Đề tài Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ở Tổng Công Ty Rau Quả Việt Nam

n víi ho¹t ®éng ®Çu t­ dµI h¹n, thu håi vèn chËm vµ dÔ gÆp rñi ro. Tû lÖ vèn l­u ®éng vµ vèn cè ®Þnh nh×n chung t­¬ng ®èi æn ®Þnh qua c¸c n¨m, riªng n¨m 2000 tû lÖ vèn cè ®Þnh cã t¨ng so víi n¨m tr­íc do tæng c«ng ty ®· ®Çu t­ trùc tiÕp x©y dùng c¸c dù ¸n lín nh»m phôc vô cho chiÕn l­îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh ngµnh rau qu¶ nh­: dù ¸n nhµ m¸y n­íc døa c« ®Æc Hµ TÜnh, dù ¸n x©y dùng bèn c¬ së thùc nghiÖm nh©n gièng m¨ng tre Trung Quèc … §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh mçi doanh nghiÖp ph¶i cã l­îng vèn nhÊt ®Þnh vµ nguån tµi trî t­¬ng øng. Tæng c«ng ty cã ®­îc sè ®ã lµ do ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp, do tù bæ xung vµ tõ c¸c nguån kh¸c. §Ó t×m hiÓu vÊn ®Ò nµy ta h·y ph©n tÝch qua b¶ng c¬ cÊu vèn cña Tæng c«ng ty: BiÓu 04: B¶ng ph©n tÝch c¬ cÊu vèn (§ v :TriÖu ®ång) ChØ tiªu 1998 1999 2000 Sè tiÒn % Sè tiÒn % Sè tiÒn % I. Nguån vèn NH 12505 40,19 167661 40,8 201146 37,79 1. Vay ng¾n h¹n 37182 11,9 60782 14,79 83148 15,62 2. Nî DH ®Õn h¹n tr¶ 24 0,01 3. Ph¶i tr¶ ng­êi b¸n 42288 13,54 45467 11,06 39204 7,36 4. Ng­êi mua tr¶ tiÒn tr­íc 11399 3,65 15062 3,66 29065 5,46 5. ThuÕ 3517 1,13 6024 1,47 6276 1,18 6. Ph¶i tr¶ CNV 3904 1,25 4193 1,02 4961 0,94 7. Ph¶i c¸c ®¬n vÞ néi bé 7737 2,48 7959 1,94 8950 1,68 8. Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c 19478 6,24 28150 6,85 29542 5,55 II. Nguån vèn dµi h¹n 186709 59,81 243255 59,2 331119 62,21 1. Nî dµi h¹n 12835 4,11 38421 9,35 137872 25,9 2. Nî kh¸c 658 0,23 972 0,24 1099 0,21 3. Nguån vèn chñ së h÷u 173216 55,47 203862 49,61 192148 36,1 - Nguån vèn kinh doanh 128910 41,28 152619 37,14 163981 30,8 - C¸c quü 37766 12,09 44203 10,75 22109 4,15 - Nguån kinh phÝ 6540 2,1 7040 1,72 6058 1,15 Tæng nguån vèn 312214 100 410916 100 532265 100 Qua sè liÖu trong b¶ng ta thÊy: Nguån vèn ng¾n h¹n bao gåm c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n, Tæng C«ng Ty ®· tiÕn hµnh vay dµi h¹n ®Ó phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh nªn nguån vèn dµi h¹n nguån vèn chñ së h÷u dµi h¹n. Tæng nguån vèn cña tæng c«ng ty n¨m sau ®Òu t¨ng so víi n¨m tr­íc. N¨m 1999 t¨ng so víi n¨m 1998 lµ 32%, lµ do sù t¨ng lªn cña vèn chñ së h÷u, vèn vay vµ vèn kh¸c, nh­ng sang n¨m 2000 t¨ng so víi n¨m 1999 lµ 30% l¹i chñ yÕu lµ do nguån vèn vay vµ vèn kh¸c, cßn vèn chñ së h÷u gi¶m. Vèn chñ së h÷u gi¶m nh­ng nhu cÇu vèn ®Ó më réng inh doanh ngµy cµng t¨ng cao. §Ó ®¸p øng nhu cÇu ®ã, doanh nghiÖp ®· t¨ng c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶. Nguån vèn nµy t¨ng nnhanh chãng vµo n¨m 2000, ®· ¶nh h­ëng râ rÖt ®Õn sù ®éc lËp tµi chÝnh cña Tæng C«ng ty. Th«ng th­êng tû lÖ nµy lµ 50:50, nh­ng trong thùc tÕ, c¸c doanh nghiÖp ®Òu thiÕu vèn nªn tuú thuéc vµo t×nh h×nh thùc tÕ mµ kh¶ n¨ng thanh to¸n chi phÝ vèn cña Tæng C«ng ty sÏ t¨ng hay gi¶m kho¶n vèn nµy. C¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ chñ yÕu lµ vay Ng©n hµng, chiÕm dông cña ng­êi b¸n vµ c¸c kho¶n øng tr­íc cña ng­êi mua, tr­íc ®©y do sù hç trî lín cña Nhµ n­íc vµ ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ cho l­îng vèn vay Ng©n hµng cña Tæng C«ng ty chØ kho¶ng 37 tû, chiÕm 12% trªn tæng nguån vèn. Nh­ng do nhu cÇu vèn t¨ng ®Ó më réng thÞ tr­êng kinh doanh rau qu¶ nªn tæng C«ng ty ®· quan t©m h¬n ®Õn viÖc vay vèn Ng©n hµng. §©y lµ nguån vèn t­¬ng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. H¬n n÷a, nh×n vµo kho¶n môc thuÕ, ta thÊy thuÕ chiÕm mét tû lÖ rÊt nhá, chØ kho¶ng 1,1% - 1,4%, chøng tá Tæng C«ng ty ®· rÊt quan t©m ®Õn thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi Nhµ n­íc. Nh­ trªn ta thÊy, nguån vèn chñ së h÷u gi¶m trong khi nguån vèn vay t¨ng ®¸ng kÓ ®· lµm biÕn ®æi tû suÊt tµi trî vµ hÖ sè nî n¨m 2000. Nguån vèn chñ së h÷u 192.148 Tû suÊt tù tµi trî = = = 36,1% Tæng nguån vèn 532.265 Nî ph¶i tr¶ 340.117 HÖ sè nî = = = 63,9% Tæng nguån vèn 532.265 Tû suÊt tµi trî cña Tæng c«ng ty rÊt thÊp, chØ ®¹t 36,1% chøng tá Tæng c«ng ty kh«ng cã nhiÒu vèn tù cã, ph¶iphô thuéc vµo c¸c chñ nî nªn bÞ rµng buéc hoÆc bÞ søc Ðp cña c¸c kho¶n nî vay. Nh­ng hÖ sè nî cao chiÕm kho¶ng 63,9%. Tæng c«ng ty l¹i cãp lî v× ®­îc sö dông mét l­îng tµi s¶n lín mµ chØ ®Çu t­ mét l­îng vèn nhá vµ c¸c nhµ tµi chÝnh sö dông nã nh­ mét chÝnh s¸ch tµi chÝnh ®Ó gia t¨ng lîi nhuËn. Qua ®ã ta thÊy r»ng: Tæng C«ng ty rau qu¶ cßn ph¶i nç lùc h¬n n÷a ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng tù chñ vÒ tµi chÝnh cña m×nh. Trªn c¬ së nh÷ng sè liÖu chung nªu trªn, ta sÏ ®i vµo ®¸nh gi¸ t×nh h×nh sö dông vèn cña Tæng C«ng ty. 2. Ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña Tæng C«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn, bÊt kú nhµ m¸y mét doanh nghiÖp nµo còng ph¶i cã vèn. Tuy nhiªn, cã vèn nh­ng vÊn ®Ò ph¶i sö dông sao cho cã hiÖu qu¶ míi lµ nh©n tè ­u quyÕt ®Þnh ®Õn sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Bëi vËy ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn lµ viÖc lµm cÇn thiÕt ®Ó thÓ hiÖn chÊt l­îng c«ng t¸c sö dông vèn, ®ång thêi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña nã ®Ó tõ ®ã cã biÖn ph¸p thÝch hîp n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña Tæng C«ng ty. Trong doanh nghiÖp cã hai lo¹i vèn ®ã lµ vèn l­u ®éng vµ vèn cè ®Þnh, do vËy ®Ó ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn cña Tæng C«ng ty, chóng ta lÇn lît xem xÐt t×nh h×nh sö dông vµ hiÖu qu¶ sö dông tõng lo¹i vèn. 2.1. T×nh h×nh sö dông vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn. Vèn cè ®Þnh cña Tæng C«ng ty ®· t¨ng lªn qua c¸c n¨m chøng tá gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh còng t¨ng. Trªn lý thuyÕt cÊu tróc tµi s¶n bao gåm tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh, tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh vµ tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh, nh­ng ë Tæng C«ng ty rau qu¶, viÖc thuª tµi s¶n cè ®Þnh theo h×nh thøc thuª mua tµi chÝnh ®­îc ¸p dông, do vËy viÖc nghiªn cøu t×nh h×nh biÕn ®éng cña tµi s¶n cè ®Þnh chÝnh lµ xem xÐt sù biÕn ®éng cu¶ tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh vµ tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh. Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh trong tæng C«ng ty rau qu¶ gåm 4 lo¹i chÝnh lµ : - Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc. - M¸y mãc thiÕt bÞ. - Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i. ThiÕt bÞ kh¸c. Cßn tµi s¶n v« h×nh gåm cã: - QuyÒn sö dông ®Êt. Chi phÝ thµnh lËp. Sau ®©y lµ b¶ng tµi s¶n cè ®Þnh tham gia s¶n xuÊt kinh doanh qua c¸c n¨m gÇn ®©y. BiÓu 5: Tµi s¶n cè ®Þnh tham gia s¶n xuÊt kinh doanh qua c¸c n¨m. §¬n vÞ: TriÖu ®ång Nhãm TSC§ 1998 1999 2000 Nguyªn gi¸ % Nguyªn gi¸ % Nguyªn gi¸ % I. TSC§ h÷u h×nh 139.431 99,3 159.778 99,1 164.331 99,1 1. Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc. 37.243 26,5 38.492 23,9 28.945 23,7 2. M¸y mãc thiÕt bÞ 72.314 51,5 7.138 45,5 80.143 48,3 3. Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i 12.261 8,7 20.422 12,6 15.961 15,6 4. ThiÕt bÞ kh¸c 17.613 12,6 27.726 17,2 19.282 11,6 II. TSC§ v« h×nh 876 0,7 1.301 0,9 1.297 0,8 1. QuyÒn sö dông ®Êt 642 0,5 978 0,7 952 0,6 2. Chi phÝ thµnh lËp. 234 0,2 323 0,2 345 0,2 Tæng céng TSC§ 140.307 100 161.079 100 165.628 100 Nguån: b¸o c¸o quyÕt to¸n n¨m 1998,1999,2000. Qua biÓu trªn ta thÊy, tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh chiÕn tû träng rÊt lín so víi tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh. Trong nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh, phÇn lín lµ m¸y mãc thiÕt bÞ, n¨m 1999 m¸y mãc thiÕt bÞ t¨ng so víi n¨m 1998 lµ 852 triÖu ®ång, t­¬ng øng lµ 1,13%. N¨m 2000 t¨ng so víi n¨m 1999 lµ 7005 triÖu ®ång, tøc lµ 9,5 %; nh­ng tû trong so víi tæng sè tµi s¶n cè ®Þnh qua c¸c n¨m l¹i gi¶m (51,5 – 45,4 – 48,3), chøng tá Tæng C«ng ty cã ®Çu t­ vµo m¸y mãc thiÕt bÞ nh­ng kh«ng ®¸ng kÓ so víi tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c. Nh­ vËy, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, nguyªn gi¸ qua c¸c n¨m cßn ®Òu t¨ng. N¨m 1999 t¨ng so víi n¨m 1998 lµ 8.161 triÖu ®«ng; n¨m 2000 t¨ng so víi n¨m 1999 lµ 5.539 triÖu ®ång, tû träng chiÕm trong tæng sè tµi s¶n còng t¨ng (8,7% - 12,6% - 15,6%). Nh­ ta ®· biÕt Tæng C«ng ty rau qu¶ võa s¶n xuÊt, võa chÕ biÕn vµ kinh doanh nªn ph­¬ng tiÖn vËn t¶i rÊt cÇn thiÕt. Tæng C«ng ty ®· chó träng ®Çu t­ lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh nµy. VÒ thiÕt bÞ kh¸c nh­ thiÕt bÞ dông cô qu¶n lý còng t¨ng, n¨m 1999 t¨ng m¹nh so víi n¨m 1998 tõ 17.613 triÖu ®ång lªn ®Õn 27.726 triÖu ®ång, nh­ng ®Õn n¨m 2000, vèn cè ®Þnh ®Çu t­ vµo thiÕt bÞ qu¶n lý gi¶m xuèng tõ 27.726 triÖu ®ångcßn 19.282 triÖu ®éng. §iÒu nµy cho thÊy, Tæng C«ng ty ®· cã sù quan t©m ®Ó gi¶m bít nh÷ng tµi s¶n kh«ng trùc tiÕp t¹o ra lîi nhuËn cho ®Õn møc tèi thiÓu cã thÓ ®­îc. VÒ quyÒn sö dông ®Êt, n¨m 1999 n¨m 2000 t¨ng nhiÒu so víi n¨m 1998 do Tæng C«ng ty chñ tr­¬ng x©y dùng c¸c nhµ m¸y phôc vô cho chiÕn l­îc kinh doanh nh­ nhµ m¸y n­íc døa Hµ TÜnh, nhµ m¸y chÕ biÕn ®å hép §ång Giao… do ®ã chi phÝ quyÒn sö dông ®Êt còng t¨ng lªn. Nãi chung vèn cè ®Þnh cña Tæng c«ng ty qua 3 n¨m qua ®Òu t¨ng, chøng tá tæng C«ng ty ®· më réng quy m« kinh doanh, ®ßi hái c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña Tæng C«ng ty còng ph¶i ®­îc n©ng cao vµ hiÖn ®¹i ho¸. Tuy vËy sè vèn cè ®Þnh cña Tæng C«ng ty t¨ng lªn lµ do mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i phôc vô kinh doanh. Nh­ ta ®· biÕt, sè vèn cè ®Þnh lµ biÓu hiÖn cña tµi s¶n cè ®Þnh, ®Ó b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh, ng­êi ta ph¶i tiÕn hµnh trÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. * KhÊu hao vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, tuy tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng chuyÓn trùc tiÕp vµo gi¸ trÞ cña thµnh phÈm nh­ tµi s¶n l­u ®éng nh­ng tµi s¶n cè ®Þnh ®ã lu«n lu«n bÞ hao mßn ®­îc chuyÓn gi¸n tiÕp vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm th«ng qua h×nh thøc khÊu hao. T¹i Tæng C«ng ty trong thêi gian qua, viÖc qu¶n lý theo dâi vµ thu håi vèn cè ®Þnh ®· ®­îc chó ý. Tæng c«ng ty ®· x¸c ®Þnh møc khÊu hao do tµi s¶n cè ®Þnh hµng n¨m vµ ®­îc thÓ hiÖn trong c«ng t¸c kÕ ho¹ch thu håi, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh. Trong viÖc sö dông ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao, Tæng c«ng ty ®· ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao tuyÕn tÝnh ®Ó qu¶n lý gi¶m gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh. Tuy nhiªn mét sè tµi s¶n cè ®Þnh cã tû lÖ vÒ hao mßn v« h×nh cao, trang thiÕt bÞ, m¸y mãc qu¶n lý v¨n phßng cÇn thiÕt ph¶i khÊu hao nhanh nh»m tr¸nh hao mßn v« h×nh, gãp phÇn thóc ®Èy tèc ®é lu©n chuyÓn vèn cè ®Þnh, thu håi nhanh phÇn lín l­îng vèn ®Çu t­ vµo tµi s¶n míi. Trong viÖc x¸c ®Þnh møc khÊu hao, Tæng C«ng ty ®· cã sù c©n nh¾c ®Ó ®­a ra møc khÊu hao phï hîp. Møc khÊu hao trung b×nh mét n¨m cña tµi s¶n phô thuéc vµo nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh vµ sè n¨m sö dông ­íc tÝnh. Trong quyÕt ®Þnh 1062/TCQ§ - CSTC ngµy 14/11/1996. Bé tµi chÝnh ®· ®­a ra c¸c c¸ch ph©n lo¹i c¸c nhãm tµi s¶n cè ®Þnh kÌm theo quy ®Þnh thêi gian sö dông tèi ®a vµ tèi thiÓu. Tµi s¶n cè ®Þnh cña Tæng C«ng ty chñ yÕu lµ tù mua s¾m vµ ®­îc cÊp ph¸t; do vËy nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh còng ®­îc tÝnh dùa trªn c¬ së gi¸ mua vµ gi¸ chi phÝ ph¸t sinh ®èi víi tµi s¶n mua s¾m vµ trªn c¬ së x¸c ®Þnh l¹i vµ chi phÝ míi ph¸t sinh sau khi giao nhËn ®èi víi tµi s¶n ®­îc cÊp ph¸t. ViÖc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c c¸c chi phÝ vµ gi¸ trÞ cña tµi s¶n còng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè gióp cho doanh nghiÖp x¸c ®Þnh møc khÊu hao hîp lý. §Ó ­íc tÝnh thêi gian sö dông tµi s¶n cè ®Þnh Tæng C«ng ty ®· c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm cña tµi s¶n, t×nh h×nh thùc tÕ cña Tæng c«ng ty vµ b¶ng quy ®Þnh thêi gian sö dông cña Bé Tµi chÝnh. C¸c tµi s¶n cã møc hao mßn cao h¬n ®­îc lùa chän thêi gian sö dông tèi thiÓu vµ nh÷ng tµi s¶n cã thêi gian hao mßn Ýt h¬n ®­îc Ên ®Þnh sè n¨m sö dông cao h¬n. H¬n n÷a phô thuéc vµo nhu cÇu ®Çu t­ míi cao hay thÊp mµ thêi gian thu håi vèn còng thay ®æi. ViÖc tÝnh khÊu hao hîp lý lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng gióp doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c hiÖu qu¶ kinh doanh còng nh­ hiÖu qu¶ sö dông vèn, ®ång thêi nã ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp t¸i ®Çu t­ tµi s¶n cè ®Þnh. * HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh: Vèn cè ®Þnh chiÕm tû träng trong tæng vèn nhá h¬n vèn l­u ®éng nh­ng hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh ®­îc n©ng cao sÏ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn nãi riªng vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña Tæng c«ng ty nãi chung. ViÖc ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh ®­îc thùc hiÖn th«ng qua mét sè chØ tiªu nh­: hiÖu suÊt hµm l­îng vµ tû suÊt lîi nhuËn vèn cè ®Þnh. C¸c chØ tiªu nµy ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua b¶ng tÝnh to¸n sau BiÓu 06: Mét sè chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh ChØ tiªu Thùc hiÖn c¸c n¨m Chªnh lÖch 1998 1999 2000 1999 so víi1998 2000 so víi1999 1.Doanh thu thuÇn 408.445 543.575 569.764 135.130 33,08 26.189 4.81 2. Lîi tøc sau thuÕ 1.463 2.187 3.090 724 49,48 903 41,28 3. VC§ ®Çu kú 125.678 132.553 174.908 6.875 5,47 42.355 31,95 4. VC§ cuèi kú 132.553 174.908 255.911 42.355 31,95 81.003 46,31 5.VC§ b×nh qu©n (3)+(4)/(2) 129.115 153.730 215.409 24.615 19,06 61.679 40,12 6.HiÖu suÊt sö dôngVC§ (1)/ (5) 3,16 3,53 2,64 0,37 11,70 -0,89 -25,2 7.Hµm l­îng vèn cè ®Þnh (5)/(1) 0,32 0,28 0,37 -0,04 -12,5 0,09 32,14 8.Tû suÊt lîi nhuËn VC§ (2)/(5) 0,011 0,014 0,014 0,003 27,27 0 0 (B¸o c¸o quyÕt to¸n c¸c n¨m 1998, 1999, 2000) Qua biÓu ph©n tÝch cho thÊy, vèn cè ®Þnh n¨m 1999 t¨ng so víi n¨m 1998 lµ 24,615 triªu ®ång (19,06%), trong khi ®ã doanh thu vµ lîi tøc sau thuÕ còng t¨ng nh­ng t¨ng víi møc ®é vµ tû lÖ cao h¬n nhiªï víi vèn cè ®Þnh, t­¬ng øng lµ 135.130 triÖu ®ång (33,08%), 724 triÖu ®ång (49,48%), lµm cho hiÖu suÊt sö dông vèn cè ®Þnh t¨ng lªn 0,37 (11,7%). §iÒu ®ã chøng tá n¨m 1999 Tæng c«ng ty rau qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh cã hiÖu qu¶. N¨m 2000 vèn cè ®Þnh t¨ng so víi n¨m 1999 lµ 61.679 triÖu ®ång (40,12%), doanh thu thuÇn vµ lîi tøc sau thuÕ còng t¨ng, nh­ng doanh thu thuÇn t¨ng Ýt h¬n vµ lîi nhuËn sau thuÕ t¨ng chØ t­¬ng®­¬ng víi vèn cè ®Þnh t­¬ng øng lµ 26.189 triÖu ®ång (4,81%), 903 triªu ®ång (41,28%), do ®ã hiÖu suÊt sö dông vèn cè ®Þnh gi¶m 0,89 (-25,21%), cßn tû suÊt lîi nhuËn vèn cè ®Þnh kh«ng t¨ng. §iÒu dã chøng tá n¨m 2000 vèn cè ®Þnh dïng kh«ng hiÖu qu¶ b»ng n¨m 1999. HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh n¨m 2000 gi¶m so víi n¨m 1999, do vèn cè ®Þnh ®Çu t­ lín song doanh thu vµ lîi nhuËn l¹i thu ®­îc Ýt, mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho doanh thu t¨ng Ýt ®ã lµ s¶n phÈm ®å hép bÞ gi¶m nhiÒu, do sù tån ®äng s¶n phÈm d­a chuét n¨m 1999 dÉn ®Õn khã kh¨n cho nghiÖp vô s¶n xuÊt d­a chuét n¨m 2000. MÆc dï n¨m 2000 c¸c nhµ m¸y kh«ng s¶n xuÊt d­a chuét nh­ng hiÖn t¹i sè l­îng tån kho cßn nhiÒu, g©y ®äng vèn vµ ¸ch t¾c trong s¶n xuÊt. Råi do ch­a n¾m b¾t ®­îc nhanh nhu cÇu thÞ tr­êng trong n­íc vµ thÕ giíi nªn s¶n phÈm cña ngµnh chÕ biÕn rau qu¶ tiªu thô kÐm mÆc dï nhu cÇu thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ lµ rÊt lín. VÝ dô nh­ Th¸i Lan lµ thÞ tr­êng gÇn ViÖt Nam, hµng n¨m cung cÊp tho¶ m·n cho thÞ tr­êng trong n­íc vµ xuÊt khÈu h¬n 400.000 tÊn ®å hép rau qu¶ c¸c lo¹i, trong ®ã døa hép chiÕm 60%. §Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh, ta ®i vµo ph©n tÝch tõng chØ tiªu. - HiÖu suÊt sö dông vèn cè ®Þnh: ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh 1 ®ång vèn cè ®Þnh tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh t¹o ra ®­îc 3,61 ®ång doanh thu n¨m 1998 vµ 3,58 ®ång doanh thu n¨m 1999. Nh­ vËy, còng mét ®ång vèn cè ®Þnh nh­ng doanh thu n¨m 1999 cao h¬n n¨m 1998 nªn viÖc sö dông vèn cè ®Þnh mang l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n n¨m 2000; 1 ®ång vèn cè ®Þnh t¹o ra 2,64 ®ång doanh thu, so víi n¨m 1999 th× gi¶m 0,89 do ®ã vèn cè ®Þnh sö dông cã hiÖu qu¶ thÊp h¬n n¨m 1999. Cã hai nh©n tè ¶nh h­ëng tíi sù t¨ng gi¶m cña chØ tiªu hiÖu suÊt vèn cè ®Þnh n¨m 1999, 2000. - Møc ®é ¶nh h­ëng cña doanh thu trong kú ®Õn hiÖu suÊt vèn cè ®Þnh. Ký hiÖu: M: Doanh thu. DM: Møc ®é ¶nh h­ëng cña doanh thu ®Õn hiÖu suÊt vèn cè ®Þnh. DVC§: Møc ®é ¶nh h­ëng vèn cè ®Þnh ®Õn hiÖu suÊt vèn cè ®Þnh. M 99 M98 543.575 408445 DM1 = = - - = 1,06 VC§98 VC§98 129.115 129.115 M2000 M99 569.764 543.57 DM2 = - = - = 0,2 VC§99 VC§99 153.730 153730 - Møc ®é ¶nh h­ëng cña vèn cè ®Þnh ®Õn hiÖu suÊt vèn cè ®Þnh: M99 M99 543.575 543.575 DVC§1 = - = - = -0,7 VCD99 VCD98 153.730 129.115 M2000 M2000 569.764 569.764 DVC§2 = - = - = -1,1 VC§2000 VC§99 215.409 153.730 Tæng hîp ¶nh h­ëng cña hai nh©n tè trªn: N¨m 1999: D1 = DM1 + DVC§1 = 1,05 + (0,7) = 0,36 N¨m 2000: D2 = DM2 + DVC§2 = 0,2 + (-1,1) = -0,9 Nh­ vËy n¨m 1999 hiÖu suÊt vèn cè ®Þnh t¨ng do doanh thu t¨ng nhiÒu h¬n vèn cè ®Þnh nh­ng n¨m 2000 hiÖu suÊt vèn cè ®Þnh gi¶m h¬n so víi n¨m 1999 lµ do vèn cè ®Þnh ®Çu t­ nhiÒu mµ doanh thu l¹i t¨ng Ýt. - Hµm l­îng vèn cè ®Þnh : ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh ®Ó t¹o ra 1 ®ång doanh thu th× n¨m 1998 cÇn 0,32 ®ång vèn cè ®Þnh, n¨m 1999 cÇn 0,28 ®ång vèn cè ®Þnh. Nh­ vËy n¨m 1999 cø mét ®ång doanh thu tiÕt kiÖm ®­îc 0,04 ®ång vèn cè ®Þnh. Víi doanh thu n¨m 1999 lµ 543.575 triÖu ®ång th× sÏ tiÕt kiÖm ®­îc sè vèn cè ®Þnh so víi n¨m 1998 lµ: 543.575 triÖu ®çng x 0,04 = 21.743 triÖu ®ång. Cßn n¨m 2000, 1 ®ång doanh thu cÇn 0,37 ®ång vèn cè ®Þnh, so víi n¨m 1999 th× 1 ®ång doanh thu cÇn thªm 0,09 ®ång vèn cè ®Þnh. VËy víi møc doanh thu n¨m 2000 lµ 569.764 triÖu ®ång th× sè vèn cè ®Þnh kh«ng tiÕt kiÖm ®­îc lµ : 569.764 triÖu ®ång x 0,09 = 51.278,7 triÖu ®ång. - Tû suÊt lîi nhuËn vèn cè ®Þnh: ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh 1 ®ång vèn cè ®Þnh n¨m 1998 t¹o ra 0,011 ®ång lîi nhuËn. HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh n¨m 1999 cã t¨ng lªn nh­ng ®Õn n¨m 2000, tû suÊt lîi nhuËn kh«ng thay ®æi mµ tû lÖ nµy kh¸ thÊp, mét ®ång vèn t¹o ra rÊt Ýt ®ång lîi nhuËn. Nh×n chung hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh cña Tæng c«ng ty lµ tèt, nh­ng Tæng c«ng ty cÇn chó träng h¬n n÷a trong viÖc sö dông vèn ®Ó mang l¹i lîi nhuËn cao h¬n. 2.2 t×nh h×nh sö dông vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng ë Tæng c«ng ty rau qu¶ ViÖt nam. Vèn l­u ®éng cña Tæng c«ng ty rau qu¶ ViÖt nam chiÕm tû träng lín h¬n vèn cè ®Þnh vµ tû lÖ nµy kh¸ æn ®Þnh so víi c¸c n¨m. Tuy nhiªn cïng víi sù gia t¨ng vÒ tæng vèn th× vèn l­u ®éng còng t¨ng dÇn lªn theo tõng n¨m. Vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp lµ sè tiÒn øng tr­íc ®Ó mua s¾m, ®Çu t­ tµi s¶n l­u ®éng. §Ó xem xÐt t×nh h×nh sö dông vèn l­u ®éng ta h·y ph©n tÝch sù biÕn ®éng cña tµi s¶n l­u ®éng theo c¸c n¨m qua b¶ng tÝnh to¸n sau: BiÓu 07: C¬ cÊu tµi s¶n l­u ®éng §¬n vÞ: TriÖu ®ång ChØ tiªu 1998 1999 2000 Sè tiÒn % Sè tiÒn % Sè tiÒn % I. Vèn dù tr÷. 43.069 24,09 69.170 29,35 104.685 38,06 1. Nguyªn vËt liÖu tån kho. 7.792 4,06 7.980 3,38 11.671 4,24 2. C«ng cô, dông cô trong kho. 1.156 0,65 1.923 0,81 4.269 1,55 3. CP s¶n xuÊt kinh doanh dd. 3.736 2,09 7.904 3,36 8.840 3,22 4. Thµnh phÈm tån kho. 10.254 5,74 13.932 5,91 19.145 6,96 Hµng ho¸ tån kho. 19.134 10,71 36.157 15,34 59.211 21,53 6. Hµng göi b¸n. 997 0,54 1.274 0,55 1549 0,56 II. Vèn l­u ®éng. 135.576 75,91 166.498 70,65 170.404 61,94 1. Vèn b»ng tiÒn 34.671 19,4 40.879 17,34 28.030 10,19 2. C¸c kho¶n ph¶i thu 37.207 48,81 112.490 47,73 112.917 41,04 3. TSL§ kh¸c. 13.698 7,7 13.129 5,58 29.457 10,71 Tæng céng TSL§ 178.645 100 235.668 100 275089 100 ( B¸o c¸o quyÕt to¸n n¨m 1998,1999, 2000) -T×nh h×nh dù tr÷: Tæng c«ng ty rau qu¶ lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc võa s¶n xuÊt, chÕ biÕn, võa kinh doanh. Do ®ã hµng tån kho chñ yÕu lµ nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm vµ hµng hãa tån kho, bªn c¹nh ®ã Tæng c«ng ty còng dù tr÷ c«ng cô, dông cô hµng göi b¸n nh­ng kh«ng ®¸ng kÓ. Hµng tån kho so víi tæng tµi s¶n chiÕm tû träng kh¸ nhá chØ tõ 24,09% ®Õn 38,04%, nh­ng sù biÕn ®éng cña nã qua c¸c n¨m l¹i lín, n¨m 1999 t¨ng so víi n¨m 19998 lµ 60,6%; n¨m 2000 t¨ng so víi n¨m 1999 lµ 51,3% do lo¹i h×nh ho¹t ®éng kinh doanh nªn lo¹i hµng nµy cßn tuú thuéc vµo thÞ tr­êng, cã lóc tiªu thô ®­îc, cã lóc nhu cÇu thÞ tr­êng l¹i gi¶m. §Ó ®¶m b¶o qu¶n lý tèt nguån hµng dù tr÷ cña C«ng ty, ®ßi hái ng­êi qu¶n lý ph¶i tÝnh to¸n chÝnh x¸c møc ®é tiªu dïng, dù ®o¸n xu h­íng biÕn ®éng thÞ tr­êng ®Ó ®iÒu chØnh l­îng hµng dù tr÷ sao cho hîp lý nhÊt. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó c¸c nhµ qu¶n lý dù ®o¸n ®­îc møc hµng ho¸ dù tr÷ lµ tÝnh to¸n chØ tiªu liªn quan ®Õn dù tr÷. Trong ®ã cã ®ñ chØ tiªu kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh. Tµi s¶n l­u ®éng - Dù tr÷ Kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh = Nî nh¾n h¹n BiÓu08: Ta cã b¶ng sè liÖu tÝnh to¸n sau §¬n vÞ: TriÖu ®ång ChØ tiªu 1998 1999 2000 1.Dù tr÷ 43.069 69.170 104.685 2. Nî ng¾n h¹n 125.505 167.661 201.146 3. Tµi s¶n l­u ®éng 178.645 235.668 275.089 4. Kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh:(3)- (1)/(2) 1,08 0,99 0,84 Do l­îng hµng n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc lµm cho kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh gi¶m dÇn, tû lÖ nµy cho biÕt kh¶ n¨ng hoµn tr¶ c¸c kho¶n nî kh«ng phô thuéc vµo viÖc b¸n tµi s¶n dù tr÷ tån kho. Do ®ã ®èi víi c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n ph¶i tr¶ th× t×nh h×nh tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty sÏ gÆp khã kh¨n vµ dÔ bÞ thiÖt h¹i do vi ph¹m hîp ®ång. Nh­ vËy, viÖc x¸c ®Þnh møc dù tr÷ tèi ­u cã vai trß quan träng trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña Tæng c«ng ty. Trong thêi gian tíi muèn ph¸t triÓn Tæng c«ng ty ph¶i x©y dùng ®­îc kÕ ho¹ch dù tr÷ hîp lý, cã nh­ vËy t×nh h×nh tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty míi ®­îc ®¶m b¶o, tr¸nh t×nh tr¹ng ø ®äng vèn ®ång thêi hiÖu qu¶ sö dông vèn còng ®­îc n©ng cao. - Vèn b»ng tiÒn: Qu¶n lý vèn b»ng tiÒn lµ x¸c ®Þnh l­îng tiÒn tèi ­u ®Ó võa ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n võa ®em l¹i lîi Ých cho doanh nghiÖp. Vèn b»ng tiÒn tr­íc hÕt ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n chi phÝ hµng ngµy cña doanh nghiÖp vµ c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n. L­îng tiÒn mÆt trong kÐt còng nh­ tiÒn göi Ng©n hµng ph¶i ®¹t mét møc nµo ®ã ®Ó cã kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nµy. §Ó thÊy ®­îc kh¶ n¨ng thanh to¸n chung ta ph¶i xem xÐt tû suÊt thanh to¸n tøc thêi. Vèn b»ng tiÒn Tû suÊt thanh to¸n tøc thêi = Nî ng¾n h¹n BiÓu 09: Ta cã b¶ng tÝnh to¸n sau: §¬n vÞ : TriÖu ®ång ChØ tiªu 1998 1999 2000 1. Vèn b»ng tiÒn 34.671 40.879 28.030 2. Nî ng¾n h¹n 125.505 167.661 201.146 3.Tû suÊt thanh to¸n tøc thêi(1)/(2) 0,27 0,24 0,14 ( B¸o c¸o quyÕt to¸n c¸c n¨m 1998, 1999, 2000.) Tû suÊt nµy lín h¬n 0,5 th× t×nh h×nh thanh to¸n t­¬ng ®èi kh¶ quan cßn nhá h¬n 0,5 th× t×nh h×nh gÆp khã kh¨n. Trong c¶ ba n¨m tû suÊt thanh to¸n tøc thêi cña Tæng c«ng ty rau qu¶ rÊt thÊp, chøng tá l­îng vèn b»ng tiÒn dù tr÷ trongTæng c«ng ty Ýt. ViÖc kh«ng muèn l­u gi÷ qu¸ nhiÒu tiÒn lµ ®iÒu dÔ hiÓu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nh­ng víi møc dù tr÷ thÊp nh­ vËy dÔ lµm Tæng c«ng ty gÆp khã kh¨n khi thanh to¸n c¸c kho¶n nî gÇn hoÆc cËn ngµy thanh to¸n. Tæng c«ng ty cÇn chuyÓn mét sè tµi s¶n kh«ng cÇn thiÕt sang vèn b»ng tiÒn ®Ó cã thÓ thanh to¸n tøc thêi, ®ång thêi gia h¹n mét sè kho¶n nî tíi h¹n thanh to¸n ®Ó kh«ng g©y t×nh tr¹ng c¨ng th¼ng trong thanh to¸n. C¸c kho¶n ph¶i thu: Trong qu¸ tr×nh kinh doanh viÖc ph¸t sinh c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ lµ ®iÒu tÊt yÕu. Nhanh chãng gi¶i quyÕt vèn bÞ ø ®äng trong kh©u thanh to¸n lµ nhiÖm vô cña nh÷ng ng­êi lµm c«ng t¸c tµi chÝnh. BiÓu 10: Ta cã sè liÖu tÝnh to¸n sau: §¬n vÞ: triÖu ®ång ChØ tiªu 1998 1999 2000 1. C¸c kho¶n ph¶i thu 87.207 112.490 112.917 2. C¸c kho¶n thu b×nh qu©n 80.814 99.848 112.703 3. Doanh thu 408.445 543.575 569.764 4. Doanh thu b×nh qu©n mét ngµy 1.134 1.510 1.585 5. Tû lÖ nî ph¶i tr¶/nî ph¶i thu 1,59 1,94 3.01 6. Kú thu tiÒn b×nh qu©n (2)/(4) 71,2 66 71 B¸o c¸o quyÕt to¸n c¸c n¨m 1998, 1999, 2000 Nh×n vµo sè liÖu ë trªn ta thÊy c¸c kho¶n ph¶i thu cña Tæng c«ng ty t¨ng nhanh qua c¸c n¨m, con sè t¨ng nhanh nµy xuÊt ph¸t tõ hai nguyªn nh©n chÝnh ph¶i thu cña kh¸ch hµng vµ kho¶n tiÒn øng tr­íc cho ng­êi b¸n t¨ng lªn. c¸c kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng t¨ng m¹nh vµo n¨m 1999, ®©y lµ kÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña Tæng c«ng ty: Tæng c«ng ty tiªu thô ®­îc mét khèi l­îng hµng ho¸. Trong thùc tÕ khi doanh thu t¨ng sÏ dÉn ®Õn t¨ng c¸c kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng n¨m 1999 kh¸ lín so víi doanh thu, trong khi doanh thu n¨m 1999 chØ t¨ng so víi n¨m 1998 lµ 33% th× c¸c kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng t¨ng 87%, chøng tá Tæng c«ng ty vÊp ph¶i vÊn ®Ò lµ viÖc chËm trÔ trong viÖc thanh to¸n, do ®ã Tæng c«ng ty cÇn ph¶i chó ý ®Ó cã chÝnh s¸ch tÝn dông hîp lý h¬n. N¨m 2000, kho¶n ph¶i thu t¨ng lªn chñ yÕu lµ do kho¶n øng tr­íc cho ng­êi b¸n t¨ng lªn. §iÒu nµy thÓ hiÖn mèi quan hÖ cña Tæng c«ng ty víi c¸c nhµ cung cÊp ch­a ®­îc chÆt chÏ hoÆc do hµng ho¸ khan hiÕm. H¬n n÷a c¸c kho¶n øng tr­íc t­¬ng ®èi lín cã thÓ dÉn tíi c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n do ng­êi b¸n kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng giao hµng ®óng h¹n. Do ®ã viÖc c©n nh¾c kü tr­íc khi ®Æt tiÒn tr­íc cho ng­êi b¸n vµ ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång ph¶i râ rµng lµ yÕu tè quan träng ®Ó h¹n chÕ sè tiÒn tranh chÊp mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n gi÷a ng­êi b¸n vµ Tæng c«ng ty. VÒ tû lÖ nî ph¶i tr¶/nî ph¶i thu, tû lÖ nµy t¨ng lªn qua c¸c n¨m, chøng tá Tæng c«ng ty chiÕn dông vèn vµ ®i vay lµ chñ yÕu. Trªn ®©y lµ c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ c¸c kho¶n ph¶i thu cña Tæng c«ng ty ®Ó n¾m ®­îc th«ng tin chi tiÕt vÒ kh¶ n¨ng thu håi trong thanh to¸n, ta cÇn xem xÐt ®Õn chØ tiªu kú thu tiÒn b×nh qu©n. ChØ tiªu nµy cµng lín chøng tá vèn cµng bÞ chiÕm dông. N¨m 1998, chØ tiªu nµy lµ 71 ngµy, cã nghÜa lµ ph¶i mÊt 71 ngµy mét ®ång tiÒn b¸n hµng tr­íc ®ã míi ®­îc thu håi, ®Õn n¨m 1999 chØ tiªu gi¶m cßn 66 ngµy do tèc ®é t¨ng cña doanh thu t¨ng nhanh h¬n tèc ®é t¨ng cña c¸c kho¶n ph¶i thu b×nh qu©n, nh­ng ®Õn n¨m 2000 con sè nµy l¹i t¨ng lªn vµ vÊn ®Ò ®Æt ra cho c«ng t¸c qu¶n lý c¸c kho¶n ph¶i thu cña Tæng c«ng ty lµ ph¶i gi¸m s¸t chÆt chÏ c¸c kh¶ n¨ng thanh to¸n, còng nh­ x¸ch ®Þnh râ kh¶ n¨ng tÝn dông cña kh¸ch hµng. Tæng c«ng ty ph¶i ®­a ra tiªu chuÈn tÝn dông phï hîp víi kh¶ n¨ng tÝn dông cña kh¸ch hµng còng nh­ phï hîp víi thùc tÕ cña doanh nghiÖp. Nh×n vµo thùc tÕ cña Tæng c«ng ty ta thÊy c«ng t¸c qu¶n lý c¸c kho¶n ph¶i thu cÇn ph¶i ®iÒu chØnh nhiÒu h¬n vµ chÆt chÏ h¬n n÷a ®Ó ®¶m b¶o thêi gian thu tiÒn b×nh qu©n æn ®Þnh. * HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng §èi víi mçi doanh nghiÖp, muèn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tèt cÇn ph¶i sö dông hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ c¶ vèn cè ®Þnh vµ vèn l­u ®éng. Bªn c¹nh vèn cè ®Þnh th× vèn l­u ®éng ®ãng vai trß rÊt quan träng. Kinh doanh l·i hay lç phô thuéc phÇn lín vµo kh¶ n¨ng sö dông vèn ®ã. Vèn l­u ®éng ®­îc sö dông nhiÒu lÇn vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nªn sè vßng quay vèn l­u ®éng lµ chØ tiªu quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. BiÓu 11: Mét sè chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. §¬n vÞ: triÖu ®ång ChØ tiªu 1998 1999 2000 1999 so 1998 2000 so 1999 Sè tiÒn % Sè tiÒn % 1. Doanh thu thuÇn 408.445 543.575 569.764 135.130 33,08 26189 4,81 2. lîi nhuËn 1.463 2.187 3.090 724 49,48 903,48 41,25 3. VL§ b×nh qu©n 166.204 207.834 256.181 41.630 25,04 48.347 23,26 4. Sè vßng quay (1)/(3) 2,4 2,6 2,2 0,2 8,33 -0,4 -15,38 5. Sè ngµy chu chuyÓn 360/(4) 150 138,4 163,6 -11,6 -7,73 25,2 18,20 6. HÖ sè ®¶m nhiÖm VL§ (3)/(1) 0,4 0,38 0,44 -0,02 -0,05 0,06 15,78 7. Møc doanh lîi VL§ (2)/(3) 0,008 0,010 0,012 0,002 0,25 0,002 0,2 ( B¸o c¸o quyÕt to¸n c¸c n¨m 1998, 1999, 2000.) Qua b¶ng chØ tiªu trªn ta thÊy n¨m 1999 so v¬Ý n¨m 1998 vèn l­u ®éng b×nh qu©n t¨ng 41.630 triÖu ®ång (25,04%), nh­ng doanh thu thuÇn t¨ng 135.130 triÖu ®ång (33,08%) vµ sè vßng quay vèn l­u ®éng còng t¨ng 0,2 vßng (8,33%), h¬n n÷a lîi nhuËn t¨ng lªn 724 triªu ®ång (49,48%); møc doanh lîi vèn l­u ®éng t¨ng 0,002 (0,25%), trong khi ®ã sè ngµy chu chuyÓn gi¶m 11,6 ngµy t­¬ng øng gi¶m 7,73% vµ hÖ sè ®¶m nhiÖm vèn l­u ®éng gi¶m 0,02 t­¬ng øng gi¶m 0,05% chøng tá n¨m 1999 vèn l­u ®éng cña Tæng c«ng ty ®­îc sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n 1998. N¨m 2000, vèn l­u ®éng t¨ng so víi n¨m 1999 lµ 48.347 triÖu ®ång (23,26%), doanh thu t¨ng 26.189 triÖu ®ång (4,81%); nh­ng vßng quay vèn l­u ®éng l¹i gi¶m 0,4 vßng (15,38%) sè ngµy chu chuyÓn t¨ng lªn 25,2 vßng t­¬ng øng t¨ng lªn 18,2%; hÖ sè ®¶m nhiÖm vèn l­u ®éng t¨ng 0,06 (15,78%). Nh­ thÕ n¨m 2000, vèn l­u ®éng sö dông kh«ng hiªô qu¶ b»ng n¨m 1998, 1999. Nh×n chung hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña Tæng c«ng ty ch­a tèt l¾m. Ta h·y xÐt tõng chØ tiªu sau: - Vßng quay vèn l­u ®éng: ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh n¨m 1998 vèn l­u ®éng quay ®­îc 2,4 vßng; n¨m 1999 sè vßng quay t¨ng lªn 0,2 vßng tøc 8,33%; n¨m 2000 so víi n¨m 1999 gi¶m 0,4 vßng t­¬ng øng gi¶m 15,3%. §iÒu ®ã thÓ hiÖn Tæng c«ng ty sö dông vèn l­u ®éng n¨m 1999 cã hiÖu qu¶ h¬n n¨m 1998, 2000. §Ó rót kinh nghiÖm cho nh÷ng n¨m tiÕp theo cã thÓ sö dông vèn l­u ®éng tèt h­on chóng ta cÇn nghiªn cøu ¶nh h­ëng cña tõng nh©n tè tíi vßng quay vèn l­u ®éng theo ph­¬ng ph¸p thay thÕ liªn hoµn. Ký hiÖu: M: Doanh thu thuÇn. DM: Møc ®é ¶nh h­ëng cña doanh thu ®Õn vßng quay vèn l­u ®éng DVL§: Møc ®é ¶nh h­ëng vèn l­u ®éng ®Õn vßng quay vèn l­u ®éng M Vßng quay vèn l­u ®éng = Vèn l­u ®éng b×nh qu©n - Møc ®é ¶nh h­ëng cña doanh thu ®Õn vßng quay vèn l­u ®éng: M99 M98 543.575 408445 DM1= - = - = 0,8 VL§98 VL§98 166.204 166.204 M2000 M99 569.764 543.57 DM2 = - = - = 0,4 VL§99 VL§99 207.834 207.834 - Møc ®é ¶nh h­ëng cña vèn l­u ®éng ®Õn vßng quay vèn l­u ®éng: M99 M99 543.575 543.575 DVL§1 = - = - = -0,6 VL§99 VL§98 207.834 207.834 M2000 M2000 569.764 569.764 DVL§2 = - = - = -0,5 VC§2000 VC§99 256.181 256.181 Tæng hîp ¶nh h­ëng cña hai nh©n tè trªn: N¨m 1999: D1 = DM1 + DVL§1 = 0,8 + (-0,6) = 0,2 N¨m 2000: D2 = DM2 + DVl§2 = 0,1 + (-0,5) = -0,4 Trong n¨m 1999 vßng quay vèn l­u ®éng t¨ng lªn do doanh thu t¨ng lµm sè vßng quay t¨ng 0,8 vßng nh­ng vèn l­u ®éng còng t¨ng lµm sè vßng quay gi¶m xuèng 0,6 vßng. N¨m 2000, vßng quay vèn l­u ®éng gi¶m, vèn l­u ®éng t¨ng víi tèc ®é lín h¬n tèc ®é t¨ng cña doanh thu. Do ®ã ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh tèt h¬n, nh÷ng n¨m tiÕp theo, Tæng c«ng ty cÇn cã gi¶i ph¸p ®Ó t¨ng doanh thu vµ gi¶m nh÷ng tµi s¶n l­u ®éng kh«ng cÇn thiÕt. - Sè ngµy chu chuyÓn: ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh sè ngµy trùc diÖn mét vßng quay vèn l­u ®éng. §©y lµ chØ tiªu kh¸ quan träng, v× qua ®ã ta cã thÓ tÝnh ®­îc vèn l­u ®éng mµ Tæng c«ng ty tiÕt kiÖm ®­îc hay l·ng phÝ trong kú. 360 Thêi gian 1 vßng lu©n chuyÓn (T) = Sè quay vèn l­u ®éng So víi n¨m 1998, tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng cña Tæng c«ng ty n¨m 1999 t¨ng nhanh nh­ng tèc ®é nµy l¹i gi¶m ®¸ng kÓ vµo n¨m 2000. Nh­ vËy Tæng c«ng ty ®· tiÕt kiÖm ®­îc mét sè vèn l­u ®éng vµo n¨m 1999 nh­ng n¨m 2000 l¹i sö dông kh¸ l·ng phÝ. §Ó biÕt ®­îc vÒ con sè tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ nµy ta tÝnh chØ tiªu sè vèn l­u ®éng tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ do thay ®æi thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn (V) Doanh thu thuÇn V = * (T1 – T0) 360 543.575 N¨m1999 so víi n¨m1998: V = * (138,4 - 150) = -17.515(triÖu ®) 360 569.764 N¨m2000 so víi n¨m 1999:V = * (163,6 – 138,4)=39.883 (TriÖu ®) 360 Tõ sè liÖu nµy ta thÊy n¨m 1999 Tæng c«ng ty ®· tiÕt kiÖm ®­îc 17.515 triÖu ®ång, do ¶nh h­ëng cña hai nh©n tè lµ doanh thu vµ tèc ®é lu©n chuyÓn mµ chñ yÕu lµ do tèc ®é lu©n chuyÓn t¨ng. Ng­îc l¹i n¨m 2000 ®· l·ng phÝ 39.883 triÖu ®ång còng do ¶nh h­ëng cña hai nh©n tè trªn. Qua ®ã Tæng c«ng ty ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®iÒu chØnh tèc ®é vèn l­u ®éng gi÷a c¸c n¨m kh«ng ®Ó cã biÕn ®éng qu¸ lín nh­ hiÖn nay. - Møc doanh lîi vèn l­u ®éng: §©y lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng sinh l¬Þ cña ®ång vèn. HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cµng lín khi chØ tiªu ®ã cµng cao, nã lµ mét chØ tiªu quan träng v× mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghuÖp nãi chung ®Òu h­íng vÒ lîi nhuËn. N¨m 1998, 1000 ®ång vèn t¹o ®­îc 8 ®ång lîi nhuËn, ®Õn n¨m 1999 1000 ®ång vèn t¹o ®­îc 10 ®ång lîi nhuËn vµ n¨m 2000 t¹o ra ®­îc 12 ®ång lîi nhuËn. Nh­ng tû lÖ t¨ng møc doanh lîi vèn l­u ®éng n¨m 1999 so víi n¨m 1998 lµ 0,25 % cao h¬n n¨m 2000 so víi n¨m 1999 lµ 0,2. Do ®ã, n¨m 1999 vèn l­u ®éng sö dông hiÖu qu¶ h¬n n¨m 2000. PhÇn III. Nh÷ng gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i Tæng c«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam. Trªn c¬ së nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n vÒ viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña Tæng c«ng ty Rau qu¶ ViÖt Nam, ta ph¶i ph¸t huy vµ dùa vµo nh÷ng thuËn lîi ®Ó ®Ò ra gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ khã kh¨n vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña Tæng c«ng ty. Sau ®©y lµ nh÷ng gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn 1. §èi víi vèn cè ®Þnh - Gi¶i ph¸p 1: T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý, b¶o d­ìng, söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh. MÆc dï ®èi víi thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm trong viÖc sö dông tµi s¶n cè ®Þnh cña mçi thµnh viªn lµ râ rµng. Song b¶n th©n Tæng c«ng ty ph¶i theo dâi kiÓm tra b¸m s¸t t×nh h×nh sö dông tµi s¶n cè ®Þnh. §ång thêi trong néi bé c¸c c«ng ty thµnh viªn còng cÇn ph©n cÊp qu¶n lý tµi s¶n cè ®Þnh ®èi víi tõng bé phËn. Sö dông c¸c ®ßn bÈy kinh tÕ ®Ó khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng cã ý thøc b¶o qu¶n. gi÷ g×n m¸y mãc thiÕt bÞ vµ kû luËt nghiªm kh¾c víi nh÷ng ng­êi g©y thiÖt h¹i tµi s¶n cè ®Þnh cña Tæng c«ng ty. Tæng c«ng ty còng cÇn chó ý d©y chuyÒn s¶n xuÊt hîp lý phï hîp ®Ó cã thÓ khai th¸c tèi ®a c«ng suÊt m¸y, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng lîi nhuËn cña c¸c thµnh viªn vµ cña Tæng c«ng ty. - Gi¶i ph¸p 2: T¨ng c­êng viÖc thu håi vèn cè ®Þnh. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng gi¸ c¶ th­êng xuyªn biÕn ®éng hiÖn t­îng hao mßn v« h×nh x¶y ra rÊt dda d¹ng vµ nhanh chãng. §iÒu nµy lµm cho nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh vµ gi¸ trÞ cßn l¹i kh«ng ®­îc chÝnh x¸c, ph¶n ¸nh sai lÖch so víi mÆt b»ng gi¸ hiÖn t¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh. ViÖc th­êng xuyªn ®¸nh gi¸ vµ ®¸nh gi¸ l¹i chÝnh x¸c gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh lµ c¬ së cho viÖc lùa chän ph­¬ng ph¸p møc khÊu hao hîp lý nh»m thu håi vèn hoÆc kÞp thêi cã biÖn ph¸p xö lý nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh mÊt gi¸ ®Ó chèng l¹i sù thÊt tho¸t vèn. ViÖc xem xÐt ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n cè ®Þnh nªn tiÕn hµnh ®Þnh kú s¸u th¸ng hoÆc mét n¨m hay h¬n tuú thuéc vµo lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh, ®Ó tõ ®ã ng­êi qu¶n lý cã thÓ ph©n tÝch viÖc ®Çu t­ cña Tæng c«ng ty phï hîp víi møc ®é sö dông hay kh«ng, ®óng lóc ch­a, vµ tõ ®ã ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p gi¶i quyÕt thÝch hîp. VÒ ph­¬ng ph¸p khÊu hao ph¶i lùa chän phï hîp víi ®iÒu kiÖn vµ hoµn c¶nh cô thÓ ®Ó ®¶m b¶o thu h«× vèn nhanh, b¶o toµn ®­îc vèn vµ ®ì g©y ra nh÷ng biÕn ®éng lín trong gi¸ thµnh vµ gi¸ b¸n s¶n phÈm.. - Gi¶i ph¸p 3: Sö dông hîp lý quü khÊu hao c¬ b¶n. §©y lµ nguån tµi trî cã ý nghÜa quan träng ®èi víi Tæng c«ng ty, bëi quü nµy ph¶n ¸nh ®é lín c¸c kho¶n khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh vµ gi¸n tiÕp ph¶n ¸nh tèc ®é ®æi míi cña Tæng c«ng ty. Nh­ ta biÕt khi doanh nghiÖp muèn n©ng cao søc c¹nh tranh trªn th­¬ng tr­êng th× mét yÕu tè rÊt quan träng cã thÓ gióp doanh nghiÖp th¾ng ®­îc c¸c ®èi thñ c¹nh tranh lµ yÕu tè c«ng nghÖ. Do ®ã víi tèc ®é khÊu hao chËm, c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ b¾t kÞp tèc ®é ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ ®æi míi bëi tµi s¶n cò ch­a ®­äc khÊu hao hÕt, nguån tÝch luü tõ khÊu hao kh«ng ®ñ mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ míi. T¹i Tæng c«ng ty, khÊu hao nhanh ®èi víi c¸c tµi s¶n cã gi¸ trÞ c«ng nghÖ cao ch­a ®­îc ¸p dông th­êng xuyªn v× cßn gÆp ph¶i mét sè vÊn ®Ò nan gi¶i lµ khÊu hao nhanh sÏ kÐo theo t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÉn ®Õn cÇu s¶n xuÊt gi¶m, gi¶m doanh thu. Nh­ng ¸p dông khÊu hao nhanh vÉn lµ biÖn ph¸p gióp Tæng c«ng ty cã thÓ thùc hiÖn môc tiªu ®æi m¬Ý c«ng gnhÖ bªn c¹nh gi¶i ph¸p ®Çu t­ míi. Ph­¬ng ph¸p khÊu hao nµy sÏ ®­îc tiÕn hµnh dÇn dÇn, b­íc ®Çu ¸p dông ®èi víi tµi s¶n cè ®Þnh cã gi¸ trÞ cao, hao mßn x¶y ra nhanh nh­: m¸y mãc, d©y chuyÒn s¶n xuÊt, « t«… Trong thêi gian qua víi gi¸ trÞ nhá vµ ®­îc quy ®Þnh sö dông vµo môc ®Ých t¸i ®Çu t­ nªn kho¶n kha¸u hao luü kÕ ch­a ®­îc sö dông cã hiÖu qu¶. Tæng c«ng ty nªn dïng kho¶n tiÒn vµo ho¹t ®éng kinh doanh (trong tr­êng hîp nã ch­a ®­îc t¸i ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh). Tuy nhiªn c«ng viÖc dïng kho¶n tiÒn nµy ph¶i ®­îc c©n nh¾c kü l­ìng xem nã cã gióp Tæng c«ng ty t¹o ra lîi nhËn nµo kh«ng vµ cã cÇn ph¶i thu håi l¹i khi cÇn ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh. Kho¶n tiÒn nµy so víi vèn kinh doanh cña Tæng c«ng ty chØ chiÕm mét tØ lÖ nhá nh­ng nãi cÇn ®­îc b¶o toµn vµ ph¸t triÓn ®Ó ®¶m b¶o Tæng c«ng ty cã thÓ ®Çu t­ ®­îc m¸y mãc thiÕt bÞ. H¬n n÷a vèn dïng cho ho¹t ®éng kinh doanh cña Tæng c«ng ty vÉn cßn ph¶i ®i vay nhiÒu th× viÖc ®­a kho¶n nµy vµo kinh doanh lµ hîp lý. NÕu Tæng c«ng ty cã kÕ ho¹ch sö dông kho¶n vèn nµy phï hîp th× hiÖu qu¶ sö dông vèn cña Tæng c«ng ty sÏ ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ. -Gi¶i ph¸p 4: T¨ng c­êng ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh HiÖn nay, chóng ta ®ang sèng trong thêi ®¹i cña khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn tõng ngµy, c¸c d©y chuyÒn hiÖn ®¹i kh«ng ngõng ra ®êi, c¸c ph¸t minh s¸ng chÕ ®­îc ®­a ra ngµy cµng nhiÒu. Do vËy bÊt cø sù l¹c hËu nµo còng kh«ng thÓ tån t¹i ®­îc vµ sím hay muén còng bÞ ®µo th¶i. Víi nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ ®· trë lªn l¹c hËu lµ mét nguyªn nh©n c¬ b¶n ®Én ®Õn t×nh tr¹ng s¶n phÈm cña Tæng c«ng ty rÊt khã kh¨n trong viÖc tiªu thô. Gi¶i quyÕt khã kh¨n nµy vµ b¶o ®¶m cã thÓ c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ kh¸c ®ßi hái Tæng c«ng ty ph¶i t¨ng c­êng ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ vµ d©y chuyÒn s¶n xuÊt. §Ó ®¶m b¶o ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ Tæng c«ng ty cÇn quan t©m ®Õn mét sè vÊn ®Ò sau: -Nh÷ng c«ng nghÖ míi thiÕt bÞ míi tr­íc khi nhËp, Tæng c«ng ty ph¶i biÕt râ nguån gèc cña nã vµ mêi mét sè chuyªn gia kÕt hîp víi ®éi ngò kü s­ cã tr×nh ®é ®Ó ®¶m b¶o m¸y mãc mua s¾m lµ ®¹t chÊt l­îng, hiÖn ®¹i vµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty. -Khi mua mét gi©y chuyÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i ph¶i cã c«ng nghÖ kÌm theo, thùc tÕ lµ nhiÒu m¸y mãc mua vÒ kh«ng ®­îc sö dông hiÖu qu¶ hoÆc cã thÓ kh«ng ho¹t ®éng ®­îc do kh«ng ®­îc chuyÓn giao hÕt c¸c tÝnh n¨ng. -Trong qu¸ tr×nh sö dônh ph¶i th­êng xuyªn b¶o d­ìng, söa ch÷a ®Ó m¸y mãc cã thÓ ®­îc sö dông hÕt c«ng suÊt. Bªn c¹nh ®ã, khi Tæng c«ng ty ch­a lËp ra ®­îc phßng nghiªn cøu ®Ó cã thÓ th­êng xuyªn ®­a ra nh÷ng sù c¶i tiÕn chÊt l­îng hoÆc tung ra thÞ tr­êng nh÷ng s¶n phÈm míi. Tæng c«ng ty cÇn quan t©m dÕn vÊn ®Ò mua c¸c b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ, hiÖn nay cã rÊt nhiÒu cuéc thi s¸ng t¹o s¶n phÈm vµ cã thÓ ¸p dông vµo thùc tÕ, vËy t¹i sao l¹i kh«ng sö dông ngay nh÷ng tiÕm n¨ng ®ã? H×nh thøc thuª mua tµi chÝnh ngµy mét ph¸t triÓn vµ còng mang nhiÒu ­u ®iÓm. Víi nh÷ng kiÕn thøc chuyªn s©u vÒ lÜnh vùc cña m×nh, c¸c c«ng ty thuª mua tµi chÝnh sÏ ®¶m b¶o c¸c tµi s¶n ®¹t tiªu chuÈn. Tæng c«ng ty sÏ kh«ng ph¶i mÊt thêi gian trong viÖc thÈm ®Þnh chÊt l­îngvµ vÉn cã thÓ sö dông khi chØ ®ñ tiÒn ®Ó ®Çu t­ mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh. H¬n n÷a thùc tÕ ®· cho thÊy r»ng chi phÝ thuª tµi s¶n cè ®Þnh thue tµi chÝnh lµ cã thÓ chÊp nhËn ®­äc. Tãm l¹i viÖc ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh hay v« h×nh, ®Çu t­ b»ng viÖc mua s¾m hay ®i thuª th× viÖc tµi s¶n cè ®Þnh cã tØ träng lín h¬n trong tæng tµi s¶n so víi hiÖn nay lµ viÖc l¸m cÇn thiÕt ®èi víi mét doanh nghiÖp ngoµi chøc n¨ng kinh doanh cßn cã chøc n¨ng s¶n xuÊt nh­ Tæng c«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam. -Gi¶i ph¸p 5: T¨ng cõ¬ng viÖc t×m kiÕm nguån tµi trî cho tµi s¶n cè ®Þnh T¨ng c­êng c¸c nguån tµi trrî gãp phÇn gi¶i quuyÕt hai vÊn ®Ò: mét lµ gãp phÇn t¨ng nguån vèn ®Çu t­ cña Tæng c«ng ty, hai lµ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. Cïng víi viÖc t¨ng c­êng t×m kiÕm nguån tµi trî, Tæng c«ng ty ph¶i chó ý vÊn ®Ò ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c chi phÝ cho c¸c nguån ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh, tÝnh to¸n trong viÖc mua b¸n m¸y mãc thiÕt bÞ trªn thÞ tr­êng. ViÖc ®Çu t­ cho tµi s¶n cè ®Þnh cña Tæng c«ng ty ®Òu rÊt lín, do vËy Tæng c«ng ty ph¶i khuyÕn khÝch c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn tù huy ®éng c¸c nguån vèn bªn ngoµi hoÆc th«ng qua sù uû quyÒn cña Tæng c«ng ty ®Ó t×m nguån tµi trî míi. 2.§èi víi vèn l­u ®éng Víi Tæng c«ng ty Rau qu¶ ViÖt nam, vèn l­u ®éng chiÕm mét tØ träng t­¬ng ®èi lín, ®Ó qua tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®­îc liªn tôc, cã hiÖu qu¶ th× nhu cÇu vèn l­u ®éng ph¶i ®­îc ®¶m b¶o tèi thiÓu cÇn thiÕt. Sau ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p vÒ n©ng cao ghiÖu qu¶ sö dôn vèn l­u ®éng. -Gi¶i ph¸p 1: Rót ng¾n thêi gian ë mçi kh©u vèn ®i qua. Vèn l­u ®éng tham gia vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i tr¶i qua c¸c kh©u dù tr÷, s¶n xuÊt vµ l­u th«ng. Trong kh©u dù tr÷, nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo th× cÇn ph¶i tÝnh to¸n l­îng dù tr÷ tèi ­u sao cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n, ®ång thêi kh«ng bÞ l·ng phÝ liªn quan ®Õn chi phÝ vËn t¶i, chi phÝ b¶o qu¶n, kho b·i, sè l­îng vµ gi¸ c¶ vËt t­ hµnh ho¸ ë mçi thêi ®iÓm. V× vËy viÖc x¸c ®Þnh dù tr÷ tèi ­u ph¶i xuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh kÜ thuËt, s¶n phÈm, kh¸ch hµng vµ thÞ tr­êng. §Ó gi¶i ®­îc bµi to¸n kinh tÕ nµy, Tæng c«ng ty ph¶i thËt nh¹y bÕn n¨ng ®éng ®Ó hîp ®ång mua vËt t­ t¹i ®óng c¸c thêi ®iÓm. Trong kh©u s¶n suÊt t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liªô. Cßn vÒ kh©u l­u th«ng cÇn ph¶i t×m ra ph­¬ng c¸ch rót ng¾n thêi gian l­u kho cña c¸c s¶n phÈm s¶n xuÊt. BiÖn ph¸p rót ng¾n thêi gian ë mçi kh©u vèn ®i qua lµ biªn ph¸p quan träng t¨ng nhanh vßng quay cu¶ vèn, ®Ó sè vèn ®ã tham gia nhiÒu vµo s¶n xuÊt. -Gi¶i ph¸p 2: gi¶i ph¸p vÒ c¸c kho¶n dù tr÷. Vèn dù tr÷ cña Tæng c«ng ty Rau qu¶ ViÖt nam t¨ng dÇn lªn qua c¸c n¨m, n¨m 1999 so víi n¨m1998 t¨ng 60,6%; n¨m 2000 so víi 1999 lµ 51,3%. Tæng c«ng ty cÇn cã biÖn ph¸p gi¶m bít hµng tån kho ®Ó t¨ng vßng quay cña vèn l­u ®éng. C¸c gi¶i ph¸p ®ã lµ: -Gi¶i phãng hµng tån kho. Víi l­îng tån kho do hµng kÐm phÈm chÊt, nhu cÇu gi¶m, chñ yÕu n»m t¹i kho thuéc phßng vËt t­ ®· g©y khã kh¨n cho phßng vËt t­ trong viÖc thùc hiÖn môc tiªu kinh doanh cña m×nh. Do l­îng vèn ø ®äng l¹i võa ph¶i tr¶ l·i vay ng©n hµng dÉn ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh thua lç vµ mét phÇn lîi nhuËn ë c¸c phßng kh¸c ph¶i dïng ®Ó bï ®¾p cho phÇn lç nµy. §øng tr­íc thùc tr¹ng ®ã Tæng c«ng ty cÇn ph¶i cè g¾ng kh¾c phôc h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt c¸c lo¹i vËt t­ hµng ho¸ ø ®äng kÐm phÈm chÊt b»ng c¸ch h¹ gi¸ b¸n, chÊp nhËn thua lç ®Ó thu håi mét phÇn vèn ®· bá ra vµ cã thÓ sö dông mét phÇn hµng ho¸ nµy ®Ó lµm ®å khuyÕn m¹i kÌm theo khi b¸n c¸c s¶n phÈm hang ho¸ kh¸c, ®Ó gi¶i phãng kho lÊy chç dù tr÷ hµng ho¸ míi. -KÕ ho¹ch l­îng hµng ho¸ dù tr÷ tèi thiÓu. Nh­ chóng ta biÕt viÖc duy tr× mét l­îng hµng ho¸ tån kho qu¸ lín lµ nguyªn ng©n lµm gi¶ tèc ®é vßng quay cña vèn vµ lµm gi¶m hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. Muèn t¨ng nhanh tèc dé chu chuyÓn vèn l­u ®éng th× cÇn ph¶i x¸c ®Þnh vµ duy tr× l­îng hµnh ho¸ cÇn thiÕt tèi thiÓu. Møc dù tr÷ hµng ho¸ ®­îc x¸c ®Þnh vµ duy tr× l­îng hµng ho¸ cÇn thiÕt tèi thiÓu. Møc dù tr÷ hµng ho¸ ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së xem xÐt qu¸ tr×nh s¶n suÊt s¶n phÈm hoÆc qu¸ tr×nh nhËp khÈu hµng ho¸ vµ qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸ cu¶ Tæng c«ng ty. Bªn c¹nh ®ã viÖc tån t¹i dù tr÷ hµng ho¸ tån kho cã liªn quan ®Õn nhiÒu kho¶n chi phÝ : chi phÝ qu¶n lý hµng ho¸, qu¶n lý kho, chi phÝ b¶o qu¶n, chi phÝ vËn chuyÓn… Thùc tÕ th× l­îng hµng ho¸ tån kho kh«ng chØ phô thuéc vµo nhu cÇu cña Tæng c«ng ty mµ cßn phô thuéc vµo nhµ cung cÊp, h¬n thÕ n÷a hµng cña Tæng c«ng ty phô thuéc rÊt nhiÒu vµo thÞ tr­êng, nªn l­îng hµng tån kho sÏ kh«ng æn ®Þnh. Tuy nhiªn ë giai ®o¹n nµo còng cÇn x¸c ®Þnh mét l­îng hµng tån kho tèi thiÓu chØ cÇn ®¶m b¶o viÖc b¸n hµng ®­îc liªn tôc. -Gi¶i ph¸p3: Gi¶i ph¸p vÒ c¸c kho¶n ph¶i thu. - H¹n chÕ l­îng vèn l­u ®éngbÞ chiÕm dông trong kh©u l­u th«ng. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, viÖc chiÕm dông vèn lÉn nhau gi÷a c¸c doanh nghiÖp lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái. Nh­ng lµm thÕ nµo ®Ó kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng lµ nhá nhÊt vµ ®¶m b¶o thu håi ®óng h¹n lµ vÊn ®Ò cÇn quan t©m. C¸c kho¶n ph¶i thu cña Tæng c«ng ty trong 3 n¨m qua t¨ng kh¸ nhanh lµm vèn cña Tæng c«ng ty kh«ng nh÷ng bÞ ø ®äng mµ cßn dÉn ®Õn nh÷ng kho¶n nî qu¸ h¹n. H¬n n÷a l­îng vèn bÞ chiÕm dông nµy kh«ng nh÷ng kh«ng sinh l·i mµ cßn lµm sè vßng quay cña vèn, h¹n chÕ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña Tæng c«ng ty. §Ó h¹n chÕ l­îng vèn l­u ®éng bÞ chiÕm dông trong kh©u l­u th«ng, Tæng c«ng ty cÇn ph¶i thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p nh­ : + ChÝnh s¸ch tÝn dông th­¬ng m¹i hîp lý: Khi quyÕt ®Þnh cã nªn cÊp tÝn dông th­¬ng m¹i cho kh¸ch hµng hay kh«ng, Tæng c«ng ty cÇn tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c nh­: thu thËp th«ng tin vÒ kh¸ch hµng, ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng qua ph­¬ng ph¸p cho ®iÓm, ®¸nh gi¸ nh÷ng t¸c dông cña viÖc cÊp tÝn dông th­¬ng m¹i cho kh¸ch hµng ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng chÝnh s¸ch tÝn dông hîp lý. Sau khi thùc hiÖn ®­îc nh÷ng quy ®Þnh trªn, Tæng c«ng ty sÏ ®i ®Õn nh÷ng quyÕt ®Þnh vÒ viÖc cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng vµ nÕu cÊp ph¶i cã ®iÒu kiÖn vÒ gi¸ c¶, thêi gian, kho¶n tiÒn ph¹t tr¶ chËm… Víi chÝnh s¸ch tÝn dông hîp lý sÏ gióp Tæng c«ng ty gi¶m ®¸ng kÓ nh÷ng kho¶n thu kh«ng ®em l¹i lîi Ých cho m×nh vµ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thu håi c¸c kho¶n ph¶i thu. + ChiÕt khÊu tiÒn mÆt: Tuy kh«ng ph¶i lóc nµo thu tiÒn còng cã lîi, nhÊt lµ khi Tæng c«ng ty ®ang tiÕn hµnh kinh doanh víi c¸c kh¸ch hµng truyÒn thèng hoÆc tiªu thô ®­îc khèi l­îng lín hµng ho¸, nh­ng víi chÝnh s¸ch chiÕt khÊu hîp lý khi thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt vÉn ®¶m b¶o tèt cho c«ng viÖc, vèn ®­îc l­u th«ng ®ång thêi vÉn hoµn thµnh tiªu thô s¶n phÈm. Tæng c«ng ty ¸p dông chiÕt khÊu tiÒn mÆt khi kh¸ch hµng mua víi sè l­îng lín hay sö dông nh­ mét bé phËn trong chÝnh s¸ch tÝn dông th­¬ng m¹i th× mét sè kh¸ch hµng sÏ lùa chän tr¶ tiÒn sím ®Ó giµnh ®­îc lîi thÕ cña chiÕt khÊu. + Theo dâi chÆt chÏ thu håi c¸c kho¶n nî: §Ó t¨ng c­êng c«ng t¸c thu håi c¸c kho¶n nî, Tæng c«ng ty cÇn theo dâi chÆt chÏ vÒ thêi h¹n vµ c¸c kho¶n nî cò mµ kh¸ch hµng vµ c¸c ®¬n vÞ kh¸c cßn chiÕm dông. C«ng t¸c thu håi c¸c kho¶n nî cÇn tiÕn hµnh theo ph­¬ng ph¸p cuèn chiÕu, Tæng c«ng ty chØ tiÕp tôc cho nî khi nµo c¸c ®¬n vÞ ®ã hoµn tr¶ nî cò. §èi víi nh÷ng kho¶n nî míi, Tæng c«ng ty cÇn cã hîp ®ång chÆt chÏ, cÇn cã sù ph©n lo¹i kh¸ch hµng râ rÖt, ®èi víi kh¸ch hµng cã quan hÖ lÇn ®Çu víi hoÆc Tæng c«ng ty ch­a ®ñ th«ng tin tin cËy th× nªn b¾t ®Æt cäc tr­íc khi giao hµng. §èi víi nh÷ng ®¬n vÞ cã mèi quan hÖ lµm ¨n l©u n¨m hoÆc cã uy Ýt nhÊt ®Þnh trªn thÞ tr­êng th× Tæng c«ng ty cã thÓ xem xÐt cho nî víi mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh. §Ó khuyÕn khÝch tr¶ sím, Tæng c«ng ty cÇn cã ®iÒu kho¶o râ rÖt trong hîp ®ång vÒ c¸c ®iÒu kho¶n thanh to¸n. Bªn c¹nh ®ã c¸c hîp ®ång ph¶i quy ®Þnh chÆt chÏ khi øng tiÒn tr­íc cho ng­êi b¸n. - T¨ng uy tÝn víi nhµ cung cÊp: ViÖc ®Æt tr­íc tiÒn hµng cho ng­êi b¸n chØ lµ ®Ó ®¶m b¶o mua hµng mµ kh«ng ®em l¹i lîi Ých trùc tiÕp cho Tæng c«ng ty. §«i khi trong mét sè tr­êng hîp, ng­êi b¸n cÇn sù hç trî vèn cña ng­êi mua ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých kinh doanh cña m×nh hoÆc còng cã thÓ chØ lµ ®Ó ®¶m b¶o ng­êi mua thùc hiÖn theo ®óng cam kÕt. Trong tr­êng hîp nµy, ng­êi mua cã thÓ gi¶m bít kho¶n tiÒn cã thÓ bÞ ng­êi b¸n chiÕm dông b»ng c¸ch: - Trong c¸c lÇn giao dÞch, lu«n thùc hiÖn thanh to¸n ®óng thêi h¹n hoÆc tr­íc thêi h¹n. - Chñ ®éng t×m kiÕm nguån hµng ®Ó c¸c nhµ cung cÊp cã sù c¹nh tranh víi nhau. -Gi¶i ph¸p 4: Gi¶i ph¸p vèn b»ng tiÒn. Nh­ ®· ph©n tÝch, kho¶n vèn b»ng tiÒn cña Tæng c«ng ty nh×n chung qua c¸c n¨m rÊt thÊp, nhÊt lµ n¨m 2000, vèn b»ng tiÒn chØ cã 28.030 triÖu ®ång, gi¶m so víi n¨m 1998 lµ 6.641 triÖu ®ång, so víi n¨m 1999 gi¶m 12.849 triÖu ®ång. T×nh h×nh vèn b»ng tiÒn qu¸ Ýt sÏ ¶nh h­ëng lín ®Õn qu¸ tr×nh thanh to¸n nhanh c¸c kho¶n nî cña Tæng c«ng ty. Do vËy, Tæng c«ng ty cÇn t×m mäi c¸ch ®Ó t¨ng kho¶n môc nµy. Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p lµ kÐo dµi thêi gian tr¶ tiÒn cho ng­êi b¸n, tøc lµ thêi gian chiÕm dông vèn sÏ l©u h¬n. Nh­ng hiÖn nay vÊn ®Ò chiÕm dông vèn lÉn nhau gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong n­íc x¶y ra kh¸ phæ biÕn. Nªn vÒ l©u dµi gi¶i ph¸p nµy kh«ng ph¶i lµ h÷u hiÖu. §Ó t¨ng c­êng vèn b»ng tiÒn, Tæng c«ng ty cã thÓ vay vèn Ng©n hµng hoÆc xin cÊp vèn tõ ng©n s¸ch nh­ng nh­ vËy sÏ t¨ng nguån vèn kinh doanh mµ kkh«ng ph¶i ®Ó kinh doanh. Do vËy gi¶i ph¸p ®­îc cho lµ hiÖu qu¶ nhÊt lµ thu tõ kh¸ch hµng vµ nhanh chãng gi¶i quyÕt tån kho, nhÊt lµ nh÷ng vËt liÖu vµ nh÷ng thµnh phÈm kÐm chÊt l­îng. KÕt luËn Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng bÊt cø mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµo thuéc mäi thµnh ph©n kinh tÕ cÇn ph¶i cã vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Víi sù c¹nh tranh gay g¾t nh­ hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc th× b»ng mäi c¸ch ph¶i sö dông ®ång vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Do vËy ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n trÞ ph¶i lu«n t×m ra c¸c ph­¬ng s¸ch nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn nãi riªng vµ s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung. §èi víi doanh nghÖp nhµ n­íc, sè vèn ho¹t ®éng ban ®Çu lµ do Nhµ n­íc cÊp ph¸t. Doanh nghiÖp ®­îc quyÒn sö dông sè vèn ®ã vµo môch ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh theo ®Þnh h­íng cña Nhµ n­íc. NÕu doanh nghiÖp sö dông kh«ng ®óng môc ®Ých sÏ dÉn ®Õn nh÷ng khã kh¨n vÒ mÆt tµi chÝnh tõ ®ã ¶nh h­ëng xÊu ®Õn vai trß cña doanh nghiÖp vµ ®êi sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ tÊt nhiªn sÏ ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. §èi víi doanh nghiÖp t­ nh©n, c«ng ty cæ phÇn… sè vèn bá ra lµ cña hä vµ ®ång thêi môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh cña hä lµ ®Ó kiÕm lêi do ®ã vÊn ®Ò sö dông vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ lµ hÕt søc thiÕt thùc. Trong ph¹m vi bµi viÕt nµy em ®· nªu ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ sö dông vèn ë Tæng c«ng ty Rau qu¶ ViÖt Nam. MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng, nh­ng do h¹n chÕ vÒ mÆt thêi gian còng nh­ tr×nh ®é kiÕn thøc nªn ch¾c ch¾n bµi viÕt cßn nhiÒu thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn phª b×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c c« chó ë ®¬n vÞ thùc tËp cïng toµn thÓ c¸c b¹n ®Ó em cã thÓ n©ng cao kiÕn thøc cña m×nh. Em xin bµy tá lßng biÕt ¬n tíi thÇy gi¸o TrÇn HoÌ vµ c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa Th­¬ng M¹i ®· tËn t×nh h­íng dÉn gióp ®ì em hoµn thµnh bµi viÕt nµy. Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c c« chó trong phßng tæ chøc c¸n bé thuéc Tæng c«ng ty Rau qña ViÖt Nam ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó em hoµn thµnh bµi viÕt nµy. Tµi liÖu tham kh¶o B¸o c¸o quyÕt to¸n cña Tæng c«ng ty Rau qu¶ ViÖt Nam n¨m 1998 – 2000 §iÒu lÖ tæ chøc häat ®éng cña Tæng c«ng ty Rau qu¶ ViÖt Nam. B¸o c¸o tæng kÕt c«ng t¸c s¶n xuÊt kinh doanh n¨m 1998 – 2000. T¹p chÝ tµi chÝnh. T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ. Thêi b¸o kinh tÕ Gi¸o tr×nh qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp khoa Ng©n hµng tµi chÝnh §H. KTQD. Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª, 1997. Nh÷ng gi¶i ph¸p huy ®éng vµ sö dông vèn . NXB Thèng kª, 1996. Môc lôc PhÇn I: HiÖu qu¶ sö dông vèn – mèi quan t©m lín cña doanh nghiÖp Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ vèn s¶n xuÊt kinh doanh. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña vèn s¶n xuÊt kinh doanh. Vèn cè ®Þnh. Vèn l­u ®éng. HiÖu qu¶ sö dông vèn vµ vÊn ®Ò n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. T×nh h×nh sö dông vèn trong doanh nghiÖp. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi viÖc sö dông vèn cña doanh nghiÖp. PhÇn II: Ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông vèn ë Tæng c«ng ty Rau qu¶ ViÖt Nam. T×nh h×nh chung ë Tæng c«ng ty Rau qu¶ ViÖt Nam. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng cu¶ Tæng c«ng ty. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty Rau qu¶ ViÖt Nam. §Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty rau qu¶ ViÖt nam. Vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña Tæng c«ng ty Rau qu¶ ViÖt nam trong nh÷ng n¨m qua. Vèn vµ c¬ cÊu vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty Rau qu¶ ViÖt nam. Ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña Tæng c«ng ty Rau qu¶ ViÖt Nam. PhÇn III: Nh÷ng gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i Tæng c«ng ty Rau qu¶ ViÖt nam. C¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. §èi víi vèn cè ®Þnh. §èi víi vèn l­u ®éng KÕt luËn Tµi liÖu tham kh¶o. Trang 3 3 3 5 15 22 22 23 26 28 28 28 29 33 33 33 37 54 54 54 57 62 63