Đề tài Một số ý kiến nhằm hoàn thiện các hình thức trả lương tại Xí nghiệp Xây dựng số 2

t¹i nhiÒu n¬i, thêi gian thi c«ng th­êng kÐo dµi, tiÕn ®é thi c«ng khÈn tr­¬ng, s¶n phÈm lµ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng yªu cÇu ph¶i ®­îc s¶n xuÊt ®óng n¬i tiªu thô, toµn bé nh©n lùc, nguyªn vËt liÖu, m¸y mãc thiÕt bÞ … phôc vô thi c«ng ph¶i ®­îc tËp kÕt ®Õn ch©n c«ng tr×nh. §Ó t¹o ra mét s¶n phÈm yªu cÇu ph¶i tr¶i qua nhiÒu kh©u kh¸c nhau nh­: kh¶o s¸t - thiÕt kÕ - dù to¸n - thi c«ng vµ cuèi cïng lµ t¹o ra mét s¶n phÈm c«ng tr×nh míi. ChÝnh v× vËy ®ßi hái XÝ nghiÖp ph¶i ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý h÷u hiÖu, tiÕt kiÖm chi phÝ, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ. T¹i mçi c«ng tr­êng ®Òu thiÕt lËp hÖ thèng kho b·i tËp kÕt vËt liÖu, tæ chøc c«ng t¸c thñ kho b¶o vÖ tr¸nh thÊt tho¸t. Bè trÝ mét nh©n viªn kÕ to¸n thèng kª chÞu tr¸ch nhiÖm tËp hîp chøng tõ gèc, tÝnh vµ lËp b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng nh©n c«ng trùc tiÕp, ®èi chiÕu ghi sæ s¸ch phôc vô kÞp thêi cho c«ng t¸c hoµn øng, theo giâi chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh. Trªn c«ng tr­êng lu«n cã sù gi¸m s¸t, chØ ®¶o cña c¸c c¸n bé kü thuËt ®¶m b¶o chÊt l­îng, tiÕn ®é thi c«ng vµ tr¸nh l·ng phÝ vËt t­, giê c«ng lao ®éng. Phßng qu¶n lý s¶n xuÊt thùc hiÖn viÖc kiÓm tra vµ x¸c nhËn sè l­îng vËt liÖu nhËp vµo c«ng tr­êng vµ cïng víi phßng tµi chÝnh ®¶m nhiÖm viÖc thu nhËn vµ theo giâi t×nh h×nh sö dông vËt liÖu trªn mÆt gi¸ trÞ vµ chñ nhiÖm c«ng tr×nh phèi hîp qu¶n lý chÆt chÏ toµn bé nguyªn v¹t liÖu sö dông (chi phÝ vËt t­ th­êng chiÕm 50% - 70% tæng chi phÝ) ®ång thêi theo giâi viÖc mua s¾m vµ ®iÒu chuyÓn thiÕt bÞ, c«ng cô s¶n xuÊt gi÷a c¸c c«ng tr­êng ®Ó tËn dông tèi ®a n¨ng lùc thiÕt bÞ, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông, tiÕt kiÖm tèi ®a chi phÝ. Tuy nhiªn, chñ nhiÖm c«ng tr×nh vÉn ®­îc uû nhiÖm réng trong viÖc mua s¾m nguyªn vËt liÖu, thiÕt bÞ nh»m t¹o thÕ chñ ®éng trong qu¸ tr×nh thi c«ng. Tr­êng hîp cÇn mua s¾m c¸c thiÕt bÞ cã gi¸ trÞ lín ph¶i th«ng qua gi¸m ®èc vµ ph¶i ký hîp ®ång mua b¸n víi XÝ nghiÖp. VÒ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp XÝ nghiÖp th«ng qua c¸c chñ nhiÖm c«ng tr×nh giao kho¸n theo khèi l­¬ng c«ng viÖc cho c¸c tæ ®éi c«ng nh©n vµ trªn c¨n cø hîp ®ång giao kho¸n, biªn b¶n nghiÖm thu thanh to¸n, b¶ng chÊm c«ng ®Ó tÝnh vµ tr¶ l­¬ng. 3. §Æc ®iÓm vÒ m¸y mãc thiÕt bÞ: BiÓu ( 4 ): B¶ng thèng kª m¸y mãc thiÕt bÞ cña XÝ nghiÖp TT Tªn tµi s¶n Sè l­îng Nguyªn gi¸ Gi¸ trÞ cßn l¹i % 1 VËn th¨ng n©ng hµng 01 29.200.000 10.937.587 37.46 2 M¸y trén bª t«ng 02 7.500.000 1.871.622 24.96 3 VËn th¨ng 19m (300 Kg) 01 28.000.000 6.987.398 24.96 4 M¸y trén JG 150 01 20.000.000 17.382.000 86.91 5 M¸y ®Çm cãc 01 15.500.000 4.944.628 31.9 6 M¸y tr¾c ®Þa NICON 01 7.766.990 4.439.618 51.16 7 M¸y ®Çm MICASA 02 18.095.200 16.372.536 90.48 8 M¸y xoa nÒn 01 17.747.919 9.858.211 55.55 9 M¸y ph¸t ®iÖn 01 66.000.000 47.923.150 72.61 10 M¸y LURUNG- MICASA 01 81.047.620 46.145.123 56.93 11 M¸y ®Çm cãc 2 kú MICASA 01 7.200.200 5.798.880 80.54 12 M¸y hµn Lincoln R3R500I 04 34.076.506 28.797.492 84.51 13 M¸y thuû chuÈn AX-1S 01 5.529.000 4.739.460 85.72 14 M¸y lèc t«n ba trôc Model: ZDW-11-20x2000 01 179.593.545 154.645.005 86.11 15 M¸y c¾t khÝ KAKE 01 17.740.835 13.493.043 85.72 16 M¸y hµn chØnh l­u 6 má MHD-1000 01 39.900.000 37.525.950 94.05 17 «t« t¶i KIA g¾n cÈu UNIC 01 331.650.000 312.076.285 94.1 18 Tñ sÊy que hµn 01 4.500.000 4.312.461 95.83 19 KÑp t«n 2 tÊn 02 5.722.000 5.483.536 95.83 Nguån : giíi thiÖu n¨ng lùc ho¹t ®éng cña xÝ nghiÖp Qua b¶ng thèng kª trªn ta thÊy XÝ nghiÖp X©y dùng sè 2 cã hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ kh¸ phong phó, ®a d¹ng. PhÇn lín thiÕt bÞ ®Òu míi, cã c«ng suÊt sö dông cao, gi¸ trÞ cßn l¹i >80%, cã nhiÒu lo¹i gi¸ trÞ cßn l¹i >90%. ChØ cã mét sè m¸y (14/25 = 16%) lµ cßn 20% - 40%., kh«ng cã m¸y nµo qu¸ cò, <20%. Do ®ã t¹o ®iÒu kiÖn tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, thêi gian vËn hµnh, gãp phÇn vµo viÖc ®¶m b¶o tiÕn ®é thi c«ng còng nh­ chÊt l­îng c«ng tr×nh. 4. §Æc ®iÓm vÒ lao ®éng: Lao ®éng lµ nguån lùc quan träng nhÊt ®èi víi bÊt cø tæ chøc nµo. §©y lµ nguån lùc quyÕt ®Þnh trong viÖc t¹o ra c¸c s¶n phÈm, dÞch vô. Do vËy, ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cÇn ph¶i h×nh thµnh ®­îc ®éi ngò lao ®éng tèi ­u vµ ph©n c«ng bè trÝ mét c¸ch hîp lý. §øng tr­íc nhu cÇu nµy, ngoµi viÖc ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ, hµng n¨m XÝ nghiÖp cßn tuyÓn thªm mét sè l­¬ng lao ®éng cã tr×nh ®é cao vµo lµm viÖc t¹i c¸c phßng ban, c¸c ®éi x©y l¾p. ®ång thêi tæ chøc tËp huÊn, ®µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ cho CBCNV vµ tæ chøc thi n©ng bËc cho c«ng nh©n. HiÖn nay, xÝ nghiÖp cã mét ®éi ngò c¸n bé, kü s­, c«ng nh©n lµnh nghÒ cã tr×nh ®é khoa häc, kü thuËt cao, tay nghÒ giái. Hµng n¨m XÝ nghiÖp cßn tiÕp nhËn thªm lùc l­îng lao ®éng ®¸ng kÓ lµm hîp ®ång, tuy nhiªn, nßng cèt vÉn lµ lùc l­îng lao ®éng trong biªn chÕ cña XÝ nghiÖp. * C¬ cÊu lao ®éng cña xÝ nghiÖp n¨m 2002: Tæng sè CBCNV: 120 ng­êi N÷: 22 ng­êi Trong ®ã : + Biªn chÕ : 66 N÷: 16 + Hîp ®ång 3 n¨m: 12 N÷ : 01 + Hîp ®ång <1 n¨m: 42 N÷ :05 Ph©n lo¹i nghµnh nghÒ: + §¹i häc 47 + Cao ®¼ng 03 + Trung cÊp 15 + Nh©n viªn 02 + DÞch vô 02 + L¸i xe 08 + B¶o vÖ 16 + C«ng nh©n kü thuËt 27 + C«ng nh©n thêi vô 180 Nguån : B¸o c¸o c«ng t¸c tæ chøc hµnh chÝnh n¨m 2002 iii. ph©n tÝch t×nh h×nh c«ng t¸c tr¶ l­¬ng A. H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian: 1. §èi t­îng ¸p dông: H×nh thøc tr¶ l­¬ng thêi gian ®­îc ¸p dông chñ yÕu ®èi víi c¸c bé phËn gi¸n tiÕp cña Doanh nghiÖp, bao gåm: - C¸n bé l·nh ®¹o qu¶n lÝ. - C¸n bé lµm c«ng t¸c chuyªn m«n, nghiÖp vô. - C¸n bé kü thuËt. - C¸n bé hµnh chÝnh. - C¸n bé lµm c«ng t¸c ®oµn thÓ. ¸p dông l­¬ng thêi gian ®èi víi nh÷ng ®èi t­îng nµy do c«ng viÖc cña hä kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®Þnh møc mét c¸ch chÆt chÏ vµ chÝnh x¸c bëi tÝnh chÊt c«ng viÖc cña ®èi t­îng nµy lµ kh«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. TiÒn l­¬ng mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc hµng th¸ng bao gåm hai phÇn: - L­¬ng c¬ b¶n ( l­¬ng cøng) – Lcb. - L­¬ng chøc danh ( l­¬ng mÒm) – Lcd. + Lcb : §­îc tr¶ theo hÖ thèng thang b¶ng l­¬ng trong nghÞ ®Þnh 26 /CP ®¶m b¶o ®óng chÕ ®é nh÷ng quy ®Þnh ( HiÖn t¹i øng víi hÖ sè 1 lµ 290.000 ® ) bao gåm c¶ phô cÊp l·nh ®ao, phô cÊp nÆng nhäc, ®éc h¹i, l­u ®éng… + Lcd : §­îc tr¶ theo hÖ sè l­¬ng chøc danh c«ng viÖc ®¶m nhËn cña tõng c¸ nh©n theo quy ®Þnh cña Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam. ( KÌm theo phô lôc 1). 2. C¸ch tr¶ l­¬ng: C¨n cø tÝnh tr¶ l­¬ng hµng th¸ng lµ b¶ng chÊm c«ng lµm viÖc thùc tÕ cña CNVC, HSL 26/CP vµ c¸c phô cÊp ( nÕu cã) vµ hÖ sè l­¬ng theo chøc danh c«ng viÖc. Riªng phô cÊp l·nh ®¹o chØ tÝnh cho phÇn l­¬ng c¬ b¶n ; phÇn l­¬ng chøc danh ®· ®­îc tÝnh trong hÖ sè cd ®¶m nhiÖm. C¸c kho¶n phô cÊp ®­îc tÝnh dùa vµo c¸c hÖ sè quy ®Þnh nh­ sau : - Gi¸m ®èc : 0,4. - Phã Gi¸m ®èc vµ chøc vô t­¬ng ®­¬ng : 0,3. - Tr­ëng phßng, phã phßng vµ c¸c chøc vô tuú theo tÝnh chÊt phøc t¹p cña c«ng viÖc chÞu tr¸ch nhiÖm mµ ¸p dông hÖ sè 0,1 – 0,2. - CNCT : 0,35. §èi víi phô cÊp l­u ®éng : Tuú theo nhiÖm vô c«ng viÖc cña mçi ng­êi ®¶m nhÈnp di chuyÓn nhiÒu hay Ýt mµ XÝ nghiÖp tr¶ phô cÊp lao ®éng trong th¸ng víi hÖ sè 0,1 ; 0,so víi møc l­¬ng tèi thiÓu Nhµ n­íc quy ®Þnh. * C¸ch tÝnh l­¬ng nh­ sau : 2.1 §èi víi tiÒn l­¬ng cøng Lmin x Hi LC = ¾¾¾¾ x Ni 22 Trong ®ã: Hi : hÖ sè l­¬ng theo cÊp bËc. Lmin : tiÒn l­¬ng tèi thiÓu do nhµ n­íc quy ®Þnh. ( Tõ 01/01/2003 lµ 290.000 ) Ni : ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ trong th¸ng cña ng­êi thø i. 2.2 TiÒn l­¬ng mÒm: C«ng thøc tÝnh: LM = HSèi x Lmin Trong ®ã : HSèi : theo chøc danh ®¶m nhËn. PhÇn hÖ sè bao gåm c¶ phÇn phô cÊp. TiÒn l­¬ng th¸ng mµ mçi ng­êi nhËn ®­îc cßn phô thuéc vµo hÖ sè b×nh bÇu theo b¶ng xÕp lo¹i A,B,C.( phô lôc 2). BiÓu ( 5 ): B¶ng chÊm c«ng th¸ng 11/2002 P.TCHC Tt Hä vµ tªn Ngµy trong th¸ng Sè c«ng h­ëng l­¬ng thêi gian 1 2 … 30 31 1 Lª Minh S¬n x x … x x 21 2 Tèng §øc Kh¶i x x … x x 21 3 Lª V¨n BÐ x x … x x 21 4 NguyÔn ThÞ §oµn x x … x x 21 5 TrÇn Thiªn H­¬ng x x … x x 21 6 NguyÔn thÞ Thuý x x … x x 21 7 Nghiªm ngäc Lan x x … x x 21 8 NguyÔn v¨n S¬n x x … x x 21 9 §µo v¨n Xuyªn x x … x x 21 10 D­¬ng m¹nh C­êng x x … x x 21 11 TrÇn ngäc ChiÓu x x … x x 21 Nguån : sæ l­¬ng th¸ng 11/2002 cña doanh nghiÖp. BiÓu ( 6 ): B¶ng tÝnh l­¬ng th¸ng 11/2002- P. TCHC Nguån : sæ l­¬ng th¸ng 11/2002 cña doanh nghiÖp VÝ dô: ChÞ TrÇn Thiªn H­¬ng : + HÖ sè l­¬ng theo cÊp bËc : 2.68 + HÖ sè l­¬ng theo chøc danh: 2.81 + Sè ngµy c«ng trong th¸ng: 21 Nh­ vËy tiÒn l­¬ng cøng nhËn ®­îc lµ: Lc = [(2.68 x 210 )/22] x 21 = 537.218 (®ång) PhÇn l­¬ng mÒm: Lm = 2.81 x 210 = 590.100 (®ång ) Tæng tiÒn l­¬ng nhËn ®­îc lµ: TL = Lc +Lm = 537.218 + 590.100 = 1.127.318 (®ång) Phô cÊp l­u ®éng: kh«ng tÝnh cè ®Þnh vµo tiÒn l­¬ng hµng th¸ng, chØ khi nµo cã c«ng viÖc ph¸t sinh míi tÝnh vµo. TÝnh b»ng 10% tiÒn l­¬ng tèi thiÓu do nhµ n­íc quy ®Þnh. 3. NhËn xÐt: Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, XÝ nghiÖp x©y dùng sè 2 lu«n lµm ¨n cã l·i, thu nhËp b×nh qu©n mét ng­êi >1 tr®/th¸ng. XÝ nghiÖp ngµy cµng cã chç ®øng trªn thÞ tr­êng, quy m« ho¹t ®éng ngµy cµng dc më réng. Cã ®­îc kÕt qu¶ ®ã lµ nhê vµo sù nç lùc, cè g¾ng cña toµn thÓ CBCNV trong XÝ nghiÖp. Trong ®ã mét phÇn quan träng lµ nhê vµo viÖc ¸p dông ®óng ®¾n c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng phï hîp víi tõng ®èi t­îng vµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm SXKD cña XÝ nghiÖp. * ¦u ®iÓm : - KhuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc ®Çy ®ñ trong th¸ng ®Ó cã ®­îc møc tiÒn l­¬ng cao. - Kh«ng nh÷ng ph¶n ¸nh tr×nh ®é cña ng­êi c«ng nh©n (qua l­¬ng c¬ b¶n) mµ cßn ph¶n ¸nh ®­îc tÝnh chÊt c«ng viÖc mµ ng­êi ®ã ®¶m nhËn ( qua l­¬ng chøc danh) vµ hiÖu qu¶ lµm viÖc cña tõng ng­êi ( th«ng qua xÕp lo¹i hiÖu qu¶ c«ng viÖc ). Bëi vËy, ng­êi lao ®éng cã ý thøc h¬n trong qu¸ tr×nh lµm viÖc, g¾n bã víi c«ng viÖc h¬n, cã t©m huyÕt víi nghÒ nghiÖp vµ víi XÝ nghiÖp h¬n. * Nh­îc ®iÓm : a. TiÒn l­¬ng cøng: - C¸ch tr¶ l­¬ng c¨n cø vµo cÊp bËc ; ngµy c«ng thùc tÕ nªn mang tÝnh chÊt b×nh qu©n ; ch­a g¾n víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt cña XÝ nghiÖp vµ hiÖu qu¶ lµm viÖc cña tõng ng­êi. - HÖ sè l­¬ng cña ng­êi lao ®éng h­ëng l­¬ng thêi gian cã sù kh¸c nhau gi÷a nh÷ng ng­êi lao ®éng kh¸c nhau dùa vµo tiªu chuÈn cÊp bËc kü thuËt vµ chuyªn m«n nghiÖp vô. ViÖc ¸p dông hÖ sè ®ã ë XÝ nghiÖp ®«i khi ch­a tÝnh ®Õn thùc tÕ viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc cña ng­êi lao ®éng, bè trÝ c¸n bé cßn sai lÖch ch­a ®óng víi chuyªn m«n nghiÖp vô vµ tr×nh ®é cña c¸n bé qu¶n lÝ, ch­a phï hîp víi thùc tÕ tæ chøc lao ®éng, tæ chøc s¶n xuÊt, c«ng nghÖ. So s¸nh hÖ sè tiÒn l­¬ng cøng víi hÖ sè tiÒn l­¬ng mÒm ta sÏ thÊy ®iÒu nµy: VÝ dô : Hä vµ tªn HÖ sè tiÒn l­¬ng cøng ( HÖ sè theo 26/ CP ) HÖ sè tiÒn l­¬ng mÒm ( HÖ sè theo chøc danh) Ngiªm thÞ Ngäc Lan 2.21 1.72 §µo v¨n Xuyªn 1.79 2.16 - C¸ch tr¶ l­¬ng phô thuéc vµo ngµy c«ng thùc tÕ kh«ng ph¶n ¸nh ®óng chÝnh x¸c hiÖu qu¶ c«ng viÖc, t¹o cho nhiÒu lao ®éng chØ chó ý ®Õn viÖc ®i lµm ®Çy ®ñ h¬n lµ sö dông hîp lý thêi gian lµm viÖc. KÕt qu¶ c«ng viÖc phô thuéc nhiÒu vµo tinh thÇn tù gi¸c, t©m huyÕt víi c«ng viÖc cña ng­êi lao ®éng. Thùc tÕ, ë XÝ nghiÖp cßn nhiÒu c¸n bé sö dông thêi gian lµm viÖc rÊt l·ng phÝ, hiÖu qu¶ kh«ng cao, ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ lµm viÖc chung cña toµn XÝ nghiÖp. Thêi gian tÝnh l­¬ng hiÖn nay lµ sè ngµy c«ng thùc tÕ trong th¸ng. §ã lµ sè ngµy cã thÓ coi lµ thêi gian ng­êi lao ®éng cã mÆt ë XÝ nghiÖp. Thêi gian tÝnh l­¬ng ph¶i lµ sè giê thùc tÕ sö dông cho c«ng viÖc trong ngµy. viÖc qu¶n lÝ thêi gian hiÖn nay ch­a s¸t thùc . Theo dâi ngµy c«ng; ®ång thêi ph¶i theo dâi giê c«ng; th¸i ®é sö dông ngµy c«ng, giê c«ng ®óng víi yªu cÇu cña c«ng viÖc. §©y lµ ®iÒu quan träng ®Ó viÖc ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng thêi gian ®­îc chÝnh x¸c, ph¸t huy tÝnh hiÖu qu¶. H×nh thøc tr¶ l­¬ng phô thuéc nhiÒu vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp. b. TiÒn l­¬ng mÒm : TiÒn l­¬ng mÒm ë XÝ nghiÖp phô thuéc vµo hÖ sè chøc danh ®¶m nhiÖm c«ng viÖc cña mçi ng­êi; kh«ng phô thuéc vµo ngµy c«ng thùc tÕ. §©y lµ mét h¹n chÕ. Do phÇn tiÒn l­¬ng mÒm ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc th­êng cao h¬n nhiÒu so víi tiÒn l­¬ng cÊp bËc, ¶nh h­ëng nhiÒu tíi hiÖu qu¶ c«ng viÖc. TiÒn l­¬ng ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc phô thuéc vµo hiÖu qu¶ lµm viÖc cña hä th«ng qua ®¸nh gi¸ xÕp lo¹i A, B, C, D vµo cuèi th¸ng. C«ng t¸c ®¸nh gi¸ cßn mang nhiÒu tÝnh b×nh qu©n, chñ quan; ®«i khi phô thuéc vµo quan hÖ ngoµi c«ng viÖc. Nh×n chung, viÖc ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy cßn mang tÝnh b×nh qu©n, ch­a ph¶n ¸nh hÕt hiÖu qu¶ lµm viÖc cña tõng ng­êi, kÕt qu¶ c«ng viÖc phô thuéc nhiÒu vµo tÝnh chñ quan cña ng­êi lao ®éng. XÝ nghiÖp cÇn xem xÐt l¹i ®Ó ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh vµ thÓ hiÖn ®­îc sè l­îng, chÊt l­îng, hiÖu qu¶ lµm viÖc cña tõng ng­êi. B. H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm: 1. §èi t­îng ¸p dông: L­¬ng s¶n phÈm ¸p dông cho ®éi ngò c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt vµ c«ng nh©n phô; ®éi tr­ëng ®éi s¶n xuÊt; nh©n viªn kü thuËt; kÕ to¸n ®éi; …Quü l­¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ®­îc h×nh thµnh tõ ®¬n gi¸ nh©n c«ng; cÊu thµnh trong khèi l­îng c«ng tr×nh. TiÒn l­¬ng cña ®èi t­îng nµy phô thuéc vµo: - Sè c«ng thùc tÕ trong th¸ng ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶ng chÊm c«ng. - Møc l­¬ng mçi ng­êi ®­îc h­ëng, tÝnh theo møc ®é phøc t¹p vµ tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc ®¶m nhiÖm. Møc l­¬ng nµy cã sù tho¶ thuËn gi÷a c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt víi chñ nhiÖm c«ng tr×nh th«ng qua xÐt duyÖt cña XÝ nghiÖp. HiÖn nay XÝ nghiÖp thùc hiÖn hai chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm, ®ã lµ: - Tr¶ l­¬ng kho¸n theo khèi l­îng c«ng viÖc, ¸p dông víi c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. - Tr¶ l­¬ng gi¸n tiÕp, ¸p dông víi c«ng nh©n phôc vô. 2. §iÒu kiÖn ¸p dông: a. C«ng t¸c ®Þnh møc lao ®éng vµ x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng kho¸n: §èi víi mçi c«ng tr×nh, c¸c c«ng viÖc tr­íc khi giao kho¸n cho c¸c ®éi, c¸c tæ ®Òu ph¶i tiÕn hµnh tÝnh to¸n chi tiÕt t¹i C«ng ty vÒ c¸c yÕu tè nh­: tiÕn ®é thi c«ng ; m¸y mãc thiÕt bÞ ; khèi l­îng nguyªn vËt liÖu ; chi phÝ nh©n c«ng theo ®Þnh møc. §©y lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó tÝnh ®¬n gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c ph¶n ¸nh hao phÝ lao ®éng thùc tÕ cña c«ng nh©n. hiÖn nay XÝ nghiÖp ®Þnh møc c«ng viÖc c¬ b¶n dùa trªn ®Þnh møc 56 BXD/ VKT ngµy 30/04/1994 cña Bé X©y dùng vµ ®Þnh møc lao ®éng do XÝ nghiÖp x©y dùng. Do ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp nªn c¸c ®Þnh møc ®­îc x©y dùng kh«ng ph¶i cè ®Þnh chung cho c¸c c«ng tr×nh. Tuú theo gi¸ trÞ cña mçi c«ng tr×nh, møc ®é th¾ng thÇu vµ tuú thuéc vµo vÞ trÝ ®Þa lý cña c¸c c«ng tr×nh mµ XÝ nghiÖp cã c¸c ®Þnh møc kh¸c nhau ®èi víi cïng mét c«ng viÖc. Tõ ®ã ®¬n gi¸ kho¸n còng sÏ kh¸c nhau. Ph­¬ng ph¸p tiÕn hµnh ®Þnh møc theo c¸c b­íc sau: - Ph©n tÝch c«ng viÖc: Thu thËp c¸c th«ng tin cã liªn quan ®Õn c«ng viÖc cÇn ®Þnh møc. - ViÕt b¶n m« t¶ c«ng viÖc mét c¸ch cã hÖ thèng, thø tù ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc. - TiÕn hµnh tÝnh to¸n khèi l­îng nguyªn vËt liÖu, m¸y mãc, thiÕt bÞ, chi phÝ nh©n c«ng ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc. - LËp b¶ng yªu cÇu vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n, kinh nghiÖm thùc hiÖn c«ng viÖc. Tõ c¬ së nµy, XÝ nghiÖp ®iÒu chØnh ®Þnh møc ¸p dông cña XÝ nghiÖp phï hîp víi mçi c«ng tr×nh vµ mÆt b»ng chung trªn thÞ tr­êng. Tõ ®Þnh møc c«ng viÖc, phßng TCHC tiÕn hµnh ph©n tÝch vµ tÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng kho¸n cho c¸c c«ng viÖc nh­ sau: §g Ki = Ti x §g n c Trong ®ã: + §g Ki : §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng kho¸n cña c«ng viÖc i. + Ti : Møc thêi gian cña c«ng viÖc i. §g N C : ngµy c«ng ®­îc ¸p dông chung cho c«ng nh©n lµm c«ng viÖc kh¸c nhau. Tuú vµo mçi c«ng tr×nh, §g NC kh¸c nhau. BiÓu ( 7 ): B¶ng giao ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng kho¸n c«ng tr×nh NAn - DMC. Néi dung c«ng viÖc §¬n vÞ TI (C«ng ) §g n c ( ®ång ) §gk i (®ång) X©y t­êng dÇy 22 m M3 2.03 30.000 61.000 Tr¸t lãt M2 0.2 30.000 6000 Tr¸t t­êng M2 0.23 30.000 7000 QuÐt v«i, ve mµu cao > 4 m M2 0.067 30.000 2000 L¾p dùng khu«n cöa md 0.1 30.000 3000 Nguån: Hîp ®ång giao viÖc sè 01/H§NC (10/01/02). C«ng tr×nh NAn - DMC. ViÖc quy ®Þnh ®¸nh gi¸ ngµy c«ng nh­ nhau cho c¸c c«ng viÖc kh¸c nhau dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nÕu hai c«ng viÖc cã yªu cÇu kh¶ n¨ng kh¸c nhau nh­ng cïng thêi gian thùc hiÖn nh­ nhau sÏ cã cïng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng kho¸n. Do vËy, kh«ng ph¶n ¸nh ®­îc chÝnh x¸c hao phÝ søc lao ®éng cña tõng ng­êi. V× vËy cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p thùc hiÖn viÖc x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng kho¸n t¹o ra sù c«ng b»ng trong tr¶ l­¬ng ®èi víi ng­êi lao ®éng. b. Bè trÝ lao ®éng: ViÖc bè trÝ lao ®éng ®­îc tiÕn hµnh dùa trªn ®Þnh møc vÒ c«ng viÖc vµ tiÕn ®é thi c«ng. §èi víi XÝ nghiÖp, bè trÝ lao ®éng mang tÝnh linh ho¹t, cã sù ph©n c«ng c«ng viÖc kh¸c nhau, phï hîp víi kh¶ n¨ng, tr×nh ®é cña hä vµ cã sù tho¶ thuËn víi ng­êi lao ®éng. §«ng thêi cã sù phèi hîp nhÞp nhµng gi÷a nh÷ng ng­êi lao ®éng thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc kh¸c nhau nh­ng ®Òu nh»m hoµn thµnh mét c«ng viÖc thèng nhÊt. Tr­íc khi thi c«ng c¸c c«ng tr×nh, XÝ nghiÖp lËp ra mét ban qu¶n lÝ th«ng th­êng gåm cã : 1 chñ nhiÖm c«ng tr×nh, 1 kü s­, 1 kÕ to¸n ®éi, 1 ng­êi ch¹y vËt t­, 1 b¶o vÖ, 1 ®iÖn m¸y. sau ®ã tiÕn hµnh ph©n c«ng, bè trÝ c«ng viÖc cho c¸c tæ nhãm chuyªn m«n thùc hiÖn c«ng viÖc theo tr×nh tù thi c«ng. C«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ®­îc chia lµm hai lo¹i : c«ng nh©n chÝnh vµ c«ng nh©n phô. C«ng nh©n chÝnh lµ c«ng nh©n kü thuËt, c«ng nh©n phô chñ yÕu lµ lao ®éng phæ th«ng th­êng lµ lao ®éng ®Þa ph­¬ng. ViÖc bè trÝ cÊp bËc cña c«ng nh©n phï hîp víi cÊp bËc c«ng viÖc. ViÖc bè trÝ lao ®éng chñ yÕu dùa vµo tay nghÒ cã thÓ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng l·ng phÝ lao ®éng, kh«ng sö dông hÕt kü n¨ng cña c«ng nh©n giái ; g©y nªn t×nh tr¹ng ch¸n n¶n, lµm viÖc kh«ng nhiÖt t×nh trong tËp thÓ lao ®éng, ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng c«ng tr×nh. c. Tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc: Tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc lµ cung cÊp cho n¬i lµm viÖc c¸c lo¹i vËt chÊt; ph­¬ng tiÖn vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó tiÕn hµnh qu¸ tr×nh lao ®éng. §©y lµ kh©u ®Çu tiªn, quan träng vµ diÔn ra trong suèt qu¸ tr×nh lµm viÖc. Víi mçi mét c«ng tr×nh cã n¬i lµm viÖc kh¸c nhau vµ yªu cÇu ph¶i ®­îc tæ chøc phôc vô sao cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tõng n¬i, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc; gi¶m thêi gian hao phÝ lao ®éng, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng . ViÖc tæ chøc phôc vô g¾n liÒn víi viÖc thi c«ng c¸c c«ng tr×nh. Tr­íc khi tiÕn hµnh thi c«ng, XÝ nghiÖp lËp kÕ ho¹ch bè trÝ mÆt b»ng phï hîp t¹o n¬i lµm viÖc còng nh­ sinh ho¹t tèt nhÊt cho c«ng nh©n. TiÕp ®Õn, XÝ nghiÖp tiÕn hµnh trang bÞ c¸c m¸y mãc, bè trÝ vµo vÞ trÝ thÝch hîp ®Ó phôc vô thi c«ng. Tr­íc khi tiÕn hµnh thi c«ng, c¸c ®¬n vÞ víi néi dung, yªu cÇu cô thÓ ®Õn tõng tæ nhãm c«ng nh©n vÒ c«ng viÖc ph¶i lµm; khèi l­îng c«ng viÖc; yªu cÇu kü thuËt, mü thuËt cña c«ng viÖc; tiÕn ®é thi c«ng, c¸c lo¹i trang thiÕt bÞ m¸y mãc ®­îc phÐp thi sö dông. Trong qu¸ tr×nh thi c«ng, XÝ nghiÖp bè trÝ mét bé phËn vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu phôc vô cho viÖc thi c«ng, vËn chuyÓn ®Õn tËn ch©n c«ng tr×nh, ®óng ngµy nhu cÇu, kh«ng ®Ó ng­êi lao ®éng ph¶i chê ®îi, ®¶m b¶o tiÕn ®é s¶n xuÊt, tinh thÇn h¨ng say lao ®éng, c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ còng ®­îc ®¶m b¶o s½n sµng ho¹t ®éng. sè l­îng vµ chñng lo¹i c¸c ph­¬ng tiÖn ®Òu ®­îc bµn giao râ rµng, cô thÓ ®Õn tõng n¬i lµm viÖc, tæ chøc s¶n xuÊt, sö dông trang thiÕt bÞ cã tr×nh tù nguyªn t¾c. C¸c ®iÒu kiÖn kh¸c vÒ lao ®éng nh­ ¸nh s¸ng, tiÕng ån do ®Æc thï cña ngµnh x©y dùng nªn còng ®­îc chó ý ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho ng­êi lao ®éng. ë XÝ nghiÖp, vÊn ®Ò b¶o vÖ c«ng tr­êng thi c«ng ®­îc chó ý s¸t sao, thùc hiÖn tèt, tr¸nh ®­îc thÊt tho¸t nguyªn vËt liÖu; chèng ®­îc c¸c t¸c ®éng xÊu tõ bªn ngoµi g©y tæn h¹i ®Õn c«ng tr×nh. Tuy nhiªn, viÖc tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc ë XÝ nghiÖp hiÖn nay vÉn cßn mét sè thiÕu sãt ch­a thùc sù khoa häc. d. C«ng t¸c kiÓm tra nghiÖm thu s¶n phÈm: KiÓm tra, nghiÖm thu s¶n phÈm lµ c¬ së ®Ó tiÕn hµnh tr¶ l­¬ng mét c¸ch chÝnh x¸c vµ ®¶m b¶o an toµn, bÒn v÷ng kü thuËt, mü thuËt, chÊt l­îng c«ng tr×nh; ng¨n chÆn viÖc sö dông l·ng phÝ vËt t­, sö dông m¸y mãc, thiÕt bÞ kh«ng hiÖu qu¶. ViÖc kiÓm tra, nghiÖm thu s¶n phÈm ®­îc diÔn ra th­êng xuyªn liªn tôc bëi ®éi ngò gi¸m s¸t thi c«ng cña XÝ nghiÖp cïng ®¹i diÖn bªn A ( theo ®Þnh kú). C«ng viÖc nµy ®ßi hái c¸n bé chuyªn m«n ph¶i cã tr×nh ®é cao, cã c¸c ph­¬ng tiÖn m¸y mãc tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i ®Ó ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c khi nghiÖm thu. Hµng th¸ng, quý, n¨m dùa vµo kÕt qu¶ nµy ®Ó b×nh xÐt tr¶ l­¬ng, th­ëng. HiÖn nay, ®éi ngò lµm c«ng t¸c kiÓm tra, nghiÖm thu s¶n phÈm ë XÝ nghiÖp ch­a ®­îc chó ý ®óng møc, c¸c c¸n bé ®¸nh gi¸ chÊt l­îng c«ng tr×nh, khèi l­îng, chÊt l­îng nguyªn vËt liÖu sö dông chñ yÕu dùa vµo trùc quan. Do ®ã tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n ch­a thùc sù ph¶n ¸nh ®óng hiÖu qu¶ lµm viÖc cña hä, nhÊt lµ ®èi víi c«ng nh©n cã s¶n phÈm kh«ng ®¹t yªu cÇu. 3. C¸ch tr¶ l­¬ng: 3.1 Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp: H×nh thøc nµy ¸p dông cho bé phËn qu¶n lÝ cña c«ng tr­êng gåm: Chñ nhiÖm c«ng tr×nh, kÕ to¸n ®éi, b¶o vÖ… S¶n phÈm cña XÝ nghiÖp lµ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng, do ®ã thêi gian t¹o ra s¶n phÈm kÐo dµi, tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng phô thuéc vµo gi¸ trÞ cña c«ng tr×nh. Hµng th¸ng c¨n cø vµo møc ®é hoµn thµnh, gi¸ trÞ s¶n l­îng vµ nhiÖm vô ®­îc giao cña mçi ng­êi, hÖ sè l­¬ng, ngµy c«ng, Chñ nhiÖm c«ng tr×nh lËp tê tr×nh ®Ò nghÞ tr¶ l­¬ng cho bé phËn gi¸n tiÕp t¹i c«ng tr­êng ®Ó XÝ nghiÖp duyÖt lµm c¨n cø tr¶ l­¬ng cho mçi ng­êi. * C«ng thøc tÝnh: a. X¸c ®Þnh quü l­¬ng thùc tÕ cña c¸n bé qu¶n lý c«ng tr­êng: Vl®ql = Vcn x k Vcn : Quü l­¬ng tr¶ cho c«ng nh©n. k : hÖ sè quy ®æi, ®­îc tÝnh nh­ sau: QLl®ql k = —————— QLcn Trong ®ã : + QLl®ql = Lmin x hi + QLcn = Lmin x hj QLl®ql : quü l­¬ng cÊp bËc cña lao ®éng qu¶n lý trùc tiÕp. QLcn: quü l­¬ng cÊp bËc cña c«ng nh©n c«ng tr×nh. n: sè lao ®éng qu¶n lý ®éi. Lmin : tiÒn l­¬ng tèi thiÓu do nhµ n­íc quy ®Þnh. hi : hÖ sè l­¬ng cÊp bËc cña ng­êi thø i. m: sè c«ng nh©n trong ®éi. b. X¸c ®Þnh ®¬n gi¸ ngµy c«ng: Vl®ql §gi = —————— x ( hi + pi ) 22 x ( hi + pi ) Trong ®ã: pi: hÖ sè phô cÊp tr¸ch nhiÖm cña lao ®éng qu¶n lý thø i. c. TiÒn l­¬ng s¶n phÈm hµng th¸ng cña lao ®éng qu¶n lý lµ: Lcbql i = §gi x Ni Ni : sè ngµy c«ng thùc tÕ trong th¸ng cña ng­êi thø i. d. TiÒn l­¬ng chøc danh cña bé phËn gi¸n tiÕp : L cdi = Lmin x Hcdi e. Tæng tiÒn l­¬ng cña bé phËn gi¸n tiÕp: L GT = Lcbql i + L cdi BiÓu ( 8) : B¶ng chÊm c«ng c¸n bé c«ng tr×nh ( §N- QN ) th¸ng 11/02. Tt Hä vµ tªn Ngµy trong th¸ng Sè c«ng h­ëng l­¬ng s¶n phÈm 1 2 … 30 31 1 NguyÔn Quèc Hïng x x … x x 26 2 Bïi §øc Quúnh x x … x x 26 3 Ph¹m Ngäc H¶o x x … x x 26 4 Huúnh Kim TrÇm x x … x x 26 5 NguyÔn ThÞ Thanh HuyÒn x x … x x 26 6 Tr­¬ng ThÞ ¸nh Quyªn x x … x x 26 7 NguyÔn H÷u Vinh x x … x x 26 8 Vi Hång Vinh x x … x x 30 9 Bïi ThiÖn S¬n x x … x x 30 10 NguyÔn V¨n H¶i x x … x x 30 Nguån : sæ l­¬ng th¸ng 11/2002 cña doanh nghiÖp BiÓu (9): B¶ng tÝnh l­¬ng s¶n phÈm th¸ng 07/ 2002 CT: §N-QN Hä vµ tªn HÖ sè Phô cÊp §¬n gi¸ ( ®ång) Ngµy c«ng TiÒn l­¬ng ( ®ång) NguyÔn quèc Hïng 1.82 0.35 32.514 26 845.375 Huúnh kim TrÇm 2.26 0.2 36.860 26 958.376 Bïi ®øc Quúnh 2.55 0.2 41.206 26 1.071.356 Ph¹m ngäc H¶o 2.74 0.2 44.053 26 1.145.377 NguyÔn thÞ Thanh HuyÒn 1.78 0.2 29.668 26 771.376 Bïi thiÖn S¬n 1.67 0.2 25.023 30 750.698 Vi hång Vinh 2.33 0.2 37.909 30 1.137.286 NguyÔn h÷u Vinh 1.67 0.2 25.023 30 750.698 NguyÔn v¨n H¶i 1.67 0.2 25.023 30 750.698 Tæng 15.15 1.95 5.636.833 Nguån : sæ l­¬ng c¸n bé qu¶n lý c«ng tr×nh §N-QN BiÓu (10): B¶ng thanh to¸n l­¬ng chøc danh c¸n bé qu¶n lý CT: §N -QN th¸ng 11/02. ®¬n vÞ: ®ång Hä vµ tªn HÖ sè chøc danh Phô cÊp chøc danh TiÒn l­¬ng chøc danh NguyÔn quèc Hïng 5.91 0.35 1.314.600 Huúnh kim TrÇm 3.16 0.2 705.600 Bïi ®øc Quúnh 3.22 0.2 718.200 Ph¹m ngäc H¶o 4.24 0.2 942.400 NguyÔn ThÞ Thanh HuyÒn 3.16 0.2 705.600 Bïi thiÖn S¬n 2.16 0.2 495.600 Vi hång Vinh 2.16 0.2 495.600 NguyÔn H÷u Vinh 2.16 0.2 495.600 NguyÔn V¨n H¶i 2.16 0.2 495.600 Tæng 31.47 1.95 7.018.200 Nguån : sæ l­¬ng c¸n bé qu¶n lý c«ng tr×nh §N-QN BiÓu (11): B¶ng thanh to¸n l­¬ng th¸ng 11/02 CT: §N- QN Hä vµ tªn Ngµy c«ng TiÒn l­¬ng s¶n phÈm TiÒn l­¬ng chøc danh Tæng l­¬ng NguyÔn quèc Hïng 26 845.375 1.314.600 2.159.975 Huúnh kim TrÇm 26 958.376 705.600 959.082 Bïi ®øc Quúnh 26 1.071.356 718.200 1.789.556 Ph¹m ngäc H¶o 26 1.145.377 942.400 2.087.777 NguyÔn ThÞ Thanh HuyÒn 26 771.376 705.600 1.476.976 Bïi thiÖn S¬n 30 750.698 495.600 1.246.298 Vi hång Vinh 30 1.137.286 495.600 1.632.888 NguyÔn H÷u Vinh 30 750.698 495.600 1.246.298 NguyÔn V¨n H¶i 30 750.698 495.600 1.246.298 Tæng 5.636.833 7.018.200 12.655.033 Nguån : sæ l­¬ng c¸n bé qu¶n lý c«ng tr×nh §N-QN VÝ dô: Trong th¸ng 07/2002 - ®éi x©y dùng c«ng tr­êng §N-QN tiÕn hµnh nghiÖm thu c«ng tr×nh. C¨n cø vµo ®¬n gi¸ giao kho¸n vµ khèi l­îng c«ng viÖc hoµn thµnh, kÕ to¸n ®éi tÝnh ra sè tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt lµ:22.038.750 ®ång. Tæng quü l­¬ng cÊp bËc cña c«ng nh©n lµ: 14.040.000 ®ång. Tæng quü l­¬ng cÊp bËc cña lao ®éng qu¶n lý lµ: 3.591.000 ®ång Khi ®ã hÖ sè quy ®æi ®­îc tÝnh nh­ sau: 3.591.000 k = —————— = 0.26 14040.000 Quü l­¬ng s¶n phÈm thùc tÕ trong th¸ng cña c¸n bé qu¶n lý ®éi lµ: Vl®ql = 22.038.750 x 0.26 = 5.636.833 ( ®ång) ChÞ NguyÔn ThÞ Thanh HuyÒn cã : + hÖ sè l­¬ng cÊp bËc: 1.78 + phô cÊp : 0.2 + ngµy c«ng : 26 ngµy 5.636.833 Lcbql = —————— x (1.98 + 0.2 ) x 26 26 x 17.1 = 771.376 (®ång ) * TiÒn l­¬ng chøc danh: L cd = 210 x ( 3.16 + 0.2 ) = 705.600 ( ®ång ) * Tæng l­¬ng thùc lÜnh cña chÞ HuyÒn trong th¸ng lµ: = 771.376 + 705.600 = 1.476.976 ( ®ång) 3.2 Tr¶ l­¬ng s¶n phÈm kho¸n: H×nh thøc nµy ¸p dông cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt cña XÝ nghiÖp bao gåm c«ng nh©n kü thuËt vµ lao ®éng phæ th«ng. Khi tiÕn hµnh thi c«ng c¸c c«ng tr×nh, c¨n cø vµo nhu cÇu c«ng nh©n cña c«ng tr×nh vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng cña tæ, ®¹i diÖn cña XÝ nghiÖp t¹i c«ng tr­êng lµ Chñ nhiÖm c«ng tr×nh thùc hiÖn ký hîp ®ång giao viÖc víi bªn tæ thî vÒ khèi l­îng c«ng viÖc, gi¸ trÞ hîp ®ång, ®¬n gi¸ nh©n c«ng vµ tiÒn l­¬ng thùc hiÖn. TiÒn l­¬ng hµng th¸ng tr¶ cho c«ng nh©n dùa vµo møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc ®¶m nhËn, ®¬n gi¸ ngµy c«ng kho¸n, ngµy c«ng thùc hiÖn cña mçi ng­êi: * C«ng thøc: Lk i = §Gn c x Ni x Hi Trong ®ã: + Lk i : l­¬ng th¸ng cña c«ng nh©n i. + §Gn c : ®¬n gi¸ ngµy c«ng ¸p dông chung cho c¶ c«ng tr×nh, kh¸c nhau víi mçi c«ng tr×nh kh¸c nhau; x¸c ®Þnh trong c«ng t¸c ®Þnh møc lao ®éng. + Ni : sè ngµy c«ng thùc tÕ cña ng­êi laon ®éng, c¨n cø vµo b¶ng chÊm c«ng hµng th¸ng. Hi : møc l­¬ng; phô thuéc vµo møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc ®¶m nhËn vµ ®­îc sù tho¶ thuËn cña ng­êi lao ®éng. BiÓu (12) : B¶ng khèi l­îng c«ng viÖc giao kho¸n. CT: NAn- DMC Tæ nÒ - Tæ tr­ëng : Bïi ViÖt C­êng §¬n vÞ : ®ång TT NDCV §¬n vÞ Khèi l­îng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn 1 Th¸o dì m¸i ngãi cao M2 307.000 4000 1.228.000 2 Th¸o giì kÕt cÊu xµ gå M3 19.000 35.000 665.000 ... .... ... ... ... ... 51 L¾p vµ chÌn tÊm ®¨n C¸i 221.000 3.500 773.500 Tæng 110.527.262 Nguån: Hîp ®ång giao viÖc sè 01/01/2002 BiÓu(13): B¶ng chÊm c«ng - tæ nÒ - CT NAn - DMC TT Hä vµ Tªn Chøc danh Ngµy trong th¸ng Sè c«ng 1 2 .... 29 30 1 Bïi ViÖt C­êng TT x x ... x x 30 2 Lª H¶i Träng TP x x ... x X 30 3 Lª V¨n HiÒn CN x x ... x x 30 .... ... ... ... ... ... ... ... ... 17 T¹ Minh Hoµng CN x x ... x x 28 Nguån : sæ l­¬ng CT : NAn - DMC BiÓu (14): b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng th¸ng 07/02 CT: NAn- DMC Tæ nÒ- tæ tr­ëng Bïi ViÖt C­êng TT Hä Vµ Tªn Møc l­¬ng L­¬ng s¶n phÈm TiÒn l­¬ng Ngµy c«ng §¬n gi¸ 1 Bïi ViÖt C­êng 1.3 30 30.000 1.170.000 2 Lª H¶i Träng 1.2 30 30.000 1.080.000 3 Lª V¨n HiÒn 1.1 30 30.000 990.000 .... ... ... ... ... ... 17 T¹ Minh Hoµng 0.9 28 30.000 756.000 Tæng céng 16.116.000 Nguån : sæ l­¬ng CT : NAn - DMC VÝ dô: Anh Bïi ViÖt C­êng: (Tæ tr­ëng). + Møc l­¬ng : 1.3 + Ngµy c«ng thùc hiÖn trong th¸ng: 30 c«ng. + §¬n gi¸ ngµy c«ng ¸p dông chung cho c¶ tæ: 30.000 ®ång. TiÒn l­¬ng kho¸n s¶n phÈm trong th¸ng cña anh C­êng lµ: Lk = 30.000 x 30 x 1.3 = 1.170.000 ( ®ång ) Toµn bé phÇn viÖc, theo hîp ®ång giao kho¸n, ®­îc thùc hiÖn trong 7 th¸ng. Ta cã b¶ng tæng hîp tiÒn l­¬ng cña tæ nh­ sau: BiÓu (15) : b¶ng tæng hîp tiÒn l­¬ng. Tæ nÒ - CT: NAn -DMc ( Tõ 10/01/02 ®Õn 30/07/02 ) §¬n vÞ: ®ång Thêi gian Sè c«ng quy ®æi Chi phÝ nh©n c«ng 10/01- 31/01 396 11.880.000 01/02 - 28/02 504 15.120.000 01/03 - 31/03 558 16.740.000 01/04 - 30/04 540 16.200.000 01/05 - 31/05 558 16.740.000 01/06 - 30/06 540 16.200.000 01/07 - 30/07 537.2 16.116.000 Tæng 3633.2 108.996.000 Qua b¶ng trªn ta thÊy: cè sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ giao kho¸n víi thùc tÕ chi phÝ thi c«ng. Sè chªnh lÖch lµ: 110.527.262 - 108.996.000 = 1.531.262 (®ång) Sè tiÒn chªnh lÖch nµy tÝnh vµo quü tiÒn th­ëng cuèi n¨m. 3.3 NhËn xÐt: * ¦u ®iÓm: H×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy g¾n kÕt qu¶ lao ®éng cña ng­êi lao ®éng víi tiÒn l­¬ng mµ hä nhËn ®­îc th«ng qua møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc ®¶m nhËn, vµ sè ngµy c«ng thùc tÕ cña mçi ng­êi. Thóc ®Èy ng­êi c«ng nh©n lao ®éng ®Çy ®ñ ®Ó cã møc l­¬ng cao. Møc l­¬ng cña ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc cã sù tho¶ thu©n cña ng­êi lao ®éng nªn t¹o tinh thÇn lµm viÖc tho¶i m¸i, tÝch cùc, n¨ng suÊt lao ®éng ®­îc n©ng cao. * Nh­îc ®iÓm: L­¬ng cña ng­êi lao ®éng vÉn mang tÝnh chÊt b×nh qu©n. dï cã sù kh¸c biÖt gi÷a møc l­¬ng cña mçi ng­êi vµ cã sù tho¶ thuËn cña ng­êi lao ®éng nh­ng viÖc ®iÒu chØnh møc l­¬ng cßn mang tÝnh chñ quan, tr×nh ®é tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng thÓ hiÖn h¹n chÕ trong c¸ch tr¶ l­¬ng. C¸ch tr¶ l­¬ng vÉn xÕt nhiÒu tíi yÕu tè hao phÝ thêi gian. HiÖu qu¶ c«ng viÖc cña ng­êi lao ®éng ch­a g¾n chÆt víi tiÒn l­¬ng mµ hä nhËn ®­îc nªn dÔ x¶y ra t×nh tr¹ng lµm viÖc dùa dÉm, thiÕu nhiÖt t×nh trong tËp thÓ lao ®éng. V× vËy, c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t thi c«ng cÇng ph¶i ®­îc ®Ò cao. ViÖc theo dâi ngµy c«ng lµm viÖc ch­a s¸t thùc. Khi kh«ng cã ng­êi qu¶n lÝ quan s¸t cã c«ng nh©n lµm viÖc cßn l¬i lµ, ch­a ®óng víi tr¸ch nhiÖm, g©y l·ng phÝ nh©n lùc ¶nh h­ëng ®Õn chi phÝ tiÒn l­¬ng vµ chÊt l­îng c«ng tr×nh. C. HiÖu qu¶ vµ nh÷ng tån t¹i cña viÖc ¸p dông c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng ë XÝ nghiÖp x©y dùng sè 2: Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, XÝ nghiÖp x©y dùng sè 2 lu«n lµm ¨n cã l·i, lîi nhuËn n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc, XÝ nghiÖp ngµy cµng cã chç ®øng trªn thÞ tr­êng c¹nh tranh, quy m« ho¹t ®éng ngµy cµng më réng, thu nhËp b×nh qu©n 1.200.000/ ng­êi/ th¸ng ( n¨m 2002), ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn ®­îc c¶i thiÖn, t¹o cho ng­êi lao ®éng sù yªn t©m c«ng t¸c vµ cèng hiÕn cho XÝ nghiÖp. Cã ®­îc kÕt qu¶ ®ã lµ nhê vµo sù cè g¾ng nç lùc cña toµn bé c¸n bé c«ng nh©n viªn cña XÝ nghiÖp. Trong ®ã mét phÇn quan träng lµ nhê vµo viÖc ¸p dông ®óng ®¾n c¸c h×nh thøc tiÒn l­¬ng, phï hîp víi tõng ®èi t­îng vµ ®Æc ®iÓm ngµnh nghÒ s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp. T¹o cho tiÒn l­¬ng ph¸t huy ®­îc vai trß cña m×nh. ViÖc tr¶ l­¬ng theo thêi gian ®èi víi c¸n bé qu¶n lÝ c¸c phßng ban g¾n víi chøc danh c«ng viÖc, tr×nh ®é chuyªn m«n vµ thêi gian lµm viÖc cña c¸n bé c«ng nh©n viªn víi tiÒn l­¬ng mµ hä nhËn ®­îc, t¹o ®éng lùc ®Ó ng­êi lao ®éng lµm viÖc tÝch cùc, hoµn thµnh tèt c«ng viÖc. Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm khuyÕn khÝch ng­êi c«ng nh©n tÝch cùc lµm viÖc, ®¶m b¶o chÊt l­îng vµ tiÕn ®é thi c«ng. Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng thµnh qu¶ ®¹t ®­îc, c«ng t¸c tr¶ l­¬ng cña XÝ nghiÖp vÉn cßn tån t¹i nhiÒu vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt, ®ã lµ: 1. Tr¶ l­¬ng theo thêi gian: Chó träng nhiÒu ®Õn thêi gian lµm viÖc (ngµy c«ng), kh«ng xÐt ®Õn yÕu tè giê c«ng, g©y nªn sù l·ng phÝ. - TiÒn l­¬ng mang tÝnh b×nh qu©n. - TiÒn l­¬ng ch­a g¾n víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp. - HiÖu qu¶ lµm viÖc cña ng­êi lao ®éng ch­ag¾n víi tiÒn l­¬ng mµ hä nhËn ®­îc. - C«ng t¸c b×nh bÇu, xÕp lo¹i mang tÝnh chung chung. 2. TiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm: - C¸c møc ®­îc x©y dùng chñ yÕu b»ng ph­¬ng ph¸p thèng kª kinh nghiÖm vµ so s¸nh ®iÓn h×nh. Do vËy ®é chÝnh x¸c phô thuéc vµo kinh nghiÖm ­íc l­îng cña c¸n bé ®Þnh møc. - ViÖc ¸p dông ®¸nh gi¸ ngµy c«ng nh­ nhau cho c¸c c«ng viÖc kh¸c nhau ch­a ph¶n ¸nh ®óng hao phÝ søc lao ®éng cña tõng ng­êi. - Víi h×nh thøc tr¶ l­¬ng s¶n phÈm cho ®éi ngò gi¸n tiÕp : hÖ sè l­¬ng vµ ngµy c«ng kh«ng thÓ hiÖn chÝnh x¸c trong møc l­¬ng ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc. - Víi h×nh thøc tr¶ l­¬ng s¶n phÈm kho¸n: c¸ch tr¶ vÉn phô thuéc nhiÒu vµo yÕu tè hao phÝ thêi gian, tr×nh ®é tay nghÒ vµ hiÖu qu¶ lµm viÖc ch­a ®­îc thÓ hiÖn cã hiÖu qu¶. PhÇn III: Mét ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng t¹i XNXD Sè 2 XÝ NghiÖp X©y Dùng sè 2 ®©y lµ mét ®¬n vÞ ho¹t ®éng kinh tÕ cã hiÖu qu¶, lîi nhuËn cña XÝ NghiÖp ngµy mét t¨ng. Trong nh÷ng n¨m qua c«ng t¸c tr¶ l­¬ng t¹i XÝ NghiÖp ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong viÖc kÝch thÝch ng­êi lao ®éng vµ ®Èy m¹nh s¶n xuÊt kinh doanh. XÝ NghiÖp ®· ¸p dông c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng mét c¸ch hîp lý, linh ho¹t g¾n víi tõng lo¹i h×nh c«ng viÖc, ph¸t huy viÖc ph©n phèi vµ sö dông tiÒn l­¬ng thµnh ®ßn b¶y kinh tÕ, kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Bªn c¹nh ®ã vÉn tån t¹i mét sè vÊn ®Ò nh­ ®· ph©n tÝch trong phÇn tr­íc. Víi môc ®Ých lµ lµm thÕ nµo ®Ó hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng ë XÝ NghiÖp, ®Ó tiÒn l­¬ng thùc sù lµ ®ßn b¶y kinh tÕ m¹nh mÏ, em xin m¹nh d¹n ®ãng gãp mét sè biÖn ph¸p. Tr­íc hÕt, vÊn ®Ò x©y dùng vµ ph©n phèi quü tiÒn l­¬ng ë xÝ nghiÖp ph¶i qu¸n triÖt mét sã nguyªn t¾c sau: - Quy chÕ ph©n phèi quü tiÒn l­¬ng cña XÝ NghiÖp thùc hiÖn trªn c¬ së quy ®Þnh trong NghÞ ®Þnh 26/CP ngµy 23/5/1993 cña ChÝnh Phñ quy ®Þnh t¹m thêi chÕ ®é tiÒn l­¬ng míi; NghÞ ®Þnh 28/CP ngµy 28/3/1997 cña ChÝnh Phñ vÒ ®æi míi qu¶n lý tiÒn l­¬ng vµ thu nhËp trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc; C«ng v¨n sè 4320/L§TBXH-TL ngµy 29/12/1998 cña BL§TBXH h­íng dÉn x©y dùng quy chÕ tr¶ l­¬ng trong c¸c DNNN; Quy chÕ tr¶ l­¬ng cña C«ng ty chñ qu¶n vµ cña Tæng C«ng ty DÇu KhÝ ViÖt Nam. ViÖc thùc hiÖn c¸c nguyªn t¾c trªn chÝnh lµ t¹o mét c¬ së ph¸p lý cho nhµ n­íc qu¶n lý ®­îc tiÒn l­¬ng vµ thu nhËp ë mçi doanh nghiÖp. Tuy nhiªn ®Ó qu¶n lý vµ ®iÒu chØnh tiÒn l­¬ng cho phï hîp gi÷a c¸c doanh nghiÖp lµ vÊn ®Ò rÊt khã kh¨n, bëi mçi doanh nghiÖp lùa chän cho m×nh mét h×nh thøc tr¶ l­¬ng kh¸c nhau, nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái t×nh tr¹ng : NÕu 2 doanh nghiÖp cã tÝnh chÊt ho¹t ®éng kinh doanh vµ hiÖu qu¶ kinh doanh t­¬ng tù nhau nh­ng nÕu chän 2 h×nh thøc tr¶ l­¬ng kh¸c nhau th× thu nhËp cña ng­êi lao ®éng kh¸c nhau. - ViÖc tr¶ l­¬ng cho CBCNV cña XÝ NghiÖp thùc hiÖn theo nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng. TiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng phô thuéc vµo quü tiÒn l­¬ng theo møc ®é thùc hiÖn kÕ ho¹ch, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp vµ kÕt qu¶ lao ®éng cuèi cïng cña tõng ng­êi. - Toµn bé quü l­¬ng ®­îc ph©n phèi trùc tiÕp cho CNVC kh«ng ®­îc sö dông vµo môc ®Ých kh¸c, kh«ng ph©n phèi b×nh qu©n. - TiÒn l­¬ng hµng th¸ng cña CBCNVC ®­îc ghi vµo sæ l­¬ng cña c¬ quan theo quy ®Þnh t¹i th«ng t­ sè 15/L§TBXH-TT ngµy 10/04/1997 cña BL§TBXH. - HÖ sè l­¬ng cÊp bËc vµ phô cÊp chøc vô ®­îc tÝnh theo NghÞ ®Þnh 26/CP, hÖ sè chøc danh vµ phô cÊp chøc danh tÝnh theo quy ®Þnh cña C«ng Ty ThiÕt kÕ vµ X©y l¾p DÇu KhÝ. - §ãng BHXH vµ BHYT theo møc l­¬ng tèi thiÓu cña nhµ n­íc. - Tr¶ l­¬ng cho CNVC theo quy ®Þnh cña XN vµ cña C«ng ty chñ qu¶n. I. hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ l­¬ng theo thêi gian 1. Tæ chøc s¾p xÕp l¹i bé m¸y qu¶n lý TiÒn l­¬ng tr¶ theo thêi gian chØ thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng vµ qu¸n triÖt nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng khi viÖc ph©n c«ng lao ®éng vµ ®¸nh gi¸ c«ng viÖc mµ ng­êi lao ®éng hoµn thµnh ®­îc thùc hiÖn tèt. ViÖc tr¶ l­¬ng cho c¸n bé qu¶n lý dùa vµo l­¬ng cÊp bËc cña tõng ng­êi vµ ngµy c«ng thùc tÕ trong th¸ng cña ng­êi ®ã, phÇn tiÒn l­¬ng mÒm l¹i kh«ng c¨n cø vµo thêi gian lµm viÖc cña tõng ng­êi , thùc tÕ nµy ®· g©y nªn nhiÒu bÊt hîp lý, dÔ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ng­êi lao ®éng kh«ng sö dông hÕt thêi gian lµm viÖc trong ca, g©y l·ng phÝ thêi gian, l·ng phÝ nh©n lùc, dÉn ®Õn t¨ng chÝ phÝ tiÒn l­¬ng, t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong khi ®ã viÖc tr¶ l­¬ng l¹i ch­a g¾n liÒn víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp vµ chÊt l­îng c«ng viÖc cña tõng ng­êi. Trong tæ chøc, cã phßng ban viÖc ph©n c«ng c«ng viÖc cho tõng ng­êi ch­a hîp lý vµ kh«ng râ rµng. Cã ng­êi ph¶i ®¶m nhiÖm qu¸ nhiÒu c«ng viÖc trong khi ®ã cã nh÷ng ng­êi l¹i ®¶m nhiÖm Ýt c«ng viÖc thËm chÝ cã nhiÒu viÖc mang tÝnh chung chung, kh«ng cã ai chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh. ®©y lµ nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn viÖc ng­êi lao ®éng lµm viÖc víi hiÖu suÊt kh«ng cao, l·ng phÝ thêi gian lµm viÖc. Do vËy, ®Ó ph©n c«ng bè trÝ hîp lý c«ng viÖc cho tõng ng­êi vµ sö dông tèi ®a kh¶ n¨ng lµm viÖc, XÝ nghiÖp cÇn bè trÝ s¾p xÕp l¹i bé m¸y qu¶n lý cña m×nh sao cho gän nhÑ, ®óng ng­êi, ®óng viÖc, phï hîp víi kh¶ n¨ng lµm viÖc vµ cÊp bËc cña tõng ng­êi. TiÕn hµnh ph©n tÝch c«ng viÖc vµ giao viÖc cô thÓ dùa trªn b¶n ph©n tÝch c«ng viÖc. Hµng th¸ng cã kiÓm tra ®¸nh gia møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc còng nh­ sù cè g¾ng v­¬n lªn trong c«ng viÖc ®Ó lµm c¬ së tÝnh tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng. Trong qu¸ tr×nh c«ng t¸c ng­êi lao ®éng cÇn ph¶i ®­îc n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, do ®ã XÝ nghiÖp nªn cã chÝnh s¸nh ®­a ng­êi lao ®éng ®i ®µo t¹o c¸c líp ng¾n h¹n vµ dµi h¹n ®Ó n©ng cao tr×nh ®é, ®¸p øng yªu cÇu thay ®æi cña c«ng viÖc. 2. Hoµn thiÖn h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian 2.1 TiÒn l­¬ng cøng: Tr¶ l­¬ng theo c«ng viÖc ®­îc giao g¾n víi møc ®é phøc t¹p, tÝnh tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc ®ßi hái, møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc vµ sè ngµy c«ng thùc tÕ. C«ng thøc tÝnh nh­ sau: Vt Ti = ———— x ni hj (1) nj hj Trong ®ã: - i thuéc j . - Ti: TiÒn l­¬ng ng­êi thø i nhËn ®­îc. - ni: Ngµy c«ng thùc tÕ trong kú cña ng­êi thø i. - M: sè ng­êi cña bé phËn lµm l­¬ng thêi gian. - Vt: Quü tiÒn l­¬ng t­¬ng øng víi møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc cña bé phËn lµm l­¬ng thêi gian, ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: Vt = Vc - ( Vsp + Vk ) (2) Vc : Quü tiÒn l­¬ng tr¶ trùc tiÕp cho ng­êi lao ®éng. Vsp : Quü tiÒn l­¬ng cña bé phËn lµm l­¬ng s¶n phÈm. Vk : Quü tiÒn l­¬ng cña bé phËn lµm l­¬ng kho¸n. - hi : hÖ sè tiÒn l­¬ng cña ng­êi thø i øng víi c«ng viÖc ®­îc giao, møc ®é phøc t¹p, tÝnh tr¸ch nhiÖm c«ng viÖc ®ßi hái vµ møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc. d1i + d2i hi = ———— x k (3) d1 + d2 Trong ®ã: k : HÖ sè møc ®é hoµn thµnh, ®­îc chia lµm 3 møc: - Møc hoµng thµnh tèt: 1.2 - Møc hoµn thµnh:1.0 - Møc ch­a hoµn thµnh: 0.7 d1i : Sè ®iÓm møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc ng­êi thø i ®¶m nhËn. d2i : Sè ®iÓm tÝnh tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc ng­êi thø i ®¶m nhËn. Tæng sè ®iÓm cao nhÊt cña hai nhãm yÕu tè møc ®é phøc t¹p vµ tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc(d1i , d2i) lµ 100%, th× sè ®iÓm cña d1i cao nhÊt lµ 70 ®iÓm (chiÕm tû träng 70%) vµ d2i cao nhÊt lµ 30 ®iÓm (chiÕm tû träng 30%). C«ng viÖc ®ßi hái cÊp tr×nh ®é d1i d2i Tõ ®¹i häc trë lªn 45 -70 1 - 30 Cao ®¼ng vµ trung cÊp 20 - 40 1 - 18 S¬ cÊp 7 - 19 1 - 7 Kh«ng cÇn ®µo t¹o 1 - 6 1 - 2 - §èi víi d1i: c¨n cø vµo tÝnh t­ duy, chñ ®éng, s¸ng t¹o, møc ®é hîp t¸c vµ th©m niªn c«ng t¸c ®ßi hái, doanh nghiÖp ph©n chia tû träng ®iÓm trong khung theo cÊp ®é, lËp b¶ng ®iÓm vµ ®¸nh gi¸ cho ®iÓm cô thÓ. - §èi víi d2i : c¾n cø vµo tÝnh quan träng cña c«ng viÖc, tr¸ch nhiÖm cña qu¸ tr×nh thùc hiÖn, tr¸ch nhiÖm ®èi víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, víi tµi s¶n vµ tÝnh m¹ng con ng­êi… doanh nghiÖp ph©n chia tû träng ®iÓm trong khung theo cÊp tr×nh ®é, lËp b¶ng ®iÓm vµ ®¸nh gi¸ cho ®iÓm cô thÓ. ( d1 + d2 ) : Tæng sè ®iÓm møc ®é phøc t¹p vµ tÝnh tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc gi¶n ®¬n nhÊt trong XÝ nghiÖp. C¸c b­íc tiÕn hµnh x¸c ®Þnh hÖ sè tiÒn l­¬ng lµm c¬ së ®Ó tr¶ l­¬ng theo c«ng thøc nµy lµ: (1). Thèng kª chøc danh c«ng viÖc cña tÊt c¶ c¸c c¸n bé lµm l­¬ng thêi gian. (2). Ph©n nhãm c¸c chøc danh c«ng viÖc theo 4 cÊp tr×nh ®é: tõ ®¹i häc trë lªn; cao ®¼ng vµ trung cÊp; s¬ cÊp ; kh«ng cÇn ®µo t¹o. (3). X¸c ®Þnh khung gi·n c¸ch dïng ®Ó tr¶ l­¬ng gi÷a c«ng viÖc phøc t¹p nhÊt vµ ®¬n gi¶n nhÊt (gäi t¾t lµ béi sè tiÒn l­¬ng) Béi sè tiÒn l­¬ng cao nhÊt b»ng 2 lÇn hÖ sè tiÒn l­¬ng cña chøc danh c«ng viÖc phøc t¹p nhÊt ®­îc xÕp theo N§ 26/CP cña XÝ nghiÖp vµ sè thÊp nhÊt b»ng hÖ sè møc l­¬ng ®­îc xÕp theo N§ 26/CP. Trong khung béi sè tiÒn l­¬ng XÝ nghiÖp lùa chän béi sè tiÒn l­¬ng cho phï hîp. (4). Theo b¶ng tû träng ®iÓm, x©y dùng b¶ng ®iÓm cô thÓ ®Ó chÊm ®iÓm cho c¸c chøc danh c«ng viÖc cô thÓ theo c¸c cÊp tr×nh ®é. (5). ChÊm ®iÓm vµ x¸c ®Þnh hÖ sè l­¬ng cho tõng chøc danh c«ng viÖc theo c¸c cÊp tr×nh ®é. (6). ¸p dông c«ng thøc (1), (2) ,(3) ®Ó tÝnh l­¬ng cho tõng ng­êi. §Ó x¸c ®Þnh møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc: dïng ph­¬ng ph¸p chÊm ®iÓm ®Ó x¸c ®Þnh lao ®éng giái. XÝ nghiÖp nªn sö dông mét b¶ng tÝnh ®iÓm cô thÓ. B¶ng nµy ®­îc x©y dùng trªn c¬ së b¶ng ph©n tÝch c«ng viÖc. Trong ®ã c¸c c«ng viÖc mµ mçi ng­êi lao ®éng ph¶i hoµn thµnh ®­îc liÖt kª mét c¸ch cô thÓ, chi tiÕt kÓ c¶ nh÷ng c«ng viÖc míi ph¸t sinh trong th¸ng. B¶ng tÝnh ®iÓm do phßng tæ chøc hµnh chÝnh kÕt hîp víi c¸c phßng ban kh¸c tiÕn hµnh x©y dùng. Hµng th¸ng tr­ëng phßng lªn kÕ ho¹ch xem xÐt c¸c c«ng viÖc trong th¸ng cña nh©n viªn tõ ®ã tiÕn hµnh hiÖu chØnh bæ sung b¶ng ®iÓm cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. * ¦u ®iÓm: Víi h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy thu nhËp mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc kh«ng nh÷ng g¾n víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp mµ cßn g¾n víi kÕt qu¶ lao ®éng cña tõng ng­êi. Theo c¸ch nµy, tiÒn l­¬ng mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc ph¶n ¸nh ®óng hao phÝ søc lao ®éng mµ hä bá ra, ®Æc biÖt nã ph¶n ¸nh sù nç lùc v­¬n lªn trong c«ng viÖc cña ng­êi lao ®éng. Do ®ã, khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng tÝch cùc lµm viÖc ®Ó hoµn thµnh suÊt s¾c phÇn viÖc cña m×nh, n©ng cao tr¸ch nhiÖm, g¾n bã víi XÝ nghiÖp. * Nh­îc ®iÓm: ViÖc x©y dùng c¸c b¶ng ®iÓm ®Ó tÝnh ®iÓm cho tõng ng­êi ®ßi hái tèn kÐm nhiÒu thêi gian, tiÒn b¹c. ViÖc ®¸nh gi¸ vµ cho ®iÓm ng­êi lao ®éng ®ßi hái kinh nghiÖm còng nh­ tr×nh ®é cña ng­êi ®¸nh gi¸. Phô thuéc rÊt nhiÒu vµo quan ®iÓm, nhËn thøc vai trß cña ng­êi lao ®éng vµ vai trß cña tiÒn l­¬ng trong XÝ nghiÖp. 2.2 L­¬ng chøc danh: PhÇn l­¬ng chøc danh cña XÝ nghiÖp cao h¬n rÊt nhiÒu so víi tiÒn l­¬ng theo cÊp bËc cña ng­êi lao ®éng, chÝnh phÇn tiÒn l­¬ng nµy lµ ®éng lùc thóc ®Èy ng­êi lao ®éng lµm viÖc. Tuy nhiªn, c¸ch tÝnh l­¬ng nµy l¹i kh«ng phô thuéc vµo ngµy c«ng lao ®éng thùc tÕ, kh«ng thÓ hiÖn hiÖu qu¶ lao ®éng cña ng­êi lao ®éng. Cã thÓ tÝnh phÇn l­¬ng nµy nh­ sau: Hsèi x Lmin Lcd = ———— x Ni hi Trong ®ã : Lcd : tiÒn l­¬ng chøc danh cña ng­êi lao ®éng h­ëng l­¬ng chøc danh trong XÝ nghiÖp. Hsèi : hÖ sè l­¬ng chøc danh Lmin :tiÒn l­¬ng tèi thiÓu do nhµ n­íc quy ®Þnh. (Tõ 01/01/03 lµ 290.000 ®ång) Ni : sè ngµy c«ng thùc tÕ cña ng­êi lao ®éng thø i trong th¸ng Hi : sè ngµy lµm viÖc ¸p dông trong th¸ng ë XÝ nghiÖp ( hiÖn t¹i lµ 22 ngµy) C¸ch tÝnh Ni : tÝnh theo sè giê c«ng thùc tÕ lµm viÖc trong ngµy - dùa vµo b¶ng ph©n tÝch c«ng viÖc. * Tæng tiÒn l­¬ng ng­êi lao ®éng lµm l­¬ng thêi gian ®­îc h­ëng trong th¸ng lµ: TL = Lcøng + Lcd C¸c chÕ ®é kh¸c ¸p dông nh­ hiÖn nay. II. hoµn thiÖn h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm . 1. Hoµn thiÖn h×nh thøc tr¶ l­¬ng s¶n phÈm gi¸n tiÕp: H×nh thøc tr¶ l­¬ng s¶n phÈm gi¸n tiÕp hiÖn nay ë XÝ NghiÖp t­¬ng ®èi hoµn chØnh chØ cã phÇn x¸c ®Þnh hÖ sè cÊp bËc vµ chøc danh c«ng viÖc ®¶m nhËn lµ ch­a phï hîp. XÝ nghiÖp cÇn s¾p xÕp l¹i hoÆc cö ®i häc ë c¸c líp bêi d­ìng ng¾n h¹n ®Ó n©ng cao tr×nh ®é cho bé phËn nµy. VÝ dô: HÖ sè cÊp bËc cña CNCT nªn cao h¬n kÕ to¸n ®éi vµ b¶o vÖ 2. Hoµn thiÖn h×nh thøc tr¶ l­¬ng s¶n phÈm kho¸n: 2.1. Hoµn thiÖn c¸c ®iÒu kiÖn tr¶ l­¬ng s¶n phÈm kho¸n a. Hoµn thiÖn hÖ thèng ®Þnh møc: §Þnh møc lao ®éng tiªn tiÕn - ¸p dông trong s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý kinh tÕ khoa häc, ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®ång thêi còng lµ biÖn ph¸p qu¶n lý lao ®éng khoa häc, ®¶m b¶o tÝnh chÆt chÏ. §Þnh møc lao ®éng lµ c¬ së quan träng ®Ó tÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. Tr¶ l­¬ng cã g¾n ®­îc víi kÕt qu¶ lao ®éng cña tõng ng­êi hay kh«ng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo kh©u ®Þnh møc cho tõng c«ng viÖc. §Æc biÖt ®èi víi ngµnh x©y dùng, c«ng t¸c ®Þnh møc ®­îc thùc hiÖn tèt sÏ gãp phÇn x©y dùng ®¬n gi¸ kho¸n ®­îc chÝnh x¸c, lµm c¬ së ®Ó giao ®¬n gi¸ kho¸n c¸c c«ng tr×nh víi møc tiÒn c«ng hîp lý. §èi víi XÝ nghiÖp X©y dùng sè 2, c«ng t¸c ®Þnh møc ®­îc chó ý thùc hiÖn vµ biÕn ®æi phï hîp víi tõng c«ng tr×nh. Tuy nhiªn, ®Þnh møc ë XÝ nghiÖp ®­îc x©y dùng chñ yÕu dùa vµo kinh nghiÖm. Do vËy, ®Ó cã ®­îc hÖ thèng ®Þnh møc tiªn tiÕn XÝ nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p sau: - Tæ chøc hîp lý héi ®ång ®Þnh møc, kÕt hîp víi c¸c c¸n bé thuéc c¸c phßng ban kh¸c ®Ó lµm viÖc b¶o ®¶m tÝnh chÝnh x¸c, kÕt hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn thùc tÕ ®Ó x©y dùng møc, thÓ hiÖn tÝnh tiªn tiÕn vµ hiÖn thùc. - N©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cho c¸n bé ®Þnh møc b»ng c¸ch: + Më c¸c líp ng¾n h¹n ®Ó båi d­ìng vÒ nghiÖp vô chuyªn m«n. + Cö ®i häc ë c¸c líp thuéc c¸c tr­êng chÝnh quy. + T¹o ®iÒu kiÖn cho hä xuèng c¸c c¬ së ®Ó n¾m b¾t t×nh h×nhthùc tÕ vµ bæ sung thªm kiÕn thøc chuyªn m«n. + Th­êng xuyªn theo giâi cËp nhËt chÝnh s¸ch, chÕ ®é cã liªn quan ®Õn c«ng t¸c ®Þnh møc. Do c¸c møc ®­îc x©y dùng cã tÝnh kh«ng gian vµ thêi gian, chØ ®óng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh cho nªn cÇn ph¶i t¨ng c­êng c«ng t¸c ®iÒu tra, ®iÒu chØnh viÖc thùc hiÖn møc cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. Bëi v× kh«ng nh­ nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt kh¸c, ®Æc ®iÓm cña ngµnh x©y dùng lµ lµm viÖc ngoµi trêi, th­êng xuyªn chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè thêi tiÕt, vÞ trÝ ®Þa lý… ViÖc kiÓm tra rµ so¸t l¹i møc cã ý nghÜa rÊt quan träng v× chØ qua kh¶o s¸t thùc tÕ míi cã thÓ chØ ra mét c¸ch râ rµng, ®Çy ®ñ c¸c nguyªn nh©n lµm cho møc kh«ng cßn phï hîp víi thùc tÕ s¶n xuÊt, lµm c¬ së ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p cho viÖc x©y dùng møc cã c¨n cø khoa häc. Tuy nhiªn, ph­¬ng ph¸p nµy ®ßi hái tèn kÐm nhiÒu thêi gian, chi phÝ viÖc chuÈn bÞ c«ng phu, tèn kÐm - Trªn c¬ së c¸c tµi liÖu ®· cã, kÕt hîp víi c¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch b»ng c¸c h×nh thøc bÊm giê, chôp ¶nh… c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn thùc tÕ ®Ó hµng n¨m XÝ nghiÖp tæ chøc thi tay nghÒ, kiÓm tra bËc thî c«ng nh©n. §©y lµ nh÷ng c¨n cø kh¸ chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ cho viÖc xem xÐt l¹i nh÷ng ®Þnh møc tr­íc ®ã. Tuy nhiªn, ph­¬ng ph¸p nµy ®ßi hái tèn kÐm nhiÒu thêi gian, chi phÝ, viÖc chuÈn bÞ c«ng phu. b. Hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc, phôc vô vµ bè trÝ lao ®éng. * Tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc ®­îc thùc hiÖn tèt sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc cña c«ng nh©n, gi¶m ®­îc thêi gian hao phÝ gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ do ®ã tiÒn l­¬ng mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc còng t¨ng lªn. NhËn thøc ®­îc ®iÒu ®ã nªn c«ng t¸c tæ chøc vµ phôc vô n¬i lµm viÖc cña XÝ nghiÖp ®­îc thùc hiÖn kh¸ tèt. Tuy nhiªn vÉn cßn mét sè ®iÓm ®­îc thùc hiÖn ch­a tèt nh­ viÖc cung cÊp nguyªn vËt liÖu cßn chËm trÔ, kh«ng ®ång bé lµm cho qóa tr×nh s¶n xuÊt bÞ gi¸n ®o¹n. MÆc dï m¸y mãc thiÕt bÞ ®­îc lªn kÕ ho¹ch tõ tr­íc c¶ vÒ sè l­îng vµ chñng lo¹i nh­ng viÖc ®iÒu ®éng chóng ®Õn n¬i lµm viÖc l¹i thùc hiÖn kh«ng tèt. Tõ ®ã lµm cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng ®­îc liªn tôc, viÖc thi c«ng kh«ng thuËn lîi… §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn XÝ nghiÖp cÇn thùc hiÖn tèt nh÷ng ®iÓm sau: - Xem xÐt, nghiªn cøu kü l­ìngtÝnh chÊt, møc ®é vµ sù ®ßi hái cña tõng c«ng ®o¹n, tõ ®ã bè trÝ vµ phôc vô cho hîp lý. - §èi víi nguyªn vËt liÖu: C¨n cø vµo c¸c møc ®· ®­îc x©y dùng ®Ó tÝnh to¸n sè l­îng vµ chñng lo¹i cÇn thiÕt cho thi c«ng c«ng tr×nh, cung cÊp nguyªn vËt liÖu ph¶i c¨n cø vµo tiÕn ®é thi c«ng còng nh­ tr×nh ®é thi c«ng, tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng ø ®äng, b¶o ®¶m chÊt l­îng nguyªn vËt liÖu, tr¸nh thÊt tho¸t vµ nh÷ng l·ng phÝ kh«ng cÇn thiÕt. * VÒ c«ng t¸c bè trÝ lao ®éng: do c¸c tæ tù x¾p xÕp, th­êng ®­îc tiÕn hµnh theo kinh nghiÖm nªn s¶y ra t×nh tr¹ng mÊt c©n dèi vÒ tû lÖ gi÷a c«ng nh©n chÝnh vµ c«ng nh©n phô, bè trÝ kh«ng hîp lý gi÷a cÊp bËc c«ng nh©n víi cÊp bËc c«ng viÖc. Do vËy, cÇn c¨n cø vµo khèi l­îng c«ng viÖc cÇn thùc hiÖn, møc thùc hiÖn cña c«ng nh©n chÝnh vµ møc thùc hiÖn cña c«ng nh©n phô ®Ó x¸c ®Þnh tû lÖ cho hîp lý. c. Hoµn thiÖn c«ng t¸c kiÓm tra vµ nghiÖm thu s¶n phÈm: §Ó khuyÕn khÝch c«ng nh©n n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, b¶o ®¶m chÊt l­îng c«ng viÖc th× c«ng t¸c kiÓm tra vµ nghiÖm thu s¶n phÈm ph¶i ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch th­êng xuyªn vµ chÆt chÏ. §èi víi XÝ nghiÖp, c«ng t¸c kiÓm tra vµ nghiÖm thu s¶n phÈm ®­îc thùc hiÖn kh¸ tèt, tuy nhiªn ®Ó hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c nµy, cÇn thùc hiÖn th­êng xuyªn h¬n vµ chÆt chÏ h¬n, n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n vµ kinh nghiÖm cña c¸n bé lµm c«ng t¸c nµy. Trong qu¸ tr×nh kiÓm tra vµ nghiÖm thu s¶n phÈm cÇn cã c¸c h×nh thøc th­ëng ®èi víi c¸c c¸ nh©n, tæ ®éi hoµn thµnh suÊt s¾c c«ng viÖc víi chÊt l­îng cao. 2.2. Hoµn thiÖn h×nh thøc tr¶ l­¬ng kho¸n: Thùc hiÖn tr¶ l­¬ng theo ngµy c«ng thùc tÕ, hÖ sè tiÒn l­¬ng chÕ ®é vµ hÖ sè møc ®é ®ãng gãp lao ®éng. C«ng thøc tÝnh nh­ sau: Vsp Ti = ———— x ni ti hi ånj tj hj Trong ®ã: Ti : TiÒn l­¬ng cña ng­êi th­ i nhËn ®­îc. i : thuéc j . m : Sè l­îng lao ®«ng cña XÝ nghiÖp ¸p dông h×nh th¸c tr¶ l­¬ng nµy. ti : møc l­¬ng ngµy cña ng­êi thø i hi : HÖ sè tr¶ l­¬ng theo møc ®é ®ãng gãp ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc cña ng­êi thø i. HÖ sè hi ®­îc tÝnh nh­ sau: å §1i Hi = ———— å §2i Trong ®ã: J = 1,n (i thuéc J) å§1i : Tæng sè ®iÓm ®¸nh gi¸ møc ®é ®ãng gãp ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc cña ng­êi thø i theo chØ tiªu j . å§2i : Tæng sè ®iÓm ®¸nh gi¸ møc ®é ®ãng gãp ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc cña ng­êi thÊp nhÊt trong tËp thÓ theo chØ tiªu j . J : chØ tiªu ®¸nh gi¸ cho ®iÓm møc ®é ®ãng gãp ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc ( cã thÓ tõ 1, 2, 3….n chØ tiªu). ViÖc ®¸nh gi¸ møc ®é ®ãng gãp ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc cña ng­êi lao ®éng (hi) ph¶i ph¶n ¸nh ®­îc chÊt l­îng, sè l­îng lao ®éng thùc tÕ cña tõng ng­êi do tËp thÓ bµn b¹c quyÕt ®Þnh. ViÖc ®­a ra c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ b»ng ph­¬ng ph¸p cho ®iÓm tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña XÝ nghiÖp nh­ng ph¶i ®¶m b¶o thÓ hiÓn ®óng, chÝnh x¸c kÕt qu¶ lao ®éng cña ng­êi lao ®éng. X¸c ®Þnh ngµy c«ng thùc tÕ cña ng­êi lao ®éng dùa vµo b¶ng ph©n tÝch c«ng viÖc trong qu¸ tr×nh ®Þnh møc. §­îc tÝnh theo sè giê thùc tÕ sö dông ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc cña ng­êi lao ®éng. 3. C¸c ®iÒu kiÖn kh¸c: - Tæ chøc chØ d¹o s¶n xuÊt. - Kû luËt lao ®éng. - T¨ng c­¬ng gi¸o dôc t­ t­ëng, ý thøc cho ng­êi lao ®éng Môc lôc