Đề tài Nghiên cứu các biện pháp nhằm hoàn thiện công tác tổ chức và quản lý tiền lương tại Công ty Cơ khí 120

x lîi nhuËn thùc hiÖn. Doanh thu thùc hiÖn - Chi phÝ thùc hiÖn 1 + §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng Lîi nhuËn thùc hiÖn = d) Ph­¬ng ph¸p 4: Quü tiÒn l­¬ng x©y dùng theo doanh thu: Quü l­¬ng = Tû lÖ tiÒn l­¬ng x Tæng doanh thu thùc hiÖn. Tæng doanh thu thùc hiÖn nãi trªn ph¶i lo¹i trõ nh÷ng yÕu tè t¨ng gi¶m kh¸ch quan. 2.3 - Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh quü tiÒn l­¬ng n¨m kÕ ho¹ch: Quü tiÒn l­¬ng n¨m kÕ ho¹ch ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: S Vkh = [ L®b x TLmindn x (Hcb + Hpc ) + Vvc ] x 12 th¸ng. Trong ®ã: L®b : Lao ®éng ®Þnh biªn TLmindn: Møc l­¬ng tèi thiÓu cña doanh nghiÖp lùa chän trong khung quy ®Þnh. Hcb: HÖ sè l­¬ng cÊp bËc c«ng viÖc b×nh qu©n. Hpc: hÖ sè c¸c kho¶n phô cÊp l­¬ng b×nh qu©n ®­îc tÝnh trong ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. Vvc: Quü tiÒn l­¬ng cña bé m¸y gi¸n tiÕp mµ sè lao ®éng nµy ch­a tÝnh trong ®Þnh møc lao ®éng tæng hîp. * C¸c th«ng sè L®b, TLmindn, HCB Hpc vµ Vvc ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: a) Lao ®énh ®Þnh biªn (L®b ) : Lao ®éng ®Þnh biªn ®­îc tÝnh trªn c¬ së ®Þnh møc lao ®éng tæng hîp cña s¶n phÈm, dÞch vô hoÆc s¶n phÈm dÞch vô quy ®æi. b) Møc l­¬ng tèi thiÓu cña doanh nghiÖp ®Ó x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng (TL mindn) ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: TLmimdn = TLmin x (1 + K®c ) Trong ®ã: TLmindn: TiÒn l­¬ng tèi thiÓu ®iÒu chØnh tèi ®a doanh nghiÖp ®­îc phÐp ¸p dông. TLmin: Møc l­¬ng tèi thiÓu chung do chÝnh phñ quy ®Þnh còng lµ gíi h¹n d­íi cña khung l­¬ng tèi thiÓu. K®c : HÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm cña doanh nghiÖp. K®c = K1 + K2 K1 : HÖ sè ®iÒu chØnh theo vïng K2: HÖ sè ®iÒu chØnh theo ngµnh. c) HÖ sè l­¬ng cÊp bËc c«ng viÖc b×nh qu©n (Hcb ) C¨n cø vµo tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc lao ®éng, tr×nh ®é c«ng nghÖ, tiªu chuÈn cÊp bËc kü thuËt, chuyªn m«n, nghiÖp vô vµ ®Þnh møc lao ®éng ®Ó x¸c ®Þnh hÖ sè l­¬ng cÊp bËc c«ng viÖc b×nh qu©n (Hcb ) cña tÊt c¶ sè lao ®éng ®Þnh møc ®Ó x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. d) HÖ sè c¸c kho¶n phô cÊp b×nh qu©n ®­îc tÝnh vµo ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng (Hpc). HiÖn nay, c¸c kho¶n phô cÊp ®­îc tÝnh vµo ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng gåm: Khu vùc, ®éc h¹i, ®¾t ®á, tr¸ch nhiÖm, lµm ®ªm, thu hót, l­u ®éng, phô cÊp l·nh ®¹o vµ chÕ ®é th­ëng an toµn ngµnh ®iÖn. 2 - Quü tiÒn l­¬ng cña viªn chøc qu¶n lý ch­a tÝnh trong ®Þnh møc lao ®éng tæng hîp (Vvc): Quü tiÒn l­¬ng Vvc bao gåm quü tiÒn l­¬ng cña Héi ®ång qu¶n trÞ, cña bé phËn gióp viÖc cho Héi ®ång qu¶n trÞ, bé m¸y v¨n phßng Tæng c«ng ty hoÆc c«ng ty, c¸n bé chuyªn tr¸ch §¶ng, ®oµn thÓ vµ mét sè ®èi t­îng kh¸c mµ tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng kÓ trªn ch­a tÝnh trong ®Þnh møc lao ®éng tæng hîp hoÆc quü tiÒn l­¬ng cña c¸c ®èi t­îng nµy vµ ®­a vµo quü tiÒn l­¬ng n¨m kÕ ho¹ch ®Ó x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. 2.4 - C¸c ph­¬ng ph¸p x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng: §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng ®­îc x©y dùng theo 4 ph­¬ng ph¸p: a) §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng tÝnh trªn ®¬n vÞ s¶n phÈm (hoÆc s¶n phÈm quy ®æi). Ph­¬ng ph¸p nµy t­¬ng øng víi chØ tiªu kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh lo¹i s¶n phÈm hoÆc mét lo¹i s¶n phÈm cã thÓ quy ®æi ®­îc nh­: Xi m¨ng, vËt liÖu x©y dùng, r­îu, bia, ®iÖn, thuèc l¸, giÊy, x¨ng dÇu, vËn t¶i... C«ng thøc x¸c ®Þnh lµ: V®g = Vgiê x Tsp Trong ®ã: V®g : ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng (®¬n vÞ tÝnh lµ ®ång/®¬n vÞ hiÖn vËt) Vgiê: TiÒn l­¬ng giê. Trªn c¬ së l­¬ng cÊp bËc c«ng viÖc b×nh qu©n, phô cÊp l­¬ng b×nh qu©n vµ møc l­¬ng tèi thiÓu cña doanh nghiÖp, tiÒn l­¬ng giê ®­îc tÝnh theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. Tsp: Møc lao ®éng cña ®¬n vÞ s¶n phÈm hoÆc s¶n phÈm quy ®æi (tÝnh b»ng sè giê - ng­êi) b) §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng tÝnh trªn doanh thu: Ph­¬ng ph¸p nµy t­¬ng øng víi chØ tiªu kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc chän lµ doanh thu (HoÆc doanh sè) Th­êng ®­îc ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô tæng hîp. SVkh STkh C«ng thøc ®Ó x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ lµ: V®g = Trong ®ã: V®g : §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng (®¬n vÞ tÝnh ®ång/100®) SVkh: Tæng quü tiÒn l­¬ng n¨m kÕ ho¹ch. STkh: Tæng doanh thu (hoÆc doanh sè) n¨m kÕ ho¹ch. c) §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng tÝnh trªn tæng doanh thu trõ (-) tæng chi phÝ: Ph­¬ng ph¸p nµy t­¬ng øng víi chØ tiªu kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, kinh doanh ®­îc chän lµ tæng doanh thu trõ (-) tæng chi phÝ kh«ng cã l­¬ng, th­êng ®­îc ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp qu¶n lý ®­îc tæng doanh thu, tæng chi phÝ mét c¸ch chÆt chÏ trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ. C«ng thøc ®Ó x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ lµ: SVkh STkh - SCkh (Kh«ng cã tiÒn l­¬ng) V®g = Trong ®ã : SVkh: Tæng quü tiÒn l­¬ng n¨m kÕ ho¹ch STkh: Tæng doanh thu (hoÆc doanh sè) kÕ ho¹ch. SCkh: Tæng chi phÝ kÕ ho¹ch (Ch­a cã tiÒn l­¬ng) d) §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng tÝnh trªn lîi nhuËn: Ph­¬ng ph¸p nµy t­¬ng øng víi chØ tiªu kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc chän lµ lîi nhuËn, th­êng ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp qu¶n lý ®­îc tæng thu, tæng chi vµ x¸c ®Þnh ®­îc lîi nhuËn kÕ ho¹ch s¸t víi thùc tÕ thùc hiÖn. C«ng thøc ®Ó x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ lµ: SVkh SPkh V®g = Trong ®ã: V®g: §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng (§¬n vÞ tÝnh ®ång/1000 ®) SVkh: Tæng quü tiÒn l­¬ng n¨m kÕ ho¹ch. SPkh: Lîi nhuËn kÕ ho¹ch. 3 - C¸c h×nh thøc tiÒn l­¬ng trong doanh nghiÖp: HiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp ë n­íc ta chñ yÕu ¸p dông hai h×nh thøc tr¶ l­¬ng sau: - H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian. - H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm. C¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng TR¶ l­¬ng theo s¶n phÈm TR¶ l­¬ng theo thêi gian L­¬ng SP c¸ nh©n trùc tiÕp L­¬ng SP c¸ nh©n gi¸n tiÕp L­¬ng s¶n phÈm luü tiÕn L­¬ng kho¸n L­¬ng s¶n phÈm cã th­ëng L­¬ng theo thêi gian gi¶n ®¬n L­¬ng theo thêi gian cã th­ëng 3.1 - H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian: * ) H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian thùc hiÖn viÖc trÝch tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng theo th¬× gian lµm viÖc, theo ngµnh nghÒ vµ tr×nh ®é thµnh th¹o nghiÖp vô, kü thuËt, chuyªn m«n cña ng­êi lao ®éng. Tuú theo tÝnh chÊt lao ®éng kh¸c nhau vµ mçi ngµnh nghÒ cô thÓ cã mét thang l­¬ng riªng. Trong mçi thang l­¬ng tuú theo tr×nh ®é thµnh th¹o nghiÖp vô, kü thuËt, chuyªn m«n mµ chia lµm nhiÒu bËc l­¬ng, mçi bËc l­¬ng cã mét møc tiÒn l­¬ng nhÊt ®Þnh. * §iÒu kiÖn ®Ó tr¶ l­¬ng: - Ph¶i cã sù bè trÝ ng­êi ®óng viÖc, tuú theo tõng møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc mµ bè trÝ ng­êi cã tay nghÒ. - Ph¶i cã hÖ thèng theo dâi vµ kiÓm trra viÖc chÊp hµnh thêi gian lµm viÖc. - Lµm tèt c«ng t¸c gi¸o dôc chÝnh trÞ t­ t­ëng cho mäi ng­êi lao ®éng ®Ó tr¸nh khuynh h­íng lµm viÖc chiÕu lÖ, thiÕu tr¸ch nhiÖm, kh«ng quan t©m, ®Õn kÕt qu¶ c«ng t¸c. * ) TiÒn l­¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n: ChÕ ®é tiÒn c«ng tr¶ theo thêi gian gi¶n ®¬ lµ chÕ ®é tr¶ l­¬ng, tiÒn c«ng mµ mçi ng­êi c«ng nh©n nhËn ®­îc do møc l­¬ng cÊp bËc cao hay thÊp vµ thêi gian thùc tÕ lµm viÖc nhiÒu hay Ýt quyÕt ®Þnh. ChÕ ®é tr¶ l­¬ng nµy chØ ¸p dông ë nh÷ng n¬i khã ®Þnh møc lao ®éng chÝnh x¸c, khã ®¸nh gi¸ c«ng viÖc chÝnh x¸c. Cã 3 lo¹i tiÒn c«ng theo thêi gian ®¬n gi¶n: - L­¬ng giê: TÝnh theo møc l­¬ng cÊp bËc giê vµ sè giê lµm viÖc. - L­¬ng ngµy: tÝnh theo møc l­¬ng cÊp bËc ngµy vµ sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ trong th¸ng. - L­¬ng th¸ng: TÝnh theo møc l­¬ng cÊp bËc th¸ng. Lg® = TH x Ln Ln = Lth¸ng / 26 Trong ®ã: Lg®: Sè tiÒn l­¬ng thêi gian gi¶n ®¬n. TH: Sè ngµy c«ng (giê c«ng) lµm viÖc thùc tÕ. Ln: L­¬ng ngµy theo møc l­¬ng cÊp bËc. Nh­îc ®iÓm cña chÕ ®é tr¶ c«ng nµy lµ mang tÝnh chÊt b×nh qu©n, kh«ng khuyÕn khÝch sö dông hîp lý thêi gian lµm viÖc, tiÕt kiÖm nguyªn liÖu hoÆc tËp trung c«ng suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. b) TiÒn l­¬ng theo thêi gian cã th­ëng: ChÕ ®é tr¶ c«ng nµy lµ sù kÕt hîp gi÷a h×nh thøc l­¬ng theo thêi gian gi¶n ®¬n vµ tiÒn th­ëng khi ®¹t ®­îc nh÷ng chØ tiªu vÒ sè l­îng hoÆc chÊt l­îng ®· quy ®Þnh. H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã th­ëng chñ yÕu ¸p dông ®èi víi nh÷ng c«ng nh©n chÝnh lµm viÖc ë nh÷ng kh©u s¶n xuÊt cã tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸ cao, tù ®éng ho¸ hoÆc nh÷ng c«ng viÖc tuyÖt ®èi ph¶i ®¶m b¶o chÊt l­îng h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy ®¬n gi¶n dÔ ¸p dông vµ viÖc tÝnh to¸n kh«ng phøc t¹p song dïng h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy th× vai trß ®ßn bÈy kinh tÕ cña tiÒn l­¬ng sÏ bÞ gi¶m sót, kh«ng khuyÕn khÝch ®­îc ng­êi lao ®éng trong s¶n xuÊt, duy tr× chñ nghÜa b×nh qu©n tiÒn l­¬ng. §iÒu nµy tr¸i víi quan ®iÓm ®æi míi cña n­íc ta hiÖn nay ®ã lµ xo¸ bá tÝnh b×nh qu©n, sù c©n b»ng trong ph©n phèi. TiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng c¨n cø vµo møc l­¬ng vµ thêi gian thùc hiÖn kÕt hîp víi khen th­ëng khi ng­êi lao ®éng hoµn thµnh tèt vµ v­ît møc c«ng viÖc ®­îc giao. C«ng thøc tÝnh nh­ sau: LT = Ttt x Ln + M Trong ®ã: LT: Sè tiÒn l­¬ng thêi gian cã th­ëng. Ttt: Sè ngµy c«ng (giê c«ng) lµm viÖc thùc tÕ. Ln: Sè l­îng ngµy theo møc l­¬ng cÊp bËc. M: Sè tiÒn th­ëng. TiÒn th­ëng nµy c¨n cø vµo n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng lao ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nã khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng quan t©m ®Õn tr¸ch nhiÖm vµ kÕt qu¶ c«ng t¸c. HiÖn nay h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy cßn kh¸ phæ biÕn ë n­íc ta. 3.2 - H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm: * H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo sè l­îng vµ chÊt l­îng c«ng viÖc ®· hoµn thµnh. §©y lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng c¬ b¶n kh¸ phæ biÕn v× hiÖn nay ¸p dông kh¸ phï hîp. Nã qu¸n triÖt ®Çy ®ñ nguyªn t¾c "Ph©n phèi theo lao ®éng" g¾n viÖc tr¶ l­¬ng víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cô thÓ cña mçi c¸ nh©n vµ tËp thÓ trong doanh nghiÖp. * §iÒu kiÖn ®Ó tr¶ l­¬ng: - Cã hÖ thèng c¸c møc lao ®éng, cã c¨n cø khoa häc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn tÝnh ®¬n gi¸ l­¬ng chÝnh x¸c. - Cã chÕ ®é theo dâi vµ kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm. - Lµm tèt c«ng t¸c gi¸o dôc chÝnh trÞ t­ t­ëng cho mäi ng­êi lao ®éng ®Ó tr¸nh khuynh h­íng ch¹y theo sè l­îng mµ quªnmÊt chÊt l­îng. Së dÜ ph¶i nhÊn m¹nh vÊn ®Ò nµy v× khi nhËn thøc cña ng­êi lao ®éng cßn thÊp th× h×nh thøc nµy ®· ph¸t sinh ra nhiÒu hËu qu¶ xÊu. * ) C¸c h×nh thøc cô thÓ cña tiÒn l­¬ng s¶n phÈm ®ang ®­îc ¸p dông trong s¶n xuÊt: a) L­¬ng s¶n phÈm c¸ nh©n trùc tiÕp: H×nh thøc nµy ¸p dông réng r·i víi ng­êi lao ®éng trùc tiÕp víi ®iÒu kiÖn cña hä ®éc lËp vµ cã thÓ ®o l­êng ®­îc kÕt qu¶: C«ng thøc tÝnh: Lsp ttiÕp = Ntt x §G Trong ®ã: §G = T x Lgiê. LSP ttiÕp: TiÒn l­¬ng s¶n phÈm c¸ nh©n trùc tiÕp ph¶i tr¶ trong th¸ng. NH: Sè s¶n phÈm thùc tÕ ®¹t chÊt l­îng ®· hoµn thµnh. §G: §¬n gi¸ l­¬ng s¶n phÈm. T: Møc l­¬ng thêi gian (h/sp) Lgiê: møc l­¬ng giê theo cÊp bËc cña s¶n phÈm. b) L­¬ng s¶n phÈm c¸ nh©n gi¸n tiÕp: §­îc ¸p dông ®Ó tr¶ l­¬ng cho lao ®éng gi¸n tiÕp ë c¸c bé phËn s¶n xuÊt nh­ phô, phôc vô cho c¸c c«ng nh©n s¶n xuÊt chÝnh. Tuy lao ®éng cña hä kh«ng trùc tiÕp t¹o ra s¶n phÈm nh­ng l¹i gi¸n tiÕp ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt chÝnh C«ng thøc tÝnh: LSP gi¸n tiÕp = Lth¸ng gi¸n tiÕp x Knsl® t.tiÕp Trong ®ã: LSP gi¸n tiÕp : TiÒn l­¬ng sp c¸ nh©n gi¸n tiÕp ph¶i tr¶ trong th¸ng Lth¸ng gi¸n tiÕp : L­¬ng th¸ng cña lao ®éng gi¸n tiÕp Knsl® t.tiÕp: HÖ sè n¨ng suÊt lao ®éng cña lao ®éng trùc tiÕp H×nh thøc nµy khuyÕn khÝch c«ng nh©n phô, phôc vô tèt h¬n cho c«ng nh©n chÝnh, t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cña c«ng nh©n chÝnh. c) L­¬ng s¶n phÈm tËp thÓ: H×nh thøc nµy ¸p dông ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc cÇn mét tËp thÓ c«ng nh©n cïng thùc hiÖn, l¾p r¸p thiÕt bÞ, s¶n xuÊt ë c¸c bé phËn lµm viÖc theo d©y chuyÒn, tr«ng nom m¸y liªn hîp, g¾n chÆt víi nhau ®Õn møc khã x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cho tõng c¸ nh©n: C«ng thøc tÝnh: Lsp t.thÓ = Nt.tÕ t.thÓ x §Gt.thÓ §GtthÓ = T x S x Lgiê j Trong ®ã: Lsp t.thÓ : TiÒn l­¬ng s¶n phÈm tËp thÓ ph¶i tr¶ trong th¸ng. Nt.tÕ t.thÓ : Sè l­îng s¶n phÈm thùc tÕ cña tËp thÓ. §Gt.thÓ : §¬n gi¸ l­¬ng s¶n phÈm tËp thÓ. T : Møc thêi gian (h/sp) S: Sè c«ng nh©n cña tËp thÓ ®ã. Lgiê j: Møc l­¬ng giê cña c«ng nh©n j. Sau khi x¸c ®Þnh ®­îc tiÒn l­¬ng c¶ tæ ®­îc lÜnh, tiÕn hµnh chia l­¬ng cho tõng c¸ nh©n. Trong chÕ ®é tr¶ c«ng nµy, vÊn ®Ò cÇn chó ý khi ¸p dông lµ ph¶i ph©n phèi tiÒn c«ng cho c¸c thµnh viªn trong tæ, nhãm phï hîp víi bËc l­¬ng vµ thêi gian lao ®éng cña hä. Cã 2 ph­¬ng ph¸p chia l­¬ng c¬ b¶n: - Ph­¬ng ph¸p chia theo giê hÖ sè: §­îc tiÕn hµnh theo ba b­íc. B­íc 1: TÝnh tæng sè giê hÖ sè cña c¶ tæ (giê hÖ sè lµ sè giê quy ®Þnh ®èi víi c¸c c«ng nh©n ë c¸c bËc kh¸c nhau ra giê cña c«ng nh©n bËc 1) b»ng c¸ch lÊy giê lµm viÖc cña tõng ng­êi nh©n víi hÖ sè bËc cña ng­êi ®ã, sau ®ã tæng hîp l¹i cho c¶ tæ. B­íc 2: TÝnh tiÒn l­¬ng mét giê hÖ sè (LÊy tiÒn l­¬ng c¶ tæ ®­îc lÜnh chia cho tæng sè giê hÖ sè cña c¶ tæ). B­íc 3: TÝnh tiÒn l­¬ng cho tõng ng­êi c¨n cø vµo tiÒn l­¬ng mét giê hÖ sè vµ sè giõ hÖ sè cña mçi ng­¬×. - Ph­¬ng ph¸p chia l­¬ng theo hÖ sè ®iÒu chØnh ®­îc chia lµm ba b­íc: + B­íc 1: TÝnh tæng sè tiÒn l­¬ng ®· chia lÇn ®Çu (LÊy møc tiÒn l­¬ng cña mçi ng­êi nh©n víi sè giê tõng ng­êi ®· lµm) + B­íc 2: T×m hÖ sè ®iÒu chØnh (LÊy tæng sè tiÒn l­¬ng c¶ tæ ®­îc lÜnh chia cho tæng sè tiÒn l­¬ng ®· chia lÇn ®Çu) B­íc 3: TÝnh tiÒn l­¬ng cho tõng ng­êi c¨n cø vµo hÖ sè ®iÒu chØnh vµ sè tiÒn l­¬ng ®· tÝnh lÇn ®Çu cho mçi ng­êi. Hai ph­¬ng ph¸p trªn ®Òu ®­a l¹i kÕt qu¶ gièng nhau. H×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy ®· khuyÕn khÝch ®­îc c«ng nh©n trong tæ, nhãm n©ng cao tr¸ch nhiÖm tr­íc tËp thÓ, quan t©m ®Õn kÕt qu¶ cuèi cïng cña tæ. Song nã cã nh­îc ®iÓm lµ s¶n l­îng cña mçi c«ng nh©n kh«ng trùc tiÕp quyÕt ®Þnh tiÒn c«ng cña hä. Do ®ã kÝch thÝch c«ng nh©n n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng c¸ nh©n. MÆt kh¸c do ph©n phèi tiÒn c«ng ch­a tÝnh ®Õn t×nh h×nh thùc tÕ cña c«ng nh©n vÒ søc khoÎ, th¸i ®é lao ®éng, nªn ch­a thÓ hiÖn ®Çy ®ñ nguyªn t¾c ph©n phèi theo sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng. d) L­¬ng s¶n phÈm luü tiÕn: H×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy ¸p dông ë nh÷ng "Kh©u yÕu" trong s¶n xuÊt gãp phÇn quyÕt ®Þnh vµo sù hoµn thµnh kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp. Nguån tiÒn ®Ó tr¶ thªm cho h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy dùa vµo tiÒn tiÕt kiÖm do chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp cè ®Þnh. Trong h×nh thøc tr¶ c«ng lo¹i dïng 2 lo¹i ®¬n gi¸: Cè ®Þnh vµ luü tiÕn. §¬n gi¸ cè ®Þnh dïng ®Ó tr¶ cho nh÷ng s¶n phÈm thùc tÕ ®· hoµn thµnh. C¸ch tÝnh ®¬n gi¸ nµy gièng nh­ trog chÕ ®é tr¶ c«ng s¶n phÈm trùc tiÕp c¸ nh©n. §¬n gi¸ luü tiÕn dïng ®Ó tÝnh cho nh÷ng s¶n phÈm v­ît møc khëi ®iÓm. §¬n gi¸ nµy dùa vµo ®¬n gi¸ cè ®Þnh vµ cã tÝnh ®Õn tû lÖ t¨ng ®¬n gi¸. Ng­êi ta chØ dïng mét phÇn sè tiÕt kiÖm ®­îc vÒ chi phÝ s¶n xuÊt cè ®Þnh (th­êng lµ 50%) ®Ó t¨ng ®¬n gi¸, phÇn cßn l¹i ®Ó h¹ gi¸ thµnh. C«ng thøc tÝnh: Lspluü tiÕn = [§G x K x (Q1 - Q0)] Trong ®ã: Lsp luü tiÕn: Sè tiÒn l­¬ng cña CN h­ëng l­¬ng theo SP luü tiÕn §G: §¬n gi¸ l­¬ng. Q0: Møc khëi ®iÓm. Q1: S¶n l­îng thùc tÕ. K: HÖ sè t¨ng ®¬n gi¸. C x (H - 1) L x h K = L: Lµ hÖ sè l­¬ng trong gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm. H: hÖ sè s¶n l­îng. C: HÖ sè chi phÝ cè ®Þnh trong gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm. 2 - L­¬ng kho¸n: Tr¶ l­¬ng kho¸n lµ mét chÕ ®é tr¶ l­¬ng ngay tõ ®Çu nhËn kho¸n, ng­êi nhËn kho¸n ®· biÕt tr­íc ®­îc toµn bé sè tiÒn thu nhËp ®­îc khi hoµn thµnh xong c«ng viÖc theo ®óng thêi gian vµ chÊt l­îng quy ®inh. H×nh tøc tr¶ c«ng kho¸n ¸p dông cho nh÷ng c«ng viÖc giao tõng chi tiÕt, bé phËn sÏ kh«ng cã lîi mµ ph¶i giao toµn bé khèi l­îng cho c«ng nh©n hoµn thµnh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Khi ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy cÇn chó ý 2 ®iÒu kiÖn c¬ b¶n sau: - T¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng vµ tiÕn ®é hoµn thµnh c«ng viÖc. - Thùc hiÖn nghiªm tóc chÕ ®é khuyÕn khÝch lîi Ých vËt chÊt (Th­ëng ph¹t nghiªm minh). Mét trong nh÷ng chÕ ®é l­¬ng kho¸n ®­îc sö dông réng r·i nhÊt lµ h×nh thøc kho¸n s¶n phÈm. Theo ®ã mét c¸ nh©n sÏ ®­îc tr¶ mét møc l­¬ng cè ®Þnh cho mét s¶n phÈm ®· lµm xong. C«ng thøc tÝnh nh­ sau: Lsp kho¸n = N x Lp. Trong ®ã: Lsp kho¸n : TiÒn l­¬ng ®­îc h­ëng. N: Sè s¶n phÈm ®· lµm xong. Lp: møc l­¬ng trªn s¶n phÈm. Ngoµi ra cã 1 c¸ch kh¸c hÖ thèng l­¬ng kho¸n lµ chÕ ®é giê chuÈn thay v× chÕ ®é kho¸n s¶n phÈm, chÕ ®é giê chuÈn cã ­u ®iÓm quyÕt ®Þnh vÒ mÆt qu¶n lý lµ thay ®æi míc l­¬ng giê cña c«ng nh©n kh«ng ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng thay ®æi kh¸c, trong khi nÕu sö dông l­¬ng kho¸n s¶n phÈm th× ph¶i thay ®æi gi¸ trªn s¶n phÈm. Lgiêkho¸n = H x Lgiê. Trong ®ã: H : Sè giê chuÈn cña c«ng viÖc ®· lµm xong. Lgiê : Møc l­¬ng tr¶ cho 1 giê. TiÒn c«ng sÏ ®­îc tr¶ theo sè l­îng mµ c«ng nh©n hoµn thµnh: Trong phiÕu giao kho¸n. Nh÷ng ­u ®iÓm th­êng g¾n víi h×nh thøc l­¬ng kho¸n lµ nã ®¶m b¶o mét ®éng c¬ thóc ®Èy m¹nh b»ng tiÒn vµ lµ mét biÖn ph¸p ®Ó duy tr× n¨ng suÊt cao, nã khen th­ëng nh÷ng c¸ nh©n cã nç lùc vµ thµnh tÝch v­ît møc, gi¶m møc ®é gi¸m s¸t cÇn thiÕt vµ t¹o ra mét c¬ së tiÖn lîi ®Ó kiÓm tra chi phÝ. Nh­îc ®iÓm cña nã lµ khã tÝnh ®­îc sè tiÒn kiÕm ®­îc vµ cÇn t¨ng thªm chi phÝ qu¶n lý do cÇn cã nh©n viªn ghi chÐp gi¸m s¸t, chÊt l­îng sÏ bÞ ¶nh h­ëng do cè g¾ng ®¹t n¨ng suÊt cao vµ c«ng nh©n sÏ véi vµng t¨ng tèc ®é khi thÊy lµm kh«ng kÞp. Tuy nhiªn chÕ ®é tr¶ c«ng nµy khi tÝnh to¸n ®¬n gi¸ ph¶i hÕt søc chÆt chÏ, tû mØ ®Ó x©y dùng ®¬n gi¸ tr¶ c«ng chÝnh x¸c cho c«ng nh©n lµm kho¸n. f) L­¬ng s¶n phÈm cã th­ëng: ChÕ ®é tr¶ c«ng nµy, vÒ thùc chÊt lµ c¸c chÕ ®é tr¶ l­¬ng s¶n phÈm kÓ trªn kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc tiÒn th­ëng. Khi ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy toµn bé s¶n phÈm ®­îc ¸p dông theo ®¬n gi¸ cè ®Þnh, cßn tiÒn th­ëng sÏ c¨n cø vµo tr×nh ®é hoµn thµnh vµ hoµn thµnh v­ît møc c¸c chØ tiªu sè l­îng cña chÕ ®é tiÒn l­¬ng quy ®Þnh. TiÒn c«ng tr¶ theo s¶n phÈm cã th­ëng tÝnh theo c«ng thøc: L(m x h) 100 Lth = Trong ®ã: Lth: TiÒn l­¬ng tr¶ theo s¶n phÈm cã th­ëng. L: TiÒn l­¬ng tr¶ víi ®¬n gi¸ cè ®Þnh. m: % tiÒn th­ëng cho 1% hoµn thµnh v­ît møc chØ tiªu. h: % hoµn thµnh v­ît møc chi tiÒn th­ëng. Yªu cÇu c¬ b¶n khi ¸p dông chÕ ®é tiÒn l­¬ng tÝnh theo s¶n phÈm cã th­ëng lµ ph¶i quy ®Þnh ®óng ®¾n c¸c chØ tiªu ®iÒu kiÖn th­ëng vµ tû lÖ th­ëng b×nh qu©n. 4 - TiÒn th­ëng: * Thùc chÊt tiÒn th­ëng lµ mét kho¶n tiÒn bæ sung cho tiÒn l­u¬ng. Cïng víi tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng gãp phÇn tho¶ m·n nhu cÇu vËt chÊt cho ng­êi lao ®éng vµ ë mét chõng mùc nµo ®ã tiÒn th­ëng lµ mét trong c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt ®èi víi ng­êi lao ®éng c¶ vÒ mÆt vËt chÊt còng nh­ mÆt tinh thÇn. TiÒn th­ëng ®· lµm cho ng­êi lao ®éng quan t©m h¬n ®Õn viÖc tiÕt kiÖm lao ®éng sèng còng nh­ lao ®éng vËt ho¸, ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm cao vµ khÈn tr­¬ng hoµn thµnh c«ng viÖc víi thêi gian ng¾n nhÊt. * C«ng t¸c tiÒn th­ëng gåm 3 néi dung sau: - ChØ tiªu th­ëng gåm c¶ chØ tiªu vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. Yªu cÇu c¸c chØ tiªu xÐt th­ëng nµy ph¶i x¸c ®Þnh chÝnh x¸c vµ cô thÓ. - §iÒu kiÖn th­ëng: Nh»m x¸c ®Þnh tiÒn ®Ò ®Ó thùc hiÖn khen th­ëng còng nh­ ®Ó ®¸nh gi¸, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn chØ tiªu xÐt th­ëng. - Nguån vµ møc th­ëng: + Møc th­ëng lµ gi¸ trÞ b»ng tiÒn ®Ó th­ëng cho c¸ nh©n hay tËp thÓ khi hoµn thµnh chØ tiªu xÐt th­ëng. + Møc th­ëng cao hay thÊp lµ tuú thuéc vµo nguån tiÒn th­ëng vµ c¸c môc tiªu cÇn khuyÕn khÝch. Nãi chung, nguån tiÒn th­ëng cã thÓ lÊy tõ 3 nguån sau: Quü khen th­ëng, quü phóc lîi vµ gi¸ trÞ lµm lîi do kÕt qu¶ mang l¹i. * Tuú môc ®Ých vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ mµ doanh nghiÖp cã thÓ dïng mét hoÆc mét sè h×nh thøc th­ëng sau: - Th­ëng hoµn thµnh v­ît møc vµ hoµn thµnh kÕ ho¹ch. - Th­ëng ph¸t minh s¸ng kiÕn c¶i tiÕn kü thuËt. - Th­ëng khuyÕn khÝch lµm hµng xuÊt khÈu. - Th­ëng lµm ®ªm, thªm giê, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. §èi víi ng­êi lao ®éng tham gia lao ®éng tËp thÓ, khen th­ëng b»ng vËt chÊt cã t¸c dông kÝch thÝch to lín. §iÒu quan träng còng lµ khã kh¨n lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®óng ng­êi, ®óng viÖc cÇn th­ëng. Ph¶i x©y dùng ®­îc hÖ thèng khen th­ëng chØ nªn lµ tiÒn l·i, tiÒn tiÕt kiÖm ®­îc. §èi víi c«ng nh©n th­ëng cÇn kÞp thêi, ®óng lóc, th­ëng cho hä khi hä chñ ®éng, tÝch cùc s¸ng t¹o trong lao ®éng, hoµn thµnh khèi l­îng lao ®éng cao h¬n so víi ng­êi kh¸c, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, n¨ng l­îng. Møc tiÒn th­ëng nªn quy ®Þnh æn ®Þnh theo phÇn tr¨m hoÆc gi¸ trÞ t¨ng thªm, gi¸ trÞ tiÕt kiÖm phÇn tæn thÊt ®­îc lo¹i trõ. PhÇn tr¨m tiÒn th­ëng ph¶i ®ñ lín ®Ó kÝch thÝch ng­êi lao ®éng. §iÒu quan träng vµ khã kh¨n lµ lµm sao tÝnh to¸n ®óng gi¸ trÞ t¨ng thªm, tiÕt kiÖm thuÇn tuý vµ lµm sao x¸c ®Þnh chÝnh x¸c nh÷ng ng­êi tham gia, møc ®é tham gia cña tõng thµnh viªn. C¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vÒ tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng trong doanh nghiÖp: Mäi s¶n phÈm, dÞch vô ph¶i cã ®Þnh møc lao ®éng vµ ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. Nh÷ng s¶n phÈm träng yÕu, s¶n phÈm ®Æc thï, s¶n phÈm do Nhµ n­íc ®Þnh gi¸ trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng theo quy ®Þnh Nhµ n­íc. C¸c s¶n phÈm cßn l¹i ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng do doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh nh­ng ph¶i theo h­íng dÉn thèng nhÊt vµ ®¨ng ký víi c¬ quan Nhµ n­íc. §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së ®Þnh møc lao ®éng vµ tiÒn l­¬ng cña Gi¸m ®èc, Phã Gi¸m ®èc, KÕ to¸n tr­ëng kh«ng tiÝnh vµo ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. Khi cã sù thay ®æi vÒ ®Þnh møc lao ®éng tiÒn l­¬ng th× ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng ®­îc x¸c ®Þnh l¹i . Nhµ n­íc kh«ng hç trî ng©n s¸ch cho c¸c doanh nghÖp thùc hiÖn chÕ ®é tiÒn l­¬ng míi. ViÖc tr¶ l­¬ng ph¶i theo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanhvµ doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o thùc hiÖn nghÜa vô víi Nhµ n­íc kh«ng ®­îc thÊp h¬n møc quy ®Þnh hiÖn hµnh (kÓ c¶ thuÕ lîi tøc) nép b¶o hiÓm x· héi theo quy ®Þnh. - §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng hµng n¨m cña doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng vµ tr×nh lªn cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt vµo quý I n¨m kÕ ho¹ch. Nh÷ng ®¬n vÞ doanh nghiÖp, ®¬n vÞ s¶n xuÊt ch­a x©y dùng ®Þnh møc lao ®éng, ch­a thùc hiÖn chØ ®­îc quyÕt to¸n theo tæng sè lao ®éng thùc tÕ sö dông víi hÖ sè møc l­¬ng b×nh qu©n do c¬ quan qu¶n lý quyÕt ®Þnh theo møc l­¬ng tèi thiÓu 144.000 ®/th¸ng. C¨n cø vµo ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng ®­îc duyÖt gi¸m ®èc doanh nghiÖp giao ®¬n gi¸ cho c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn. C¸c Côc qu¶n lý ngµnh c¨n cø vµo ph©n cÊp cña Bé sau khi tæng hîp ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng cña c¸c ®¬n vÞ tr×nh Bé thÈm ®Þnh giao cho c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ vÒ Bé. Tõ ®ã c¸c doanh nghiÖp c¨n cø vµo ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng ®­îc duyÖt x©y dùng quy chÕ tr¶ l­¬ng, quy chÕ ph©n phèi thu nhËp. Quy chÕ nµy ph¶i ®­îc th«ng qua tæ chøc c«ng ®oµn ®Ó tham gia vµ phæ biÕn tíi tõng ng­êi lao ®éng, ®¨ng ký víi c¬ quan cã thÈm quyÒn giao ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. TiÒn l­¬ng vµ thu nhËp hµng th¸ng cña ng­êi lao ®éng ph¶i ph¶n ¸nh ®Çu ®ñ vµo sæ l­¬ng cña doanh nghiÖp. Ch­¬ng III: Mét sè biÖn ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc vµ qu¶n lý tiÒn l­¬ng trong c«ng ty c¬ khÝ 120 C«ng ty C¬ khÝ 120 cã quy m« s¶n xuÊt kh«ng lín løm nh­ng kh¶ n¨ng vèn cã vÒ ngµnh c¬ khÝ lu«n ®­îc ph¸t huy trong viÖc s¶n xuÊt kÕt cÊu thÐp, l¾p r¸p, söa ch÷a vµ ®¹i tu xe ¸y c«ng tr×nh. KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty trong mÊy n¨m qua ph¸t triÓn m¹nh h¬n nhiÒu so víi tr­íc ®©y, ®· ®¸p øng ®­îc viÖc lµm cho c¸n bé c«ng nh©n viªn toµn C«ng ty. Víi kÕt qu¶ trªn C«ng ty cÇn ph¶i x¸c ®Þnh cho m×nh nh÷ng h­íng ®i, nh÷ng chiÕn l­îc s¾c bÐn nhÊt phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña C«ng ty hiÖn nay. Trong ®ã vÊn ®Ò hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc vµ qu¶n lý tiÒn l­¬ng trong C«ng ty lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng ph¸t huy ®­îc kh¶ n¨ng vèn cã cña m×nh. V× vËy trong n¨m 1997 C«ng ty C¬ khÝ 12o ®· cè g¾ng thùc hiÖn ®Çy ®ñ nhiÖm vô, yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý tiÒn l­¬ng theo bé luËt Lao ®éng vµ LuËt doanh nghiÖp cña Nhµ n­íc nh»m ®¶m b¶o thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. Song ®Ó ®¶m b¶o cã mét møc l­¬ng, thu nhËp kh¸ phï hîp víi cuéc sèng hiÖn nay lµ ®iÒu tr¨n trë kh«ng chØ cña C«ng ty C¬ khÝ 120 mµ cßn lµ cña rÊt nhiÒu c«ng ty kh¸c ®ang ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trªn th­¬ng tr­êng. Trong thêi gian thùc thËp t¹i C«ng ty 120 t«i ®· cè g¾ng thu thËp ý kiÕn nghiªn cøu vµ ph©n tÝch c¸c h×nh thøc tÝnh tr¶ l­¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, t«i nhËn thÊy ®Ó tæ chøc vµ qu¶n lý tiÒn l­¬ng tèt h¬n, t«i m¹nh d¹n ®­a ra mét sè biÖn ph¸p sau: BiÖn ph¸p thø nhÊt: Rµ so¸t vµ x©y dùng l¹i c¸c ®Þnh møc vÒ lao ®éng. BiÖn ph¸p thø hai: X©y dùng l¹i ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. BiÖn ph¸p thø ba: N©ng cao c«ng t¸c tr¶ l­¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty. BiÖn ph¸p thø t­: ThiÕt lËp vµ qu¶n trÞ hÖ thèng tiÒn l­¬ng trong C«ng ty. BiÖn ph¸p thø nhÊt: Rµ so¸t vµ x©y dùng l¹i c¸c ®Þnh møc vÒ lao ®éng. Qua thùc tr¹ng nghiªn cøu vÒ c«ng t¸c ®Þnh møc lao ®éng t¹i C«ng ty C¬ khÝ 120 vµ ph­¬ng ph¸p x©y dùng ®Þnh møc ®ang ®­îc ¸p dông t«i thÊy r»ng ®· cã mét ®Þnh møc lao ®éng chÝnh x¸c cã hiÖu qu¶ trong viÖc tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng th× C«ng ty cÇn ph¶i rµ so¸t vµ x©y dùng l¹i c¸c ®Þnh møc lao ®éng s¶n phÈm sao cho chÝnh x¸c vµ cã c¨n cø khoa häc theo c¸ch sau: 1 - Lùa chän ph­¬ng ¸n x©y dùng ®Þnh møc: Muèn x©y dùng ®­îc ®Þnh møc lao ®éng s¶n phÈm tæng hîp cã c¨n cø khoa häc th× ph¶i ®­a møc lao ®éng ®ã vµo quy tr×nh c«ng nghÖ vµ ®Þnh møc lao ®éng chi tiÕt. Møc lao ®éng chi tiÕt võa lµ c¬ së ®Ó x©y dùng møc lao ®éng tæng hîp dïng lËp kÕ ho¹ch, võa lµ c¨n cø ®Ó giao viÖc hµng ngµy cho c«ng nh©n. V× v¹y Gi¸m ®èc C«ng ty ph¶i cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc chØ ®¹o viÖc x©y dùng hÖ thèng ®Þnh møc lao ®éng chi tiÕt sao cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. Lµ C«ng ty c¬ khÝ s¶n xuÊt kÕt cÊu thÐp, söa ch÷a, ®¹i tu « t« nªn c«ng viÖc t­¬ng ®èi lín, gi¸ trÞ s¶n phÈm hoµn thµnh còng kh«ng nhá víi chu kú s¶n xuÊt dµi. Do vËy ®Ó ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n x©y dùng ®Þnh møc lao ®éng tæng hîp cho ®¬n vÞ s¶n phÈm cña C«ng ty ph¶i c¨n cø vµo quy tr×nh c«ng nghÖ cña tõng s¶n phÈm mµ x¸c ®Þnh thµnh phÇn c«ng viÖc vµ khèi l­îng cô thÓ cña tõng phÇn viÖc trong qu¸ tr×nh ®ã, kh«ng ph©n biÖt c«ng viÖc ®­îc tr¶ l­¬ng s¶n phÈm hay thêi gian, kh«ng tÝnh sãt nh­ng còng kh«ng tÝnh trïng c¸c kh©u c«ng viÖc. V× vËy bªn c¹nh ph­¬ng ph¸p thèng kª, kinh nghiÖm tr­íc ®©y C«ng ty cÇn song song ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n, ph©n tÝch tíi tõng chi tiÕt ®Þnh møc lao ®éng tæng hîp. §Æc biÖt lµ x¸c ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn vÒ tæ chøc vµ kü thuËt cã tÝnh chÊt phæ biÕn vµ ®­îc quy ®Þnh lµm chuÈn ®Ó thùc hiÖn c¸c qu¸ tr×nh tæng hîp ®­îc ®Þnh møc sao cho phï hîp, ph¶n ¸nh ®óng thùc tÕ. 2 - Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ tÝnh ®Þnh møc lao ®éng s¶n phÈm tæng hîp: ViÖc x¸c ®Þnh møc lao ®éng tæng hîp cho ®¬n vÞ s¶n phÈm c«ng ty ®­îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc hao phÝ lao ®éng thµnh phÇn sau: - Møc lao ®éng c«ng nghÖ : TCNTH - Møc hao phÝ lao ®éng phôc vô vµ phô trî TPVTH - Møc hao phÝ lao ®éng qu¶n lý TQLTH Møc lao ®éng tæng hîp ®­îc x©y dùng theo c«ng thøc: TTH = TCNTH + TPVTH + TQLTH §Ó tÝnh ®­îc møc lao ®éng tæng hîp ta ®i tÝnh tõng møc hao phÝ lao ®éng thµnh phÇn nh­ sau cho s¶n phÈm ®¹i tu « t«: a) TÝnh møc lao ®éng c«ng nghÖ tæng hîp: TCNTH TrÞ sè møc lao ®éng c«ng nghÖ tæng hîp ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc sau: TCNTH = K1 x K2 x K3 x Pcti x Tcti x Kcti Trong ®ã: Tcti : Lµ møc lao ®éng cña chi tiÕt hoÆc phÇn viÖc thø i trong qu¸ tr×nh tæng hîp. Pcti : Lµ khèi l­îng c«ng viÖc cña thµnh phÇn chi tiÕt thø i trong qu¸ tr×nh tæng hîp. Kcti: HÖ sè vÒ chÊt l­îng møc tÝnh ®Õn møc ®é thùc hiÖn møc lao ®éng chi tiÕt. i: §i tõ 1 ®Õn n (n lµ phÇn viÖc chi tiÕt trong qu¸ tr×nh tæng hîp) K2: Lµ hÖ sè chuyÓn tõ møc chi tiÕt sang møc tæng hîp K1: Lµ hÖ sè kh«ng æn ®Þnh trong s¶n xuÊt K3: Lµ hÖ sè kÓ ®Õn hao phÝ lao ®éng lµm ra sè hµng háng cho phÐp. Ta sÏ ®i tÝnh lÇn l­ît tõng sè h¹ng trªn: * K2 : HÖ sè chuyÓn ®æi tõ møc lao ®éng chi tiÕt sang møc lao ®éng tæng hîp do cã sù thiÕu ¨n khíp khi chuyÓn tiÕp ®Õn c¸c kh©u c«ng viÖc chi tiÕt trong qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm. §­îc tÝnh nh­ sau: K2 = 1,05 ¸ 1,1. Trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cña C«ng ty hiÖn nay ta chän K2 = 1,07. * K1 : hÖ sè kh«ng æn ®Þnh s¶n xuÊt kÓ ®Õn thêi gian kh«ng s¶n xu¸t n»m trong quü thêi gian lµm viÖc theo kÕ ho¹ch n¨m do nh÷ng bÊt hîp lý trong tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc x· héi, do thiªn nhiªn mµ C«ng ty vµ cÊp trªn ch­a thÓ kh¾c phôc ®­îc trong thêi kú kÕ ho¹ch: TLVKH TkhLV - (TNVqu¸ Q§ + TNVC§) K1 = Trong ®ã: TLVKH: Lµ thêi gian lµm viÖc kÕ ho¹ch trong n¨m tÝnh b×nh qu©n cho 1 c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt trong n¨m kÕ ho¹ch, ®­îc tÝnh nh­ sau: TLVKH = Thêi gian theo lÞch - Thêi gian c«ng nh©n ®­îc phÐp nghØ theo quy ®Þnh trong n¨m. - Tæng sè ngµy chñ nhËt + ngµy lÔ trong n¨m = 59,5 ngµy. - Ngµy nghØ BHXH b×nh qu©n trong n¨m cña toµn C«ng ty : + èm = 8 ngµy + NghØ chÕ ®é n÷ = 4 ngµy. - Gi¸n tiÕp c«ng quy ®Þnh = 20 ngµy ( PhÐp, häc tËp, héi häp, qu©n sù, m­a b·o... ) TLVKH = 365 - (CN + LÔ + BHXH + Gi¸n tiÕp c«ng) = = 365 - (59,5 + 12 + 20) = 273,5 ngµy. TNVqu¸ Q§ = Thêi gian ngõng viÖc qóa quy ®Þnh tÝnh b×nh qu©n cho 1 c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊ trong n¨m kÕ ho¹ch, do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan nh­: Nh÷ng ngµy ng­êi c«ng nh©n nghØ qu¸ phÐp do m­a b·o, lò lôt, chuyÓn qu©n... qu¸ tû lÖ quy ®Þnh. Thêi gian nµy ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së ph©n tÝch sè liÖu thùc tÕ hµng n¨m b¸o c¸o vµ c¸c n¨m tr­íc ®­îc x¸c ®inh: TNVqu¸ Q§ = 4,5 ngµy TNVC§ : thêi gian ngõng viÖc do chê ®¬i trong s¶n xuÊt tÝnh b×nh qu©n cho 1 c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp trong n¨m kÕ ho¹ch v× nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c quan ®èi víi C«ng ty mµ c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn ch­a thÓ gióp C«ng ty kh¾c phôc ®­îc nh­ mÊt ®iÖn, chê vËt t­, phô tïng, thiÕu hµng ho¸. TNVC§ = 35,7 ngµy. Tæng hîp c¸c sè h¹ng trªn ta cã: 273,5 273,5 - ( 4,5 + 35,7) K1 = = 1,17 *) K3 : HÖ sè kÓ ®Õn hao phÝ lao ®éng lµm ra sè hµng háng cho phÐp. HÖ sè nµy kh«ng ®­îc x¸c ®Þnh víi s¶n phÈm ®¹i tu « t«, lo¹i s¶n phÈm nµy lµ mét s¶n phÈm ®Æc biÖt v× tr­íc khi ®­a vµo s¶n xuÊt nã ®· lµ mét s¶n phÈm háng cho nªn tõ lóc s¶n xuÊt cho tíi s¶n phÈm cuèi cïng sÏ kh«ng cã tû lÖ sai háng. * KCLi : HÖ sè chÊt l­îng møc tÝnh ®Õn møc ®é thùc hiÖn møc lao ®éng chi tiÕt. HÖ sè KCLi ®­îc tÝnh dùa vµo møc ®é thùc hiÖn (hay cßn gäi lµ tû lÖ hoµn thµnh møc lao ®éng chi tiÕt). NÕu TLHTM (Tû lÖ hoµn thµnh møc) = 90% + 130% th× KCLi = 1 . NÕu TLHTM = 90% hoÆc TLHTM = 130% th× x¸c ®Þnh KCLi theo c«ng thøc sau: 1 TLHTMi KCLi = Víi KCLi : HÖ sè vÒ chÊt l­îng môc thø i TLHTMi : Tû lÖ hoµn thµnh møc i. Theo thèng kª nh÷ng n¨m tr­íc ®©y ta cã TLHTM = 85% 1 85% VËy 1 TLHTM KCL = = = 1,18 * PCTi : Lµ khèi l­îng c«ng viÖc cña yÕu tè chi tiÕt thø i trong kÕt cÊu cña ®¬n vÞ s¶n phÈm tæng hîp. * TCTi: Lµ møc lao ®éng cña chi tiÕt hoÆc phÇn viÖc thø i. Trong s¶n phÈm c«ng nghiÖp trÞ sè PCTi vµ TCTi th­êng ®­îc ghi trong c¸c tËp møc. Víi s¶n phÈm ®¹i tu « t«: PCTi x TCTi = 1200 h/xe Tæng hîp 3 trÞ sè KCLi, OCTi vµ TCTi cã: M = SKCLi x PCTi x TCTi = 1,18 x 1200 = 1416 h/xe. VËy ta tÝnh ®­îc møc lao ®éng c«ng nghÑ cho s¶n phÈm ®¹i tu « t« nh­ sau: TCNTH = K1 x K2 x Kil x Pct x Tct = 1,17 x 1,07 x 1416 = 1772,69 h/xe. b) X¸c ®Þnh trÞ sè cña thµnh phÇn "Møc hao phÝ lao ®éng phôc vô, phô trî cho ®¬n vÞ s¶n phÈm tæng hîp" TPVTH Thµnh phÇn møc hao phÝ thêi gian phôc vô, phô trî tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm C«ng ty ®­îc tÝnh. Theo tû lÖ phôc vô quy ®Þnh: Tøc lµ tû sè gi÷a hao phÝ lao ®éng phô trî so víi møc hao phÝ lao ®éng c«ng nghÖ trong qu¸ tr×nh lµm ra s¶n phÈm. §­îc tÝnh theo c«ng thøc: NPV NCN KPV = x 100% Trong ®ã: NPV : lµ sè c«ng nh©n lµm c«ng viÖc phôc vô, phô trî. NPV = 26 ng­êi NCN : Sè c«ng nh©n chÝnh (lao ®éng c«ng nghÖ0 NCN = 250 ng­êi. 26 250 KPV = x 100% = 10,4% = 0,104 Ta cã møc hao phÝ lao ®éng phôc vô tÝnh nh­ sau: TPVTH = KPV x TCNTH = 0,104 x 1772,69 = 184,36 h/xe. c) X¸c ®Þnh trÞ sè thµnh phÇn "Møc hao phÝ lao ®éng qu¶n lý" tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm tæng hîp: TQLTH TQLTH = KQL ( TCNTH + TPVTH) Trong ®ã: KQL : Lµ tû lÖ hao phÝ lao ®éng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn qu¶n lý so víi tæng sè hao phÝ lao ®éng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ®Ó lµm ra ®¬n vÞ s¶n phÈm. Tû lÖ nµy ®­îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo tû lÖ thùc tÕ gi÷a c¸n bé c«ng nh©n viªn gi¸n tiÕp so víi c«ng nh©n viªn trùc tiÕp s¶n xuÊt trong C«ng ty. Sè CBCNV gi¸n tiÕp Sè CBCNV trùc tiÕp SX KQL = x 100% 35 250 KQL = x 100% = 14% = 0,14 VËy TQLTH = KQL ( TCNTH+ + TPVTH) = 0,14 ( 1772,69 + 184,36) = 273,99 h/xe Tæng hîp c¸c møc hao phÝ lao ®éng thµnh phÇn ®· tÝnh ë trªn ta cã ®Þnh møc tæng hîp cho s¶n phÈm ®¹i tu « t« nh­ sau: TTH = TCNTH + TPVCN + TQLTH = 1772,69 + 184,36 + 273,99 = 2.231,04 h/xe Trªn ®©y lµ c¸c x¸c ®Þnh ®Þnh møc cho mét s¶n phÈm tiªu biÓu cña C«ng ty (S¶n phÈm ®¹i tu « t«) song víi c¸ch tÝnh to¸n c¸c ®Þnh møc chi tiÕt nµy C«ng ty còng cã thÓ ¸p dông ®Ó tÝnh ®Þnh møc tæng hîp cho c¸c s¶n phÈm kh¸c. §iÒu quan träng ë ®©y lµ ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng ®Þnh møc lao ®éng tr­íc khi ban hµnh vµ ®¨ng ký v¬Ý c¬ quan cã thÈm quyÒn, C«ng ty ph¶i bè trÝ ¸p dông thö c¸c møc lao ®éng míi x©y dùng hoÆc míi ®iÒu chØnh ë mét sè bé phËn vµ ng­êi lao ®éng trong thêi h¹n thÝch hîp tuú theo ®é phøc t¹p cña møc lao ®éng hoÆc ®iÒu kiÖn cô thÓ cña C«ng ty sau ®ã xem xÐt vµ ®iÒu chØnh cho phï hîp tr­íc khi c«ng bè ¸p dông trong toµn C«ng ty. NÕu ®Þnh møc lao ®éng thùc tÕ thùc hiÖn cao h¬n 120% møc lao ®éng ®­îc giao th× ph¶i xem xÐt ®iÒu chØnh t¨ng ®Þnh møc ®­îc giao. Trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ¸p dông thö hÖ thèng ®Þnh møc ph¶i cã ®¹i diÖn cña tæ chøc c«ng ®oµn cïng cÊp tham gia ®Ó ®¶m b¶o viÖc x©y dùng ®Þnh møc lao ®éng kh¸ch quan, hîp lý. BiÖn ph¸p thø hai: X©y dùng l¹i ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng C¸c s¶n phÈm c«ng ty ®Òu ph¶i cã ®Þnh møc lao ®éng vµ ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng cña C«ng ty ®­îc x©y dùng trªn c¬ së. - §Þnh møc lao ®éng trung b×nh tiªn tiÕn cña C«ng ty vµ c¸c th«ng sè tiÒn l­¬ng do Nhµ n­íc quy ®Þnh. - §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng ®­îc thèng nhÊt trªn c¬ së cÊp bËc c«ng viÖc (Sau khi ®Þnh møc ®· ®­îc x¸c ®inhj) - Mçi c«ng viÖc ®­îc tÝnh mét ®¬n gi¸ riªng, s¶n phÈm kh¸c nhau th× ®¬n gi¸ kh¸c nhau vµ chÊt l­îng s¶n phÈm ®­îc ®¸nh gi¸ cña phßng KCS th«ng qua kiÓm tra nghiÖm thu c«ng tr×nh s¶n phÈm. - Khi cã sù thay ®æi vÒ ®Þnh møc lao ®éng vµ c¸c th«ng sè tiÒn l­¬ng th× ph¶i thay ®æi ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. C«ng ty cã thÓ x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng theo mét trong nh÷ng ph­¬ng ph¸p sau: * §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng tÝnh trªn doanh thu: Ph­¬ng ph¸p nµy t­¬ng ®­¬ng víi chØ tiªu kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, kinh doanh ®­îc chän lµ doanh thu. §­îc tÝnh nh­ sau: SVKH STKH V§G = V. V§G: §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng (§¬n vÞ tÝnh / 1000 ®) STKH : Tæng quü tiÒn l­¬ng n¨m kÕ ho¹ch. C«ng ty x©y dùng ®¬n gi¸ SVKH = 3.089.079.000 ®ång STKH : Tæng doanh thu (hoÆc doanh sè) kÕ ho¹ch: STKH = 13.805.887.000 ® Ta cã 3.089.079.000 13.887.000 V§G = = 223,75 ® TL/1000 ® DT * Ph­¬ng ph¸p tÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng trªn tæng doanh thu trõ (-) tæng chi phÝ: Ph­¬ng ph¸p nµy t­¬ng øng víi chØ tiªu kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc chän lµ tæng thu trõ (-) tæng chi kh«ng cã l­¬ng. X¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: SVKH STKH - SCKH (kh«ng cã tiÒn l­¬ng) V§G = Trong ®ã SCKH : Tæng chi phÝ kÕ ho¹ch (Kh«ng cã l­¬ng) SCKH = 10.066.808.000 ® 3.089.079.000 13.805.887.000 - 10.066.808.000 VËy : V§G = = 826,16 ®/1000 ®(DT-C) * Ph­¬ng ph¸p ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng tÝnh trªn lîi nhuËn: Ph­¬ng ph¸p nµyt­¬ng øng víi chØ tieu kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc chän lµ lîi nhuËn. §­îc tÝnh nh­ sau: SVKH SPKH V§G = Trong ®ã: SPKH : Lµ tæng l¬i nhuËn kÕ ho¹ch. SPKH = 150.000.000 ® §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng ®­îc tÝnh: 3.089.079.000 150.000.000 V§G = = 20593.86 ®TL /1000 ®LN Ph­¬ng ph¸p ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng tÝnh trªn doanh thu ®· ®­îc C«ng ty ¸p dôg tÝnh trong n¨m tr­íc (na­m 1997) sang n¨m 1998 C«ng ty cã thÓ ¸p dông mét trong 2 ph­¬ng ph¸p cßn l¹i. ViÖc x©y dùng ®¬n gi¸ theo ph­¬ng ph¸p míi nµy ph¶i cã sù trao ®æi ý kiÕn víi tæ chøc C«ng ®oµn cïng cÊp vµ Gi¸m ®èc C«ng ty xem xÐt råi míi giao ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng cho c¸c bé phËn thµnh viªn. Giao ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng kÕ ho¹ch cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn khi tæng hîp l¹i kh«ng v­ît qu¸ møc ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng kÕ ho¹ch do cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt. BiÖn ph¸p thø ba: N©ng cao c«ng t¸c tr¶ l­¬ng trong C«ng ty: §Ó c«ng t¸c tr¶ l­¬ng trong C«ng ty ®­îc tèt h¬n: TiÒn l­¬ng vµ thu nhËp n©ng cao C«ng ty cÇn ph¶i c¶i tiÕn h×nh thøc tr¶ l­¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn sinh ho¹t hµng ngµy ®¶m b¶o ®ñ møc tiªu dïng. 1 - C¶i tiÕn h×nh thøc tr¶ l­¬ng thêi gian cho bé phËn gi¸n tiÕp C«ng ty: ViÖc tr¶ l­¬ng cho lao ®éng gi¸n tiÕp C«ng ty hiÖn nay chñ yÕu dùa vµo cÊp bËc tõng ng­êi vµ sè ngµy c«ng thùc tÕ cña hä. §iÒu nay lµm mÊt ®i tÝnh n¨ng ®éng, tÝch cùc cña ng­êi lao ®éng lµm nhiÖm vô qu¶n lý, hä sÏ chÓnh m¶ng kh«ng lµm hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh vµ sÏ cã nhiÒu thêi gian bá trèng dÉn ®Õn viÖc hoµn thµnh c«ng viÖc chËm l¹i, hiÖu qu¶ thÊp. ChÝnh v× vËy ®Ó ®¶m b¶o lµm viÖc tèt h¬n, cã hiÖu qu¶ h¬n C«ng ty cÇn ph¶i tÝnh l­¬ng sao cho phï hîp, khuyÕn khÝch nh÷ng lao ®éng qu¶n lý cã n¨ng lùc thùc sù. Ta vÉn ¸p dông c¸ch tÝnh l­¬ng cò cña C«ng ty ®èi víi lao ®éng gi¸n tiÕp lµm c«ng viÖc gi¶n ®¬n, phôc vô. Cßn ®èi víi lao ®éng qu¶n lý th×: TÝnh thªm phô cÊp chøc vô l·nh ®¹o vµo trong l­¬ng nh­ sau: L­¬ng = Lcøng + Lphô cÊp chøc vô + LmÒm Cô thÓ c¸ch tÝnh nµy ta ®i tÝnh l­¬ng cho mét c¸n bé qu¶n lý sau: Anh NguyÔn V¨n X lµ tr­ëng phßng kü thuËt cã sè ngµy c«ng ®i lµm thùc tÕ trong th¸ng lµ 25 ngµy. Anh X ®ang h­ëng l­¬ng víi hÖ sè 3,54 øng víi møc l­¬ng lµ 509.760 ®. Cuèi th¸ng khi xÐt ®¸nh gi¸ c«ng viÖc hoµn thµnh anh X ®¹t lo¹i A øng víi hÖ sè 1,5. Trong th¸ng l­¬ng phÇn mÒm øng víi hÖ sè 1 ®­îc C«ng ty tÝnh lµ: 200.000 ®. XÐt thÊy tinh thÇn lµm viÖc vµ th¸i ®é lµm viÖc trong th¸ng anh X sÏ ®­îc h­ëng thªm kho¶n phô cÊp chøc vô l·nh ®¹o víi hÖ sè 0,3 øng víi 43.200 ®. VËy tiÒn l­¬ng trong th¸ng cña anh X sÏ ®­îc tÝnh nh­ sau: Lcøng = LCB/TC§ x Ttt x Htt. LCB: L­¬ng c¬ b¶n theo thang bËc cña tõng ng­êi. TC§: Ngµy c«ng chÕ ®é quy ®Þnh (26 c«ng) Ttt: Ngµy c«ng thùc tÕ lµm viÖc cña tõng ng­êi. Htt: HÖ sè tÝnh thªm chung cho lao ®éng gi¸n tiÕp lµ 1,2. Lcøng = 509.760 / 26 x 25 x 1,2 = 588.185 ®/th¸ng. LmÒm = 200.000 x 1,5 = 300.000 ®/th¸ng. Lphô cÊp chøc vô: 144.000 x 0,3 = 43.200 ® VËy tiÒn l­¬ng trong th¸ng anh X sÏ ®­îc lÜnh lµ: L­¬ng = 588.185 + 43.200 + 300.000 = 931.385 ®/th¸ng. Víi c¸ch tÝnh l­¬ng nh­ trªn sÏ khuyÕn khÝch lao ®éng gi¸n tiÕp C«ng ty tÝch cùc vµ h¨ng say víi c«ng viÖc h¬n. Nh×n vµo møc l­¬ng cña mçi ng­êi ta cã thÓ ®o¸n ®­îc tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña hä ®èi víi c«ng viÖc ®­îc giao. Sù khuyÕn khÝch nµy sÏ gióp hä nhËn thÊy ®­îc vÞ trÝ tr¸ch nhiÖm ®èi víi C«ng ty vµ hä sÏ cè g¾ng h¬n. 2 - C¶i tiÕn h×nh thøc tr¶ l­¬ng s¶n phÈm cho bé phËn lao ®éng trùc tiÕp C«ng ty: C«ng ty tr¶ l­¬ng cho khèi lao ®éng trùc tiÕp theo c¬ chÕ kho¸n s¶n phÈm lµ tèt. Song ®Ó n©ng cao h¬n n÷a tr¸ch nhiÖm trong s¶n xuÊt, tÝnh tÝch cùc t¹o n¨ng suÊt lao ®éng cao h¬n. V× vËy C«ng ty nªn ®­a thªm hÖ sè thµnh tÝch lao ®éng vµo viÖc tÝnh l­¬ng. §Ó ®¹t ®­îc hÖ sè nµy ®ßi hái ng­êi c«ng nh©n ph¶i ®¹t tiªu chuÈn theo xÕp lo¹i A, B, C. - Lo¹i A: Víi lao ®éng tay nghÒ chÊt l­îng cao, hoµn thµnh v­ît møc chØ tiªu kho¸n s¶n phÈm, ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm. Lo¹i A = HÖ sè 1,1 - Lo¹i B: Víi lao ®éng tay nghÒ trung b×nh, hoµn thµnh chØ tiªu kho¸n s¶n phÈm vµ ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm. Lo¹i B = HÖ sè 1. Lo¹i C: Víi lao ®éng tay nghÒ yÕu vµ häc sinh c¬ khÝ míi ra tr­êng hoµn thµnh 85% c«ng viÖc vµ ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm. Lo¹i C = hÖ sè 0,7. Theo c¸ch tÝnh thªm hÖ sè thµnh tÝch nµy ta sÏ tÝnh. VÝ dô: TÝnh l­¬ng cho 1 c«ng nh©n ë tæ tiÖn: Trong th¸ng anh c«ng nh©n nµy tiÖn ®­îc 2550 chiÕc bu l«ng, víi ®¬n gi¸ 1 chiÕc bu l«ng lµ 150 ®/chiÕc. ng­êi c«ng nh©n nµy ®­îc h­ëng møc phô cÊp lµm ®ªm lµ 91.800 ®. VËy ng­êi c«ng nh©n naú sÏ ®­îc tÝnh l­¬ng nh­ sau: LSP = 2550 x 150 = 382.500 ®/th¸ng. Víi phô cÊp lµ : 430.200 ® ta cã : LCNSX = 382.500 + 430.200 = 425.700 ® Trong th¸ng ng­êi c«ng nh©n nµy ®¹t tiªu chuÈn vÒ thµnh tÝch lao ®éng lo¹i A. Lóc nµy møc l­¬ng th¸ng cña ng­êi c«ng nh©n nµy ®­îc h­ëng lµ: L­¬ng = LCNSX + (144000 x 1,1) x 2,5 = 1.460.250 ®/th¸ng ViÖc tÝnh l­¬ng nh­ trªn sÏ g¾n chÆt víi chÊt l­îng s¶n phÈm vµ th¸i ®é lµm viÖc cña mçi c«ng nh©n, c­êng ®é lµm viÖc vµ kinh nghiÖm cña hä ®­îc ph¸t huy. C¸ch tÝnh l­¬ng nµy ®· ®¸nh gi¸ ®­îc sù tÝch cùc s¸ng t¹o trong c«ng viÖc tr¸nh t×nh tr¹ng l·ng phÝ thêi gian cho nh÷ng ng­êi û n¹i, dùa dÉm vµo ng­êi kh¸c, gãp phÇn vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. BiÖn ph¸p thø t­: ThiÕt lËp vµ qu¶n trÞ hÖ thèng tiÒn l­¬ng trong C«ng ty §Ó thiÕt lËp vµ qu¶n trÞ hÖ thèng tiÒn l­¬ng cã hiÖu qu¶ vµ khoa häc C«ng ty cÇn ph¶i tu©n theo c¸c b­íc sau: 1 - §¸nh gi¸ c«ng viÖc: C«ng ty ®¸nh gi¸ tõng c«ng viÖc dùa trªn møc ®é kü n¨ng, søc cè g¾ng tr¸ch nhiÖm cña tõng c«ng nh©n trong c¸c kh©u s¶n xuÊt. C«ng ty cã thÓ ®¸nh gi¸ tõng c«ng viÖc theo ph­¬ng ph¸p tÝnh ®iÓm: Lµ ph­¬ng ph¸p Ên ®Þnh gi¸ trÞ b»ng sè cho c¸c yÕu tè cña c«ng viÖc vµ tæng sè c¸c gi¸ trÞ nµy cung cÊp mét b¶n ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ t­¬ng ®èi cña c«ng viÖc ®ã. Ph­¬ng ph¸p nµy ®ßi hái sù lùa chän c¸c yÕu tè c«ng viÖc theo b¶n chÊt c¸c nhãm c«ng viÖc ®­îc ®¸nh gi¸. §­îc tiÕn hµnh theo c¸c b­íc: - Chän lùa c¸c c«ng viÖc ®iÓn h×nh chñ yÕu trong C«ng ty. C¸c c«ng viÖc nµy ®­îc ph©n theo nhãm c«ng viÖc nh­ nhãm c«ng viÖc t¹i v¨n phßng, nhãm c«ng viÖc t¹i c¸c tæ s¶n xuÊt. - C¸c chuyªn viªn tiÕn hµnh ph©n tÝch c«ng viÖc. - Nhãm ph©n tÝch sÏ lËp b¶ng m« t¶ c«ng viÖc, chän läc vµ x¸c ®Þnh xem c«ng viÖc ®ã cã c¸c yÕu tè nµo. - X¸c ®Þnh mçi yÕu tè cã mÊy thø bËc. - Ên ®Þnh hÖ sè ®iÓm cho tõng c«ng viÖc vµ ph©n bæ sè ®iÓm cho tõng thø bËc c«ng viÖc. - C«ng ty ®¸nh gi¸ c«ng viÖc b»ng c¸ch so s¸nh ®èi chiÕu b»ng hÖ thèng ®iÓm víi b¶n ®¸nh gi¸ c«ng viÖc. ViÖc ®¸nh gi¸ trªn nh»m môc ®Ých: + X¸c ®Þnh ®­îc cÊu tróc c«ng viÖc. + Mang l¹i sù b×nh ®¼ng vµ trËt tù trong mèi t­¬ng quan c«ng viÖc. + TriÓn khai mét thø bËc gi¸ trÞ cña c«ng viÖc ®­îc sö dông ®Ó thiÕt kÕ ra mét c¬ cÊu tiÒn l­¬ng. + §¹t ®­îc sù nhÊt trÝ gi÷a c¸c cÊp qu¶n trÞ vµ nh©n viªn liªn quan ®Õn c«ng viÖc. 2 - ThiÕt lËp møc l­¬ng cña C«ng ty: Sau khi ®¸nh gi¸ ®­îc c«ng viÖc, c¸n bé tiÒn l­¬ng sÏ tiÕn hµnh s¾p xÕp møc l­¬ng cña C«ng ty. Muèn cã mét møc l­¬ng hîp lý cÇn ph¶i tiÕn hµnh cuéc kh¶o s¸t vÒ møc l­¬ng ®ang thÞnh hµnh trong khu vùc ®Æc biÖt lµ nghiªn cøu møc l­¬ng cña c¸c C«ng ty trong ngµnh C¬ khÝ. Sau ®ã C«ng ty sÏ ®èi chiÕu víi thùc tr¹ng cña m×nh xem nªn ¸p dông møc l­¬ng cao h¬n, b»ng, hay thÊp h¬n thÞ tr­êng ®Ó tõ ®ã C«ng ty Ên ®Þnh møc l­¬ng hîp lý theo chiÕn l­îc c¹nh tranh cña m×nh. * Kh¶o s¸t møc l­¬ng: C«ng ty cÇn ph¶i tiÕn hµnh kh¶o s¸t møc l­¬ng ®ang thÞnh hµnh trong khu vùc. ViÖc kh¶o s¸t nµy cã thÓ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp. Theo c¸ch trùc tiÕp: C«ng ty cë chuyªn viªn ®Õn c¸c c«ng ty (XÝ nghiÖp) liªn hÖ ®Ó nghiªn cøu. C¸ch nµy t­¬ng ®èi tèn kÐm vµ tèn nhiÒu thêi gian. Theo c¸ch gi¸n tiÕp: C«ng ty nhê c¸c c¬ quan liªn hÖ cung cÊp th«ng tin: C«ng ty cã thÓ liªn hÖ víi Së Lao ®éng, Liªn ®oµn Lao ®éng, Së Tµi chÝnh, Chi côc ThuÕ, phßng ThuÕ... ®· biÕt ®­îc nh÷ng th«ng tin vÒ møc l­¬ng ®ang thÞnh hµnh. C«ng ty chØ kh¶o s¸t møc l­¬ng t¹i c¸c c«ng ty kh¸c ®èi chiÕu víi c¸c c«ng viÖc s¶n xuÊt chñ yÕu cña C«ng ty chø kh«ng kh¶o s¸t tÊt c¶ c¸c lo¹i l­¬ng cña tÊt c¶ c¸c c«ng viÖc. * Tham kh¶o vµ ®iÒu chØnh theo møc l­¬ng hiÖn hµnh: Sau khi ®· kh¶o s¸t møc l­¬ng t¹i c¸c C«ng ty kh¸c, C«ng ty sÏ quyÕt ®Þnh xem nªn ¸p dông møc l­¬ng cña C«ng ty m×nh nh­ thÕ nµo? - NÕu C«ng ty muèn ¸p dông møc l­¬ng gièn nh­ c¸c C«ng ty kh¸c th× møc l­¬ng thÊp nhÊt vµ cao nhÊt ®ang thÞnh hµnh ®èi víi cïng mét lo¹i c«ng viÖc. ViÖc ¸p dông chiÕn l­îc nµy lµ v× C«ng ty muèn ®¶m b¶o vÞ trÝ c¹nh tranh cña m×nh vµ ®ång thêi duy tr× lùc l­îng lao ®éng sao cho tho¶ m·n vµ tinh thÇn n©ng cao. NÕu C«ng ty muèn ¸p dông chiÕn l­îc "chÝnh s¸ch l­¬ng cao" nghÜa lµ Ên ®Þnh møc l­¬ng cao h¬n møc l­¬ng thÞnh hµnh. C«ng ty cã thÓ thùc hiÖn chiÕn thuËt nµy mµ kh«ng sî nguy h¹i ®Õn kh¶ n¨ng thu lîi khi chi phÝ lao ®éng cÊu t¹o thµnh mét tû lÖ chi phÝ ®¬n vÞ s¶n phÈm t­¬ng ®èi nhá, khi C«ng ty muèn duy tr× tiªu chuÈn tuyÓn dông cao, t¹o c¬ héi dÔ dµng tuyÓn mé nh©n viªn, n©ng cao tinh thÇn nh©n viªn vµ muèn nh©n c«ng nh©n lµm ®éng trªn møc trung b×nh. - Ng­îc lai C«ng ty cã thÓ ¸p dông chiÕn l­îc "møc l­¬ng thÊp h¬n møc l­¬ng cña thÞ tr­êng" mµ kh«ng ¶nh h­ëng ng­îc l¹i ®Õn kh¶ n¨ng tuyÓn mé vµ gi÷ cho lùc l­îng lao ®éng ®­îc tho¶ m·n khi C«ng ty cung cÊp cho nh©n viªn nh÷ng kho¶n thu nhËp æn ®Þnh vµ b¶o ®¶m c«ng viÖc qua chÝnh s¸ch tuyÓn dông æn ®Þnh , khi C«ng ty th­êng xuyªn t¹o c¬ héi cho c«ng nh©n lµm thªm giê, khi c«ng nh©n ®­îc h­ëng nh÷ng kho¶n trî cÊp t­¬ng ®èi réng r·i. Sau khi ®· thiÕt lËp møc l­¬ng, c«ng ty nªn Ên ®Þnh mét tû lÖ cè ®Þnh cho mçi c«ng viÖc. §Ó tr¸nh thiªn vÞ vµ nh÷ng biÖt ®·i vÒ l­¬ng mét c¸ch tuú tiÖn, ®éc ®o¸n, viÖc t¨ng h¹ng l­¬ng hoÆc bËc l­¬ng dùa trªn viÖc ®¸nh gi¸ thµnh tÝch c«ng t¸c cña tõng ng­êi. * ChuyÓn sang møc l­¬ng míi: Khi ®· nghiªn cøu møc l­¬ng thÞnh hµnh trong khu vùc cña c¸c C«ng ty kh¸c, nªn ®iÒu chØnh chiÕn l­îc l­¬ng cña C«ng ty ®Ó chuyÓn møc l­¬ng cò sang b¶ng l­¬ng míi. B¶ng l­¬ng míi nµy sÏ cho thÊy c«ng viÖc nµo ®· ®­îc tr¶ l­¬ng qu¸ thÊp vµ c«ng viÖc nµo ®· tr¶ l­¬ng qu¸ cao, tõ ®ã nªn ®iÒu chØnh møc l­¬ng ngay khi cã thÓ ¸p dông ®­îc. 3 - §iÒu chØnh møc l­¬ng theo ®Þnh kú: C«ng ty cã thÓ ®iÒu chØnh c¬ cÊu l­¬ng theo mét hay nhiÒu h×nh thøc sau: T¨ng gi¶m tû lÖ tiÒn l­¬ng theo mét tû lÖ phÇn tr¨m hay kho¶n tiÒn râ rµng, thay ®æi tiÒn phô cÊp, thay ®æi giê lµm viÖc trong tuÇn, níi réng hoÆc thu hÑp c¸c tiªu chuÈn thêi gian ®èi víi s¶n phÈm, ¶nh h­ëng ®Õn tiÒn l­¬ng trong c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng kÝch thÝch lao ®éng. Song C«ng ty cã thÓ ®iÒu chØnh møc l­¬ng theo ®Þnh kú b»ng c¸ch sau: * §iÒu chØnh theo møc l­¬ng ®ang thÞnh hµnh: C«ng ty kh«ng thÓ gi÷ m·i c¬ cÊu l­¬ng trong khi thÞ tr­êng l­¬ng khu vùc ®ang biÕn chuyÓn. Khi møc l­¬ng thÞnh hµnh trong khu vùc gia t¨ng mµ C«ng ty cø kh­ kh­ gi÷ nguyªn møc l­¬ng kh«ng ®æi th× C«ng ty sÏ khã mµ tuyÓn mé ®­îc lùc l­îng lao ®éng cã tay nghÒ, khã mµ duy tr× ®­îc hiÖu qu¶n lao ®éng vµ tinh thÇn cña c«ng nh©n viªn. ChÝnh v× vËy tæ chøc C«ng ®oµn cïng cÊp cña C«ng ty ph¶i cã tr¸ch nhiÖm thóc Ðp C«ng ty ®Ó theo kÞp thÞ tr­êng ®ang thÞnh hµnh. * §iÒu chØnh theo kh¶ n¨ng chi tr¶ cña C«ng ty: Th­êng th× kh¶ n¨ng chi tr¶ cña C«ng ty Ýt nhiÒu ®Òu gièng nhau, nªm møc l­¬ng th­êng theo cïng mét h­íng. Tuy nhiªn víi mét C«ng ty cã kh¶ n¨ng thu nhËp kh¸ th­êng duy tr× chÝnh s¸ch l­¬ng cao. Song víi C«ng ty C¬ khÝ 120 th× kh¶ n¨ng chi tr¶ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn lªn hay xuèng thay ®æi tuú thuéc vµo møc ®é vµ kh¶ n¨ng thu nhËp cña C«ng ty. Cho nªn viÖc ®iÒu chØnh møc l­¬ng ph¶i phï hîp víi ng¹nh vµ bËc l­¬ng míi. Tæng hîp l¹i ta cã b¶ng quü tiÒn l­¬ng tÝnh ®¬n gi¸ cña C«ng ty n¨m 1998 nh­ sau: B¶ng tæng hîp quü tiÒn l­¬ng tÝnh ®¬n gi¸ C«ng ty c¬ khÝ 120 n¨m 1998 §¬n vÞ tÝnh: 1000 ® Sè ChØ tiªu Sè L§ Møc l­¬ng ®Ó tÝnh Qòy l­¬ng Phô cÊp Céng phô Quü l­¬ng Nh©n hÖ sè Tæng quü TT ®Þnh biªn HÖ sè TiÒn cÊp bËc n¨m Chøc vô Lµm ®ªm §éc h¹i cÊp vµphô cÊp ®­îc tÝnh thªm l­¬ng 1 C¸n bé viªn chøc 35 3 432.000 (144000 x 3) 181.440 (432.000 x 35 x 12) 5.814 15.552 0 21.366 202.806 2.5 507.015 2 C«ng nh©n s¶n xuÊt 250 2,125 306.000 (144000x2,125) 918.000 (306.000x250x2,125 7.344 88.128 19.353 114.825 1.032.825 2.5 2.582.062 Tæng 1.099.400 13.152 103.680 19.353 136.191 1.235.931 2.5 3.089.077 KÕt luËn: Sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi C«ng ty (XÝ nghiÖp) ®Òu phô thuéc vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. §Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao trong s¶n xuÊt th× kh«ng cã c¸ch nµo kh¸c lµ t¹o ra mét ®éng lùc thóc ®©û ng­êi lao ®éng h¨ng say víi c«ng viÖc b»ng c¸ch tr¶ l­¬ng xøng ®¸ng víi kÕt qu¶ vµ sù cèng hiÕn cña hä cho C«ng ty. TiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng vµ thu nhËp gi÷ vai trß quan träng trong mäi h×nh th¸i kinh tÕ, x· héi, nã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng. ViÖc tr¶ l­¬ng, th­ëng trong C«ng ty C¬ khÝ 120 còng lu«n ®­îc chó träng ®Æc biÖt tíi tõng ng­êi lao ®éng, coi ®©y lµ nh©n tè c¬ b¶n quyÕt ®Þnh vµ thóc ®Èy s¶n xu¸t ph¸t triÓn. C«ng ty ®· x©y dùng ®­îc nh÷ng quy chÕ tÝnh tr¶ l­¬ng, th­ëng cho toµn C«ng ty mét c¸ch c«ng b»ng, hîp lý ®· ®¶m b¶o nguån lùc cho s¶n xuÊt, sö dông vµ t¸i t¹o tèt kh¶ n¨ng lao ®éng cña tËp thÓ CBCNV. ViÖc tÝnh tr¶ l­¬ng hîp lý ®· g¾n víi kÕt qu¶ søc lao ®éng cña nh©n viªn trong C«ng ty bá ra. ®iÒu nµy còng khuyÕn khÝch c¸n bé c«ng nh©n viªn tÝch cùc vµ g¾n bã víi C«ng ty h¬n. Song víi møc l­¬ng vµ thu nhËp cho ng­êi lao ®éng hiÖn nay cßn cã nh÷ng h¹n chÕ vµ thÊp h¬n so víi c¸c c«ng ty kh¸c. V× thÕ C«ng ty cÇn t×m mäi c¸ch ®Ó n©ng cao h¬n n÷a tiÒn l­¬ng vµ thu nhËp cho ng­êi lao ®éng san cho cã hiÖu qu¶ nhÊt khiÕn hä ph¸t huy ®­îc hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh gãp phÇn cïng n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. Qua ba th¸ng thùc tËp t¹i C«ng ty C¬ khÝ 120 vµ kÕt hîp víi nh÷ng kiÕn thøc ®­îc häc táng thêi gian qua t¹i tr­êng §¹i häc B¸ch khoa t«i chØ muèn ®­a ra thùc tr¹ng c«ng t¸c tæ chøc vµ qu¶n lý tiÒn l­¬ng cho ng­êi lao ®éng hiÖn nay ë C«ng ty, víi mong muèn gãp phÇn hoµn thiÖn h¬n c«ng t¸c tiÒn l­¬ng trong C«ng ty. Bµi viÕt trªn ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt, nh÷ng ph­¬ng h­íng biÖn ph¸p ®­a ra ch­a thËt hoµn h¶o, ch­a mang tÝnh thùc tiÔn cao song víi kh¶ n¨ng h¹n chÕ t«i mong gãp mét phÇn nhá cña m×nh ®ãng gãp vµo viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy trong C«ng ty, thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh. Víi khu«n khæ cã h¹n cña bµi viÕt víi kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm Ýt ái cu¶ b¶n th©n, qua bµi viÕt nµy t«i mong ®­îc sù gióp ®ì cña c¸c thµy c« gi¸o, b¹n bÌ vµ nh÷ng ng­êi quan t©m ®Õn vÊn ®Ò tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña ban Gi¸m ®èc C«ng ty C¬ khÝ 120, c¸c phßng ban vµ c« Hång ë phßng Lao ®éng tiÒn l­¬ng ®· t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho t«i trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i C«ng ty. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o NguyÔn Xu©n Qu¶ng. ThÇy gi¸o h­íng dÉn trùc tiÕp cho t«i vµ c¸c thµy c« gi¸o trong khoa kinh tÕ vµ qu¶n lý tr­êng §¹i häc B¸ch khoa - Hµ Néi ®· gióp t«i hoµn thµnh ®å ¸n tèt nghiÖp nµy. Tµi liÖu tham kh¶o 1 - B¸o c¸o tæng kÕt t×nh h×nh tiÒn l­¬ng cña C«ng ty c¬ khÝ 120 n¨m 1997. 2 - Tµi liÖu h­íng dÉn "Qu¶n lý nguån nh©n lùc trong doanh nghiÖp" cña tr­êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi . 3 - S¸ch qu¶n trÞ nguån nh©n lùc. 4 - Tµi liÖu vÒ ®æi míi qu¶n lý tiÒn l­¬ng, thu nhËp trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc.