Đề tài Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng mô hình tổ chức và quản lý điện nông thôn tỉnh Lào Cai

h¹ thÕ ®Õn c¸c trôc chÝnh, c¸c nh¸nh rÏ, d©y nèi c«ng t¬, gi¶i phãng toµn bé hµnh lang l­íi ®iÖn. Chi ®oµn thanh niªn ®· huy ®éng ®oµn viªn hç trî víi ®éi xung kÝch lµn thªm vµo ngµy thø 7, chñ nhËt. Hµnh lang l­íi ®iÖn toµn x· ®­îc gi¶i to¶, hµng chôc km §Z h¹ thÕ ®­îc b¶o d­ìng, tu bæ,c¸c phô t¶i trªn ®­êng d©y ®­îc tÝnh to¸n l¹i, dßng ®iÖn, ®iÖn ¸p giòa c¸c pha ®­îc c©n b»ng B­íc 2: X¸c dÞnh tæn thÊt c¸c khu vùc cô thÓ: c¸c c«ng t¬ ë tÊt c¸c tn«n trong x· ®· tõ l©u kh«ng ®­îc kiÓm ®Þnh, kh«ng cã hép b¶o vÖ ch¾c ch¾n. C¸c c«ng t¬ nµy ®­îc kiÓm ®Þnh l¹i, nh÷ng c«ng t¬ kh«ng ®¹t yªu cÇu ®­îc thay thÕ. 4.3. HiÖu qu¶ kinh tÕ, x· héi Qua viÖc ngµnh ®iÖn tham gia cïng ®Þa ph­¬ng thùc hiÖn gi¶m gi¸ ®iÖn vµ chuyÓn ®æi m« h×nh qu¶n lý, ®· ®em l¹i lîi Ých to lín vµ cã ý nghÜa VÒ phÝa dÞa ph­¬ng: Nh©n d©n ®­îc h­ëng gi¸ ®iÖn thÊp, trËt tù c«ng b»ng trong sö dông ®iÖn ®­îc thiÕt lËp, ®¶m b¶o vÒ mÆt ph¸p lý sö dông ®iÖn. ChÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng n¾m vµ chØ ®¹o ®­îc c«ng t¸c qu¶n lý vµ kinh doanh b¸n ®iÖn. PhÇn lín c¸c x· do qu¶n lý tèt, ho¹t ®éng kinh doanh cã l·i, v× vËy ®· cã ®iÒu kiÖn ®Çu t­ söa ch÷a th­êng xuyªn, cñng cè l­íi ®iÖn ®¶m b¶o c«ng t¸c vËn hµnh kinh doanh b¸n lÎ ®iÖn æn ®Þnh. T¹o niÒm tin cho quÇn chóng nh©n d©n trong c«ng t¸c kinh doanh b¸n ®iÖn, tÖ n¹n c©u mãc, ¨n c¾p ®iÖn gi¶m, viÖc sö dông ®iÖn ngµy cµng æn ®Þnh, c¸c m« h×nh dÞch vô SXKD sö dông nguån ®iÖn ®­îc më réng, bé mÆt n«ng th«n ngµy cµng khëi s¾c. VÒ phÝa ngµnh ®iÖn: C¸i lín nhÊt lµ mèi quan hÖ gi÷a ngµnh ®iÖn vµ ®Þa ph­¬ng ngµy cµng chÆt chÏ, t¹o ®iÒu kiÖn §iÖn Lùc Lµo Cai nãi riªng vµ ngµnh ®iÖn nãi chung ®¹t ®­îc môc tiªu diÖn khÝ ho¸ n«ng th«n, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, ph¸t triÓn tØnh Lµo Cai S¶n l­îng ®iÖn ngµy cµng gia t¨ng do gi¸ ®iÖn rÎ, viÖc thu nî tiÒn ®iÖn nhanh chãng, c¾t ®iÖn ®Ó ®ßi nî kh«ng cßn xÈy ra. Mô hình HTX dịch vụ điện, HTX dÞch vô tæng hîp và hộ kinh doanh điện đi vào hoạt động kinh doanh từ ®Çu 2004 đến nay đã bước đầu khắc phục được những bất cập, thiếu sót trong quản lý diện nông thôn giai đoạn trước như: đã hình thành được các tổ chức quản lý điện nông thôn có đủ tư cách pháp nhân ký hợp đồng mua điện với Điện lực tỉnh và ký hợp đồng bán điện với các hộ tiêu thụ ràng buộc về trách nhiệm và quyền lợi của bên mua và bên bán; xác định được các nguồn vốn (vốn của xã viên, vốn Nhà nước và các nguồn vốn huy động khác...), giá bán điện đến hộ tiêu thụ điện được thực hiện theo quy định không vượt quá giá trên công tơ; công tác an toàn lưới điện nông thôn đã được thực hiện theo quy định của Bộ Công nghiệp; thực hiện tài chính công khai có hệ thống sổ sách kế toán theo quy định hiện hành; chú trọng công tác dịch vụ, từng bước giảm tổn thất điện năng và bước đầu có kinh phí để cải tạo, nâng cấp, đảm bảo chất lượng điện ổn định. Công tác chuyển đổi mô hình tổ chức quản lý điện nông thôn ở Lào Cai trong thời gian qua đã có chuyển biến rất lớn, tuy nhiên đã bắt đầu bộc lộ những yếu kém cần khắc phục. Đó là hạ tầng kỹ thuật lưới điện nông thôn ở hầu hết các xã còn kém, máy biến áp dung lượng nhỏ, dây dẫn tiết diện nhỏ, bán kính cung cấp điện còn quá dài... nên vẫn còn xảy ra tổn thất điện năng lớn. Trong khi đó HTX chưa tạo được nguồn vốn khấu hao đáng kể để cải tạo, nâng cấp công trình điện. Vì vậy, giá điện vẫn được bán từ 700 đến 1.300đ/kwh. Ở một số nơi mới thực hiện chuyển đổi mô hình quản lý, hạ tầng lưới điện cũ, lạc hậu vẫn chưa được cải tạo chất lượng điện vẫn chưa được đảm bảo và an toàn. Mặt khác, trình độ cán bộ quản lý HTX và công nhân vận hành còn hạn chế, hoạt động của HTX chưa đi vào nền nếp, một số nơi ghi chép sổ sách chưa rõ ràng, rành mạch theo quy định mẫu chung. Để đánh giá hiệu quả kinh tế- xã hội rõ nét hơn, ta có thể thông qua điều tra thực tế. Qua điều tra thực tế ở 06 xã với 20 hộ gia đình: xã Cam Đường, xã Nam Cường, xã Bắc Cường (thuộc thị xã Lào Cai), xã Bản Qua (huyện Bát Xát), xã Phố Lu (huyện Bảo Thắng), xã Sa Pả (huyện Sa Pa), các xã này đều có điện lưới quốc gia, có thể rút ra một số nhận xét sau: Trước năm 2003, đa số người dân cho rằng điện lực Lào Cai trực tiếp quản lý là đảm bảo được lợi ích của người dân nhất( chủ yếu là đảm bảo về giá điện). Có 13/20 phiếu đồng ý với ý kiến này. Mặc dù mô hình trên đã được người dân ủng hộ song chất lượng dịch vụ cũng chưa được đảm bảo, thường xuyên xẩy ra các sự cố mất điện, điện chấp chờn, thời gian mất điện lâu, thậm chí có xã bị mất điện tới hai ngày sau mới có cán bộ đến sửa chữa. Giá bán điện đến từng hộ nông dân vẫn còn tương đối cao.Ví dụ xã Cam Đường, xã Bản Qua giá bán lên tới 900đ/ kwh, vì vậy người dân tiêu thụ điện cho sinh hoạt hàng ngày với sản lượng rất ít < 10 kwh/ tháng. Điều này chứng tỏ mức sống của người dân ở đây còn rất thấp, điện chủ yếu dùng cho mục đích thắp sang, đồ dung sử dụng điện gần như không có.Mặt khác, cũng do thu nhập của họ còn thấp, thu nhập chính là từ sản xuất nông nghiệp giản đơn, còn dưới hình thức tự cung tự cấp, không tạo them thu nhập, vì vậy việc tiêu dùng điện còn rất hạn chế. Nguyên nhân chính dẫn đến việc mô hình trên tỏ ra là tốt nhất nhưng vẫn không đạt hiệu quả mong muốn là vì không có đủ điều kiện về vật chất cũng như nhân sự tới tận các thôn bản, hơn nữa số hộ tiêu dùng điện và sản lượng tiêu thụ điện thấp quá thấp nên việc xây dựng cơ sở và cán bộ là không hợp lý vì như vậy chi phí về lương, các chi phí khác nhiều, sẽ đẩy giá điện lên cao hơn và người phải gánh chịu những chi phí đó không ai khác là người tiêu dùng điện- nhóm người nghèo. Và như vậy, sẽ không khuyến khích được người nghèo sử dụng điện, gây ra một tổn thất phúc lợi xã hội lớn. Tức là, trong khi Nhà nước vẫn phải bù lỗ cho giá bán điện ở nông thôn thì thực tế người nghèo lại không được hưởng lợi ích đó mà phần chênh lệch về giá lại rơi vào tay một số tổ chức, cá nhân cung cấp điện. Điều này dẫn đến tình trạng người nghèo vốn đã nghèo lại càng nghèo hơn vì phải chịu giá điện quá cao, không dám sử dụng điện cho sinh hoạt, sản xuất, nên đời sống vật chất và tinh thần không khá lên được, khó có thể thực hiện được mục tiêu xoá đói, giảm nghèo. Vì vậy, một mô hình tổ chức quản lý điện nông thôn (hình thức phân phối điện đến các hộ gia đình) hợp lý là vô cùng quan trọng, để vừa là động lực giúp người dân tham gia sử dụng điện- hiệu quả về mặt xã hội, vừa đảm bảo mang lại lợi nhuận cho ngành điện- hiệu quả kinh tế. Trước tình hình đó, tháng 08/ 2003 Lào Cai đã thực hiện chuyển đổi mô hình quản lý, tuy vẫn còn nhiều hạn chế song đã mang lại những kết quả nhất định. Nhìn chung, chất lượng điện và dịch vụ cung cấp điện đã được người dân đánh giá là tôt hơn trước kia, nhưng vẫn còn ở mức thấp. Điều quan trọng nhất là giá điện được điều chỉnh cho phù hợp hơn, không còn hiện tượng giá điện quá cao, giá điện ở các xã được điều tra là 700đ/ kwh, hoặc cao hơn một chút không đáng kể. Nhờ vậy, người dân đã yên tâm sử dụng điện sinh hoạt, sản lượng điện tiêu thụ đã tăng lên, một số hộ đã mạnh dạn sử dụng điện cho mục đích kinh doanh sản xuất nhỏ như gia đình bà Ma Thị Lan, xã Bản Qua, huyện Bát Xát đã sử dụng các loại máy xay, sát... phục vụ cho sản xuất nông nghiệp không chỉ cho gia đình bà mà còn đáp ứng nhu cầu cho cả thôn, xã. Vì vậy, đời sống vật chất của gia đình từng bước được cải thiện, gia đình đã mua được quạt điện, ti vi mầu, đài kéo theo đời sống tinh thần của gia đình được và của bà con trong thôn được nâng cao. Đây là một thành tích rất đáng khích lệ, đặc biệt là đối với bà con vùng sâu, vùng xa và nó cũng phần nào chứng minh được rằng các mô hình mà Lào Cai lựa chọn là đúng đắn. Bảng 16 : Sản lượng tiêu thụ điện ở một số xã 2001- 2004 Xã Sản lượng điện bình quân 1 tháng kwh tháng 2001 2002 2003 2004 Xã Nam Cường 15.783 17.420 24.230 30.316 Xã Bắc Cường 13.219 14.618 22.785 29.450 Xã Cam Đường 8.995 10.971 16.550 23.659 Xã Phố Lu 5.773 6.864 10.783 15.431 Xã Sa Pả 454 520 1.150 3.820 Xã Bản Qua 9.124 11.230 17.692 23.472 Nguồn Trích báo cáo công tác điện nông thôn- Điện Lực Lào Cai 2004 Việc chuyển đổi mô hình đã mang lại hiệu quả kinh tế- xã hội không chỉ riêng cho tỉnh Lào Cai mà cho cả ngành điện. Trước kia, Nhà nước vẫn phải bù lỗ giá điện và quy định biểu giá điện theo cách bù chéo giữa các nhóm khách hàng, đây là giải pháp ưu việt của Nhà nước nhằm hỗ trợ cho nhóm người nghèo trong xã hội, đảm bảo nhu cầu sử dụng điện tối thiểu cho những người có thu nhập thấp và nông dân, thực hiện xoá đói giảm nghèo. Nhưng Nhà nước cũng không thể kéo dài việc bù chéo được vì sẽ tạo tín hiệu giả về cung và cầu, gây bất lợi cho các khách hàng (đặc biệt là khách hàng sản xuất kinh doanh, mà các khách hàng này lại có vai trò quan trọng đối với lợi nhuận của ngành điện, và nền kinh tế của đất nước). Họ đang phải chịu mức giá cao hơn để bù cho các nhóm khách hàng thuộc diện chính sách trên, làm ảnh hưởng xấu đến tài chính của doanh nghiệp và không thu hút được vốn đầu tư vào các lĩnh vực này, trực tiếp làm giảm sự tăng trưởng kinh tế. Thực tế, sau khi chuyển đổi mô hình ở Lào Cai, số hộ và sản lượng điện tiêu dùng ở nông thôn đã tăng lên, đã làm cho doanh thu điện nông thôn tăng lên, các chi phí bất hợp lý cũng giảm xuống. Mặc dù, ngay từ đầu không thể bù đắp được các chi phí đầu tư ban đầu bỏ ra, nhưng nếu các mô hình này hoạt động có hiệu quả thì không những giúp cho công tác xoá đói giảm nghèo được bền vững mà còn giúp ngành điện, Nhà nước thu hồi vốn, bảo đảm tính công bằng cả về kinh tế và xã hội cho mọi đối tượng tiêu dùng điện. Vì vậy, việc đề ra các giải phấp để hoàn thiện, nâng cao chất lượng của các mô hình tổ chức quản lý điện nông thôn là vấn đề cấp bách hiện nay không chỉ đối với tỉnh Lào Cai mà còn là trách nhiệm của toàn nghành điện. 5. Bµi häc kinh nghiÖm tõ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi Qua viÖc t×m hiÓu qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi m« h×nh tæ chøc cña mét sè tØnh: Qu¶ng Ninh, Thanh Ho¸, Hµ tÜnh vµ tõ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi, §iÖn lùc lµo Cai ®· rót ra mét sè kinh nghiÖm: Cã sù chØ ®¹o kiªn quyÕt, trùc tiÕp, cô thÓ cña §¶ng Uû, gi¸m ®èc ®iÖn lùc Lµo Cai, ®· t¹o mäi ®iÒu kiÖn vÒ ph¸p lý chuyªn m«n, c¬ së vËt chÊt cho ®Þa ph­¬ng, cho chi nh¸nh ®iÖn ®Ó ®¬n vÞ hoµn thµnh nhiÖm vô ®­îc giao. Cã sù l·nh ®¹o trùc tiÕp tõ huyÖn uû, UBND huyÖn. Chi nh¸nh ®iÖn ph¶i tham m­u chÝnh x¸ cho huyÖn uû, UBND huyÖn ®Ò ra chñ tr­¬ng ®óng ®¾n, hîp lßng d©n, ra nh÷ng quyÕt ®Þnh chØ ®¹o kÞp thêi, cã hiÖu qu¶ cho chÝnh quyÒn cÊp x·, chØ ®¹o c¸c phßng ban, chøc n¨ng thùc hiÖn kiªn quyÕt vµ cã hiÖu qu¶ ch­¬ng tr×nh ®· ®Ò ra. Ph¶i tuyªn truyÒn vËn ®éng nh©n d©n, ®Æc biÖt lµ ph¶i x©y dùng ®­îc m« h×nh ®iÓm ®Ó chøng minh ®­îc lîi Ých cña viÖc tæ chøc l¹i m« h×nh kinh doanh b¸n ®iÖn ë n«ng th«n. C¸n bé c«ng nh©n viªn chi nh¸nh ph¶i nç lùc hÕt søc m×nh, ph¶i th«ng c¶m s©u s¾c víi ®êi sèng nh©n d©n ®Þa ph­¬ng. Thu nhËp tõ n«ng nghiÖp th× thÊp trong lóc gi¸ ®iÖn cao, v× vËy ngoµi viÖc qu¶n lý kinh doanh ®iÖn n¨ng lµ chÝnh kh«ng thÓ coi nhÑ c«ng t¸c hç trî ®Þa ph­¬ng trong qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n. §iÒu quan träng lµ tõ cÊp ®¶ng uû, chÝnh quyÒn x· ph¶i cã sù thèng nhÊt, quyÕt t©m cao ®é, kiªn quyÕt thùc hiÖn môc tiªu ®Ò ra v× lîi Ých cña nh©n d©n. Ch­¬ng III: Ph­¬ng h­íng vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng m« h×nh tæ chøc qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n Lµo Cai I. Môc tiªu c«ng cuéc ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015 1. Môc tiªu Môc tiªu ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n ®­îc ChÝnh Phñ vµ EVN ®­a ra tíi n¨m 2015 lµ cÊp ®iÖn l­íi ®Õn 100% sè x· ë ®Êt liÒn. Riªng nhi÷ng ®Þa h×nh ë nh÷ng n¬I kh«ng cho phÐp cÊp ®iÖn th× ph¶i ®­îc ®iÖn khÝ ho¸ b»ng nhiÒu d¹ng n¨ng l­îng kh¸c nh­ diesel, thuû ®iÖn t¹i chç, dÞch vô, n¨ng l­îng mÆt trêi. PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2015 c¶ n­íc ®¹t ®­îc tû lÖ 98% sè hé n«ng d©n ®­îc sö dông ®iÖn l­íi. Theo tÝnh to¸n cña ViÖn n¨ng l­îng, ®Ó thùc hiÖn ®­îc môc tiªu trªn cÇn ph¶i ®Çu t­ 4,2 tû USD, ®©y lµ mét sè vèn lín. NÕu kh«ng cã sù ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch Nhµ N­íc còng nh­ c¸c chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p tµi chÝnh hç trî kh¸c vµ kh«ng cã kÕ ho¹ch ®óng ®¾n th× khã cã kh¶ n¨ng hoµn thµnh ®­îc môc tiªu. 2. C¸c giai ®o¹n thùc hiÖn môc tiªu V× ch­¬ng tr×nh ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n ®ßi hái mét khèi l­îng vèn rÊt lín, tiªu tèn nhiÒu nguån lùc, cã sù liªn kÕt chÆt chÏ cña c¸c bé, ban ngµnh kh¸c cã liªn quan nªn cÇn chia ch­¬ng tr×nh ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n ra lµm nhiÒu giai ®o¹n. Cã nh­ vËy míi ®¶m b¶o tÝnh kh¶ thi cña ch­¬ng tr×nh. §èi víi ch­¬ng tr×nh ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n ë ViÖt Nam, c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm khu vùc n«ng th«n ViÖt Nam còng nh­ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc trong nh÷ng n¨m s¾p tíi. Cã thÓ chia thµnh hai giai ®o¹n víi thêi gian, khèi l­îng vµ môc tiªu ph¶i ®¹t ®­îc nh­ sau: 2.1. Giai ®o¹n 2001 – 2010 TiÕn hµnh viÖc cÊp ®iÖn tíi toµn bé 1.045 côm x· cña khu vùc miÒn nói víi môc tiªu cÊp ®iÖn cho 50% sè hé d©n cña côm x·. §Çu t­ n©ng cÊp c¶i t¹o c¸c l­íi ®iÖn cò kÐm chÊt l­îng ë c¸c x· thuéc khu vùc ®ång b»ng ®Ó ®¶m b¶o cho c«ng t¸c qu¶n lý kinh doanh b¸n ®iÖn, ®ång thêi ®èi víi c¸c x· mµ tû lÖ sè hé n«ng d©n sö dông ®iÖn ®¹t 90% trë lªn. T¹i nh÷ng x· miÒn nói ®· cã ®iÖn th× tiÕn hµnh n©ng cÊp l­íi ®iÖn ®Ó ®¶m b¶o c«ng t¸c qu¶n lý kinh doanh ®iÖn n¨ng, nh÷ng x· mµ tû lÖ sè hé d©n sö dông ®iÖn thÊp th× ®Çu t­ më réng ®iÖn ®Ó t¨ng sè hé sö dông ®iÖn lªn trªn 60%. 2.2. Giai ®o¹n 2010 – 2015. Hoµn thµnh toµn bé ch­¬ng tr×nh ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n víi môc tiªu: CÊp ®iÖn l­íi ®Õn 100% sè x· ë ®Êt liÒn mµ cã thÓ kÐo ®­îc ®iÖn l­íi, ë nh÷ng x· do ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh kh«ng cho phÐp cÊp ®iÖn l­íi th× còng ph¶i ®iÖn khÝ ho¸ b»ng c¸c d¹ng n¨ng l­îng kh¸c, ®¶m b¶o cho 95% sè hé n«ng d©n trªn toµn quèc sö dông ®iÖn. Nh­ vËy, ®Ó hoµn thµnh ®­îc ch­¬ng tr×nh ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n, ngoµi viÖc ph¸t triÓn l­íi ®iÖn quèc gia ®Õn tÊt c¶ c¸c x· trong toµn quèc cßn ph¶i chó ý ®Õn ph¸t triÓn vµ sö dông c¸c nguån ®iÖn t¹i chç nh­ diesel, thuû ®iÖn nhá hoÆc c¸c d¹ng n¨ng l­îng kh¸c nh­ n¨ng l­îng mÆt trêi, n¨ng l­îng t¸i t¹o cã nh­ vËy míi cã thÓ ®¹t ®­îc môc tiªu ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n ®· ®Ò ra. 3. KÕ ho¹ch ph¸t triÓn l­íi ®iÖn n«ng th«n ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010. B¶ng17: HiÖn tr¹ng vµ dù kiÕn cÊp ®iÖn n¨m 2010 §¬n vÞ: triÖu hé Tæng sè hé n¨m 2000 Sè hé cã ®iÖn n¨m 2000 Tû lÖ % Tæng sè hé n¨m 2010 Sè hé cã ®iÖn n¨m 2010 Tû lÖ % MiÒn B¾c 6,80 5,45 80 8,04 7,48 93 MiÒn Nam 2,09 1,35 65 2,48 2,18 88 MiÒn Trung 3,95 2,15 54 4,67 4,06 87 Tæng céng 12,84 8,95 69,7 15,19 13,72 90 Nguån: Tæng s¬ ®å ph¸t triÓn ®iÖn lùc ViÖt Nam 2001 - 2010 * Néi dung kÕ ho¹ch X©y dùng míi l­íi ®iÖn 110 KV vµ l­íi ph©n phèi ®Ó cÊp ®iÖn cho kho¶ng 700-800 x· kh«ng cã kh¶ n¨ng ®­îc cÊp ®iÖn tõ l­íi hiÖn cã . Më réng l­íi ®iÖn ®Ó cung cÊp cho 1500- 1600 x· n»m trong vïng l­íi ®iÖn cßn kh¶ n¨ng cung cÊp. §èi víi c¸c x· ®· nèi víi l­íi ®iÖn quèc gia, cÇn më réng l­íi ®iÖn ®Ó t¨ng sè hé nèi ®iÖn ë c¸c x· nµy. Vèn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn ®iÖn n«ng th«n KÕ ho¹ch ®Çu t­ cho ph¸t triÓn ®iÖn n«ng th«n theo c¸c giai ®o¹n cho 10 n¨m tíi ®­îc tr×nh bµy trong b¶ng sau: B¶ng 18: KÕ ho¹ch ®Çu t­ cho ph¸t triÓn ®iÖn n«ng th«n ViÖt Nam §¬n vÞ: TriÖu USD H¹ng môc Vèn ®Çu t­ 2000 2001 2002 2003 2004 2005-2010 C¶i t¹o c¸c x· ®· cã ®iÖn 1003 86 186 186 186 186 173 §­a ®iÖn vÒ x· tõ ®iÖn l­íi 1218 33 152 139 139 139 616 C¸c x· cÊp ®iÖn nguån ®éc lËp 40 4 4 4 4 4 20 Tæng vèn ®Çu t­ 2261 123 342 329 329 329 809 (Nguån: Vô tæng hîp - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­) Theo b¶ng trªn, ta thÊy: tæng vèn ®Çu t­ bao gåm 2.261 triÖu USD cho 10 n¨m víi 1.452 triÖu USD cho 5 n¨m ®Çu vµ 809 triÖu USD cho 5 n¨m tiÕp theo. Theo kÕ ho¹ch nµy, cßn kho¶ng 400-450 x· kh«ng cã ®iÖn l­íi ®iÖn quèc gia. §èi víi c¸c x· nµy, sÏ sö dông hÖ thèng nguån cÊp ®iÖn ®éc lËp nh­ c¸c nguån thuû ®iÖn nhá phèi hîp víi n¨ng l­îng mÆt trêi hoÆc n¨ng l­îng giã. Gi¸ ®iÖn b¸n bu«n vµ b¸n lÎ Gi¸ trÇn hiÖn hµnh hiÖn nay ®· quy ®Þnh ë møc 700®/KWh. Gi¸ trÇn b¸n lÎ ®­îc ®iÒu chØnh ®Ó duy tr× t×nh tr¹ng tµi chÝnh ë møc cã thÓ chÊp nhËn ®­îc. §èi víi gi¸ ®iÖn b¸n bu«n vµ b¸n lÎ, cã thÓ ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ sau: Thø nhÊt, gi¸ ®iÖn b¸n lÎ trung b×nh cÇn ph¶i ®­a lªn møc chi phÝ cËn biªn dµi h¹n ­íc tÝnh lµ 8cents/KWh vµ ®¶m b¶o tû lÖ tù cã cho ®Çu t­ lµ 30% nh­ ChÝnh phñ ®· cam kÕt víi Ng©n hµng ThÕ giíi vµ Ng©n hµng Ph¸t triÓn ch©u ¸. §Ó ®¹t ®­îc nh÷ng møc nµy, ChÝnh phñ ph¶i xem xÐt thay ®æi c¸c biÓu gi¸ ®iÖn sinh ho¹t vµ t¨ng gi¸ ë nh÷ng bËc thang cao. Gi¸ ®iÖn c«ng nghiÖp cÇn ph¶i ®­îc söa ®æi. Thø hai, cÇn ph¶i hîp lý ho¸ gi¸ ®iÖn b¸n bu«n ®Ó khuyÕn khÝch hiÖu qu¶ cña c¸c c«ng ty ph©n phèi. II. Quy ho¹ch ph¸t triÓn l­íi ®iÖn Lµo Cai ®Õn n¨m 2010 1. Dù b¸o nhu cÇu tiªu thô ®iÖn. Trªn c¬ së l­îng ®iÖn tiªu thô trong thêi gian qua vµ nh÷ng môc tiªu quy ho¹ch vÒ ph¸t triÓn m¹ng l­íi ®iÖn cña c¶ n­íc nãi chung, trong thêi gian tíi nhu cÇu tiªu thô ®iÖn cña tØnh Lµo Cai ®­îc dù b¸o nh­ sau: B¶ng 19: Dù b¸o nhu cÇu tiªu thô ®iÖn n¨ng toµn tØnh Lµo Cai ®Õn 2010 C¸c chØ tiªu §¬n vÞ 2005 2010 C«ng suÊt tiªu thô cùc ®¹i MW 60 80 §iÖn n¨ng tiªu thô TriÖu kwh 180 268 §iÖn tiªu thô/ng­êi Kwh/ng­êi 260 350 Nguån: Quy ho¹ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp Lµo Cai- Së KH-§T Lµo Cai 2. C¸c nguån cung cÊp ®iÖn 2.1. Ph¸t triÓn thuû lîi TØnh Lµo Cai cã tiÒm n¨ng thuû ®iÖn kh¸ lín do 3 hÖ thèng s«ng Ch¶y, s«ng Thao, vµ s«ng NËm Mu t¹o nªn. Tæng tiÒm n¨ng thuû ®iÖn ®­îc ®¸nh gi¸ vµo kho¶ng 1,865 MW. Trong ®ã l­u vùc s«ng Thao 1,351 MW , s«ng Ch¶y 310 MW, s«ng NËm Mu 204 MW . Cã 17 ®Þa ®iÓm cã thÓ x©y dùng thuû ®iÖn c«ng suÊt tõ 20 ®Õn 1.000 KW vµ h¬n 800 c«ng tr×nh cã c«ng suÊt d­íi 20 KW. §Õn th¸ng 8/1993 ®· x©y dùng 58 c«ng tr×nh thuû ®iÖn nhá víi tæng c«ng suÊt 2.397 KW . C«ng tr×nh thuû ®iÖn Cèc San ®­îc x©y dùng víi qui m« 3.600 KW nh­ng míi l¾p m¸y 1.200 KW . Ngoµi ra ®· x©y dùng 5 c«ng tr×nh tõ 50 ®Õn 100 KW , 16 c«ng tr×nh tõ 10 ®Õn 50 KW vµ 36 c«ng tr×nh tõ 5 ®Õn 8 KW. HiÖn nay c¸c c«ng tr×nh thuû ®iÖn nµy ®· ®Òu xuèng cÊp nghiªm träng . HÖ thèng chøa n­íc kªnh dÉn bÞ sôp lë , båi l¾ng , thiÕt bÞ m¸y mãc bÞ h­ háng . V× vËy ®Õn nay chØ cßn 5 tr¹m ®ang ho¹t ®éng. §¸ng chó ý cã 4 tr¹m thuû ®iÖn ®ang ho¹t ®éng tèt lµ : - Tr¹m thuû ®iÖn Nµ Kh»m x· M­êng Than , huyÖn Than Uyªn gåm 2 tæ m¸y 150 KW , ®ang cßn cÊp ®iÖn cho x· M­êng Than vµ thÞ trÊn Than Uyªn - Tr¹m thuû ®iÖn Hµm Rång thÞ trÊn M­êng Kh­¬ng cã c«ng suÊt 80 KW - Tr¹m thuû ®iÖn C¸t C¸t x· San Hån huyÖn Sa Pa cã c«ng suÊt 30 KW - Tr¹m thuû ®iÖn DÒnh S¸ng huyÖn B¸t X¸t cã c«ng suÊt 20 KW §Æc biÖt tr¹m thuû ®iÖn Cèc San ®· bÞ ph¸ háng phÇn nhµ m¸y vµ ®­êng «ng ¸p lùc. HÖ thèng ®Ëp vµ kªnh dÉn n­íc cßn tèt. V× vËy cÇn ®Çu t­ kh«i phôc tr¹m thuû ®iÖn Cèc San víi c«ng suÊt 3.600 KW ( gåm 3 tæ m¸y ). Tr­íc ®©y cã mét sè nghiªn cøu ®Ò xuÊt viÖc x©y dùng hÖ thèng thuû ®iÖn Cèc San – Chu Linh víi hai cÊp Cèc San 33MW vµ Chu Linh 44 MW. Song t×nh h×nh ph¸ rõng trong thêi gian qua ®· lµm cho kh¶ n¨ng sinh thuû vµo mïa kh« kh«ng ®¶m b¶o cho hai nhµ m¸y thuû ®iÖn Cèc San vµ Chu Linh ho¹t ®éng. Ph­¬ng ¸n nµy chØ cã thÓ ®­îc thùc hiÖn khi kh«i phôc ®­îc diÖn tÝch rõng ®¶m b¶o kh¶ n¨ng sinh thuû cho hai nhµ m¸y ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. HiÖn nay tæng c«ng ty ®iÖn lùc ViÖt Nam ®ang kh¶o s¸t thiÕt kÕ c«ng tr×nh thuû ®iÖn trªn s«ng Ch¶y thuéc huyÖn B¶o Yªn cã c«ng suÊt dù kiÕn 90 MW. Trªn hÖ thèng s«ng NËm Mu sÏ x©y dùng nhµ m¸y thuû ®iÖn Huéi Qu¶ng cã c«ng suÊt trªn 500 MW vµo giai ®o¹n 2019-2020. NhiÒu x· cña tØnh Lào Cai khã cã thÓ ®­a l­íi ®iÖn quèc gia ®Õn do ®Þa h×nh phøc t¹p, vèn ®Çu t­ lín. V× vËy viÖc ph¸t triÓn thuû ®iÖn nhá vµ thuû ®iÖn cùc nhá cho c¸c x· nµy lµ ph­¬ng ¸n tèi ­u. Trong giai ®o¹n dÕn 2010, Tæng s¬ ®å ph¸t triÓn ®iÖn quèc gia kh«ng dù kiÕn viÖc x©y dùng c¸c tr¹m thuû ®iÖn Cèc San vµ thuû ®iÖn ®Çu nguån s«ng Ch¶y. Do ®ã viÖc x©y dùng c¸c nhµ m¸y nµy b»ng nguån vèn ®Çu t­ cña nhµ n­íc lµ ®iÒu kh«ng co hiÖn thùc trong giai ®o¹n nµy . Tuy nhiªn trong giai ®o¹n ®Õn 2005 , gi¸ ®iÖn l­íi quèc gia ®ang cã xu thÕ t¨ng dÇn ®Ó ®¹t møc 7 cent/ kwh. Víi møc gi¸ nµy, nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp tiªu hao nhiÒu ®iÖn n¨ng nh­ ngµnh c«ng nhiÖp nÆng , c«ng nghiÖp khai th¸c vµ chÕ biÕn kho¸ng s¶n, c«ng nghiÖp ho¸ chÊt sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong viÖc ph¸t triÓn. Chi phÝ ®iÖn trong gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ t¨ng cao, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trong bèi c¶nh c¹nh tranh ngµy cµng quyÕt liÖt mét khi ViÖt Nam tham gia vµo AFTA vµ WTO, sÏ trë nªn khã kh¨n h¬n nhiÒu. Trong khi ®ã ®Ó ®¶m b¶o tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ , nh»m tr¸nh tôt hËu so víi c¶ n­íc trong giai ®o¹n dÕn 2010 Lµo Cai cÇn khuyÕn khÝch ph¸t triÓn m¹nh c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nµy. NÕu nh­ ®­îc hç trî thªm b»ng nguån vèn thuû ®iÖn ë ®Þa ph­¬ng cã gi¸ vµo kho¶ng 2,5 đÕn 3 cent /kwh, thÊp h¬n nhiÒu gi¸ ®iÖn l­íi quèc gia th× ch¾c ch¾n viÖc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp nµy sÏ cã nhiÒu thuËn lîi h¬n vµ ®Õn l­ît m×nh, khi ®i vµo s¶n xuÊt, c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nµy sÏ kÝch thÝch dÕn c¸c ngµnh KTXH kh¸c Lµo Cai ph¸t triÓn theo. §Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng trªn , cÇn ­u tiªn ®Æc biÖt cho viÖc phôc håi vµ x©y dùng hai nhµ m¸y thuû ®iÖn Cèc San vµ ®Çu nguån s«ng Ch¶y trong giai ®o¹n 2000-2010 theo ph­¬ng thøc BOT ®Ó khuyÕn khÝch huy ®éng vèn ®Çu t­ tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh . Dù kiÕn giai ®o¹n dÕn 2005 ®­a vµo vËn hµnh thuû ®iÖn Cèc San c«ng suÊt 3600 KW (vèn ®Çu t­ dù kiÕn kho¶ng 30 tû ®ång) vµ ®Õn 2009-2010 ®­a vµo sö dông thuû ®iÖn ®Çu nguån s«ng Ch¶y c«ng suÊt 70-90 MW (vèn ®Çu t­ dù kiÕn 972 tû ®ång). §ång thêi cÇn x©y dùng c¬ chÕ ph©n phèi ®iÖn vËn hµnh lÊy tõ nguån thuû ®iÖn BOT gi¸ thÊp, ®iÖn dù phßng , ®iÖn bæ sung lÊy tõ l­íi ®iÖn quèc gia. MÆt kh¸c cÇn ®iÒu tra, x¸c minh kh¶ n¨ng nhËp khÈu ®iÖn tõ Trung Quèc. NÕu nh­ gi¸ nhËp khÈu ®iÖn tõ Trung Quèc rÎ h¬n gi¸ ®iÖn l­íi quèc gia, cÇn kiÕn nghÞ c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ N­íc cho phÐp nhËp khÈu ®iÖn tõ Trung Quèc nh­ mét chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c trªn ®Þa bµn miền nói. 2.2. Ph¸t triÓn l­íi ®iÖn * §­êng d©y vµ tr¹m 22KV Theo ®Þnh h­íng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®iÖn lùc cña c¶ n­íc ®Õn n¨m 2010, dù kiÕn ®Õn n¨m 2010 mçi tØnh cã Ýt nhÊt mét tr¹m biÕn ¸p 22 kVvíi c«ng suÊt tèi thiÓu 63 MVA. §Ó phôc vô cho viÖc khai th¸c, chÕ biÕn apatit, luyÖn ®ång vµ s¶n xuÊt ph©n bãn .. ë T»ng Loáng còng nh­ ®Ó phôc vô cho c¸c ngµnh kinh tÕ x· héi kh¸c cña Lµo Cai, trong giai ®o¹n 2005 -2010 x©y dùng t¹i khu vùc T»ng Loáng thuéc huyÖn B¶o Th¾ng mét tr¹m biÕn ¸p 220 KV cã c«ng suÊt 125 MVA víi chiÒu dµi ®­êng d©y 220 KV lµ 125 km . Vèn ®Çu t­ 270 tû ®ång. * §­êng d©y vµ tr¹m 110 KV §Ó phôc vô cho yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña hai khu vùc thÞ x· Lao Cai vµ thÞ x· Cam §­êng (dù kiÕn thµnh phè Lao Cai ) . ë ®©y sÏ xuÊt hiÖn nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. §ång thêi ®Ó ®¶m b¶o cÊp ®iÖn tèt chokhu lÞch nghØ m¸t Sa Pa, cho vïng trång vµ chÕ biÕn chÌ Than Uyªn vµ cho huyÖn M­êng Kh­¬ng , cÇn x©y dùng tram 110 KV cã c«ng suÊt 2 +25 MVA t¹i thÞ x· Lao Cai . ChiÒu dµi ®­êng d©y 110 KV hai m¹ch lÊy tõ tr¹m 220 KV T»ng Loáng lªn thÞ x· Lµo Cai dµi 40 km, thêi gian thùc hiªn tõ 2001 -2003 . Vèn ®Çu t­ 50 tû ®ång. Khi má ®ång Sinh QuyÒn huyÖn B¸t X¸t ®­îc tæ chøc khai th¸c víi qui m« lín, quÆng ®èng sÏ ®­îc tuyÓn ngay t¹i má, th× má ®ång Sinh QuyÓn cÇn mét l­îng ®iÖn lín tõ 10 ®Õn 12 MW. Do ®ã trong giai ®o¹n 2001-2004 cÇn ph¶i x©y dùng ®­êng d©y 110 KV mét m¹ch dµi 25 km tõ tr¹m 110 KV thÞ x· Lµo Cai ®Õn má Sinh QuyÓn thuéc x· Quang Kim huyÖn B¸t X¸t . Tr¹m biÕn ¸p 110 KV Sinh QuyÓn cã c«ng suÊt 16 MVA. Vèn ®Çu t­ 32 tû ®ång, hoÆc bæ sung thªm ®­êng d©y vµ tr¹m 35 KV dù phßng thªm cho ®­êng d©y hiÖn cã. * Ph¸t triÓn l­íi ®iÖn ph©n phèi §Õn th¸ng 5 n¨m 2000 tØnh Lµo Cai cã 11/11 huyÖn, thÞ trÊn víi 67/180 x· cã ®iÖn l­íi quèc gia. Ngoµi ra cã 7 x· kÐo ®­êng d©y 35 _10 KV vµ l¾p ®Æt tr¹m biÕn ¸p h¹ thÕ, nh­ng ch­a kÐo ®­êng d©y h¹ thÕ. Toµn tØnh Lµo Cai cã kho¶ng 10.300 hé sö dông ®iÖn tõ nguån thuû ®iÖn nhá vµ cùc nhá. Nh­ vËy ®Õn n¨m 2000 tØnh Lµo Cai míi thùc hiÖn ®­îc 100% huyÖn, 37,2 % x·, v­ît 7,2% so víi nghÞ quyÕt cña §H§B , 20 % hé ë n«ng th«n ®­îc dïng ®iÖn l­íi quèc gia vµ kho¶ng 10 % hé dïng ®iÖn thuû ®iÖn nhá vµ cùc nhá. §Ó thùc hiÖn chñ tr­¬ng ®iÖn khÝ ho¸ cña ChÝnh phñ, trong thêi gian tíi ë Lµo Cai cÇn cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn m¹nh trong viÖc x©y dùng l­íi ®iÖn ph©n phèi. Cô thÓ: Giai ®o¹n 2000- 2005 - Tõ n¨m 2000-2002 b»ng nguån vèn vay cña ng©n hµng thÕ giíi (WB) x©y dùng l­íi ®iÖn cho 32 x· trong ®ã cã 4 x· ®· cã ®iÖn nh­ng tØ lÖ thÊp 20-30 % ( x· Th¸i Niªn huyÖn B¶o Th¾ng, x· L­¬ng S¬n , Long Kh¸nh , ViÖt TiÕn huyÖn B¶o Yªn ) Qui m« c«ng tr×nh 32 x· gåm : 111 tr¹m 35/ 40 KV víi tæng dugn l­îng 7.865,5 KVA , 310 km ®­êng d©y, 367 km ®­êng d©y 0,4 KV víi 11.868 hé cã ®iÖn . Tõ n¨m 2002 -2010 sÏ ph¸t triÓn thªm 4.326 hé cã ®iÖn . Vèn ®Çu t­ 129,4 tû ®ång. - ViÖc ®Çu t­ cho l­íi ®iÖn ë c¸c x· trong thêi gian võa qua nÆng vÒ tËp trung ®Çu t­ cho kh©u truyÒn t¶i, ch­a chó ý phèi hîp víi kh©u ph©n phèi tiªu thô ®iÖn, ®· lµm gi¶m hiÖu qu¶ kinh tÕ, x· héi NhiÒu x· tû lÖ c¸c hé ®­îc sö dông ®iÖn qu¸ thÊp. V× vËy trong giai ®o¹n 2000-2002 cÇn nhanh chãng n©ng sè l­îng c¸c hé sö dông ¬ n«ng th«ng lªn møc 60-70 %. §ång thêi trong giai ®o¹n nµy cÇn tiÕp tôc ®Çu t­ l­íi ®iÖn ph©n phèi cÊp ®iÖn cho nh©n d©n cña 7 x· võa qua ch­a kÐo l­íi h¹ thÕ. Vèn ®Çu t­ dù kiÕn kho¶ng 66, 8 tû ®ång. - Tõ 2001-2005 mçi n¨m ®Çu t­ x©y dùng l­íi ®iÖn cho 10 x·, th× ®Õn n¨m 2005 sÏ hoµn thµnh ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n theo quyÕt ®Þnh cña ChÝnh phñ. Khèi l­îng ®Çu t­ : 1890 tr¹m biÕn ¸p cã tæng dung l­îng 13,000 KVA, 500 km ®­êng d©y 35 KV , 600 km ®­êng d©y 0,4 KV cÊp ®iÖn cho 14.100 hé Vèn ®Çu t­ cho 51 x· lµ 206 tû ®ång ( trong 5 n¨m ). Giai ®o¹n 2006-2010: TiÕp tôc më réng thªm c¸c hé tiªu thô ®iÖn trong khu vùc cã l­íi ®iÖn ®Çu t­ n¨m 2000-2005 vÒ tr­íc . Toµn tØnh Lµo Cai cã kho¶ng 30 x· khã cã ®iÒu kiÖn sö dông ®iÖn tõ nguån ®iÖn l­íi quèc gia vµ mét trong c¸c x· ®· cã ®iÖn l­íi, nh­ng gÆp khã kh¨n kh«ng thÓ dïng ®iÖn l­íi ®­îc. CÇn ®Çu t­ kh«i phôc vµ x©y dùng míi c¸c tr¹m thuû ®iÖn nhr tõ 5 ®Õn 100 KW ®Ó cÊp ®iÖn cho d©n ë c¸c x· nµy. Nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn sö dông nh­ng thuû ®iÖn nhá vµ cùc nhá th× cÇn gióp ®ì d©n ®Çu t­, qu¶n lý sö dông an toµn. HiÖn nay do kh«ng cã ®iÒu kiÖn sö dông ®iÖn l­íi quèc gia hay thuû ®iÖn nhá, cùc nhá, nhiÒu ®Þa ph­¬ng trong n­íc ®· ®Çu t­ sö dông c¸c nguån n¨ng l­îng míi lµ pin mÆt trêi, giã. ë Lào Cai, ®èi víi nh÷ng vïng khã kh¨n còng cã thÓ øng dông c¸c d¹ng n¨ng l­îng nµy vµ cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch hç trî ®Çu t­, h­íng dÉn kiÓm tra kü thuËt, trî gióp c¸c hé d©n c­ ®Çu t­, sö dụng cã hiÖu qu¶, an toµn, l©u dµi pin mÆt trêi vµ ®iÖn giã. Vèn ®Çu t­ cho giai ®o¹n nµy dù kiÕn 350 tû ®ång Tæng hîp vèn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn ®iÖn Giai ®o¹n 2001-2005 2006-2010 Vèn ®Çu t­ ( tû ®ång ) 754 250 Gi¸ trÞ s¶n l­îng ( tû ®ång ) 85,7 127,6 III. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng tÝnh hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n Lµo Cai 1. Gi¶i ph¸p trùc tiÕp 1.1. VÒ phÝa nhµ n­íc. VÒ tæ chøc bé m¸y qu¶n lý ®iÒu hµnh HTX, kh«ng cÇn ban kiÓm so¸t, mµ nªn h×nh thµnh chÕ ®é kiÓm to¸n HTX do huyÖn phô tr¸ch. Lý do lµ hiÖn nay, Ban kiÓm so¸t ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶, chøc n¨ng kh«ng râ rµng, n¨ng lùc cña c¸c c¸n bé ban kiÓm so¸t kÐm, trong c«ng t¸c ®· ®¶y tr¸ch nhiÖm cho ban qu¶n trÞ vµ chñ nhiÖm HTX. V× vËy, luËt HTX nªn ghi râ chøc n¨ng cña ban kiÓm so¸t lµ ph¶i kiÓm tra, gi¸m s¸t ®èi víi c¸c x· viªn v× trong thùc tÕ ®· x¶y ra tr­êng hîp x· viªn chiÕm dông vèn cña HTX, kh«ng thùc hiÖn c¸c cam kÕt trong hîp ®ång kinh tÕ víi HTX. LuËt nªn quy ®Þnh l¹i theo h­íng gi¶m bít thñ tôc ®¨ng ký kinh doanh, më réng ®èi t­îng tham gia HTX. HiÖn nay HTX kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp,nªn khã vay vèn tõ ng©n hµng. V× vËy Nhµ n­íc nªn cã chÝnh s¸ch cho HTX vay vèn víi sè l­îng lín, ®­îc tr¶ chËm ®Ó HTX cã thÓ x©y dùng c¸c dù ¸n ®Çu t­ lín Cã chÝnh s¸ch miÔn gi¶m häc phÝ cho c¸n bé hîp t¸c x· ®­îc cö ®i ®µo t¹o t¹i c¸c tr­êng ®¹i häc vµ nªn më réng c¸c líp ®µo t¹o ng¾n ngµy cho c¸n bé HTX. Nhµ n­íc nªn cho phÐp HTX mua b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm x· héi cho x· viªn. Nhµ n­íc ®Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn ®Çy ®ñ cho nh©n d©n vÒ luËt HTX v× hiÖn nay cßn x¶y ra t×nh tr¹ng x· viªn th¾c m¾c kh«ng ®óng nh­ quy ®Þnh cña luËt. ý thøc cña x· viªn vÉn coi HTX lµ tæ chøc cña Nhµ n­íc, cña chung nh­ thêi kú bao cÊp. T¹o ®iÒu kiÖn cho HTX tiÕp cËn trùc tiÕp víi c¸c ch­¬ng tr×nh quèc gia, v× hiÖn nay ch­a cã c¬ quan nµo chÞu tr¸ch nhiÖm th«ng tin cho HTX vÒ c¸c ch­¬ng tr×nh hç trî cña Nhµ n­íc nªn HTX rÊt khã tiÕp cËn víi c¸c ch­¬ng tr×nh nµy. §Ó n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm ®iÖn, Nhµ n­íc cÇn ph¶i xo¸ bá thÕ ®éc quyÒn trong ngµnh ®iÖn. T¹i nghÞ quyÕt héi nghÞ trung ­¬ng 3 kho¸ XI cña §¶ng nªu râ: Nhµ n­íc chØ gi÷ thÕ ®éc quyÒn ë kh©u truyÒn t¶i ®iÖn cßn kh©u ph¸t ®iÖn vµ ph©n phèi ®iÖn ph¶i khuyÕn khÝch c¹nh tranh, ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u. Gi¶i ph¸p chÝnh ®Ó thùc hiÖn lµ ban hµnh luËt c¹nh tranh. X©y dùng mét luËt c¹nh tranh th«ng tho¸ng sÏ thu hót ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc, h×nh thµnh nhiÒu doanh nghiÖp cung øng vµ ph©n phèi ®iÖn trªn thÞ tr­êng ®iÖn, ng­êi sö dông ®iÖn cã nhiÒu c¬ héi chän lùa nhµ ph©n phèi ®iÖn cho m×nh sao cho ®¶m b¶o lîi Ých cña m×nh nhÊt. Lóc nµy, gi¸ ®iÖn do thÞ tr­êng c¹nh tranh quyÕt ®Þnh, ng­êi nghÌo sÏ d­îc h­ëng gi¸ ®iÖn thÊp h¬n so víi h×nh thøc ®éc quyÒn. V× vËy Nhµ n­íc vµ ngµnh ®iÖn cÇn nhanh chãng ban hµnh vµ hoµn thiÖn luËt c¹nh tranh, x©y dùng thÞ tr­êng ®iÖn. 1.2. §èi víi ngµnh ®iÖn cña tØnh Lµo Cai §èi víi ngµnh ®iÖn: CÇn gióp c¸c ®Þa ph­¬ng x©y dùng dù ¸n ®Ó ®Çu t­ x©y dùng hÖ thèng ®iÖn n«ng th«n tõ ®ã t¹o ra søc tiªu thô ®iÖn n¨ng, t¨ng lîi nhuËn cho HTX ph¸t triÓn. CÇn quy ®Þnh trang phôc cho c¸n bé qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n phï hîp ®Ó tiÖn cho viÖc vËn hµnh l­íi ®iÖn, gióp c¸c HTX trong viÖc ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i. §éi ngò c¸n bé vµ c«ng nh©n qu¶n lý ®iÖn ®¸p øng yªu cÇu trong t×nh h×nh míi. §µo t¹o, båi d­ìng ®éi ngò c«ng nh©n qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n: - Hîp t¸c x· th­êng xuyªn cö ng­êi tËp huÊn, n©ng cao nghiÖp vô cho c«ng nh©n vËn hµnh vÒ néi quy, quy chÕ sö dông ®iÖn, an toµn ®iÖn. - Hµng n¨m tØnh dïng nguån vèn ®µo t¹o ®Ó ®µo t¹o míi ®éi ngò c«ng nh©n qu¶n lý, vËn hµnh l­íi ®iÖn cña x·. §ång thêi ®Þnh kú 2 n¨m mét lÇn båi d­íng kiÕn thøc qu¶n lý, vËn hµnh, kü thuËt an toµn ®iÖn cho ®éi ngò c«ng nh©n ®iÖn cña x· ®¶m b¶o hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ vËn hµnh l­íi ®iÖn Hîp t¸c x· cã hiÖu qu¶, an toµn. KiÓm ®Þnh c«ng t¬: HiÖn nay ®a phÇn chÊt l­îng c«ng t¬ ë c¸c x· kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng do ch­a ®­îc kiÓm ®Þnh hoÆc kiÓm ®Þnh ®· hÕt h¹n. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ l­íi ®iÖn n«ng th«n cÇn ®­îc c¸c cÊp chÝnh quyÒn quan t©m ®Çu t­ cho c«ng t¸c kiÓm ®Þnh c«ng t¬, UBND tØnh cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî b»ng tiÒn cho nh©n d©n kiÓm ®Þnh c«ng t¬.§iÖn lùc Lµo Cai, chi côc tiªu chuÈn ®o l­êng chÊt l­îng thuéc Së Khoa häc C«ng nghÖ – M«i tr­êng cã kÕ ho¹ch kiÓm ®Þnh c«ng t¬ vµ hç trî viÖc kiÓm ®Þnh c«ng t¬ cho c¸c hé gia ®×nh thuéc ®Þa bµn ®Æc biÖt khã kh¨n. H¹ch to¸n kinh tÕ: - §­îc h­íng dÉn sö dông sæ s¸ch ghi chÐp kÕ to¸n 100% sè Hîp t¸c x· - X©y dùng ph­¬ng ¸n gi¸ b¸n ®iÖn hiÖn hµnh ®¶m b¶o lîi nhuËn, cã l­¬ng cña x· viªn vµ cã khÊu hao söa ch÷a l­íi ®iÖn h¹ thÕ. - Sæ s¸ch ghi chÐp do ®iÖn lùc Lµo Cai cÊp. §oµn kiÓm tra liªn ngµnh C«ng nghiÖp – Tµi chÝnh - §iÖn lùc kiÓm tra tÝnh to¸n gi¸ ®iÖn cô thÓ cho tõng x· (Gi¸ ®iÖn trªn ®­êng trôc vµ nh¸nh) ®Ó tr×nh UBND tØnh ra quyÕt ®Þnh gi¸ b¸n ®iÖn cho phï hîp. TØnh cã kÕ ho¹ch ph©n bæ nguån vèn ®Ó ®Çu t­ x©y dùng l­íi ®iÖn h¹ thÕ ë c¸c x· ®· cã tr¹m biÕn ¸p ®Ó cÊp ®iÖn cho nh©n d©n. C¸c ®Þa ph­¬ng cã kÕ ho¹ch ®Çu t­ söa ch÷a, n©ng cÊp l­íi ®iÖn h¹ thÕ ®· qu¸ cò n¸t. 2. Gi¶i ph¸p gi¸n tiÕp 2.1 Gi¶i ph¸p vÒ gi¸ ®iÖn: ë ViÖt Nam, ®iÖn lµ s¶n phÈm mang tÝnh ®éc quyÒn, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh ®iÖn chñ yÕu do Tæng C«ng ty §iÖn Lùc ViÖt Nam thùc hiÖn, gi¸ ®iÖn do ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh ë møc gi¸ chuÈn. Sö dông hÖ thèng gi¸ b¸n ®iÖn linh ho¹t, b¶o ®¶m s¶n xuÊt kinh doanh ®iÖn thùc sù cã l·i ®Ó ngµnh ®iÖn cã tÝch luü, cã thÓ tù trang tr¶i mäi chi phÝ vµ t¸i ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt. BiÓu gi¸ ®iÖn hiÖn hµnh cßn cã mét sè nh­îc ®iÓm nh­: Gi¸ ®iÖn hiÖn hµnh cßn lµ gi¸ ®¬n, ch­a cã biÓu gi¸ hai thµnh phÇn (gi¸ c«ng suÊt vµ gi¸ ®iÖn n¨ng). BiÓu gi¸ cßn ®¬n gi¶n, ch­a ®a d¹ng ®Ó ng­êi tiªu dïng cã thÓ chän ph¹m vi sö dông thÝch øng víi chÕ ®é tiªu thô. Møc gi¸ chªnh lÖch gi¸ gi÷a cao vµ thÊp ®iÓm cßn cã qu¸ Ýt nªn ¸p dông ch­a ®¹t hiÖu qu¶ cao. Cã sù ph©n biÖt gi÷a doanh nghiÖp ViÖt Nam, ng­êi ViÖt Nam vµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, ng­êi n­íc ngoµi. Trong thêi gian tíi, cÇn ph¶i nhanh chãng c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn biÓu gi¸ ®iÖn víi gi¸ ®iÖn hai thµnh phÇn vµ cã sù ®iÒu chØnh møc gi¸ chªnh lÖch gi÷a cao ®iÓm vµ thÊp ®iÓm nh»m khuyÕn khÝch sö dông ®iÖn vµo giê thÊp ®iÓm. Gi¸ ®iÖn b×nh qu©n chóng ta hiÖn nay ®ang ¸p dông thÊp h¬n nhiÒu so víi gi¸ trÞ thùc cña nã, mÆc dï gi¸ b¸n ®iÖn lµ do ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh (trªn c¬ së Tæng C«ng ty §iÖn Lùc ViÖt Nam tr×nh vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc kiÓm tra, thÈm ®Þnh). X©y dùng gi¸ b¸n ®iÖn hîp lý sÏ gãp phÇn x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh §iÖn. §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu ®ã, cÇn thiÕt ph¶i cã sù phèi hîp nhiÒu ngµnh, ®­îc sù ®ång t×nh ñng hé cña nh©n d©n. NÕu chóng ta thËt sù muèn ngµnh ®iÖn cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn v÷ng ch¾c, t¹o tiÒn ®Ò cho c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn ®ång thêi cã ®iÒu kiÖn thanh to¸n nî n­íc ngoµi sau 2005-2010 th× ngµnh ®iÖn cÇn ph¶i c©n ®èi gi¸ ®iÖn sao cho phï hîp víi gi¸ trÞ ®Çu t­. Qu¶ vËy, gi¸ ®iÖn chÝnh lµ nh©n tè thóc ®Èy sù ph¸t triÓn ngµnh ®iÖn hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai ®óng víi chøc n¨ng lµ ®¬n vÞ kinh doanh cã l·i ®Ó hoµn thiÖn. 2.2. Gi¶m tæn thÊt ®iÖn n¨ng. Tæn thÊt ®iÖn n¨ng trong truyÒn t¶i vµ ph©n phèi ®iÖn n¨ng lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ- kü thuËt quan träng trong s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh ®iÖn. Gi¶m tæn thÊt ®iÖn n¨ng mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ rÊt lín cho nÒn kinh tÕ - x· héi, cho ngµnh ®iÖn vµ cho c¸c hé tiªu thô ®iÖn. HiÖn nay mÆc dï ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p gãp phÇn gi¶m tæn thÊt ®iÖn n¨ng, nh­ng t×nh tr¹ng tæn thÊt ®iÖn n¨ng vÉn cßn cao ë §iÖn lùc Lµo Cai vµ nhÊt lµ ë c¸c ®iÖn lùc chi nh¸nh. * ý nghÜa cña viÖc gi¶m tæn thÊt ®iÖn n¨ng: HiÖu sè gi÷a tæng l­îng ®iÖn n¨ng do c¸c nhµ m¸y ®iÖn ph¸t ra víi tæng l­îng ®iÖn n¨ng c¸c hé tiªu thô nhËn ®­îc trong cïng mét kho¶ng thêi gian ®­îc xem lµ tæn thÊt ®iÖn n¨ng trong hÖ thèng truyÒn t¶i. Gi¶m tæn thÊt ®iÖn n¨ng lµ mét vÊn ®Ò cÇn thiÕt kh«ng chØ víi ngµnh §iÖn, kh«ng chØ ®èi víi riªng §iÖn ViÖt Nam mµ ®èi víi ngµnh ®iÖn c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Gi¶m tæn thÊt ®iÖn n¨ng cã mét ý nghÜa to lín ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ ngµnh §iÖn. Ngµnh §iÖn lµ mét ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh s¶n phÈm ®iÖn, nªn muèn tiÕp tôc duy tr× vµ ph¸t triÓn th× ph¶i cã lîi nhuËn ®Ó thùc hiÖn t¸i ®Çu t­ më réng ®Ó ph¸t triÓn. NÕu s¶n phÈm ®iÖn mua vÒ tõ c¸c nhµ m¸y ph¸t ®iÖn bÞ tæn thÊt trong qu¸ tr×nh truyÒn t¶i vµ ph©n phèi th× sÏ kh«ng cã lîi nhuËn cao vµ thËm chÝ cßn bÞ lç. Mét trong nh÷ng yÕu tè cÊu t¹o nªn gi¸ thµnh ®iÖn lµ l­îng ®iÖn tæn thÊt. NÕu ®iÖn tæn thÊt cao th× gi¸ thµnh ®iÖn sÏ cao, do ®ã gi¸ b¸n sÏ cao, theo quy luËt cung - cÇu th× s¶n l­îng tiªu thu ®iÖn sÏ gi¶m, ®iÒu nµy sÏ lµm gi¶m doanh thu vµ cø nh­ vËy sÏ dÉn ®Õn sù thua lç kÐo dµi. Ng­îc l¹i, nÕu tû lÖ tæn thÊt ®iÖn n¨ng thÊp sÏ mang l¹i lîi Ých hÕt søc to lín cho toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi chung vµ ngµnh §iÖn nãi riªng. Theo sè liÖu tÝnh to¸n vµ thèng kª, nÕu gi¶m tæn thÊt ®iÖn n¨ng xuèng 0.5% th× sÏ tiÕt kiÖm ®­îc 25 triÖu KWh, t­¬ng ®­¬ng 1.2 v¹n tÊn nhiªn liÖu tiªu chuÈn kh«ng ph¶i ®èt vµ Ýt nhÊt tiÕt kiÖm ®­îc hµng tr¨m triÖu ®ång cho Nhµ n­íc. Gi¶m tæn thÊt ®iÖn n¨ng tøc lµ gi¶m chi phÝ cho toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn h¹ gi¸ thµnh b¸n ®iÖn cho c¸c hé tiªu dïng ®iÖn, kÝch thÝch tiªu dïng. §èi víi Nhµ n­íc, tæn thÊt ®iÖn n¨ng gi¶m, ngµnh ®iÖn cã lîi nhuËn cao nªn Nhµ n­íc kh«ng ph¶i bï lç, ng©n s¸ch nhµ n­íc ®­îc sö dông ®Ó ®Çu t­ vµo c¸c c«ng viÖc cã Ých kh¸c, t¹o sù ph¸t triÓn cho toµn x· héi. * Gi¶i ph¸p nh»m lµm gi¶m tæn thÊt ®iÖn n¨ng: a. Hoµn thiÖn kÕt cÊu l­íi ®iÖn theo ®óng tiªu chuÈn kinh tÕ- kü thuËt. - Yªu cÇu ®èi víi l­íi ®iÖn. HiÖn nay trªn ®Þa bµn tØnh Lµo Cai, toµn bé l­íi trung ¸p n«ng th«n ®· ®­îc bµn giao cho ®iÖn lùc Lµo Cai qu¶n lý. §Ó gi¶m thiÓu tæn hao ®iÖn n¨ng trªn ®­êng d©y, ®¶m b¶o ®iÖn ¸p cuèi ®­êng d©y, gi¶m gi¸ b¸n lÎ ®iÖn nªn thùc hiÖn c¸c viÖc sau: + L¾p ®Æt bæ sung tr¹m biÕn ¸p cã c«ng suÊt hîp lý ®Ó cung cÊp ®iÖn ®Õn ®iÓm xa nhÊt cña ®­êng trôc 3 pha 4 d©y 0,4kv kh«ng lín h¬n 1,2 kv (theo QuyÕt ®Þnh sè: 57/2000/Q§ - BCN ngµy 25/9/2000 cña Bé C«ng nghiÖp vÒ Quy ®Þnh kü thuËt l­íi ®iÖn n«ng th«n). + N©ng cÊp c¸c ®­êng nh¸nh rÏ 2 pha, 1 pha dµi h¬n 2 km thµnh ®­êng trôc 3 pha ®¶m b¶o chÊt l­îng. - Sè l­îng ®­êng d©y trung ¸p, tr¹m biÕn ¸p cÇn l¾p ®Æt vµ ®­êng d©y h¹ thÕ cÇn n©ng cÊp, kÕ ho¹ch ®iÖn khÝ ho¸ c¸c x· B¶ng 20: §­êng d©y tr¹m biÕn ¸p cÇn l¾p ®Æt. TT Tªn x· huyÖn ChiÒu dµi ®­êng d©y trung ¸p (km) Sè tr¹m biÕn ¸p – c«ng suÊt (kva) ChiÒu dµi ®­êng d©y h¹ thÕ (km) Ghi chó 1 X· xu©n giao huyÖn B¶o Th¾ng 3 3 – 300 7 G§I 2 X· S¬n Hµ huyÖn B¶o Th¾ng 2,2 1 – 50 4 3 X· Phè Lu huyÖn B¶o Th¾ng 2 1 – 75 5 G§I 4 X· Phó NhuËn huyÖn V¨n Bµn 4,5 3 – 300 8 5 X· Vâ Lao huyÖn V¨n Bµn 5,5 3 – 150 7 6 X· V¨n S¬n huyÖn V¨n Bµn 2 1 – 50 3 7 X· Minh T©n huyÖn B¶o Yªn 5 1 – 100 4 8 X· Quang Kim huyÖn B¸t X¸t 1,5 1 – 100 3 Tæng céng 25,7 15 - 1125 41 Trong 8 x· ®· nªu, trong giai ®o¹n ®Çu tiªn ­u tiªn thùc hiÖn t¹i x· cã gi¸ b¸n lÎ ®iÖn cao lµ 2 x·: x· Xu©n Giao, x· Phè Lu huyÖn B¶o Th¾ng (§· ®­îc C«ng ty ®iÖn lùc I ®ång ý), sau ®ã sÏ tiÕp tôc ®Çu t­ c¶i t¹o ®iÖn khÝ ho¸ c¸c x· kh¸c. B¶ng 21 : Nhu cÇu ®Çu t­ c¶i t¹o, n©ng cÊp vµ cÊy thªm tr¹m biÕn ¸p míi. TT Tªn x· tiÕp nhËn Sè tr¹m Dù kiÕn tæng c«ng suÊt cÊp ®iÖn ¸p Dù kiÕn tæng chiÒu dµi ®­êng d©y (km) 1 X· Xu©n Giao – huyÖn B¶o Th¾ng 3 (1*100+2*50) KVA – 35/0,4 kv 3,0 2 X· Phè Lu – huyÖn B¶o Th¾ng 1 75 KVA – 35/0,4 kv 2,0 3 X· Gia Phó – huyÖn B¶o Th¾ng 2 2*50 KVA – 35/0,4 kv 5,0 4 X· Phó NhuËn – huyÖn B¶o Th¾ng 3 3*100 KVA - 35/0,4 kv 4,5 5 X· Quang Kim – huyÖn B¸t X¸t 1 100 KVA - 35/0,4 kv 1,5 6 X· Vâ Lao – huyÖn V¨n Bµn 3 3*50 KVA - 35/0,4 kv 5,5 7 X· V¨n S¬n – huyÖn V¨n Bµn 1 50 KVA - 35/0,4 kv 2,0 8 X· Minh T©n – huyÖn B¶o Yªn 1 100 KVA - 35/0,4 kv 0,5 9 X· S¬n Hµ - huyÖn B¶o Th¾ng 1 50 KVA - 35/0,4 kv 2,2 b. N©ng cao c«ng t¸c qu¶n lý vµ b¶o d­ìng ®­êng d©y. - Qu¶n lý ®­êng d©y truyÒn t¶i. HÖ thèng truyÒn t¶i bao gåm rÊt nhiÒu bé phËn ®a d¹ng nh­: m¸y biÕn ¸p, m¸y c¾t, dao c¸ch ly, tô bï, sø xuyªn, thanh c¸i, c¸p ngÇm.. C¸c bé phËn nµy ®Òu ph¶i chÞu t¸c ®éng cña m«i tr­êng nh­: m­a, b·o, sÐt, tõ vµ nhiÖt.. Ngoµi ra tÊt c¶ c¸c bé phËn ®Òu bÞ l·o ho¸ dÇn theo thêi gian. Do vËy ph¶i cÇn ph¶i kiÓm tra, qu¶n lý vµ b¶o d­ìng ®­êng d©y truyÒn t¶i. Muèn vËy, C«ng ty vµ c¸c ®iÖn lùc chi nh¸nh cÇn tiÕn hµnh theo gi¶i ph¸p sau: + T×m hiÓu vµ kiÓm tra th«ng tin vÒ thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn hay c¸c d÷ liÖu vÒ tµi s¶n ®­êng d©y truyÒn t¶i: M« t¶ c¸c bé phËn: m« t¶ chi tiÕt tõng tuyÕn d©y, c¸c bé phËn cña nã, c¸c chØ tiªu thiÕt kÕ, b¶n vÏ thiÕt kÕ chi tiÕt, tªn nhµ chÕ t¹o hay h·ng thÇu, sè xª ri, n¨m l¾p ®Æt, kh¶ n¨ng cã phô tïng thay thÕ, nÕu c¸c bé phËn ®· tõng ®­îc thay thÕ hoÆc söa ch÷a th× nªu râ thêi gian vµ ph­¬ng ph¸p. Th«ng tin vÒ hµnh lang tuyÕn: chiÒu réng, b¶n ®å ®i tuyÕn, c©y cèi, môc ®Ých sö dông ®Êt, chÊt ®Êt, ®­êng dÉn, nèi ®Êt, ng­êi cã quyÒn sö dông ®Êt, h×nh thøc thuª ®Êt. §iÒu kiÖn m«i tr­êng: ®é cao so víi mÆt biÓn, khÝ hËu, møc ®é sÐt, « nhiÔm, c¸c biÖn ph¸p gi¶m t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng cÇn ¸p dông, c¸c biÖn ph¸p cÇn ¸p dông ®Ó ph¸t quang vµ kiÓm so¸t sù ph¸t triÓn cña c©y cèi. + §¸nh gi¸ c¸c bé phËn cña hÖ thèng truyÒn t¶i: C¸c tiªu chuÈn ¸p dông khi tiÕn hµnh kiÓm tra ®Þnh kú c¸c bé phËn kú h¹n kiÓm tra. KiÓm tra b»ng m¾t vµ kiÓm tra qua ¶nh chôp. ChÈn ®o¸n (ghi nhiÖt ®é mèi nèi, theo dâi ®é rung, chôp X-quang d©y dÉn). LÊy mÉu vµ thö nghiÖm ph¸ huû (sø c¸ch ®iÖn, kÕt cÊu kim lo¹i). ViÖc ph©n tÝch c¸c th«ng tin thu thËp ®­îc cho phÐp x¸c ®Þnh c¸c dÊu hiÖu h­ háng cã thÓ tiÕn hµnh söa ch÷a cÇn thiÕt. + Thùc tÕ vËn hµnh: Thu thËp c¸c sè liÖu vÒ ®­êng d©y vµ c¸c bé phËn cña nã, kÓ tõ khi ®ãng ®iÖn ®­êng d©y, trong ®iÒu kiÖn vËn hµnh b×nh th­êng còng nh­ khi x¶y ra sù cè: lo¹i sù cè, ngµy x¶y ra sù cè, thêi tiÕt, m«i tr­êng (møc ®é « nhiÔm, nhiÖt ®é kh«ng khÝ). Ph©n tÝch c¸c sù cè gióp cho viÖc x¸c ®Þnh nguyªn nh©n sù cè vµ tèc ®é l·o ho¸ ®­îc chÝnh x¸c. + §¸nh gi¸ ®é tin cËy: sau mét sù kiÖn ®Æc biÖt, thay ®æi hÖ thèng hoÆc cã thªm ®­êng d©y míi, ®Þnh kú ®¸nh gi¸ víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh, cÇn tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ ®é tin cËy cña ®­êng d©y vµ hÖ thèng truyÒn t¶i øng ®­îc yªu cÇu ®é tin cËy míi. Ngoµi ra cÇn ®¸nh gi¸ l¹i c¸c t¶i träng thêi tiÕt b»ng nh÷ng ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu hiÖn ®¹i nhÊt trªn c¬ së nh÷ng sè liÖu cËp nhËt nhÊt. §é bÒn cña c¸c bé phËn còng ®­îc ®¸nh gi¸ theo nh÷ng thiÕt kÕ míi nhÊt vµ cã tÝnh tíi møc ®é l·o ho¸ cña c¸c bé phËn. ViÖc thu thËp nµy cho phÐp x¸c ®Þnh ®é tin cËy thùc tÕ cña c¸c bé phËn vµ cña c¸c ®­êng d©y. - B¶o d­ìng ®­êng d©y: §Ó chÊt l­îng ®­êng d©y ®­îc tèt, C«ng ty §iÖn lùc cÇn phæ biÕn tíi c¸c ®iÖn lùc chi nh¸nh ®Ó cïng tiÕn hµnh b¶o d­ìng ®­êng d©y ®iÖn, ®¶m b¶o chÊt l­îng ®­êng d©y ®­îc tèt. C«ng ty cÇn dùa theo c¸c lo¹i b¶o d­ìng sau vµ tiÕn hµnh ¸p dông cho tõng khu vùc phï hîp: + B¶o d­ìng tiªn liÖu: gåm c¸c biÖn ph¸p theo dâi trùc tiÕp nh»m x¸c ®Þnh chÝnh x¸c t×nh tr¹ng cña c¸c bé phËn nh»m dù ®o¸n nh÷ng h­ háng cã thÓ x¶y ra vµ chØ ra nh÷ng bé phËn cÇn ph¶i ®­îc b¶o d­ìng. + B¶o d­ìng dù phßng: Lµ viÖc kiÓm tra ®Þnh kú, theo dâi t×nh tr¹ng thiÕt bÞ vËt liÖu, thay thÕ c¸c bé phËn thiÕt bÞ xung yÕu kh«ng ®Ó chóng bÞ h­ háng. Mét sè c«ng viÖc cã thÓ thùc hiÖn khi c¾t ®iÖn. Båi d­ìng dù phßng ®­îc ®Æc tr­ng bëi ®Þnh kú thùc hiÖn (3 hoÆc 6 th¸ng mét lÇn), thêi gian thùc hiÖn, kho¶n gi¶m doanh thu vµ sè giê lao ®éng. + Söa ch÷a sù cè: bao gåm tÊt c¶ nh÷ng ho¹t ®éng söa ch÷a ngoµi kÕ ho¹ch, ®­îc thùc hiÖn nh»m kh«i phôc ®­êng d©y khi x¶y ra h­ háng mét bé phËn nµo ®ã vµ mÊt kh¶ n¨ng mang dßng ®iÖn. C«ng viÖc bao gåm viÖc chØ ra bé phËn, vÞ trÝ h­ háng, gi¶i quyÕt tr¹m chËp, th¸o vµ thay thÕ bé phËn hoÆc chi tiÕt b»ng phô tïng thay thÕ hoÆc söa ch÷a t¹i hiÖn tr­êng (nh­ viÖc nèi d©y dÉn ®øt b»ng èng nèi hay b»ng nèi Ðp). Söa ch÷a sù cè ®­îc ®Æc tr­ng bëi tÇn suÊt thùc hiÖn, thêi gian thùc hiÖn, kho¶n gi¶m doanh thu vµ sè giê lao ®éng. Th«ng th­êng, söa ch÷a sù cè tèn kÐm vµ mÊt nhiÒu thêi gian h¬n so víi b¶o d­ìng dù phßng nªn cÇn cã mét kÕ ho¹ch b¶o d­ìng nh»m ®¶m b¶o ®é tin cËy víi møc chi phÝ thÊp nhÊt. 2.3. Ph¸t triÓn thªm c¸c d¹ng n¨ng l­îng kh¸c: Tõ nay ®Õn n¨m 2010 cßn mét sè x· chØ cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn ®iÖn l­íi Quèc gia ®Õn mét sè vïng tËp trung d©n, do ®ã cßn nh÷ng th«n b¶n vïng cao, vïng xa khã cã ®iÒu kiÖn kÐo ®iÖn l­íi ®Õn, ph­¬ng ¸n tèi ­u lµ ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c nguån n¨ng l­îng kh¸c nh­: X©y dùng c¸c tr¹m thuû ®iÖn nhá víi c«ng suÊt 10kw – 50kw, dµn pin mÆt trêi, sö dông søc giã, thuû ®iÖn miniNh÷ng tr¹m thuû ®iÖn nhá víi c«ng suÊt 10kw-50kw phï hîp víi nh÷ng x· vïng s©u, vïng xa cã nguån thuû n¨ng cã thÓ x©y dùng tr¹m thuû ®iÖn vµ cung cÊp ®iÖn cho mät côm d©n c­ cña x·, tr¹m x¸, trô së Uû ban nh©n d©n x·, tr­êng häc, c¸c th«n b¶n tËp trung d©n. N¨ng l­îng giã phï hîp víi nh÷ng x· vïng s©u, vïng xa cã luång giã thæi m¹nh, sè giê giã trong n¨m lín c«ng suÊt 5kw ®Õn 20kw cã kh¶ n¨ng cung cÊp ®iÖn cho mät côm d©n c­ hoÆc Tr¹m x¸, b­u ®iÖn, tr­êng häc N¨ng l­îng mÆt trêi phï hîp víi nh÷ng x· vïng s©u, vïng xa cã c­êng ®é ¸nh n¾ng mÆt trêi lín, sè giê n¾ng trong n¨m lín c«ng suÊt 1kw ®Õn 3kw cã kh¶ n¨ng cung cÊp ®iÖn cho mét côm d©n c­ ®Þa ph­¬ng, 01 th«n b¶n. 2.4. Gi¶i ph¸p vÒ vèn: * §Çu t­ x©y dùng míi: - X©y dùng míi ®­êng d©y trung ¸p, tr¹m biÕn ¸p dïng nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n cña ngµnh ®iÖn. - X©y dùng míi ®­êng trôc 3 pha 0,4kv dïng nguån vèn 135 cña tØnh. - X©y dùng míi ®­êng nh¸nh rÏ 2 pha, 1 pha dïng nguån vèn nh©n d©n trong x· ®ãng gãp. * N©ng cÊp c¶i t¹o: - §­êng d©y trung ¸p, tr¹m biÕn ¸p dïng nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n cña ngµnh ®iÖn. - §­êng trôc 03 pha, 0,4kv dïng nguån vèn 135 cña tØnh vµ c¸c nguån vèn kh¸c. - §­êng nh¸nh rÏ 2 pha, 1 pha dïng nguån vèn nh©n d©n trong x· ®ãng gãp. - Kªu gäi ®Çu t­ c¸c tæ chøc quèc tÕ: Jica, Jipic 3. Mét sè kiÕn nghÞ - gi¶i ph¸p ®èi víi tõng m« h×nh. Tuy m« h×nh qu¶n lý míi võa ®i vµo ho¹t ®éng mét thêi gian ch­a dµi nh­ng xÐt vÒ mÆt kinh tÕ vµ x· héi th× viÖc §iÖn Lùc Lµo Cai lùa chän ba m« h×nh ®· nªu trªn vµo trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi lµ hoµn toµn ®óng ®¾n. Mét mÆt, nã gãp phÇn gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· ®Ò ra, mÆt kh¸c, ®· gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò n©ng cao ®êi sèng d©n trÝ cña ng­êi d©n vïng cao. Tuy nhiªn, ®Ó ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu lín h¬n trong thêi gian s¾p tíi th× cÇn tËp trung vµo c¸c c«ng viÖc mang tÝnh chÊt gi¶i ph¸p ®èi víi tõng m« h×nh nh­ sau: * §èi víi m« h×nh Hîp t¸c x· tæng hîp vµ hîp t¸c x· dÞch vô ®iÖn: - Chó träng viÖc tËp huÊn nghiÖp vô, kü thuËt ®iÖn hµng n¨m nh»m n©ng cao nghiÖp vô cho x· viªn ®¶m b¶o kinh doanh an toµn vµ cã hiÖu qu¶. - Trang bÞ trang phôc b¶o hé lao ®éng trong qu¸ tr×nh c«ng t¸c. - V× hai m« h×nh nµy cã kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh vµ nh©n lùc lín h¬n m« h×nh hé kinh doanh c¸ thÓ nªn ­u tiªn viÖc ph¸t triÓn m« h×nh nµy ®èi víi c¸c x· n»m xa trung t©m huyÖn. - Cã c¸c biÖn ph¸p hç trî kinh phÝ vÒ kÐo ®­êng d©y t¶i ®iÖn vµ dùng cét tõ trung t©m huyÖn vÒ x· b»ng viÖc kªu gäi ®Çu t­ tõ Ng©n s¸ch th«ng qua c¸c dù ¸n t­¬ng tù nh­ dù ¸n 134, 135 vÒ ®iÖn, ®­êng, tr­êng, tr¹m ®ang ®­îc triÓn khai. - Th­êng xuyªn gi¸m s¸t, kiÓm tra nh»m ®¶m b¶o gi¸ ®iÖn b¸n cho ng­êi d©n n»m ë møc gi¸ theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu sö dông ®iÖn cña ng­êi d©n ®ång thêi gi¶i quyÕt ®­îc c¸c vÊn ®Ò vÒ c«ng b»ng x· héi vµ gãp phÇn trong c«ng cuéc xo¸ ®èi gi¶m nghÌo cña ng­êi d©n vïng cao. * §èi víi m« h×nh hé kinh doanh c¸ thÓ: - V× ®©y lµ m« h×nh ®­îc tæ chøc tõ mét gia ®×nh nªn nguån tµi ch×nh còng nh­ nh©n lùc kh«ng lín do vËy khuyÕn khÝch ¸p dông m« h×nh nµy ®èi víi c¸c x· gÇn trung t©m huyÖn. - Cã c¸c biÖn ph¸p hç trî cho c¸c hé gia ®×nh nh­ hç trî tÝn dông (cung cÊp c¸c thiÕt bÞ truyÒn t¶i ®iÖn n¨ng: d©y, c«ng t¬...), hç trî kinh phÝ ®µo t¹o nghiÖp vô hµng n¨m... ®Ó khuyÕn khÝch cã ®­îc nhiÒu hî mét hé kinh doanh ®iÖn trong mét x· ®Ó ®¶m b¶o cã ®­îc gi¸ ®iÖn c¹nh tranh trong x·, tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng “®éc quyÒn” kinh doanh ®iÖn trong x·. KÕt luËn Thùc hiÖn chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, nh÷ng n¨m qua viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn l­íi ®iÖn ë Lµo Cai nãi chung vµ l­íi ®iÖn n«ng th«n nãi riªng ®· thu ®­îc nhiÒu kÕt qu¶ quan träng, 10/10 huyÖn, thÞ, 97/180 x·, ph­êng cã ®iÖn sö dông. ViÖc cã ®iÖn sö dông ®· lµm thay ®æi c¬ b¶n bé mÆt n«ng th«n, nhÊt lµ ë vïng s©u, vïng xa. §iÖn l­íi ®· gãp phÇn n©ng cao d©n trÝ, ®êi sèng tinh thÇn, gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi. Tuy nhiªn hiÖn nay c«ng t¸c qu¶n lý vµ ph¸t triÓn l­íi ®iÖn ë Lµo Cai cßn béc lé nhiÒu khã kh¨n tån t¹i, bÊt cËp, ®¸ng chó ý lµ cßn 12 x· cã gi¸ b¸n lÎ ®iÖn cao h¬n gi¸ trÇn Nhµ n­íc quy ®Þnh, mét bé phËn d©n c­ cßn ph¶i sö dông ®iÖn víi gi¸ cao lµm ph¸t sinh nhiÒu tiªu cùc. §Æc biÖt tÊt c¶ c¸c x· m« h×nh qu¶n lý ®iÖn cßn cång kÒnh, kÐm hiÖu qu¶ vµ ch­a ®Çy ®ñ t­ c¸ch ph¸p nh©n nªn ch­a thÓ cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng ®iÖn lùc, c¸c thiÕu xãt cÇn ®­îc chÊn chØnh, söa ®æi, bæ xung kÞp thêi. ViÖc chuyÓn ®æi m« h×nh tæ chøc, qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt lµ viÖc lµm cÊp b¸ch ph¶i lµm ngay. ViÖc chuyÓn ®æi m« h×nh qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n theo m« h×nh míi sÏ h¹n chÕ ®­îc c¸c tiªu cùc trong qu¶n lý kinh doanh ®iÖn, lo¹i trõ c¸c chi phÝ bÊt hîp lý trong gi¸ b¸n lÎ ®iÖn n«ng th«n. Gi¸ ®iÖn sinh ho¹t æn ®Þnh sÏ gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n, gãp phÇn thóc ®Èy kinh tÕ x· héi ë ®Þa ph­¬ng, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho nh©n d©n vµ thùc hiÖn tèt nghÞ ®Þnh sè: 45/2001/CP ngµy 02/8/2001 cña ChÝnh phñ vÒ ho¹t ®éng ®iÖn lùc vµ sö dông ®iÖn. V× vËy, §iÖn Lùc Lµo Cai vµ toµn tØnh ph¶i nhanh chãng ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m duy tr× vµ hoµn thiÖn h¬n c¸c m« h×nh ®· lùa chän Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. T¹p chÝ ®iÖn lùc 2. Tµi liÖu cña së C«ng nghiÖp Lµo Cai 3. Tµi LiÖu cña §iÖn Lùc Lµo Cai 4. Tµi liÖu cña së KÕ Ho¹ch- §Çu t­ Lµo Cai 5. V¨n kiÖn ®¹i héi ®¶ng toµn quèc lÇn thø 9 6. T¹p chÝ kinh tÕ ph¸t triÓn 7. Gi¸o tr×nh kinh tÕ c«ng céng Phụ lục Mẫu phiếu điều tra khảo sát Họ và tên: Địa chỉ: Điện thoại: 1. Trước tháng 08/2003, Lào Cai sử dụng 04 mô hình tổ chức và quản lý điện nông thôn, trong 04 mô hình đó theo ông bà mô hình nào đảm bảo lợi ích cho người dân nhất a. Điện lực Lào Cai trực tiếp quản lý c. Đại lý điện nông thôn b. Điện nước huyện kinh doanh bán lẻ d. Ban điện xã 2. Ông bà cho biết với các mô hình trên thì chất lượng điện( sự ổn định) cũng như chất lượng các dịch vụ cung cấp điện đã đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người dân( gia đình ông, bà) ở địa phương như thế nào? a. Tốt b. Rất tốt c. Trung bình d. Kém e. Rất kém 3. Ông bà cho biết giá điện đang áp dụng với địa phương như thế nào?( So với thu nhập của gia đình) a. Cao b. Rất cao c. Trung bình d. Thấp e. Rất thấp 4. Trung bình mỗi tháng, gia đình sử dụng hết bao nhiêu số điện? a. < 10 kwh b. 10- 50kwh c. 51- 100 kwh d. > 100kwh 5. Bắt đầu từ tháng 08/2003 tỉnh Lào Cai chuyển đổi mô hình tổ chức quản lý điện nông thôn và đến nay đã cơ bản hoàn thành. Ông bà cho biết, sau khi có sự thay đổi đó thì chất lượng điện và dịch vụ cung cấp điện có thay đổi như thế nào so với trước kia a. Tốt hơn nhiều b. Tốt hơn ít c. Không thay đổi d. Kém hơn nhiều e. Kém hơn ít 6. Giá điện đang áp dụng đã phù hợp hơn với thu nhập của gia đình? a. Đã phù hợp b. Chưa phù hợp 7. Sau khi giá điện được điều chỉnh, gia đình sử dụng trung bình mỗi tháng bao nhiêu số điện? a. < 10 kwh b. 10- 50kwh c. 51- 100 kwh d. > 100kwh 8. Gia đ ình s ử d ụng đi ện ch ủ y ếu v ào m ục đ ích g ì? a. Sinh hoạt b. S ản xuất c. Cả a v à b d. Mục đích kh ác 9. Một số ý kiến riêng của ông b à v ề giá điện, dịch vụ cung cấp.