Đề tài Một số vấn đề về phát triển dịch vụ tài chính ở Việt Nam trong quá trình hội nhập

A. Lêi më ®Çu ë n­íc ta, cïng víi qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, mét sè hÖ thèng thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh ®ång bé dÇn ®­îc h×nh thµnh nh»m ®¸p øng nhu cÇu sö dông c¸c dÞch vô tµi chÝnh ngµy cµng t¨ng cña c¸c chñ thÓ trong nÒn kinh tÕ. C¸c lo¹i h×nh dÞch vô tµi chÝnh ngµy cµng ®a d¹ng, c¶ vÒ sè l­îng còng nh­ chñng lo¹i, bao gåm: dÞch vô ng©n hµng, dÞch vô trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n, dÞch vô b¶o hiÓm, kÕ to¸n, kiÓm to¸n, t­ vÊn tµi chÝnh…C¸c chñ thÓ tham gia thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh ngµy cµng më réng, trong ®ã cã c¸c chñ thÓ thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh. Gi¸ c¶ dÞch vô tµi chÝnh ®ang ®­îc ®æi míi theo ®Þnh h­íng tù do ho¸, gi¶m dÇn sù can thiÖp mang tÝnh hµnh chÝnh cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc. ThÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh còng ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp víi thÕ giíi vµ khu vùc. Tuy nhiªn, thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh ViÖt Nam míi ®ang trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh, c¸c lo¹i h×nh dÞch vô tµi chÝnh cßn s¬ khai, ch­a ®¸p øng ®­îc c¸c nhu cÇu vÒ dÞch vô tµi chÝnh cña nÒn kinh tÕ. §Æc biÖt, kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c dÞch vô tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh cßn mét sè rµo c¶n: C¬ chÕ, chÝnh s¸ch, thiÕu th«ng tin…Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh vµ ph¸t triÓn dÞch vô tµi chÝnh ViÖt Nam cßn ®ang kh¸ míi mÎ. ChÝnh v× vËy, cÇn cã mét nghiªn cøu kh¸i qu¸t vÒ thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh ViÖt Nam nh»m cung cÊp th«ng tin cho c¸c doanh nghiÖp trong viÖc tiÕp cËn vµ sö dông dÞch vô tµi chÝnh, còng nh­ cho c¸c ®ãi t­îng vµ lµm c¬ së cho viÖc ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh ViÖt Nam. §ã lµ lý do em chän ®Ò tµi nµy. Trong bµi tiÓu luËn, em ®· nªu ra mét sè vÊn ®Ò vÒ ph¸t triÓn dÞch vô tµi chÝnh ë ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp, bao gåm: Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ c¬ b¶n vÒ vÊn ®Ò thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh, thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh t¹i mét sè n­íc trªn thÕ giíi, thùc tr¹ng ho¹t ®éng dÞch vô tµi chÝnh ViÖt Nam, héi nhËp thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh, nh÷ng ®Þnh h­íng vµ gi¶i ph¸p. Do sù h¹n chÕ vÒ thêi gian vµ tr×nh ®é mµ bµi tiÓu luËn nµy cña em khã tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em kÝnh mong nh÷ng nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ cña c¸c thµy c« gi¸o ®Ó bµi viÕt ®­îc tèt h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! B. néi dung I. Kh¸i niÖm chung vÒ thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh. 1. Kh¸i qu¸t chung Tuy lµ mét kh¸i niÖm míi nh­ng kh¸i niÒm vÒ thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh ®· ®­îc nghiªn cøu kh¸ nhiÒu.Tuy nhiªn, do tÝnh chÊt quan träng cña nã ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ, nhÊt lµ trong bèi c¶nh më cöa vµ héi nhËp hiÖn nay th× cÇn ph¶i cã c¸ch hiÓu chung vµ thèng nhÊt ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc ph¸t triÓn lÜnh vùc nµy t¹i mçi n­íc vµ trªn toµn thÕ giíi.ThÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh lµ mét kh¸i niÖm míi do tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO ®­a ra nh»m h×nh thµnh c¸c quy t¾c øng xö gi÷a c¸c thµnh viªn WTO trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i dÞch vô.Theo WTO: mét dÞch vô tµi chÝnh lµ bÊt k× dÞch vô nµo cã tÝnh chÊt tµi chÝnh, ®­îc mét nhµ cung cÊp dÞch vô tµi chÝnh cung cÊp.DÞch vô tµi chÝnh bao gåm mäi dÞch vô b¶o hiÓm vµ dÞch vô liªn quan tíi b¶o hiÓm, mäi dÞch vô ng©n hµng vµ dÞch vô tµi chÝnh kh¸c. Cã thÓ ph©n chia c¸c lo¹i dÞch vô tµi chÝnh thµnh bèn nhãm: _DÞch vô ng©n hµng _DÞch vô trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n _DÞch vô b¶o hiÓm _DÞch vô kÕ to¸n, kiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh. 2. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh Trong c¸c lo¹i h×nh dÞch vô tµi chÝnh, ng©n hµng lµ lo¹i h×nh dÞch vô xuÊt hiÖn sím nhÊt.DÞch vô ng©n hµng ®· xuÊt hiÖn ®Çu tiªn t¹i vïng §Þa Trung H¶i, cô thÓ lµ t¹i Hy L¹p vµ La M·, víi dÞch vô ®Çu tiªn lµ dÞch vô ®æi tiÒn, ®æi ngo¹i tÖ lÊy b¶n tÖ vµ dÞch vô triÕt khÊu th­¬ng phiÕu gióp c¸c nhµ bu«n cã vèn.Sù ph¸t triÓn cña nh÷ng con ®­êng th­¬ng m¹i xuyªn lôc ®Þa míi vµ nh÷ng biÕn chuyÓn trong ngµnh hµng h¶i vµo thÕ kØ 15,16,17 ®· dÇn chuyÓn trung t©m th­¬ng m¹i cña thÕ giíi tõ §Þa Trung H¶i sang ch©u ¢u vµ quÇn ®¶o Anh, n¬i ng©n hµng trë thµnh nghµnh c«ng nghiÖp hµng ®Çu.Sù ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp, viÖc øng dông ph­¬ng thøc s¶n xuÊt lín ®ßi hái mét sù më réng t­¬ng øng trong th­¬ng m¹i toµn cÇu ®Ó tiªu thô c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp, ®ßng thêi ®ßi hái ph¶i ph¸t triÓn c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n vµ tÝn dông míi.V× vËy, hÖ thèng ng©n hµng ®· ph¸t triÓn nhanh chãng thªm nhiÒu lo¹i h×nh dÞch vô míi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vÒ thanh to¸n vµ tÝn dông.Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, c¸c dÞch vô ng©n hµng ngµy cµng ph¸t triÓn ®a d¹ng.Bªn c¹nh c¸c dÞch vô ng©n hµng truyÒn thèng, ®· xuÊt hiÖn nhiÒu lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng hiÖn ®¹i nh­ cho vay tiªu dïng, t­ vÊn tµi chÝnh, cho vay tµi trî dù ¸n, thuª mua tµi chÝnh… Bªn c¹nh dÞch vô ng©n hµng, cïng víi sù ph¸t triÓn cña th­¬ng m¹i quèc tÕ, c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp vµ sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, c¸c lo¹i h×nh dÞch vô tµi chÝnh kh¸c Êy ®­îc h×nh thµnh,sù ph¸t triÓn cña dÞch vô thÞ tr­êng chøng kho¸n g¾n liÒn víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña mét sè thÞ tr­êng chøng kho¸n.Tõ n¨m 1611 ®· cã mét sè nhµ bu«n b¾t ®Çu bu«n b¸n cæ phiÕu cña c«ng ty §«ng Ên, h×nh thµnh së giao dÞch chøng kho¸n ®Çu tiªn t¹i Amsterdam-Hµ Lan.N¨m 1724, ë Ph¸p thµnh lËp së giao dÞch chøng kho¸n Paris. Tuy nhiªn, ph¶i ®Õn th¸ng3 n¨m 1802, së giao dÞch chøng kho¸n London khai tr­¬ng, ®¸nh dÊu b­íc ph¸t triÓn quan träng cña nghµnh c«ng nghiÖp chøng kho¸n.Sau ®ã, n¨m 1817, héi giao dÞch chøng kho¸n NewYork ®­îc thµnh lËp.N¨m1863 ®æi tªn thµnh “së giao dÞch chøng kho¸n NewYork”.C¸c dÞch vô vÒ b¶o hiÓm còng ra ®êi vµ ph¸t triÓn m¹nh ë Anh ngay tõ thÕ kØ XVI.Lo¹i h×nh dÞch vô b¶o hiÓm ®Çu tiªn lµ h×nh thøc b¶o hiÓm t­¬ng hç.Cuèi thÕ kØ XVIII, c«ng ty b¶o hiÓm t­¬ng hç ®Çu tiªn còng ®­îc thµnh lËp ë MÜ. II. ThÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh t¹i mét sè n­íc trªn thÕ giíi 1. Anh *DÞch vô ng©n hµng HÖ thèng ng©n hµng Anh ®­îc thµnh lËp vµo n¨m 1964, ®­îc ho¹t ®éng d­íi h×nh thøc «ng chñ ng©n hµng cña chÝnh phñ vµ nh÷ng ng­êi qu¶n lý nî.Sau ®ã, vai trß cña hÖ thèng ng©n hµng ngµy ®­îc n©ng cao, tËp trung chñ yÕu vµo qu¶n lý tiÒn tÖ quèc gia vµ vÞ trÝ cña nã t¹i HÖ thèng tµi chÝnh tiÒn tÖ Anh.B¶n chÊt chñ yÕu cña hÖ thèng ng©n hµng lµ lîi nhu©n nh­ng còng liªn quan tíi hÖ thèng ng©n hµng ngµy nay. Nh÷ng sù kiÖn vµ hoµn c¶nh 3 n¨m vÒ tr­íc vµ c¶ hiÖn t¹i quyÕt ®Þnh m« h×nh vµ ¶nh h­ëng tíi nh÷ng vai trß vµ tr¸ch nhiÖm cña hÖ thèng ng©n hµng. Chóng h×nh thµnh v¨n ho¸ vµ truyÒn thèng cña hÖ thèng ng©n hµng cã liªn quan tíi danh tiÕng vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña ng©n hµng trung ­¬ng ®Çu thÕ kØ 21.Còng vµo thêi ®iÓm nµy, b¶n chÊt hÖ thèng ng©n hµng còng t­¬ng tù nh­ b¶n chÊt hÖ thèng kinh tÕ vµ tµi chÝnh vµ th­êng cã c¶ vÞ thÕ chÝnh trÞ. HÖ thèng ng©n hµng n­íc Anh còng phæ biÕn nh­ vËy. *ThÞ tr­êng chøng kho¸n Vµo gi÷a thÕ kØ XVI, tÊt c¶ hµng ho¸ t¹i n­íc Anh ®­îc giao dÞch trªn mét mËu dÞch thÞ tr­êng. Sau khi n­íc Anh hoµn tÊt cuéc c¸ch mang c«ng nghiÖp, nhiÒu c«ng ty vµ ng©n hµng ra ®êi bªn c¹nh tr¸i phiÕu chÝnh phñ, cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu c«ng ty ngµy cµng gia t¨ng. Tõ ®ã mËu dÞch thÞ tr­êng London ®­îc t¸ch thµnh c¸c bé phËn giao dÞch kh¸c nhau cho mçi lo¹i hµng ho¸ trong ®ã giao dÞch gi¸ kho¸n ®éng s¶n ®­îc t¸ch thµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n. Lóc nµy, viÖc mua b¸n chøng kho¸n ®­îc diÔn ra t¹i c¸c cöa hiÖu cµ phª. Tíi n¨m 1793, London cã “mét ng«i nhµ t¹m” ®Ó tiÕn hµnh giao dÞch chøng kho¸n. GÇn m­êi n¨m sau, vµo n¨m 1802, thÞ tr­êng chøng kho¸n Hoµng Gia chÝnh thøc ®­îc thµnh lËp t¹i London, nguån gèc cña së giao dÞch chøng kho¸n london ngµy nay(LS E). Thêi k× ®Çu, LS E lµ mét héi v« danh. C¸cchøng kho¸n chØ cã gi¸ trÞ t­îng tr­ng cho c¸c héi viªn n¾m gi÷, kh«ng cã ­u quyÒn g× vÒ giao dÞch. C¬ cÊu tæ chøc cña héi ®­îc quy ®Þnh hÕt søc chÆt chÏ gåm hai lo¹i thµnh viªn lµ ng­êi m«i giíi vµ ng­êi tù doanh. 36 ng­êi trong sè thµnh viªn Êy hîp thµnh Héi ®ång tù qu¶n së giao dÞch chøng kho¸n vµ cã quyÒn h¹n hÕt søc réng r·i. Héi ®ång quy ®Þnh cø sau 15 ngµy thanh to¸n mét lÇn, th­êng lµ vµo ngµy thø 3 vµ mçi n¨m cã 24 ngµy thanh to¸n. Trong thêi gian ®Çu míi thµnh lËp LS E, chøng kho¸n giao dÞch chñ yÕu lµ quèc tr¸i, c«ng tr¸i ngo¹i quèc, vÒ sau thªm cæ phiÕu ngµnh má, tµu biÓn, ®­êng s¾t...Trong n­íc ®· b¾t ®Çu xuÊt hiÖn nhiÒu thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Þa ph­¬ng nh­ Manchester, Liverpool...Sau ®ã c¸c thÞ tr­êng nµy s¸t nhËp víi LSE thµnh hiÖp héi giao dÞch chøng kho¸n vµo n¨m 1973. Sau ®ã, HiÖp héi nµy hîp nhÊt víi së giao dÞch chøng kho¸n trung ­¬ng thµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n. LSE lµ trung t©m giao dÞch lín nhÊt ®­îc chia thµnh c¸c khu ®éc lËp: thÞ tr­êng cæ phiÕu néi ®Þa, thÞ tr­êng cæ phiÕu n­íc ngoµi(ISE) vµ thÞ tr­êng c¸c quyÒn lùa chän... §Õn thËp niªn 60, kinh tÕ Anh suy tho¸i lµm trung t©m tiÒn tÖ quèc tÕ London chuyÓn sang New York. Sang thËp niªn 70, thÞ tr­êng tr¸i phiÕu Ch©u ¢u ph¸t triÓn m¹nh t¹o ®iÒu kiÖn thô©n lîi cho thÞ tr­êng London kh«i phôc ®­îc ®Þa vÞ thÞ tr­êng tiÒn tÖ quèc tÕ cña m×nh. Th¸ng 10 n¨m 1979, Anh huû bá chÕ ®é kiÓm so¸t ngo¹i tÖ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Vµo thêi ®iÓm nµy, sè c«ng ty tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n nhiÒu. N¨m 1983 cã2654 doanh nghiÖp ®­îc ph¸t hµnh chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng LS E, cïng thêi ®iÓm ®ã ë New York lµ 1550 doang nghiÖp vµ ë Tokyo lµ 1452 doanh nghiÖp. N¨m 1986, Anh lµm cuéc c¸ch m¹ng lín vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n gäi lµ “big bang” víi 5 néi dung: 1. §Õn cuèi n¨m 1986 sÏ xo¸ bá mäi quy ®Þnh cò, cã tÝnh b¶o thñ, g©y trë ng¹i cho giao dÞch chøng kho¸n vµ cho phÐp thùc hiÖn tù do phÝ giao dÞch. 2. Cho phÐp ng­êi kh«ng lµ nhµ ®Çu t­ ®­îc tham gia ban qu¶n trÞ giao dÞch. 3. Më réng quyÒn thÈm tra t­ c¸ch nhµ ®Çu t­ vµ gi¶m yªu cÇu vèn cña nhµ ®Çu t­. 4. Cho phÐp ng­êi tù donh vµ ng­êi m«i giíi ®­îc th­ch hiÖn t­ c¸ch song trïng, b·i bá chÕ ®é t­ c¸ch riªng vµ cã thÓ thùc hiÖn hai nghiÖp vô ®an xen nhau. 5.L¾p ®Æt hÖ thèng b¸o gi¸ tù ®éng. Trong n¨m ®Çu cña thêi k× “ big bang”, doanh thu vÒ chøng kho¸n t¨ng gÊp ®«i trong ngµy, cã ngµy lªn tíi 1,1 tØ b¶ng, cßn phÝ giao dÞch gi¶m kho¶ng ¼. Sau cuéc khñng ho¶ng thÞ tr­êng chøng kho¸n quèc tÕ 1987, doanh thu vÒ cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng n­íc Anh gi¶m 1/2, vµ tõ n¨m 1988, c¸c c«ng ty chøng kho¸n gÆp nhiÒu khã kh¨n. HiÖn nay, n­íc Anh cã 20 së giao dÞch chøng kho¸n, nh­ng næi tiÕng nhÊt vÉn lµ thÞ tr­êng chøng kho¸n london vÒ c¶ lÞch sö ra ®êi lÉn sè l­îng chøng kho¸n l­u hµnh. Hµng tuÇn, LS E lµm viÖc 6 ngµy, giê giao dÞch tõ 8h30 ®Õn 17h, thø b¶y vµ chñ nhËn nghØ giao dÞch. 2. Thuþ SÜ *DÞch vô ng©n hµng HÖ thèng ng©n hµng Thuþ SÜ næi tiÕng trªn toµn thÕ giíi bëi viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô ng©n hµng tinh vi vµ kÝn ®¸o. Thuþ SÜ cã kho¶ng 4« ng©n hµng. C¸c ng©n hµng nµy ®Òu phôc vÞ tõ nhu cÇu riªng lÎ cña mçi ng­êi d©n cho tíi nh÷ng kh¸ch hµng ®Æc biÖt. Hai ng©n hµng lín nhÊt Thôy SÜ, Credit Suise vµ UBS, cã m¹ng l­íi c¸c chi nh¸nh kh«ng chØ t¹i Thuþ SÜ mµ ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi. C¸c ng©n hµng ®­îc cÊp phÐp ho¹t ®éng bëi chÝnh phñ Liªn bang Thuþ SÜ vµ HiÖp héi ng©nhµng cã thÓ ho¹t ®éng ë kh¾p n¬i t¹i Thuþ sÜ.Mét sè ng©n hµng cã v¨n phßng ®¹i diÖn hay chi nh¸nh t¹i n­íc ngoµi. Trong sè 400 ng©n hµng ®­îc cÊp phÕp t¹i Thuþ SÜ, cã nhiÒu chi nh¸nh cã trô së chÝnh t¹i n­íc ngoµi. HÖ thèng cung cÊp dÞch vô cña hÖ thèng ng©n hµng Thuþ SÜ Mét sè ng©n hµng t¹i Thuþ SÜ chØ chuyªn vÒ mét sè lo¹i dÞch vô chñ yÕu nh­ng nhiÒu ng©n hµng l¹i cung cÊp hÇy hÕt c¸c lo¹i dÞch vô. T¹i hÇu hÕt c¸c n­íc ch©u ¢u, ng­êi d©n th­êng mua vµ b¸n chøng kho¸n th«ng qua hÖ thèng ng©n hµng cña hä. HÖ thèng ng©n hµng Thuþ SÜ næi tiÕng trong lÜnh vùc qu¶n lý c¸c danh môc ®Çu t­ cho kh¸ch hµng vµ cung cÊp mét sè dÞch vô kh¸c nh­ lËp kÕ ho¹ch bÊt ®éng s¶n, qu¶n lý tµi s¶n...cho c¸c kh¸ch hµng riªng lÎ. HÖ thèng ng©n hµng t­ nh©n(Private banks) HÖ thèng c¸c ng©n hµng t­ nh©n lµ hÖ thèng mµ c¸c ng©n hµng kh«ng kÕt hîp thµnh mét tæ chøc vµ do ®ã toµn bé tµi s¶n c¸ nh©n cña hä cã thÓ lµ c¸c kho¶n nî cña ng©n hµng. Nh÷ng ng©n hµng nµy cã truyÒn thèng l©u ®êi t¹i Thuþ SÜ. Ban ®Çu, c¸c ng©n hµng t­ nh©n còng ho¹t ®éng trong lÜnh vùc qu¶n lý danh môc ®Çu t­ cña c¸c kh¸ch hµng riªng lÎ, ThuËt ng÷ “ng©n hµng t­ nh©n” th­êng ®­îc sö dông ®Ó m« t¶ toµn bé c¸c dÞch vô ng©n hµng cung cÊp cho kh¸ch hµng trong lÜnh vùc qu¶n lý dang môc vµ qu¶n lý tµi s¶n. LuËt bÝ mËt dÆc biÖt cña hÖ thèng ng©n hµng Thuþ SÜ C¸c ng©n hµng t¹i hÇu hÕt c¸c n­íc bÞ cÊm tiÕt lé th«ng tin vÒ c¸c kh¸ch hµng cña hä vµ c¸c ®iÒu kho¶n cña luËt ph¸p Thuþ SÜ còng t­¬ng tù nh­ vËy. LuËt ph¸p Thuþ SÜ rÊt nghiªm kh¾c trong viÖc thùc hiÖn vÊn ®Ò nµy. C¸c ng©n hµng, nh©n viªn vµ chi nh¸nh ho¹t ®éng trong lÜnh vùc ®Æc biÖt sÏ bÞ kÕt téi h×nh sù nÕu nh­ ®Ó tiÕt lé bÊt k× th«ng tin mËt nµo ra bªn ngoµi. C¸c bÝ mËt ®Æc biÖt cña hÖ thèng ng©n hµng Thuþ SÜ ®­îc gi÷ g×n thËn träng bë nhËn thøc râ r»ng tÝnh chÊt quan träng vÒ bæn phËn cña c¸c ng©n hµng trong viÖc duy tr× lßng tin ®èi víi kh¸ch hµng. C¶ c¸c ng©n hµng vµ c¸ nh©n sÏ bÞ khëi kiÖn nÕu nh­ bÞ ph¸t hiÖn nh÷ng sai sãt cña hä. §iÒu nµy cµng kh¼ng ®Þnh tÝnh chÊt bÝ mËt cña c¸c ng©n hµng vµ vÊn ®Ò sai sãt lµ hiÕm khi x¶y ra. LuËt bÝ mËt cña ng©n hµng Thuþ SÜ ra ®êi n¨m 1934 quy ®Þnh c¸c ng©n hµng Thuþ SÜ ®Òu ph¶i thùc hiÖn chÕ ®é mËt m· ®Ó ®¶m b¶o gi÷ bÝ mËt tuyÖt ®èi cho kh¸ch hµng. ViÖc ng©n hµng lµm thñ tôc tiÒn göi bÝ mËt chØ giíi h¹n trong ph¹m vi vµi nh©n viªn cao cÊp, cÊm c¸c nh©n viªn kh¸c kh«ng ®­îc can dù vµo. Ng­êi ®Ó lé bÝ mËt kho¶n tiÒn göi sÏ ph¶i chÞu h×nh ph¹t nghiªm kh¾c: bÞ giam gi÷ s¸u th¸ng vµ chÞu ph¹t 2 v¹n franc Thuþ SÜ hoÆc nÆng h¬n.LuËt nµy cßn quy ®Þnh: Bêt cø ng­êi n­íc nµo ho¨c chÝnh phñ n­íc nµo, thËm chÝ c¶ nguyªn thñ quèc gia, Thñ t­íng ChÝnh phñ vµ toµ ¸n cña Thuþ SÜ ®Òu kh«ng cã quyÒn can thiÖp, ®iÒu tra vµ xö lý tiÒn göi t¹i ng©n hµng Thuþ SÜ cña bÊt cø ng­êi nµo, Trõ khi cã ®ñ chøng cø chøng minh ng­êi göi tiÒn cã hµnh vi ph¹m téi. Nhê cã luËt nµy, mét khèi l­îng tiÒn göi khæng lå ®· ®æ vÒ Thuþ SÜ. §Æc biÖt, c¸c nhµ ®éc tµi, chÝnh kh¸ch vµ nh÷ng ng­êi ch¹y ra n­íc ngoµi cña mét sè quèc gia coi ng©n hµng Thuþ SÜ lµ n¬i cÊt gi÷ tiÒn an toµn nhÊt. Theo ­íc tÝnh cña c¸c nhµ tµi chÝnh, hiÖn nay sè tiÒn göi t¹i Thuþ SÜ cña kh¸ch hµng trªn kh¾p thÕ giíi cã thÓ lªn tíi vµi ngµh tØ óD, ®em lai cho nÒn kinh tÕ Thuþ SÜ nh÷ng nguån lîi lín. III. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh ViÖt Nam 1. DÞch vÞ ng©n hµng DÞch vô ng©n hµng lµ dÞch vô tµi chÝnh quan träng vµ ph¸t triÓn nhÊt trªn thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh ë ViÖt Nam cho ®Õn nay, ®¶m nhiÖm vai trß chñ ®¹o trong ho¹t ®éng lu©n chuyÓn c¸c nguån tµi chÝnh, c¸c dÞch vô tµi chÝnh kh¸c míi chØ h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trong nh÷ng n¨m cuèi cña thÕ kØ XX, bao gåm: DÞch vô tiÕt kiÖm do c¸c ng©n hµng, c¸c tæ chøc tÝn dông cung cÊp th«ng qua c¸c c«ng cô tiÒn göi tiÕt kÖm cung øng cho mäi tæ chøc, c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ víi c¸c lo¹i k× h¹n kh¸c nhau tõ kh«ng k× h¹n ®Õn 12 th¸ng, tiÕt kiÖm b»ng ngo¹i tªn, tiÕt kiÖm cã ®¶m b¶o b»ng vµng, tiÕt kiÖm phôc vô môc ®Ých mua nhµ, cho con ®i häc n­íc ngoµi... DÞch vô tÝn dông do c¸c ng©n hµng, c¸c tæ chøc tÝn dông, c¸c c«ng ty thuª mua tµi chÝnh, c¸c quü ®Çu t­ vµ hç trî...cung cÊp bao gåm c¸c nghiÖp vô cho vay tÝn dông, thuª mua tµi chÝnh, cho vay thÕ chÊp, chiÕt khÊu giÊy tê cã gi¸... DÞch vô thanh to¸n bao gåm c¸c nghiÖp vô thanh to¸n b»ng sÐc, chuyÓn kho¶n vµ mét sè dÞch vô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt míi ®­îc ®­a vµo thùc hiÖn gi÷a nh÷ng n¨m 1990 nh­ b»ng thÎ tÝn dông, thÎ thanh to¸n, tµi kho¶n c¸ nh©n.. Cã thÓ ®¸nh gi¸, c¸c dÞch vô do c¸c ng©n hµng ViÖt Nam míi ë ®iÓm xuÊt ph¸t tiÕp cËn víi c¸c nghiÖp vô truyÒn thèng cña ng©n hµng th­¬ng m¹i. Ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu mang l¹i lîi nhuËn gÇn nh­ duy nhÊt cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam lµ tõ dÞch vô tÝn dông-cho vay kh¸ch hµng. Ngay c¶ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng truyÒn thèng vÉn cßn nhiÒu tån t¹i. H×nh thøc huy ®éng vèn cßn ®¬n ®iÖu, ch­a cã nhiÒu h×nh thøc huy ®éng vµ nh©n tiÒn göi míi, phï hîp víi nhu cÇu cña ng­êi d©n vµ c¸c doanh nghiÖp. Doanh sè c¸c lo¹i h×nh tÝn dông míi nh­: cho thuª tµi chÝnh, cho vay ®ång tµi trî, cho vay b¶o l·nh cßn thÊp. Qu¸ tr×nh ®a d¹ng ho¸ c¸c dÞch vô ng©n hµng hiÖn ®Ëi ë n­íc ta cßn chËm. C¸c dÞch vô thanh to¸n qua ng©n hµng cßn chËm do ch­a cã hÖ thèng vµ c«ng nghÖ thanh to¸n hiÖn ®¹i, chñ yÕu vÉn lµ thñ c«ng, víi chøng tõ b»ng v¨n b¶n giÊy tê, tØ träng thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt cßn lín. C¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cßn nhiÒu h¹n chÕ, do tÝnh thuËn tiÖn, nhanh nh¹y, an toµn ch­a cao. DÞch vô ng©n hµng ®iÖn tö-mét lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng trong lÜnh vùc thanh to¸n rÊt ph¸t triÓn trªn thÕ giíi, mang l¹i nhiÒu tiÖn Ých cho kh¸ch hµng nh­ng viÖc triÓn khai ë n­íc ta cßn rÊt h¹n chÕ. Ngoµi ra, viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô t­ vÊn vÒ th«ng tin, thÞ tr­êng, ngiÖp vô... cho kh¸ch hµng còng hÇu nh­ ch­a ®­îc triÓn khai. 2. DÞch vô trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ThÞ tr­êng chøng kho¸n(TTCK) tËp trung ®Çu tiªn ë VIÖt Nam míi ®­îc khai tr­¬ng(20/7/2000) vµ chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng tõ ngµy 28/7/2000. V× vËy,so víi c¸c dÞch vô tµi chÝnh kh¸c, dÞch vô chøng kho¸n lµ mét lo¹i h×nh kinh doanh kh¸ míi mÎ ë ViÖt Nam. C¸c dÞch vô chøng kho¸n th­êng ®­îc thùc hiÖn bëi c¸c c«ng ty chøng kho¸n. Ngoµi ra, cßn cã c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, c¸c tæ chøc tµi chÝnh phi ng©n hµng còng cã thÓ tham gia triÓn khai lo¹i h×nh dÞch vô nµy. Sau 3 n¨m chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng, trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt nam ®· cã 11 c«ng ty chøng kho¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng, trong ®ã cã 9 c«ng ty chøng kho¸n ®ñ ®iÒu kiªn toµn bé 5 nghiÖp vô kinh doanh: dÞch vô m«i giíi chøng kho¸n, dÞch vô t­ vÊn chøng kho¸n, dÞch vô b¶o l·nh vµ ®¹i lý ph¸t hµnh, dÞch vô qu¶n lý danh môc ®Çu t­, dÞch vô t­ doanh. Trong ®ã, dÞch vô chøng kho¸n chñ yÕu lµ dÞch vô m«i giíi chøng kho¸n. TÝnh ®Õn th¸ng 6-2003, ®· cã gÇn 14500 tµi kho¶n giao dÞch chøng kho¸n cña kh¸ch hµng më t¹i c¸c c«ng ty chøng kho¸n( trong ®ã cã 91 nhµ ®Çu t­ cã tæ chøc vµ 35 nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi). Mét sè c«ng ty ®· thu hót ®­îc kh¸ch hµng ®Õn më tµi kho¶n vµ cã tæng gi¸i trÞ m«i giíi mua b¸n chøng kho¸n cho kh¸ch hµng cao (nh­: BVSC, SSI, ACBS, BSC) vµ lµ ho¹t ®éng mang l¹i nguån thu nhËp chñ yÕu trong tæng thu nhËp cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n. Tuy nhªn, trong bèi c¶nh thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam cßn s¬ khai vµ ho¹t ®éng trÇm l¾ng, c¸c dÞch vô chøng kho¸n cßn kÐm ®a d¹ng, chñ yÕu lµ dÞch vô m«i giíi, ch­a thu hót ®­îc nhiÒu doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n. C¸c nghiÖp vô nh­: B¶o l·nh, ®¹i lý ph¸t hµnh, qu¶n lý danh môc ®Çu t­...ch­a ®­îc ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Ho¹t ®éng t­ vÊn ®Çu t­ cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n míi chØ mang tÝnh chÊt h­íng dÉn ng­êi ®Çu t­ thùc hiÖn ®óng c¸c thñ tôc mua b¸n chøng kho¸n, ch­a thùc sù t­ vÊn cho hä biÕt c¸ch lùa chän lÜnh vùc ®Çu t­ còng nh­ thêi ®iÓm mua b¸n chøng kho¸n sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt...V× vËy cã thÓ nãi r»ng, trong thêi gian qua c¸c c«ng ty chøng kho¸n ch­a thùc hiÖn ®­îc chøc n¨ng cña ng­êi t¹o thÞ tr­êng. 3. DÞch vô b¶o hiÓm Ngµnh dÞch vô b¶o hiÓm ViÖt Nam h×nh thµnh vµo thËp niªn 60 víi sù ra ®êi cña tæng c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nm(n¨m 1964). Cho ®Õn n¨m 1992, Tæng c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam lµ nha cung cÊp dÞch vô ®éc quyÒn trªn thÞ tr­êng, dÞch vô b¶o hiÓm míi chØ thùc hiÖn mét sè lo¹i h×nh b¶o hiÓm truyÒn thèng víi kho¶ng gÇn 20 lo¹i s¶n phÈm nh­ b¶o hiÓm hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, b¶o hiÓm tµu biÓn, b¶o hiÓm tai n¹n hµnh kh¸ch...vµ míi chØ dõng l¹i ë chøc n¨ng b¶o vÖ tµi s¶n mµ ch­c thùc hiÖn ®­îc chøc n¨ng tiÕt kiÖm vµ ®Çu t­...Tuy nhiªn thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam míi b¾t ®Çu thùc sù s«i ®éng ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo thÞ tr­êng vèn kÓ tõ sau khi cã nghÞ ®Þnh 100-CP ngµy 18-12-1993 vÒ kinh doanh b¶o hiÓm, t¹o m«i tr­êng ph¸p lý thóc ®Èy thÞ tr­êng b¶o hiÓm ph¸t triÓn, gpã phÇn t¹o lËp m«i tr­êng ®Çu t­ vµ n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý nhµ n­íc vÒ ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm. Tõ n¨m 1995 trë l¹i ®©y, khi ViÖt Nam th­ch hiÖn ®a d¹ng ho¸ thÞ tr­êng b¶o hiÓm, cho phÐp thµnh lËp thªm nhiÒu doanh nghiÖp b¶o hiÓm míi thuéc nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, ngµnh b¶o hiÓm ®· ph¸t triÓn m¹nh trªn nhiÒu mÆt nh­ quy m« thÞ tr­êng, sè l­îng doanh nghiÖp b¶o hiÓm, sè lao ®éng, sù ®a d¹ng vÒ s¶n phÈm vµ viÖc hoµn thiÖn dÇn c¬ chÕ chÝnh s¸ch. C¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm ViÖt Nam còng ®· nhanh chãng ph¸t triÓn vµ thÝch øng víi m«i tr­êng c¹nh tranh míi. ThÞ tr­êng b¶o hiÓm ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng cao trong giai ®o¹n 2001-2004, møc t¨ng tr­ëng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 43,7%.Doang thu phÝ b¶o hiÓm n¨m 2001 lµ 4.843 tû ®ång, n¨m 2002 lµ 6.992 tû ®ång, n¨m 2003 lµ 10.192 tû ®ång, n¨m 2004 ®¹t 13.044 tû ®ång. C¬ cÊu tû träng doanh thu dÞch vô b¶o hiÓm trong GDP còng ®­îc n©ng lªn râ rÖt, n¨m 2000 chiÕm 0.78%, n¨m 2003 t¨ng lªn 1.7%GDP. Do sè l­îng c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm ngµy cµng nhiÒu nªn ®· thu hót vµ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho mét ®éi ngò kh¸ lín ng­êi lao ®éng, nhÊt lµ khi b¶o hiÓm nh©n thä ®­îc triÓn khai. HiÖn nay sè c¸n bé lµm b¶o hiÓn trªn toµn thÞ tr­êng ®· lªn ®Õn con sè trªn 8000 ng­êi, víi c¶ 40000 ®¹i lý chuyªn nghiÖp(c¶ b¶o hiÓm nh©n thä vµ phi nh©n thä), trong ®ã sè ®¹i lý b¶o hiÓm nh©n thä ®· chiÕm tíi 30000 ng­êi. Ngoµi ra, ngµnh b¶o hiÓm cßn t¹o viÖc lµm cho mét sè l­îng kh¸ lín céng t¸c viªn b¶o hiÓm còng nh­ c¸c ngµnh cã liªn quan. Sè l­îng doanh nghiÖp t¨ng nhanh víi s¶n phÈm ngµy cµng ®a d¹ng nh­ng chÊt l­îng ho¹t ®éng ch­a cao thÓ hiÖn ë c«ng nghÖ qu¶n lý, kinh doanh b¶o hiÓm cßn h¹n chÕ; thiÕu ®éi ngò chuyªn gia giái ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc phÝ b¶o hiÓm, thÈm ®Þnh b¶o hiÓm, qu¶n lý rñi ro vµ ®Çu t­. HiÖu qu¶ ho¹t ®éng thÊp(tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n trªn vèn chu së h÷u ®¹t 13%), chi phÝ qu¶n lý cao(trung b×nh 24%/n¨m). HiÖn t­îng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh ®· xuÊt hiÖn g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ lµm tæn h¹i ®Õn uy tÝn cña chÝnh c¸c doanh nghiÖp. T×nh tr¹ng chia c¾t, c¸t cø trªn thÞ tr­êng xuÊt ph¸t tõ ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm chuyªn ngµnh còng lµm ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn sù ph¸t triÓn lµnh m¹nh cña thÞ tr­êng vµ g©y thiÖt h¹i ®Õn quyÒn lîi cña ng­êi tham gia b¶o hiÓm. N¨ng lùc tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm cßn h¹n chÕ. C¨n cø theo c¸c chuÈn mùc quèc tÕ, sè vèn hiÖn cã cña c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng míi chØ ®ñ ®Ó ®¶m b¶o gi÷ l¹i 40% phÝ b¶o hiÓm ®èi víi c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm cã t¸i b¶o hiÓm. Do ®ã, chØ tÝnh riªng trong n¨m 2001, kho¶ng 33% tæng sè phÝ b¶o hiÓm phi nh©n thä thu ®­îc ®· ®­îc t¸i b¶o hiÓm. Tû lÖ nµy ë MÜ lµ vµo kho¶ng 96% trong cïng thêi k×. Do n¨ng lùc tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm, ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm cæ phÇn trong n­íc cån nhá, hµng n¨m thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam vÉn ph¶i tr¶ tõ 150-250 tû ®ång tiÒn phÝ t¸i b¶o hiÓm cho c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ë n­íc ngoµi. TÝnh trung b×nh, cø 4 ®ång phÝ b¶o hiÓm gèc thu ®­îc t¹i ViÖt Nam tõ nh÷ng nghiÖp vô cã doanh thu lín nh­ b¶o hiÓm dÇu khÝ vµ b¶o hiÓm hµng kh«ng th× cã ®Õn mét ®ång ph¶i t¸i b¶o hiÓm cho c¸c c«ng ty b¶o hiÓm n­íc ngoµi, chñ yÕu ®­îc thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ. Nõu cã biÖn ph¸p vµ c¬ chÕ thÝch hîp ®Ó t¨ng c­êng n¨ng lùc tµi chÝnh vµ tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô cho c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng, chóng ta sÏ cã thÓ gi÷ l¹i mét phÇn ®¸ng kÓ nguån vèn quan träng b»ng ngo¹i tÖ ®Ó bæ sung cho sù c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸...Tæ chøc qu¶n lý kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu phÊt triÓn thÞ tr­êng trong ®iÒu kiÖn héi nhËp: c¬ cÊu tæ chøc cßn chång chÐo, bé m¸y ch­a ®­îc chuyªn m«n ho¸, ch­a hiÖu qu¶, c«ng t¸c ®µo t¹o vµ qu¶n lý ®¹i lý ch­a ®­îcquan t©m ®óng møc; c«ng nghÖ khai th¸c vµ qu¶n lý chËm ®æi míi, tr×nh ®é ®éi ngò c¸n bé cßn nhiÒu bÊt cËp...Nh×n chung, ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm míi chØ tËp trung vµo c¸c thµnh phè lín, trung t©m d©n c­ vµ nh÷ng s¶n phÈm truyÒn thèng nh­ b¶o hiÓm tµi s¶n, b¶o hiÓm hµng h¶i, hµng kh«ng...trong khi nhiÒu lÜnh vùc kh¸c mµ nÒn kinh tÕ vµ x· héi cã nhu cÇu nh­ng vÉn bÞ bá trèng nh­ c¸c vïng xa, vïng s©u, c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm n«ng nghiÖp, b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm nghÒ nghiÖp trong lÜnh vùc x©y dùng, thiÕt kÕ, y tÕ, t­ vÊn ph¸p luËt... 4. DÞch vô kÕ to¸n, kiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh DÞch vô kÕ to¸n lµ lo¹i h×nh dÞch vô míi ra ®êi vµ ph¸t triÓn tõ ®Çu thËp kû 90, cho ®Õn nay, thÞ tr­êng dÞch vô kÕ to¸n ®· cã t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ c¸c lo¹i s¶n phÈm nh­ kiÓm to¸n, t­ vÊn kÕ to¸n, t­ vÊn thuÕ...Tuy nhiªn, vÊn ®Ò chÝnh ®èi víi thÞ tr­êng dÞch vô kÕ to¸n lµ chÊt l­îng dÞch vô. Cho gÇn 10 n¨m ph¸t triÓn võa qua, chÊt l­îng c¸c dÞch vô kÕ to¸n ®ang ®­îc tõng b­íc n©ng lªn nhê sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, c¸c tiªu chuÈn vÒ kiÓm to¸n ®­îc x©y dùng vµ ban hµnh, ®éi ngò kiÓm to¸n viªn cã tr×nh ®é tèt h¬n, ®­îc kiÓm tra vµ kiÓm so¸t chÆt chÏ vµ cã bµi b¶n h¬n...Tuy nhiªn, cho tíi nay dÞch vô kÕ to¸n, kiÓm to¸n míi ®ang trong giai ®o¹n ph¸t triÓn ®Çu tiªn, cßn t­¬ng ®èi s¬ khai( mÆc dï ®· ra ®êi vµ ho¹t ®éng ®­îc gÇn 10 n¨m, song cho ®Ðn n¨m 2000 chóng ta míi ban hµnh ®­îc 4 chuÈn mùc kiÓm to¸n ®Çu tiªn); chÊt l­îng vµ gi¸ c¶ dÞch vô kiÓm to¸n cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n trong vµ ngoµi n­íc cßn cã kho¶ng c¸ch lín; nhu cÇu, môc ®Ých kiÓm to¸n trong nÒn kinh tÕ cßn rÊt phøc t¹p( mét sè doanh nghiÖp chØ kiÓm to¸n víi môc ®Ých n©ng gi¸ trÞ gãp vèn trong liªn doanh...) HÇu hÕt c¸c c«ng ty ®Òu cã nh÷ng lo¹i dÞch vô phæ biÕn nh­: KiÓm to¸n BCTC, dÞch vô kÕ to¸n, t­ vÊn qu¶n lý, tµi chÝnh, thuÕ...Trong nh÷ng n¨m qua ®· xuÊt hiÖn thªm mét sè lo¹i dÞch vô míi, nh­: So¸t xÐt b¸o c¸o tµi chÝnh, kiÓm to¸n tû lÖ néi ®Þa ho¸ « t«, xe m¸y, t­ vÊn thuÕ, t­ vÊn t¸i c¬ cÊu doanh nghiÖp, t­ vÊn øng dông c«ng nghÖ th«ng tin, nguån nh©n lùc, so¸t xÐt quy tr×nh kinh doanh vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé, kiÓm to¸n ho¹t ®éng ®Ó ®¸nh gi¸ vµ ®Ò xuÊt x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cho tõng lÜnh vùc vµ nghµnh nghÒ ë ViÖt Nam; t­ vÊn vÒ rñi ro kinh doanh vµ rñi ro ®Çu t­, t­ vÊn phôc håi vµ gi¶i to¶ doanh nghiÖp, t­ vÊn ®Çu t­ ra ngoµi l·nh thæ ViÖt Nam. Gi¸ trÞ dÞch vô cung cÊp cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n n­íc ngoµi rÊt lín, cã dÞch vô trÞ gi¸ tõ 1 triÖu ®Õn 6 triÖu USD. Trong c¸c dÞch vô trªn th× dÞch vô kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh (BCTC) chiÕm tû träng lín nhÊt v× c¸c c«ng ty cã cæ phÇn ®Çu t­ n­íc ngoµi b¾t buéc ph¶i kiÓm to¸n theo luËt ®Þnh, ®ßng thêi yªu cÇu kiÓm to¸n BCTC cña doanh nghiÖp nhµ n­íc, chñ yÕu lµ c¸c tæng c«ng ty còng ®ang t¨ng dÇn...DÞch vô kiÓm to¸n b¸o c¸o quyÕt to¸n vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n lµ quan träng vµ cÇn thiÕt nh­ng ch­a thùc sù chiÕm tØ träng cao do ch­a cã quy ®Þnh b¾t buéc ph¶i kiÓm to¸n, do gi¸ chi phÝ thÊp...VÒ c¸c dÞch vô thuÕ, t­ vÊn tµi chÝnh, kÕ to¸n, t­ vÊn qu¶n lý,...doanh thu chiÕm tØ träng cßn thÊp do kh¸ch hµng ch­a cã thãi quen sö dông c¸c dÞch vô nµy vµ c¸c c«ng ty kiÓm to¸n còng ch­a quan t©m khai th¸c. Ngoµi ra, kh¶ n¨ng cung cÊp c¸c dÞch vô nµy cña nhiÒu c«ng ty kiÓm to¸n còng cßn bÞ h¹n chÕ.§èi víi c¸c c«ng ty kiÓm to¸n khi kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh cña c«ng ty niªm yÕt, thuyÕt minh BCTC cßn s¬ sµi, c¸c biÕn ®éng lín vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh nh­ t¨ng gi¶m vèn §iÒu lÖ, c¸c kho¶n lîi nhuËn bÊt th­êng ch­a gi¶i thÝch râ nguyªn nh©n; c¸c nghiÖp vô míi nh­ Cæ phiÕu ng©n quü, cæ phiÕu tr¶ chËm, c¸c nghi vÊn ch­a thËn träng l­u ý ng­êi ®äc b¸o c¸o tµi chÝnh. Tãm l¹i, tÝnh ®Õn nay, c¸c lo¹i h×nh dÞch vô tµo chÝnh ®· ph¸t triÓn kh¸ ®a d¹ng vµ phong phó, chÊt l­îng dÞch vô còng tõng b­íc ®­îc n©ng lªn, do ®ã ®· ngµy cµng ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu ®a d¹ng vÒ sö dông nhiÒu lo¹i h×nh dÞch vô tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn, c¸c lo¹i dÞch vô truyÒn thèng nh­ tiÕt kiÖm, tÝn dông vµ mét sè nghiÖp vô b¶o hiÓm con ng­êi, xe c¬ giíi...vÉn lµ nh÷ng dÞch vô chÝnh, chiÕm tØ träng lín nhÊt trªn toµn bé thÞ tr­êng, ®a sè c¸c dÞch vô cßn l¹i míi h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, thËm chÝ mét sè dÞch vô míi ra ®êi trªn giÊy tê(dÞch vô ®Çu t­ th«ng qua quü ®Çu t­ chøng kho¸n), mét sè dÞch vô ®ang trong qu¸ tr×nh thö nghiÖm vµ mét sè dÞch vô kh¸c ch­a h×nh thµnh nh­ th­¬ng phiÕu..., nªn møc ®é ®¸p øng c¸c nhu cÇu ®a d¹ng cña thÞ tr­êng cßn thÊp. Bªn c¹nh ®ã, c¸c kh¸ch hµng truyÒn thèng nh­ khu vùc doanh nghiÖp quèc doanh, d©n c­ ®« thÞ vÉn lµ ®èi t­îng chÝnh, ®­îc tËp trung khai th¸c nhiÒu nhÊt, chÝnh v× vËy, thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh ViÖt Nam hiÖn nay vÉn ch­a khai th¸c hÕt mäi tiÒm n¨ng vÒ c¸c nguån lùc tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ. IV. C¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh ë ViÖt Nam 1. Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vµ hÖ thèng qu¶n lý nhµ n­íc HÖ thèng khung ph¸p lý cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi ho¹t ®éng vµ sù ph¸t triÓn cña thÞ truêng dÞch vô tµi chÝnh, ®©y lµ c¬ së quan träng nhÊt quy ®Þnh nguyªn t¾c vµ tæ chøc ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng. Trong khi ®ã theo ph©n tÝch thùc tr¹ng hÖ thèng khung ph¸p luËt cña chóng ta ®èi víi thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh th× hÖ thèng nµy cån thiÕu vµ yÕu, chÝnh v× vËy chóng ta cÇn nhanh chãng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh. Thø nhÊt, n©ng cao hiÖu lùc ph¸p lý cña hÖ thèng khung ph¸p luËt vÒ thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh. §iÒu nµy cã nghÜa lµ chóng ta cÇn ph¶i nhanh chãng n©ng lªn thµnh luËt ®èi víi c¸c lo¹i dÞch vô tµi chÝnh hiÖn nay ®ang ®­îc quy ®Þnh ë c¸c møc ph¸p lÖnh, nghÞ ®Þnh...nh­ dÞch vô ®Çu t­ chøng kho¸n, dÞch vô kiÓm to¸n... Thø hai, hoµn thiÖn vÒ mÆt c¬ së ph¸p lý ®èi víi toµn bé thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh. Nãi c¸ch kh¸c lµ cÇn ph¶i nhanh chãng x©y dùng vµ ban hµng hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt hoµn thiÖn cho tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh, nhÊt lµ ®èi víi vÊn ®Ò h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c dÞch vô tµi chÝnh míi nh­: x©y dùng vµ ban hµnh c¸c chuÈn mùc kiÓm to¸n, tiªu chuÈn c«ng khai th«ng tin trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n... Cuèi cïng, ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt, ®ång bé trong hÖ thèng ph¸p luËt. Song song víi viÖc n©ng cao hiÖu lùc ph¸p lý cña hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt hiÖn t¹i, cÇn nhanh chãng x©y dùng vµ ban hµnh hÖ thèng v¨n b¶n h­íng dÉn mét c¸ch ®ång bé. Thùc hiÖn tæng rµ so¸t hÖ thèng ph¸p luËt trong nÒn kinh tÕ ®Ó cã biÖn ph¸p ®iÒu chÝnh, söa ®æi vµ bæ sung hÖ thèng ph¸p luËt, b¶o ®¶m tÝnh thèng nhÊt xuyªn suèt toµn bé hÖ thèng ph¸p luËt. 2. §a d¹ng ho¸ s¶n phÈm dÞch vô tµi chÝnh *§a d¹ng ho¸ dÞch vô ng©n hµng: C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam cÇn tiÕn hµnh ®a d¹ng ho¸ dÞch vô theo h­íng: hoµn thiÖn, ph¸t triÓn c¸c dÞch vô hiÖn cã, ®ång thêi triÓn khai thùc hiÖn c¸c dÞch vô mµ kinh tÕ, nÒn kinh tÕ ®ang cÇn vµ ng©n hµng cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn ngay, ®ång thêi, chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó triÓn khai c¸c dÞch vô míi. §èi víi c¸c ng©n hµng hiÖn cã: C¶i tiÕn quy tr×nh nghiÖp vô huy ®éng vèn theo h­íng: ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn, an toµn cho ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. Trang bÞ m¸y mãc, thiÕt bÞ, ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm cÇn thiÕt ®Ó më réng ph¹m vi vµ c¶i tiÕn hÖ thèng thanh to¸n cña ng©n hµng. Më réng m¹ng l­íi giao dÞch ®Õn tËn c¬ së, N¬i tËp trung ®«ng d©n c­, t¨ng c­êng tuyªn truyÒn, khuyÕn khÝch ng­êi d©n vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ më tµi kho¶n tiÒn göi. §èi víi nghiÖp vô sö dông vèn: hoµn thiÖn quy chÕ, quy tr×nh cho vay, x©y dùng hª thèng th«ng tin qu¶n lý tÝn dông tËp trung, x©y dùng c¬ chÕ ph©n lo¹i nî vµ trÝch lËp quü dù phßng rñi ro. Më réng dÞch vô thanh to¸n, chuyÓn tiÒn trong d©n c­, hoµn thiÖn hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö, hoµn thiÖn vµ më réng dÞch vô thanh to¸n- chuyÓn tiÒn quèc tÕ TriÓn khai mét sè lo¹i dÞch vô míi: TriÓ khai mét sè dÞch vô huy ®äng vèn míi nh­: göi nhiÒu lÇn, rót mét lÇn, tiÕt kiÖm mét n¬i lÜnh nhiÒu n¬i, tiÒn göi tiÕt kiÖm theo mËt m·... Ph¸t triÓn dÞch vô triÕt khÊu th­¬ng phiÕu, cho vay thÊu chi, cho vay mua b¸n chøng kho¸n, cho vay mua cæ phÇn, cho thuª vµ b¸n tµi kho¶n tr¶ gãp, më réng cho vay tiªu dïng... T¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt, øng dông tin häc vµo c«ng nghÖ ng©n hµng, ph¸t triÓn thªm mét sè dÞch vô nh­: dÞch vô b¶o qu¶n vµ kÝ göi, uû th¸c, dÞch vô ng©n hµng th«ng qua m¹ng Internet. *§a d¹ng ho¸ dÞch vô trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n C¸c c«ng ty chøng kho¸n cÇn chó träng ®Õn ®µo t¹o nh©n viªn hµnh nghÒ cña c«ng ty chøng kho¸n. chØ cã c¸c nh©n viªn cã kinh nghiÖm vµ hiÓu biÕt míi cã thÓ gióp c¸c kh¸ch hµng kiÕm ®­îc lêi, t¹o uy tÝn lín cho c«ng ty...§©y lµ yÕu tè chÝnh ®Ó mang l¹i sù thµnh c«ng cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n trong giai ®o¹n ®Çu cßn nhiÒu khã kh¨n. CÇn më réng ph¹m vi ho¹t ®éng theo h­íng chuyªn m«n ho¸ cña tõng nghiÖp vô: HÇu hÕt c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®Òu ®­îc cÊp phÐp tham gia tÊt c¶ lo¹i h×nh kinh doanh chøng kho¸n theo quy ®Þnh hiÖn hµnh: m«i giíi, tù doanh, b¶o l·nh ph¸t hµnh, t­ vÊn ®Çu t­ vµ qu¶n lý danh môc ®Çu t­. ViÖc më réng ho¹t ®éng kinh doanh theo h­íng chuyªn m«n ho¸ sÏ tõng b­íc tiÕn tíi h×nh thµnh ®éi ngò nh©n sù cã chuyªn m«n s©u tõng lÜnh vùc. §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô vµ n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô cung cÊp cho kh¸ch hµng: Ngoµi c¸c dÞch vô hiÖn nay, tuú theo nhu cÇu thùc tÕ ph¸t sinh cña kh¸ch hµng, c«ng ty chøng kho¸n cÇn ph¶i chñ ®éng t×m kiÕm c¸c h×nh thøc dÞch vô phï hîp cung øng cho kh¸ch hµng nh­ng ph¶i ®­îc dùa trªn nguyªn t¾c tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh chøng kho¸n. T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n trÞ c«ng ty, t¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p gi¸m s¸t, kiÓm so¸t néi bé vµ qu¶n lý rñi ro. §©y lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p rÊt hiÖu qu¶ trong viÖc triÓn khai c¸c ho¹t ®éng kinh doanh chøng kho¸n theo ®óng nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ ®¶m b¶o ®­îc lßng tin cho ng­êi ®Çu t­ ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty. * §a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô b¶o hiÓm §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô b¶o hiÓm chñ yÕu ®­îc tËp trung vµo c¸c s¶n phÈm b¶o hiÓm. Trong thêi gian tíi, c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm trªn thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam cÇn tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ ®a d¹ng c¸c lo¹i h×nh dÞch vô b¶o hiÓm hiÖn nay nh­ b¶o hiÓm nh©n thä, b¶o hiÓm häc sinh vµ c¸c dÞch vô b¶o hiÓm tai n¹n con ng­êi nh­ b¶o hiÓm tai n¹n thuû thñ, b¶o hiÓm tai n¹n hµnh kh¸ch, b¶o hiÓm kh¸ch du lÞch, b¶o hiÓm trî cÊp n»m viÖn phÉu thuËt...T¨ng c­êng më réng vµ thùc hiÖn c¸c lo¹i h×nh dÞch vô b¶o hiÓm míi vµ nh÷ng lo¹i h×nh mµ tû träng khai th¸c cån ë møc thÊp nh­: b¶o hiÓm hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, b¶o hiÓm tµi s¶n cho doanh nghiÖp t­ nh©n vµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá; c¸c dÞch vÞ b¶o hiÓm trong lÜnh vùc n«ng l©m ng­ nghiÖp; c¸c dÞch vô b¶o hiÓm cÇn c«ng nghÖ cao nh­ trong lÜnh vùc rñi ro tµi chÝnh... *§a d¹ng ho¸ dÞch vô kÕ to¸n, kiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh Duy tr× vµ n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng dÞch vô cña c¸c c«ng ty dÞch vô kiÓm to¸n hiÖn cã, chÊn chØnh c¸c tån t¹i trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng…KhuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thµnh lËp c¸c c«ng ty kiÓm to¸n míi d­íi c¸c h×nh thøc: §Çu t­ n­íc ngoµi( 100% vèn vµ liªn doanh); c«ng ty hîp danh; doanh nghiÖp t­ nh©n, c¸c v¨n phßng kiÓm to¸n ë c¸c tØnh, thµnh phè; H­íng dÉn ngay vÒ viÖc thµnh lËp, ho¹t ®éng vµ qu¶n lý c«ng ty hîp danh kiÓm to¸n míi ®Ó cã c¬ së thµnh lËp míi c¸c c«ng ty hîp danh kiÓm to¸n. H×nh thµnh c¸c chøc danh míi vÒ nghÒ nghiÖp kÕ to¸n, kiÓm to¸m phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ vµ phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn nghÒ nghiÖp kÕ to¸n, kiÓm to¸n nh­: chuyªn gia kÕ to¸n, kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn… X¸c ®Þnh râ vai trß vµ tÇm quan träng cña c«ng t¸c ®µo t¹o kiÓm to¸n trong c¸c tr­êng ®Ëi häc vµ cËp nhËt kiÕn thøc hµng n¨m cho kiÓm to¸n viªn hµnh nghÒ. Hoµn chØnh vµ n©ng cao chÊt l­îng gi¸o tr×nh, ®éi ngò gi¶ng viªn, chÊt l­îng ®µo t¹o vµ cËp nhËt kiÕn thøc cho kiÓm to¸n viªn phï hîp víi hÖ thèng quy ®Þnh míi vÒ kÕ to¸n, kiÓm to¸n… H¬n n÷a, cÇn n©ng cao chÊt l­îng c¸c cuéc thi tuyÓn kiÓm to¸n viªn cÊp nhµ n­íc, t¨ng c­êng ®µo t¹o, thi tuyÓn, cÊp chøng chØ kiÓm to¸n viªn vµ chøng chØ hµnh nghÒ kÕ to¸n. Tæ chøc c¸c cuéc thi phèi hîp gi÷a bé tµi chÝnh víi tæ chøc ACCA ®Ó n©ng cao chÊt l­îng kiÓm to¸n viªn ng­êi ViÖt Nam. 3. Mét sè gi¶i ph¸p tµi chÝnh ph¸t triÓn thi tr­êng dÞch vô tµi chÝnh * Sö dông c«ng cô ng©n s¸ch nhµ n­íc thóc ®Èy ph¸t triÓn thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh ViÖt Nam Ng©n s¸ch nhµ n­íc lµ vÊn ®Ò cèt lâi cña chÝnh s¸ch tµi chÝnh quèc gia, cã t¸c ®éng m¹nh, trùc tiÕp vµ toµn diÖn ®Õn mäi mÆt ®êi sèng kinh tÕ x· héi, chÝnh v× vËy, ng©n s¸ch nhµ n­íc cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh. Tuy nhiªn, ®Ó ph¸t huy vai trß, t¸c dông cña c«ng cô ng©n s¸ch nhµ n­íc thóc ®Èy ph¸t triÓn thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh ViÖt Nam trong t­¬ng lai, cÇn tiÕp tôc ®Èy m¹nh thùc hiÖn hai gi¶i ph¸p sau: Thø nhÊt, tiÕp tôc ®Èy m¹nh vµ më réng chñ tr­¬ng x· héi ho¸ ng©n s¸ch ra toµn bé nÒn kinh tÕ theo h­íng gi¶m tØ lÖ vèn ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc mét c¸ch thÝch hîp ®èi víi c¸c c«ng tr×nh x· héi ho¸, ®ång thêi më réng c¸c ngµnh, lÜnh vùc, c«ng tr×nh hiÖn vÉn ®ang cßn thuéc diÖn ®­îc sö dông vèn cÊp ph¸t tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc ®­a vµo diÖn ph¶i x· héi ho¸. §©y cßn ®­îc xem lµ gi¶i ph¸p quan träng ®Ó tiÕt kiÖm chi nh©n s¸ch nhµ n­íc trong mâi c«ng tr×nh, trªn c¬ së ®ã n©ng cao kh¶ n¨ng ®Çu t­ nguån vèn NSNN cho nhiÒu c«ng tr×nh cña nÒn kinh tÕ. ViÖc thùc hiÖn gi¶i ph¸p trªn sÏ n©ng cao kh¶ n¨ng tham gia cña c¸c dÞch vô tµi chÝnh vµo tõng c«ng tr×nh thuéc diÖn x· héi ho¸, ®ång thêi t¨ng sè l­îng c¸c c«ng tr×nh x· héi ho¸ mµ c¸c dÞch vô tµi chÝnh cã thÓ tham gia. Thø hai, ®Èy m¹nh ®Çu t­ nguån vèn NSNN vµo viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ- x· héi nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh, m¹nh vµ bÒn v÷ng nh»m nhanh chãng b¾t kÞp khu vùc vµ thÕ giíi. ViÖc ®Èy m¹nh dÇu t­ vèn NSNN ph¶i qu¸n triÖt nguyªn t¾c x· héi ho¸ ®Çu t­ NSNN, nguån vèn ®Çu t­ tõ NSNN chØ mang tÝnh chÊt kh¬i mµo, gi¶m chi phÝ ®Çu t­ vµ chi phÝ sö dông vèn cho c«ng tr×nh. Víi gi¶i ph¸p nµy th× kh¶ n¨ng tham gia cña c¸c dÞch vô tµi chÝnh còng t¨ng lªn do sè l­îng c¸c c«ng tr×nh x· héi ho¸ t¨ng lªn. * §Èy m¹nh viÖc sö dông c«ng cô thuÕ nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh Ta biÕt thuÕ lµ mét nguån thu quan träng cña ng©n s¸ch nhµ n­íc, ®ång thêi còng lµ mét c«ng cô qu¶n lý vÜ m« chñ chèt cña chÝnh phñ. §èi víi ViÖt Nam, c«ng cô thuÕ cßn quan träng h¬n rÊt nhiÒu do thuÕ lµ nguån thu chÝnh cña ng©n s¸ch nhµ n­íc, mçi sù thay ®æi vÒ thuÕ ®Òu cã t¸c ®éng lín ®Õn nguån NSNN h¹n hÑp cña quèc gia. Tuy nhiªn, víi môc tiªu thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh, m¹nh vµ toµn diÖn, ®ång thêi còng nh»m båi d­ìng nguån thu cña NSNN trong t­¬ng lai, chóng ta còng cÇn ®Èy m¹nh gi¶i ph¸p khuyÕn khÝch ®Ó ph¸t triÓn thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh, nhÊt lµ ®èi víi viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh dôch vô tµi chÝnh míi. * TiÕp tôc tóc ®Èy viÖc x©y dùng vµ hoµn thiÖn thÞ tr­êng tiÒn tÖ vµ TTCK nh»m t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn dÞch vô tµi chÝnh ThÞ tr­êng tiÒn tÖ vµ TTCK lµ hai thÞ tr­êng bé phËn rÊt quan träng vµ cã t¸c dông t¹o m«i tr­êng cho mét sè dÞch vô tµi chÝnh ho¹t ®éng nh­ dÞch vô m«i giíi ®Çu t­ chøng kho¸n, m«i giíi mua b¸n tiÒn tÖ…Tuy nhiªn, tÝnh ®Õn thêi ®iÓm hiÖn t¹i chóng ta míi chØ cã thÞ tr­êng néi, ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng mµ ch­a thùc sù cã thÞ tr­êng tiÒn tÖ hoµn chØnh; thÞ tr­êng chøng kho¸n míi ®i vµo ho¹t ®éng tõ cuèi th¸ng7/2000. ChÝnh v× vËy, ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh, cÇn ph¶i: Hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc vµ c¬ chÕ ph¸p lý cña hai thÞ tr­êng, ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng tiÒn tÖ; c¬ chÕ tæ chøc cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· t­¬ng ®èi râ rµng nh­ng mét sè bé phËn quan träng nh­ gi¸m s¸t thÞ tr­êng, c«ng khai th«ng tin…vÉn cßn thiÕu hoÆc ch­a râ rµng. §Æc biÖt, hÖ thèng ph¸p lý cÇn ph¶i nhanh chèng x©y dùng vµ hoµn thiÖn, ®ång thêi ®¶m b¶o hiÖu lùc ph¸p lý cña hÖ thèng ph¸p luËt nµy. T¨ng cung vµ t¨ng cÇu hµng ho¸ cho hai thÞ tr­êng nµy, trong ®ã tr­íc hÕt chñ yÕu nh»m vµo viÖc t¨ng cung hµng ho¸ th«ng qua viÖc dÈy m¹nh tiÕn tr×nh cæ phÇn DNNN; t¨ng c­êng ph¸t hµnh c¸c lo¹i tr¸i phiÕu chÝnh phñ, më réng thÞ tr­êng ®Êu thÇu tÝn phiÕu kho b¹c, tÝn phiÕu NHNN, ho¹t ®éng chiÕt khÊu th­¬ng phiÕu…§ång thêi nhanh chãng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn hÖ thèng quü ®Çu t­ chøng kho¸n ë ViÖt Nam…Tõng b­íc æn ®Þnh ®ång néi tÖ vµ tiÕn tíi ®­a ®ång tiÒn ViÖt Nam trë thµnh ®ång tiÒn chuyÓn ®æi. 4. Chñ ®éng trong héi nhËp quèc tÕ Ngµy nay, héi nhËp quèc tÕ lµ tÊt yÕu kh¸ch quan trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia. Mçi nÒn kinh tÕ kh«ng thÓ ®øng ngoµi nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ buéc ph¶i cã c¸c quan hÖ víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi trªn c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau. Trong ®ã thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh lµ mét bé phÇn ®ang rÊt ®­îc thÕ giíi chó träng vµ mong muèn ®i ®Çu trong qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸. Môc tiªu héi nhËp lµ khai th¸c c¸c lîi thÕ phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc nãi chung vµ thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh nãi riªng, h¹n chÕ c¸c t¸c ®éng tiªu cùc tõ qu¸ tr×nh nµy.Do ®ã, chóng ta cã thÓ ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy bao gåm: Thø nhÊt, thùc hiÖn héi nhËp tõng b­íc tren c¬ së tiÕn tr×nh héi nhËp chung nÒn kinh tÕ, theo c¸c cam kÕt vÒ héi nhËp quèc tÕ cña §¶ng vµ nhµ n­íc. Nhanh chãng cñng cè vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh trong n­íc nèi chung, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c chñ thÓ cung cÊp dÞch vô tµi chÝnh trong n­íc nãi riªng nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi n­íc ngoµi trong qu¸ tr×nh héi nhËp. Thø hai, vÒ h×nh thøc héi nhËp quèc tÕ. C¸c ph­¬ng thøc héi nhËp ®­îc thÓ hiÖn trªn khÝa c¹nh: cho phÐp sù hiÖn diÖn cña n­íc ngoµi d­íi h×nh thøc më chi nh¸nh, v¨n phßng ®¹i diÖn, ®¹i lý, lËp c¸c chñ thÓ 100% vèn n­íc ngoµi hoÆc liªn doanh…®Ó cung cÊp dÞch vô tµi chÝnh trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam; cung cÊp c¸c dÞch vô tµi chÝnh qua biªn giíi; c¸c chñ thÓ cung cÊp dÞch vô tµi chÝnh cña ViÖt Nam cung cÊp dÞch vô qua biªn giíi ra n­íc ngoµi hoÆc ra n­íc ngoµi kinh doanh. Thø ba, mét vÊn ®Ò rÊt quan träng trong tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ lµ kiÓm so¸t sè l­îng c¸c chñ thÓ cung cÊp dÞch vô tµi chÝnh n­íc ngoµi tham gia trªn thÞ tr­êng néi ®Þa. Bëi v× c¸c chñ thÓ cung cÊp dÞch vô tµi chÝnh n­íc ngoµi cã tiÒm lùc vÒ tµi chÝnh, c«ng nghÖ, kÜ thuËt so víi c¸c chñ thÓ cung c¸p dÞch vô tµi chÝnh trong n­íc, do ®ã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hä sÏ m¹nh h¬n nªn chóng ta cÇn ph¶i khèng chÕ sè l­îng c¸c chñ thÓ n­íc ngoµi, nãi c¸ch kh¸c h¹n chÕ bít tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng ®Ó c¸c chñ thÓ trong n­íc cã ®ñ kh¶ n¨ng b¾t kÞp ®­îc sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, chóng ta cÇn kiÓm so¸t ho¹t ®éng cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô tµi chÝnh cho c¸c chñ thÓ n­íc ngoµi mét c¸ch chÆt chÏ theo sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng néi ®Þa. Cã nghÜa lµ viÖc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng ph¶i c¨n cø vµo mét sè ®iÒu kiÖn sau: nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng cung cÊp cña thÞ tr­êng, sè l­îng c¸c chñ thÓ cung cÊp dÞch vô tµi chÝnh trong n­íc t¹i thêi ®iÓm ®ã trªn thÞ tr­êng, m«i tr­êng c¹nh tranh hiÖn t¹i… C. kÕt luËn Qua h¬n 15 n¨m ®æi míi, c¸c lo¹i h×nh thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh c¬ b¶n ®· ®­îc h×nh thµnh ë ViÖt Nam: dÞch vô ng©n hµng, dÞch vô b¶o hiÓm, dÞch vô trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n, dÞch vô kÕ to¸n, kiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh. C¸c lo¹i h×nh dÞch vô tµi chÝnh trªn ®ãng vai trß quan träng ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ n©ng cao hiÖu qu¶ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp nãi riªng. Tuy nhiªn, vÒ c¬ b¶n, thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh ViÖt Nam vÉn cßn ®ang trong giai ®o¹n h×nh thµnh s¬ khai. Do ®ã, nã cßn nhiÒu h¹n chÕ: C¸c lo¹i h×nh dÞch vô tµi chÝnh kÐm ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i vµ h¹n chÕ chÊt l­îng, c¸c chñ thÓ cung cÊp dÞch vô tµi chÝnh cßn thiÕu vµ yÕu, m«i tr­êng ph¸p lý cßn nhiÒu bÊt cËp; møc ®é tù do ho¸ gi¸ c¶ dÞch vô tµi chÝnh cßn thÊp, cßn tån t¹i sù can thiÖp mang tÝnh hµnh chÝnh cña c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc. ViÖc tiÕp cËn c¸c dÞch vô tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n… ChÝnh v× vËy, cÇn cã hÖ thèng gi¶i ph¸p ®ång bé ®Ó ph¸t triÓn thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh nh»m hç trî c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, bao gåm c¸c gi¶i ph¸p: Hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý. ®a d¹ng ho¸ dÞch vô tµi chÝnh, hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý gi¸ c¶ dÞch vô tµi chÝnh theo nguyªn t¾c thÞ tr­êng, chñ ®éng héi nhËp vÒ thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh… Víi hÖ thèng thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh ph¸t triÓn ®ång bé vµ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô tµi chÝnh ®a d¹ng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lùa chän, sö dông c¸c dÞch vô tµi chÝnh ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ n©ng cao søc c¹nh tranh trong qu¸ tr×nh héi nhËp. Môc lôc Trang