Đề tài Một số giải pháp nhằm tăng cường khả năng huy động vốn của Ngân hàng thương mại cho sự nghiệp Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá đất nước

·i suÊt ph¶i gãp phÇn kÝch thÝch t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Do ®ã cÇn thiÕt ph¶i sö dông mét chÝnh s¸ch l·i suÊt hîp lý ®Ó võa ®Èy m¹nh thu hót ngµy cµng nhiÒu c¸c nguån vèn trong x· héi, võa kÝch thÝch c¸c ®¬n vÞ tæ chøc kinh tÕ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt - kinh doanh. §Ó cho c«ng cô l·i suÊt ph¸t huy ®­îc vai trß t¸c dông cña m×nh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, chÝnh s¸ch l·i suÊt cÇn ®­îc tiÕp tôc xö lý theo h­íng sau: -ChØ ®¹o l·i suÊt theo nguyªn t¾c kinh tÕ thÞ tr­êng vµ mèi quan hÖ cung - cÇu vÒ vèn. L·i suÊt ®Çu ra quyÕt ®Þnh l·i suÊt ®Çu vµo, c¨n cø vµo l·i suÊt sö dông vèn ®Ó quyÕt ®Þnh l·i suÊt huy ®éng vèn, ®¶m b¶o NHTM kinh doanh cã l·i ( l·i suÊt d­¬ng). -L·i suÊt danh nghÜa ph¶i b»ng l·i suÊt thùc céng víi tû lÖ l¹m ph¸t dù kiÕn ( l·i suÊt d­¬ng), nghÜa lµ ph¶i theo dâi l·i suÊt trªn thÞ tr­êng vèn vµ tû lÖ tr­ît gi¸ ®Ó ®iÒu chØnh kÞp thêi vµ linh ho¹t. -L·i suÊt huy ®éng danh nghÜa ph¶i cao h¬n tû lÖ l¹m ph¸t dù kiÕn (d­¬ng) ®Ó khuyÕn khÝch tiÕt kiÖm, tr¸nh tÝch luü vµng vµ ngo¹i tÖ. -L·i suÊt cho vay trông b×nh, kho¶n chªnh lÖch chÝnh lµ “ l·i gép” cña ng©n hµng ®Ó bï ®¾p chi phÝ, thuÕ, chi phÝ dù tr÷ b¾t buéc, ®Ò phßng rñi ro vµ cã l·i. Do ®ã ng­êi vay buéc ph¶i sö dông vèn tiÕt kiÖm vµ cã hiÖu qu¶. -L·i suÊt tiÒn göi cã kú h¹n ph¶i cao h¬n l·i suÊt lo¹i tiÒn göi kh«ng cã kú h¹n. -L·i suÊt ng¾n h¹n ph¶i thÊp h¬n l·i suÊt dµi h¹n. -CÇn thùc hiÖn l·i suÊt tiÒn göi vµ l·i suÊt tiÒn vay ®ång ®Òu, b×nh ®¼ng gi÷a c¸c tæ chøc, thµnh phÇn, ngµnh kinh tÕ. Mét sè kiÕn nghÞ trong vÊn ®Ò xö lý l·i suÊt nh»m ®Èy m¹nh viÖc thu hót c¸c nguån nhµn rçi trong x· héi: -HiÖn nay, c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i thùc hiÖn viÖc huy ®éng vµ cho vay vèn giíi h¹n theo l·i suÊt cho vay trÇn tèi ®a vµ chªnh lÖch gi÷a l·i suÊt cho vay b×nh qu©n vµ l·i suÊt huy ®éng b×nh qu©n lµ 0,35% do Ng©n hµng NHµ n­íc ViÖt Nam quy ®Þnh. ViÖc quy ®Þnh nh­ vËy ®· lµm cho mét sè NHTM ho¹t ®éng khã kh¨n, chi phÝ lín sÏ kh«ng ®Èy m¹nh viÖc huy ®éng vèn. Do ®ã trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay kiÕn nghÞ cho phÐp NHTM thùc hiÖn møc chªnh lÖch cã l·i suÊt ph©n biÖt gi÷a c¸c Ng©n hµng theo nguyªn t¾c: Ng©n hµng ho¹t ®éng cã khã kh¨n, ®Þa bµn ho¹t ®éng réng, chi phÝ ho¹t ®éng lín th× cho phÐp møc chªnh lÖch gi÷a l·i suÊt cho vay b×nh qu©n vµ l·i suÊt huy ®éng b×nh qu©n lín h¬n møc quy ®Þnh hiÖn nay. Khi Ng©n hµng ®i vµo h¹t ®éng tèt h¬n, kiÕn nghÞ bá møc chªnh lÖch gi÷a l·i suÊt cho vay b×nh qu©n vµ l·i suÊt huy ®éng b×nh qu©n. VÒ l©u dµi khi thÞ tr­êng ph¸t triÓn m¹nh sÏ tù do ho¸ l·i suÊt huy ®éng vµ cho vay. -Th«ng th­êng ë c¸c n­íc, c¸c lo¹i tiÒn göi Ng©n hµng dïng ®Ó thanh to¸n , nhÊt lµ lo¹i göi kh«ng kú h¹n ®Òu kh«ng ®­îc Ng©n hµng tr¶ l·i vµ Ng©n hµng còng kh«ng yªu cÇu kh¸ch hµng tr¶ lÖ phÝ dÞch vô c¸c kho¶n thanh to¸n nµy. Cïng víi viÖc ®Èy m¹nh pj¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸, viÖc c¶i tiÕn n©ng cao chÊt l­îng vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô Ng©n hµng, t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ng­êi d©n cã ®ñ n¨ng lùc ph¸p lý thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®­îc më tµi kho¶n vµ thanh to¸n qua Ng©n hµng, chÝnh ®ã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó më réng thu hót nguån vèn nhµn rçi trong x· héi vµo Ng©n hµng. Thùc tÕ ë n­íc ta hiÖn nay phÇn lín d©n chóng ch­a quen víi c¸c dÞch vô vµ thanh to¸n qua Ng©n hµng, mÆt kh¸c c«ng t¸c thanh to¸n qua Ng©n hµng hiÖn nay ®ang tõng b­íc ®­îc hiÖn ®¹i ho¸ vµ ch­a thùc sù hÊp dÉn l«i cuèn kh¸ch hµng. Cho nªn tr­íc m¾t vÉn gi÷ ë møc l·i suÊt nh­ hiÖn nay ®Ó khuyÕn khÝch d©n chóng göi tiÒn vµo Ng©n hnµg ®ång thêi t¹o lËp thãi quen sö dông c¸c dÞch vô Ng©n hµng trong ho¹t ®éng giao dÞch, mua b¸n vµ thanh to¸n. Trong c¸c n¨m tíi khi dÞch vô Ng©n hµng ph¸t triÓn, c«ng t¸c thanh to¸n qua Ng©n hµng ®­îc hiÖn ®¹I ho¸, Ng©n hµng sÏ kh«ng tr¶ l·i ®èi víi tµi kho¶n tiÒn göi kh«ng kú h¹n nh­ng ®ång thêi Ng©n hµng lµm dÞch vô kh«ng thu tiÒn trªn c¸c tµi kho¶n nµy. -§èi víi l·i suÊt tiÒn göi cã kú h¹n cña c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ tiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n cña d©n c­ hiÖn nay cßn chªnh lÖch, kh«ng nh÷ng thÓ hiÖn sù kh«ng b×nh ®½ng gi÷a c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ d©n c­, kh«ng phï hîp cíi yªu cÇu cña kinh tÕ thÞ tr­êng, mµ cßn ch­a ®éng viªn khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc kinh tÕ göi tiÒn vµo Ng©n hµng. Do ®ã ®èi víi NHTM trong c«ng t¸c huy ®éng tiÒn göi, chØ cÇn quan t©m ®Õn kú h¹n cña tiÒn göi, øng víi mçi kú h¹n cã mét møc l·i suÊt, thêi h¹n cµng dµi, l·i suÊt cµng cao, kh«ng ph©n biÖt c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ d©n c­ trong x· héi. -VÒ l·i suÊt tiÒn göi tiÕt kiÖm gi÷a néi tÖ vµ ngo¹i tÖ cßn chªnh lÖch nhau. Do ®ã, cÇn kÐo dÇn l·i suÊt ®ång ViÖt Nam vµ l·i suÊt ngo¹i tÖ trong ®iÒu kiÖn cã tÝnh ®Õn chØ sè l¹m ph¸t cña hai lo¹i ®ång tiÒn ngo¹i tÖ vµ néi tÖ. 2.§a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn 2.1.1.Nh©n d©n mong ®îi ®iÒu g× khi ®em tiÒn nhµn rçi cña m×nh göi Ng©n hµng Mçi c¸ nh©n, mçi hé gia ®×nh khi mang tiÒn tÝch luü cña m×nh göi vµo Ng©n hµng, th­êng mong muèn ®¹t tíi mét hay ®ång thêi nhiÒu môc tiªu sau: -Lµm cho chóng sinh lêi, t¨ng thªm thu nhËp cho b¶n th©n vµ/hoÆc cho gia ®×nh; -§¶m b¶o sù toµn vÑn cho sè tiÒn ®ã, an ninh cho gia ®×nh (khái bÞ trém c¾p, c­íp bãc...); -Gi÷ ®­îc sù kÝn ®¸o riªng t­ vÒ thu nhËp vµ tÝch luü cña b¶n th©n hay cña gia ®×nh. Nh­ thÕ, sè l­îng kh¸ch hµng ®Õn víi Ng©n hµng nhiÒu hay Ýt lµ tuú thuéc v¸o kh¶ n¨ng, møc ®é tho¶ m·n cña mçi Ng©n hµng ®èi víi c¸c yªu cÇu trªn, song yÕu tè quyÕt ®Þnh vÉn lµ uy tÝn, lßng tin cña ®«ng ®¶o d©n c­ ®Æt vµo Ng©n hµng, nã ®­îc coi nh­ “vèn liÕng th­¬ng m¹i”, nÒn t¶ng kinh doanh mµ tõng Ng©n hµng ph¶i gi÷ g×n b¶o vÖ nh­ con ng­¬i cña m¾t m×nh. C¸c biÖn ph¸p mang tÝnh kinh tÕ cña Ng©n hµng trong viÖc thu hót kh¸ch hµng ®Õn göi tiÒn lu«n lµ mèi quan t©m th­êng xuyªn cña nhµ Ng©n hµng. §Ó ®«ng ®¶o d©n c­ dÔ dµng h­ëng øng, chÊp nhËn c¸c s¶n phÈm, dÞch vô do Ng©n hµng ®­a ra thÝ c¸c c«ng cô huy ®éng Êy ph¶i tho¶ m·n ®ång thêi nh÷ng ®ßi hái nghiªm ngÆt sau: *§èi víi v¸c c«ng cô cã vßng ®êi trung vµ dµi h¹n: -B¶o toµn ®­îc gi¸ trÞ vèn gèc tiÒn göi (kh«ng bÞ suy gi¶m do tr­ît gi¸ lµm gi¶m søc mua cña ®ång tiÒn). -Mang l¹i kh¶ n¨ng thu nhËp t­¬ng xøng víi sè l­îng vèn, thêi gian vµ møc ®é rñi ro cña m«i tr­êng tµi chÝnh-tiÒn tÖ (vÒ l·i suÊt, tÝnh linh ho¹t, chi phÝ c¬ héi...). *§èi víi c¸c c«ng cô huy ®éng tiÒn göi ng¾n h¹n, chñ yÕu ®ßi hái ®¶m b¶o tÝnh linh ho¹t (kh¶ dông) cao, cho phÐp kh¸ch hnµg cã thÓ rót vèn thuËn lîi, dÔ dµng mµ kh«ng ph¶i mÊt thªm chi phÝ (ngoµi phÇn l·i suÊt ®· bÞ khÊu trõ theo tho¶ thuËn víi Ng©n hµng ®Ó sö dông c¸c dÞch vô do Ng©n hµng cung cÊp. ViÖc t¹o ra ph­¬ng tiÖn göi tiÒn, rót tiÒn vµ thanh to¸n ®a d¹ng, nhanh chãng, an toµn ®ång thêi b¶o ®¶m gi¸ trÞ ®ång vèn tÝch luü cho d©n lµ th¸ch thøc lín ®èi víi hÖ thèng Ng©n hµng trong viÖc chinh phôc lßng tin cña d©n c­. 2.1.2.§a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc tiÒn göi: HiÖn nay c¸c Ng©n hµng ®ang sö dông c¸c ph­¬ng thøc huy ®éng vèn cßn nghÌo nµn chñ yÕu lµ tiÒn göi ®Þnh kú ng¾n h¹n. Trong ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc tiÒn göi hiÖn nay cÇn chó ý quan t©m c¸c h×nh thøc tiÒn göi sau ®©y: *TiÒn göi thanh to¸n: Lo¹i tiÒn nµy chñ yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp göi vµo ®Ó thanh toµn qua Ng©n hµng vµ mét sè Ýt ng­êi cã tiÒn nhiÒu göi vµo ®Ó chi tr¶ b»ng sÐc. CÇn ph¶i ®Æt huy ®éng tiÒn göi qua tµi kho¶n thanh to¸n lªn hµng ®Çu. Tr­íc hÕt cÇn ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ nhanh chãng, an toµn cho c¸c c«ng cô thanh to¸n ®Ó hÊp dÉn viÖc thanh to¸n qua Ng©n hµng ®èi víi kh¸ch hµng. §iÒu quan träng h¬n trong ®iÒu kieenj cña ViÖt Nam hiÖn nay lµ ph¶i c¶i tiÕn c«ng cô thanh to¸n , trong ®ã cÇn chÊm døt thanh to¸n b»ng ng©n phiÕu: v× r»ng viÖc thanh to¸n b»ng ng©n phiÕu ®· lµm cho c¸c Ng©n hµng kh«ng sö dông ®­îpc kho¶n tiÒn mµ c¸c doanh nghiÖp nép vµo ®Ó mua ng©n phiÕu thanh to¸n trong thêi gian hä ch­a thanh to¸n. VËn ®éng c¸c kh¸ch hµng sö dông ng©n phiªó thanh to¸n chuyÓn qua h×nh thøc thanh to¸n b»ng sÐc cÇm tay hoÆc thÎ thanh to¸n.T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng­êi cÇm sÐc nép vµo ng©n hµng cã thÓ nhËn tiÒn mÆt ra ®­îc ngay hoÆc chuyÓn vµo tµi kho¶n cña hä ë ng©n hµng ®­îc ngay. Ph­¬ng thøc thanh to¸n qua ng©n hµng lµ c¸ch huy ®éng tiÒn göi tèt nhÊt cña c¸c NHTM. Tuy nhiªn thanh to¸n qua ng©n hµng chØ thÝch hîp víi mét sã ng­êi ë thµnh thÞ , c¸c doanh nghiÖp, cßn víi ®a sè ®«ng d¶o d©n c­ h×nh thøc nµy cßn khã thùc hiÖn do hai lý do: thu nhËp cña d©n c­ cßn thÊp, sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng th­¬ng nghiÖp hiÖn nay ch­a t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thanh to¸n qua ng©n hµng. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn naycña ViÖt Nam, cÇn quy ®Þnh c¸c tæ chøc hµnh chÝnh sù nghiÖp më tµi kho¶n ë ng©n hµng, kÓ c¶ kho b¹c nhµ n­íc thanh to¸n víi nhau b»ng thÓ thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ng©n hµng sö dông khèi tiÒn mÆt t¹m thêi nhµn rçi cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh sù vµo qu¸ tr×nh tµi trî cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh. Sù t¸ch b¹ch vÒ thanh to¸n vµ më tµi kho¶n cña hÖ thèng c¸c c¬ quan vèn thuéc ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ thanh to¸n qua kho b¹c ®· lµm cho mét nÒn kinh tÕ thiÕu vèn l¹i cµng thiÕu vèn, trong lóc ®ã tiÒn t¹m thêi nhµn rçi trong hÖ thèng ng©n s¸ch l¹i kh«ng ®­îc tËn dông. V× vËy viÖc quy ®Þnh ®Ó c¸c c¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖpmë tµi kho¶n vµ thanh to¸n qua hÖ thèng c¸c NHTM lµ mét yªu cÇu bøc b¸ch ®Ó t¹o ra nguån tÝn dông cã gi¸ rÎ trong hÖ thèng c¸c NHTM. Mét ®iÒu quan trong kh¸c lµ viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu kho b¹c, nÕu ®­îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c NHTM víi t­ c¸ch lµ ®¹i lý sÏ võa tiÕt kiÖm chi phÝ ph¸t hµnh võa t¹o ®iÒu kiÖn cho Ng©n hµng Nhµ n­íc thùc hiÖn ®iÒu hoµ l­u th«ng tiÒn tÖ ®­îc dÔ dµng, võa t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c NHTM huy ®éng vèn mét c¸ch dÔ dµng trong ®ã viÖc NHTM cã thÓ sö dông c¸c nguån tiÒn d­ trªn tµi kho¶n cña kho b¹c khi kho b¹c ch­a sö dông ®Õn. TÊt nhiªn c¸c ng©n hµng ph¶i ®¶m b¶o nguån tiÒn cho chi tiªu cña ng©n s¸ch theo yªu cÇu cña kho b¹c. HiÖn nay cßn nhiÌu c¬ quan nhµ n­íc cã nguån tiÒn lín nh­ b­u ®iÖn, ®iÖn lùc, cÊp n­íc cã sè thu rÊt lín. Nõu viÖc tæ chøc thu qua hÖ thèng ng©n hµng b»ng c¸ch yªu cÇu ng­êi thanh toµn nép tiÒn thanh to¸n vµo mét ng©n hµng nµo ®ã thuËn tiÖn nhÊt. §iÒu nµy võa t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi nép tiÒn kh«ng ph¶i ®Õn c¬ quan thu tiÒn cña c¸c tæ chøc nãi trªn ®Ó nép tiÒn hay ph¶i trùc nhËt ë nhµ ®Ó tr¶ nî tiÒn trùc tiÕp qua ng­êi ®i thu. C¬ quan thô h­ëng còng tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ ph¶i ®I thu tiÒn ®Õn tõng hé gia ®×nh, tõng c¬ quan. C¸c ng©n hµng qu¶n lý tµi kho¶n cña c¸c c¬ quan nãi trªn cã thÓ sö dông sè tiÒn göi cña c¸c c¬ quan nµy ®Ó taq× trî c¸c kho¶n tÝn dông ng¾n h¹n cho nÒn kinh tÕ. Nh­ vËy viÖc huy ®éng tiÒn göi thanh to¸n chñ yÕu nh»m vµo c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp, c¸c ®oµn thÓ x· héi, c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh phi ng©n hµng vµ mét sè c¸ nh©n cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh cã thÓ thanh to¸n b»ng sÐc. §èi víi c¸c tÇng líp d©n c­ thu nhËp thÊp ch­a thÓ ¸p dông ph­¬ng thøc thanh to¸n qua ng©n hµng, th× kh«ng thÓ ¸p dông h×nh thøc huy ®éng nµy. *Huy ®éng tiÒn göi cã kú h¹n: Huy ®éng tiÒn göi cã kú h¹n cÇn ph¶i ®Þnh ra nhiÒu lo¹i kú h¹n dµi ba n¨m, n¨m n¨m, m­êi n¨m. VÒ nguyªn t¾c l·i suÊt kú h¹n dµi cã l·i suÊt cao h¬n l·i suÊt kú h¹n ng¾n. Tuy nhiªn l·i suÊt kú h¹n dµi kh«ng thÓ qu¸ cao v­ît møc chÞu ®ùng cña nÒn kinh tÕ. Th«ng th­êng ng­êi göi tiÒn cã kú h¹n dµi lo ©u lµ hä lµ khi hä cÇn chuyÓn ®æi kho¶n tiÒn göi nµy thµnh thanh kho¶n hä sÏ gÆp ph¶i khã kh¨n, hoÆc cã l¹m ph¸t gi¸ trÞ tiÒn tÖ cña hä sÏ bÞ thiÖt h¹i, hoÆc c¸c ng©n hµng ph¸ s¶n hä sÏ kh«ng thu håi ®­îc kho¶n tiÒn göi. V× vËy ®èi víi c¸c kho¶n tiÒn göi dµi h¹n cÇn ph¸t hµnh tr¸i phiÕu dµi h¹n cã thÓ chuyÓn nh­îng dd­îc mét c¸ch dÔ dµng trªn thÞ tr­êng. C¸c tr¸i phiÕu nµy cã thÓ b¸n l¹i cho c¸c c¸ nh©n kh¸c, cho c¸c doanh nghiÖp, cho c¸c ng©n hµng, cho bÊt cø tæ chøc, c¬ quan nµo cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh vµ hä muån mua. Mét ®iÒu ®¸ng l­u t©m lµ viÖc huy ®éng tiÒn göi dµi h¹n tr­íc hÕt nªn huy ®éng víi t­ c¸ch lµ Nhµ n­íc Trung ­¬ng, hoÆc ®Þa ph­¬ng ®Ó ®Çu t­ cho c¸c ch­¬ng tr×nh kinh tÕ träng ®iÓm hoÆc c¸c c«ng tr×nh phóc c«ng céng. NHTM lµm nhiÖm vô theo uû th¸c cña Nhµ n­íc ®Ó huy ®éng vèn vµ ®Çu t­ theo ®Þa chØ ®· ®­îc ho¹ch ®Þnh tr­íc. Së dÜ cã ý kiÕn nh­ trªn lµ do hÖ thèng ng©n hµng cña chóng ta hiÖn nay ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó huy ®éng vèn dµi h¹n, ®Æc biÖt lµ t¹o ®Çu ra mét c¸ch bÒn v÷ng chhhhhhh¾c ch¾n vµ kh«ng bÞ rñi ro. Chóng ta còng kh«ng thÓ Ðp buéc c¸c NHTM ph¶i huy ®éng vèn dµi h¹n khi hä chØ ®­îc hïn vèn hoÆc mua cæ phiÕu cña c¸c doanh nghiªpj v¬Ý tû lÖ th©ps mµ víi tû lÖ ®ã kh«ng thÓ kiÓm so¸t ®­îc ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp vµ hä còng kh«ng thÓ giao vèn cho ng­êi kh¸c sö dông chØ víi lßng tin lµ hä sÏ ®­îc hoµn tr¶ c¶ vèn vµ l·i trong mét thêi gian dµi. V× vËy nªn cho phÐp c¸c ng©n hµng ®Çu t­ ph¸t triÓn ®­îc phÐp huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n vµ ®Çu t­ vµo c¸c doanh nghiÖp víi tû lÖ hïn vèn kh«ng giíi h¹n. HoÆc cho phÐp c¸c NHTM lËp c«ng ty ®Çu t­ ®Ó huy ®éng vµ ®Çu t­ vèn dµi h¹n vµo c¸c doanh nghiÖp víi tû lÖ cao cho phÐp c«ng ty ®Çu t­ ®ã kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña c«ng ty mét c¸ch ch¾c ch¾n. ViÖc thµnh lËp c¸c c«ng ty ®Çu t­ g¾n liÒn víi viÖc huy ®éng vèn dµi h¹n vµ viÖc thµnh lËp c¸c c«ng ty cæ phÇn, viÖc thµnh lËp thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ giao dÞch c¸c cæ phiÕu, tr¸i phiÕu dµi h¹n trªn thÞ tr­êng ch÷ng kho¸n. CÇn ph¶i cã mét c¬ chÕ riªng cho viÖc huy ®éng vèn dµi h¹n, còng nh­ ph¶i cã mét c¬ chÕ riªng cho Ng©n hµng §Çu t­ ph¸t triÓn. §èi víi lo¹i h×nh huy ®éng vèn dµi h¹n cÇn ph¶i cã mét sù ­u ®·i tèi ®a cña Nhµ n­íc nhÊt lµ vÒ thuÕ vµ c¸c nguån vèn mµ Nhµ n­íc huy ®éng ®­îc. Kh«ng cã sù ­u ®·i ®ã th× c¸c NHTM vÉn cø chØ lµ NHTM, hä kh«ng thÓ lµm nhiÖm vô cña Ng©n hµng §Çu t­ ph¸t triÓn. Cã ®Ò nghÞ lµ ®èi víi c¸c kho¶n tÝn dông dµi h¹n cÇn ®­îc miÔn thuÕ kÓ c¶ thuÕ lîi tøc. ChÝnh sù ­u ®·i nµy sÏ gióp c¸c ng©n hµng tÝch cùc h¬n trong viÖc huy ®éng vèn dµi h¹n vµ ®Çu t­ tÝn dông dµi h¹n. NghÜa lµ ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch cô thÓ ®Ó nh÷ng ng©n hµng nµo huy ®éng vèn vµ ®Çu t­ dµi h¹n sÏ cã mét møc lîi nhuËn cao h¬n lµ huy ®éng vèn vµ ®Çu t­ tÝn dông ng¾n h¹n. Mét vÊn ®Ò kh¸c cÇn ®­îc quan t©m lµ b¶o vÖ quyÒn lîi cña ng­êi göi tiÒn dµi h¹n. TÊt nhiªn tr­íc hÕt lµ l·i suÊt dµi h¹n ph¶i lín h¬n l·i suÊt ng¾n h¹n. C¸c kho¶n l·i ph¶i ®­îc tr¶ ®óng thêi h¹n hoÆc nhËp vèn ®óng h¹n theo ý muèn cña ng­êi göi. Trong tr­êng hîp cã l¹m ph¸t m¹nh gi¸ trÞ tiÒn göi cÇn ph¶i ®­îc b¶o ®¶m. Nh÷ng qui ®Þnh trªn cÇn ph¶i c«ng bè cho mäi ng­êi ®­îc biÕt vµ ph¶i ®­îc ph¸p luËt b¶o hé. HiÖn t­îng cÊt tr÷ vµng, ®¸ quý nh­ lµ mét lo¹i tµi s¶n ®Ó dµnh cho con ch¸u mai sau cßn phæ biÕn trong d©n c­. Lµm thÕ nµo ®Ó vËn ®éng mäi ng­êi chuyÓn c¸c h×nh thøc cÊt tr÷ tµi s¶n nµy trë thµnh tiÒn göi dµi h¹n lµ mét vÊn ®Ò cã ý nghÜa cao ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay. Huy ®éng tiÒn göi b»ng vµng lµ mét h×nh thøc ®· ®­îc c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ¸p dông. Song còng chØ huy ®éng ng¾n h¹n ch­a cã huy ®éng dµi h¹n. Cã thÓ thùc hiÖn viÖc b¸n vµng vµ göi vµng t¹i c¸c ng©n hµng hay kh«ng? Cã thÓ thùc hiÖn h×nh thøc nµy nh­: Khi mét c¸ nh©n nµo ®ã muèn mua vµng ®Ó cÊt tr÷ cã thÓ ®Õn ng©n hµng ®Ó nép vµo ®ã sè tiÒn cÇn mua theo gi¸ thÞ tr­êng ®Ó mua sè vµng mµ m×nh muån mua, ng­êi mua göi sè vµng ®ã ®Ó ng©n hµng cÊt gi÷, ng©n hµng cÊp cho ng­êi mua mét giÊy chøng nhËn ng­êi ®ã cã göi nhê ng©n hµng cÊt gi÷ mét sè l­îng vµng cô thÓ nµo ®ã mµ ng­êi mua ®· mua. Khi ng­êi cã vµng muèn lÊy vµng ra ®Ó sö dông th× b¸o tr­íc cho ng©n hµng mét ngµy vµ ng©n hµng ph¶i mua vµo ®ñ sè vµng ®ã ®Ó tr¶ cho ng­êi göi. Tr­êng hîp ng­êi göi vµng muèn b¸n l¹i vµng cho ng©n hµng c¨n cø vµo gi¸ vµng ë thÞ tr­êng ®Ó thanh to¸n cho ng­êi göi vµng. Thùc chÊt viÖc mua b¸n vµng nµy chØ thùc hiÖn trªn sæ s¸ch cña Ng©n hµng mµ vµng kh«ng xuÊt hiÖn. Vµng chØ xuÊt hiÖn khi ng­êi göi muèn nhËn l¹i vµng thùc sù. Ph­¬ng thøc nµy rÊt an toµn cho ng­êi mua vµng ®Ó cÊt tr÷ v× kh«ng ph¶i mang vµng vÒ nhµ. H×nh thøc nµy cã thÓ thùc hiÖn thanh to¸n khi ng­êi göi vµng ®ïng vµng ®ã ®Ó thanh to¸n hay chuyÓn nh­îng cho ng­êi kh¸c hä sÏ yªu cÇu Ng©n hµng chuyÓn quyÒn së h÷u sè vµng ®· göi qua ng­êi ®­îc thanh to¸n. VÒ phÝa Ng©n hµng còng rÊt cã lîi lµ kh«ng ph¶i tr¶ l·i cho sè tiÒn huy ®éng. VÒ phÝa nÒn kinh tÕ cã thÓ gi¶m bít viÖc nhËp vµng ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu mua vµng cña d©n chóng vµ gi¶m bít viÖc mua b¸n vµng trªn thÞ tr­êng. Tuy nhiªn ®©y lµ h×nh thøc huy ®éng míi mÎ cÇn ®­îc luËt ph¸p chÕ ®Þnh c¸c quan hÖ mua b¸n vµ ph¶i ®­îc tuyªn truyÒn gi¶i thÝch cô thÓ cho d©n chóng. C¸c Ng©n hµng cÇn ph¶i dù tr÷ mét sè l­îng vµng nhÊt ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o thanh to¸n b»ng vµng cho kh¸ch hµng. *Huy ®éng tiÒn göi tiÕt kiÖm: TiÒn tiÕt kiÖm th­êng nh»m vµo mét môc ®Ých nhÊt ®Þnh nh­ mua nhµ, mua c¸c ph­¬ng tiÖ sinh ho¹t ®¾t tiÒn. §Ó huy ®éng tiÒn göi tiÕt kiÖm theo lo¹i nµy cÇn ph¶i t¹o ra mét sù hÊp dÉn nhÊt lµ ph¶i chó träng ®Õn c¸c yÕu tè gi¸ rÎ, thñ tôc mua b¸n dÔ dµng, ®¬n gi¶n, vÞ trÝ , chÊt l­îng hÊp dÉn cña c¸c lo¹i hµng ho¸ mµ ng­êi göi tiÒn muèn ®¹t ®Õn. Muèn ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã Ng©n hµng ph¶i phèi hîp víi c¸c tæ chøc cung cÊp nh­ tæ chøc kinh doanh ®Þa èc, kinh doanh xe m¸y...®Ó ®Æt hµng víi gi¸ rÎ h¬n gi¸ b¸n lÎ trªn thÞ tr­êng mét vµi ®iÓm ®Ó kÝch thÝch ng­êi göi tiÒn tiÕt kiÖm. Ng©n hµng cÇn ph¶i thùc hiÖn hé kh¸ch hµng c¸c thñ tôc chuyÓn giao quyÒn së h÷u (mua b¸n) t¹o ra sù tho¶i m¸i cho kh¸ch hµng. Lo¹i h×nh tiÕt kiÖm ®Ó mua nhµ ë thÝch hîp víi c¸c Ng©n hµng nh­ ng©n hµng nhµ ®Êt. Ph¸t triÓn lo¹i h×nh tiÕt kiÖm ®Ó x©y dùng nhµ ë, Ng©n hµng ký kÕt mét hîp ®ång víi ng­êi göi tiÒn gi¸ trÞ c¨n nhµ mµ hä ®­îc x©y dùng cã thiÕt kÕ mÉu, khi sè tiÒn tiÕt kiÖm héi ®ñ sè tiÒn cÇn thiÕt ng©n hµng sÏ yªu cÇu c«ng ty x©y dùng thùc hiÖn häp ®ång x©y nhµ cho kh¸ch hµng. H×nh thøc tiÕt kiÖm ®Ó mua nhµ ë hoÆc x©y dùng nhµ lµ mét h×nh thøc hÊp dÉn mµ c¸c ng©n hµng cã thÓ thùc hiÖn víi sù gióp ®ì cña Nhµ n­íc vÒ mÆt quy ho¹ch c¸c khu d©n c­ vµ c¸c thñ tôc chuyÓn giao quyÒn së h÷u. Göi tiÕt kiÖm ®Ó lµm quµ cho con c¸i trong t­¬ng lai còng lµ mét nhu cÇu cã thÓ khai th¸c. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy c¸c ng©n hµng cÇn cã nh÷ng cuéc tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o vÒ “mãn quµ ®Ñp nhÊt, kinh tÕ nhÊt” cho con c¸i. §ã lµ më sæ tiÕt kiÖm cho con (hoÆc ch¸u) tõ c¸c sinh nhËt thø nhÊt cho ®Õn ngµy ®øa bÐ tr­ëng thµnh cã thÓ sö dông tµi s¶n tiÕt kiÖm ®ã cho cuéc sèng cña m×nh. 2.2.VÒ tr¸i phiÕu 2.2.1.Tr¸i phiÕu dµi h¹n Nh»m tËp trung viÖc huy ®éng vèn trong n­íc vµo mét mèi, lo¹i bá c¹nh trnh vÒ l·i suÊt kh«ng cã lîi cho viÖc thi hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, Ng©n hµng Nhµ n­íc thèng nhÊt víi Bé tµi chÝnh tiÕn tíi lµm ®¹i lý ®Êu thÇu toµn bé c¸c lo¹i tr¸i phiÕu dµi h¹n cho kho b¹c Nhµ n­íc. NÕu viÖc nµy ®­îc tho¶ thuËn, Ng©n hµng sÏ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu dµi h¹n 5 n¨m, 10 n¨m, 20 n¨m...víi møc l·i suÊt võa ph¶i nh­ng hÊp dÉn do tÝnh sinh lîi cña lo¹i tiÒn göi nµy. VÝ dô: l·i suÊt tr¸i phiÕu dµi h¹n 5 n¨m lµ 1,7% th¸ng; 10 n¨m lµ 2% th¸ng; 20 n¨m lµ 2,5% th¸ng. Víi l·i suÊt nµy mua tr¸i phiÕu sÏ mang l¹i lîi Ých kinh tÕ cho ng­êi mua, ch¾c ch¾n sÏ hÊp dÉn sè d©n c­ cã vèn t¹m thêi nhµn rçi, muèn ®Ó dµnh cho t­¬ng lai, kh«ng muèn phiªu l­u m¹o hiÓm ®i vµo kinh doanh. Ng©n hµng ®Ò nghÞ víi ChÝnh phñ cho phÐp c¸c doanh nghiÖp ph¸t hµnh tr¸i phiÕu dµi h¹n ®Ó huy ®éng vèn, theo thÓ lÖ ®­îc ChÝnh phñ quy ®Þnh; tÊt nhiªn lµ ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã uy tÝn, kinh doanh cã l·i, lµm ®Çy ®ñ nhiÖm vô víi ng©n s¸ch Nhµ n­íc. D©n c­ cã thÓ s½n sµng mua tr¸i phiÕu cña doanh nghiÖp cã tÝn nhiÖm, ®Æt møc l·i suÊt tr¸i phiÕu hÊp dÉn, ®­îc b¶o hiÓm vµ cã thÓ chuyÓn ®æi thµnh tiÒn mét c¸ch dÔ dµng khi hä muèn. Ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn chØ ®¹o c¸c NHTM tËp trung cè g¾ng ®Ó cã thÓ mua hoÆc b¸n c¸c lo¹i tr¸i phiÕu dµi h¹n sÏ lµ mét c«ng cô quan träng ®Ó huy ®éng vèn dµi h¹n cho nÒn kinh tÕ, kÓ c¶ tr¸i phiÕu ®­îc ph¸t hµnh ra n­íc ngoµi. Ngoµi ra, Ng©n hµng phèi hîp tèt víi c¸c ngµnh qu¶n lý quü ®Çu t­ do n­íc ngoµi viÖn trî tõ c¸c tæ chøc ChÝnh phñ vµ phi ChÝnh phñ n­íc ngoµi nh»m ®éng viªn mäi nguån vèn n­íc ngoµi kh«ng th«ng “kªnh” Ng©n hµng. 2.2.2.Më réng viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu c«ng tr×nh Mét nghÞch lý ®ang diÔn ra lµ trong lóc nguån vèn trong d©n c­ cßn lín, c¸c NHTM cã thêi ®iÓm ®äng vèn, th× nhiÒu dù ¸n ®Çu t­ lín cña ®Êt n­íc l¹i thiÕu vèn. ViÖt Nam ®ang cÇn ®Èy m¹nh viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ, do ®ã, nh÷ng c«ng tr×nh, dù ¸n mµ Nhµ n­íc lµ chñ ®Çu t­, nh­: dù ¸n ®­êng quèc lé. cÇu. bÕn c¶ng. x©y dùng nhµ m¸y läc dÇu, Nhµ m¸y ®iÖn,...mµ l¹i ®ang bÞ thiÕu vèn, th× cÇn m¹nh d¹n viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu c«ng tr×nh trong d©n chóng. Song nhiÒu ng­êi cã thÓ ®Æt c©u hái, nÕu qui ®Þnh møc l·i suÊt tr¸i phiÕu thÊp th× kh«ng huy ®éng ®­îc vèn, cßn qui ®Þnh l·i suÊt qu¸ th× qu¸ søc chÞu ®ùng cña c«ng tr×nh. Song ®iÒu nµy cã thÓ gi¶i quyÕt ®­îc trªn thÞ tr­êng ®Êu thÇu tr¸i phiÕu do Ng©n hµng Nhµ n­íc Trung ­¬ng tæ chøc. Trong hai n¨m qua, víi viÖc tæ chøc gÇn 40 phiªn ®Êu thÇu tr¸i phiÕu vµ tÝn phiÕu kho b¹c Nhµ n­íc. C¸c NHTM ®· tróng thÇu mua h¬n 1000 tû ®ång tr¸i phiÕu vµ tÝn phiÕu kho b¹c, víi l·i suÊt lu«n thÊp h¬n l·i suÊt do Kho b¹c Nhµ n­íc trùc tiÕp ph¸t hµnh vµ thÊp h¬n l·i suÊt tiÕt kiÖm cïng kú h¹n. Nguån thanh to¸n tr¸i phiÕu ®Õn h¹n lµ thu phÝ khi ®­a c«ng tr×nh vµo sö dông, tÊt nhiªn lµ viÖc thu phÝ kÐo dµi míi hoµn vèn, do ®ã, cã thÓ ph¸t hµnh c¸c ®ît tr¸i phiÕu sau ®Ó thanh to¸n c¸c ®ît tr¸i phiÕu. Thùc hiÖn ®iÒu ®ã, sÏ thóc ®Èy c¸c Ng©n hµng ®Èy m¹nh huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n trong d©n, víi m¹ng l­íi réng vµ uy tÝn, ch¾c ch¾n c¸c NHTM sÏ huy ®éng ®­îc nguån vèn lín cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ cña Nhµ n­íc. 3.HiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ Ng©n hµng mµ tr­íc hÕt lµ hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng thanh to¸n Trong lÜnh vùc thanh to¸n, nÕu tèc ®é thanh to¸n nhanh sÏ gãp phÇn thóc ®Èy tèc ®é chu chuyÓn vèn, vËt t­, hµng ho¸, dÞch vô, t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt- kinh doanh. §Çu t­ cho lÜnh vùc thanh to¸n th­êng ®em l¹i hiÖu qu¶ rÊt lín. C«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cña Ng©n hµng lµm tèt, sÏ thu hót c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ c¸c tÇng líp d©n c­ më tµi kho¶n, göi tiÒn vµ thanh to¸n qua ng©n hµng. Do ®ã khèi l­îng tiÒn mÆt sö dông trong l­u th«ng sÏ gi¶m xuèng, NHTM cã ®­îc nguån vèn to lín. Nh­ vËy, nÕu Ng©n hµng lµm tèt c«ng t¸c thanh to¸n sÏ ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng tÝn dông. Mét mÆt thu hót ®­îc nguån vèn ngµy cµng nhiÒu ®Ó tiÒn hµnh cho vay phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ, mÆt kh¸c nÕu thanh to¸n nhanh chãng th× vßng quay sö dông tÝn dông ngµy cµng t¨ng vµ cã hiÖu qu¶. Thêi gian qua, ®Æc biÖt lµ nh÷ng n¨m tr­íc ®©y c«ng t¸c thanh to¸n qua Ng©n hµng ch­a ®­îc chó träng ®óng møc, ®èi t­îng thanh to¸n qua Ng©n hµng cßn hÑp, míi chØ giíi h¹n ë c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ quèc doanh, c¸c c¬ quan Nhµ n­íc vµ mét thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh. Trong khi hÇu hÕt lµ thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh ch­a më tµi kho¶n vµ thanh to¸n qua Ng©n hµng. ChØ trong vßng h¬n 1 n¨m trë l¹i ®©y, Ng©n hµng Nhµ n­íc ®· cè chñ tr­¬ng më réng thnah to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®Õn d©n c­ vµ Doanh nghiÖp t­ nh©n, th«ng qua viÖc më tµi kho¶n vµ sö dông sÐc trong thanh to¸n. Nh­ng míi ë giai ®o¹n ®Çu triÓn khai vµ kÕt qu¶ cßn rÊt h¹n chÕ, sÐc c¸ nh©n míi chiÕm tõ 20%-30% khèi l­îng thanh to¸n trªn tµi kho¶n c¸ nh©n t¹i Ng©n hµng. §iÒu nµy lµm cho NHTM kh«ng thÓ huy ®éng triÖt ®Ó nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ, tû träng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong tæng l­îng thanh to¸n cña toµn bé x· héi cßn thÊp. VÒ c¬ cÊu huy ®éng nguån vèn cña Ng©n hµng hiÖn nay th× nguån vèn tiÒn göi kh«ng kú h¹n cßn chiÕm tû lÖ thÊp, nguån vèn huy ®éng l·i suÊt cao ngµy cµng t¨ng ®iÒu ®ã kh«ng cã lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng. Nguyªn nh©n do c«ng t¸c thanh tto¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ch­a lµm tèt. §Ó kh¾c phôc c¸c tån t¹i trªn ®©y, ®ång thêi tËp trung ngµy cµng nhiÒu nguån vèn tiÒn göi cña c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ d©n c­ vµo NHTM, cÇn gi¶i quyÕt theo h­íng sau: -Thùc hiÖn chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch lîi Ých kh¸ch hµng më tµi kho¶n vµ thanh to¸n qua Ng©n hµng, nh»m t¹o uy tÝn cho Ng©n hµng: +TiÒn göi kh«ng kú h¹n cña c¸c tæ chøc kinh tÕ tr­íc m¾t còng ®­îc tr¶ l·i theo møc l·i suÊt tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n. Ng©n hµng thu phÝ dÞch vô. §Õn khi thanh to¸n qua Ng©n hµng ®­îc hiÖn ®¹i ho¸, chÊt l­îng phôc vô thanh to¸n ®­îc n©ng lªn, møc l¹m ph¸t thùc sù æn ®Þnh, Ng©n hµng kh«ng tr¶ l·i ®èi víi tµi kho¶n nµy vµ còng kh«ng thu phÝ dÞch vô thanh to¸n. +§éng viªn khuyÕn khÝch trong khu vùc d©n c­ ®Èy m¹nh viÖc thanh to¸n b»ng sÐc, th«ng qua tiÒn göi më t¹i Ng©n hµng. Trong thêi kú ®Çu, tiÒn göi ®Ó ph¸t hµnh sÐc sÏ ®­îc tÝnh l·i theo møc l·i suÊt tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n, c¸c dÞch vô thanh to¸n sÐc trªn tµi kho¶n nµy Ng©n hµng kh«ng thu phÝ dÞch vô. Tíi khi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ph¸t triÓn, thu nhËp cña d©n c­ sÏ ®­îc n©ng cao, lóc bÇy giê nhu cÇu thanh toans kh«ng dïng tiÒn mÆt ®­îc n©ng cao, më réng, lîi Ých kinh tÕ cña viÖc sö dông sÐc sÏ thay thÕ nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch lîi Ých vËt chÊt cña Ng©n hµng. +§æi míi trong phong c¸ch, ý thøc phôc vô kh¸ch hµng trong quan hÖ thanh to¸n, nh»m t¹o ra sù hÊp dÉn l«i cuèn kh¸ch hµng. -øng dông c¸c thµnh tùu kü thuËt tiªn tiÕn ®Ó thanh to¸n nhanh chãng, chÝnh x¸c, an toµn vµ tiÖn lîi: +Ng©n hµng Nhµ n­íc cïng c¸c NHTM quèc doanh nhanh chãng thiÕt lËp hÖ thèng thanh to¸n tù ®éng, liªn kÕt m¹ng thanh toans quèc gia gi÷a c¸c Ng©n hµng víi nhau vµ gi÷a NHTM víi c¸c kh¸ch hµng trong c¶ n­íc. ChuÈn bÞ tõng b­íc tham gia hoµ nhËp hÖ thèng truyÒn th«ng quèc tÕ SWIFT ®Ó phôc vô thanh to¸n quèc tÕ nhanh chãng. §©y lµ xu h­íng tÊt yÕu ®èi víi nÒn kinh tÕ më cöa ViÖt Nam. +Tõng b­íc ¸p dông më réng thÎ thanh to¸n ®iÖn tö cña Ng©n hµng vµ Doanh nghiÖp, thÎ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, thÎ ph¸t hµnh sÐc cña Ng©n hµng-thÎ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cña Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i... +HiÖn nay vÊn ®Ò quan träng vµ cèt lâi nhÊt trong c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ vÊn ®Ò h×nh thøc thanh to¸n kh«ng chøng tõ qua m¹ng m¸y vi tÝnh gi÷a c¸c Ng©n hµng trong cïng ®Þa ph­¬ng hoÆc kh¸c ®Þa ph­¬ng trong toµn quèc. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, sÏ ®Èy nhanh tèc ®é thanh to¸n. Tõng hÖ thèng NHTM trong c¶ n­íc hiÖn nay cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi lµ hÇu hÕt ®· ®­îc trang bÞ m¸y vi tÝnh vµ cã thÓ th«ng tin liªn l¹c víi nhau. Vên ®Ò cßn l¹i nªn sím ban hµnh thèng nhÊt chÕ ®é thanh to¸n kh«ng chøng tõ qua m¹ng l­íi vi tÝnh, t¹o phÇn mÒm (hÖ ch­¬ng tr×nh) cho viÖc xö lý kü thuËt truyÒn tin File chøng tõ gi÷a hai Ng©n hµng th«ng qua m¹ng l­íi vi tÝnh. +Më réng thanh to¸n bï trõ xuèng c¸c quËn huyÖn, th«ng qua m¹ng vi tÝnh. +¸p dông phæ biÕn h×nh thøc tiÕt kiÖm göi mét n¬i (më tµi kho¶n tiÕt kiÖm mét n¬i) cã thÓ rót ra ë nhiÒu n¬i th«ng qua hÖ thèng m¹ng vi tÝnh. -Ph¶i cung øng ®ñ ph­¬ng tiÖn thanh to¸n theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng +HiÖn nay Ng©n hµng ®· tõng b­íc kh«i phôc l¹i uy tÝn ®èi víi kh¸ch hµng th«ng qua viÖc ®¸p øng nhu cÇu tiÒn mÆt vµ c¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n cho kh¸ch hµng , chÊm døt t×nh tr¹ng thiÕu tiÒn mÆt. Do ®ã, trong thêi gian tíi l¹m ph¸t ®­îc kiÒm chÕ, gi¸ trÞ ®ång tiÒnn ®­îc æn ®Þnh, c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ d©n c­ trong giao dÞch mua b¸n thanh to¸n víi nhau rÊt ng¹i ®Õm, vËn chuyÓn tiÒn mÆt v× mÊt nhiÒu thêi gian vµ tèn kÐm chi phÝ. NÕu Ng©n hµng lµm tèt c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt th× c¸c ®¬n vÞ tæ chøc kinh tÕ, d©n c­ sÏ nép tiÒn mÆt vµo Ng©n hµng vµ Ng©n hµng sÏ lµ ng­êi lµm thay dÞch vô Ng©n quü, dÞch vô thanh to¸n cho kh¸ch hµng. Lóc ®ã Ng©n hµng kh«ng sî thiÕu tiÒn mÆt n÷a. +Ng©n phiÕu thanh to¸n lµ c«ng cô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt quan träng, ®· gãp phÇn kh¾c phôc thiÕu tiÒn mÆt trong nh÷ng n¨m qua. Qua thùc tÕ sö dông, ng©n phiÕu thanh to¸n ®· chøng tá nh÷ng ­u thÕ vÒ tÝnh tiÖn lîi, ®¬n gi¶n, ®­îc kh¸ch hµng ­a chuéng. Tuy nhiªn, ®©y chØ lµ biÖn ph¸p t×nh thÕ, v× Ng©n phiÕu thanh toans thùc chÊt chØ lµ ®ång tiÒn mÆt cã mÖnh gi¸ lín, l­u th«ng trong thêi h¹n x¸c ®Þnh, do ®ã chÞu nh÷ng rñi ro lín. Ng©n phiÕu thanh to¸n víi vai trß lÞch sö sÏ ®­îc thay thÕ b»ng sÐc, thÎ ®iÖn tö thanh to¸n vµ c¸c lo¹i c«ng cô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. -N©ng cao chÊt l­îng dÞch vô thanh to¸n ®èi víi c¸c ®¬n vÞ tæ chøc kinh tÕ vµ d©n c­ nãi riÖng vµ trong nÒn kinh tÕ nãi chung: Cho phÐp vµ khuyÕn khÝch c¸c NHTM c¶i tiÕn c«ng t¸c thanh to¸n, kü thuËt vµ tr×nh ®é c«ng nghÖ theo ®Þnh h­íng chung cña Ng©n hµng Nhµ n­íc ®Ó cã thêi gian thanh to¸n nhanh chãng, an toµn, chÝnh x¸c vµ tiÖn lîi. Cã nh­ vËy míi ®Èy m¹nh viÖc thu hót mäi nguån vèn trong d©n c­ vµ tæ chøc kinh tÕ -Ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý, hoµ nhËp víi th«ng lÖ quèc tÕ vµ lµm c¬ së thóc ®Èy hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ Ng©n hµng: M«i tr­êng ph¸p lý lµ c¬ sæ ®Ó ®¶m b¶o thanh to¸n æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn ®Ó tõng b­íc tham gia vµ hoµ nhËp víi céng ®ång quèc tÕ trong thêi gian tíi, cho nªn Nhµ n­íc ph¶i cã nh÷ng h×nh thøc thÝch hîp ®Ó ¸p dông c¸c LuËt Quèc tÕ vÒ thanh to¸n vµo n­íc ta nh­: LuËt sÐc, LuËt hèi phiÕu th­¬ng m¹i. LuËt thanh to¸n quèc tÕ, nh÷ng quy ®Þnh vÒ thanh to¸n hiÖn ®¹i. 4.Lµm cho mäi ng­êi d©n biÕt vµ hiÓu vÒ ho¹t ®éng cña hÖ thèng Ng©n hµng Sù hiÓu biÕt cña ng­êi d©n vÒ Ng©n hµng lµ mét nh©n tè cÇn thiÕt ®Ó t¹o ra sù tin t­ëng lÉn nhau gi÷a ng­êi göi tiÒn víi Ng©n hµng. Ng©n hµng lµ ng­êi thñ quü cña kh¸ch hµng, n¾m gi÷ tµi s¶n b»ng tiÒn cña kh¸ch hµng, sö dông tµi s¶n b»ng tiÒn cña kh¸ch hµng ®Ó m­u cÇu lîi Ých cho nÒn kinh tÕ, cho ng­êi vay, cho chÝnh Ng©n hµng vµ cho ng­êi göi tiÒn. NÕu ng­êi göi tiÒn kh«ng hiÓu ®­îc ®iÒu ®ã hä sÏ hiÓu sai vÒ ho¹t ®éng Ng©n hµng vµ hä chØ göi tiÒn vµo ®ã khi nµo cã l·i suÊt cao. Hä sÏ hiÓu r»ng ho¹t ®éng Ng©n hµng ccã nhiÒu rñi ro, ph¶i bá ra nhiÒu chi phÝ tr¶ l·i cho ng­êi göi tiÒn. Do vËy ph¶i tuyªn truyÒn, vËn ®éng th­êng xuyªn ®Ó ng­êi d©n biÕt Ng©n hµng lµ g×?...H¬n n÷a ng­êi d©n ta cßn Ýt thêi giê ®Ó lµm quen c¸ch thøc tÝch luü tµi s¶n b»ng c¸ch göi nã vµo Ng©n hµng vµ qua ®ã cã thÓ sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n cña Ng©n hµng hoÆc uû quyÒn cho Ng©n hµng ®Çu t­ c¸c tµi s¶n tµi chÝnh ®ã vµo c¸c lÜnh vùc ®Çu t­ s¶n xuÊt kinh doanh. §Æc biÖt hiÖn nay cÇn ph¶i lµm cho c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc hiÓu râ vÒ ho¹t ®éng Ng©n hµng nh­ c¬ quan lµm luËt (Quèc héi, Héi ®ång nh©n d©n...). C¸c c¬ quan qu¶n lý vµ thùc thi ph¸p luËt kh¸c ch­a cã c¸i nh×n chÝnh x¸c vÒ ho¹t ®éng Ng©n hµng ®Ó t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng Ng©n hµng thuËn lîi. Khi ng­êi d©n ®· cã mèi quan hÖ kh¨ng khÝt víi Ng©n hµng, Ng©n hµng lµ ng­êi b¹n cña nh©n d©n th× viÖc thu hót tiÒn göi sÏ trë nªn dÔ dµng h¬n vµ thuËn tiÖn h¬n nhiÒu. Mçi Ng©n hµng cÇn ph¶i biÕn m×nh thµnh mét tæ chøc mang tÝnh quÇn chóng nh©n d©n cao nhÊt. Nh÷ng cuéc häp tæ d©n phè, häp th«n, häp lµng cÇn cã sù tham gia cña c¸n bé Ng©n hµng ®Ó tuyªn truyÒn vËn ®éng ng­êi göi tiÒn biÕt Ng©n hµng vµ göi tiÒn vµo Ng©n hµng. 5.Më réng m¹ng l­íi Ng©n hµng thu hót vèn Khi c¸c ng©n hµng ph¸t triÓn, ng©n hµng sÏ më réng ho¹t ®éng cña m×nh b»ng c¸ch thµnh lËp c¸c chi nh¸nh. Vên ®Ò lµ m¹ng l­íi chi nh¸nh ra sao? HÖ thèng ng©n hµng nªn tr¶i ®Òu kh¾p c¶ n­íc, tr¸nh ë c¸c thµnh phè l¹i cã sè chi nh¸nh tËp trung cao ë vïng n«ng th«n l¹i kh«ng cã chi nh¸nh nµo. ChÝnh ë nh÷ng vïng ®ã cã nhu cÇu göi tiÒn vµ vay tiÒn cao v× ng­êi d©n hiÖn ®· bít dù tr÷ thãc, lóa hoÆc tiÒn vµng. V× hä l¹i sî mÊt sau nh÷ng trËn thiªn tai, lò lôt phæ biÕn ë n­íc ta, vµ ë n¬i nµy khi c¸c vô mïa th× kh¶ n¨ng vay vèn rÊt cao, khi göi tiÒn còng vËy, cho nªn ng©n hµng cã thÓ biÕt tr­íc ®­îc ®Ó mµ tæ chøc nhanh ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña m×nh mét c¸ch cã hiÖu qu¶. §èi víi nh÷ng vïng ven s«ng n­íc th× ng©n hµng nªn n¨ng ®éng sao cho tiÕp cËn trùc tiÕp víi ng­êi d©n, tr¸nh t×nh tr¹ng trung gian cña mét sè ng­êi nh­ hiÖn nay. 6.T¹o sù thuËn lîi khi rót tiÒn; göi tiÒn n¬i nµy cã thÓ rót tiÒn n¬i kh¸c Khi kh¸ch hµng cã nhu cÇu rót tiÒn, nh­ng kh«ng thÓ ®Õn trùc tiÕp Ng©n hµng, kh¸ch hµng cã thÓ gäi ®iÖn tho¹i trùc tiÕp cho nh©n viªn Ng©n hµng mang tiÒn ®Õn giao tr¶ cho kh¸ch hµng hoÆc cã thÓ hîp ®«ng tr­íc, khi ®Õn h¹n nh©n viªn Ng©n hµng sÏ mang tiÒn ®Õn tËn ®Þa chØ theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Göi tiÒn n¬i nµy cã thÓ rót tiÒn ë n¬i kh¸c: ViÖc nµy ®ßi hái Ng©n hµng ph¶i thay ®æi c¸c mÉu sæ tiÕt kiÖm ®Ó khi Ng©n hµng chi tr¶ cã thÓ ph©n biÖt ®­îc sæ thËt hay sæ gi¶ hoÆc cã thÓ kiÓm tra, ®èi chiÕu thuËn tiÖn, dÔ dµng qua ®iÖn tho¹i hoÆc qua m¹ng vi tÝnh Ng©n hµng, nh»m tr¸nh phiÒn hµ cho kh¸ch hµng. 7.LËp quü b¶o hiÓm tiÒn göi Ng©n hµng Mét khi tiÒn göi gi¶m søc mua th× ng­êi göi tiÒn vµo Ng©n hµgn, nhÊt lµ göi trung vµ dµi h¹n sÏ bÞ thiÖt thßi, nãi chÝnh x¸c h¬n lµ bÞ tæn thÊt tµi s¶n. Nguyªn nh©n søc mua cña tiÒn bÞ gi¶m sót lµ do ®Æc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ quèc d©n ph¸t triÓn theo nh÷ng chu kú biÕn ®éng kh¸c nhau vµ lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái. Ng­êi göi tiÒn nhµn rçi vµo Ng©n hµng lµ nh÷ng ng­êi cã tr¸ch nhiÖm cao tr­íc yªu cÇu cña Nhµ n­íc, thÓ hiÖn sù tin t­ëng, g¾n bã víi ho¹t ®éng cña Ng©n hµng vµ ChÝnh phñ-hä ph¶i ®­îc bï ®¾p nh÷ng tæn thÊt ®ã. C¸c NHTM chØ kinh doanh tiÒn tÖ trªn gi¸ trÞ danh nghÜa cña tiÒn, hoµn toµn kh«ng thu lîi g× qua sù mÊt gi¸ cña tiÒn. §èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vay vèn Ng©n hµng, khi gi¸ c¶ hµng ho¸ t¨ng, søc mua cña tiÒn gi¶m, th× vay vèn ng©n hµng ®· chuyÓn ho¸ vµo vËt t­ hµng ho¸; tæng gi¸ c¶ vËt t­ hµng ho¸ ®ã ®· cao h¬n so víi tr­íc. Kho¶n chªnh lÖch ®ã doanh nghiÖp ®­îc lîi. §ång thêi vèn nhµn rçi ®­îc huy ®éng còng phôc vô c¸c nhiÖm vô kinh tÕ kh¸c, bé phËn ®ã ®· chuyÓn ho¸ vµo nhiÒu kh©u, nhiÒu ®èi t­îng vËt chÊt cña nÒn kinh tÕ. Khi søc mua cña tiÒn gi¶m th× chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ danh nghÜa vµ gi¸ trÞ thùc tÕ cña bé phËn tiÒn ®ã ®· trë thµnh kho¶n thu nhËp n»m ë c¸c kh©u, c¸c h×nh th¸i vËt chÊt kh¸c nhau trong toµn x· héi, cã nghÜa lµ nã ®­îc ph©n phèi nh­ mét bé phËn cña thu nhËp quèc d©n: chÝnh tõ thu nhËp quèc d©n ph¶i bï ®¾p l¹i cho ng­êi göi. Nh­ vËy, ph¶i bï ®¾p t¸i t¹o søc mua cña tiÒn göi ®· bÞ gi¶m sót b»ng mét quü. §ã lµ quü b¶o hiÓm tiÒn göi Ng©n hµng. Quü b¶o hiÓm tiÒn göi Ng©n hµng ®­îc lËp ra tõ nh÷ng nguån chÝnh sau ®©y: a-Thu tiÒn b¶o hiÓm tõ nh÷ng doanh nghiÖp, c¸ nh©n, tæ chøc vay vèn Ng©n hµng: Khi c¸c NHTM b¸n ra hµng ho¸ tÝn dông th× gi¸ c¶ tøc l·i suÊt cho vay lµ l·i suÊt thÊp, theo mÆt b»ng l·i suÊt æn ®Þnh (kh«ng tÝnh ®Õn gi¶m søc mua cña tiÒn). Nh­ vËy c¸c doanh nghiÖp vay vèn ®­îc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó thùc hiÖn yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ cña mÝnh. Song khi thu nî th× c¸c NHTM ph¶i ph¶i thu thªm mét kho¶n tiÒn vµo quü b¶o hiÓm tiÒn göi ng©n hµng,, sè tiÒn thu vµo quü b¶o hiÓm tiÒn göi ng©n hµng ®­îc tÝnh dùa vµo “chØ sè b¶o hiÓm” th«ng b¸o cho tõng kú biÕn ®éng gi¸ c¶ hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng. ViÖc thu tiÒn b¶o hiÓm tiÒn göi Ng©n ahngf cã thÓ thu trong khi cho vay, hoÆc thu cïng kú thu l·i cho vay, c¸ch thøc thu cã thÓ t¹m thu mét phÇn sau ®ã ®iÒu chØnh l¹i, hoÆc thu song song víi thu l·i cho vay. b-Mét bé phËn tõ ng©n s¸ch chuyÓn sang: ChÝnh trong thu nhËp thuÇn tuý cña toµn x· héi cã mét phanµ chªnh lÖch do gi¶m søc mua cña tiÒn nh­ ®· nãi ë trªn. Ng©n s¸ch sÏ chuyÓn qua tõng thêi kú, ®©y lµ mét bé phËn lín, kh«ng thÓ thiÕu ®Ó t¹o thµnh quü b¶o hiÓm tiÒn göi Ng©n hµng. Nguån thu nµy cña quü b¶o hiÓm tiÒn göi Ng©n hµng ®­îc thùc hiÖn tõ c¸c cÊp qu¶n lý quü ng©n s¸ch, chñ yÕu ®­îc x¸c ®Þnh vµ thùc hiÖn ë cÊp trung ­¬ng. c-C¸c nguån tµi trî cña ChÝnh phñ- c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ: §Ó cã ®­îc nguån nµy, quü vèn huy ®éng trung ­¬ng ph¶i cã nh÷ng ph­¬ng ¸n ®Çy ®ñ, ®ñ søc thuyÕt phôc bëi hiÖu qu¶ cña ph­¬ng ¸n ®ã nh»m ®­îc chÊp nhËn tµi trî cho quü b¶o hiÓm tiÒn göi ng©n hµng, nhÊt lµ thêi kú ®Çu khi quü cßn h¹n hÑp vµ trong nh÷ng tr­êng hîp ®Æc biÖt cÇn thiÕt kh¸c. Nguån thu nµy tuy kh«ng ph¶i lµ th­êng xuyªn nh­ng lµ hËu thuÉn lín, ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong nhiÒu tr­êng hîp. Ch¾c ch¾n r»ng viÖc lËp vµ sö dông quü b¶o hiÓm tiÒn göi ng©n hµng sÏ gi¶i quyÕt ®­îc m©u thuÉn lín lµ ®ßn bÈy quyÕt ®Þnh cho c«ng t¸c huy ®éng vèn, t¹o søc hót m¹nh mÏ, hiÖu qu¶ cao. 8.Ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn thÞ tr­êng chøng kho¸n ThÞ tr­êng chøng kho¸n cã vai trß to lín trong huy ®éng vèn thÓ hiÖn ë c¸c ®iÓm: +Khi ch­a cã thÞ tr­êng chøng kho¸n, nguån vèn ph©n t¸n trong c¸c tÇng líp nh©n d©n chñ yÕu chØ ®­îc thu hót mét phÇn qua hÖ thèng NHTM vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. Víi sù ra ®êi cña thÞ tr­êng chøng kho¸n mét hÖ thèng thø hai tiÕt kiÖm ®Çu t­ cña d©n chóng cã hiÖu qu¶ h¬n b»ng c¸ch ph¸t hµnh cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu. +ThÞ tr­êng chøng kho¸n cã tæ chøc sÏ lµ n¬i cung cÊp mäi th«ng tin tèt nhÊt vÒ c¸c lo¹i cæ phiÕu, tr¸i phiÕu vµ kh¶ n¨ng sinh lîi cña chóng. +T¹i thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ ph­¬ng tiÖn cÇn thiÕt cho c¸c tæ chøc kinh tÕ, th«ng qua thÞ tr­êng ch÷ng kho¸n, c¸c nhµ trung gian m«i giíi, c¸c nhµ b¶o l·nh cã thÓ b¶o l·nh, cã thÓ b¸n réng r·i cho d©n chóng cña m×nh. +Th«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n, ChÝnh phñ cã thÓ huy ®éng vèn trong d©n c­ réng r·i th­êng xuyªn kh«ng cÇn tíi c«ng cô ph¸t hµnh tiÒn. Nguån tiÕt kiÖm tiÒm n¨ng trong d©n chóng rÊt lín. ThÞ tr­êng chøng kho¸n víi c¬ së ph¸p lý ®ång bé, víi bé m¸y qu¶n lý h÷u hiÖu sÏ lµ m«i tr­êng thuËn lîi cho viÖc thu hót vèn trung vµ dµi h¹n cho nÒn kinh tÕ.. Trong chiÕn l­îc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi ®Õn n¨m 2000 §¶ng ta ®· chØ râ: “C¶i tæ hÖ thèng ng©n hµng ®Ó ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, thùc sù trë thµnh trung t©m tiÒn tÖ, tÝn dông thanh to¸n, ®ãng vai trß nßng cèt trªn thÞ tr­êng vèn vµ tiÒn tÖ”. V× vËy biÖn ph¸p: KhÈn tr­¬ng hoµn thiÖn thÞ tr­êng tiÒn tÖ ng¾n h¹n, t¹o ®µ ph¸t triÓn nhanh thÞ tr­êng vèn dµi h¹n (thÞ tr­êng chøng kho¸n) nh»m gi¶i quyÕt tèt h¬n nhu cÇu vÒ vèn cho CNH-H§H ®Êt n­íc lµ c¸ch tèt nhÊt ®Ó huy ®éng tiÒn göi vµo ng©n hµng trong giai ®o¹n hiÖn nay. III.Nh÷ng kiÕn nghÞ 1. Nh÷ng kiÕn nghÞ ®èi víi Nhµ n­íc 1.1.T¹o m«i tr­êng ph¸p lý Tõ khi thùc hiÖn ®­êng lèi ®æi míi kinh tÕ, c¸c Doanh nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t­ thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, nhÊt lµ ®èi víi t­ nh©n ®· gi¶i to¶ ®­îc nhiÒu mÆc c¶m, kh«ng yªn t©m ®èi víi sù thiÕu nhÊt qu¸n cña c¸c chÝnh s¸ch vµ c¸c biÖn ph¸p trong thêi gian qua. Tuy nhiªn nguyÖn väng chung cña ng­êi bá vèn ®Çu t­ lµ mong ®îi cã hÖ thèng ph¸p lý râ rµng, ®Çy ®ñ vµ b×nh ®¼ng. HÖ thèng LuËt kinh tÕ cña ViÖt Nam hiÖn cßn thiÕu. Ngoµi HiÕn ph¸p lµ ®¹o luËt c¬ b¶n, nh÷ng Bé luËt c¨n b¶n cÇn thiÕt trong quan hÖ kinh tÕ, ®Æc biÖt trong c¬ chÕ kinh tÕ hiÖn nay nh­: LuËt th­¬ng m¹i, LuËt Toµ ¸n kinh tÕ, LuËt KÕ to¸n vµ KiÓm to¸n ®éc lËp... còng ch­a cã. Do ®ã ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cho ng­êi ®Çu t­ (®Çu t­ trùc tiÕp hoÆc ®Çu t­ gi¸n tiÕp th«ng qua c¸c tæ chøc Tµi chÝnh- Ng©n hµng) vµ ng­êi sö dông vèn ®Çu t­, kiÕn nghÞ cÇn ph¶i cã mét hÖ thèng ph¸p lý ®«ng bé nh­: LuËt B¶o hé quyÒn tµi s¶n t­ nh©n, LuËt Th­¬ng m¹i, LuËt Chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n, LuËt th­¬ng phiÕu... ViÖc ban hµnh hÖ thèng ph¸p lý ®ång bé vµ râ rµng, kh«ng chØ lµ t¹o niÒm tin cho d©n chóng trong khu«n khæ cña ph¸p luËt, mµ víi nh÷ng qui ®Þnh khuyÕn khÝch cña Nhµ n­íc sÏ t¸c ®éng trùc tiÕp tíi ®iÒu chØnh quan hÖ gi­· tiªu dïng vµ tiÕt kiÖm; chuyÓn mét bé phËn tiªu dïng ch­ cÊp thiÕt sang ®Çu t­; chuyÓn dÇn tµi s¶n cÊt gi÷ d­íi d¹ng vµng, ngo¹i tÖ hoÆc bÊt ®éng s¶n sang ®Çu t­ trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt-kinh doanh hoÆc göi vèn vµo Ng©n hµng. 1.2.T¹o m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« Nhµ n­íc víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña m×nh ®¶m b¶o ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn æn ®Þnh, tr¸nh c¸c ®ét biÕn lµm gi¶m bÊt th­êng gi¸ trÞ cña c¸c kho¶n tiÒn göi t¹i Ng©n hµng, dï lµ ®­íi lo¹i h×nh nµo... §Æc biÖt cÇn tr¸nh sù thay ®æi ®ét ngét hÖ thèng Ng©n hµng vÒ qui m«, ®èi t­îng ho¹t ®éng cña c¶ hÖ thèng hay tõng cÊu thµnh cña hÖ thèng Ng©n hµng, dÉn tíi sù ®e do¹ hoÆc thùc sù lµm mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n, co hÑp ho¹t ®éng hay gi¶i thÓ, ph¸ s¶n mét hay nhiÒu cÊu thµnh cña hÖ thèng, t¹o ra sù mÊt æn ®Þnh vÒ t©m lý, môc ®Ých göi tiÒn, sö dông lo¹i h×nh, Ng©n hµng ®­îc chän cña ng­êi göi tiÒn lµm hä h­íng tíi “lËp kÐt” ngoµi Ng©n hµng hay h­íng tíi sù giao dÞch tiÒn tÖ ngoµi Ng©n hµng. 1.3.T¹o m«i tr­êng x· héi Nhµ n­íc, c¸c tæ chøc x· héi, ®oµn thÓ, nhµ tr­êng...ph¶i t¹o ra mét t©m lý x· héi coi träng tÝch luü trong toµn x· héi. Trong mèi quan hÖ tÝch luü -tiªu dòng x· héi, tiªu dïng x· héi kh«ng t¹o ra lîi nhuËn cÇn hµi hoµ víi møc tÝch luü. Gi¶i quyÕt hµi hoµ mèi quan hÖ tÝch luü- tiªu dïng trë thµnh t©m lý chung, lîi Ých chung, viÖc lµm chung trong toµn x· héi, c¸c thµnh viªn x· héi, c¶ c¸ nh©n vµ c¸c tæ chøc. Còng nh­ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®Ó t©m lý Êy ®­îc thùc hiÖn trong x· héi. §ång thêi x©y dùng mét khuynh h­íng kinh doanh tiÕt kiÖm vèn, t¨ng c­êng tÝch luü, t¹o n¨ng lùc tµi chÝnh më réng ®Çu t­ khi ®ñ ®iÒu kiÖn cña c¸c doanh nghiÖp kinh tÕ. 2.KiÕn nghÞ ®èi víi Ng©n hµng Nhµ n­íc Ng©n hµng Nhµ n­íc víi chøc n¨ng qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh hÖ thèng ng©n hµng, lµ ‘Ng©n hµng cña c¸c ng©n hµng”, cã tÇm quan träng rÊt lín trong chiÕn l­îc huy ®éng vèn cho phôc vô CNH-H§H ®Êt n­íc. ChÝnh s¸ch ®óng ®¾n vµ c¸ch thøc ®iÒu hµnh hîp lý sÏ lµ tiÒn ®Ò quan träng vµ cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc huy ®éng nguån vèn hiÖn ®ang cßn nhµn rçi trong nh©n d©n. Kinh nghiÖm thùc tÕ trong c¸c n¨m qua cho thÊy, b»ng c¸c biÖn ph¸p k×m chÕ l¹m ph¸t, æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång néi tÖ, æn ®Þnh tû gi¸, t¹o lËp hÖ thèng ng©n hµng ngµy cµng v÷ng m¹nh...®· cã ¶nh h­ëng tÝch cùc ®Õn viÖc huy ®éng tiÒn göi tõ d©n. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh vµ tæ chøc thùc hiÖn, Ng©n hµng Nhµ n­íc vÉn cßn béc lé mét sè thiÕu sãt cÇn kh¾c phôc. VÒ phÝa Ng©n hµng Nhµ n­íc, c¸c biÖn ph¸p khr dÜ cã thÓ thùc hiÖn ®­îc nh»m khuyÕn khÝch ng­êi d©n göi tiÒn vµ ng©n hµng lµ lµm sao x©y d­ngj vµ ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ hîp lý h¬n. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ nµy ph¶i theo s¸t víi tÝn hiÖu cña thÞ tr­êng, c¸c can thiÖp cña Ng©n hµng Nhµ n­íc ph¶i th«ng qua thÞ tr­êng b»ng hÖ thèng c¸c c«ng cô tiÒn tÖ gi¸n tiÕp (dù tr÷ b¾t buéc, t¸i chiÕt khÊu, thÞ tr­êng më). Bëi sù qu¶n lý chÆt chÏ, ®«i khi v­ît qu¸ sù cÇn thiÕt, vµo ho¹t ®éng cña ng©n hµng sÏ t¹o ra khã kh¨n cho c¸c ng©n hµng trong qu¨ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. Trong thêi gian tíi Ng©n hµng Nhµ n­íc nªn thùc hiÖn mét sè c¸c biÖn ph¸p sau: +TiÕp tôc k×m chÕ vµ ®Èy lïi nguy c¬ l¹m ph¸t-æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång néi tÖ. æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång néi tÖ hiÖn nay lµ môc tiªu hµng ®Çu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, v× nÕu l¹m ph¸t cao ®ång tiÒn bÞ mÊt gi¸ sÏ g©y ¶nh h­ëng ®Õn viÖc huy ®éng tiÒn göi vµo ng©n hµng +VÒ l·i suÊt, thùc hiÖn chÝnh s¸ch l·i suÊt linh ho¹t vµ phï hîp víi tõng thêi kú nh­ng ph¶i b¶o ®¶m chÝnh s¸ch l·i suÊt thùc d­¬ng cã lîi cho ng­êi göi tiÒn. +VÒ chÕ ®é tû gi¸, thùc hiÖn chÕ ®é ®iÒu hµnh tû gi¸ linh ho¹t theo quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr­êng. C¸c ng©n hµng khi thùc hiÖn huy ®éng tiÒn göi rÊt cÇn cã mét chÕ ®é tû gi¸ ®­îc ®Þnh h­íng vµ æn ®Þnh trong mét thêi gian dµi +VÒ thÞ tr­êng vèn, x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng vèn t¹i ViÖt Nam. Theo kinh nghiÖm c¸c n­íc cho thÊy, ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng vèn cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn viÖc huy ®éng vèn ®Çu t­ cho nÒn kinh tÕ, trong ®ã cã c¸c c«ng t¸c huy ®éng tiÒn göi cña c¸c ng©n hµng. Qua thÞ tr­êng vèn, c¸c NHTM cã thÓ ®Þnh h­íng ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña m×nh: Vèn c¸c NHTM cã thÓ “b¸n” hay cho vay l¹i c¸c kho¶n vèn tiÒn göi d­ thõa trong tr­êng hîp bÞ ø ®äng, do ®ã c¸c ng©n hµng cã thÓ vÉn tiÕp tôc huy ®éng tiÒn göi mµ kh«ng bÞ ¶nh h­ëng bëi t×nh tr¹ng vèn d­ thõa Qua thÞ tr­êng vèn, c¸c ng©n hµng cã thÓ ®Þnh ra l·i suÊt huy ®éng cho ®¬n vÞ m×nh th«ng qua c¬ chÕ l·i suÊt trªn thÞ tr­êng vèn. +VÒ viÖc sö dông c¸c c«ng cô thuéc chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia trong thêi gian qua, Ng©n hµng Nhµ n­¬c sthùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ b»ng c¸ch sö dông song song c¸c c«ng cô trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp. C¸ch sö dông c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh­ vËy cã nh÷ng lîi Ých cña nã tuy nhiªn do can thiÖp m¹nh vµo ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng nªn ®«I khi c¸c ®iÒu hµnh nµy tá ra kh«ng cã t¸c dông cao. Trong thêi gian tíi, Ng©n hÇng Nhµ n­íc cÇn h¹n chÕ c«ng cô trùc tiÕp vµ ph¸t triÓn c«ng cô gi¸n tiÕp nh­: dù tr÷ b¾t buéc, t¸i chiÕt khÊu, thÞ tr­êng më trong ®ã tËp trung thùc hiÖn ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ qua thÞ tr­êng më. +Ng©n hµng Nhµ n­íc uû th¸c cho NHTM ®øng ra huy ®éng vèn, ®Æc biÖt lµ vèn trung vµ dµi h¹n, cho ng©n s¸ch nhf n­íc ®Ó tõ ®ã ®Çu t­ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh phôc vô nÒn kinh tÕ quèc d©n, nhÊt lµ c¸c dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. §©y lµ h×nh thøc huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n rÊt hiÖu qu¶, võa t¹o ®­îc thãi quen göi tiÒn vµo ng©n hµng, võa khuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng t¨ng c­êng c«ng t¸c huy ®éng tiÒn göi cña ®¬n vÞ m×nh. +Nghiªn cøu vµ cho sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nh­: sÐc c¸ nh©n, thÎ tÝn dông...tr­íc m¾t ng©n hµng Nhµ n­íc cho sö dông ngay sÐc c¸ nh©n trong c¶ n­íc. Qua ®ã sÏ khuyÕn khÝch ng­êi d©n göi tiÒn vµo ng©n hµng ®Ó ®­îc sö dông c¸c dÞch vô thanh to¸n trªn. Trong qu¸ tr×nh triÓn khai sö dông sÐc c¸ nh©n, ChÝnh phñ cÇn ban hµnh qui ®Þnh b¾t buéc c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn thùc hiÖn chÕ ®é, dÇn dÇn më réng ra c¸c ®èi t­îng kh¸c. +Cho phÐp c¸c NHTM thùc hiÖn viÖc mua b¸n c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ nh­: tÝn phiÕu kho b¹c...®Æc biÖt lµ c¸c lo¹i dµi h¹n. Trong t×nh h×nh ch­a cã thÞ tr­êng vèn nh­ hiÖn nay th× ®©y lµ h×nh thøc gióp ng©n hµng t¹m thêi gi¶i quyÕt ®­îc t×nh tr¹ng ø ®äng vèn b»ng c¸ch mua tr¸i phiÕu, tÝn phiÕu kho b¹c...do ®ã kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn kÕ ho¹ch huy ®éng tiÒn göi cña ng©n hµng, vµ khi cÇn vèn ng©n hµng cã thÓ b¸n c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ nµy ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cho ng©n hµng. +Thùc hiÖn ®æi míi c«ng nghÖ ng©n hµng, t¨ng c­êng c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt qua ng©n hµng, thanh to¸n liªn ng©n hµng, chuyÓn tiÒn ®iÖn tö,trang bÞ m¸y ATM-POS... nh»m cung cÊp ngµy cµng nhiÒu c¸c dÞch vô ng©n hµng cho ng­êi d©n. kÕt luËn NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ yªu cÇu cña qu¸ tr×nh ®æi míi ®Êt n­íc ®ßi hái Ng©n hµng cÇn hoµn thiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh trong ®ã ho¹t ®éng ®Çu tiªn lµ huy ®éng vèn. Huy ®éng vèn cña NHTM trong thêi gian qua ®· t¹o ra l­îng vèn cÇn thiÕt ®Ó cho vay, gióp c¸c Doanh nghiÖp ®Èy m¹nh ®Çu t­ theo chiÒu s©u, hiÖn ®¹i ho¸ céng nghÖ, tõ ®ã gãp phÇn t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm cho x· héi, tÆng søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ. ViÖc hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt l­îng huy ®éng vèn trung dµi h¹n ®ßi hái m¹ng tÝnh cÊp thiÕt cu¶ c¶ Ng©n hµng vµ cho nÒn kinh tÕ, v× nã h«ng nh÷ng mang l¹i lîi nhuËn cho Ng©n hµng mµ cßn phôc vô trùc tiÕp cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, ®Ó gi¶i quyÕt mét c¸ch hoµn chØnh c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn hiÖu qu¶ huy ®éng vèn, ®ßi hái kh«ng chØ nç lùc cña b¶n th©n Ng©n hµng mµ cÇn cã sù gióp ®ì cña c¸c c¬ quan kh¸c trong nÒn kinh tÕ. Cã nh­ vËy, huy ®éng vèn míi cã thÓ ph¸t huy ®­îc vai trß tÝch cùc mµ nã cã ®Ó phôc vô lîi Ých cña ®Êt n­íc. Nh÷ng vÊn ®Ò ®· ®Ò cËp trong bµi ®Ò ¸n nµy chØ lµ mét khÝa c¹nh cña ho¹t ®éng Ng©n hµng. Vµ bµi ®Ò ¸n vÉn cßn nhiÒu thiÕu sãt, qua ®©y em còng mong ®­îc sù gãp ý quý b¸u cña c¸c thÇy c« gi¸o. Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¸m ¬n thÇy gi¸o NguyÔn H÷u Tµi cïng c¸c c« chó t¹i phßng th­ viÖn ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh bµi viÕt nµy. Tµi liÖu tham kh¶o 1. TiÒn tÖ Ng©n hµng & ThÞ tr­êng Tµi chÝnh - Frederic S.Mishkin 2. Ng©n hµng Th­¬ng M¹i - edward w.reet and edward k.gill 3. NghiÖp vô Ng©n hµng Th­¬ng m¹i - Nhµ xuÊt b¶n thèng kª 1996 4. Kinh tÕ häc - Sammulson 5. Ng©n hµng ViÖt Nam- qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn 6. ChÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p huy ®éng c¸c nguån vèn 7. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ tiÒn tÖ tÝn dông vµ ng©n hµng trong b­íc ®Çu ®æi míi ë ViÖt Nam 8. T¹p chÝ Ng©n hµng sè 4+5-1996; 7-1996; 9-1996; 6-1997; 8-1997; 12-1997; 1+2-1998; 3-1998; 4-1998; 8-1998; 11-1998; 13-1998; 15-1998. 9. Mét sè b¸o vµ t¹p chÝ kh¸c Môc lôc Trang lêi nãi ®Çu 1 Ch­¬ngI: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n 3 I.Chøc n¨ng Ng©n hµng Th­¬ng M¹i (NHTM) 3 1.Qu¸ tr×nh ra ®êi cña NHTM 3 2.Kh¸i niÖm vÒ NHTM 3 3.Chøc n¨ng vµ hÖ thèng NHTM 3 3.1.Chøc n¨ng NHTM ViÖt Nam 4 3.2.HÖ thèng NHTM 4 II.Mét sè h×nh thøc huy ®éng vèn 5 1.TiÒn göi sÐc 5 2.TiÒn göi phi giao dÞch 6 2.1.TiÒn göi tiÕt kiÖm 6 2.2.TiÒn göi kú h¹n 6 3.Tr¸i phiÕu NHTM 7 III.Mét sè kinh nghiÖm cña NHTM trong vµ ngoµi n­íc trong viÖc huy ®éng vèn. 7 1.Kinh nghiÖm cña Ng©n hµng n­íc ngoµi 8 1.1.Mét sè ph­¬ng thøc huy ®éng vèn ë mét sè n­íc 8 1.2.Ph­¬ng ph¸p c¸c ngµnh Ng©n hµng n­íc ngoµi khuyÕn khÝch ng­êi d©n göi tiÒn ký th¸c ho¹t kú 8 2.Kinh nghiÖm cña Ng©n hµng trong n­íc 9 2.1.Së Giao dÞch I-Ng©n hµng No&PTNT 9 2.2.Ng©n hµng c«ng th­¬ng khu vùc Ba §×nh 10 2.3.Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt nam-VIETCOMBANK 11 2.4.Ng©n hµng §Çu t­ vµ ph¸t triÓn víi viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu 11 Ch­¬ng III: Thùc tr¹ng huy ®éng vèn cña NHTM VN I.Thùc tr¹ng vÒ huy ®éng vèn 14 1.So s¸nh tæng tiÕt kiÖm néi ®Þa cña ViÖt Nam víi c¸c n­íc §«ng ¸ 14 2.T×nh h×nh göi tiÒn ë hÖ thèng Ng©n hµng cña d©n chóng 15 II.§¸nh gi¸ vµ ph©n tÝch thùc tr¹ng 16 1.Nh÷ng thµnh c«ng vµ nguyªn nh©n 16 2.Nh÷ng tån t¹i vµ nguyªn nh©n 17 2.1.Nh÷ng tån t¹i 17 2.2.Nh÷ng nguyªn nh©n 18 2.2.1.VÊn ®Ò l·i suÊt 20 2.2.2.C¸c h×nh thøc huy ®éng vèn trong nh©n d©n ch­a hoµn thiÖn 23 2.2.3.Ch­a ®ång bé, thiÕu khoa häc trong viÖc tæ chøc c¸c nghiÖp vô huy ®éng tiÒn göi 24 2.2.4.Nh©n d©n ch­a tin vµo Ng©n hµng 25 2.2.5.Sù tr­ît gi¸ cña ®ång tiÒn 25 2.2.6.ChÝnh s¸ch tËp trung vèn tõ d©n 25 2.2.7.Ch­a h×nh thµnh thÞ tr­êng vèn, thÞ tr­êng chøng kho¸n cã tæ chøc ®Ó thùc hiÖn huy ®éng vèn 25 2.2.8.Th«ng tin ®¹i chóng 26 Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p huy ®éng vèn I.C¸c quan ®iÓm cã tÝnh ®Þnh h­íng cho viÖc huy ®éng vèn cña NHTM ViÖt Nam 26 II.Mét sè gi¶i ph¸p huy ®éng vèn 28 1.Gi¶i ph¸p vÒ l·i suÊt 28 2.§a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn 30 2.1.§a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc tiÒn göi 30 2.1.1.Nh©n d©n mong muèn ®iÒu g× khi ®em tiÒn nhµn rçi cña m×nh göi vµo Ng©n hµng 30 2.1.2.§a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc tiÒn göi 31 2.2.VÒ tr¸i phiÕu 35 2.2.1.Tr¸i phiÕu dµi h¹n 35 2.2.2.Më réng viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu c«ng tr×nh 35 3.HiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ Ng©n hµng, mµ tr­íc hÕt lµ hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng thanh to¸n 36 4.Lµm cho mäi ng­êi d©n biÕt vµ hiÓu vÒ ho¹t ®éng Ng©n hµng 39 5.Më réng m¹ng l­íi Ng©n hµng thu hót vèn 39 6.T¹o sù thuËn lîi khi rót tiÒn 40 7.LËp quü b¶o hiÓm tiÒn göi Ng©n hµng 40 8.Ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn thÞ tr­êng chøng kho¸n 41 III.Nh÷ng kiÕn nghÞ 1.KiÕn nghÞ ®èi víi Nhµ n­íc 42 1.1.M«i tr­êng ph¸p lý 42 1.2.M«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« 43 1.3.M«i tr­êng x· héi 43 2.KiÕn nghÞ ®èi víi Ng©n hµng Nhµ n­íc 43 KÕt luËn Chung 46 Tµi liÖu tham kh¶o 47