng như tiết thơ và tôi
thường xuyên cho trẻ tham gia đóng kịch.
Với trẻ mầm non hoạt động chung chiếm một thời
gian rất ngắn so với thời gian của các hoạt động khác. Do
đó tôi đã tận dụng thời gian đón trẻ, trả trẻ, hoạt động ngoài
giờ, hoạt động vui chơi hay trong hoạt động chuyển tiếp để
giới thiệu hay ôn luyện các bài thơ, bài đồng dao, câu
chuyện.
4) Hiệu quả mới
Quan điểm giáo dục trẻ theo hướng đổi mới giáo viên
là người hướng dẫn, tạo cơ hội cho trẻ hoạt động vui chơi
tìm tòi khám phá. Trẻ hoạt động không bị áp đặt để phát
huy năng lực bản thân, được trao đổi, được nhận xét nên trẻ
trở nên năng động hơn.
Sau khi thực hiện chuyên đề LQVH bản thân tôi
không ngừng phấn đấu học tập, học hỏi kinh nghiệm đồng
nghiệp. Qua các tiết học trẻ rất hứng thú tham gia vào các
hoạt động học tập, ngôn ngữ của trẻ trở nên mạch lạc hơn
so với trước đây.
Kết quả Số
lượng
trẻ
Khi chưa áp
dụng hình
thức đổi
mới
Sau khi áp
dụng hình
thức đỗi
mới
- Đọc diễn cảm 30 50% -
60%
70% -
80%
- Thuộc nhiều, nhanh 30 70% - 85% - 90%
75%
- Phát triển ngôn ngữ,
diễn đạt tốt
30 65% -
70%
80% - 90%
III. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
1) Kinh nghiệm cụ thể.
Nhìn chung, trẻ em trước tuổi đến trường phổ thông có
những đặc tính tâm lí như sau: Dể tiếp thu, dễ xúc cảm, hồn
nhiên và dễ tin, tư duy mang tính chất cụ thể và biểu cảm.
Những đặc tínhđó của lứa tuổi nhỏ đã giúp cho việc dạy
học diễn ra rất dễ dàng. Tính hồn nhiên dễ tiếp thu, xúc
cảm và tính cụ thể của tư duy các em đã tạo nên cơ sở tuyệt
vời để phát triển trí tưởng tượng tái hiện và sáng tạo. Đặc
tính này khiến cho chúng ta dễ dàng khiêu gợi những cảm
xúc của các em, kích thích các em đọc một cach1thich1 thú
những bài thơ những bài thơ mà các em đã được học.
Trong bất kì trường hợp nào, cô giáo cũng cần phải
biết lựa chọn những tác phẩm có yếu tố ngôn ngữ có tính
biểu cảm, đồng thời phải làm cho chúng tiếp thu một cách
dễ dàng tùy theo lứa tuổi. Các kỉ năng đọc diễn cảm vẫn
cần được cũng cố và hoàn thiện trong suốt những năm ở
trường mầm non.
Không khí lớp học có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng.
Chính không khí chung của lớp học đã tạo ra hoàn cảnh
thuận lợi cho việc đọc diễn cảm.
Phân tích bằng diễn xuất đọc giáo viên phải sửa lổi
đọc kịp thời và cho các cháu nhận xét, tập phê bình cách
đọc của bạn. Việc sửa chữa những thiếu sót của các cháu
còn phụ thuộc vào đặc điểm của giờ học. Điều đặc biệt
quan trọng là phải chú ý đến cái mới, cái sáng tạo mà các
cháu có được.
Việc cho các cháu tự đánh giá mình đọc sẽ giúp các
cháu tự điều chỉnh cách đọc của mình đạt đến mục đích của
việc đọc diễn cảm. Như đã nêu ở trên, trong quá trình các
em đọc diễn cảm, cơ giáo cần phải đánh giá việc đọc của
trẻ, tìm ra những thiếu sót trong cách đọc của trẻ và nêu lên
biện pháp khắc phục những thiếu sót đó. Việc làm đó của
cô giáo vừa giúp trẻ đọc tiến bộ hơn lại vừa giúp trẻ tập
nhận xét đánh giá và phê bình cách đọc của bạn.
Để giúp cho trẻ có khả năng đó, cô giáo nên tiến hành
cho trẻ nhận xét việc đọc của bạn sau mỗi lần bạn đọc ( về
sự trơn tru, diễn cảm, sáng tạo ). Nhưng cũng cần lưu ý
thêm rằng việc cho trẻ nhận xét bạn đọc là một việc lam rất
tế nhị, những lời động viên, khen gợi, khích lệ là rất cần
thiết, điều dó sẽ giúp trẻ tự tin, phấn khởi để đọc ngày một
hay hơn.Đặc biệt trong quá trình nhận xét,cô giáo cần tránh
lỗi áp đặt đúng, sai và phải sửa chữa ngay sai sót của các
em về cách đọc không diễn cảm, hoặc đọc không
đúng.Điều quan trọng là trẻ nhận ra được những thiếu sót
và sửa chữa ngay thành cách đọc đúng, diễn cảm.
Chú ý từng cá nhân phải được đọc thì giọng đọc cần
thiết của trẻ qua đọc sẽ được rèn luyện kiểm tra cụ thể.Việc
dạy bất cứ một loại hình nghệ thuật nào trong đó có cả việc
đọc diễn cảm cũng đòi hỏi cô giáo chú ý đến việc học tập
của túng cá nhân.Mặc dù tất cả các em trong lớp điều đọc
nhưng chỉ khi từng cá nhân đọc toàn bộ tác phẩm hay một
đoạn thì giọng nói,phong cách cần thiết của một người đọc
diễn cảm mới được rèn luyện và mới được kiểm tra một
cách thật sự.Nếu cô giáo nắm vững đặc điểm cá nhân của
các em, biết được trình độ đọc diễn cảm của các em thì có
thể dụa vào chất lượng đọc của các em mà xác định được
mức độ hiểu biết của trẻ về tác phẩm đó.Sự thể hiện giọng
điệu, ngữ điệu,dấu ngắt câu,điệu bộ và cử chỉ của mỗi em
có thể cho chúng ta đánh giá sự hiểu biết sâu sắc của em về
tác phẩm đó hơn là những câu trả lời.
Chúng ta cần phát triển hứng thú, năng lực của mỗi cá
nhân và đọc cá nhân là một hình thức của giờ học đọc,
trong đó có tính đến những đặc điểm khả năng của từng
em. Việc đọc của từng cá nhân đặc biệt quan trọng ,nhờ đó,
cô giáo có thể tác động đến từng cá nhân.
Để dạy trẻ học và đọc thuộc bài thơ có tình cảm, để
bài thơ làm rung động tâm hồn trẻ, cô giáo phải gây hứng
thú để trẻ bước vào hoạt động văn học nghệ thuật, gợi lại
cho trẻ ấn tượng về bài thơ, tác giả, tác phẩm bằng việc mở
cuộc thi đọc thơ có giải thưởng hoặc tạo một sân khấu nhỏ
để lần lượt các em lên đọc thơ.
Sau đó, cô giáo cô giáo đọc lại bài thơ thật diễn cảm,
nghệ thuật để gợi cảm xúc thẩm mĩ, hướng trẻ vảo ghi nhớ,
học thuộc lòng và đọc lại diễn cảm.
Dạy trẻ học thuộc lòng bằng truyền khẩu, cô giáo đọc
bài thơ, trẻ đọc theo cô đến khi thuộc. Mỗi bài bài thơ là
một chỉnh thể nghệ thể nghệ thuật, thơ có âm thanh, nhịp
điệu, vần điệu, câu nọ gọi câu kia. Khả năng bắt trước và
khả năng ghi nhớ máy móc là năng lực kì diệu của trẻ, nó
gắn với tư duy trực quan hành động và tư duy trực quan
hình tượng. Cần tận dụng thế mạnh đó để dạy trẻ học thuộc
lòng thơ.
Học thuộc lòng bao giờ cũng gắn với việc đọc diễn cảm và
cũng phải là một quá trình sáng tạo. Sự sáng tạo được bắt
đầu bằng sự cố gắng tưởng tượng những hình ảnh miêu tả
trong bải thơ. Trẻ nắm được cách đọc các bài thơ văn đó và
chú ý đến cấu trúc của nó. Có nghĩa là chúng đã chú ý đến
tính chất hợp lí của các giai điệu, đến sự liên kết của các
hình ảnh, đến sắc thái biểu cảm của mỗi đoạn thơ và cuối
cùng là trẻ đã tìm kiếm những phương tiện ngữ điệu thích
hợp để diễn đạt nội dung đó. Như thế chính là trẻ đã sáng
tạo trong việc học thuộc lòng.
Trong khi dạy trẻ học thuộc lòng diễn cảm, cô giáo
chú ý sửa chữa cách đôc và khắc phục những khuyết điểm
trong khi đọc cho trẻ (thường thường trẻ hay đọc đều đều,
còn thở hổn hển khi đọc, chưa biết ngắt nghỉ, lấy hơi đúng
chỗ).
Điều quan trọng nhất trong việc dạy trẻ đọc diễn cảm thơ là
không kìm hãm sự phát triển tự nhiên của trẻ trong việc bộc
lộ cảm xúc của mình thước tác phẩm. Trong lúc học thuộc
lòng, trẻ đã tham gia từ tự phát đến tự giác vào quá trình
cảm hiều thơ.
Khi đã thuộc, đã cảm hiểu được phần nào chất thơ với
những xúc động mảnh liệt và lời thơ, vời trò chơi ngôn
ngữ, cô giáo khéo léo tổ chức cho trẻ “học mà chơi, chơi
mà học”, đưa trẻ vào hoạt động mang màu sắc văn học
nghệ thuật rõ nét.
Tổ chức cho trẻ đọc thuộc bài thơ theo tổ, nhóm, từng
cá nhân mà trẻ bắt đầu thuộc một cách diễn cảm và tập cho
trẻ nhận xét, đánh giá (về sự chính xác, lưu loát, diễn cảm,
nét mặt biểu cảm, điệu bộ…). Qúa trình nghe bạn đọc, nhận
xét bạn đọc, chính là những lúc cũng cố việc đọc của mình.
Cô giáo cần khích lệ trẻ thi đua đọc trước lớp một cách tự
tin và ngày càng hay hơn: “Cháu thấy bạn đọc bài thơ đã
hay chưa? Vì sao? Cháu có thể đọc hay hơn bạn được
không, cháu đọc cho cả lớp nghe xem nào? Cô thấy bạn
đọc rất hay rồi đấy, lại sáng tạo nữa”…(cô giáo thể hiện lại,
nhấn vào biểu cảm, chỉ ra sự sáng tạo trong thể nghiệm
nghệ thuật của trẻ).
Dạy tẻ đọc thuộc diễn cảm thơ là một quá trình sư phạm
được xây dựng trên cơ sở cùng hợp tác hành động của tập
thể trẻ với cô giáo. Qúa trình dạy thơ, cô giáo cần phát tiển
ở trẻ thái độ có ý thức với hoạt động đọc thuộc diễn cảm
bài thơ, chú ý quá trình từ bắt trước người lớn được thể
hiện tính tích cực sáng tạo ở trẻ, kĩ năng biết nghe chính
bản thân mình. Để biết đọc diễn cảm, trẻ cần có một mức
độ nhất định những cảm giác, tri giác, tư duy, tình cảm,
tưởng tượng, các kĩ năng chuyên biệt, hệ thống các kĩ năng
kĩ xảo. Như vậy dạy trẻ đọc diển cảm thơ cũng là một quá
trình sư phạm có hệ thống. Năng lực của trẻ tong lỉnh vực
này có thể còn hạn chế nhưng ý nghĩa giáo dục của vấn đề
này lại rất đáng kể.
Ví dụ câu chuyện “ Cây tre trăm đốt” Chủ điểm “Thế giới
thực vật”
- Vào bài cho trẻ hát bài : « Em yêu cây xanh»
- Các con vừa hát bài hát gì? Trong bài hát nói đến điều
gì?
- Các con nhìn xem cô có bức tranh vẽ cây gì nào ?
- Cây tre có những gì ? Trồng cây tre để làm gì?
- Chúng mình sẽ cùng đến tham quan vườn tre cổ tích nhé !
- Có một câu chuyện cũng nói về cây tre, muốn biết c/c hãy
lắng nghe cô kể nha!
- Cô mở máy lần 1 tại mô hình rối .
- Cô kể lần 2 kết hợp xem tranh minh họa, giảng nội dung
- Câu chuyện nói về một anh nông dân chăm chỉ lao động
thật thà bị lão nhà giàu tham lam keo kiệt lừa hết lần này
đến lần khác nhưng cuối cùng anh nông dân cũng được
giúp đỡ để chiến thắng lão địa chủ vì anh là người tốt.
- Trong câu truyện này có những nhân vật nào?
Lão nhà giàu là người như thế nào?
- Lão địa chủ đã nghĩ ra mưu kế gì để khỏi phải trả tiền
công cho anh nông dân ?
- Anh nông dân phải làm việc như thế nào?
- Khi đến thời hạn gả con gái cho anh nông dân thì lão địa
chủ lại lừa anh làm gì?
- Anh nông dân có tìm được cây tre trăm đốt không? Ai đã
giúp anh nông dân?
- Khi muốn đốt tre kết thành cây tre trăm đốt ông lão đã
đọc như thế nào?
- Khi muốn cây tre rời ra ông lão đã đọc như thế nào?
- Khi thấy anh nông dân gánh tre về lão địa chủ nói gì?
- Lão địa chủ đã bị trừng trị thế nào?
- Nghe xong câu truyện này các con phải làm gì?
+ Cho trẻ đặt tên chuyện.
- À đúng rồi! Các con ơi phải biết giúp đỡ mọi người và
chăm sóc cây cối thì chúng ta sẽ được hưởng hạnh phúc
giống như anh nông dân nhà nghèo.-
+ Tập đóng kịch:
- Cô phân vai cho trẻ đóng kịch,
- Cô hướng dẫn trẻ đóng kịch, thể hiện ngữ điệu của nhân
vật. Cô là người dẫn chuyện cháu đóng kịch.
+ GD: Các con phải siêng năng, chăm chỉ, hiền lành, biết
giúp đỡ mọi người khi gặp khó khăn hoạn nạn, thì sẽ được
2)Kết luận và kiến nghị:
* Kết luận:
Làm quen với tác phẩm văn học là một hoạt động
quen thuộc ở nhà trường mầm non. Thuật ngữ náy đã chỉ ra
mức độ, giới hạn, yêu cầu của việc cho trẻ tiếp xúc với
TPVH qua nghệ thuật đọc và kể chuyện của cô giáo. Hoạt
động này nhằm dẫn dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận những giá
trị nội dung, nghệ thuật phong phú trong tác phẩm văn học,
khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú đối với văn học, có
ấn tượng về những hình tượng nghệ thuật, cái hay cái đẹp
của tác phẩm và thể hiện sự cảm nhận đó qua các hoạt động
mang tính chất văn học nghệ thuật như đọc thơ, kể chuyện,
chơi trò chơi đóng kịch, cao hơn nữa là tiến tới sáng tạo ra
những vần thơ, câu chuyện theo trí tưởng tượng của mình,
góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ.
Thật vậy, đến với văn học là trẻ em được biết thế giới
loài vật, cây cỏ, hoa lá cùng mọi hiện tượng thiên nhiên, vũ
trụ và những gì gần gũi trong môi trường sống của trẻ như
làng quê, cánh đồng, dòng sông, hiên chợ, lớp học, khu
phố,…Qua TPV, trẻ bắt đầu nhận ra có một VH ràng buộc
con người với nhau trong lịch sử đấu tranh cách mạng,
trong tình làng nghĩa sóm.
Làm quen với một số lượng VH đáng kể trẻ nhận biết
được sự khác nhau về nội dung và hình thức giữ các loại
thề thơ, truyện, phân biệt được hình tượng nghệ thuật vời
hiện thực; hình thành một số khái niệm VH như: thơ,
truyện, nhân vật, hình ảnh; nhận biết các mối quan hệ biểu
hiện giữa hoàn cảnh, trạng thái tình huống và nhân vật;
Giữa lời kể, lời thuật, lời bạch chữ tình và ngôn ngữ ngân
vật; Giữa không khí âm sắc giọng điệu của TPVH và hành
động văn học. Qua TPVH trẻ quen dần tính chất nhiều
nghĩa và tinh luyện của ngôn ngữ văn học dần dần tiến tới
hiểu được nghĩa thực đến nghĩa bóng, từ nghĩa văn cảnh
đến ý tưởng nhà văn muốn truyền đạt.
Đóng kịch là một trò chơi được trẻ em ở trường mầm
non rất thích thú. Để hoạt động này đạt được hiệu quả trong
quá trình cho trẻ làm quen với TPVH, hướng dẫn trẻ nhập
vai chơi một cách sáng tạo là một trong những vấn đề cần
đặt ra cho cô giáo. Sau đây là những bước, những công việc
cụ thể để hướng dẫn trẻ nhập vai chơi:
Cô giáo cho trẻ làm quen với kịch bản. Cô đọc diễn
cảm kịch bản và trò chuyện với trẻ về các nhân vật trong
kịch bản để các em đưa ra nhận xét của mình, hình dung
đúng đắn những hình tượng trong tác phẩm, xác định thái
độ của mình với nhân vật. Cô giáo cho trẻ tự nhận vai diễn.
trẻ thường từ chối vai phản diện, cô giáo phải giúp trẻ hiểu
được ý nghĩa của tất cả các vai trong vỡ kịch để trẻ thoải
mái nhận vai. Để hổ trợ trẻ vào vai, cô có thể cho trẻ xem
lại tranh minh họa. Cô có thể làm mẫu cho trẻ bắt trước
hoặc trẻ khá trể hiện cho trẻ yếu hơn quan sát. Cô động
viên trẻ tự nhận xét bạn và mình và khích lệ những cố gắng
của trẻ. Cô dạy trẻ phối hợp trong vở diễn, sắp xếp đội
hình, chuyển cảnh…Để vở kịch được tiếp nối liền mạch.
Cô cho trẻ luyện tập trong các thời điểm thích hợp, cũng có
thể cho trẻ xem vở kịch để cũng cố và làm cho trẻ say mê
thêm cách diễn.
* Kiến nghị:
Để thực hiện tốt đề tài này chúng tôi là những người
làm công tác giáo dục trực tiếp giảng dạy ở những nơi có
hoàn cảnh khó khăn, phụ huynh chưa quan tâm đến tình
hình học tập của các cháu. Để trẻ tiếp thu văn học ngày
càng tốt hơn, hứng thú hơn. Rất mong muốn lãnh đạo cấp
trên quan tâm nhiều hơn nữa trong việc bổ sung thêm thiết
bị, đồ dùng cho môn văn học nói riêng để trẻ có thêm nhiều
đồ dùng để phục vụ cho tiết dạy.
Bản thân giáo viên chúng tôi sẽ luôn cố gắng và cố
gắng hơn nữa làm thêm đồ dùng đồ chơi, tạo mọi điều kiện
để trẻ tiếp thu bài được tốt hơn.
Để hoàn thành sáng kiến kinh nghiệm này, mặc dù
được sự quan tâm giúp đỡ của các chị em đồng nghiệp và
đặc biệt của giáo viên chủ nhiệm lớp. Nhưng không tránh
khỏi những thiếu sót rất mong được sự đóng góp ý kiến của
ban lảnh đạo cấp trên và các bạn đồng nghiệp để sáng kiến
ngày càng tốt hơn.
Tân Hòa, ngày 26
tháng 02 năm 2010
XÁC NHẬN Người
viết
Nguyễn
thị phương
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Phương pháp tổ chức hoạt động làm quen với tác phẩm
văn học.
- Phương pháp dạy trẻ học nói như thế nào
Tác giả Kha – Hai – Nơ – Đích. NXBGD 1990.
- Chương trình chăm sóc giáo dục trẻ từ 3-5 tuổi.
- Bồi dưỡng thường xuyên
- Phương pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ qua bộ môn
LQVH.
- WWW. Mầm non. Com.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 23_083.pdf