Đề tài Ngân hàng Trung Ương - Thực trạng và giải pháp

Lời nói đầu Sau ba mươi năm xây dựng nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung, hơn mười năm qua Đảng và Nhà nước ta đã tiến hành xây dựng nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng XHCH. Trong hơn mười năm đổi mới vừa qua chúng ta đã đạt được những thành tựu quan trọng không chỉ trong nước mà cả trong quan hệ quốc tế. Đồng thời chúng ta cũng phải đối mặt với những vấn đề do nhiều nguyên nhân, ảnh hưởng gây ra. Đóng góp vào những thành tựu to lớn đó, ngành Ngân hàng có những đóng góp đáng kể “Bởi vậy trong hội nghị giám đốc Ngân hàng tổ chức tại Hà Nội trong các ngày 1 - 2 / 2 / 1999, đồng chí Lê Khả Phiêu ( nguyên tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam ) nêu bật những khó khăn thuận lợi cũng như thành tựu của Ngân hàng Trung Ương đồng thời cũng đánh giá cao những lỗ lực của ngành Ngân hàng trong quá trình đổi mới của đất nước “. Trích thông báo kết luận của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước số 77 - TP/ VP5 ngày 12/ 2/ 1999. Có thể nói các hoạt động của ngành Ngân hàng có vai trò không nhỏ cho sự thắng lợi của quá trình đổi mới của đất nước ta. Chính vì vậy, nghiên cứu nắm bắt về vai trò, chức năng, hoạt động của ngành Ngân hàng nói chung, Ngân hàng Trung Ương nói riêng là sự cần thiết để có thể hiểu rõ thực trạng và đề ra những giải pháp cụ thể cho quá trình phát triển của ngành Ngân hàng và quá trình đổi mới của đất nước. Đối với em chọn đề tài Ngân hàng Trung Ương - Thực trạng và giải pháp ,bởi lẽ đây là một đề tài hay và có tính thực tiễn cao Tuy vậy do thời gian có hạn và nhận thức còn chưa thật thấu đáo nên bài làm không tránh khỏi những sai sót, nhược điểm. Em mong thầy cô thông cảm và góp ý cho em. Em xin chân thành cảm ơn thầy cô. B. Nội dung I. Vai trò và chức năng của Ngân hàng Trung Ương Để hiểu rõ được thực trạng của Ngân hàng Trung Ương nước ta trước hết chúng ta phải hiểu rõ được vai trò và chức năng chung của mỗi Ngân hàng Trung Ương. 1.1. Vai trò của Ngân hàng Trung Ương Như chúng ta đã biết, ngày nay tất cả các quốc gia lớn nhỏ đều có một Ngân hàng Trung Ương. Ngân hàng này thực hiện hai nhiệm vụ cơ bản sau: + Nó đóng vai trò chủ Ngân hàng đối với các Ngân hàng thương mại, đảm bảo cho hệ thống Ngân hàng hoạt động không bị trục trặc. + Nó đóng vai trò chủ Ngân hàng đối với chính phủ, gắn trách nhiệm kiểm soát hệ thống tiền tệ và việc tài trợ cho thâm hụt ngân sách chính phủ. 1.2. Các chức năng của Ngân hàng Trung Ương Để thực hiện vai trò đó Ngân hàng Trung Ương có những chức năng cơ bản sau đây: - Ngân hàng của các Ngân hàng thương mại: Ngân hàng Trung Ương giữ các tài khoản dự trữ cho các Ngân hàng thương mại, thực hiện tiến trình thanh toán cho Ngân hàng thương mại và hoạt động như một “ người cho vay của phương sách cuối cùng của các Ngân hàng thương mại trong trường hợp khẩn cấp“. Bởi lẽ hệ thống Ngân hàng hiện đại với nguồn dự trữ ít ỏi cho phép xã hội tạo ra phương tiện trao đổi với lượng đầu vào tương đối ít về các nguồn lực khan hiếm đất đai, lao động và vốn. Tuy nhiên vẫn phải trả một cái giá cho việc tạo ra một cách có hiệu quả của các phương tiện trao đổi này. Nhưng ta đã biết bất kỳ một hệ thống Ngân hàng nào có nguồn dự trữ giỏi dễ bị ảnh hưởng bởi những cơn khủng hoảng tài chính tiền tệ do các Ngân hàng này không đủ dự trữ để đáp ứng các nhu cầu rút toàn bộ tiền ký gửi cùng một lúc, mọi dấu hiệu của hiện tượng rút tiền nhiều có khả năng trở thành một lời tiên đoán hiện thực khi người ta đổ xô đến rút tiền ra trước làm cho Ngân hàng bị phá sản. Để tránh cho việc khủng hoảng đó trước tiên cần đảm bảo cho người gửi tin rằng Ngân hàng không bao giờ nói dối. Cần phải có sự đảm bảo rằng các Ngân hàng có thể nhận được tiền mặt và chỉ có thể nhận được tiền mặt khi có sự cần thiết. Và chỉ có thể tạo ra tiền mặt với số lượng không hạn chế đó là Ngân hàng Trung Ương. - Quản lý nợ và tài trợ thâm hụt với vai trò là chủ Ngân hàng của chính phủ Ngân hàng Trung Ương phải đảm bảo rằng chính phủ có khả năng đáp ứng những khoản chi tiêu khi nó đang có thâm hụt. Hãy tạm gác khả năng chính phủ có thể vay từ bên ngoài, có hai cách tài trợ cho nhu cầu vay mượn của khu vực công cộng. Thứ nhất, chính phủ có thể vay tiền của dân và trong nước bằng cách bán ra các chứng khoán tài chính, kỳ phiếu của chính phủ và công trái cho công chúng. Điều này được thực hiện như sau. Chính phủ bán các chứng khoán cho Ngân hàng lấy tiền mặt bù đắp cho nhưng thâm hụt. Đến lượt mình Ngân hàng Trung Ương tiến hành một nghiệp vụ thị trường mở bán những chứng khoán này trên thị trường mở để lấy tiền mặt. Khi quá trình này kết thúc, những người dân giữ trong tay những chứng khoán có lãi của chính phủ nhưng lượng cung lớn tiền tệ không thay đổi. Qua việc chi dùng khoản thâm hụt chính phủ đã đưa trở lại nền kinh tế số tiền mặt mà chính phủ đã rút ra khi bán các chứng khoán và Ngân hàng Trung Ương qua việc bán các chứng khoán này, đã thu hồi số tiền mặt mà chính phủ vay ban đầu. Thứ hai, chính phủ có thể tài trợ cho thâm hụt bằng cách in thêm tiền thực chất loà chính phủ bán chứng khoán cho Ngân hàng Trung Ương lấy tiền mặt trang trải cho khoản chi tiêu vượt quá khoản thuế. Khối lượng các chứng khoán chính phủ nằm trong các Ngân hàng thương mại hay ở các cá nhân các công dân không thay đổi, nhưng cơ số tiền đã tăng lên. Lượng cung ứng tiền đã tăng lên nhiều so với hệ số tiền. Vai trò của Ngân hàng Trung Ương vượt quá việc đảm bảo cho khoản thâm hụt hiện hành được tài trợ bằng cách bán chứng khoán và in tiền. Do chính phủ đã phải gánh chịu một khoản thâm hụt trong quá khứ, nên các Ngân hàng thương mại và các công dân vẫn còn giữ các chứng khoán còn tồn. Do vậy lúc nào cũng có một số chứng khoán được chuộc lại. Ngân hàng Trung Ương chịu trách nhiệm bán ra những chứng khoán mới để huy động tiền mua lại những chứng khoán cũ đến hạn phaỉ chuộc. Việc quản lý nợ và tập hợp những đánh giá do đó người mua quyết định chi tiết của chứng khoán mới để phát hành trong các thời điểm tương lai mà đến lúc đó chính phủ cam kết chuộc lại chứng khoán và lãi suất phải trả có sức hấp dẫn đối với người mua. - Kiểm soát mức cung tiền để thực hiện chính sách tiền tệ nhằm ổn định và phát triển nền kinh tế. Một Ngân hàng Trung Ương có thể tác động đến việc cung ứng tiền tệ trong nền kinh tế do vậy lượng cung ứng tiền tệ một phần là một khoản nợ của Ngân hàng Trung Ương và một phần là những khoản nợ của các Ngân hàng thương mại. Để hiểu rõ chúng ta mô tả ba công cụ quan trọng nhất mà Ngân hàng Trung Ương có thể sử dụng để tác động đến lượng cung ứng tiền tệ: Dự trữ bắt buộc tỉ suất chiết khấu và những nghiệp vụ của thị trường mở. + Dự trữ bắt buộc. Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là một tỷ lệ tối thiếu dự trữ tiền mặt so với các khoản ký gửi mà Ngân hàng Trung Ương yêu cầu các Ngân hàng thương mại phải duy trì. Nếu một khoản dự trữ bắt buộc đã có hiệu quả các Ngân hàng thương mại có thể giữ lượng tiền mặt cao hơn lượng dự trữ tiền mặt theo yêu cầu, nhưng không được giữ ít hơn. Nếu lượng tiền mặt của họ giảm xuống thấp hơn lượng dự trữ bắt buộc họ phải vay tiền ngay, thường họ phải vay tiền của Ngân hàng Trung Ương để khôi phục lại lượng dự trữ bắt buộc. Do vậy khi Ngân hàng Trung Ương quy định một khoản dự trữ bắt buộc cao hơn tỷ lệ dự trữ mà những Ngân hàng thận trọng phải duy trì trong bất kỳ tình hình nào, thì hậu quả là giảm bớt việc tạo ra những khoản ký gửi của các Ngân hàng , làm giảm trị số của thừa số tiền và giảm lượng cung ứng tiền với bất kỳ cơ số tiền nhất định nào. Tương tự, khi một yêu cầu dự trữ cụ thể đã có hiệu lực, thì bất kỳ mức tăng nào và yêu cầu dự trữ sẽ làm giảm lượng cung ứng tiền. Khi Ngân hàng Trung Ương quy định một mức cao hơn khoản dự trữ mà các Ngân hàng muốn giữ nếu không có quy định đó các Ngân hàng sẽ tạo ra các khoản ký gửi ít hơn và cho vay ít hơn khoản mà họ muốn làm. Do vậy một khoản dự trưc bắt buộc có tác dụng như một khoản thuế đánh vào các Ngân hàng buộc họ phải duy trì một tỷ lệ dự trữ cao hơn trong tổng số các khoản dự trữ dưới dạng dự trữ Ngân hàng và một tỷ lệ thấp hơn của các khoản cho vay có lãi suất cao. + Tỷ lệ chiết khấu Tỷ lệ chiết khấu là lãi suất mà Ngân hàng Trung Ương tính với các Ngân hàng thương mại khi họ muốn vay tiền khi tỷ suất chiết khấu còn là một phần quan trọng trong kiểm soát tiền tệ ở Anh nó còn được gọi là tỷ suất Ngân hàng hay tỷ suất cho vay tối thiểu ( MLR - Mimiumlending Rate ). Giả sử các Ngân hàng cho rằng tỷ số an toàn tối thiểu giữa tiền mặt với tiền ký gửi là 10 % . Vì những mục đích của lập luận này, dù con số này là sự đánh giá về thương mại hay là một tỷ lệ bắt buộc do Ngân hàng quy định thì cũng không quan trọng. Trong bất cứ một ngày cụ thể nào các Ngân hàng chắc là có một ít tiền mặt trong tay. Giả dụ dự trữ tiền mặt của họ là 12% các khoản ký gửi. Họ dám để cho dự trữ tiền mặt của họ giảm đến đau so với mức tối thiểu 10 % ? Các Ngân hàng phải cân đối lãi suất họ sẽ thu được từ một khoản cho vay thêm với nguy cơ và chi phí có liên quan nếu bất cứ thình lình có sự rút tiền ồ ạt làm cho dự trữ của họ giảm xuống thấp hơn con số tới hạn là 10 %. Đây là lúc mà tỉ suất chiết khấu bắt đầu hoạt động. Giả sử lãi suất của thị trường là 8 % và Ngân hàng Trung Ương thông báo sẵn sàng cho các Ngân hàng thương mạI cũng có thể cho vay ở mức lãi suất 8 %. Các Ngân hàng thương mại cũng có thể cho vay đến mức tối đa và kéo dự trữ tiền mặt của họ xuống mức tối thiểu 10 % tiền ký gửi. Các Ngân hàng hiện nay cho vay với lãi suất 8 % và nếu điều xấu nhất xẩy ra thì họ thiếu tiền mặt, họ có thể vay của Ngân hàng với lãi suất 8%. Các Ngân hàng không thể bị thua lỗ khi cho vay ở mức khả dĩ cao nhất. Tuy nhiên, giả sử Ngân hàng công bố rằng, mặc dù lãi suất thị trường là 8% nó sẽ chỉ cho các Ngân hàng thương mại vay ở mức lãi suất phạt là 10 %. Bây giờ một Ngân hàng có dự trữ tiền mặt 12 % có thể kết luận rằng chẳng nên cho vay thêm với lãi suất 8 % , vì đIều đó sẽ là cho dự trữ tiền mặt của nó giảm xuống đến mức tối thiểu là 10 % tiền ký gửi. Đây là một rủi ro cao đến mức mà tình trạng bất ngờ rút tiền ồ ạt sẽ buộc Ngân hàng này phải vay tiền của Ngân hàng Trung Ương với lãi suất 10 %. Nó sẽ bị mất tiền khi cho vay thêm. Như vậy thì tha giữ lại khoản dự trữ tiền mặt cao hơn để đề phòng khả năng rút tiền bất ngờ. Do vậy, bằng cách ấn định tỉ suất chiết khấu ở mức phạt cao hơn mức lãi suất chung. Ngân hàng Trung Ương có thể khuyến khích các Ngân hàng thương mại tự nguyện duy trì thêm lượng dự trữ tiền mặt. Vì các khoản ký gửi Ngân hàng Trung Ương bây giờ trở thành một bội số nhỏ hơn của dự trữ tiền mặt của các Ngân hàng, nên thừa số tiền được giảm xuống và cung ứng tiền tệ ít hơn đối với bất kỳ cơ số nào. + Nghiệp vụ thị trường mở Một nghiệp vụ thị trường mở được tiến hành khi Ngân hàng Trung Ương thay đổi cơ số tiền bằng cách mua vào hoặc bán ra các chứng khoán tài chính trên thị trường mở. Trong khi hai biện pháp kiểm soát tiền tệ trên được tiến hành bằng cách thay đổi trị số của thừa số, thì những nghiệp vụ thị trường mở làm biến đổi cơ số tiền. Do lượng cung ứng tiền tệ bằng cơ số tiền nhân với thừa số, các nghiệp vụ này làm thay đổi lượng cung ứng tiền tệ. Giả sử Cục phát hành tiền của Ngân hàng Trung Ương in ra 1 triệu Bảng giấy bạc mới và dùng để mua các chứng khoán của chính phủ trên thị trường tự do. Như vậy bây giờ các Ngân hàng hoặc khu vực tư nhân có đi 1 triệu Bảng chứng khoán. Và nền kinh tế đã được bơm thêm 1 triệu Bảng tiền mặt. Một số sẽ được giữ trong lưu thông tư nhân, nhưng hầu hết sẽ được gửi vào hệ thống Ngân hàng, mà có thể tăng khoản cho vay ký gửi dựa vào khoản dự trữ tiền mặt cao hơn của nó. Ngược lại, nếu Cục phát hành tiền của Ngân hàng Trung Ương bán ra 1 triệu Bảng chứng khoán của chính phủ từ khoản dự trữ hiện có, thì đúng 1 triệu Bảng tiền mặt phải được rút từ lưu thông tư nhân hoặc khoản dự trữ tiền mặt của các Ngân hàng. Cơ số tiền bị giảm mất 1 triệu Bảng. Do các Ngân hàng bị hụt bớt dự trữ tiền mặt, họ buộc phải giảm cho vay tiền ký gửi và lượng cung ứng tiền tệ giảm xuống. Hãy lưu ý rằng, có rất ít khác biệt khi Ngân hàng giao dịch với các Ngân hàng khác hoặc với các tổ chức kinh doanh công cộng phi Ngân hàng. Nếu Ngân hàng Trung Ương bán trực tiếp chứng khoán cho hệ thống Ngân hàng , dự trữ tiền mặt của các Ngân hàng sẽ giảm ngay lập tức. Nếu Ngân hàng Trung Ương bán chứng khoán cho công chúng, các cá nhân sẽ lại trả bằng séc theo tài khoản của họ ở Ngân hàng, làm cho dự trữ tiền mặt của các Ngân hàng bị giảm sút. Trong cả hai trường hợp, bằng những nghiệp vụ thị trường mở trong lĩnh vực chứng khoán tài chính, Ngân hàng làm biến đổi cơ số tiền, dự trữ tiền mặt của cácNgân hàng , khoản cho vay tiền ký gửi và lượng cung ứng tiền tệ. II. Thực trạng Ngân hàng Trung Ương trong những năm gần đây Trong bối cảnh chung nền kinh tế, hoạt động Ngân hàng trong những năm gần đây cũng luôn phải đối mặt với nhiều vấn đề bức xúc đặt ra, trong đó đáng chú ý là do tình hình kinh tế trì trệ nên việc mở rộng đầu tư tín dụng của các Ngân hàng gặp nhiều khó khăn; hiệu quả kinh doanh của nhiều Ngân hàng giảm sút. Tuy vậy với những cố gắng, lỗ lực trong những năm qua Ngân hàng nói chung, Ngân hàng Trung Ương nói riêng đã đạt được những kết quả quan trọng, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. 2.1. ĐIều hành cung ứng tiền Như chúng ta đã biết Ngân hàng Trung Ương là cơ quan độc quyền phát Ngân hàng Trung Ươngàh tiền, nên toàn bộ lượng tiền mặt đang lưu hành hợp pháp đều do Ngân hàng Trung Ương phát hành. Căn cứ để cung ứng tiền cho nền kinh tế là dựa vào nhu cầu tiền phục vụ cho trao đổi hàng hoá và chi trả dịch vụ. Như vậy, tiền trong lưu thông không chỉ có tiền mà còn có các loại tiền gửi. Song để có tiền mặt lưu hành phải có một quá trình phát hành tiền của Ngân hàng Trung Ương. ở Việt Nam hiện nay, tỉ trọng thanh toán bằng tiền mặt còn khá cao. Năm 1992 chiếm 39% Năm 1993 chiếm 45% Năm 1994 chiếm 42% Năm 1995 chiếm 34% Năm 1996 chiếm 33% Năm 1997 chiếm 30,8% Năm 1998 chiếm 26,6% Năm 1999 chiếm 29,1% Thanh toán không dùng tiền mặt thường được áp dụng cho các chi trả giữa các doanh nghiệp lớn. Đối với Ngân hàng tập hợp được một khối lượng vốn tiền gửi ổn định trong toàn hệ thống vì giảm số dư tiền gửi của khách hàng này thì tăng số dư tiền gửi của khách hàng khác. Điều naỳ có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc xác định thành phần cung ứng, nắm được vống để đầu tư cho vay của hệ thống Ngân hàng, đẩy nhanh tiến độ lưu thông của tiền tệ, đIều chỉnh tỷ lệ lạm phát. Như vậy việc đIều hành cung ứng tiền tệ và mục tiêu của chính phủ. Mức cung ứng tiền năm 1999 đạt 100 % kế hoạch và thực hiện tốt các mục tiêu chỉ định của chính phủ. 2.2. Công cụ lãi suất Trong những năm gần đây, trước tình hình thiểu phát, tốc độ tăng trưởng kinh tế có xu hướng chậm lại. Ngân hàng Trung Ương đã điều hành lãi suất theo cơ chế lãi suất trần và được điều chỉnh linh hoạt trên cơ sở bám sát diễn biến kinh tế vĩ mô, cung cầu vốn trên thị trường tiền tệ và theo xu hướng nới lỏng tiền tệ giảm tiền tệ lãi suất cho vay đối với nền kinh tế nhằm thực hiện chỉ đạo của chính phủ về các giải pháp kích cầu. Trong nửa đầu năm 1999 Ngân hàng Trung Ương đã 5 lần điều chỉnh giảm trần lãi suất cho vay VNĐ từ mức 1,25 % / tháng đối với vay trung, dài hạn và 1,2 % / tháng đối với vay ngắn hạn xuống 0,85 % / tháng với khu vực đô thị và 1 % / tháng đối với khu vực nông thôn. LãI suất huy động ngoại tệ của các pháp nhân cũng được điều chỉnh giảm từ 3 - 3,5 % / năm xuống còn 2,5 - 3 % / năm, nhằm thúc đẩy các doanh nghiệp mở rộng đầu tư sản xuất phù hợp với việc giảm trần lãi suất VNĐ … Như vậy trong thời gian qua Ngân hàng Trung Ương đã thành công rất lớn trong việc sử dụng công cụ lãi suất nhằm góp phần ổn định lạm phát, kích thích hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp thông qua việc từng bước giảm laĩ suất cho vay qua các thời kỳ. Tuy vậy chính sách lãi suất của Ngân hàng Trung Ương gặp phải một số vướng mắc. Ngân hàng Trung Ương đang quy định trần lãi suất cho vay tối đa cho từng khu vực thành thị, nông thôn nhưng tồn tại lãi suất mang tính chất bao cấp cho các đối tượng chính sách. VD: Giảm 15 - 30 % so với lãi suất thông thường cho các đối tượng chính sách quy định tại các quyết định 42/ UBQĐ ngày 23 / 5 / 1997. Trên cơ sở trền lãi suất cho vay tối đa Ngân hàng Trung Ương, các Ngân hàng thương mại tự quyết định lãi suất huy động vốn không kỳ hạn hoặc vốn có kỳ hạn thay vì viếc Ngân hàng quy định luôn lãi suất huy động vốn, lãi suất cho vay hoặc quy định trần cho vay tối đa và chênh lệch giữa lãi suất cho vay và lãi suất huy động vốn bình quân là 0,35 % / tháng đã trở nên gò bó, làm mất tính nhạy cảm của công cụ lãi suất. Mặt khác để lôi kéo khách hàng 1 số Ngân hàng thương mại tìm cách giảm lãi suất cho vay. Hiệp hội Ngân hàng chưa thể hiện vai trò trong liên kết các Ngân hàng nhằm tạo một mặt bằng lãi suất huy động, lãi suất cho vay tương đối phù hợp cho mỗi Ngân hàng thương mại. 2.3. Về dự trữ bắt buộc NHNN đã 2 lần đIều chỉnh giảm tỉ lệ dự trữ bắt buộc đối với các tổ chức tín dụng từ mức 7% xuống còn 5% ( các NHTM cổ phần nông thôn, quỹ tín dụng Trung Ương, quỹ tín dụng khu vực là 1% ). Riêng NHNN & PTNT do phải tập trung vốn thực hiện một số chính sách phục vụ nông nghiệp và phát triển nông thôn nên tỉ lệ dự trữ bắt buộc được giảm xuống mức 3 %. 2.4. Nghiệp vụ thị trường mở Nhằm chuyển hướng điều hành tiền tệ từ các công cụ trực tiếp sang sử dụng các công cụ gián tiếp, năm 1999, NHNN đã gấp rút chuẩn bị các điều kiện về pháp lý cũng như công cụ cho hoạt động thị trường mở, dự kiến sẽ mở vào quý I / 2000 2.5. Điều chỉnh tỷ giá Nhìn chung, trong năm 1999, tỉ giá luôn ổn định và cơ bản phù hợp với cung - cầu ngoại tệ trên thị trường và mục tiêu quản lý của NHNN. Giao dịch mua - bán ngoại tệ giữa Ngân hàng và các doanh nghiệp cũng như các giao dịch trên thị trường ngoại tệ liên Ngân hàng sôi động hơn năm trước. Nhu cầu ngoại tệ cho sản xuất kinh doanh cơ bản được đáp ứng đầy đủ. NHNN đã mua được một số lượng đáng kể ngoại tệ để tăng dự trữ ngoại tệ Nhà nước và bổ sung ngoại tệ cho quỹ kinh doanh. Có thể nói, việc đổi mới cơ chế quản lý tỉ giá theo quyết định số 64 /1999 /QĐ - NHNN7 và số 65 / 1999 / QĐ - NHNN7 ngày 26 / 2 /1999 là một bước đi đúng đắn và phù hợp với yêu cầu của nền kinh tế cũng như công tác điều hành chính sách tiền tệ. 2.6. Quản lý ngoại hối Thực hiện chính sách ngoại hối chặt chẽ, năm 1999, NHNN đã tăng cường theo dõi, giám sát các TCTD thực hiện các quy định của Thủ tướng Chính phủ về kết hối ngoại tệ, thường xuyên có đánh giá tình hình thực hiện và kịp thời trình Chính phủ sửa đổi cơ chế cho phù hợp với thực tế. Xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ ban hành quy định về việc khuyến khích người Việt Nam ở nước ngoài chuyển tiền về nước nhằm thu hút nguồn ngoại tệ phục vụ công cuộc phát triển kinh tế đất nước ( Quyết định số 170 / 1999 / QĐ -TTg ngày 19 / 8 / 1999 ) v.v… Cùng với việc đổi mới trong quản lý các giao dịch vãng lai, NHNN đã tăng cường các biện pháp trong quản lý vay, trả nợ nước ngoài của doanh nghiệp, quản lý đầu tư nước ngoài, quản lý hoạt động kinh doanh vàng … 2.7. Huy động vốn Từ đầu năm, NHNN đã chỉ đạo các NHTM tích cực mở rộng các hình thức huy động vốn thích hợp, đặc biệt là vốn trung hạn, dài hạn nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho sản xuất kinh doanh và đầu tư, nhất là các chương trình trọng điểm như phát triển nông nghiệp nông thôn, bổ sung vốn tín dụng đầu tư kế hoạch Nhà nước, cho vay ngoại tệ đối với các công trình trọng điểm… 2.8. Đầu tư tín dụng Ước đến 31 / 12 / 1999, dư nợ cho vay nền kinh tế tăng 12% so với năm 1998, trong đó dư nợ cho vay VNĐ tăng 16%, dư nợ cho vay đối với ngành nông lâm nghiệp và thuỷ sản đạt 36.400 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 27 % tổng dư nợ, tăng 12% so với năm 1998. 2.9. Công tác chấn chỉnh, củng cố các TCTD + Đối với các NHTMCP NHNN đã chủ động phối hợp chặt chẽ với UBND các tỉnh, thành phố có NHTMCP trên địa bàn, đặc biệt là thành phố Hồ Chí Minh để triển khai đề án củng cố, sắp xếp lại các NHTMCP Nhìn chung, công tác củng cố sắp xếp lại các TCTD đã đạt được một số kết quả tích cực, nhờ đó chặn đứng được nguy cơ đổ vỡ hệ thống, giảm đến mức thấp nhất những ảnh hưởng tiêu cức đối với nền kinh tế cũng như thiệt hại cho Nhà nước và nhân dân. + Đối với NHTM quốc doanh NHNN đã hoàn thành việc cấp đủ vốn điều lệ ( theo quyết định 859 / QĐ - TTg của Thủ tướng Chính phủ ) và thực hiện tái cấp vốn để cơ cấu lại nợ cho các NHTM quốc doanh ( theo công văn số 27 / 7 / 1999 ). Hiện nay, đề án củng cố các NHTM quốc doanh đang được khẩn trương hoàn thànhđể trình Chính phủ phê duyệt. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau, tiến độ xây dựng các đề án này cũng còn chậm so với kế hoạch công tác của Chính phủ đề ra. + Đối với các QTDND Trọng tâm của công tác quản lý chỉ đạo đối với các QTDND trong năm 1999 là tiếp tuc triển khai chỉ thị số 05 / 1998 / CT - NH17 về chấn chỉnh, củng cố hoạt động của QTDND Song song với công tác chuẩn bị để tổng kết thí điểm mô hình QTDND, NHNN đã khẩn trương chỉ đạo việc xây dựng và từng bước hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật lên quan đến tổ chức và hoạt động của quỹ tín dụng, nhằm đảm bảo cho lạo hình TCTD này hoạt động đúng định hướng, hiệu quả và an toàn. + Hoạt động đối ngoại Trong những năm gần đây, hoạt động đối ngoại của NHNN tiếp tục được tăng cường và đạt được những kết quả quan trọng, góp phần đẩy nhanh quá trình hội nhập với khu vực và quốc tế, tranh thủ khai thác các nguồn lực bên ngoài phục vụ công cuộc đổi mới đất nước. Triển khai các chương trình trong khuôn khổ quan hệ hợp tác với các tổ chức tài chính - tiền tệ quốc tế Đàm phán với IMF, WB nhằm tháo gỡ những khó khăn, ách tắc trong quá trình triển khai chương trình ESAF/ ACII Chủ trì và phối hợp cùng các bộ ngành liên quan hoàn thành việc đàm phán với WB về 4 dự án trong năm 1999 với tổng số vốn vay 318,26 triệu USD. số vốn do ADB cam kết cho Việt Nam vay cũng đạt mức 240 triệu USD. Tăng cường quan hệ hợp tác Ngân hàng với các nước trên thế giới Thiết lập và tăng cường quan hệ hợp tác với các nước trong khu vực và trên thế giới: ký thoả ước hợp tác với Ngân hàng Cộng hoà dân chủ Nhân dân Lào; xây dựng hiệp định thanh toán với Ngân hàng Vương quốc Campuchia, đàm phán và ký hiệp định khung về Hợp tác tài chính với Ngân hàng đầu tư Bắc Âu, đẩy mạnh quan hệ với Ngân hàng Trung Ương Cuba, phối hợp với Bộ Tài chính đàm phán với quỹ hợp tác kinh tế hải ngoại của Nhật ( OECF ) về các điều khoản của hiệp định vay vốn dự án hỗ trợ DNV & N, phối hợp với các bộ, ngành hữu quan đàm phán và ký hiệp định bảo lãnh khung và hiệp định khuyến khích dự án giữa NHNN và Ngân hàng xuất nhập khẩu của Mỹ… + Thực hiện các dự án tín dụng quốc tế do NHNN quản lý Nhìn chung, các dự án thực hiện được phần lớn mục tiêu đề ra trong năm 1999; tốc độ giải ngân của các dự án nhanh hơn, số lượng vốn được giải ngân lớn hơn so với thời gian trước. Nhiều khó khăn, bế tắc trong quá trình triển khai các dự án đã kịp thời được xử lý, đảm bảo cho các phần dự án thực hiện theo lộ trình, đáp ứng được yêu cầu và thoả thuận song phương … 2.10 Công tác cải cách hành chính Công tác cải cách hành chính của NHNN trong năm 1999 tập trung vào việc đẩy nhanh việc hoàn thiện các cơ chế , quy chế, đặc biệt là các văn bản hướng dẫn thi hành 2 luật Ngân hàng; kiện toàn tổ chức và hoạt động của các đơn vị, thực hiện việc rà soát để có quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Ngoài ra, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, NHNN đã tiến hành sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết 38 / NQ - CP của Chính phủ về công tác cải cách thủ tục hành chính và sơ kết việc thực hiện cải cách hành chính của NHNN trong 2 năm 1997 - 1998. Xuất phát từ thực trạng hoạt động của Ngân hàng Trung Ương trong thời gian gần đây; En xin đưa ra một số giải pháp cụ thể sau: - Thực hiện có hiệu quả việc chuyển đổi điều hành chính sách tiền tệ của NHNN từ các công cụ trực tiếp sang điều hành bằng các công cụ gián tiếp nhằm giữ ổn định tiền tệ, kiểm soát lạm phát, phát triển thị trường tiền tệ, tạo điều kiện và cơ sở để điều hành chính sách tiền tệ một cách linh hoạt. - Tiếp tục thực hiện một cách mạnh mẽ, dứt đIểm việc củng cố, sắp xếp các TCTD; triển khai các biện pháp để xử lý, giảI quyết một cách tổng thể nợ quá hạn, nhất là các khoản nợ quá hạn có liên quan đến các vụ án, nợ quá hạn tồn đọng từ những năm trước đây. - Tiếp tục đổi mới phương thức huy động vốn, nhất là vốn trung và dài hạn. Ngay từ đầu năm, NHNN cũng như các TCTD phải có biện pháp để đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng, trên cơ sở an toàn và hiệu quả; mở rộng và đa dạng hoá các hình thức đầu tư để tạo sự chu chuyển vốn thông suốt, khắc phục tình trạng ứ đọng vốn của các TCTD như trong năm 1999. - Nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động thanh tra trên cơ sở hoàn thiện cơ chế an toàn toàn hệ thống Ngân hàng, nâng cao năng lực nghiệp vụ thanh tra Ngân hàng. - Mở rộng quan hệ hợp tác với các TCTD quốc tế, Ngân hàng Trung Ương các nước để tranh thủ sự giúp đỡ về vốn và trợ giúp về kỹ thuật cho nền kinh tế và cho hoạt động Ngân hàng; đồng thời tạo lập các điều kiện, bước đi thích hợp trong quá trình hội nhập của hệ thống Ngân hàng Việt Nam với cộng đồng tài chính quốc tế. - Hoàn thiện dứt điểm công tác xây dựng các nghị định của Chính phủ, hướng dẫn thi hành luật NHNN và luật các TCTD; đồng thời hoàn thiện hệ thống văn bản hướng dẫn của Thống đốc NHNN để hai luật Ngân hàng phát huyđươc hiệu quả trong thực hiện. Kết luận Nói tóm lại, để đẩy mạnh CNH - HĐH, phát triển nền kinh tế mhiều thành phần chúng ta cần phải xây dựng và vận hành có hiệu quả các công cụ quản lý kinh tế vĩ mô của Nhà nước, đặc biệt phải củng cố, nâng cao vai trò của Ngân hàng Trung Ương. Hiệu quả hoạt động của Ngân hàng Trung Ương là yếu tố quyết định làm điều hoà lạm phát đưa nền kinh tế phát triển ổn định, lâu bền. Mặc dù trong những năm gần đây Ngân hàng Trung Ương hoạt động khá hiệu quả, góp phần không nhỏ cho sự phát triển của đất nước nhưng không phải là không có lỗ hổng cần giải quyết. Chính vì lẽ đó ,nghiên cứu về đề tài này sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về thực trạng của ngành ngân hàng. Từ đó đề ra những giải pháp cụ thể cho tương lai.