Đề tài Nghiên cứu sử dụng cám gạo lên men làm thức ăn cho cá tại Cần Thơ

g uí (FGR = 2.12) cao hån åí caï c nghiãû m thæ ïc thæ ï c àn coï thaì nh pháö n caï m uí (FGR = 1.76), tuy nhiãn sæû sai khaï c naì y khäng coï yï nghé a thäú ng kã (P<0.05). Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn åí nghiãû m thæ ï c VI (40% caï m uí ) âaû t tháú p nháú t (FGR = 1.69) vaì åí nghiãû m thæ ï c IV (60% caï m) laì cao nháú t (FGR = 2.33). 35 Baí ng 17: Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FGR) vaì hiãû u quaí sæí duû ng âaû m (PER) cuí a caï meì vinh nuäi trãn bãø våï i thæï c àn coï chæï a caï c mæ ï c caï m khaï c nhau. Nghiãû m thæï c FGR PER Giaï 1 kg caï tàng troü ng I (30% caï m) 2,20 ± 0,41ab 1,50 ± 0,31a 11,4937 II (40% caïm) 1,89 ± 0,20ab 1,67 ± 0,18a 8,9910 III (50% caïm) 2,23 ± 0,17ab 1,45 ± 0,11a 9,5972 IV (60% caïm) 2,33 ± 0,66ab 1,45 ± 0,35a 8,8626 V (30% caïm uí ) 1,71 ± 0,10a 1,79 ± 0,10a 9,1237 VI (40% caïm uí ) 1,69 ± 0,30a 1,76 ± 0,29a 8,2406 VII (50% caï m uí ) 1,91 ± 0,36ab 1,54 ± 0,26a 8,4092 VIII (60% caï m uí ) 1,73 ± 0,14a 1,68 ± 0,13a 6,7575 IX (âäú i chæ ïng) 1,97 ± 0,30ab 1,62 ± 0,23a 10, 5577 - Caï c giaï trë trãn cuì ng mäü t cäü t coï caï c chæ î caï i giäú ng nhau thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. - Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n Khäng coï sæû khaï c biãû t naì o vãö hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c. Hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m cuí a nghiãû m thæ ïc V (30% caï m uí ) cao nháú t (PER = 1.79) vaì nghiãû m thæ ï c III (50% caï m), IV (60% caïm) laì tháú p nháú t (PER = 1.45) tuy nhiãn khäng coï sæû khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã (P<0.05). Thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï Sau 7 tuáö n thê nghiãû m thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï àn thæ ï c àn coï caï c tè lãû caï m uí men vaì khäng uí men khaï c nhau trong thæ ï c àn khäng thãø hiãû n sæû khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c. Haì m læ åü ng lipid trong cå thãø caï khaï cao tuy nhiãn khäng coï thãø hiãû n mäú i liãn quan våï i sæû khaï c nhau vãö thaì nh pháö n thæ ïc àn âæ åü c sæí duû ng. 36 Baí ng 18: Aí nh hæ åí ng cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn khaï c nhau lãn thaì nh pháö n sinh hoï a cuí a caï meì vinh. Thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï (% troü ng læ åü ng khä) Nghiãû m thæï c Váû t cháú t khä Âaû m thä Lipid thä Tro I (30% caï m) 23.2 ± 0.55 54.6 ± 2.00 16.5 ± 0.94 12.4 ± 1.11 II (40% caïm) 23.9 ± 0.60 56.7 ± 3.32 17.1 ± 1.09 14.2 ± 2.14 III (50% caïm) 24.8 ± 0.97 54.6 ± 2.10 16.5 ± 1.62 13.3 ± 1.48 IV (60% caïm) 23.9 ± 1.62 55.7 ± 3.17 16.7 ± 0.59 13.6 ± 1.48 V (30% caïm uí ) 24.1 ± 1.69 54.8 ± 3.56 17.5 ± 2.12 12.2 ± 0.99 VI (40% caïm uí ) 24.9 ± 1.73 53.0 ± 2.93 17.5 ± 1.33 11.8 ± 0.24 VII (50% caï m uí ) 25.2 ± 2.02 55.9 ± 0.88 15.8 ± 1.35 11.8 ± 0.76 VIII (60% caï m uí ) 24.3 ± 0.60 53.6 ± 1.16 17.0 ± 1.01 13.0 ± 0.73 IX (âäú i chæ ïng) 23.8 ± 1.00 56.5 ± 4.17 16.4 ± 3.13 12.5 ± 1.24 - Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n 2.1.3. Caï Cheï p Thê nghiãû m âæ åü c tiãú n haì nh våï i 9 cäng thæ ï c thæ ï c àn âæ åü c thiãú t láû p theo caï c mæ ïc caï m khaï c nhau tæì 30-60% caï m trong thaì nh pháö n thæ ï c àn giäú ng nhæ thæ ïc àn sæ í duû ng cho thê nghiãû m caï meì vinh. 2.1.3.1. Mäü t säú yãú u täú mäi træ åì ng bãø nuäi Chuï ng täi tiãú n haì nh thê nghiãû m trong phoì ng nãn caï c yãú u täú mäi træ åì ng tæ ång âäú i äø n âë nh, nãn khäng coï aính hæ åí ng âãú n sinh træ åí ng caï . Tuy nhiãn, chuï ng täi cuî ng tiãú n haì nh âo caï c chè tiãu mäi træ åì ng theo âë nh kyì vaì thu âæ åü c kãú t quaí nhiãû t âäü næ åï c laì 28.9 ± 0.45o C, læ åü ng oxy hoì a tan trong næ åï c laì 5.8 ± 0.32ppm vaì pH laì 6.9 ± 0.17. 2.2.3.2. Aí nh hæ åí ng cuí a caï c loaû i thæ ï c àn khaï c nhau lãn sinh træ åí ng vaì hiãû u quaí sæ í duû ng thæ ï c àn cuí a caï cheï p. Sinh træ åí ng Qua nàm tuáö n thê nghiãû m cho tháú y caï coï tè lãû säú ng tæ ång âäú i cao vaì âäö ng âãö u giæ î a caï c nghiãû m thæ ïc (tè lãû säú ng tæ ì 95-100%). Nhçn chung, tàng troü ng cuí a caï täú t. Åí caí hai 37 nghiãû m thæ ïc caï m uí vaì khäng uí åí tè lãû caï m laì 40% âãö u cho caï tàng troü ng cao nháú t (troü ng læ åü ng caï thãø cuäú i thê nghiãû m laì 15.1 g/con) khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ïc P<0.05 so våï i caï c nghiãû m thæ ïc khaï c. Trong khi âoï caï àn thæ ï c àn III (50% caï m) vaì thæï c àn VII (50% caï m uí ) laû i coï troü ng læ åü ng cuäú i tháú p nháú t (âãö u laì 13.0 g/con) vaì sai khaï c coï yï nghé a so våï i caï c nghiãû m thæ ï c khaï c trong thê nghiãû m. Âàû c biãû t, åí nghiãû m thæ ï c IV (60% caï m khäng uí ) vaì VIII (60% caï m uí ) laû i cho caï tàng troü ng tæ ång âäú i cao (troü ng læ åü ng trung bç nh cuäú i thê nghiãû m 14.1 vaì 13.7 g/con), song chuï ng khäng coï sai khaï c coï yï nghé a thäú ng kã so våï i táú t caí caï c nghiãû m thæ ï c coì n laû i. Baí ng 19: Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caïm khaï c nhau lãn sinh træ åí ng cuí a caï cheï p. Nghiãû m thæï c W âáö u W cuäú i SGR I (30% caï m) 8.80 ± 0.58ab 14.6 ± 1.21bc 1.44 ± 0.12bc II (40% caïm) 8.42 ± 0.33ab 15.1 ± 0.27c 1.67 ± 0.06d III (50% caïm) 8.79 ± 0.28ab 13.0± 0.71a 1.10 ± 0.07a IV (60% caïm) 8.99 ± 0.38b 14.1 ± 0.36abc 1.28 ± 0.09abc V (30% caïm uí ) 8.32 ± 0.39a 14.3 ± 1.31abc 1.53 ± 0.13cd VI (40% caïm uí ) 8.86 ± 0.24ab 15.1 ± 0.66c 1.52 ± 0.15cd VII (50% caï m uí ) 8.26 ± 0.13a 13.0 ± 0.81a 1.29 ± 0.14bc VIII (60% caï m uí ) 8.46 ± 0.21ab 13.7 ± 0.33abc 1.37 ± 0.05abc IX ( âäú i chæï ng) 8.54 ± 0.67ab 13.2 ± 1.47ab 1.24 ± 0.09ab - Caï c giaï trë trãn cuì ng mäü t cäü t coï caï c chæî caï i giäú ng nhau thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. - Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n Täú c âäü tàng træ åí ng âàû c biãû t cuaí caï àn thæ ï c àn II (40 % caï m khäng uí ) âaû t cao nháú t (SGR = 1.67%/ngaì y) khaï c biãû t coï yï nghéa thäú ng kã so våï i caï c nghiãû m thæ ï c khaï c (P<0.05) ngoaû i træ ì caï c nghiãû m thæ ï c V (30% caï m uí ) vaì nghiãû m thæ ï c VI (40% caï m uí ). Nghiãû m thæï c III (50% caï m) coï täú c âäü tàng træ åí ng âàû c biãû t tháú p nháú t (SGR = 1.10%/ngaì y) khaï c biãû t coï yï nghéa thäú ng kã (P<0.05) so våï i nghiãû m thæ ï c thæï c àn coï 30% vaì 40% caï m uí vaì khäng uí . Täú c âäü tàng træ åí ng âàû c biãû t cuí a caï àn thæ ïc àn âäú i chæ ï ng tæ ång âäú i tháú p (SGR = 1.24%) khi so saï nh våï i caï c nghiãû m thæ ï c trong thê nghiãû m. 38 Hãû säú tiãu täú n vaì hiãû u quaí sæ í duû ng thæ ï c àn Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn cuí a caï khäng coï sæû khaï c biãû t låï n giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c. Trong âoï åí thæ ï c àn III (50% caï m) coï hãû säú tiãu täú n thæ ïc àn cao nháú t (FGR = 3.94) vaì khaï c biãû t coï yï thäú ng kã so våï i caï c nghiãû m thæ ï c khaï c. Thæ ï c àn V (30% caï m uí ) coï hãû säú tiãu täú n tháú p nháú t (FGR = 2.32). Hiãû u quaí sæí duû ng âaû m cuî ng tæ ång âäú i tháú p, cao nháú t åí nghiãû m thæ ïc V (30% caï m uí ) laì PER = 1.29 vaì tháú p nháú t åí nghiãû m thæ ï c III (50% caï m) laì PER = 0.82. Baí ng 20: : Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FGR) vaì hiãû u quaí sæí duû ng âaû m (PER) cuí a caï cheï p nuäi trãn bãø våï i thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caïm khaï c nhau. Nghiãû m thæï c FGR PER Giaï 1 kg caï tàng troü ng I (30% caï m) 2.90 ± 0.65ab 1.16 ± 0.30 15.130 II (40% caïm) 2.38 ± 0.55ab 1.36 ± 0.28 11.310 III (50% caïm) 3.94 ± 0.32c 0.82 ± 0.07 16.960 IV (60% caïm) 2.93 ± 0.19ab 1.10 ± 0.07 11.150 V (30% caïm uí ) 2.32 ± 0.23a 1.29 ± 0.12 12.320 VI (40% caïm uí ) 2.44 ± 0.63ab 1.25 ± 0.28 11.870 VII (50% caï m uí ) 3.14 ± 0.31b 0.94 ± 0.18 13.830 VIII (60% caï m uí ) 3.10 ± 0.38ab 0.95 ± 0.12 12.080 IX ( âäú i chæï ng) 3.03 ± 0.23ab 1.04 ± 0.08 16.290 - Caï c giaï trë trãn cuì ng mäü t cäü t coï caï c chæî caï i giäú ng nhau thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. - Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n Giaï 1 kg caï tàng troü ng cuî ng laì mäü t yãú u täú quan troü ng âãø âaï nh giaï tàng troü ng vaì mæ ï c âäü låü i nhuáû n trong viãû c nuäi caï thæ ång pháø m. Trong phaû m vi thê nghiãû m naì y, giaï cho 1 kg caï tàng troü ng khaï cao. Cao nháú t laì åí nghiãû m thæ ï c III (50% caï m) (16.960 âäö ng/kg), nghiãû m thæ ïc âäú i chæ ï ng (16.290 âäö ng/kg) vaì tháú p nháú t åí nghiãû m thæ ï c IV (60% caï m) (11.150 âäö ng /kg caï ). Tuy nhiãn, chi phê cho 1 kg caï tàng troü ng trong thê nghiãû m trong phoì ng thæ åìng cho giaï trë tham khaí o vãö cháú t læ åü ng, hiãû u quaí sæ í duû ng thæ ï c àn vaì khaí nàng caï sæ í duû ng thæ ï c àn chãú biãú n ra sao vaì noï bë aí nh hæ åí ng båí i nguäö n nguyãn liãû u duì ng trong thæ ï c àn. Giaï thæû c cho 1 kg caï tàng troü ng trong âiãö u kiãû n nuäi thæû c nghiãû m seî cho kãú t quaí chê nh xaï c hån. 39 Thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï cheï p Tæ ång tæû nhæ åí thê nghiãû m caï meì vinh, thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï cheï p àn thæ ï c àn coï caï c mæ ï c caï m khaï c nhau tæì 30-60% âæ åü c uí vaì khäng uí khäng thãø hiãû n âæ åü c sæû khaï c biãû t naì o vãö haì m læ åü ng âaû m, cháú t beï o, tro cuî ng nhæ laì âäü khä giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c. Haì m læ åü ng cháú t beï o trong cå thãø caï åí caï c nghiãû m thæ ï c tæ ång âäú i cao, åí nghiãû m thæ ï c II (40% caï m) læ åü ng lipid trong cå thãø caï laì 18.8%, cao nháú t so våï i caï c nghiãû m thæ ï c coì n laû i. Baí ng 21: Aí nh hæ åí ng cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn khaï c nhau lãn thaì nh pháö n sinh hoï a cuí a caï cheï p Nghiãû m thæï c Âäü khä Âaû m Lipid Tro I (30% caï m) 26.0 ± 1.82 55.2 ± 3.28 16.3 ± 2.71 11.5 ± 0.38 II (40% caïm) 26.2 ± 1.38 53.1 ± 2.79 18.8 ± 1.28 13.6 ± 2.62 III (50% caïm) 25.2 ±1.26 53.2 ± 3.59 16.9 ± 1.43 13.8 ± 0.38 IV (60% caïm) 26.4 ± 0.75 58.0 ± 3.69 15.9 ± 1.06 12.4 ± 1.32 V (30% caïm uí ) 24.4 ± 2.89 53.8 ± 1.38 15.1 ± 0.69 11.2 ± 0.34 VI (40% caïm uí ) 22.8 ± 7.65 54.7 ± 2.49 17.2 ± 1.33 13.0 ± 0.56 VII (50% caï m uí ) 25.2 ± 1.34 54.1 ± 1.69 15.3 ± 1.36 13.1 ± 1.51 VIII (60% caï m uí ) 26.8 ± 0.79 51.7 ± 1.02 17.0 ± 0.63 11.8 ± 0.46 IX ( âäú i chæï ng) 26.3 ± 3.23 53.9 ± 4.05 18.5 ± 0.86 12.5 ± 1.91 - Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n 1.4. Thê nghiãû m trãn caï Räphi 2.1.4.1. Mäü t säú yãú u täú mäi træ åì ng bãø nuäi Giäú ng nhæ caï c thê nghiãû m væ ì a trçnh baì y, caï c yãú u täú mäi træ åì ng tæ ång âäú i äø n âë nh trong suäú t thåì i gian thê nghiãû m vaì nàò m trong khoaí ng thê ch håü p cho loaì i caï thê nghiãû m, nhiãû t âäü næ åï c laì 27.6±0.43 oC, haì m læ åü ng oxy hoì a tan laì 5.4±0.38 mg/l vaì pH laì 6.7±0.17. Lyï do cuí a sæû äø n âë nh caï c yãú u täú mäi træ åì ng laì do thê nghiãû m âæ åü c tiãú n haì nh trong hãû thäú ng bãø coï næ åï c tuáö n hoaì n vaì loü c sinh hoü c. 40 2.1.4.2. Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn lãn sinh træ åí ng vaì hiãû u quaí sæ í duû ng thæ ï c àn cuí a caï rä phi. Sinh træ åí ng Troü ng læ åü ng vaì täú c âäü tàng træ åí ng âàû c biãû t cuí a caï sau 6 tuáö n thê nghiãû m khäng coï sæû khaï c biãû t låï n giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c thê nghiãû m. Nghiãû m thæ ï c âäú i chæ ï ng caï coï troü ng læ åü ng cuäú i (29.7 g/con) vaì täú c âäü tàng træ åí ng (SGR = 4.18 %/ngaì y) cao nháú t khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã (P<0.05). Caï c nghiãû m thæ ï c coï mæ ï c caï m caì ng tàng thç troü ng læ åü ng cuäú i vaì täú c âäü tàng træ åí ng âàû c biãû t cuí a caï caì ng tháú p. Tuy nhiãn, sæû khaï c biãû t naìy khäng coï yï nghé a thäú ng kã. Täú c âäü tàng træ åí ng cuí a caï åí caï c nghiãû m thæ ï c caï m uí vaì caïm khäng uí khäng coï sæû sai khaï c nhau. Baí ng 22: Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caï m khaï c nhau lãn sinh træ åíng cuí a caï räphi. Nghiãû m thæï c W âáö u W cuäú i SGR I (30% caï m) 5.06 ± 0.10a 25.4 ± 2.07ab 3.81 ± 0.41a II (40% caïm) 5.17 ± 0.20a 24.7 ± 0.65ab 3.72 ± 0.13a III (50% caïm) 5.24 ± 0.15a 22.8 ± 4.54a 3.47 ± 0.53a IV (60% caïm) 5.08 ± 0.05a 22.8 ± 2.05a 3.57 ± 0.20a V (30% caïm uí ) 4.94 ± 0.09a 22.7 ± 1.66a 3.63 ± 0.18a VI (40% caïm uí ) 5.17 ± 0.14a 25.6 ± 3.17ab 3.79 ± 0.34a VII (50% caï m uí ) 4.98 ± 0.05a 24.7 ± 3.89ab 3.79 ± 0.40a VIII (60% caï m uí ) 4.99 ± 0.10a 20.9 ± 1.86a 3.41 ± 0.23a IX (âäú i chæ ïng) 5.13 ± 0.02a 29.7 ± 2.20b 4.18 ± 0.17b Hãû säú tiãu täú n vaì hiãû u quaí sæ í duû ng thæ ï c àn Hãû säú tiãu täú n cuí a thæ ï c àn tàng theo sæû gia tàng mæ ï c caïm trong thæï c àn. Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn cuí a nghiãû m thæ ï c âäú i chæ ï ng laì tháú p nháú t (FGR = 1.05) so våï i caï c nghiãû m thæ ï c coì n laû i. Ngoaì i ra, thæ ï c àn coï thaì nh pháö n caï m uí thç coï hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn nhoí hån thæ ï c àn coï thaì nh pháö n caï m khäng uí nhæ ng sæû khaï c biãû t naì y ráú t nhoí . Tæ ång æ ï ngvåï i hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn, hiãû u quaí sæí duû ng âaû m cuí a caï åí giæ î a hai loaë caï m uí vaì khäng uí cuî ng khäng coï sæû sai khaï c. 41 Baí ng 23: Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FGR) vaì hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m (PER) cuí a caï rä phi nuäi trãn bãø våï i thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caïm khaï c nhau. Nghiãû m thæï c FGR PER I (30% caï m) 1.18 ± 0.17 2.77 ± 0.43 II (40% caïm) 1.17 ± 0.07 2.68 ± 0.16 III (50% caïm) 1.26 ± 0.22 2.60 ± 0.41 IV (60% caïm) 1.22 ± 0.08 2.64 ± 0.17 V (30% caïm uí ) 1.13 ± 0.12 2.72 ± 0.29 VI (40% caïm uí ) 1.14 ± 0.18 2.59 ± 0.38 VII (50% caï m uí ) 1.30 ± 0.08 2.22 ± 0.14 VIII (60% caï m uí ) 1.18 ± 0.07 2.47 ± 0.16 IX (âäú i chæ ïng) 1.05 ± 0.04 3.01 ± 0.20 Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n Thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï Khäng tç m tháú y sæû khaï c biãû t naì o vãö thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c trong thê nghiãû m. ÅÍ nghiãû m thæ ï c I (30% caï m) vaì nghiãû m thæï c V (30% caï m uí ), haì m læ åü ng âaû m trong cå thãø caï laì 54.2% vaì 54.1% (tê nh theo troü ng læ åü ng khä), cao hån læ åü ng âaû m cuí a cå thãø caï trong caï c nghiãû m thæ ï c khaï c. Haì m læ åü ng cháú t beï o vaì tro cuí a cå thãø caï trong caï c nghiãû m thæ ï c thê nghiãû m biãú n âäø i khäng tuán theo qui luáû t nháú t âë nh, khäng tç m tháú y mäú i tæ ång quan naì o giæ î a thæ ïc àn vaì thaì nh pháö n hoï a hoü c cuí a caï . Baí ng 24: Aí nh hæ åí ng cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn khaï c nhau lãn thaì nh pháö n sinh hoï a cuí a caï rä phi. Nghiãû m thæï c Âäü khä Âaû m Lipid Tro I (30% caï m) 26.9 ± 1.42 54.2 ± 0.54 18.3 ± 0.81 18.4 ± 1.18 II (40% caïm) 27.1 ± 1.36 52.1 ± 1.80 21.7 ± 0.79 17.3 ± 1.51 III (50% caïm) 27.2 ± 1.26 53.5 ± 0.61 18.8 ± 1.68 18.3 ± 2.45 IV (60% caïm) 26.2 ± 1.01 49.3 ± 2.14 21.3 ± 2.06 17.4 ± 3.61 V (30% caïm uí ) 27.9 ± 1.83 54.1 ± 1.92 20.0 ± 2.33 17.2 ± 3.30 VI (40% caïm uí ) 28.6 ± 1.28 51.8 ± 2.94 18.6 ± 0.90 19.4 ± 1.17 VII (50% caï m uí ) 27.4 ± 1.08 52.1 ± 1.46 19.7 ± 1.15 17.7 ± 3.51 VIII (60% caï m uí ) 27.1 ± 1.26 50.4 ± 3.11 19.7 ± 0.39 17.8 ± 2.46 IX ( âäú i chæï ng) 28.3 ± 0.42 52.0 ± 1.10 22.2 ± 2.96 15.2 ± 3.60 - Giaï trë laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n 42 Caï m âæ åü c sæ í duû ng nhæ laì mäü t nguyãn liãû u chuí yãú u trong thæ ï c àn nuäi gia suï c cuî ng nhæ nuäi caï . Tuy nhiãn, haì m læ åü ng caï m laì bao nhiãu thç seî thê ch håü p cho sæû tàng troü ng caï váù n chæ a âæ åü c xaï c âë nh roí . Caï c kãú t quaí thê nghiãû m trãn âaî chè ra âæ åü c khäng coï sæû khaï c biãû t naì o vãö tè lãû tàng troü ng cuî ng nhæ thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï giæ î a caï àn thæ ï c àn âäú i chæ ï ng vaì caï àn thæ ï c àn coï 30-40% caï m, âàû c biãû t laì caï m uí . Tuy nhiãn hiãû u quaí sæ í duû ng thæ ï c àn âæ åü c âaïnh giaï thäng qua hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FGR) vaì hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m (PER), váù n khäng tç m tháú y sæû khaï c nhau giæ îa thæ ï c àn coï 30% caï m vaì thæ ï c àn âäú i chæ ïng. Âäú i våï i caï c loaì i caï trã, meì vinh, cheï p thç thæ ï c àn coï mæ ï c caï m caì ng cao thç tàng træ åí ng cuí a chuï ng giaí m xuäú ng roí rãû t, âàû c biãû t thãø hiãû n roí nháú t laì åí loaì i caï trã lai. Theo Baï u (1994) caï trã laì loaì i caï àn taû p thiãn vãö âäü ng váû t, thæ ïc àn æ a thê ch nháú t laì xaï c âäü ng váû t âang thäú i ræ í a. Våï i lyï do náö y nãn khaí nàng háú p thuû âaû m vaì cháú t bäü t âæ åì ng tæ ì caï m gaû o laì ráú t keï m, keï m hån so våï i caï c loaì i caï räphi hay caï cheï p. Thæ ï c àn coï mæ ï c caï m caì ng cao thç tàng træ åí ng cuí a caï trãn lai caì ng cháû m thãø hiãû n roí nháú t.. Theo Mohantu (1986) sæ í duû ng caï m gaû o thä chiãú m 50% thaì nh pháö n thæï c àn duì ng nuäi caï cheï p ÁÚ n Âäü cho kãú t quaí täú t, tuy nhiãn trong thê nghiãû m cuí a chuï ng täi trãn âäú i tæ åü ng caï cheï p thç sæ í duû ng 40% caï m trong thaì nh pháö n thæ ï c àn cho caï laì täú t nháú t, caï coï troü ng læ åü ng cuäú i (15.1 g/con) vaì täú c âäü tàng troü ng âàû c biãû t (FGR = 1.67%/ngaì y) cao nháú t, khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã so våï i caï c nghiãû m thæ ï c coìn laû i. ÅÍ thê nghiãû m caï räphi, troü ng læ åü ng cuäú i cuí a caï vaì täú c âäü tàng træ åíng âàû c biãû t háö u nhæ sai khaï c nhau ráú t ê t, khäng coï yï nghé a thäú ng kã. Kãú t quaí naì y khàó ng âë nh caï rä phi coï khaí nàng sæ í duû ng caï m gaû o täú t nháú t trong bäú n loaû i caï thê nghiãû m. Moriarty vaì ctv (1973) baï o caï o ràò ng thæ ï c àn viãn gäö m coí khä, caï m gaû o, bäü t caï våï i tè lãû 4: 3: 1 duì ng nuäi caï räphi, cho täú c âäü tàng træ åí ng âàû c biãû t (SGR) laì 0.69%/ngaì y. Caï räphi nuäi läö ng åí Phillipines våï i thaì nh pháö n thæ ï c àn gäö m 77% caï m vaì 23% bäü t caï cho kãú t quaí caï sinh træ åí ng täú t. (FAO, 1983). ÅÍ thê nghiãû m trãn caï meì vinh, caï àn thæ ï c àn coï 40% cho tàng troü ng cao, troü ng læ åü ng cuäú i cuí a caï laì 10.1 g/con vaì täú c âäü tàng træ åíng âàû c biãû t (SGR = 2.72 %/ngaì y) cao hån caí caï àn thæï c àn I (30% caï m). Âiãö u naì y cho tháú y caï meì vinh cuî ng coï khaí nàng sæ í duû ng nguäö n caï m gaû o khaï hiãû u quaí . Khi haì m læ åü ng caï m trong thæ ï c àn tàng thç FGR tàng vaì PER giaím. ÅÍ thæ ï c àn coï chæ ï a 30%-40% caï m khäng tç m tháú y sæû khaï c biãû t thäú ng kã vãö hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FGR) vaì hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m (PER) khi so saï nh våï i thæ ï c àn âäú i chæ ï ng trãn caï c loaì i caï nhæ caï cheï p, meì vinh, räphi, riãng caï trã lai thç åí nghiãû m thæ ï c 40% caï m coï FGR cao 43 hån vaì PER tháú p hån caï àn thæ ï c àn âäú i chæ ïng. Theo Pillay (1990), caï räphi coï troü ng læ åü ng 99g, nuäi åí Phillipines våï i thæ ï c àn coï thaì nh pháö n gäö m 65% caï m : 25% bäü t caï : 10% bäü t cuì i dæ ì a, coï hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FGR) laì 2.5 (tê nh theo troü ng læ åü ng thæ ï c àn khä). Caï coï troü ng læ åü ng ban âáö u 36g, våï i thæï c àn coï 70% caï m : 20% bäü t caï : 10% bäü t cuì i dæ ì a, coï FGR laì 3.6. Caï coï troü ng læ åü ng ban âáö u 55g, våï i thæ ï c àn gäö m 75% caï m : 25% bäü t caï , coï FGR laì 3.1 (Guerrero, 1979). Caï räphi nuäi läö ng Phillipines våï i thæ ï c àn coï 24% âaû m vaì thaì nh pháö n thæ ï c àn gäö m 77% caï m : 23% bäü t caï seî cho FGR laì 2.5 (theo FAO, 1983). Kãú t quaí cuí a Pillay (1990) cho tháú y FGR cuí a nghiãn cæ ï u náö y håü p lyï vaì tháú p hån, tæì 1.18 åí nghiãû m thæ ï c ê t caï m nháú t âãú n 1.30 åí nghiãû m thæ ï c nhiãö u caï m nháú t. Tuy nhiãn, mæ ï c caï m sæí duû ng trong thê nghiãû m náö y täú i âa laì 60% so våï i 75% trong thê nghiãû m cuí a Pillay. Màû c khaï c, ngæ åì i ta khäng nhæ î ng chè quan tám âãú n säú læ åü ng caï m gaû o âæ åü c phäú i chãú trong thæ ï c àn maì coì n tç m caï ch laìm gia tàng haì m læ åü ng dinh dæ åî ng cuí a noï . Lãn men laì mäü t giaí i phaï p âãø náng cao cháú t læ åü ng dinh dæ åî ng caï m træ åï c khi phäú i chãú thæï c àn cho caï . Wee (1991) cho biãú t phæ ång phaï p lãn men caï c nguyãn liãû u laìm thæ ï c àn cho caï coï nguäö n gäú c thæû c váû t cho kãú t quaí täú t. Taï c giaí cuî ng cho biãú t quaï trç nh lãn men khäng chè laì m tàng haì m læ åü ng âaû m maì coì n laì m tàng tè lãû tiãu hoï a caï c amino acid vaì caí acid beï o tæû do. Caï c kãú t quaí thê nghiãû m cuí a chuï ng täi cuî ng cho tháú y caï àn thæï c àn coï thaì nh pháö n caï m uí tàng træ åí ng täú t hån caï àn thæ ï c àn coï thaì nh pháö n caï m thæ åì ng våï i cuì ng mäü t mæ ï c caï m. Trong thê nghiãû m caï trã lai trãn bãø täú c âäü tàng træ åíng âàû c biãû t cuaí caï àn thæ ï c àn I (30% caï m) laì 3.49 vaì thæ ï c àn II (40% caï m) laì 3.11%/ngaì y âãö u tháú p hån täú c âäü tàng træ åí ng cuí a caï àn thæ ï c àn V (30% caï m uí ) 4.18%/ngaì y vaì thæ ï c àn VI (40% caï m uí ) laì 3.44 %/ngaì y. Tæ ång tæû nhæ váû y, caï c thê nghiãû m trãn caï meì vinh, cheï p cuî ng cho kãú t quaí nhæ trãn. Våï i cuì ng mäü t mæ ï c caï m, thæ ï c àn coï thaì nh pháö n caï m uí âæ åü c caï sæ í duû ng täú t hån thæ ï c àn coï thaì nh pháö n caï m thæ åì ng, âiãö u âoï coï nghé a thæï c àn coï caïm uí cho hãû säú tiãu täú n tháú p hån vaì hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m cao hån so våï i thæï c àn coï caïm khäng uí . Âäú i våï i caï tràõ m coí tæ ì hæ ång lãn giäú ng, nãú u náú m men laì 45% thç hãû säú thæ ï c àn laì 3.4 vaì nãú u laì 12% laì 4.4. Caï seî mau låï n khoí e maû nh, ê t bãû nh ngoaì i da, tè lãû säú ng cao vaì hçnh nhæ ê t bë giun saï n (Kyî thuáû t nuäi caï næ åïc ngoü t - ÂHCT (1994). Viãû c sæ í duû ng thæ ï c àn uí men trong chàn nuäi cho kãú t quaí täú t. Theo Ván (1992) sæ í duû ng caï m, luû c bç nh uí tè lãû 1:1 duì ng nuäi caï räphi vaì caï cheï p cho täú c âäü tàng træ åí ng caï cao hån nghiãû m thæ ïc thæ ï c àn sæ í duû ng caïm hoàû c nghiãû m thæ ï c thæï c àn sæ í duû ng caï m, luû c bç nh tè lãû 1:1. 44 Tuy nhiãn âäú i våï i caï rä phi trong thê nghiãû m cuí a chuï ng täi thç sinh træ åí ng cuî ng nhæ hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn cuí a caï khäng thãø hiãû n sæû khaï c biãû t giæ î a thæ ïc àn caï m uí vaì caï m khäng uí , âiãö u naì y coï thãø laì do thæï c àn sæ í duû ng trong thê nghiãû m coï haì m læ åü ng âaû m cao (caï m uí 34.3%) âaï p æ ïng nhu cáö u âaû m cuí a caï rä phi nãn coï thãø laì læ åü ng âaû m dæ âaî khäng âæ åü c sæ í duû ng coï hiãû u quaí . Do âoï khi thê nghiãû m trãn caï rä phi nãn choü n mæ ï c âaû m tháú p hån âãø xem xeï t mæ ï c âäü aí nh hæ åí ng cuí a caï m uí lãn sinh træ åíng cuí a caï . Thæ ï c àn thæ åì ng coï aí nh hæ åí ng nháú t âë nh âãú n thaì nh pháö n hoï a hoü c cuí a caï . Tuy nhiãn, trong âiãö u kiãû n thê nghiãû m våï i thæï c àn coï cuìng mæ ï c âaû m vaì nàng læ åü ng cho tháú y thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï khäng liãn quan âãú n tè lãû caï m phäú i chãú trong thæ ï c àn cuî ng nhæ viãû c uí men hay khäng uí men cuí a caï m. 2.2. Nuäi caï thê nghiãû m trong läö ng 2.2.1. Thê nghiãû m nuäi caï trã trong läö ng Sau khi kãú t thuï c thê nghiãû m nuäi caï trãn bãø , thæ ï c àn coï 30-40% caï m âæ åü c uí vaì khäng uí âãö u cho caï tàng troü ng täú t nãn âæ åü c choü n cho nuäi thæû c nghiãû m trong läö ng. Tuy nhiãn, thæ ï c àn coï mæ ïc caï m 40% cho giaï thaì nh 1 kg caï tàng troü ng tháú p hån, nãn thê nghiãû m naìy, cäng thæ ïc thæ ï c àn coï mæ ï c caï m 40% uí vaì khäng uí âæ åü c choü n âãø so saï nh våï i thæ ï c àn âang phäø biãú n trãn thë træ åì ng. Thê nghiãû m trãn caï Trã lai coï kê ch cåí 6-7 g/con vaì nuäi trong läö ng âàû t trong ao. 2.2.1.1. Mäü t säú yãú u täú mäi træ åì ng nuäi. Caï c läö ng thê nghiãû m âæ åü c âàû t trong ao næ åï c té nh nhæ ng coï trao âäø i næ åï c (chi tiãú t âaî âæ oü c trç nh baì y trong pháö n phæ ång phaï p), nhçn chung caï c yãú u täú mäi træ åì ng quan troü ng tæ ång âäú i äø n âë nh, caï c yãú u täú mäi træ åì ng âæ åü c theo doî i bao gäö m nhiãû t âäü , pH, Oxy naì NH3. Nhç n chung caï c yãú u täú mäi træ åìng ao nuäi âãö u nàò m trong ngæ åî ng cho pheï p caï tàng træ åí ng, phaï t triãø n täú t (Baí ng 25). Baí ng 25 : Mäü t säú yãú u täú mäi træ åìng nuäi thæ í nghiãû m caï trã lai trãn läö ng Yãú u täú mäi træ åì ng Giaï trë Nhiãû t âäü (o C) 28.1 ± 1.26 Oxy (ppm) 4.26 ± 0.46 pH 7.06 ± 0.11 N-NH3 0.21 ± 0.02 45 2.2.1.2. Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn lãn sinh træ åí ng vaì hiãû u quaí sæí duû ng thæï c àn cuí a caï Trã lai. Sinh træ åí ng caï trã lai nuäi thê nghiãû m trong läö ng. Baí ng 26: Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caïm khaï c nhau lãn sinh træ åí ng cuí a caï trã lai nuäi läö ng. Nghiãû m thæï c W âáö u (g) W cuäú i (g) SGR (%/ngaì y) I (40% caï m) 7.12 ± 0.69a 50.9 ± 3.01a 2.63 ± 0.05a II (40% caïm uí ) 7.03 ± 0.59a 55.5 ± 3.73a 2.76 ± 0.05a III (Cäng nghiãû p) 6.81 ± 0.71a 70.5 ± 3.41b 3.12 ± 0.21b - Caï c giaï trë nàò m trãn cuì ng mäü t cäü t coï caï c chæ î caï i giäú ng nhau thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. - Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n Nhç n chung caï tàng træ åí ng tæ ång âäú i cao, caï åí nghiãû m thæ ï c III (thæ ï c àn cäng nghiãû p) coï troü ng læ åü ng trung bç nh sau thê nghiãû m cao nháú t (70.5 g/con), khaï c biãû t ráú t coï yï nghé a so våï i hai nghiãû m thæ ï c coìn laû i. Caï àn thæ ï c àn I (40% caï m) coï troü ng læ åü ng cuäú i (55.5 g/con) cao hån troü ng læ åü ng cuí a caï àn thæ ï c àn II (40% caï m uí ) (50.9 g/con), tuy nhiãn caï c sæû khaï c biãû t naì y khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. Tæ ång tæû , täú c âäü tàng træ åí ng cuí a caï trã sæ í duû ng thuï c àn cäng nghiãû p cuî ng cao hån mäü t caï ch coï yï nghé a so våï i hai nghiãû m thæ ï c I (40% caï m) vaì II (40% caï m uí ) 46 0 10 20 30 40 50 60 70 80 1 2 3 4 5 6 Thåìi gian (âåüt) Tr oün g læ åün g (g ) I II III Âäö thë 7 : Tàng troü ng caï Trã lai trong läö ng qua caï c âåü t thu máù u Hãû säú tiãu täú n vaì hiãû u quaí sæ í duû ng thæ ï c àn Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c khäng coï sæû khaï c biãû t thäú ng kã cao. ÅÍ nghiãû m thæ ïc âäú i chæ ï ng (duì ng thæ ïc àn cäng nghiãû p) coï hãû säú tiãu täú n tháú p nháú t (FGR = 1.81) vaì sai khaï c coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05 so våï i nghiãû m thæ ï c I (40% caï m) (FGR = 2.56) nhæ ng khäng coï yï nghé a thäú ng kã so våï i nghiãû m thæï c II (40% caï m uí ) (FGR = 2.14). Nhç n chung hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn cuí a caï trong caï c nghiãû m thæ ï c coì n khaï cao. Hiãû u quaí sæí duû ng âaû m cuaí caï åí caí 3 nghiãû m thæ ï c âãö u khäng chè ra âæ åü c sæû khaï c biãû t naì o. Nghiãû m thæ ï c âäú i chæ ï ng (thæ ï c àn cäng nghiãû p) váø n cho kãú t quaí cao nháú t (PER = 1.50), nhæ ng khäng coï sæû khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã so våï i caï c nghiãû m thæ ï c khaï c mæ ï c P<0.05. Qua tê nh toaï n chuï ng täi nháû n tháú y giaï cho 1 kg caï tàng troü ng åí nghiãû m thæ ï c I (40% caï m khäng uí ) laì cao nháú t (12.180 âäö ng). ÅÍ nghiãû m thæ ï c âäú i chæ ï ng, chi phê cho 1 kg caï tàng troü ng khaï cao (10.425 âäö ng) vaì tæ ång âæ ång våï i giaï cuí a caï àn thæ ï c àn II (40% caï m uí ) (10.400 âäö ng). 47 Baí ng 27: Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FGR) vaì hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m (PER) cuí a caï trã lai nuäi läö ng våï i thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caï m khaï c nhau. Nghiãû m thæï c FGR PER Giaï 1 kg caï tàng troü ng (âäö ng) I (40% caï m) 2.56b 1.25a 12.180 II (40% caïm uí ) 2.14a 1.37a 10.400 III (âäú i chæ ïng) 1.81a 1.50a 10.425 - Caï c giaï trë nàò m trãn cuì ng mäü t cäü t coï caï c chæ î caï i giäú ng nhau thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. Thaì nh pháö n sinh hoï a Thaì nh pháö n sinh hoï a cå thãø caï trã lai thê nghiãû m trãn läö ng khäng coï sæû khaï c biãû t roî raì ng vãö chè tiãu tro. Tuy nhiãn, haì m læ åü ng váû t cháú t khä, âaû m, cháú t beï o thç coï sæû khaï c nhau, caï åí nghiãû m thæ ïc âäú i chæ ï ng (thæ ï c àn cäng nghiãû p) coï haì m læ åü ng váû t cháú t khä (27.5%) tháú p hån nhæ ng læ åü ng âaû m (51.4%) vaì cháú t beï o (12.5%) trong cå thãø caï laû i cao hån caï åí hai nghiãû m thæ ï c coìn laû i. Caï àn thæ ï c àn I (40% caï m) vaì thæ ï c àn II (40% caï m uí ) thç háö u nhæ coï thaì nh pháö n hoï a hoü c gáö n giäú ng nhau. Baí ng 28: Aí nh hæ åí ng cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæï c àn khaï c nhau lãn thaì nh pháö n sinh hoï a cuí a caï trã lai nuäi läö ng (tê nh theo troü ng læ oü ng khä) Nghiãû m thæï c Váû t cháú t khä Âaû m Cháú t beï o Tro I (40% caï m) 34.1 ± 1.18 48.2 ± 1.19 10.0 ± 2.50 14.4 ± 1.22 II (40% caïm uí ) 34.0 ± 3.75 48.6 ± 0.30 10.3 ± 0.65 13.9 ± 1.48 III (Cäng nghiãû p) 27.5 ± 1.33 51.4 ± 2.50 12.5 ± 0.97 13.0 ± 0.27 Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n 2.2.2. Thê nghiãû m nuäi caï rä phi trong läö ng Thê nghiãû m naì y âæ åü c thæû c hiãû n nhàò m muû c âê ch tç m ra cäng thæ ï c thæ ïc àn täú i æ u cho caï , væ ì a cho tàng træ åí ng cao væ ì a haû tháú p chi phê thæ ï c àn. Thê nghiãû m âæ åü c tiãú n haì nh våï i 2 cäng thæ ïc thæ ï c àn khäng cuì ng mæ ï c âaû m vaì nàng læ åü ng våï i mæ ï c caï m khaï c nhau 50% vaì 60% caïm, mäü t thæ ïc àn âäú i chæï ng laì thæ ï c àn cäng nghiãû p hiãû n nay ráú t phäø biãú n trãn thë træ åì ng. Caï räphi coï troü ng læ åü ng ban âáö u laì 4-5 g/con âæ åü c choü n âæ a vaì o thê nghiãû m, máû t âäü thê nghiãû m 40 caï /läö ng. 48 2.2.2.1. Mäi træ åì ng nuäi Läö ng nuäi thê nghiãû m âæ åü c âàû t trong ao nãn caï c chè tiãu mäi træ åìng tæ ång âäú i äø n âë nh vaì thêch håü p cho sæû tàng træ åí ng cuí a caï . Tuy nhiãn chuï ng täi váù n tiãú n haình âo vaì phán tê ch caï c chè tiãu mäi træ åì ng theo âë nh kyì , kãú t quaí caï c yãú u täú mäi træ åì ng âæ åü c chuï ng täi ghi nháû n nhæ sau: nhiãû t âäü 27.1±3.26 oC, Oxy hoì a tan 4.29±0.67 mg/l vaì pH 7.06±0.11. 2.2.2.2. Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn lãn sinh træ åí ng vaì hiãû u quaí sæí duû ng thæï c àn cuí a caï rä phi. Sinh Træ åíng Nhç n chung, troü ng læ åü ng caï cuäú i thê nghiãû m (sau 2.5 thaï ng) coï sæû khaï c biãû t roí giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c, caï àn thæ ï c àn I (50% caï m) coï troü ng læ åü ng cuäú i cao nháú t (45.8 g/con) vaì khaï c biãû t thäú ng kã so våï i 2 nghiãû m thæ ï c coìn laû i (P<0.05). ÅÍ thæ ï c àn II (60% caï m) caï cho troü ng læ åü ng cuäú i tháú p nháú t (36.2 g/con) vaì cuî ng khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã (P<0.05). Täú c âäü sinh træ åí ng cuí a caï åí nghiãû m thæ ï c 50% caï m (SGR = 2.77 %/ngaì y) sai khaï c khäng coï yï nghé a thäú ng kã so våï i thæ ï c àn thæ ï c àn cäng nghiãû p (SGR = 2.75%/ngaì y) Baí ng 29: Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caïm khaï c nhau lãn sinh træ åí ng cuí a caï rä phi nuäi läö ng Nghiãû m thæï c W âáö u W cuäú i SGR I (50% caï m) 5.03 ± 0.78a 45.8 ± 1.58c 2.77 ± 0.19b II (60% caïm) 4.90 ± 0.38a 36.2 ± 0.68a 2.50 ± 0.11a III (Cäng nghiãû p) 4.64 ± 0.38a 41.8 ± 0.20b 2.75 ± 0.11b - Caï c giaï trë nàò m trãn cuì ng mäü t cäü t coï caï c chæ î caï i giäú ng nhau thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. - Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n 49 0 1 0 2 0 3 0 4 0 5 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 T h å ìi g ia n ( â å üt ) T ro ün g l æ å ün g ( g N T 1 N T 2 N T 3 Âäö thë 8 : Tàng troü ng caï rä phi trong läö ng qua caï c âåü t thu máù u Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn vaì hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn cuí a thæ ï c àn I (50% caï m) laì tháú p nháú t (FGR = 1.32) khaï c biãû t coï thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05 so våï i nghiãû m thæ ï c II (60% caï m) nhæ ng khäng sai khaï c so våï i nghiãû m thæ ï c âäú i chæï ng (thæ ï c àn cäng nghiãû p). Bãn caû nh âoï hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m cuaí thæï c àn âäú i chæ ï ng laû i tháú p nháú t (PER = 2.82) vaì thæ ï c àn I (50% caï m) laû i cho hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m cao nháú t (PER = 3.30) khaï c biãû t coï yï nghé a so våï i caï c nghiãû m thæ ï c coì n laû i. Nghiãû m thæï c I (50% caï m) cho giaï 1 kg caï tàng troü ng laì tháú p nháú t 3.995 âäö ng/kg. Cao nháú t laì thæ ïc àn cäng nghiãû p våï i giaï laì 5.281 âäö ng/kg. Baí ng 30: Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FGR) vaì hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m (PER) cuí a caï rä phi nuäi läö ng våï i thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caï m khaï c nhau. Nghiãû m thæï c FGR PER Giaï 1 kg caï tàng troü ng (âäö ng) I (50% caï m) 1.32 ± 0.04a 3.30 ± 0.11b 3.995 II (60% caïm) 1.62 ± 0.06b 3.10 ± 0.12a 4.525 III (Cäng nghiãû p) 1.51 ± 0.05ab 2.82 ± 0.09a 5.281 Caï c giaï trë nàò m trãn cuì ng mäü t cäü t coï caï c chæ î caï i giäú ng nhau thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n 50 Thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï sau thê nghiãû m Khäng tç m tháú y sæû khaï c biãû t naì o vãö haì m læ åü ng cháú t beï o vaì tro trong cå thãø caï giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c. Tuy nhiãn, haì m læ åü ng cháú t âaû m trong cå thãø caï cuí a nghiãû m thæ ï c II (60% caï m) tháú p nháú t (43.1) so våï i 2 nghiãû m thæ ï c coì n laû i. Baí ng 31: Aí nh hæ åí ng cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn khaï c nhau lãn thaì nh pháö n sinh hoï a cuí a caï rä phi nuäi läö ng. Nghiãû m thæï c Âaû m Cháú t beï o Tro I (50% caï m) 45.8 ± 2.38 9.47 ± 0.64 25.5 ± 0.96 II (60% caïm) 43.1 ± 0.76 10.4 ± 0.82 26.0 ± 2.16 III (Cäng nghiãû p) 45.5 ± 2.85 9.72 ± 1.17 25.5 ± 0.71 Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n Kãú t quaí thê nghiãû m caï trã lai nuäi trong läö ng cho tháú y, sæ í duû ng thæ ï c àn cäng nghiãû p nuäi caï seî cho tàng træ åí ng täú t hån laì thæ ï c àn tæû chãú coï thaì nh pháö n caï m uí vaì khäng uí laì 40%. Qua phán tê ch thaì nh pháö n hoï a hoü c cuí a thæ ï c àn cäng nghiãû p nháû n tháú y haì m læ åü ng âaû m laì 37.6% coì n thæ ïc àn I (40% caï m) laì 32.1% vaì thæ ï c àn II (40% caï m uí ) laì 34.2%. Theo Balagun vaì Arunachalam (1994) nhu cáö u âaû m cuí a caï trã giai âoaû n tiãö n træ åí ng thaì nh laì 34-35%, täú i âa laì 40%. Minh (1997) cuî ng âaî tiãú n haì nh thê nghiãû m trãn caï trã lai åí giai våï i caï giäú ng coï troü ng læ åü ng 8-10 g/con, máû t âäü 20 caï /m2 vaì thæ ï c àn gäö m 63% caï m : 35% bäü t caï : 2% khoaï ng vaì cháú t kãú t dê nh. ÅÍ thaï ng thæ ï 2 thç täú c âäü tàng træ åí ng âàû c biãû t laì 1.41 %/ngaì y, åí thaï ng thæ ï 3 coï SGR laì 2.18%/ngaì y. Theo Long (1995) thç sau 3 thaï ng nuäi täú c âäü tàng træ åíng âàû c biãû t cuí a caï laì 1.40 %/ngaì y. Trong thê nghiãû m náö y, sau 2.5 thaï ng thç tháú y täú c âäü tàng træ åí ng caï cao hån kãú t quaí cuí a Minh (1997) vaì Long (1995), täú c âäü tàng træ åí ng âàû c biãû t tháú p nháú t laì 2.63 %/ngaì y (thæ ï c àn I våï i 40% caï m), 2.76 %/ngaì y (thæï c àn II 40% caï m uí ) vaì cao nháú t laì 3.12%/ngaì y (thæ ï c àn cäng nghiãû p). Thæ ï c àn cäng nghiãû p coï hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FGR) tháú p nháú t 1.81 vaì hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m (PER) cao nháú t 1.50. Tuy nhiãn, khäng tç m tháú y sæû khaï c biãû t thäú ng kã vãö hai chè tiãu trãn giæ î a thæ ï c àn cäng nghiãû p vaì thæï c àn II (40% caï m uí ). Màû t khaï c, qua tê nh toaï n giaï thaì nh thæ ï c àn cho 1 kg tàng troü ng thç giaï cuaí thæ ï c àn I (40% caï m) tæ ång âäú i cao 12.180 âäö ng, riãng hai thæ ï c àn cäng nghiãû p vaì thæ ï c àn coï 40% caï m uí thç coï giaï gáö n nhau 10.400 âäö ng/kg caï . 51 Nghiãn cæ ïu naì y âaî chè ra âæ åü c coï thãø táû n duû ng nguäö n caï m gaû o phong phuï laì m nguyãn liãû u chãú biãú n thæ ï c àn cho caï trã lai, màû c duì mæï c caï m caì ng cao thç tàng troü ng cuí a caï caì ng giaí m. Viãû c caí i tiãú n thæ ïc àn bàò ng caï ch cho lãn men caï m giuï p gia tàng læ åü ng âaû m trong thæ ï c àn vaì giuï p caï tiãu hoï a thæ ï c àn täú t hån laì cáö n thiãú t âãø giaí m giaï thaì nh. Mæ ï c caï m 40% caï m uí coï thãø sæ í duû ng täú t âãø nuäi caï tàng saí n trong läö ng vaì mang laû i hiãû u quaí . ÅÍ thê nghiãû m caï räphi trong läö ng, nãú u so saï nh thæ ï c àn coï mæ ï c caïm 50, 60% våï i thæ ï c àn cäng nghiãû p cho tháú y caï tàng træ åíng täú t åí thæï c àn 50% caï m (SGR = 2.77 %/ngaì y) khäng khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã so våï i caï àn thæ ï c àn cäng nghiãû p (SGR = 2.75). Caï räphi nhoí àn thæû c váû t phuì du, khi træ åí ng thaì nh caï àn muì n baí hæ î u cå, thæû c váû t thæ åü ng âàó ng loaû i mãö m, sinh váû t phuì du, vç váû y caï räphi coï thãø sæ í duû ng thæ ï c àn coï thaì nh pháö n caï m cao (50% trong thæ ï c àn) mäü t caï ch hiãû u quaí . Màû t khaï c, thê nghiãû m coì n cho tháú y hãû säú tiãu täú n thæï c àn cuí a caï àn thæ ï c àn I (50% caï m trong thæ ï c àn) laì 1.32 nhoí nháú tí vaì hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m cao nháú t 3.30 so våï i thæ ïc àn cäng nghiãû p. Thæ åì ng mæ ï c âaû m thê ch håü p cho caï räphi dao âäü ng trong khoaí ng 25-35% (Pullin, 1982) vaì 28% trong nuäi baï n thám canh (Guerrero, 1980), trong thê nghiãû m naì y thæ ï c àn I (50% caï m) våï i 22.3% âaû m cho caï tàng troü ng täú t. Kãú t quaí cho tháú y khaí nàng duì ng caï m trong thæ ï c àn âãú n mæ ïc 50% hay 60% âãö u cho hiãû u quaí kinh tãú cao so våï i mua thæ ï c àn cäng nghiãû p âãø nuäi thë t caï rä phi. Âiãö u náö y cho pheï p quaí ng baï viãû c duì ng caï m gaû o nhæ laì nguäö n nguyãn liãû u chênh trong viãû c nuäi thë t caï rä phi mang laû i hiãû u quaí . ÅÍ caí hai thê nghiãû m nuäi caï trong läö ng chuï ng täi khäng tçm tháú y sæû khaï c biãû t thäú ng kã naì o vãö thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï giæ îa caï c nghiãû m thæ ï c. Nhæ váû y, khäng tháú y mäú i liãn hãû giæ î a thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï vaì thæ ï c àn cuí a thê nghiãû m. 2.3. Thê nghiãû m nuäi caï meì vinh, cheï p, räphi trong ruäü ng luï a våï i thæ ï c àn caï m uí vaì caï m khäng uí 2.3.1. Mäü t säú yãú u täú mäi træ åì ng ruäü ng thê nghiãû m Caï c yãú u täú mäi træ åì ng quan troü ng trong caï c nghiãû m thæ ïc thê nghiãû m âæ åü c theo doî i trong suäú t thåì i gian thê nghiãû m. Nhiãû t âäü tæ ång âäú i cao (30-31oC), tuy nhiãn mæ ï c âäü dao âäü ng khäng låï n. Oxy cuî ng laì mäü t trong nhæ î ng yãú u täú quan troü ng, haì m læ åü ng oxy hoì a tan ráú t cao trong thåì i gian thê nghiãû m (5.6-7.3). Âäü pH trong ruäü ng laì nhæ nhau vaì 52 dao âäü ng khäng âaï ng kãø . Nhç n chung, caï c yãú u täú mäi træ åì ng âãö u thuáû n låü i cho viãû c æ ång nuäi caï trãn ruäü ng (Baí ng 32). Ngoaì i ra, haì m læ åü ng âaû m vaì lán trong mäi træ åì ng ruäü ng nuäi cuî ng âæ åü c theo doî i (Baí ng 33), vaì chuï ng nàò m trong khoaí ng thê ch håü p (Boyd 1998). Toï m laû i caï c chè tiãu thuí y lyï , thuí y hoï a cuí a mäi træ åì ng nuäi laì phuì håü p cho sæû sinh træ åí ng vaì phaï t triãø n cuí a caï Baí ng 32 : Biãú n âäü ng nhiãû t âäü , Oxy, pH trong ruäü ng nuäi Nhiãû t âäü Oxy pH Ruäü ng 1 30.4 ± 1.48 6.8 ± 2.72 6.8 ± 0.22 Ruäü ng 2 31.4 ± 1.99 6.4 ± 2.60 6.8 ± 0.26 Ruäü ng 3 31.3 ± 1.66 5.6 ± 2.00 6.9 ± 0.20 Ruäü ng 4 30.6 ± 1.40 6.3 ± 2.35 6.9 ± 0.24 Ruäü ng 5 31.0 ± 3.29 7.0 ± 3.00 6.9 ± 0.30 Ruäü ng 6 30.3 ± 1.46 7.5 ± 2.62 6.9 ± 0.24 Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n Baí ng 33 : Biãú n âäü ng täø ng âaû m, NH4, täø ng lán, PO4 trong ruäü ng nuäi Täø ng âaû m NH4 Täø ng lán PO4 Ruäü ng 1 2.29 ± 0.87 0.56 ± 0.87 2.76 ± 1.39 0.13 ± 0.10 Ruäü ng 2 2.03 ± 1.04 0.43 ± 0.62 2.83 ± 1.45 0.13 ± 0.11 Ruäü ng 3 2.10 ± 1.14 0.36 ± 0.35 2.73 ± 1.43 0.11 ± 0.08 Ruäü ng 4 1.85 ± 0.94 0.42 ± 0.39 3.25 ± 1.99 0.11 ± 0.07 Ruäü ng 5 1.81 ± 0.48 0.37 ± 0.39 2.50 ± 1.26 0.06 ± 0.05 Ruäü ng 6 1.96 ± 1.16 0.30 ± 0.37 2.85 ± 1.43 0.15 ± 0.12 Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n 2.3.2 Tè lãû säú ng cuí a caï Tè lãû säú ng cuí a caï khaï tháú p trong táú t caí caï c nghiãû m thæ ï c thê nghiãû m (nghiãû m thæï c coï cho àn bäø ö sung vaì khäng bäø sung), tháú p hån kãú t quaí thu âæ åü c cuí a nhæ î ng nàm træ åï c âáy ngay trãn caï c ruäü ng thê nghiãû m náö y. Nguyãn nhán cuí a tè lãû säú ng tháú p coï thãø do viãû c luï a bë tháú t muìa vç sáu ráö y nãn näng dán coï sæ í duû ng thuäú c træ ì sáu tàng hån so våï i bç nh thæ åì ng laì m aí nh hæ åí ng âãú n caï , vaì sæû máú t cáú p caï do duì ng âiãû n träü m,. . 53 2.3.2. Aí nh hæ åí ng cuí a viãû c bäø sung thæ ï c àn lãn sinh træ åí ng cuí a caï meì vinh vaì caï cheï p thê nghiãû m Sau 7 thaï ng nuäi coï bäø sung thæ ï c àn caï m uí hoàû c caï m khäng uí kãú t quaí sinh træ åí ng cuí a caï meì vinh vaì caï cheï p so våï i caï nuäi trong ruäü ng khäng bäø sung thæ ï c àn coï sæû khaï c nhau (Baí ng 34). Kãú t quaí thê nghiãû m trãn ruäü ng cho tháú y viãû c bäø sung thæï c àn thæû c sæû coï aí nh hæ åí ng lãn täú c âäü tàng træ åí ng cuí a caï cheï p vaì caï meì vinh. Âäú i våï i caí hai loaû i caï thê nghiãû m täú c âäü sinh træ åí ng cuí a caï âãö u cao hån vaì khaï c biãû t coï yï nghé a so våï i nghiãû m thæ ï c khäng cho àn (P<0.05). Täú c âäü sinh træ åí ng âàû c biãû t cuí a caï meì vinh åí nghiãû m thæ ï c 40% caï m uí cao hån (SGR = 0.34%)/ngaì y vaì khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã so våï i lä caï m khäng uí (SGR = 0.23%/ngaì y). Trong khi âoï täú c âäü sinh træ åí ng cuí a cheï p åí nghiãû m thæ ïc caï m uí (SGR = 1.28%/ngaì y) coï cao hån åí nghiãû m thæï c caï m khäng uí (SGR = 1.16%/ngaì y), tuy nhiãn mæ ï c âäü sai khaï c chæ a âaû t yï nghé a thäú ng kã (P>0.05). Baí ng 34: Sinh træ åí ng cuí a caï meì vinh vaì caï cheï p våï i caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn khaï c nhau sau 7 thaï ng nuäi Loaû i caï Nghiãû m thæ ï c Wâ (g/con) Wc (g/con) DWG (g/ngaì y) SGR (%/ngaì y) I 3 75.1 ± 0.62c 1.53 ± 0.004c 0.34 ± 0.003c II 3 50.9 ± 3.17b 1.35 ± 0.029b 0.23 ± 0.015b Meì vinh III 3 41.4 ± 0.72c 1.24 ± 0.001a 0.18 ± 0.001a I 2.8 271.5 ± 4.91b 2.18 ± 0.009b 1.28 ± 0.023b II 2.8 245.4 ± 24.5b 2.13 ± 0.048b 1.16 ± 0.116b Cheï p III 2.8 143.5 ± 4.90a 1.87 ± 0.016a 0.67 ± 0.023a Caï c giaï trë nàò m trãn cuì ng mäü t cäü t coï caï c chæ î caï i giäú ng nhau thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæï c P<0.05. Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n 54 0 1 0 2 0 3 0 4 0 5 0 6 0 7 0 8 0 1 2 3 4 5 6 7 T h a ïn g T ro ün g l æ åün g (g ) C a ïm u í C a ïm th æ å ìn g K h ä n g c h o à n Âäö thë 9: Sinh træ åí ng cuí a caï meì vinh åí caï c nghiãû m thæ ï c thæ ïc àn khaï c nhau trong ruäü ng sau 7 thaï ng thê nghiãû m 0 5 0 1 0 0 1 5 0 2 0 0 2 5 0 3 0 0 1 2 3 4 5 6 7 T h a ïn g T ro ün g l æ å ün g ( g ) C a ïm u í C a ïm th æ å ìn g K h ä n g c h o à n Âäö thë 10: Sinh træ åí ng cuí a caï meì vinh åí caï c nghiãû m thæ ïc thæ ï c àn khaï c nhau trong ruäü ng sau 7 thaï ng thê nghiãû m 55 Qua âäö thë (9) vaì (10) nháû n tháú y täú c âäü sinh træ åí ng cuí a caï meì vinh vaì caï cheï p åí caí nghiãû m thæ ïc coï bäø sung thæ ï c àn vaì khäng bäø sung thæ ï c àn trong thåì i gian âáö u khäng coï sæû khaï c biãû t, täú c âäü sinh træ åí ng giæî a caï c nghiãû m thæ ï c thãø hiãû n roî åí caï c thaì ng nuäi cuäú i. Âiãö u naì y cho tháú y åí giai âoaû n âáö u thæ ï c àn tæû nhiãn trong ruäü ng âaím baí o âuí cho caï sinh træ åí ng, âãú n giai âoaû n sau caï låï n nhu cáö u vãö thæ ï c àn tàng cao nãn viãû c bäø sung thæ ï c àn cho caï thæû c sæû coï hiãû u quaí . Kãú t quaí naì y phuì håü p våï i kãú t quaí nghiãn cæ ï u cuí a Long vaì Giaï o (1999) khi thê nghiãû m nuäi gheï p nhiãö u loaì i caï trãn ruäü ng. Kãú t quaí vãö täú c âäü sinh træ åí ng cuí a caï meì vinh vaì caï cheï p trong thê nghiãû m tæ ång âæ ång våï i kãú t quaí nghiãn cæ ï u cuí a Long vaì Giaï o (1999). Qua kãú t quaí thê nghiãû m cho tháú y caï meì vinh vaì caï cheï p thê ch håü p cho nuäi caï ruäü ng. Viãû c bäø sung thæ ï c àn âaî laì m gia tàng täú c âäü sinh træ åí ng cuí a caï . Kãú t quaí thê nghiãû m trãn ruäü ng cuîng cho tháú y caï m uí âæ åü c caï meì vinh vaì caï cheï p sæ í duû ng coï hiãû u quaí hån caïm khäng uí âàû c biãû t laì caï meì vinh. Tæ ì nguyãn nhán laì tè lãû säú ng tháú p nãn laì m hãû säú sæ í duû ng thæ ï c àn tàng cao, nàng suáú t nuäi tháú p vaì tê nh toaï n hiãû u quaí kinh tãú khäng thãø hiãû n chê nh xaï c, vaì bë läø . Tuy nhiãn, khi khaí o saï t vãö khê a caû nh sinh træ åí ng cuí a caï cho tháú y viãû c cho àn laìm caï sinh træ åí ng nhanh hån. Thê nghiãû m náö y cáö n âæ åü c làû p laû i âãø xem xeï t laû i hiãû u quaí kinh tãú vaì nàng suáú t chê nh xaï c. 56 Pháö n V: KÃÚ T LUÁÛ N vaì ÂÃÖ XUÁÚ T Kãú t luáû n: 1. Âäú i våï i náú m men doì ng 2R duì ng âãø uí (lãn men) caï m gaû o thi tè lãû men trong häù n håü p 3% laì täú i æ u, vaì thåì i gian uí khäng nãn væ åü t quaï 40 giåì âãø traï nh bë náú m mäú c phaï t triãø n. 2. Thaì nh pháö n häù n håü p caï m uí thê ch håü p âãø cho haì m læ åü ng âaû m cao laì : 54,7% caïm, 3% men, 2% phán SA, 0.3% Thyromin vaì 40% næ åï c. 3. Trong âiãö u kiãû n phoì ng thê nghiãû m, täú c âäü sinh træ åí ng cuí a caï rä phi åí caï c nghiãû m thæ ïc thæ ï c àn coï caï c 30% âãú n 60% caï m uí hay khäng uí trong thaì nh pháö n thæ ï c àn âãö u khäng coï sæû khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã. 4. Caï rä phi nuäi trong läö ng coï khaí nàng sæ í duû ng caï m gaû o täú t nháú t, mæ ïc caï m trong thæ ï c àn 50 % cho kãú t quaí sinh træ åí ng (SGR = 2.77%/ngaì y) vaì hiãû u quaí chi phê 1 kg caï tàng troü ng cao (4.000 â/kg caï tàng troü ng). 5. Trong âiãö u kiãû n phoì ng thê nghiãû m täú c âäü sinh træ åí ng cuí a caï trã lai, meì vinh vaì caï cheï p sæ í duû ng mæ ï c caï m 30% vaì 40% laì cao nháú t. Täú c âäü tàng træ åí ng cuí a caï àn thæ ï c àn coï caï m uí trong thaì nh pháö n thæ ï c àn cao hån thæ ï c àn coï caï m khäng uí . Nhæ váû y, trã lai, meì vinh, caï cheï p sæ í duû ng caïm uí ráú t hiãû u quaí . 6. Khäng coï sæû khaï c biãû t vãö täú c âäü sinh træ åí ng cuí a caï trã lai cho àn thæ ï c àn våï i mæ ï c 40% caï m uí hoàû c caï m khäng uí khi nuäi trong läö ng. Tuy nhiãn, våï i caï m uí seî cho giaï thaì nh 1 kg caï tàng troü ng tháú p hån. Viãû c quaí ng baï kyî thuáû t sæí duû ng caïm uí laì cáö n thiãú t, coï hiãû u quaí cho ngæ åì i nuäi. 7. Viãû c bäø sung thæ ï c àn våï i mæ ï c caïm 40% cho caï meì vinh vaì caï cheï p nuäi trong ruäü ng âaî laìm gia tàng täú c âäü sinh træ åí ng cuí a 2 loaì i caï naì y. Caï meì vinh sæ í duû ng caï m uí coï hiãû u quaí vaì khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã so våï i caï m khäng u.í 8. Thaì nh pháö n hoï a cuí a cå thãø caï khäng coï sæû khaï c biãû t khi sæ í duû ng thæï c àn coï mæï c caï m khaï c nhau, caï m uí hay caï m khäng uí 57 Âãö xuáú t 1. Nãn nghiãn cæ ï u thãm caï c nguäö n phuû pháø m khaï c coï khaí nàng laìm nguyãn liãû u lãn men. 2. Nghiãn cæ ïu sæ í duû ng caï c saí n pháø m lãn men laì m thæ ï c àn cho täm caï åí caï giai âoaû n khaï c nhau. 58 TAÌ I LIÃÛ U THAM KHAÍ O 1. Boy. C. E and C. P. Goodyear, 1971. Nutritive quality of food in ecological systems. Arch. Hydrobiol. 2. Buì i Âæ ï c Håü i vaì ctv, 1997. Hoï a sinh cäng nghiãû p - Nhaì xuáú t baí n KH&KT Haì Näü i 3. Buì i lai, Nguyãù n Quäú c Khang, Nguyãù n Maû nh Huì ng, Lã Quang Long, Mai Âç nh Yãn, 1985. Cå såí sinh lyï sinh thaï i caï . Nhaì xuáú t baí n Näng Nghiãû p. 4. Buì i minh Tám, 1989. Luáû n vàn täú t nghiãû p Âaû i Hoü c. 5. Dæ ång Nhæû t Long, Nguyãø n Vàn Giaï o, 1999. Nghiãn cæ ïu mäü t säú khê a caû nh kyî thuáû t goï p pháö n caí i thiãû n nàng suáú t vaì phaï t triãø n äø n âë nh mä hçnh Luï a - Caï åí Âäö ng Bàò ng Säng Cæ í u Long. 6. Guerreo. RD, 1979. Cage culture of Tilepia in Philppines. Asian aquaculture. 7. Hoaì ng vàn Tiãú n, 1970. Cå såí sinh hoü c trong viãû c saí n xuáú t vaì sæ í duû ng náú m men cho gia suï c. Nhaì xuáú t baí n khoa hoü c kyî thuáû t Haì Näü i. 8. Kyî thuáû t nuäi caï næ åï c ngoü t, 1994. Khoa Thuíy saí n - Træ åì ng Âaû i hoü c Cáö n Thå. 9. Mai Danh Cän, 1972. Saí n xuáú t vaì sæ í duû ng thæï c àn men trong chàn nuäi. Nhaì xuáú t baí n Näng thän. 10. Marck. M, 1975. Revision of supplementary feeding tables for pond fish. Bamindgeh. 11. Moriarty, C.M. and D. J. W. Moriarty, 1973. Quantitative estimation of the daily ingestion of phytoplankton by Tilapia nilotica and Haplochromis nigripinnis in Lake George, Uganda. J. Zool. 12. Nguyãù n Lán Duî ng, 1970. Giaï trë dinh dæ åî ng cuí a náú m men vaì viãû c sæí duû ng thæ ï c àn gia suï c hiãû n nay. Nhaì xuáú t baí n Khoa hoü c vaì kyî thuáû t. 13. Nguyãù n Ngoü c Ván, 1992. Tiãú p tuû c nghiãn cæ ïu sæ í duû ng luû c bç nh laì m thæ ï c àn bäø sung cho caï . (LVTN). 14. Niãn giaï n thäú ng kã, 1997. Nhaì xuáú t baí n Thäú ng kã, trang 42. 15. Phaû m Baï u, 1996. Kyî thuáû t nuäi caï trã lai. Trung tám thäng tin KHKT vaì kinh tãú thuí y saí n Haì Näü i 16. Pillay. T. V. R, 1990. Aquaculture principles and practices. Fishing news book. 17. Pullin R. S. V and R. H. Lowe. Mc Cornell, 1982. The Biology and culture of Tilapias. International center for ling aquatic resources management.