Đề tài Nâng cao khả năng cạnh tranh của ngành thép nước ta trong qúa trình hội nhập khu vực và quốc tế

Lêi Më §ÇU Sau gÇn 17 n¨m ®æi míi, søc m¹nh tæng thÓ nãi chung vµ n¨ng lùc c¹nh tranh nãi riªng cña ViÖt Nam ®· ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ. Trong xu thÕ héi nhËp, toµn cÇu hãa ®ang diÔn ra ngµy cµng m¹nh mÏ, sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi n­íc ta ®ang ®øng tr­íc c¬ héi vµ th¸ch thøc míi, ®ßi hái ph¶i ®Èy nhanh h¬n n÷a tèc ®é t¨ng tr­ëng, ®i ®«i víi chÊt l­îng ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi, ®­¬ng ®Çu víi nhiÒu ¸p lùc c¹nh tranh gay g¾t trong tiÕn tr×nh héi nhËp. ThÐp lµ mét ngµnh C«ng nghiÖp ®ãng vai trß quan träng trong c«ng cuéc CNH-H§H, qu¸ ®é ®i lªn CNXH cña ViÖt Nam. Ngµnh ThÐp còng ®ang ®øng tr­íc nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh khi ViÖt Nam tham gia vµo tiÕn tr×nh héi nhËp. ChÝnh v× vËy, em ®· chän ®Ò tµi “N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh thÐp n­íc ta trong qóa tr×nh héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ” ®Ó nghiªn cøu vµ thùc hiÖn. Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn vµ danh môc tµi liÖu tham kh¶o, ®Ò tµi gåm 3 phÇn: PhÇn 1. Lý luËn chung vÒ ngµnh thÐp vµ søc c¹nh tranh cña ngµnh thÐp ViÖt Nam. PhÇn 2. Thùc tr¹ng c¹nh tranh cña ngµnh thÐp ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi. PhÇn 3. C¸c biÖn ph¸p ®Ó t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp thÐp ViÖt Nam. PhÇn 1. Lý luËn chung vÒ ngµnh thÐp vµ søc c¹nh tranh cña ngµnh thÐp ViÖt Nam. 1.1. Vai trß, vÞ trÝ cña ngµnh ThÐp trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Ngµnh thÐp lµ ngµnh C«ng nghiÖp nÆng c¬ së cña mçi quèc gia. NÒn C«ng nghiÖp gang thÐp m¹nh lµ sù ®¶m b¶o æn ®Þnh vµ ®i lªn cña nÒn kinh tÕ mét c¸ch chñ ®éng, v÷ng ch¾c. S¶n phÈm thÐp lµ vËt t­, nguyªn liÖu chñ yÕu, lµ “l­¬ng thùc” cña nhiÒu ngµnh kinh tÕ quan träng nh­ ngµnh c¬ khÝ, ngµnh x©y dùng; nã cã vai trß quyÕt ®Þnh tíi sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. §a sè c¸c n­íc thµnh c«ng vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Òu x¸c ®Þnh ngµnh thÐp lµ ngµnh kinh tÕ mòi nhän, hµng ®Çu vµ tËp trung ®Çu t­ cho nã ph¸t triÓn. Tr­íc nh÷ng n¨m 90, chØ cã c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc tham gia s¶n xuÊt thÐp nh­ C«ng ty Gµng thÐp Th¸i Nguyªn, C«ng ty Gang thÐp MiÒn Nam… nh­ng sau ®ã, khi chÝnh s¸ch ®æi míi cña §¶ng trong ph¸t triÓn kinh tÕ ra ®êi, ngµnh thÐp ®· kh«ng ngõng ph¸t triÓn, dÉn chøng ®ã lµ sù ra ®êi 5 liªn doanh c¸n thÐp, 2 c«ng ty c¸n thÐp 100% vèn n­íc ngoµi vµ sau n¨m 2000, ®· cã thªm hµng lo¹t c¸c c«ng ty s¶n xuÊt thÐp cña t­ nh©n, c¸c c«ng ty thÐp cæ phÇn vµ c¸c c«ng ty thÐp thuéc c¸c ®¬n vÞ kh¸c ngoµi bé C«ng nghiÖp, ®­a sè l­îng cña c¸c ®¬n vÞ lªn gÇn 50 ®¬n vÞ. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tèc ®é ph¸t triÓn x©y dùng ë ViÖt Nam ngµy mét gia t¨ng, thÞ tr­êng thÐp tõ ®ã còng ®­îc më réng. TÝnh b×nh qu©n, tèc ®é t¨ng tr­ëng ngµnh thÐp trong thêi k× 1991-2001 lµ 25% vµ vÒ c¬ b¶n ®· ®¸p øng ®­îc nhu cÇu thÐp x©y dùng ®Êt n­íc (®· 5 n¨m nay, gÇn nh­ kh«ng ph¶i nhËp khÈu thÐp thanh vµ thÐp cuèn cho x©y dùng). Theo thèng kª cña HiÖp héi thÐp ViÖt Nam, tÝnh tíi n¨m 2002, c«ng suÊt thiÕt kÕ cña tÊt c¶ doanh nghiÖp s¶n xuÊt thÐp ë ViÖt Nam ®· ®¹t trªn 4 triÖu tÊn/n¨m, nh­ng do nhu cÇu thÞ tr­êng vµ mét sè nhµ m¸y míi ®i vµo s¶n xuÊt ch­a ®¹t c«ng suÊt thiÕt kÕ…nªn s¶n l­îng thÐp c¸n cña n¨m 2002 chØ ®¹t 2,4 triÖu tÊn. MÆc dï cã nh÷ng sù ph¸t triÓn ®¸ng kÓ nh­ng nh×n tæng qu¸t, ngµnh thÐp ViÖt Nam ®ang ë ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp, chËm h¬n so víi c¸c n­íc trong khu vùc kho¶ng 10 n¨m. HiÖn t¹i ViÖt Nam chØ cã 3 dµn c¸n liªn tôc nhËp tõ NhËt B¶n vµ T©y ¢u cã tr×nh ®é t­¬ng ®èi cao cña 2 liªn doanh Vinakyoe vµ Vina-Pasco (VPS). Ngoµi ra, cßn cã h¬n 10 m¸ng c¸n thuéc lo¹i b¸n liªn tôc, thiÕt bÞ phÇn lín ®­îc s¶n xuÊt t¹i §µi Loan, Trung Quèc, ViÖt Nam. Nh­ vËy, trõ 2 liªn doanh, thiÕt bÞ c¸n thÐp cña ViÖt Nam ®Òu thuéc thÕ hÖ cò, c«ng nghÖ thÊp, tuæi thä ng¾n, quy m« nhá. Cã thÓ nãi thÐp lµ mét ngµnh c«ng nghiÖp cßn non trÎ cña ®Êt n­íc ta nh­ng l¹i ®ãng mét vai trß quan träng trong c«ng cuéc CNH-H§H, x©y dùng CNXH hiÖn nay cña ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ më cöa vµ yªu cÇu cña qu¸ tr×nh héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi th× viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh thÐp lµ hÕt søc cÊp b¸ch vµ cÇn thiÕt. 1.2. TÇm quan träng cña viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh thÐp ViÖt Nam. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi ViÖt Nam ®· tham gia ASEAN (1995), APEC (1998) vµ ®ang trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ®Ó gia nhËp WTO. HiÖn nay, ngµnh thÐp vÉn ®ang ®­îc nhµ n­íc b¶o hé s¶n xuÊt b»ng hµng rµo thuÕ quan víi møc thuÕ kh¸ cao. Møc thuÕ nhËp khÈu ®èi víi thÐp x©y dùng lµ 40%, cña c¸c lo¹i s¾t thÐp kh¸c tõ 0-20%. Bªn c¹nh ®ã, cßn cã sù b¶o hé b»ng hµng rµo phi thuÕ quan nh­: h¹n ng¹ch, cÊm nhËp, …trong khi ®ã thuÕ suÊt, thuÕ nhËp khÈu ®èi víi c¸c s¶n phÈm lµ ®Çu vµo cña ngµnh s¶n xuÊt thÐp nh­: ph«i thÐp, than mì, … t­¬ng ®èi thÊp (0-5%), do ®ã hÖ sè b¶o hé thùc tÕ cña thÐp x©y dùng t­¬ng ®èi cao (90%) cña c¸c lo¹i thÐp kh¸c lµ 26%. Nh­ vËy cã thÓ nãi, c¸c doanh nghiÖp thÐp ViÖt Nam ®ang tån t¹i nhê rÊt nhiÒu vµo sù b¶o hé cña Nhµ n­íc. Qu¸ tr×nh héi nhËp, mét mÆt më ra c¬ héi ®Ó ngµnh thÐp ph¸t triÓn ®i lªn, mÆt kh¸c nÕu ngµnh thÐp kh«ng ®ñ tiÒm lùc c¹nh tranh sÏ dÉn ®Õn bê vùc ph¸ s¶n. Ngµnh thÐp ®ang ®øng tr­íc sù c¹nh tranh gay g¾t khi vµo AFTA, khi thuÕ nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm thÐp sÏ gi¶m tõ 40% xuèng cßn 20% vµ ®Õn n¨m 2006 chØ cßn lµ 0-5%. Thêi ®iÓm ViÖt Nam ph¶i thùc hiÖn c¸c cam kÕt cña khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN ®· ®Õn. C¸c doanh nghiÖp thÐp ViÖt Nam ph¶i ®ãi mÆt víi sù c¹nh tranh m¹nh mÏ cña hµng ho¸ c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc vµo thÞ tr­êng n­íc ta khi thuÕ suÊt hµng ho¸ nhËp khÈu chØ cßn tõ 0-5%, bªn c¹nh ®ã c¸c hµng ho¸ phi thuÕ quan còng ®­îc dì bá hoµn toµn, ®iÒu nµy buéc ngµnh thÐp ph¶i thËt sù b­íc vµo mét cuéc c¹nh tranh kh¾c nghiÖt trªn thÞ tr­êng khu vùc vµ quèc tÕ, chÝnh th¸nh thøc lín nµy ®Æt ra yªu cÇu cho ngµnh thÐp ViÖt Nam, mµ nßng cèt lµ Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam ph¶i n©ng cao søc c¹nh tranh ®Ó chñ ®éng héi nhËp. PhÇn 2. Thùc tr¹ng c¹nh tranh cña ngµnh thÐp ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi. 2.1. Thùc tr¹ng ngµnh thÐp ViÖt Nam. HiÖn nay, n­íc ta cã 19 doanh nghiÖp s¶n xuÊt thÐp cã quy m« lín víi tæng c«ng suÊt thiÕt kÕ kho¶ng 4,1 triÖu tÊn/n¨m. Ngoµi ra, ngµnh thÐp cßn cã kho¶ng 50 c¬ së t­ nh©n víi c«ng suÊt thÐp c¸n kho¶ng tõ 200.000 ®Õn 400.00 tÊn/n¨m. Trong n¨m 2002, ViÖt Nam ®· s¶n xuÊt 2,4 triÖu tÊn thÐp c¸n, tuy nhiªn ngµnh thÐp n­íc ta cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, khã kh¨n lín nhÊt hiÖn nay cña ngµnh thÐp lµ phô thuéc qu¸ lín vµo ph«i thÐp nhËp khÈu. N¨m 2002, s¶n xuÊt ph«i thÐp trong n­íc míi chØ ®¸p øng kho¶ng 25% nhu cÇu, cßn l¹i 75% lµ nhËp khÈu. 2.1.1. Phô thuéc vµo ph«i thÐp nhËp khÈu. Theo Tæng côc Thèng kª, n¨m nay, c¶ n­íc ®· nhËp khÈu trªn 4 triÖu tÊn s¾t thÐp trÞ gi¸ 1.055 triÖu USD t¨ng 34% gi¸ trÞ so víi cïng kú n¨m tr­íc. Trong ®ã, l­îng ph«i thÐp nhËp khÈu kho¶ng 1.81 triÖu tÊn, trÞ gi¸ h¬n 400 ngh×n USD, t¨ng 18% so víi n¨m 2001 vµ gÊp 4 lÇn so víi l­îng ph«i thÐp s¶n xuÊt trong n­íc (450 ngh×n tÊn). N¨m 2002, s¶n l­îng thÐp c¸n toµn ngµnh ®¹t 2,38 triÖu t¸n, t¨ng 25,4%. Trong ®ã, Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam ®¹t 782 ngh×n tÊn, khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®¹t 450 ngh×n tÊn, c¸c thµnh phÇn kh¸c 501 ngh×n tÊn. Riªng ph«i thÐp s¶n xuÊt trong n­íc ®¹t 450 ngh×n tÊn, t¨ng 18% so víi n¨m 2001, trong ®ã Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam 390 ngh×n tÊn. §iÒu bÊt hîp lý lµ s¶n xuÊt ph«i thÐp trong n­íc míi chØ ®¸p øng ®­îc trªn 10% tæng c«ng suÊt thiÕt kÕ cña toµn ngµnh thÐp (3 triÖu tÊn/n¨m). HiÖn trong n­íc chØ cã Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam ®Çu t­ c¸c c¬ së luyÖn th¸p quy m« c«ng nghiÖp víi c«ng suÊt 450.000-500.000 tÊn ph«i thÐp/n¨m, ®¸p øng 50-55% nhu cÇu cho c¸c c¬ së c¸n thÐp cña Tæng c«ng ty. NhiÒu doanh nghiÖp chØ muèn ®Çu t­ vµo lÜnh vùc c¸n thÐp v× dÔ lµm, thu håi nhanh chø kh«ng mÊy ai ®Çu t­ s¶n xuÊt ph«i thÐp. 2.1.2. Gi¸ trÇn thÐp x©y dùng ®­îc níi láng Gi¸ thÐp thµnh phÈm s¶n xuÊt trong n­íc chñ yÕu dùa vµo gi¸ nhËp ph«i thÐp (ph«i thÐp chiÕm 90% gi¸ thµnh). Cuèi n¨m 2002 vµ ®Çu n¨m 2003, gi¸ ph«i thÐp nhËp khÈu t¨ng m¹nh. Trong khi ®ã, Bé Tµi chÝnh ®· cã quyÕt ®Þnh t¨ng thuÕ nhËp khÈu ph«i thÐp tõ 7% lªn 10% tõ 1/1/2003 ®Ó hæ trî s¶n xuÊt trong n­íc, nªn gi¸ thµnh s¶n xuÊt thÐp trong n­íc ®­îc ®éi lªn rÊt cao. MÆc dï ë trong ®iÒu kiÖn nh­ vËy, nh­ng còng kh«ng cã chuyÖn c¸c doanh nghiÖp gi¶m nhËp khÈu, gi¶m s¶n xuÊt, dÉn ®Õn mÊt c©n ®èi cung cÇu thÞ tr­êng. Trong 2 th¸ng ®Çu n¨m 2003, c¸c doanh nghiÖp liªn doanh ®· ®­a ra thÞ tr­êng 115.000 tÊn thÐp, t¨ng 19% so víi cïng kú n¨m ngo¸i (96.000 tÊn). C¸c doanh nghiÖp thuéc Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam ®­a ra tiªu thô 112.000 tÊn, t¨ng 45% so víi cïng kú n¨m ngo¸i (77.000 tÊn). TÝnh chung cña c¶ hai khèi l­îng thÐp ®­a ra thÞ tr­êng tiªu thô lµ t¨ng 30% so víi cïng kú. Trong thêi gian qua, ChÝnh phñ ®· bá quy ®Þnh gi¸ trÇn ®èi víi ngµnh thÐp, ®©y lµ mét sù can thiÖp cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o cho kh¶ n¨ng tån t¹i cña c¸c doanh nghiÖp. §iÒu nµy dÉn ®Õn viÖc c¸c doanh nghiÖp thÐp ®ång lo¹t n©ng gi¸ b¸n s¶n phÈm ®Ó bï ®¾p cho chi phÝ ®Çu vµo, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Khi ViÖt Nam thùc hiÖn c¾t gi¶m thuÕ c¸c s¶n phÈm s¾t thÐp gia nhËp AFTA, gi¸ nguyªn liÖu nhËp vµo thÞ tr­êng ViÖt Nam do lîi thÕ gi¸ c¶ sÏ gi¶m nh­ng s¶n phÈm thÐp cña c¸c n­íc ASEAN sÏ th©m nhËp vµo thÞ tr­êng ViÖt Nam do lîi thÕ gi¸ rÎ. Ngoµi ra, ngµnh thÐp còng ®ang ph¶i ®èi mÆt víi n¹n thÐp gi¶, ®éi lèt th­¬ng hiÖu cña mét sè doanh nghiÖp t­ nh©n; phÇn lín c«ng nghÖ trong ngµnh thÐp cßn qu¸ l¹c hËu, chiÕm tíi 63% n¨ng lùc s¶n xuÊt. 2.1.3. C¸c dù ¸n s¶n xuÊt ph«i thÐp ®ang ®­îc ®Èy nhanh. §Ó gi¶m l­îng thÐp nhËp khÈu vµ t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho s¶n phÈm, Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam ®­a ra c¸c biÖn ph¸p: ®Çu tõ trang bÞ l¹i d©y chuyÒn c«ng nghÖ cña mét sè nhµ m¸y c¸n thÐp hiÖn cã theo h­íng hiÖn ®¹i; t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt ph«i thÐp vµ c¸n thÐp ®Ó ®¸p øng nguyªn liÖu ®Çu vµo cho c¸c nhµ m¸y c¸n thÐp. Cô thÓ lµ ®Çu t­ x©y dùng míi c¸c c¬ së s¶n xuÊt ph«i thÐp, n©ng n¨ng lùc s¶n xuÊt tõ 390 ngh×n tÊn n¨m 2002 lªn 1,5 triÖu tÊn vµo n¨m 2005… VÒ nguyªn liÖu, ngµnh thÐp sÏ ®Èy m¹nh s¶n xuÊt ph«i trong n­íc nh­ng do viÖc thu mua s¾t thÐp phÕ liÖu khã kh¨n nªn dù kiÕn s¶n xuÊt kho¶ng 500 ngh×n tÊn, t¨ng 16,3%; nhËp kho¶ng 2,1 triÖu tÊn ph«i thÐp, t¨ng 13,5% so víi n¨m 2002. C¸c dù ¸n s¶n xuÊt ph«i thÐp ®­îc tËp trung ®Çu t­ gåm dù ¸n nhµ m¸y thÐp C¸i L©n ë Qu¶ng Ninh, c«ng suÊt 500.000 tÊn ph«i/n¨m dù kiÕn sÏ ®i vµo ho¹t ®éng n¨m 2005, dù ¸n nhµ m¸y thÐp Bµ RÞa–Vòng Tµu, dù kiÕn hoµn thµnh n¨m 2004 cïng víi hai dù ¸n ®Çu t­ thªm d©y chuyÒn s¶n xuÊt ph«i thÐp cña Nhµ m¸y Gang thÐp Th¸i Nguyªn vµ Nhµ m¸y ThÐp MiÒn Nam. Ngµnh thÐp còng sÏ tËp trung khai th¸c c¸c má quÆng, tËn thu c¸c nguån s¾t phÕ liÖu trong n­íc, khai th¸c c¸c nguån nhËp khÈu thÐp phÕ liÖu æn ®Þnh ®Ó s¶n xuÊt ph«i. Mét sè má quÆng ®­îc tËp trung khai th¸c lµ má Quý Xa ë Lµo Cai, má Th¹ch Khª ë Hµ TÜnh, má Tr¹i Cau, T©n TiÒn ë Th¸i Nguyªn, Phôc Ninh ë Tuyªn Quang, më Ng­êm Ch¸ng, Nµ Rôa ë Cao B»ng. HiÖn nay, s¶n l­îng ph«i thÐp trong n­íc míi chØ ®¸p øng ®­îc 30% nhu cÇu cho s¶n xuÊt thÐp c¸n, 70% cßn l¹i vÉn ph¶i nhËp khÈu. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thÐp trong n­íc ®Òu nhËp khÈu phoi thÐp vÒ s¶n xuÊt thÐp c¸n. RÊt Ýt doanh nghiÖp ®Çu t­ s¶n xuÊt ph«i thÐp v× chi phÝ ®Çu t­ qu¸ lín. §Ó cã mét d©y chuyÒn s¶n xuÊt 100.000 tÊn ph«i/n¨m, doanh nghiÖp cÇn ®Çu t­ 300 triÖu USD. Trong khi ®ã, chØ cÇn cã kho¶ng 200 tû ®ång lµ doanh nghiÖp ®· cã mét nhµ m¸y s¶n xuÊt thÐp c¸n c«ng suÊt 200.000 tÊn/n¨m. ViÖc ®Çu t­ s¶n xuÊt ph«i thÐp còng sÏ gióp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, bít phô thuéc vµo nguån cung cÊp còng nh­ gi¸ c¶ tõ thÞ tr­êng thÕ giíi vµ ®Æc biÖt gióp c¸c doanh nghiÖp chñ ®éng trong héi nhËp khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA). Theo Bé C«ng nghiÖp, n¨m 2003, nhu cÇu thÐp c¸c lo¹i dù b¸o kho¶ng trªn 5 triÖu tÊn, t¨ng 12,4% so víi n¨m 2002. Dù kiÕn s¶n xuÊt trong n­íc kho¶ng 2,73 triÖu tÊn (chñ yÕu lµ thÐp x©y dùng). Nhu cÇu nhËp khÈu c¸c lo¹i thÐp tÊm, thÐp l¸, thÐp chÕ t¹o vµo kho¶ng 2,3 triÖu tÊn. 2.2. Nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i cña ngµnh thÐp. 2.2.1. C¬ cÊu ngµnh thÐp ngµy cµng mÊt c©n ®èi trÇm träng. MÊt c©n ®èi gi÷a c¸c kh©u s¶n xuÊt quan träng nhÊt: luyÖn gang vµ luyÖn thÐp, luyÖn thÐp vµ c¸n thÐp, luyÖn thÐp lß thæi vµ luyÖn thÐp lß ®iÖn LuyÖn gang vµ luyÖn thÐp HiÖn nay, n­íc ta chØ cã nhµ m¸y liªn hiÖp gang thÐp Th¸i Nguyªn lµ s¶n xuÊt gang. ë ®©y gang s¶n xuÊt trong c¸c lß cao cã dông tÝch 100 m3, lo¹i lß c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®· lo¹i bá tõ l©u. S¶n l­îng ­íc kho¶ng 0,2 triÖu tÊn/n¨m ®­îc ®­a vµo lß ®iÖn phèi liÖu ví thÐp phÕ ®Ó nÊu thÐp. Do c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, nhÊt lµ ngµnh c¬ khÝ, ch­a ph¸t triÓn m¹nh nÖ sù thiÕu hôt gang ch­a bøc b¸ch. Song, hiÖn nay, sù thiÕu hôt nµy ®· b¾t ®Çu thÓ hiÖn ngµy cµng râ. V× vËy, nhiÒu ®Þa ph­¬ng nh­: Cao B»ng, Tuyªn Quang, Hµ Giang ®· vµ ®ang cã c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn lß cao dung tÝch 20-100 m3 ®Ó s¶n xuÊt gang ®óc s¶n phÈm vµ c¸c linh kiÖn. S¶n l­îng kho¶ng vµi v¹n tÊn mçi c¬ sè. SÏ rÊt thiÕu sãt vµ cã hËu qu¶ xÊu nÕu kh«ng ®Èy m¹nh kh©u s¶n xuÊt ganh c©n ®èi víi s¶n xuÊt thÐp, th«ng th­êng tû lÖ ®ã lµ 1:1- mét tû lÖ ®¶m b¶o s¶n xuÊt thÐp theo d©y chuyÒn céng nghÖ truyÒn thèng khÐp kÝn vµ ®¸p øng nhu cÇu gang cho sù ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n. LuyÖn thÐp vµ c¸n thÐp §Çu nh÷ng n¨m 90 ChÝnh phñ nhÊn m¹nh viÖc ph¸t triÓn h¹ nguån trªn c¬ së nhËp ph«i thÐp lµ hoµn toµn ®óng ®¾n. Tuy thÕ, chÝnh phñ còng ®· ®Æt rÊt ®óng viÖc cÇn ph¶i ph¸t triÓn m¹nh th­îng nguån. §¸ng tiÕc lµ chñ tr­¬ng nµ ®· kh«ng ®­îc thùc hiÖn nghiªm tóc. Tõ ®ã, t¹o ra sù mÊt c©n ®èi nghiªm träng gi÷a c¸c kh©u luyÖn thÐp vµ c¸n thÐp. HiÖn nay, c«ng suÊt c¸c nhµ m¸y c¸n thÐp ë n­íc ta ®· ®¹t 4 triÖu tÊn/n¨m, song c«ng suÊt c¸c nhµ m¸y luyÖn thÐp lß ®iÖn míi chØ ®¹t kho¶ng 0,4 triÖu tÊn/n¨m b»ng 1/10 kh¶ n¨ng c¸n. §Ó ®¸p øng nhu cÇu thÐp s¶n phÈm, n­íc ta hµng n¨m ph¶i nhËp khÈu hµng triÖu tÊn ph«i thÐp. ViÖc nhËp khÈu ph«i thÐp tèn ngo¹i tÖ, bÞ ®éng, gi¸ c¶ lu«n giao ®éng, chÊt l­îng khã ®¶m b¶o, gi¸ thµnh s¶n phÈm cao, tÝnh c¹nh tranh yÕu. Sù mÊt c©n ®èi ngµy cµng khã kh¾c phôc vµ ngµy cµng g©y hËu qu¶ xÊu cho ngµnh thÐp. LuyÖn thÐp lß ®iÖn vµ luyÖn thÐp lß thæi Nh­ ®· nãi ë trªn, tû lÖ s¶n xuÊt thÐp lß ®iÖn ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi, tuú tõng quèc gia, giao ®éng trong ph¹m vi 30-40% tæng s¶n l­îng thÐp luyÖn ra ë nh÷ng n­íc cã ngµnh c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, cã nguån ®iÖn phong phó, cã nguån thÐp phÕ dåi dµo, tû lÖ thÐp lß ®iÖn th­êng v­ît qu¸ tû lÖ trªn, cßn l¹i lµ thÐp lß thæi. Lß ®iÖn th­êng sö dông s¶n xuÊt c¸c lo¹i thÐp vµ hîp kim cao cÊp cã nh÷ng tÝnh n¨ng ®Æc biÖt hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. ë n­íc ta nguån ®iÖn víi gi¸ rÎ kh«ng phong phó, kh«ng cã nhiÒu s¾t thÐp phÕ, viÖc sö dông lß ®iÖn luyÖn thÐp víi tû lÖ 100% nh­ hiÖn nay vµ trong t­¬ng lai lµ rÊt phi lý, kh«ng kinh tÕ. Lß ®iÖn ph¶i luyÖn c¸c m¸c thÐp vµ hîp kim cao cÊp. Muèn vËy ph¶i cã thÐp phÕ tèt, tøc lo¹i thÐp phÕ kh«ng chøa c¸c t¹p chÊt cã h¹i, ®Æc biÖt c¸c lo¹i t¹p chÊt kim lo¹i mµu, hµm l­îng < 0,10%. Gi¸ lo¹i thÐp phÕ nµy cã thÓ tíi 150 USD/tÊn (1996). c¸c lo¹i thÐp phÕ kh¸c còng ph¶i ®¶m b¶o hµm l­îng t¹p chÊt < 0,15% th× míi cã thÓ luyÖn thÐp tèt. Gi¸ lo¹i thÐp phÕ nµy vµo kho¶ng 120-130 USD/tÊn (1996). Gi¸ thÐp phÕ trªn thÕ giíi ngµy cµng t¨ng. HiÖn trªn thÕ giíi cßn mét kho thÐp phÕ ®å sé lµ nh÷ng thiÕt bÞ qu¸ h¹n sö dông ®­îc th¶i ra, kho¶ng 700 triÖu tÊn, nh­ng do trong nh÷ng thiÕt bÞ nµy cã lÉn rÊt nhiÒu chi tiÕt kim lo¹i mµu vµ nhiÒu lo¹i thÐp cã thµnh phÇn kh¸ch nhau, ch­a cã c«ng nghÖ xö lý nªn cßn ch­a ®­îc sö dông. C¸c lo¹i thÐp phÕ n­íc ta tù cã vµ nhËp vÒ, ®¹i bé phËn ch­a ®­îc ph©n lo¹i, thuéc lo¹i “t¹p phÝ lï”, cã hµm l­îng t¹p chÊt cao, lo¹i t¹p chÊt g×, sè l­îng bao nhiªu ®Òu kh«ng râ. V× vËy, chØ cã thÓ dïng luyÖn thÐp cacbon x©y dùng th«ng th­êng. Kh«ng thÓ “nhÆt” c¸c t¹p chÊt trong lß thÐp ra nh­ “nhÆt c¸c h¹t s¹n” trong nåi c¬m nh­ mét sè ph¸t biÓu vµ muèn ng­êi kh¸c còng suy nghÜ nh­ m×nh. Muèn ph¸t triÓn thÐp lß ®iÖn ®óng chøc n¨ng, ph¶i h×nh thµnh mét c«ng nghÖ ph©n lo¹i vµ xö lý thÐp phÕ, kh«ng thÓ lµm tuú tiÖn nh­ hiÖn nay. 2.2.2. Chñng lo¹i s¶n phÈm rÊt mÊt c©n ®èi. C¸c nhµ m¸y luyÖn thÐp Ýt ái vµ c¸c nhµ m¸y c¸n thÐp ®ang “tr¨m hoa ®ua në” ë n­íc ta chñ yÕu luyÖn vµ c¸n c¸c m¸c thÐp th­êng d¹ng sîi trßn vµ v»n. S¶n l­îng c¸c lo¹i thÐp nµy cã thÎ tíi 4 triÖu tÊn/n¨m trong khi l­îng sö dông chØ kho¶ng 1/2 HiÖn ®ang x©y dùng mét nhµ c¸n t«n máng cèng suÊt 0,3 triÖu tÊn/n¨m. C¸c chñng lo¹i thÐp h×nh, thÐp tÊm, thÐp èng, … ®Òu ph¶i nhËp kho¶ng vµi triÖu tÊn/n¨m §¹i bé phËn c¸c lo¹i thÐp hîp kim còng ph¶i nhËp. TÊt nhiªn kh«ng n­íc nµo s¶n xuÊt ®ñ mÆt hµng, ®ñ chñng lo¹i thÐp, ®Òu cã xuÊt cã nhËp. Nh­ng t×nh tr¹ng cña n­íc ta lµ nhËp qu¸ siªu. Së dÜ cã sù mÊt c©n ®èi nµy lµ do ph¸t triÓn h¹ nguån qu¸ møc. “ May” mµ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n cña n­íc ta ch­a ph¸t triÓn m¹nh nhu cµu ®a d¹ng vÒ thÐp víi khèi l­îng lín, chÊt l­îng cao ch­a bøc b¸ch nªn cßn cã thÓ chãng ®ì ®­îc biÖn ph¸p nhËp khÈu. Tuy nhiªn, hËu qu¶ cña nhËp khÈu ®· qu¸ râ rÖt: gi¸ thµnh x©y dùng vµ chÕ t¹o thiÕt bÞ ®Òu cao so víi mÆt b»ng ë c¸c n­íc cã ngµnh luyÖn thÐp ph¸t triÓn. NÕu kh«ng kÞp kh¾c phôc, kh«ng nh÷ng kh«ng h¹ ®­îc gi¸ thµnh mµ cßn k×m h·m sù ph¸t triÓn cña nhiÒu ngµnh kinh tÕ, ®Æc biÖt ngµnh x©y dùng vµ c¬ khÝ. 2.2.3. ChÊt l­îng thÐp ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc. Trõ c¸c c¬ së s¶n xuÊt thÐp ë c¸c lµng nghÒ ch­a lªn tivi, ch­a cã nh÷ng b¶ng qu¶ng c¸o. Trong khi ®ã c¸c nhµ m¸y luyªn c¸n thÐp quèc doanh, liªn doanh ®Òu ®· liªn tôc xuÊt hiÖn trªn tivi, c¸c b¶ng qu¶ng c¸o lín ®ñ mµu s¾c xuÊt hiÖn trªn c¸c xa lé cao tèc, ng· t­, ng· n¨m c¸c trôc ®­êng chÝnh víi nh÷ng lêi nãi, dßng ch÷ r»ng thÐp c¸c c¬ s¶o nµy s¶n xuÊt ra ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ, lµ c«ng nghÖ tiÕn tiÕn h¹ng nhÊt cña n­íc nµy, n­íc kia… Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng marketing lµ ®iÒu tÊt nhiªn, kh«ng ai qu¶n lý. Song c¸c hé sö dông th× ph¶i ®i s©u t×m hiÓu ngän ngµnh. VÒ c¸c nhµ m¸y lß ®iÖn luyÖn thÐp lµ thÐp phÕ t¹p nham, ch­a ®­îc xö lý ph©n lo¹i, kh«ng n¾m ch¾c ®­îc thµnh phÇn ban ®Çu, chØ cã 2 nhµ m¸y cã lß tinh luyªn ngoµi lß ®¬n gi¶n (lß LF), c¸c lß nµy còng ch­a vËn hµnh tèt. Cã nhµ m¸y ph©n tÝch nhanh cho biÕt kÞp thêi sù biÕn ®æi thµnh phÇn thÐp ®Ó kÞp khèng chÕ… Trong ®iÒu kiÖn dã, c¸c nhµ m¸y nµy phÇn lín chØ luyÖn c¸c m¸c thÐp cacbon x©y dùng th«ng th­êng vµ mét sè m¸c thÐp hîp kim thÊp ®é bÒn cao ë thang ®é bÒn thÊp. TÊt c¶ nh÷ng m¸c thÐp nµy kh«ng cã yªu cÇu cao vÒ c¬ lý tÝnh còng nh­ hµm l­îng t¹p chÊt, do dã cã thÓ ®¹t ®­îc nh÷ng quy ®Þnh ®Æt ra. Tr×nh ®é quèc tÕ còng chØ ë møc nµy th«i. VÒ c¸c nhµ m¸y c¸n thÐp. Kh«ng luyÖn vµ ®óc ph«i thÐp. Toµn bé ph«i thÐp ®Òu ph¶i nhËp khÈu. ChÊt l­îng s¶n phÈm thÐp c¸n phô thuéc chñ yÕu vµo chÊt l­îng ph«i nhËp khÈu. NÕu nhËp ph¶i ph«i thÐp chÊt l­îng xÊu, thµnh phÇn kh«ng ®¶m b¶o, hµm l­îng t¹p chÊt cao, cÊu tróc thái ®óc xÊu th× m¸y c¸n cã hiÖn ®¹i mÊy còng chØ cho s¶n phÈm tåi. ViÖc mua ph«i thÐp víi sè l­îng lín rÊt khã kiÓm tra ®¶m b¶o chÊt l­îng lín rÊt khã kiÓm tra ®¶m b¶o chÊt l­îng ph«i. §· cã c¬ së quèc doanh nhËp ph¶i nh÷ng l« hµng ngh×n tÊn ph«i thÐp kÐm chÊt l­îng vÉn cø c¸n ra s¶n phÈm ®Ó b¸n. Nh÷ng nhµ m¸y c¸n thÐp nµy còng th­êng chØ nhËp ph«i thÐp x©y dùng th«ng th­êng ®Ó c¸n v× lµm nh­ vËy dÔ dµng vµ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ. Nh÷ng ngµnh sö dông thÐp cho c¸c c«ng tr×nh quan träng nªn hÕt søc c¶nh gi¸c. VÒ c¸c lµng nghÒ s¶n xuÊt thÐp. ë d©y thÐp ®­îc luyÖn tõ thÐp phÕ trong c¸c lß trung tÊn quy m« vµi tr¨m Kg/mÎ ®Õn vµi tÊn/mÎ. §Æc ®iÓm cña nh÷ng lo¹i l« nµy lµ d­íi t¸c dông cña dßng ®iÖn c¶m øng, khèi thÐp tù gia nhiÖt ®Õn nhiÖt ®é luyÖn thÐp. Cã thÓ cho thªm c¸c nguyªn tè ®Ó ®iÒu chØnh thµnh phÇn, song nÕu ph¶i khö bá bít c¸c nguyªn tè kh«ng cÇn thiÕt b»ng ph­¬ng ph¸p th«ng th­êng lµ t¹o xØ ngay trong lß th× rÊt khã kh¨n. V× vËy, chÊt l­îng thÐp luyÖn ra hoµn toµn phô thuéc vµo chÊt l­îng thÐp phÕ. NÕu thÐp phÕ tèt cã thÓ luyÖn ®­îc thÐp tèt. Tuy nhiªn, thÐp luyÖn ra tõ c¸c c¬ së nµy chÊt l­îng th­êng kh«ng cao, chñ yÕu lµ do viÖc ®óc thái ®­îc tiÕn hµnh trong c¸c khu«n hë n»m ngang. C¸ch ®óc nµy lµm cho ph«i thÐp kÐm chÊt l­îng, mÆt kh¸c c«ng nghÖ c¸n th­êng kh«ng hîp lý, do ®ã thÐp s¶n phÈm chÊt l­îng kh«ng cao, ®é dai, dÎo ®Òu thÊp. Tãm l¹i, bøc tranh toµn côc vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm thÐp ë n­íc ta kh«ng mÊy s¸ng sña. Khu vùc nµo còng ®Òu tån t¹i vÊn ®Ò, ®Òu cã “gãt ch©n Asin”. NhiÒu ý kiÕn ph¸t biÓu cho r»ng cã tíi 20% thÐp sö dông vµo c¸c c«ng t×nh quan träng lµ thÐp kÐm chÊt l­îng vµ cho ®ã lµ thÐp c¸n ë lµng nghÒ. E r»ng thÐp kÐm chÊt l­îng sö dông vµo c¸c c«ng tr×nh quan träng cßn nhiÒu h¬n thÕ vµ còng e r»ng kh«ng ph¶i chØ lµ thÐp cña c¸c lµng nghÒ. ViÖc nhËn diÖn thÐp c¸n tõ c¸c lµng nghÒ kh«ng khã kh¨n. V× vËy, viÖc ®Ó lät thÐp lµng nghÒ vµo c¸c c«ng tr×nh quan träng ph¶i tù tr¸ch m×nh. 2.2.4. Ch­a ph¸t huy triÖt ®Ó ®Æc ®iÓm cña nhµ m¸y luyÖn kim liªn hîp. Trong d©y chuyÒn c¸c nhµ m¸y cña ngµnh luyÖn thÐp, nhµ m¸y nµo còng cã s¶n phÈm chÝnh, phô; chÊt phÕ th¶i…S¶n phÈm phô, chÊt phÕ th¶i ë nhµ m¸y nµy l¹i lµ nguyªn liÖu chÝnh cña nhµ m¸y kia. NÕu sö dông ®­îc triÖt ®Ó th× gi¸ thµnh s¶n phÈm cña tõng ph©n x­ëng vµ gi¸ thµnh c¶ nhµ m¸y sÏ gi¶m rÊt nhiÒu. C¸c nhµ m¸y luyÖn thÐp cña ta ch­a lµm tèt ®­îc ®iÒu nµy. Lß cao luyÖn gang s¶n xuÊt ra gang, cßn cã khÝ lß cao vµ xØ, khÝ lß cao qua xö lý lµ mét lo¹i nguyªn liÖu tèt cã thÓ cung cÊp cho x­ëng nåi h¬i vµ c¸c x­ëng lß nung…XØ cã thÓ chÕ t¹o b«ng xèp c¸ch nhiÖt hoÆc lµm g¹ch… X­ëng luyÖn than cèc tõ than më thùc chÊt lµ mét nhµ m¸y ho¸ häc s¶n xuÊt ra than cèc, rÊt nhiÒu lo¹i ho¸ chÊt vµ khÝ lß cèc, mét lo¹i nhiªn liÖu gi¸ trÞ cao. HiÖn nay ®Òu ch­a ®­îc sö dông tèt nhÊt. X­ëng luyÖn thÐp vµ c¸n thÐp sinh ra rÊt nhiÒu “thÐp ®Çu thõa ®u«i thÑo” còng b¸n cho c¸c hé t­ doanh, hä sö dông lµm nguyªn liÖu chÕ t¹o c¸c lo¹i linh kiÖn m¸y vµ c«ng cô s¶n xuÊt… ¦u ®iÓm cña nhµ m¸y liªn hîp lµ sö dông tæng hîp nguyªn nhiªn liÖu ch­a ®­îc chó ý khai th¸c triÖt ®Ó. NÕu ®­îc kÞp thêi kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy th× gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng thÓ thÊp l·i Ýt, do ®ã l¹i cÇn ­u tiªn nµy nä hoÆc xin ®­îc b¶o hé… 2.2.5. ViÖc c¶i tiÕn c«ng nghÖ, ¸p dông kü thuËt míi, s¶n xuÊt m¸c thÐp míi cßn nhiÒu bÊt cËp. Ngµnh s¶n xuÊt gang thÐp hiÖn nay trªn thÕ giíi cã rÊt nhiÒu biÕn ®æi theo h­íng chuÈn bÞ thËt kü nguyªn liÖu tr­íc khi ®­a vµo lß; nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ kh«ng tiÕn hµnh trong lß luyÖn chÝnh mµ ®­a ra thùc hiÖn trong c¸c thiÕt bÞ chuyªn dông nh­ c¸c lo¹i lß tinh luyÖn; thay v× s¶n xuÊt thÐp th«ng th­êng, nay s¶n xuÊt c¸c m¸c thÐp hîp kim chÊt l­îng cao, dïng chÊt thay l­îng…do ®ã, ®· ®¹t ®­îc nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ, kü thuËt rÊt cao, hiÖu qu¶ kinh tÕ lín, t¨ng c«ng suÊt nhµ m¸y mµ kh«ng cÇn t¨ng thiÕt bÞ chÝnh. Ngµnh luyÖn thÐp ë n­íc ta ch­a hoµ nhËp vµo xu h­íng ph¸t triÓn nµy, mét mÆt do ®éi ngò c¸n bé khoa häc kü thuËt cßn yÕu, song chÝnh lµ do chän con ®­êng ph¸t triÓn h¹ nguån, chän d©y chuyÒn c«ng nghÖ ng¾n, v× vËy thiÕt bÞ, ph«i thÐp, thÐp phÕ tÊt yÕu ®Òu ph¶i ®i nhËp, khiÕn cho ngµnh luyÖn thÐp hoµn toµn bÞ ®éng, kh«ng cã ®Êt dông vâ. 2.2.6. S¶n xuÊt gang thÐp thuéc lÜnh vùc ngoµi quèc doanh ch­a ®­îc ®Èy m¹nh. Mét sè ý kiÕn muèn kiÒm chÕ ho¹t ®éng s¶n xuÊt gang thÐp ngoµi quèc doanh v× cho r»ng chÊt l­îng s¶n phÈm kh«ng ®¶m b¶o, g©y « nhiÓm m«i tr­êng. Kh«ng thÓ lµm nh­ thÕ, ng­îc l¹i cÇn ph¶i ®Èy m¹nh s¶n xuÊt thuéc lÜnh vùc ®Çu t­ kü thuËt, c¶i tiÕn qu¶n lý ®Ó s¶n phÈm cã chÊt l­îng tèt h¬n. Nh­ vËy, Nhµ n­íc cã thÓ tËp trung ®Çu t­ vµo c¸c d©y chuyÒn m¸c thÐp chÊt l­îng cao, chñng lo¹i phøc t¹p, ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc vµ xuÊt khÈu. 2.3. Thùc tr¹ng c¹nh tranh. HiÖn nay, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh ThÐp n­íc ta lµ rÊt yÕu ë c¶ 2 ph­¬ng diÖn c¹nh tr¹nh ngµnh vµ c¹nh tranh s¶n phÈm. §iÒu ®ã, ®­îc thÓ hiÖn qua ph©n tÝch sau ®©y. Thø nhÊt, vÒ chi phÝ s¶n xuÊt. Qua sè liÖu tõ Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam cho thÊy, chi phÝ s¶n xuÊt mét tÊn thÐp c¸n ë ViÖt Nam lµ rÊt cao so víi thÕ giíi (b¶ng 1). Nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt cao lµ phÇn lín c¸c nhµ m¸y ë ViÖt Nam cã c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt víi quy m« nhá, c«ng nghÖ l¹c hËu, ph©n t¸n. Thùc tÕ, cho thÊy r»ng, quy m« nhµ m¸y l¹i ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt. C«ng suÊt trung b×nh mét nhµ m¸y c¸n thÐp ë ViÖt Nam ­íc tÝnh chØ kho¶ng 100 ngµn tÊn thÐp/n¨m lµ rÊt thÊp so víi quy m« cña §«ng Nam ¸ (trung b×nh kho¶ng 500 ngµn tÊn/n¨m). Trong khi thùc tr¹ng ngµnh c«ng nghiÖp thÐp thÕ giíi cho thÊy, trong ®iÒu kiÖn c«ng nghÖ s¶n xuÊt thÐp ch­a thËt hiÖn ®¹i, th× quy m« lín cã thÓ gi¶m ®¸ng kÓ, chi phÝ s¶n xuÊt nh­ ë Nga, Trung Quèc, Ucraina. XÐt vÒ khÝa c¹nh c«ng nghÖ, hiÖn t¹i ngµnh ThÐp ë ViÖt Nam còng ®ang ®øng tr­íc t×nh thÕ bÊt lîi. C«ng nghÖ s¶n xuÊt thÐp ë ViÖt Nam ®­îc c¸c chuyªn gia ®¸nh gi¸ lµ kh¸ l¹c hËu, b×nh qu©n kho¶ng 10 n¨m so víi thÕ giíi. Qua kh¶o s¸t cho thÊy trong ngµnh ThÐp ViÖt Nam hiÖn nay, c«ng nghÖ tiªn tiÕn chØ chiÕm 15% (tËp trông ë khu vùc liªn doanh víi n­íc ngoµi), c«ng nghÖ trung b×nh 10%, c«ng nghÖ l¹c hËu 75%. §Æc biÖt, mét sè doanh nghiÖp thÐp, Nhµ n­íc vÉn cßn sö dông c«ng nghÖ l¹c hËu ®Õn 30-40 n¨m. §©y còng lµ mét yÕu tè c¬ b¶n dÉn ®Õn gi¸ thµnh s¶n xuÊt thÐp cao. B¶ng 1: ChØ tiªu so s¸nh chi phÝ s¶n xuÊt cña ngµnh ThÐp ViÖt Nam ChØ tiªu §¬n vÞ B×nh qu©n c¸c nhµ m¸y cña Cty ThÐp ViÖt Nam B×nh qu©n cña c¸c c«ng ty LD VSC B/q cña c«ng ty TB trªn thÕ giíi C«ng suÊt m¸y c¸n 1000T/N 30-50 120-300 500-1000 Tèc ®é c¸n ThÐp thanh ThÐp d©y M/s 4,5-12 10-27 10-13,5 30-60 Lín 80-100t/h Lß nung ph«i TÊn/giê Qu¸ nhá max 35t/h Trung b×nh 30-60 t/h Lín 80-120 Tiªu hao nguyªn liÖu cho 1 tÊn thÐp c¸n - Ph«i thÐp Kg/t 1.091-1101 1.035-1.060 1.030 - DÇu FO L/t 50-60 27-45 20-27 - §iÖn n¨ng Kwh/t 90-126 75-144 6,5-120 - Trùc c¸n Kg/t 2,0-3,0 0,26-0,5 0,2 Tiªu hao vËt chÊt quy ra tiÒn (theo gi¸ hiÖn hµnh ) ch­a kÓ chi phÝ khÊu hao, qu¶n lý, phÝ b¶o hiÓm VND/ tÊn c¸n Kho¶ng 400.000 = 26,6 USD Kho¶ng 270.000 = 18 USD Kho¶ng 250.000 = 14,3 USD H¬n n÷a, trong thêi gian qua, c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt thÐp ViÖt Nam l¹i ho¹t ®éng trong t×nh tr¹ng d­ thõa c«ng suÊt. PhÇn lín c¸c c¬ së s¶n xuÊt thÐp ë ViÖt Nam chØ ho¹t ®éng ë møc kho¶ng 60% c«ng suÊt thiÕt kÕ. ChÝnh v× vËy, n©ng cao hÖ sè sö dông c«ng suÊt ¬ c¸c nhµ m¸y còng cã thÓ cho phÐp n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh vµ gi¶m gi¸ thµnh s¶n xuÊt. Trong t­¬ng lai gÇn, c«ng suÊt c¸c nhµ m¸y thÐp ë ViÖt Nam tiÕp tôc d­ thõa. Sù thõa c«ng suÊt sÏ dÉn ®Õn chi phÝ cè ®Þnh cao, c¶n trë viÖc ®Çu t­ c«ng nghÖ míi. - Thø hai, vÒ hiÖn tr¹ng nh©n lùc cña ngµnh thÐp. Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c nhµ qu¶n lý ë c¸c c«ng ty thÐp th× nh©n lùc lµ yÕu tè quan träng ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Yªu cÇu vÒ lao ®éng cña ngµnh thÐp hiÖn nay kh«ng chØ cã kinh nghiÖm mµ cÇn ph¶i cã kiÕn thøc. XÐt vÒ mÆt kiÕn thøc chuyªn m«n, lùc l­îng lao ®éng trong ngµnh ThÐp cßn kh¸ thÊp. §©y lµ mét trong nh÷ng c¶n trë quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh ®æi míi c«ng nghÖ vµ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh. Tû träng c¸n bé chuyªn m«n cã tr×nh ®é cao cßn thÊp. PhÇn lín c¸c c¸n bé chuyªn m« ë c¸c c«ng ty thÐp ViÖt Nam ch­a ®­îc tiÕp xóc víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn, mµ ®ang lµm viÖc ë c¸c nhµ m¸y cã c«ng nghÖ l¹c hËu. HiÖn nay, ngµnh thÐp cã kho¶ng 27.500 lao ®éng, trong ®ã Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam cã kho¶ng 18.775 lao ®éng. Riªng C«ng ty thÐp Th¸i Nguyªn lµ 11.411 ng­êi, C«ng ty ThÐp MiÒn Nam cã 3.867 lao ®éng. Râ rµng cïng víi c«ng nghÖ l¹c hËu, céng thªm lùc l­îng lao ®éng lín do lÞch sö ®Ó l¹i, tr×nh ®é chuyªn m«n thÊp, ®ang lµ bµi to¸n khã víi Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam trong viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh. VÊn ®Ò ®Çu t­ c«ng nghÖ, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ch¾c ch¾n sÏ lµm d«i d­ mét lùc l­îng lao ®éng kh¸ lín. Nhµ n­íc cÇn hç trî cho Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam gi¶i quyÕt vÊn ®Ò lao ®éng cña ngµnh. Lùc l­îng c¸n bé nghiªn cøu trong lÜnh vùc thÐp t¹i ViÖt Nam cßn kh¸ máng. XÐt vÒ møc ®é lµnh nghÒ, lùc l­îng thî lµnh nghÒ ë ViÖt Nam kh«ng nhiÒu. Theo c¸c nhµ qu¶n lý t¹i c¸c c«ng ty liªn doanh, lùc l­îng lao ®éng ViÖt Nam ®­îc ®µo t¹o c¬ b¶n kh¸ tèt so víi c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc, cã kh¶ n¨ng s¸ng t¹o vµ thÝch nghi cao víi c«ng viÖc míi. Kh¶ n¨ng ®ã nÕu ®­îc båi d­ìng thªm mét sè kü n¨ng thùc hµnh th× hä sÏ trë nªn rÊt giái. Chi phÝ lao ®éng ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng lîi thÕ c¬ b¶n vµ l©u dµi ë ViÖt Nam. Tuy nhiªn, víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ hiÖn ®¹i trong ngµnh ThÐp ViÖt Nam sÏ sö dông Ýt lao ®éng vµ yªu cÇu lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, vai trß cña lao ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt thÐp sÏ gi¶m xuèng. ChÝnh v× vËy, lao ®éng rÎ kh«ng ph¶i lµ mét tiÒm n¨ng cña ngµnh ThÐp, ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc s¶n xuÊt c¸c lo¹i thÐp chÊt l­îng cao. Thø ba, c¸c ngµnh c«ng nghiÖp hç trî vµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp liªn quan. Mét trong nh÷ng ngµnh hç trî trùc tiÕp cho c«ng nghiÖp thÐp lµ ngµnh N¨ng l­îng. Ngµnh n¨ng l­îng. Ngµnh nµy cã ¶nh h­ëng lín ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt cña c«ng nghiÖp thÐp. Trong khi ®ã, gi¸ ®iÖn ë ViÖt Nam l¹i rÊt cao so víi c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc (gi¸ ®iÖn ë ViÖt Nam cao gÊp 2 lÇn so víi In®«nªxia, 1,5 lÇn so víi Th¸i Lan). Ngµnh c«ng nghiÖp khÝ trong khai th¸c dÇu má ch­a ph¸t triÓn, hy väng gi¸ khÝ rÎ cho c«ng nghiÖp thÐp ch­a cã c©u tr¶ lêi. Ngµnh c«ng nghiÖp khai kho¸ng ViÖt Nam còng ®ang ë t×nh tr¹ng c«ng nghÖ l¹c hËu vµ hiÖu suÊt thÊp. HiÖn nay, ®Çu t­ vµo kh©u th­îng nguån cña ngµnh ThÐp ch­a cã g× ®¸ng kÓ. Ngµnh ThÐp chñ yÕu vÉn lµ gia c«ng c¸n thÐp, nguyªn liÖu chñ yÕu nhËp ngo¹i, do ®ã chÊt l­îng vµ gi¸ phô thuéc vµo thÞ tr­êng thÕ giíi, kh«ng chñ ®éng ®­îc. HÖ thèng c¬ së h¹ tÇng kÐm ph¸t triÓn. HÖ thèng giao th«ng vËn t¶i ë n­íc ta b¾t ®Çu ®­îc chó ý x©y dùng nh­ng nh×n chung cßn chËm ph¸t triÓn. NhiÒu khu má quÆng s¾t n»m trong nh÷ng khu vùc ®­êng giao th«ng khã kh¨n, xa khu c«ng nghiÖp chÕ biÕn. HÖ thèng c¶ng biÓn n­íc s©u cßn thiÕu…TÊt c¶ ®iÒu ®ã ®· lµm t¨ng chi phÝ vËn chuyÓn, chËm kh¶ n¨ng ph¸t triÓn vµ gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh ThÐp C¸c ngµnh sö dông thÐp lµm nguyªn liÖu ®Çu vµo nh­ c«ng nghiÖp «t«, xe m¸y; c«ng nghiÖp c¬ khÝ chÕ t¹o; c«ng nghiÖp ®ãng tµu… ch­a ph¸t triÓn ë ViÖt Nam vµ còng ®ang trong thêi kú khã kh¨n. Do ®ã, thÞ tr­êng ch­a hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ s¶n xuÊt thÐp cao cÊp. XÐt mét c¸ch tæng thÓ, c¶ b¶n th©n ngµnh ThÐp vµ c¶ m«i tr­êng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ThÐp ViÖt Nam ®Òu ®ang ë thÕ bÊt lîi khi thùc hiÖn héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh ThÐp n­íc ta lµ rÊt thÊp. 2.4. §Þnh h­íng ph¸t triÓn ngµnh thÐp trong nh÷ng n¨m tíi. Ngµy 10/9/2001, Thñ t­íng ChÝnh phñ ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 134/2001/Q§- TTg, phª duyÖt quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh thÐp ®Õn n¨m 2010. Môc tiªu ph¸t triÓn ngµnh ThÐp ®Õn n¨m 2010: Ph¸t triÓn ngµnh thÐp trë thµnh mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm cña nÒn kinh tÕ; tho¶ m·n ngµy cµng cao nhu cÇu tiÒu dïng trong n­íc, tiÕn tíi xuÊt khÈu; ®Èy m¹nh s¶n xuÊt, t¹o nhiÒu viÖc lµm, gãp phÇn quan träng trong sù nghiÖp CNH-H§H ®Êt n­íc; n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, héi nhËp v÷ng ch¾c kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Huy ®éng c¸c nguån vèn ®Çu t­: huy ®éng mäi nguån vèn, mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ®Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh, tranh thñ ®Çu t­ n­íc ngoµi mét c¸ch hîp lý (tr­íc hÕt lµ c«ng nghÖ, thiÕt bÞ); ®Èy m¹nh ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp trong n­íc tham gia s¶n xuÊt thÐp. VÒ ph¸t triÓn nguån nguyªn liÖu: Trong kÕ ho¹ch 5 n¨m 2001-2005 tËp trung nghiªn cøu ®Ó cã kÕt luËn ch¾c ch¾n vµ khoa häc vÒ tr÷ l­îng th­îng m¹i, kh¶ n¨ng khai th¸c vµ sö dông c¸c nguån quÆng s¾t trong n­íc, träng t©m lµ 2 më quÆng Quý Xa vµ Th¹ch Khª. Khai th¸c tèi ®a c¸c má quÆng s¾t nhá kh¸c ®Ó s¶n xuÊt gang, tËn thu nguån thÐp phÕ liÖu trong n­íc, ®ång thêi t×m nguån nhËp khÈu thÐp phÕ liÖu æn ®Þnh ®Ó s¶n xuÊt ph«i thÐp b»ng lß ®iÖn ®¹t hiÖu qu¶… PhÇn 3. C¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp thÐp ViÖt Nam. Trong thêi gian 5 n¨m tíi, c¸c doanh nghiÖp thÐp nªn tËp trung chó ý vµo c¸c s¶n phÈm thÐp c¬ b¶n (basic grade steels) phôc vô cho c¸c ngµnh x©y dùng, c¬ khÝ, ®ãng tµu vµ c¸c s¶n phÈm kh¸c nhau b»ng viÖc sö dông c¸c c«ng nghÖ míi t­¬ng ®èi hiÖn ®¹i víi quy m« lín, nh»m khai th¸c lîi thÕ nhê quy m«. §Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp thÐp ph¶i th­êng xuyªn ph¸t triÓn n¨ng lùc marketing, chó träng tÝch luü kh¶ n¨ng nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, g¾n nghiªn cøu víi triÓn khai; ph¸t triÓn ®éi ngò nh©n lùc cã n¨ng lùc chuyªn m«n cao, x©y dùng h×nh ¶nh vµ cñng cè søc m¹nh cho c¸c nh·n hiÖu thÐp ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cña c¸c doanh nghiÖp thÐp ViÖt Nam trong thêi gian qua cÇn ®­îc coi lµ c¬ së quan träng cho ®Þnh h­íng ph¸t triÓn. §Çu t­ cho chiÕn l­îc ph¸t triÓn c¸c c¬ së cung cÊp ph«i thÐp (nh»m tù s¶n xuÊt ®­îc ph«i thÐp víi gi¸ thµnh thÊp ë trong n­íc), Ngµnh ThÐp cÇn sö dông ®ång bé nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh (xem b¶ng 2) VÒ mÆt lý thuyÕt, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp phô thuéc vµo 2 yÕu tè c¬ b¶n lµ chi phÝ vµ sù kh¸c biÖt. Trong tr­êng hîp ngµnh ThÐp ViÖt Nam, th× sù kh¸c biÖt chñ yÕu lµ x©y dùng hµnh ¶nh s¶n phÈm thÐp ViÖt Nam. Mét sè th­¬ng hiÖu ®­îc ng­êi ViÖt Nam tÝn nhiÖm nh­ Tisco, VUC, Vinakyoe… §Ó c¹nh tranh trªn c¬ së sù kh¸c biÖt th× Ýt nhÊt c¸c s¶n phÈm thÐp vµ c¸c dÞch vô kÌm theo ph¶i ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu sö dông cña kh¸ch hµng. Tuy nhiªn, do ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm thÐp cã møc ®é tiªu chuÈn ho¸ kh¸ cao, chÝnh v× vËy, sù kh¸c biÖt c¬ b¶n mµ c¸c doanh nghiÖp thÐp ViÖt Nam cã thÓ t¹o ra ®­îc so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh n­íc ngoµi lµ chÊt l­îng dÞch vô (cung cÊp nhanh chãng, thuËn tiÖn, ®é tin cËy cao vµ an toµn, kh¶ n¨ng xö lý linh ho¹t c¸c ®¬n ®Æt hµng…) C¾t gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt cña ngµnh thÐp lµ vÊn ®Ò võa cÊp thiÕt, võa l©u dµi ®Ó h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm, gi¶m gi¸ b¸n. §Ó c¹nh tranh trªn c¬ së chi phÝ, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý chi phÝ mét c¸ch chÆt chÏ, t×m c¸ch c¾t gi¶m c¸c kho¶n chi phÝ cã thÓ. Chi phÝ chÞu ¶nh h­ëng rÊt lín bëi c¸ch thøc tæ chøc s¶n xuÊt, c«ng nghÖ s¶n xuÊt, møc ®é hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông c¸c yÕu tè s¶n xuÊt. ¸p dông m« h×nh qu¶n lý tiªn tiÕn. Sö dông c¸c c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ c¶i tiÕn c«ng nghÖ cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn viÖt Nam. S¶n xuÊt thÐp ®i tõ c«ng nghÖ lß cao lµ cã hiÖu qu¶, song ph¶i lùa chän ph­¬ng thøc vµ b­íc ®i thÝch hîp. N¨ng lùc c¹nh tranh vµ yÕu tè Ph­¬ng h­íng BiÖn ph¸p N¨ng lùc Marketing Th­êng xuyªn ph¶n øng nhanh chãng víi nh÷ng nhu cÇu míi X©y dùng h×nh ¶nh c¸c doanh nghiÖp thÐp ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam X©y dùng h×nh ¶nh vÒ sù kh¸c biÖt trong ph­¬ng thøc phôc vô cña c¸c doanh nghiÖp thÐp ViÖt Nam so víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi X©y dùng trung t©m th«ng tin kh¸ch hµng T¹o ra sù hîp t¸c chÆt chÏ gi÷a c¸c c«ng ty thÐp néi ®Þa, ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng ty thuéc Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam víi liªn doanh ThiÕt lËp hÖ thèng th«ng tim ®iÖn tö gi÷a c¸c c«ng ty thÐp víi c¸c nhµ ph©n phèi vµ c¸c kh¸ch hµng chñ yÕu, sau ®ã më réng sang hÖ thèng b¸n lÎ TruyÒn th«ng nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n vÒ nh÷ng ­u ®iÓm cña viÖc sö dông c¸c s¶n phÈm thÐp cña c¸c c«ng ty thÐp néi ®Þa §Çu t­ cho ho¹t ®éng xóc tiÕn S¶n phÈm vµ th«ng tin S¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm thÐp c¬ b¶n víi chÊt l­îng cao, nh»m ®¸p øng tèt nhu cÇu cao cña thÞ tr­êng ThiÕt lËp c¸c hÖ thèng s¶n xuÊt linh ho¹t §a d¹ng ho¸ s¶n phÈm Phèi hîp ho¹t ®éng nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty. Còng cè hÖ thèng th«ng tin, nh»m khuyÕn khÝch viÖc ®ãng gãp c¸c s¸ng kiÕn tõ ng­êi lao ®éng C«ng nghÖ vµ khuyÕn khÝch b»ng lao ®éng thÝch nghi víi kü thuËt vµ c«ng nghÖ ng©n hµng H­íng tíi ph¸t triÓn c¸c c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn tµi nguyªn vµ m«i tr­êng ViÖt Nam. §Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt ph«i thÐp chÊt l­îng cao Quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ hiÖn ®¹i T¹o c¬ héi cho ng­êi lao ®éng tiÕp cËn vµ tham gia c¸c c«ng nghÖ vµ d©y chuyÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i Båi d­ìng vµ ®µo t¹o tµi n¨ng Cã chÝnh s¸ch ®·i ngé vµ m«i tr­êng lµm viÖc hîp lý, nh¨m khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng s¸ng t¹o X©y dùng vµ còng cè niÒm tin - T¹o dùng lßng tin vµ sù hç trî cña kh¸ch hµng - X©y dùng mèi quan hÖ chÆt chÏ víi kh¸ch hµng - N©ng cao chÊt l­îng dÞch vô kh¸ch hµng - Më réng m¹ng l­íi tiªu thô vµ ch¨m sãc kh¸ch hµng Hoµn thiÖn hÖ thèng tæ chøc vµ qu¶n lý M« h×nh tæ chøc n¨ng ®éng vµ ®a së h÷u HÖ thèng th«ng tin th«ng suèt vµ kÞp thêi X©y dùng chiÕn l­îc tæng thÓ cho ph¸t triÓn ¸p dông c«ng nghÖ kinh doanh hiÖn ®¹i X©y dùng ®éi ngò chuyªn gia, nhµ qu¶n lý giái va c«ng nh©n lµnh nghÒ B¶ng 2: X©y dùng c¸c n¨ng lùc ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho c¸c doanh nghiÖp thÐp ViÖt Nam §Çu t­ míi vµ më réng c«ng suÊt c¸c nhµ m¸y ë møc c«ng suÊt kho¶ng 700-800 ngµn tÊn/n¨m. Nh÷ng c¬ së cña ngµnh ThÐp cã c«ng nghÖ qu¸ l¹c hËu, kÐm hiÖu qu¶ nªn chÊp nhËn lo¹i bá. X©y dùng vµ thùc thi c¸c dù ¸n ®Çu t­ tõ th­îng nguån ®Õn h¹ nguån. Tr÷ l­îng quÆng s¾t ë n­íc ta ®· ®­îc th¨m dß ch¾c ch¾n vµ khai th¸c cã hiÖu qu¶ kho¶ng 500 triÖu tÊn. NÕu mçi n¨m s¶n xuÊt 10 triÖu tÊn gang, sö dông 8 triÖu tÊn gang kÕt hîp víi thÐp phÕ ®Ó luyÖn thÐp th× mçi n¨m cã thÓ s¶n xuÊt kho¶ng 10 triÖu tÊn thÐp. Thêi gian ®ã liªn tôc th¨m dß ®Þa chÊt, ch¾c ch¾n sÏ ph¸t hiÖn thªm nhiÒu má quÆng s¾t míi. V× vËy, cã thÓ yªn t©m ph¸t triÓn th­îng nguån. Ph¶i ®i ngay vµo d©y chuyÒn truyÒn thèng khÐp kÝn víi c«ng suÊt mçi x­ëng- mçi modum lµ 1,5 triÖu tÊn. Modum ®Çu tiªn chñ yÕu dùa vµo n­íc ngoµi thiÕt kÕ vµ chÕ t¹o thiÕt bÞ. Tõ modum thø hai trë ®i phÇn lín ph¶i tù thiÕt kÕ vµ chÕ t¹o thiÕt bÞ. Trong qu¸ tr×nh mua thiÕt bÞ kh«ng lo¹i trõ viÖc mua nh÷ng thiÕt bÞ ®· qua sö dông nh­ng cßn dïng tèt. Nh­ vËy cã thÓ gi¶m møc vèn ®Çu t­ c¬ b¶n xuèng tèi thiÓu, t¹o kh¶ n¨ng h¹ gi¸ thµnh t¨ng tÝnh c¹nh tranh cho s¶n phÈm. Kh«ng ph¸t triÓn h¹ nguån nh÷ng nhµ m¸y c¸n thÐp x©y dùng n÷a, v× c«ng suÊt ®· qu¸ d­ thõa mµ ph¶i ®Çu t­ vµo c¸c nhµ m¸y c¸n thÐp h×nh, tÊm, èng… D©y chuyÒn c«ng nghÖ truyÒn thèng khÐp kÝn nµy do dïng gang víi tû lÖ 70-80% vµ thÐp phÕ cã chän läc víi tû lÖ 20-30% ®Ó luyÖn thÐp, v× vËy chØ nªn luyÖn c¸c m¸c thÐp cacbon chÊt l­îng cao, thÐp hîp kim thÊp ®é bÒn cao, thÐp hîp kim sö dông cho c¸c ngµnh x©y dùng, chÐ t¹o m¸y, ®ãng tµu vµ quèc phßng. Môc tiªu vÒ lao ®éng cña ngµnh thÐp trong nh÷ng n¨m s¾p tíi lµ ph¶i ®­îc ph¸t triÓn c¶ sè l­îng vµ chÊt l­îng ®Ó thÝch øng víi ®iÒu kiÖn c¹nh tranh trong n­íc vµ khu vùc. Ngµnh ThÐp cÇn phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c tr­êng ®¹i häc, viÖn nghiªn cøu, c¸c tr­êng d¹y nghÒ ®Ó ®µo t¹o ®éi ngò chuyªn gia, kü s­, c«ng nh©n bËc cao thÝch øng víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Nhµ n­íc cÇn ®Çu t­ cho ®µo t¹o ®éi ngò chuyªn gia kÓ c¶ cho ®µo t¹o n­íc ngoµi, t¨ng c­êng n¨ng lùc nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ ph¸t triÓn ngµnh ThÐp vµ xóc tiÕn vÜ m« hç trî ngµnh ThÐp. Nhµ n­íc ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng vÒ giao th«ng vËn t¶i, th«ng tin liªn l¹c, c¶ng biÓn… cho c¸c khu khai th¸c nguyªn liÖu, khu c«ng nghiÖp luyÖn kim lín. §Çu t­ cho c¸c dù ¸n träng ®iÓm ®iÒu tra tiÒm n¨ng kho¸ng s¶n cho ngµnh ThÐp, ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu lín cña Ngµnh. §Ó Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam thùc sù lµ nßng cèt trong c¹nh tranh cña ngµnh trªn thÞ tr­êng, cÇn ph¶i ®æi míi tõ hÖ thèng qu¶n lý ®Õn c¸c ®¬n vÞ thanh viªn. M« h×nh c«ng ty mÑ c«ng ty con cÇn ®­îc vËn dông. Thùc hiÖn qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u ®èi víi mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc thµnh viªn cña Tæng c«ng ty. Tr­íc hÕt lµ cæ phÇn ho¸ mét sè ®¬n vÞ trong kh©u l­u th«ng. Tæ chøc l¹i hÖ thèng l­u th«ng, b¶o ®¶m tËp trung søc m¹nh, n¾m thÞ tr­êng träng ®iÓm, s¶n phÈm x­¬ng sèng. Ph©n c«ng, ph©n cÊp vµ phèi hîp hîp lý gi÷a Tæng c«ng ty víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn, gi÷a c«ng ty mÑ vµ c¸c c«ng ty con. §æi míi c«ng nghÖ kinh doanh, ¸p dông c¸c h×nh thøc kinh doanh tiªn tiÕn trªn c¬ së sö dông c«ng nghÖ th«ng tin dù b¸o thÞ tr­êng, nh»m hç trî kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. ¸p dông réng r·i c¬ chÕ kho¸n trong kinh doanh. X©y dùng vµ thùc thi chiÕn l­îc kinh doanh trªn thÞ tr­êng néi ®Þa vµ chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó th©m nhËp thÞ tr­êng khu vùc vµ quèc tÕ. KÕT LUËN NÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong xu thÕ C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. C«ng nghiÖp ThÐp lµ mét ngµnh cã tÝnh chÊt mòi nhän, c¬ së cña nÒn kinh tÕ n­íc ta. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh thÐp n­íc ta trong qu¸ tr×nh héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ lµ mét viÖc lµm hÕt søc cÊp b¸ch, cÇn thiÕt, cÇn ®­îc Nhµ n­íc quan t©m vµ gi¶i quyÕt ®Ó ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ v÷ng ch¾c cña n­íc nhµ. Néi dung cña ®Ò tµi lµ mét vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt réng, yªu cÇu cã sù nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ kü l­ìng. Nh­ng do ®iÒu kiÖn nghiªn cøu vµ kh¶ n¨ng cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn trong bµi viÕt h¼n kh«ng tr¸nh khái bÊt cËp vµ thiÕu sãt cÇn ®­îc bæ sung vµ chØnh lý. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn §Ò ¸n m«n häc, em xin ch©n thµnh bµy tá lêi c¶m ¬n ®Õn Phã tiÕn sÜ Lª C«ng Hoa - ng­êi trùc tiÕp h­íng dÉn, ®· tËn t×nh gãp ý kiÕn, gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy. danh môc tµi liÖu tham kh¶o B¸o CN sè 3/2003 Thêi b¸o kinh tÕ Kinh TÕ ViÖt Nam sè 4/2000, sè 84/2001, sè 8/2002, sè 30/2002, sè 65/2002, sè 117/2002, sè 125/2002, sè 10/2003. Tri thøc vµ C«ng nghÖ sè 139/2001, sè 115/2002, sè 143/2002, sè 144/2002 T¹p chÝ CN ViÖt Nam sè 10/2002