Đề tài Một số giải pháp tăng cường hoạt động đầu tư phát triển các Khu công nghiệp Hà Nội

iÖp cña ViÖt Nam chÞu sù ®iÒu chØnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam nh­: luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, luËt lao ®éng, quy chÕ vÒ khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt... - VÒ mÆt kinh tÕ: khu c«ng nghiÖp lµ n¬i tËp trung nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, C¸c nguån lùc cña n­íc së t¹i, cña c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc tËp trung vµo mét khu vùc ®Þa lý x¸c ®Þnh, c¸c nguån lùc nµy ®ãng gãp vµo ph¸t triÓn c¬ cÊu, nh­ng ngµnh mµ míi së t¹i ­u tiªn, cho phÐp ®Çu t­. Bª c¹nh ®ã, thñ tôc hµnh chÝnh ®¬n gi¶n, cã c¸c ­u ®·i vÒ tµi chÝnh, an ninh, an toµn x· héi tèt t¹i ®©y thuËn lîi cho viÖc s¶n xuÊt - kinh doanh hµng hãa h¬n c¸c khu vùc kh¸c. Môc tiªu cña n­íc së t¹i khi x©y dùng khu c«ng nghiÖp lµ thu hót vèn ®Çu t­ víi quy m« lín, thóc ®Èy xuÊt khÈu t¹o viÖc lµm, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, chuyÓn giao c«ng nghÖ kiÓm so¸t « nhiÔm m«i tr­êng. 1.3 C¸c lÜnh vùc ®­îcphÐp ®Çu t­ trong c«ng nghiÖp Trong c¸c khu c«ng nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc vµ ngoµi n­íc, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc sau: - X©y dùng vµ kinh doanh c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng. - S¶n xuÊt, gia c«ng, l¾p r¸p c¸c s¶n phÈm c«ng nghÖ ®Ó xuÊt khÈu vµ tiªu thô t¹i thÞ tr­êng trong n­íc, ph¸t triÓn vµ kinh doanh b»ng s¸ng chÕ, bÝ quyÕt kü thuËt, quy tr×nh c«ng nghÖ. - DÞch vô vµ hç trî s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. - Nghiªn cøu triÓn khai khoa häc - c«ng nghÖ ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ t¹o ra s¶n phÈm míi. C¸c ngµnh c«ng nghiÖp d­íi nhµ n­íc khuyÕn khÝch ®Çu t­ lµ c¬ khÝ, luyÖn kim, ®iÖn tö, c«ng nghÖ th«ng tin, hãa chÊt, hãa dÇu, c«ng nghiÖp hµng dïng vµ mét sè ngµnh kh¸c. 2. ®Çu t­ ph¸t triÓn 2.1. Kh¸i niÖm ho¹t ®éng ®Çu t­ ph¸t triÓn §Çu t­ theo nghÜa chung nhÊt ®­îc hiÓu ®ã lµ sù bá ra, sù hy sinh c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i nh­ tiÒn cña, søc lao ®éng, trÝ tuÖ... nh»m ®¹t ®­îc mét kÕt qu¶ cã lîi cho nhµ ®Çu t­ trong t­¬ng lai. §Çu t­ ph¸t triÓn lµ lo¹i ®Çu t­ trong ®ã ng­êi ®Çu t­ cã tiÒn bá tiÒn ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nh»m t¹o ra tµi s¶n míi cho nÒn kinh tÕ lµm t¨ng tiÒm lùc s¶n xuÊt kinh doanh vµ mäi ho¹t ®éng x· héi kh¸c. Lµ ®iÒu kiÖn chñ yÕu ®Ó t¹o viÖc lµm vµ n©ng cao ®êi sèng cho mäi ng­êi d©n trong x· héi. 2.2 Vai trß cña ®Çu t­ ph¸t triÓn §Çu t­ t¸c ®éng ®Õn tèc ®é t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c nhµ kinh tÕ cho thÊy: muèn gi÷ tèc ®é t¨ng tr­ëng ë møc ®é trung b×nh th× tØ lÖ ®Çu t­ ph¶i ®¹t tõ 15-25% so víi GDP tuú thuéc vµo ICOR cña mçi n­íc. §Çu t­ gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®èi víi nh÷ng ngµnh n«ng, l©m, ng­ nghiÖp do nh÷ng h¹n chÕ vÒ ®Êt ®ai, c¸c kh¶ n¨ng sinh häc do vËy muèn ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng cao rÊt khã kh¨n. Theo kinh nghiÖm cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi, muèn ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng cao ph¶i t¨ng c­êng ®Çu t­ vµo khu vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Do tËp trung ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, nªn ®· lµm thay ®æi c«ng nghÖ, Cã hai con ®­êng c¬ b¶n ®Ó cã ®­îc c«ng nghÖ ®ã lµ tù nghiªn cøu ph¸t minh c«ng nghÖ vµ nhËp c«ng nghÖ tõ n­íc ngoµi. Dï lµ tù nghiªn cøu hay nhËt tõ n­íc ngoµi cÇn ph¶i cã tiÒn, ph¶i cã vèn ®Çu t­. Do ®ã mäi ph¶n ¸nh ®æi míi c«ng nghÖ ph¶i g¾n liÒn víi nguån ®Çu t­. §Çu t­ quyÕt ®Þnh sù ra ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi c¬ së, ®Ó t¹o dùng c¬ së vËt chÊt, kü thuËt cña doanh nghiÖp ®ßi hái ph¶i cã vèn ®Çu t­. 2.3 Vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn 2.3.1. Vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc nãi chung ®­îc h×nh thµnh tõ hai nguån c¬ b¶n ®ã lµ vèn huy ®éng tõ trong n­íc vµ vèn huy ®éng tõ n­íc ngoµi -- Vèn ®Çu t­ trong n­íc: §­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån vèn sau ®©y: + Vèn tÝch luü tõ ng©n s¸ch. + Vèn tÝch luü cña c¸c doanh nghiÖp. + Vèn tiÕt kiÖm cña d©n c­. -- Vèn ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi: Bao gåm vèn ®Çu tõ trùc tiÕp vµ vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp. Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp lµ vèn ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¸ nh©n ng­êi n­íc ngoµi ®Çu t­ sang c¸c n­íc kh¸c vµ trùc tiÕp qu¶n lý hoÆc tham gia qu¶n lý qu¸ tr×nh sö dông vµ thu håi vèn. Vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp lµ vèn cña c¸c chÝnh phñ, c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ ®­îc thùc hiÖn d­íi h×nh thøc viÖn trî kh«ng hoµn l¹i, cã hoµn l¹i, cho vay ­u ®·i víi thêi h¹n dµi vµ l·i suÊt thÊp, vèn viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc cña c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn (ODA). 2.3.2. Nguån vèn ®Çu t­ cña c¸c c¬ së §èi víi c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc, c¸c c¬ së ho¹t ®éng x· héi phóc lîi c«ng céng vèn ®Çu t­ do ng©n s¸ch cÊp (tÝch luü tõ ng©n s¸ch vµ viÖn trî qua ng©n s¸ch) vèn viÖn trî kh«ng hoµn l¹i trùc tiÕp cho c¬ së vµ vèn tù cã cña c¬ së. 3. Sù cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp Vai trß cña khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt rÊt quan träng. Víi lîi thÕ cña nã viÖc ph¸t triÓn khu c«ng nghÖ, khu chÕ xuÊt sÏ gãp phÇn to lín ph¸t triÓn kinh tÕ ®Þa ph­¬ng. 3.1.§Çu t­ n­íc ngoµi vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt lµ nguån vèn bæ sung quan träng cho nguån vèn ph¸t triÓn kinh tÕ §èi víi ViÖt Nam, ®Ó t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®ßi hái mét khèi l­îng vèn ®Çu t­ rÊt lín.Vèn trong n­íc ch­a ®ñ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®ã. Do ®ã thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo KCN, KCX lµ rÊt quan träng v× KCN, KCX ph¶n ¸nh tiÒm n¨ng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña mçi n­íc. Theo ng©n hµng thÕ giíi(WB), c¸c dù ¸n thùc hiÖn trong KCN, KCX do c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi hoÆc do liªn doanh víi n­íc ngoµi thùc hiÖn (24% do liªn doanh víi n­íc ngoµi, 33 do c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, 43% do ®Çu t­ trong n­íc). Do vËy KCN, KCX ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ trong viÖc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cho n­íc chñ nhµ. 3. 2.Thu hót c«ng nghÖ ViÖc tiÕp thu c«ng nghÖ vµ kü n¨ng lµ môc ®Ých mµ c¸c n­íc ®ang vµ ch­a ph¸t triÓn rÊt quan t©m.T×nh tr¹ng l¹c hËu vÒ c«ng nghÖ cña c¸c n­íc nµy lµm cho hä hy väng th«ng qua ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo KCN, KCX c«ng nghÖ sÏ ®­îc chuyÓn giao. Bëi v× ®Ó t¹o ra s¶n phÈm cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vµ thÞ tr­êng néi ®Þa, nhµ ®Çu t­ th­êng ®­a vµo KCN, KCX nh÷ng c«ng nghÖ t­¬ng ®èi hiÖn ®¹i vµ c¶ nh÷ng c«ng nghÖ lo¹i tiªn tiÕn nhÊt cña thÓ giíi. MÆc dï trong c¸c KCN, ng­êi ta chñ yÕu thùc hiÖn s¶n xuÊt hµng tiªu dïng, gia c«ng l¾p r¸p, song qóa tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ vÉn diÔn ra d­íi nhiÒu h×nh thøc: ®µo t¹o c«ng nh©n n­íc chñ nhµ sö dông m¸y mãc, c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Ngoµi ra chóng ta cßn häc hái ®­îc rÊt nhiÒu kinh nghiÖm qu¶n lý cña n­íc ngoµ 3.3.§Çu t­ vµo KCN, KCX thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng CNH, H§H Do t¸c ®éng cña vèn, khoa häc kü thuËt do ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi mang l¹i lµm c¬ cÊu kinh tÕ ®­îc chuyÓn dÞch. H­íng chuyÓn dÞch lµ t¨ng tû träng s¶n phÈm c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, gi¶m tû träng s¶n phÈm n«ng nghiÖp. Sè doanh nghiÖp n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo trong KCN, KCX t¨ng sÏ thu hót ®­îc sè l­îng kh¸ lín lao ®éng, gi¶i quyÕt ®­îc c«ng ¨n viÖc lµm cho n­íc së t¹i. Ngoµi ra, KCN, KCX cßn gãp phÇn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, t¨ng thu ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc. Theo thèng kª cña WEPZA (HiÖp héi KCX thÕ giíi) mét KCX diÖn tÝch kho¶ng 100ha, cÇn ®Çu t­ 50 triÖu USD cho c¬ së h¹ tÇng trong vßng 20 n¨m sÏ t¹o viÖc lµm lµm cho 10.000 lao ®éng. Tõ ®ã t¹o ra hµng xuÊt trÞ gi¸ 100 triÖu USD/n¨m vµ 100 triÖu USD/n¨m th«ng qua thu nhËp gi¸n tiÕp ngoµi KCX. Nh­ vËy tÝnh b×nh qu©n mét c«ng nh©n trong KCX t¹o ra gi¸ trÞ 5.000-10.000USD/n¨m. Thùc tÕ cã rÊt nhiÒu n­íc ®· tiÕn hµnh CNH, H§H ®Êt n­íc thµnh c«ng nhê mét phÇn kh«ng nhá vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña KCN, KCX. Trung Quèc thêi kú b¾t ®Çu më cöa ®· chän c¸c tØnh duyªn h¶i x©y dùng hµng lo¹t c¸c KCX tËp trung ®· biÕn c¸c vïng ®Êt kh«ng cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp thµnh trung t©m c«ng nghiÖp, ®« thÞ tõ ®ã më réng h¬n vµo néi ®Þa. Hµn Quèc tõ cuèi thËp kû 60 ®· x©y dùng míi hµng lo¹t c¸c KCX cïng c¸c thµnh phè míi, c¸c tËp ®oµn c«ng nghiÖp lín lªn tõ ®ã... NhËt B¶n, §µi Loan thµnh c«ng trong viÖc x©y dùng c¸c khu c«ng nghÖ cao t¹o ra c¸c ®ét ph¸ vÒ c«ng nghÖ thóc ®Èy c¸c ngµnh s¶n xuÊt ph¸t triÓn, chiÕm vÞ trÝ hµng ®Çu thÕ giíi nh­ c¸c s¶n phÈm ®iÖn tö, tin häc, viÔn th«ng, chÕ t¹o xe h¬i, luyÖn kim... T¹i ViÖt Nam vµo ®Çu thËp kû nµy ®· h×nh thµnh mét sè KCN, KCX. Thµnh c«ng b­íc ®Çu vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, lín m¹nh c¸c KCX gãp phÇn quan träng ®­a ®Êt n­íc ta tiÕn nhanh trªn con ®­êng CNH, H§H ®Êt n­íc. 3.4.Më réng hîp t¸c ®Çu t­ quèc tÕ Ngµy nay trªn thÕ giíi kh«ng chØ diÔn ra sù c¹nh tranh cña c¸c n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­ mµ cßn diÔn ra cuéc c¹nh tranh quyÕt liÖt gi÷a c¸c n­íc ®i ®Çu t­. Xu h­íng ®a cùc trong ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c n­íc thùc hiÖn ®­êng lèi më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. V× vËy, ®Çu t­ trùc tiÕp vµo KCN, KCX còng gãp phÇn më réng quan hÖ kinh tÕ gi÷a n­íc chñ nhµ víi c¸c n­íc, l·nh thæ cña chñ ®Çu t­. 4. Nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng ®Õn sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn Khu c«ng nghiÖp 4.1.VÞ trÝ ®Þa lý Trong 10 yÕu tè thµnh c«ng cña KCN, KCX cña hiÖp héi c¸c khu chÕ xuÊt thÕ giíi ®· tæng kÕ th× cã hai yÕu tè thuéc vÒ yÕu tè ®Þa lý vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn. §ã lµ: GÇn c¸c tuyÕn giao th«ng ®­êng bé, ®­êng hµng kh«ng, ®­êng biÓn. Cã nguån cung cÊp nguyªn vËt liÖu vµ lao ®éng. Râ rµng viÖc x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ë c¸c khu vùc nµy sÏ tËn dông ®­îc ®Çu vµo s½n cã, lµm gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn, cã ®iÒu kiÖn më réng trong ®iÒu kiÖn khu c«ng nghiÖp thµnh c«ng. 4.2.VÞ trÝ kinh tÕ x· héi C¸c trung t©m ®« thÞ võa lµ trung t©m kinh tÕ, võa lµ trung t©m chÝnh trÞ. Do ®ã sÏ lµ n¬i tËp trung nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt, c¬ së vËt chÊt kü thuËt tèt, ®éi ngò lao ®éng cã tr×nh ®é cao, chuyªn m«n giái. Do vËy hiÖn nay ë n­íc ta c¸c KCN, KCX chñ yÕu tËp trung ë c¸c thµnh phè lín ®Ó tËn dông c¸c ®iÒu kiÖn s½n cã, gi¶m rñi ro cho c¸c nhµ ®Çu t­, t¹o søc hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­. 4.3.KÕt cÊu h¹ tÇng §©y lµ yÕu tè (xuÊt ph¸t ®iÓm) cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn viÖc thu hót vèn ®Çu t­ vµo KCN, KCX. Víi c¸c nhµ ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng mèi quan t©m lµ vÞ trÝ th× víi c¸c nhµ ®Çu t­ s¶n xuÊt kinh doanh l¹i lµ kÕt cÊu h¹ tÇng. KÕt cÊu h¹ tÇng: ®iÖn, n­íc, c«ng tr×nh c«ng céng kh¸c ®­êng x¸, cÇu cèng... T¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thuÕ ®Êt, ¶nh h­ëng ®Õn t©m lý ®Çu t­. 4.4.ThÞ tr­êng §èi víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi, môc tiªu ®Çu t­ vµo c¸c KCN, KCX lµ tËn dung thÞ tr­êng n­íc chñ nhµ, ®­a nguån vèn vµ ho¹t ®éng sinh lîi tr¸nh t×nh tr¹ng ø ®äng vèn, ®ång thêi cã thÓ tËn dông ®­îc nguån tµi nguyªn nh©n c«ng rÎ céng víi thÞ tr­êng réng lín. Nghiªn cøu thÞ tr­êng lµ mét trong c¸c h¹ng môc ph¶i xem xÐt trong qu¸ tr×nh lËp dù ¸n nghiªn cøu kh¶ thi. 4.5.Vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi Trong khi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn gÆp ph¶i t×nh tr¹ng thiÕu vèn th× c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ®ang cã nguån vèn lín mong muèn cã mét m«i tr­êng ®Çu t­ cã lîi nhÊt song kh«ng ph¶i bÊt kú ®©u hä còng bá vèn vµo ®Çu t­. 4.6.YÕu tè chÝnh trÞ Quan hÖ chÝnh trÞ tèt ®Ñp sÏ lµ dÊu hiÖu tèt cho viÖc më réng quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ. Th«ng th­êng nh÷ng t¸c ®éng nµy thÓ hiÖn ë: ViÖc giµnh cho c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn ®iÒu kiÖn ­u ®·i vÒ vèn ®Æc biÖt lµ vèn ODA, c¸c kho¶n viÖc trî kh«ng hoµn l¹i hoÆc c¸c kho¶n cho vay ­u ®·i. T¹o ®iÒu kiÖn xuÊt nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu, s¶n phÈm, thiÕt bÞ c«ng nghÖ. Ký kÕt c¸c hiÖp ­íc th­¬ng m¹i gi÷a c¸c ChÝnh phñ cho phÐp c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n, c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ ®Çu t­ sang n­íc kia. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ®Çu t­ vµo c¸c khu c«ng nghiÖp ë Hµ Néi 1. T×nh h×nh ®Çu t­ vµo c¸c khu c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam 1.1.T×nh h×nh ph¸t triÓn Tõ ngµy 24/9/1991 khu ñy ban hîp t¸c vµ ®©u t­ (nay lµ Bé KH vµ ®Çu t­) ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ ñy nhiÖm cÊp giÊy phÐp sè 245 thµnh lËp khi chÕ xuÊt ®Çu tiªn víi quy m« 300 ha ®Êt t¹i x· T©n ThuËn §«ng, huyÖn Nhµ BÌ, thµnh phè Hå ChÝ Minh, ®Õn hÕt 12/2001 trªn ®Þa bµn c¶ n­íc ®· cã 69 dù ¸n khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ®­îc h×nh thµnh ph¸t triÓn hoÆc ®­îc ChÝnh phñ cÊp phÐp thµnh lËp ®ang trong qu¸ tr×nh triÓn khai, gi¶i phãng mÆt b»ng, x©y dùng h¹ tÇng. Trong sè ®ã cã 65 khu c«ng nghiÖp tËp trung, 3 khu chÕ xuÊt, mét khu c«ng nghÖ cao víi tæng diÖn tÝch lªn tíi h¬n 10.500 ha b×nh qu©n khu c«ng nghiÖp cã diÖn tÝch 160 ha. C¸c khu c«ng nghiÖp ®­îc h×nh thµnh t¹i 27 tØnh thµnh trong ®ã c¸c tØnh miÒn B¾c cã 15 KCN, miÒn Trung cã 13 KCN vµ miÒn Nam cã 1. VÒ lo¹i h×nh, cã 16 KCN h×nh thµnh trªn c¬ së ®· cã mét sè doanh nghiÖp c«ng nghiÖp ®ang ho¹t ®éng, 10 KCN phôc vô di dêi, 22 KCN cã quy m« nhá ë c¸c tØnh ®ång b»ng B¾c Bé, duyªn h¶i miÒn Trung vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long, 21 KCN míi ®­îc x©y dùng quy m« kh¸ lín, trong ®ã cã 13 KCN cã hîp t¸c víi n­íc ngoµi ®Ó thu hót vèn vµo, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. 1.2. Nh÷ng ®ãng gãp cña m« h×nh khu c«ng nghiÖp tËp trung ë ViÖt Nam TÝnh ®Õn thêi ®iÓm n¨m 2000 ®· cã 914 doanh nghiÖp ®­îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng trong c¸c khu c«ng nghiÖp víi tæng vèn kinh doanh ®¨ng ký lµ 7,8 tû USD. Trong ®ã cã 596 doanh nghiÖp n­íc ngoµi thuéc 24 quèc gia vµ vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi, cã tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký lµ 6,4 tû USD chiÕm 82% tæng vèn ®¨ng ký kinh doanh trong c¸c khu c«ng nghiÖp 345 doanh nghiÖp trong n­íc ®­îc cÊp giÊy phÐp víi tæng vèn ®¨ng ký 18.000 tû, chiÕm 36% sè dù ¸n (t­¬ng ®­¬ng 1,4 tû USD), chiÕm 18% tæng vèn kinh doanh trong c¸c khu c«ng nghiÖp ®­îc cÊp phÐp. Sè vèn thu hiÖn ®¹t kho¶ng 40% sè vèn ®¨ng ký. Ngµnh nghÒ ph¸t triÓn kinh doanh trong c¸c KCN gåm cã c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ, ®iÖn tö, hãa chÊt, c¬ khÝ chÕ t¹o, luyÖn thÐp, dÇu khÝ, chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc, ph©n bãn, dÞch vô th­¬ng m¹i xuÊt khÈu... Trong c¸c khu c«ng nghiÖp, ®· gi¶i phãng mÆt b»ng vµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng hoµn chØnh, cã 2.300 ha mÆt b»ng ®­îc thuª, chiÕm 32% diÖn tÝch ®Êt c«ng nghiÖp, 21 khu c«ng nghiÖp cho thuª trªn 50% diÖn tÝch ®Êt c«ng nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp t¹i KCN, KCX cã tèc ®é t¨ng tr­ëng ngµy cµng cao nhê khai th¸c c¸c nguån lùc tõ bªn ngoµi kÕt hîp víi c¸c nguån lùc cña tõng vïng, ®Þa ph­¬ng. ChØ tÝnh riªng 3 n¨m 1997-1999, gi¸ trÞ s¶n l­îng vµ xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp trong c¸c KCN c¶ n­íc lµ: Gi¸ trÞ s¶n l­îng (triÖu USD) Gi¸ trÞ xuÊt khÈu (triÖu USD) Tèc ®é t¨ng tr­ëng hµng n¨m Gi¸ trÞ s¶n l­îng Gi¸ trÞ xuÊt khÈu 1997 1.155 848 1998 1.871 1.300 61% 53% 1999 2.982 1.761 59% 35% N¨m 1999, c¸c KCN ®ãng gãp 25% gi¸ trÞ s¶n l­îng c«ng nghiÖp vµ 16% gi¸ trÞ cña c¶ n­íc, thu hót 140.000 lao ®éng, t¹o thªm søc mua cho thÞ tr­êng c¸c n­íc kho¶ng 1.000 tû ®ång/n¨m. Ngay trong c¸c KCN phÇn lín c¸c nhµ m¸y cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn, chÊt l­îng s¶n phÈm cao ®· trùc tiÕp ®­a tû lÖ xuÊt khÈu cña KCN ®¹t h¬n 70%, c¸c KCN ®· thùc sù tiÕp nhËn ®­îc mét sè ph­¬ng ph¸p qu¶n lý tiÕn bé, kinh nghiÖm vÒ tæ chøc kinh doanh cña nhiÒu n­íc c«ng nghiÖp hµng ®Çu trªn thÕ giíi. 2. T×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c KCN ë Hµ Néi 2.1.C¸c khu c«ng nghiÖp míi tËp trung cña Hµ Néi §Ó thùc hiÖn sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa trong xu thÕ më cöa héi nhËp víi thÕ giíi, Hµ Néi ®· sím b¾t tay vµo x©y dùng mét sè khu c«ng nghiÖp míi, coi ®ã lµ gi¶i ph¸p thùc tÕ ®Ó ®Èy nhanh nhÞp ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ. HiÖn nay trªn ®Þa bµn Hµ Néi cã 5 khu c«ng nghiÖp ®· ®­îc Nhµ n­íc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng, ®ã lµ KCN Sµi §ång B, KCN Néi Bµi, KCN §µi Tu, KCN Th¨ng Long, KCN Sµi §ång A (Daewoo Hanel). C¸c khu c«ng nghiÖp míi tËp trung trªn ®Þa bµn Hµ Néi TT Khu c«ng nghiÖp N¨m cÊp GP DiÖn tÝch (ha) Chñ ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng Vèn §T (tr.USD) Vèn T.hiÖn (tr.USD) 1 KCN Sµi §ång B 1996 97 ViÖt Nam 12 5 2 KCN Th¨ng Long 1997 121 NhËt B¶n - ViÖt Nam 53,2 12 3 KCN Néi Bµi 1994 100 Malaysia - ViÖt Nam 30 20 4 KCN Sµi §ång A 1996 407 Hµn Quèc - ViÖt Nam 152 2 5 KCN Hµ Néi - §µi T­ 1995 40 §µi Loan 12 3 2.1.1. Khu c«ng nghiÖp Sµi §ång B Sµi §ång B, khu c«ng nghiÖp duy nhÊt trªn ®Þa bµn Hµ Néi, chñ ®Çu t­ x©y dùng h¹ tÇng kü thuËt lµ bªn ViÖt Nam (C«ng ty §iÖn tö Hanel). Tæng diÖn tÝch KCN lµ 97 ha, trong ®ã ®Êt x©y dùng c«ng nghiÖp lµ 79 ha. H­íng ­u tiªn ®Çu t­ KCN nµy lµ c¸c s¶n phÈm ®iÖn tö vµ c¸c s¶n phÈm kh«ng cã chÊt th¶i g©y « nhiÔm m«i tr­êng. 2.1.2. Khu c«ng nghiÖp Th¨ng Long Chñ ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng lµ c«ng ty liªn doanh gi÷a tËp ®oµn Sumitomo vµ C«ng ty C¬ khÝ §«ng Anh. Tæng sè vèn ®Çu t­ cña dù ¸n lµ 53228000 USD, vèn ph¸p ®Þnh lµ 16.867.000 USD, trong ®ã bªn ViÖt Nam ®ãng gãp 42%, phÝa NhËt B¶n ®ãng gãp 58%. Tæng diÖn tÝch KCN lµ 121 ha. H¹ tÇng kü thuËt KCN Th¨ng Long ®­îc hoµn thµnh vµo 6/2000 chØ trong mét thêi gian ng¾n, KCN ®· thu hót ®­îc 6 doanh nghiÖp víi tæn vèn ®Çu t­ 123.350.000 USD. H­íng ­u tiªn ®Çu t­ vµo KCN lµ c¸c s¶n phÈm ®iÖn, ®iÖn tö, viÔn th«ng vµ c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp tiªu dïng kh¸c. 2.1.3. Khu c«ng nghiÖp Néi Bµi Chñ ®Çu t­ x©y dùng h¹ tÇng kü thuËt lµ C«ng ty liªn doanh gi÷a c«ng ty Renong Malaysia vµ c«ng ty x©y dùng c«ng nghiÖp Hµ Néi. Tæng sè vèn ®Çu t­ cña dù ¸n lµ 29.950.000 USD, vèn ph¸p ®Þnh lµ 11.667.000 USD víi tæng diÖn tÝch 100 ha. H­íng ­u tiªn cho ®Çu t­ vµo KCN Néi Bµi lµ c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ, m¸y mãc. 2.1.4. Khu c«ng nghiÖp Hµ Néi - §µi T­ §©y lµ KCN duy nhÊt cña Hµ Néi cã 100% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi (§µi Loan). KCN cã tæng vèn ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng lµ 12 triÖu USD, trong ®ã vèn ph¸p ®Þnh lµ 3.600.000 USD. Tæng diÖn tÝch KCN lµ 40 ha. §Õn 4/2000 h¹ tÇng kü thuËt KCN ®· c¬ b¶n ®­îc hoµn thµnh. TÝnh ®Õn 6/2000 ®· cã 4 doanh nghiÖp ®Çu t­ vµo KCN víi tæng vèn ®Çu t­ 6210 USD. Chñ ®Çu t­ KCN hy väng cã thÓ lÊp ®Çu KCN trong thêi gian kh«ng xa. H­íng ­u tiªn ®Çu t­ vµo KCN Hµ Néi - §µi T­ lµ c¸c s¶n phÈm ®iÖn tö, chÕ biÕn n«ng s¶n thùc phÈm, may mÆc vµ s¶n xuÊt c¸c ®å dïng gia ®×nh. 2.1.5. Khu c«ng nghiÖp Sµi §ång A (ch­a triÓn khai) §©y lµ dù ¸n hîp t¸c gi÷a tËp ®oµn ®iÖn tö Daewoo vµ c«ng ty ®iÖn tö Hanel. Tæng diÖn tÝch KCN lµ 407 ha víi 3 chøc n¨ng: KCN 197 ha, khu nhµ ë 100 ha, 110 ha lµm c«ng viªn, v­ên hoa. Do mét sè khã kh¨n phÝa ®èi t¸c lµ tËp ®oµn Daewoo nªn KCN vÉn ch­a thÓ ®i vµo ho¹t ®éng. §Çu n¨m 2001 KCN ®· ®­îc khëi c«ng x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. Ngoµi nh÷ng KCN tËp trung trªn, thµnh phè ®· x©y dùng ®Ò ¸n KCN võa vµ nhá ven ®«: KCN Phó Thôy - Gia L©m, VÜnh Tuy - Thanh Tr×... C¸c KCN nµy sÏ gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng yªu cÇu bøc xóc cña c¸c doanh nghiÖp trong diÖn ph¶i di dêi khái néi ®«, gi¶i quyÕt ®­îc t×nh tr¹ng khu s¶n xuÊt xen kÏ víi khu d©n c­. 2.2. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp trong KCN 2.2.1.Thñ tôc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ Ban Quản lý các khu công nghiệp và chế xuất Hà Nội được Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập để quản lý các khu công nghiệp và khu chế xuất trên địa bàn. Ban Quản lý các khu công nghiệp và chế xuất Hà Nội hoạt động theo cơ chế "một cửa", "tại chỗ", giải quyết nhanh các thủ tục hành chính cho các nhà đầu tư vào khu công nghiệp. Ban Quản lý được Bộ Kế hoạch và Ðầu tư ủy quyền cấp GPÐT cho các loại dự án sau đây: + Phù hợp với quy hoạch khu công nghiệp + Doanh nghiệp chế xuất có quy mô vốn đầu tư dưới 40 triệuUSD. + Các dự án sản xuất có quy mô đến 10 triệu USD. + Các dự án dịch vụ công nghiệp có quy mô vốn đến 5 triệu USD. + Không thuộc danh mục dự án có tiềm năng gây ảnh hưởng lớn đến môi trường. Thời gian cấp GPÐT là 15 ngày kể từ ngày cơ quan cấp GPÐT nhận được hồ sơ hợp lệ. Ban Quản lý được Bộ Thương mại ủy quyền cấp giấy phép xuất nhập khẩu, cấp chứng chỉ xuất xứ hàng hóa vào các nước ASEAN. Ban quản lý tổ chức đào tạo và cung ứng lao động cho các doanh nghiệp. 2.2.2. C¸c ­u ®·i vÒ thuÕ dµnh cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ trong KCN Mức thuế thu nhập doanh nghiệp áp dụng chung cho các dự án đầu tư ngoài khu công nghiệp là 25%. Mức thuế thu nhập doanh nghiệp cho các dự án đầu tư vào khu công nghiệp bao gồm các mức sau: + 20% đối với doanh ngiệp dịch vụ khu công nghiệp. Doanh nghiệp được miễn thuế 1 năm và giảm 50% trong 2 năm tiếp theo kể từ khi kinh doanh có lãi. + 15% đối với doanh nghiệp sản xuất trong khu công nghiệp. Doanh nghiệp được miễn thuế 1 năm và giảm 50% trong 3 năm tiếp theo kể từ khi kinh doanh có lãi. + 10% đối với doanh nghiệp sản xuất sản phẩm thuộc danh mục dự án đặc biệt khuyến khích đầu tư và các dự án đầu tư vào khu công nghiệp Nội Bài mà có xuất khẩu sản phẩm. Doanh nghiệp được miễn thuế 4 năm và giảm 50% trong 4 năm tiếp theo kể từ khi kinh doanh có lãi. 2.2.3.T×nh h×nh thuÕ sö dông ®Êt vµ gi¸ c¸c dÞch vô Tæng diÖn tÝch cña 5 khu c«ng nghiÖp cña Hµ Néi lµ 765 ha, trong ®ã ®Êt ®Ó x©y dùng c«ng nghiÖp lµ 597 ha. §Õn ®Çu n¨m 2001 ®· cã 250 ha trong tæng sè 597 ha, ®· hoµn thµnh c¬ së h¹ tÇng kü thuËt giai ®o¹n 1 (dù tÝnh ®Ó hoµn thµnh c¬ së h¹ tÇng 5 KCN nµy cÇn 250 triÖu USD vµ 107 tû VN§ vèn ®Çu t­). HiÖn nay, diÖn tÝch ®Êt cña c¸c KCN ®­îc sö dông (cho thuª) vÉn cßn h¹n chÕ. §Õn hÕt n¨m 2000 míi cã 80 ha ®Êt ®­îc thuª víi 22 dù ¸n. Trong 4 khu c«ng nghiÖp ®· ®i vµo ho¹t ®éng, chØ cã KCN Sµi §ång B cã tû lÖ sö dông ®Êt cao nhÊt vµ ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong 4 KCN thµnh c«ng nhÊt t¹i ViÖt Nam. Tæng diÖn tÝch ®Êt mµ KCN Sµi §ång B ®­îc thuª lµ 39,1 ha. Nh­ vËy, 3 KCN cßn l¹i chØ cho thuª ®­îc 40,9 ha. §©y lµ 1 tû lÖ kh¸ thÊp so víi c¸c KCN trong c¶ n­íc. T×nh h×nh x©y dùng CSHT vµ sö dông ®Êt cña c¸c KCN Hµ Néi TT Khu c«ng nghiÖp Tæng diÖn tÝch DTCSHT ®· hoµn thµnh DT ®· cho thuª 1 KCN Sµi §ång B 97 39 39 2 KCN Th¨ng Long 121 121 - 3 KCN Néi Bµi 100 50 - 4 KCN §µi T­ 40 40 6,6 5 KCN Sµi §ång A 407 - - VÒ gi¸ thuª ®Êt tïy thuéc vµo diÖn tÝch thuª, thêi gian thuª cã thÓ tr¶ theo tõng n¨m hoÆc c¶ ®êi dù ¸n. Møc gi¸ cô thÓ kÓ c¶ chi phÝ h¹ tÇng kh«ng qu¸ 3 USD/m2/n¨m. Doanh nghiÖp cã thÓ tháa thuËn møc gi¸ thÊp h¬n víi C«ng ty kinh doanh c¬ së h¹ tÇng KCN. TT Khu c«ng nghiÖp Gi¸ thuª ®Êt USD/m2/n¨m CF h¹ tÇng USD/m2/n¨m Gi¸ ®iÖn USD/kWh Gi¸ n­íc USD/m3 1 KCN Sµi §ång B 1,2 0,5 0,07 0,2 2 KCN Th¨ng Long 1,2 1 0,08 0,2 3 KCN Néi Bµi 1,3 1 0,08 0,2 4 KCN Sµi §ång A 1,3 0,5 0,08 0,2 5 KCN Hµ Néi - §µi T­ - - - - Nh×n chung gi¸ thuª ®Êt vµ phÝ qu¶n lý cña c¸c KCN Hµ Néi cßn kh¸ cao so víi c¸c KCN kh¸c trong c¶ n­íc. §©y lµ mét trong nh÷ng yÕu tè bÊt lîi vÒ c¹nh tranh cña c¸c KCN Hµ Néi. 2. 3.T×nh h×nh ®Çu t­, s¶n xuÊt kinh doanh trong c¸c KCN cña Hµ Néi §Õn hÕt n¨m 2000 ®· cã 4/5 KCN cña Hµ Néi ®i vµo ho¹t ®éng, ®ã lµ Sµi §ång B, Th¨ng Long, Néi Bµi, Hµ Néi - §µi T­. §Õn ®Çu n¨m 2001, ®· cã 35 dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ vµo c¸c KCN víi tæng sè vèn ®¨ng ký ®Çu t­ lµ 379,5 triÖu USD. TT Khu c«ng nghiÖp Sè dù ¸n ®Çu t­ Tæng sè vèn ®Çu t­ 1 KCN Sµi §ång B 19 299.223.320 USD vµ6,5 tû VN§ 2 KCN Th¨ng Long 6 123.350.000 USD 3 KCN Néi Bµi 6 50.764.000 USD 4 KCN Hµ Néi - §µi T­ 4 6.210.000 USD Ngoµi c¸c dù ¸n ®Çu t­ míi, nhiÒu doanh nghiÖp ®· vµ ®ang hoµn tÊt hå s¬ xin t¨ng vèn ®Çu t­ vµ më réng s¶n xuÊt, ®iÓn h×nh lµ C«ng ty Orio-Hanel, Zamil Steel, Daewoo Hanel... Trong sè c¸c dù ¸n ®¨ng ký ®Çu t­ vµo KCN Hµ Néi, chØ cã 1 dù ¸n cã vèn ®Çu t­ hoµn toµn trong n­íc (dù ¸n x©y dùng c¬ së h¹ tÇng KCN Sµi §ång B víi tæng vèn ®¨ng ký lµ 12 triÖu USD, chiÕm 3,16% tæng sè vèn ®¨ng ký ®Çu t­ vµo 4 KCN trªn ®Þa bµn Hµ Néi). ThÕ nh­ng dù ¸n nµy l¹i lµ mét trong nh÷ng dù ¸n ®ang ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cao nhÊt do viÖc sö dông vèn hîp lý, hiÖu qu¶ cao. C¸c chñ ®Çu t­ vµo c¸c KCN cña Hµ Néi chñ yÕu lµ tõ c¸c n­íc ch©u ¸ nh­ Malysia, Hµn Quèc, NhËt B¶n, Singapore, §µi Loan... trong mét sè KCN ®· h×nh thµnh c¸c nhµ ®Çu t­ theo khu vùc. KCN Th¨ng Long ®ang lµ ®iÓm thu hót, chó ý cña c¸c nhµ ®Çu t­ NhËt B¶n. §a phÇn c¸c dù ¸n ®Çu t­ ë ®©y lµ vèn cña c¸c nhµ ®Çu t­ NhËt B¶n. Bªn c¹nh ®ã KCN Hµ Néi - §µi T­ còng ®ang ®­îc sù chó ý cña c¸c nhµ ®Çu t­ §µi Loan. Cã mét c©u hái ®Æt ra: t¹i sao c¸c KCN Hµ Néi l¹i kh«ng thu hót ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ ®Õn tõ T©y ¢u vµ Mü, nh÷ng nhµ ®Çu t­ víi tiÒm lùc vÒ tµi chÝnh, c«ng nghÖ lín? T×nh h×nh cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ vµ vèn ®¨ng ký 1997-2000 1997 1998 1999 2000 Tæng Sè giÊy phÐp ®Çu t­ 15 3 2 13 33 Vèn ®¨ng ký vµ ®iÒu chØnh vèn 307,3 4,2 9,4 24,1 345 Tõ b¶ng b¸o c¸o vÒ t×nh h×nh cÊp giÊy phÐp ta cã thÓ thÊy sè giÊy phÐp ®Çu t­ ®­îc cÊp n¨m 1998 vµ 1999 rÊt thÊp. Nguyªn nh©n lµ sù t¸c ®éng xÊu cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ võa x¶y ra trong khu vùc. Tuy nhiªn còng cßn cã mét lý do n÷a lµ m«i tr­êng ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam ®· gi¶m sù thu hót ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi v× nhiÒu lý do. MÆc dï vËy chóng ta vÉn thÊy nh÷ng tÝn hiÖu kh¶ quan khi n¨m 2000 cã 13 dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp víi tæng vèn ®Çu t­ 24,1 triÖu USD. Trong năm 2002 đã có thêm 19 dự án đầu tư vào các khu công nghiệp (KCN) và chế xuất (KCX) Hà Nội, nâng tổng số dự án đầu tư trong các KCN và KCX lên thành 56 dự án với diện tích thuê đất là 1.164.275 m2; số vốn đăng ký là gần 600 triệu USD và gần 106 tỷ đồng. Trong số 5 KCN Hà Nội, hiện có KCN Sài Ðồng B đã lấp đầy phần đất có hạ tầng. Dự báo KCN Thăng Long cũng sẽ lấp đầy trong năm 2003. KCN Nội Bài sau nhiều năm vắng bóng các nhà đầu tư, năm 2002 vừa qua cũng đã có 2 dự án vào đầu tư. §Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng: Trong 5 dù ¸n ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng KCN cã mét dù ¸n ®Çu t­ vèn trong n­íc (KCN Sµi §ång B) cã 3 dù ¸n liªn doanh gi÷a doanh nghiÖp trong n­íc vµ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi (KCN Néi Bµi, KCN Th¨ng Long, KCN Sµi §ång A), cã 1 dù ¸n 100% vèn n­íc ngoµi (KCN Hµ Néi - §µi T­). C«ng ty ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng KCN Sµi §ång B ho¹t ®éng kh¸ hiÖu qu¶ theo h×nh thøc vèn ®Çu t­ trong n­íc. C«ng ty ®· biÕt dïng hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ nguån vèn kÕt hîp víi thÕ m¹nh vÒ kinh nghiÖm. Ph­¬ng ph¸p ®Çu t­ chñ yÕu mµ c«ng ty ¸p dông lµ cuèn chiÕu ®Çu t­ trong x©y dùng, võa cho thuª ®Êt võa lÊy lîi nhuËn ®Ó t¸i ®Çu t­. Qu¸ tr×nh ®Çu t­ cña C«ng ph¸t triÓn ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng lµm nhiÒu giai ®o¹n. Trong tæng sè 97 ha (trong ®ã x©y dùng c«ng nghiÖp lµ 79 ha) cña KCN ®­îc hoµn thµnh tõng phÇn mét. Giai ®o¹n 1 hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng 30 ha, giai ®o¹n 2 sÏ hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng 18 ha tiÕp theo. §©y lµ mét h×nh thøc ®Çu t­ kh¸ hiÖu qu¶ ®èi víi doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn h¹n chÕ vÒ nguån vèn ®Çu t­. §èi víi c¸c c«ng ty liªn doanh víi n­íc ngoµi ë KCN Néi Bµi, KCN Th¨ng Long l¹i cã lîi thÕ nguån vèn ®Çu t­ lín nªn hä cã thÓ x©y dùng hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng t­¬ng ®èi ®ång bé vµ hiÖn ®¹i. MÆc dï cã c¬ së h¹ tÇng tèt, tuy nhiªn c¸c KCN nµy gÆp ph¶i giai ®o¹n khñng ho¶ng tµi chÝnh trong khu vùc, do vËy hiÖn nay vÉn cßn kh¸ Ýt dù ¸n ®Çu t­ vµo c¸c KCN nµy. Ngoµi ra, cßn cã mét sè ®iÓm vÒ chÝnh s¸ch ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng vÉn cßn bÊt cËp. HiÖn nay t×nh tr¹ng nhµ ®Çu t­ ph¶i chÊp nhËn bá vèn ®Çu t­ gi¶i phãng mÆt b»ng lµ mét trong nh÷ng g¸nh nÆng ®èi víi nhµ ®Çu t­. HiÖn nay cã t×nh tr¹ng x¶y ra tiÒn ®Ò bï mét mÐt vu«ng ®Êt lín h¬n c¶ tiÒn thuª ®Êt trong 50 n¨m. Víi t×nh tr¹ng nh­ vËy ®· lµm n¶n lßng c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. C«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng KCN Hµ Néi - §µi T­ cã ­u ®iÓm lµ tËn dông ®­îc vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Tuy nhiªn tiÕn ®é x©y dùng c¬ së h¹ tÇng KCN tïy thuéc toµn bé vµo nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. VÒ quy m« ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, trung b×nh vèn ®Çu t­ c¸c c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng KCN Hµ Néi lµ 51,84 triÖu USD so víi 42 triÖu USD mçi KCN c¶ n­íc. Dù ¸n cã quy m« lín nhÊt lµ 152 triÖu USD (tuy nhiªn do sù chËm trÔ cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi nªn dù ¸n vÉn ch­a thÓ ®i vµo ho¹t ®éng) vµ dù ¸n cã quy m« nhá nhÊt lµ 12 triÖu USD (KCN Sµi §ång B, §µi T­). Năm 2003, Thành phố sẽ đầu tư xây dựng 4 KCN vừa và nhỏ, nâng tổng số KCN vừa và nhỏ tại Hà Nội lên con số 11.Danh sách các KCN vừa và nhỏ đang được chuẩn bị đầu tư gồm KCN Ngọc Hồi (Thanh Trì, với diện tích trên 56 ha, tổng vốn đầu tư trên 211 tỷ đồng), KCN Toàn Thắng (tại Lệ Chi, Gia Lâm, diện tích 30 ha, vốn đầu tư 40 tỷ đồng), KCN Phú Minh (Từ Liêm, diện tích 23ha, tổng vốn đầu tư khoảng 40 tỷ đồng) và Cụm Công nghiệp Ninh Hiệp (tại Gia Lâm, với diện tích khoảng 65ha, tổng vốn đầu tư trên 96 tỷ đồng). Hiện nay, 7 KCN vừa và nhỏ đang hoạt động ở Hà Nội đã có 69 dự án vào đầu tư, với tổng số vốn đǎng ký là gần 642 tỷ đồng. Nh­ng nh×n chung t×nh h×nh ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, thu hót vèn ®Çu t­ cña c¸c KCN Hµ Néi vÉn ch­a ®¹t hiÖu qu¶ cao. 3. §¸nh gi¸ ho¹t ®éng ®Çu t­ vµo c¸c khu c«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn Hµ Néi 3.1. Nh÷ng ­u ®iÓm 3.1.1. Gãp phÇn t¨ng tr­ëng kinh tÕ MÆc dï míi chØ cã 14 doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong c¸c KCN nh­ng doanh thu cña doanh nghiÖp nµy n¨m 2000 ®· ®¹t 150 triÖu USD, chiÕm 30% gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trªn ®Þa bµn Hµ Néi. Khi c¸c doanh nghiÖp trong KCN ®i vµo ho¹t ®éng ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp trªn ®Þa bµn ph¸t triÓn (nhê cung cÊp c¸c s¶n phÈm ®Çu vµo vµ dÞch vô cho KCN). Do ®ã c¸c KCN ngoµi viÖc trùc tiÕp gãp phÇn t¨ng tr­ëng kinh tÕ cßn gi¸p tiÕp t¸c ®éng ®Õn sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ. C¸c KCN sÏ lµ mét phÇn quan träng trong nÒn kinh tÕ thñ ®«. Năm 2002, hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trong khu công nghiệp trên địa bàn đạt mức tăng trưởng khá cao, với doanh thu tăng 38%, đạt 263 triệu USD so với năm 2001. 3.1.2. Thóc ®Èy ph¸t triÓn ngo¹i th­¬ng HÇu hÕt c¸c s¶n phÈm cña KCN Hµ Néi ®Òu xuÊt khÈu víi chÊt l­îng cao. C¸c s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn c¸c thÞ tr­êng Mü, NhËt, EU... MÆc dï chØ cã 14 doanh nghiÖp nh­ng tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp nµy chiÕm 35,7% kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ thµnh phè. §iÒu ®ã chøng tá c¸c doanh nghiÖp nµy cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao, sö dông hîp lý c¸c nguån lùc cña m×nh. 1998 1999 2000 KCN Hµ Néi SS tû lÖ (%) KCN Hµ Néi SS tû lÖ (%) KCN Hµ Néi SS tû lÖ (%) XK 93,9 306,5 30,6 107,5 325 33 122,55 341,2 35,7 NK 83,7 369,5 22,6 96,8 375 25,8 102,5 351 29,2 XuÊt nhËp khÈu cña c¸c doanh nghiÖp trong KCN. Qua sè liÖu trªn ta thÊy tû träng XNK cña c¸c doanh nghiÖp trong KCN so víi toµn thµnh phè kh¸ lín vµ ®ang cã xu h­íng t¨ng lªn. Tû träng xuÊt khÈu n¨m 1998 ®¹t 30,6%, n¨m 1999 t¨ng lªn 33%, n¨m 2000 ®¹t 35,7%. Tèc ®é t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp KCN hµng n¨m trªn 14%, tèc ®é nµy cao h¬n nhiÒu so víi môc tiªu t¨ng tr­ëng kim ng¹ch xuÊt khÈu mµ thµnh phè ®Ò ra lµ 10%. 3.1.3. Gãp phÇn t¨ng thu ng©n s¸ch trªn ®Þa bµn Ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp trong KCN gãp phÇn lµm t¨ng ng©n s¸ch nhµ n­íc. Trong 9 th¸ng ®Çu n¨m 2000, 14 doanh nghiÖp ®· nép ng©n s¸ch nhµ n­íc 5,3 triÖu USD. 1997 1998 1999 2000 Sè DN ho¹t ®éng 10 12 12 14 Sè thuÕ nép NS (TriÖu USD) 4,6 4,8 4,6 5,3 3.1.4. Hç trî chuyÓn dÞch c¬ cÊu, t¹o viÖc lµm C¸c KCN ®­îc h×nh thµnh t¹i c¸c vïng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ë mét sè huyÖn ngo¹i thµnh cña thµnh phè. Sù xuÊt hiÖn c¸c KCN ®· cã t¸c ®éng ®Õn c¬ cÊu kinh tÕ cña c¸c huyÖn còng nh­ c¬ cÊu cña kinh tÕ thµnh phè. N¨m 1997, c¸c KCN thu hót ®­îc kho¶ng 2500 lao ®éng, n¨m 1998 cã kho¶ng 3000 lao ®éng trong ®ã 2750 ng­êi lµ lao ®éng ViÖt Nam. §Õn n¨m 2000 c¸c KCN thu hót ®­îc kho¶ng 3877 ng­êi. Trong sè lao ®éng ®­îc tuyÓn dông th× sè lao ®éng ®Þa ph­¬ng chiÕm 35-40%. Ngoµi viÖc thu hót trùc tiÕp lao ®éng vµo c¸c KCN, c¸c ho¹t ®éng cña KCN cßn t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho nhiÒu lao ®éng cung cÊp s¶n phÈm, dÞch vô cho c¸c doanh nghiÖp KCN. Sù xuÊt hiÖn cña c¸c KCN ®· lµm thay ®æi bé mÆt c¸c huyÖn ngo¹i thµnh, gãp phÇn n©ng cao d©n trÝ, thu hÑp kho¶ng c¸ch ph¸t triÓn gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ. 3.1.5. T¨ng c­êng chuyÓn giao c«ng nghÖ Víi viÖc thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ trong c¸c c«ng ty liªn doanh, mét phÇn nµo ®ã lµ c¸c c«ng ty 100% vèn n­íc ngoµi. Trong bèi c¶nh c«ng nghÖ n­íc ta cßn l¹c hËu, viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ tiªn tiÕn gãp phÇn ®Èy nhanh CNH, H§H ë n­íc ta. Mét sè ngµnh nhê thu hót ®­îc c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña n­íc ngoµi ®· cã søc c¹nh tranh m¹nh mÏ trªn thÞ tr­êng khu vùc vµ quèc tÕ. 3.1.6. B¶o vÖ m«i tr­êng Nhê cã quy ho¹ch cô thÓ, ®ång bé, c¸c KCN cã hÖ thèng xö lý chÊt th¶i kh¸ tèt. §iÒu nµy ®· kh¾c phôc ®­îc phÇn nµo nh­îc ®iÓm cña c¸c khu c«ng nghiÖp cò cña Hµ Néi. 150 KCN rÊt ®Ò cao vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr­êng. §iÓn h×nh trong sè ®ã lµ KCN Th¨ng Long. KCN Th¨ng Long ®¶m b¶o m«i tr­êng theo tiªu chuÈn ISO 14001. 3.2. Nh÷ng h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n Bªn c¹nh nh÷ng ®ãng gãp tÝch cùc, c¸c KCN Hµ Néi cßn cã nh÷ng tån t¹i, h¹n chÕ ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn. 3.2.1. Nh÷ng tån t¹i vµ h¹n chÕ - C¸c thñ tôc hµnh chÝnh ®Ó mét doanh nghiÖp tiÕn hµnh ®Çu t­ cßn kÐo dµi, g©y khã kh¨n cho c¸c nhµ ®Çu t­. Mét dù ¸n ®Çu t­ vµo Hµ Néi ph¶i cÇn kho¶ng 33 ngµy víi kh¸ nhiÒu thñ tôc. So víi thµnh phè Hå ChÝ Minh, Hµ Néi cßn ph¶i c¶i thiÖn nhiÒu vÒ thñ tôc hµnh chÝnh. - C¸c KCN Hµ Néi triÓn khai kh¸ chËm. Mét vÝ dô ®iÓn h×nh lµ KCN Sµi §ång A. KCN nµy ®­îc cÊp giÊy phÐp tõ n¨m 1996 nh­ng hiÖn nay vÉn ch­a thÓ ®­a vµo ho¹t ®éng. KCN Hµ Néi - §µi T­ còng gÆp ph¶i t×nh tr¹ng t­¬ng tù, ®­îc cÊp giÊy phÐp n¨m 1995 nh­ng ph¶i ®Õn n¨m 2000 míi hoµn thµnh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ®­a vµo ho¹t ®éng. - Ch­a chó träng ®Õn c«ng t¸c qu¶ng b¸, tiÕp thÞ, vËn ®éng ®Çu t­ cho c¸c KCN. Ban qu¶n lý c¸c KCN c¸c c«ng ph¸t triÓn ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ch­a cã nh÷ng ho¹t ®éng vËn ®éng ®Çu t­ mét c¸ch hiÖu qu¶. C¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc ch­a tÝch cùc gióp ®ì hä tæ chøc c¸c ho¹t ®éng nh­ tæ chøc héi th¶o trong vµ ngoµi n­íc vÒ c¬ héi ®Çu t­ vµo c¸c KCN. - C¸c KCN trªn ®Þa bµn Hµ Néi ch­a ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao, l­îng vèn ®Çu t­ cßn thÊp. HiÖn nay, míi thu hót ®­îc mét sè nhµ ®Çu t­ thuéc khu vùc ch©u ¸. Do ®ã, nÕu khu vùc nµy cã khñng ho¶ng sÏ ¶nh h­ëng nghiªm träng ®Õn c¸c KCN. Ngoµi ra c¸c KCN ch­a thu hót ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc. Míi cã 1 dù ¸n ®Çu t­ víi sè vèn ®¨ng ký 12 triÖu USD, chiÕm 40%. §©y lµ mét con sè qu¸ nhá. 3.2.2 Nguyªn nh©n MÆc dï Hµ Néi ®· cã quy ho¹ch tæng thÓ ®Õn n¨m 2020, thÕ nh­ng quy ho¹ch vÉn lµ mét vÊn ®Ò næi cém. ViÖc thay ®æi, ®iÒu chØnh quy ho¹ch ®· g©y khã kh¨n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh c¬ së h¹ tÇng t¹o mÆt b»ng s¶n xuÊt. Cïng víi viÖc quy ho¹ch thiÕu ®ång bé ®· t¹o nªn t×nh tr¹ng c¬ së h¹ tÇng trong vµ ngoµi khu c«ng nghiÖp thiÕu ®ång bé. VÒ nguyªn t¾c th× Nhµ n­íc ph¶i ®¶m b¶o c¸c c«ng tr×nh h¹ tµng ®Õn ch©n hµng rµo KCN. ThÕ nh­ng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸c KCN võa qua viÖc phèi hîp ph¸t triÓn c¸c c«ng tr×nh trong vµ ngoµi KCN ch­a ®ång bé. §iÒu nµy lµm gi¶m kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t­ vµo KCN. ViÖc tuyÓn dông lao ®éng vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp. Hµ Néi cã nguån lao ®éng dåi dµo, nh­ng ®a sè lµ lao ®éng cã tay nghÒ thÊp, kh¶ n¨ng cung øng nhu cÇu vÒ lao ®éng cã tay nghÒ cao cßn thÊp, trong khi ®ã, c¸c KCN ®Òu n»m ë c¸c vïng ngo¹i thµnh, ë ®ã ch­a ®¸p øng ®Çy ®ñ ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng x· héi nh­: nhµ ë, tr­êng häc, bÖnh viÖn... do ®ã khã thu hót ®­îc nh÷ng lao ®éng cã tay nghÒ cao. PhÝ qu¶n lý ë c¸c KCN ®ang ph¶i chÞu c­íc dÞch vô kh¸ cao so víi c¸c quèc gia kh¸c (®iÖn, n­íc, vËn t¶i...). §iÒu nµy còng lµm gi¶m ­u thÕ c¹nh tranh trong viÖc thu hót vèn ®Çu ta vµo c¸c KCN. Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p t¨ng c­êng ho¹t ®éng ®Çu t­ ph¸t triÓn vµo c¸c khu c«ng nghiÖp Hµ Néi Tr­íc thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c khu c«ng nghiÖp cßn nhiÒu yÕu kÐm, vÊn ®Ò ®­îc ®Æt ra lµ ph¶i cã gi¶i ph¸p thùc hiÖn ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña lo¹i h×nh kinh tÕ nµy, gãp phÇn tÝch cùc thùc hiÖn chñ tr­¬ng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. 1. §Þnh H­íng ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp trong thêi gian tíi 1.1. §Þnh h­íng ph¸t triÓn KCN, KCX cña ViÖt Nam VÊn ®Ò h×nh thnµh ph¸t triÓn KCN, KCX lµ mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña quèc s¸ch c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. Trong ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña §¶ng ®· x¸c ®Þnh: - H×nh thµnh c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn x©y dùng c¸c c¬ së c«ng nghiÖp míi. - Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng th«n vµ ven ®« thÞ ë c¸c thµnh phè thÞ x· cÇn n©ng cÊp c¶i t¹o c¸c c¬ së hiÖn cã, ®­a c¸c c¬ së kh«ng cã kh¶ n¨ng xö lý « nhiÔm ra khái thµnh phè h¹n chÕ viÖc x©y dùng c¸c c¬ së c«ng nghiÖp míi xen lÉn vµ khu d©n c­. Theo dù b¸o ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, ®Õn n¨m 2005 sÏ cã kho¶ng 100 KCN, KCX vµ sÏ cã kho¶ng 17 khu c«ng nghiÖp ®­îc thµnh lËp víi tæng diÖn tÝch 170ha, trong ®ã Hµ Néi chiÕm 2 khu c«ng nghiÖp víi diÖn tÝch 64ha (giai ®o¹n I), Thùc hiÖn ph­¬ng h­íng trªn cã ý nghÜa chiÕn l­îc võa lµ gi¶i ph¸p lín gãp phÇn ®¶m b¶o nhiÖp ®é t¨ng tr­ëng c«ng nghiÖp nh÷ng n¨m 2000-2005. §Õn n¨m 2005, dù b¸o GDP b×nh qu©n kho¶ng 800USD/ng­êi, tû träng n«ng nghiÖp kho¶ng 17-18%, c«ng nghiÖp vµ x©y dùng 35-36%, dÞch vô 46-47% trong GDP. Quy ho¹ch ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp ®Õn n¨m 2010 bao gåm c¸c môc tiªu chñ yÕu sau: - ViÖc x©y dùng h×nh thµnh c¸c KCN, KCX, khu c«ng nghÖ cao trªn ph¹m vi c¶ n­íc ph¶i mang tÝnh phï hîp chung ®èi víi quy ho¹ch ph¸t triÓn vïng, l·nh thæ vµ quèc gia. - C¸c KCN, KCX, khu c«ng nghÖ cao ph¶i ®­îc x©y dùng trªn nh÷ng vïng ®Êt chñ yÕu lµ ®Êt xÊu, c»n cçi. Kh«ng thÓ canh t¸c hoÆc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp cho n¨ng suÊt cao. ViÖc lùa chän ®Þa ®iÓm x©y dùng nh­ vùa tËn dông ®­îc ®Êt ®ai l¹i võa cã thÓ lµm giµu ®Êt ®ai ®ã lªn nhiÒu lÇn so víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. X©y dùng KCN, KCX, khu c«ng nghÖ cao ph¶i ®Æc biÖt ®¶m b¶o ®óng quy ®Þnh vÒ an toµn m«i sinh, m«i tr­êng. - Nh­ dù kiÕn n¨m 2005 sÏ h×nh thµnh 100 KCN, KCX, khu c«ng nghÖ cao th× tæng diÖn tÝch ®Êt kho¶ng 10.000ha. Nh×n chung, quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn KCN tõ nay ®Õn n¨m 2010 míi chØ nªn lªn nh÷ng h­íng ®i chñ yÕu dùa vµo nh÷ng kÕt qu¶ ban ®Çu ®· ®¹t ®­îc. MÆc dï quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn KCN ®· ®­îc Thñ t­íng phª duyÖt nh­ng thùc tÕ vÉn cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n v­íng m¾c cÇn ph¶i söa ®æi tõng b­íc trong qóa tr×nh h×nh thµnh vµ x©y dùng KCN, KCX trªn ph¹m vi c¶ n­íc. 1.2.§Þnh h­íng ph¸t triÓn KCN, KCX Hµ Néi Theo b¸o c¸o chiÕn l­îc trong 10 n¨m tíi (2001-2010) ®Ó nÒn kinh tÕ c¶ n­íc t¨ng tr­ëng ë møc trung b×nh 7-8% th× c¸c thµnh phè lín ph¶i cã tèc ®é t¨ng gÊp 1,4-1,5 lÇn. Nh­ vËy Hµ Néi cÇn phÊn ®Êu ®¹t nhÞp ®é t¨ng tr­ëng 10% n¨m, trong ®ã c«ng nghiÖp lµ: 3%. Theo ®ã c¸c ngµnh mòi nhän ®­îc x¸c ®Þnh lµ: c¬ khÝ, ®iÖn ®iÖn tö, tin häc, dÖt may, da giÇy, chÕ biÕn l­¬ng thùc, thùc phÈm sÏ chiÕm 63-70% tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trªn c¶ ®Þa bµn tuú theo tõng giai ®o¹n. Nhu cÇu vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp Hµ Néi giai ®o¹n 2001-2005 lµ 16.613 tû ®ång, giai ®o¹n 2006-2016 lµ 36.013 tû ®ång. §Ó thu hót ®­îc mét l­îng vèn ®Çu t­ lín nh­ vËy ®ßi hái chóng ta ph¶i cã nhiÒu cè g¾ng cÇn thùc hiÖn nh÷ng ®iÒu kiÖn cã nh»m hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­. Môc tiªu ph¸t triÓn c«ng nghiÖp Hµ néi trong giai ®o¹n 2001- 2010 lµ: n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c KCN tËp trung ®· cã, x©y dùng thªm mét sè KCN míi tËp trung b»ng nguån vèn trong n­íc, hç trî ®Ó ph¸t triÓn c¸c côm s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ë c¸c quËn, huyÖn vµ c¸c lµng nghÒ. Sím cã biÖn ph¸p cïng c¸c nhµ ®Çu t­ h¹ tÇng n­íc ngoµi ®­a c¸c KCN tËp trung ®· cã vµo ho¹t ®éng. 2. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng ho¹t ®éng ®Çu t­ ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn Hµ Néi 2.1. Xem xÐt l¹i quy ho¹ch ph¸t triÓn KCN §iÒu chØnh quy ho¹ch thµnh phè Hµ néi ®Õn n¨m 2020 ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ phª duyÖt ®· chØ râ: c¶i t¹o 9 KCN hiÖn cã lµ: Minh Khai – VÜnh Tuy, Tr­¬ng §Þnh – Gi¸p B¸t, Ph¸p V©n – V¨n §iÓn, Cçu B­¬i, Th­îng §×nh – NguyÔn Tr·i, CÇu DiÔn – Mai DÞch, ChÌm, Gia L©m – Yªn Viªn, §«ng Anh vµ mét sè xÝ nghiÖp, c¬ së c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp n»m r¶i r¸c trong khu vùc néi thµnh. Gi¶i ph¸p c¶i t¹o c¸c KCN nµy lµ di chuyÓn c¸c xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp g©y « nhiÔm ra ngoµi khu vùc néi thµnh, thay ®æi chøc n¨ng s¶n xuÊt cho phï hîp quy ho¹ch, h¹n chÕ më réng vÒ diÖn tÝch, ®Çu t­ chiÒu s©u, n©ng c«ng suÊt, b¶o ®¶m vÖ sinh m«i tr­êng. Ph¸t triÓn mét sè KCN tËp trung míi, mét sè côm c«ng nghiÖp ®­îc bæ xung më réng nh­ Cçu DiÔn, Cçu B­ou, Ph¸p V©n, §øc Giang. §èi víi c¸c KCN tËp trung cÇn b¶o ®¶m c¬ cÊu sö dông ®Êt theo quy chuÈn, trong ®ã ®Êt x©y dùng nhµ m¸y kh«ng qu¸ 60%. Qua ®ã ta thÊy, viÖc x©y dùng khu c«ng nghiÖp tr­íc hÕt ph¶i xuÊt ph¸t tõ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi, kh«ng thÓ quyÕt ®Þnh mét c¸ch chñ quan. H¬n n÷a sau khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc, kh¶ n¨ng t¨ng ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam ch­a m¹nh, cho nªn trong quy ho¹ch ph¸t triÓn KCN trong nh÷ng n¨m tíi cÇn cã nh÷ng ®iÒu chØnh thÝch hîp. 2.2. T¹o m«i tr­êng ph¸p lý thuËn lîi cho ph¸t triÓn c¸c KCN Tuy n­íc ta ®· cã nhiÒu quy ®Þnh ­u ®·i ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ trong KCN, KCX nh­ng so víi c¸c n­íc trong khu vùc cßn kÐm hÊp dÉn. Nhµ n­íc vÉn cã sù ph©n biÖt gi÷a doanh nghiÖp trong n­íc vµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong thêi gian tíi cÇn cã sù ­u ®·i h¬n n÷a ®èi víi c¸c doanh nghiÖp KCN (vÝ dô: cã møc thuÕ ­u ®·i h¬n), ®ång thêi cÇn t¹o sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp thuèc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau. Nhµ n­íc cÇn khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ®Çu t­ vµo KCN. Chóng ta cÇn xem xÐt bæ sung mét sè vÊn ®Ò mµ c¸c nhµ ®Çu t­ kh¸c quan t©m. Thùc hiÖn c¬ chÕ ®¨ng ký víi thñ tôc hµn chÝnh ®¬n gi¶n h¬n. CÇn quy ho¹ch cô thÓ viÖc ph¸t triÓn c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng kü thuËt vµ x· héi ngoµi hµng rµo phôc vô ho¹t ®éng cña KCN. Cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, c¸c ngµnh sö dông nguyªn vËt liÖu trong n­íc, ®Çu t­ c«ng nghiÖp míi. Cã c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i cho c¸c KCN t¹i nh÷ng vïng ­u tiªn (vïng s©u, vïng xa, vïng cã nhiÒu khã kh¨n). 2.3. C¶i tiÕn c¬ chÕ qu¶n lý thùc hiÖn viÖc giao cho Ban Qu¶n lý c¸c KCN thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi c¸c KCN, c¸c KCN, KCX tiÕp tôc ph©n cÊp vµ ñy quyÒn cho Ban Qu¶n lý c¸c KCN, KCX mét c¸ch ®ång bé, t¹o ®iÒu kiÖn thùc hiÖn thñ tôc hµnh chÝnh ®¬n gi¶n, th«ng tho¸ng h¬n chÝnh phñ vµ thµnh phè cÇn tiÕp tôc ph©n cÊp vµ ñy quyÒn cho Ban Qu¶n lý c¸c KCN, KCX Hµ Néi trong viÖc ra quyÕt ®Þnh cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong KCN. CÇn c¶i tiÕn m« h×nh c«ng ty ph¸t triÓn ®Ó ®¶m b¶o sù ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ lín cña KCN. C¸c c«ng ty sÏ chuÈn bÞ ®Ò ¸n khi thi hµnh thµnh KCN, sau khi ®­îc phª duyÖt th× c«ng ty sÏ tæ chøc ph¸t triÓn ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých ®Ò ra (c«ng ty kh«ng chØ cßn khinh doanh c¬ së h¹ tÇng). C«ng ty kh«ng can thiÖp vµo quyÒn tù chñ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp theo yªu cÇu. VÒ thñ tôc hµnh chÝnh: HiÖn nay, mét vÊn ®Ò rÊt ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ quan t©m lµ c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh tr­íc ®©y ®Ó cã ®­îc giÊy phÐp yªu cÇu, c¸c nhµ ®Çu t­ cÇn ph¶i qua rÊt nhiÒu cÊp, ngµnh vµ ®ñ lo¹i c¸c con dÊu. Cã dù ¸n ph¶i kÐo dµi tõ 3-5 n¨m, chØ riªng giai ®o¹n xin giÊy tê thñ tôc hµnh chÝnh. Do vËy ®©y lµ mét vÊn ®Ò næi cém cÇn ®­îc gi¶i quyÕt. 2.4 Chñ ®éng tiÕp thu cho c¸c khu c«ng nghiÖp §Ó ®Èy m¹nh viÖc vËn ®éng ®Çu t­ vµo KCN Ban Qu¶n lý c¸c KCN, c«ng ty ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng cÇn chñ ®éng phèi hîp víi thµnh phè, Bé kÕ ho¹ch ®Çu t­, Bé th­¬ng m¹i, Bé c«ng nghiÖp, tæ chøc c¸c héi nghi nh»m giíi thiÖu c¸c KCN víi c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc. §ång thêi cã kÕ ho¹ch míi c¸c doanh nghiÖp cã tiÒm n¨ng ë trong n­íc, n­íc ngoµi vµo th¨m c¸c KCN ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho hä cã thÓ hiÓu râ c¸c KCN cña Hµ Néi. Ban Qu¶n lý c¸c KCN cÇn hîp t¸c chÆt chÏ víi phßng th­¬ng m¹i ë c¸c n­íc ph¸t triÓn, bªn c¹nh ®ã Ban Qu¶n lý cÇn ®Æt mèi quan hÖ víi c¸c tæ chøc c«ng nghiÖp kh¸c (vÝ dô: UNIDO). C¸c KCN cÇn kÕt hîp víi Bé C«ng nghiÖp qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh­ ®µi, b¸o, truyÒn h×nh, m¹ng ®iÖn tö ®Ó cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ chÝnh s¸ch, thñ tôc thùc hiÖn ®Çu t­, giíi thiÖu c¸c th«ng tin c¬ b¶n vÒ KCN: c¬ së h¹ tÇng, gi¸ thuª ®Êt... ®Õn c¸c nhµ ®Çu t­ cã quan t©m. Trong c«ng t¸c vËn ®éng tiÕp thÞ còng cÇn tró träng thu hót c¸c chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi ë nhiÒu khu vùc kh¸c nhau t¹o nªn sù ®a d¹ng trong ho¹t ®éng ®Çu t­, h¹n chÕ rñi ro khi cã nh÷ng biÕn ®éng x¶y ra. 2. 5 Cã chÝnh s¸ch c¬ chÕ huy ®éng vèn ®Ò ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. Ngoµi hµng rµo KCN, KCX x¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña c¸c ®èi t¸c cã liªn quan ®Õn viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ngoµi hµng rµo KCN. §Æc biÖt khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Çu t­ vµ kinh doanh h¹ tÇng KCN nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho hä lµm quen víi lÜnh vùc kinh doanh cã lîi nµy vµ t¹o thªm viÖc lµm. Tuy nhiªn cÇn qu¶n lý chÆt chÏ ®èi víi liªn doanh, nhÊt lµ viÖc kiÓm so¸t gi¸ vËt t­, thiÕt bÞ nhËp khÈu vµ phÝa ViÖt Nam ph¶i "chia sÎ" lîi Ých còng nh­ rñi ro víi bªn n­íc ngoµi. NÕu t×m ®­îc c¸c ®èi t¸c cã n¨ng lùc tµi chÝnh vµ kh¶ n¨ng vËn ®éng ®Çu t­ th× cÇn tËn dông thêi c¬, kh«ng h¹n chÕ thµnh lËp liªn doanh ®Ó ®Çu t­ kinh doanh kÕt cÊu h¹ tÇng khu c«ng nghiÖp. 2. 6. Cã chÝnh s¸ch thuÕ ®Êt hîp lý, gi¶m gi¶ cho thuª ®Êt vµ chi phÝ qu¶n lý Chóng ta cÇn cã chÝnh s¸ch vÒ thuÕ ®Êt hîp lý ®Ó khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. Bªn c¹nh viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng KCN, KCX cßn ph¶i tró träng ®Õn viÖc ®Çu t­ lÊp ®Çy diÖn tÝch KCN, KCX. Ph¶i cã gi¸ thuÕ ®Êt phï hîp míi cã thÓ thu hót ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­. C¸c KCN Hµ Néi víi nhiÒu lîi thÕ cña m×nh trong viÖc thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ còng cÇn ph¶i quan t©m. HiÖn nay gi¸ thuÕ ®Êt cña c¸c KCN, KCX cao h¬n so víi c¸c KCN kh¸c trong c¶ n­íc. Bªn c¹nh ®ã chi phÝ qu¶n lý cña c¸c KCN Hµ Néi hiÖn nay còng kh¸ cao. Gi¶i ph¸p ë ®©y lµ nªn miÔn tiÒn thuÕ ®Êt hoÆc chØ thu t­îng tr­ng víi møc thÊp nhÊt ®Ó ph¸t triÓn h¹ tÇng khu c«ng nghiÖp. Ph¶i coi viÖc gi¶i phãng mÆt b»ng ®Ó lËp khu c«ng nghiÖp thuéc lo¹i ®Êt sö dông vµo môc ®Ých c«ng céng v× lîi Ých quèc gia th× míi cã chÝnh s¸ch ®Òn bï vµ gi¶i táa nhanh. Cho phÐp c¸c doanh nghiÖp thuª l¹i ®Êt trong khu c«ng nghiÖp còng cã ®Çy ®ñ c¸c quyÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, Ýt nhÊt ph¶i cã quyÒn chuyÓn nh­îng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho hä tiÕp tôc cho thuª l¹i míi thuËn lîi cho viÖc thu hót ®Çu t­ lÊp ®Çy KCN. 2.7.CÇn cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ thuÕ hîp lý ®Ó thùc sù khuyÕn khÝch ho¹t ®éng cña KCN CÇn cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ thuÕ hîp lý ®Ó thùc sù khuyÕn khÝch ho¹t ®éng cña c¸c KCN. Muèn vËy ph¶i níi láng viÖc sö dông thÞ tr­¬ng néi ®Þa cho c¸c KCN t¹i ViÖt Nam sö dông thÞ tr­êng trong n­íc ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm mµ trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®­îc hoÆc ®· s¶n xuÊt nh­ng kÐm hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh. Song nªn khuyÕn khÝch hä tõng b­íc n©ng cao tû lÖ néi ®Þa hãa, h¹n chÕ h×nh thøc ®¬n thuÇn gia c«ng ®Ò võa ®¶m b¶o chiÕn l­îc h­íng vÒ xuÊt khÈu nh­ng còng kh«ng coi nhÑ thÞ tr­êng néi ®Þa. Cã thÓ gi¶m thuÕ ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ trong n­íc, vµ cã thÓ gia thªm thêi h¹n miÔn thuÕ ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ trong n­íc ®Ó xãa bá sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ dù ¸n ®Çu t­ trong n­íc. Vµ tuú theo tõng tr­êng hîp viÖc miÔn thuÕ cã thÓ lµ toµn bé hay tõng phÇn vµ cã thÓ kÕt hîp víi c¸c khuyÕn khÝch kh¸c nh­: miÔn trõ khÊu hao hoÆc tr¶ sau, kh«ng h¹n chÕ møc thua lç, gi¶m thuÕ cho c¸c kho¶n lîi nhuËn t¸i ®Çu t­. C¸c khuyÕn khÝch vÒ tµi chÝnh bao gåm viÖc miÔn mäi chÕ ®é qu¶n lý vÒ ngo¹i hèi, ®¶m b¶o cho chuyÓn vÒ n­íc kh«ng h¹n chÕ sè lîi nhuËn thu ®­îc... vµ mét sè c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch kh¸c nh­: - Trî cÊp vÒ thµnh tÝch xuÊt khÈu. - Cã trao gi¶i th­êng hµng n¨m cho c¸c c«ng tr×nh s¸ng t¹o hoÆc c¶i tiÕn s¶n phÈm. - Trî cÊp khÊu hao nhanh. - Trî cÊp l·i suÊt vay tÝn dông. - Trî cÊp mét phÇn chi phÝ cho tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ ®µo t¹o c«ng nh©n. 2.7. §µo t¹o tay nghÒ c«ng nh©n cung øng cho c¸c khu c«ng nghiÖp TËp trung ®Çu t­ cho viÖc ®µo t¹o ®éi ngò lao ®éng ®ang chuÈn bÞ lµm viÖc trong c¸c KCN, KCX v× vÊn ®Ò nµy ®ang lµ ®iÓm yÕu trong gi¸o dôc - ®µo t¹o cua chóng ta. Do vËy vÊn ®Ò lao ®éng kü thuËt vµ lao ®éng qu¶n lý ph¶i lµ gi¶i ph¸p cÇn ®­îc quan t©m tr­íc hÕt. T­¬ng lai thµnh c«ng hay kh«ng thµnh c«ng phÇn lín phô thuéc vµo ®éi ngò nh÷ng nhµ lao ®éng vµ nh÷ng nhµ qu¶n lý nµy. PhÇn lín c¸c KCN, KCX ®ang ë giai ®o¹n x©y dùng vµ hoµn thiÖn, míi chØ cã Ýt nhµ m¸y nªn sè l­îng ch­a cÇn nhiÒu nh­ng nh÷ng n¨m tíi ch¾c ch¾n chóng ta ph¶i cÇn tíi mèt sè l­îng lín. Do ®ã chóng ta ph¶i cã mét kÕ ho¹ch ®µo t¹o s¸t thùc víi nhu cÇu vµ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña chñ ®Çu t­. §iÒu tÊt yÕu kh«ng thÓ ®µo t¹o mét c¸ch å ¹t mµ trung t©m ph¶i xuèng tËn n¬i, phèi hîp tõng huyÖn x· ®Ó ph¸t phiÕu häc nghÒ ®¨ng ký theo tr×nh ®é. C¸c trung t©m huÊn luyÖn tay nghÒ cã thÓ ®­îc thµnh lËp theo chuyªn ngµnh: c¬ khÝ, ®iÖn tõ, c«ng nghiÖp may... Nguån kinh phÝ ®Ó thµnh lËp c¸c trung t©m lµ nguån viªn trî tõ OAD, ®Þa ph­¬ng gãp phÇn x©y dùng ®Êt x©y dùng tr­êng, mét phÇn kinh phÝ ®µo t¹o tuyÓn dông cña doanh nghiÖp. Mét vÊn ®Ò quan träng lµ häc phÝ cho ng­êi lao ®éng. Theo ®¸nh gi¸ cña mét l·nh ®¹o huyÖn ngo¹i thµnh Hµ Néi, møc gi¸ tõ 700.000-800.000® cho m«t lao ®éng céng c¶ xin viÖc lµ mét con sè qu¸ cao so víi ®êi sèng vµ thu nhËp cña mét gia ®×nh n«ng d©n hiÖn nay. HiÖn tr¹ng ®ã ®ßi hái ph¶i cã mét chÝnh s¸ch ®µo t¹o riªng cho ng­êi c¸c ®Þa ph­¬ng t¹i nh÷ng n¬i ®· phaØ nh­êng ®Êt ®Ó x©y dùng c¸c KCN, KCX.  KÕt luËn Lµ mét n­íc ®i sau trong viÖc ph¸t triÓn KCN, KCX. ViÖt Nam ph¶i chÊp nhËn sù c¹nh tranh gay g¾t vÒ vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi víi c¸c n­íc kh¸c. Tuy nhiªn cã lîi thÕ lµ n­íc ®i sau, ViÖt Nam cã ®iÒu kiÖn ®Ó tr¸nh nh÷ng sai lÇm, häc tËp nh÷ng kinh nghiÖm cña c¸c n­íc ®i tr­íc tõ ®ã cã nh÷ng ho¹ch ®Þnh ®óng ®¾n vÒ ph¸t triÓn vµ qu¶n lý c¸c KCN. Hµ Néi lµ trung t©m v¨n hãa, chÝnh trÞ kinh tÕ cña ®Êt n­íc, víi vai trß cña m×nh Hµ Néi ph¶i lµ ®Çu tiªn vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ ë phÝa B¾c còng nh­ c¶ n­íc. §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu nµy th× ph¸t triÓn c«ng nghiÖp trong ®ã cã c¸c KCN lµ mét yÕu tè tÊt yÕu. C¸c KCN Hµ Néi chØ thùc sù h×nh thµnh tõ n¨m 1994. MÆc dï cßn nhiÒu vÊn ®Ò tån t¹i cÇn gi¶i quyÕt nh­ng kh«ng thÓ phñ nhËn nh÷ng lîi Ých mµ ph¸t triÓn KCN Hµ Néi mang l¹i. C¸c KCN Hµ Néi ®· gãp phÇn quan träng trong thu hót vèn ®Çu t­, t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. C¸c KCN nµy ®· gãp phÇn b¶o vÖ m«i tr­êng, mét yÕu tè tr­íc ®©y chóng ta ch­a lµm ®­îc. C¸c KCN nµy ®· gãp phÇn n©ng cao KH-CN cña ngµnh c«ng nghiÖp thñ ®«, gãp phÇn n©ng cao d©n trÝ, h×nh thµnh c¸c ®« thÞ míi... Do ®ã viÖc ph¸t triÓn KCN Hµ Néi lµ mét con ®­êng ®óng ®¾n ®Ó tiÕn hµnh CNH, H§H thñ ®« vµ ®Êt n­íc. Sù ®ãng gãp cña c¸c KCN vµo nÒn kinh tÕ ®· ®­îc kh¼ng ®Þnh, tuy nhiªn ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng tån t¹i chóng ta cÇn sù phèi hîp gi÷a c¸c ngµnh, c¸c cÊp ®Ó c¸c KCN tiÕp tôc ph¸t triÓn æn ®Þnh, v÷ng ch¾c. Tµi liÖu tham kh¶o 1. GS.PTS NguyÔn §×nh Phan, Gi¸o tr×nh kinh tÕ vµ qu¶n lý c«ng nghiÖp. NXB Gi¸o dôc 1999 2. PGS.PTS NguyÔn Ngäc Mai, Gi¸o tr×nh kinh tÕ ®Çu t­, Nxb Gi¸o dôc 1998. 3. T¹p chÝ Nghiªn cøu lý luËn 10/2000. 4. T¹p chÝ Th­¬ng m¹i, 13/2000. 5. T¹p chÝ C«ng nghiÖp, sè 12/2001, 13/2001,4/2002,6/2002 6. T¹p chÝ Kinh tÕ ph¸t triÓn, sè 50/2001, 1/2002,8/2002. 7. Thêi b¸o kinh tÕ, sè 31/2000 9. T¹p chÝ Nghiªn cøu kinh tÕ, sè 6/2000, 7/2000, 12/2001. 10. T¹p chÝ Tµi chÝnh, sè 4/2001, 12/1999. 11. T¹p chÝ Lao ®éng x· héi, sè 8/2001. T¹p chÝ Kinh tÕ dù b¸o, 2/2001,3/2001 B¸o ®iÖn tö: vneconomy.com.vn/thudo.gov.vn/vir.com.vn/