Đề tài Nghiên cứu ứng dụng công nghệ chống nấm mốc áp dụng trong sản xuất và lưu thông các loại giầy vải, giầy da xuất khẩu

g c¸c th«ng sè tr¹ng th¸i gi÷a c¸c vïng kh«ng gian tiÕp gi¸p nhau, nªn muèn duy tr× ®é Èm ë mét vïng kh«ng gian nµo ®ã 40 n»m ë mét kho¶ng gi¸ trÞ nhÊt ®Þnh th× ph¶i cã biÖn ph¸p chèng l¹i c¸c t¸c ®éng cña m«i tr−êng xung quanh cã xu h−íng lµm thay ®æi gi¸ trÞ ®é Èm, ta gäi chung c¸c t¸c ®éng nµy lµ t¶i Èm. §Ò tµi t×m hiÓu c¸c thµnh phÇn t¶i Èm trong hai tr−êng hîp c¬ b¶n: trong kh«ng gian kÝn vµ kh«ng gian hë (ë cïng ®iÒu kiÖn ¸p suÊt khÝ quyÓn). * T¶i Èm trong kh«ng gian kÝn: > §Þnh nghÜa kh¸i niÖm kh«ng gian kÝn: Kh«ng gian kÝn lµ mét vïng kh«ng gian ®−îc bao bäc c¸ch ly víi m«i tr−êng kh«ng khÝ xung quanh bëi c¸c líp vá bao cã tÝnh c¸ch nhiÖt, c¸ch Èm. Ta cã: Tt( 0C) ≠ Txq(0C) RHt(5) ≠ RHxq(%) Ghi chó: Kh¸i niÖm c¸ch ly ë ®©y cã ý nghÜa t−¬ng ®èi, lµ ng¨n ngõa phÇn lín sù tiÕp xóc trùc tiÕp vµo trao ®æi nhiÖt Èm gi÷a m«i tr−êng kh«ng khÝ bªn trong vµ bªn ngoµi, do vËy kh¸i niÖm kh«ng gian kÝn ë ®©y bao gåm c¶ c¸c phßng s¶n xuÊt, kho b¶o qu¶n,... cã tån t¹i c¸c khe hë ë ch©n cöa ra vµo, ch©n cöa sæ, c¸c miÕng trÇn, v.v... > C¸c gi¶ thiÕt ban ®Çu: . Do môc tiªu lµ khèng chÕ ®é Èm ®Ó ng¨n ngõa nÊm mèc nªn chóng ta chØ kh¶o s¸t tr−êng hîp gi¶m Èm, cã nghÜa lµ hÖ cÇn b¶o qu¶n cã ®é Èm thÊp h¬n m«i tr−êng xung quanh. . §Ó thuËn tiÖn cho viÖc kh¶o s¸t c¸c thµnh phÇn t¶i Èm, ta chän m« h×nh kh¶o s¸t lµ mét kho b¶o qu¶n s¶n phÈm cã ng−êi lµm viÖc - lµ mét trong nh÷ng d¹ng m« h×nh bao gåm ®Çy ®ñ c¸c thµnh phÇn c¬ b¶n. . M« t¶ hÖ “kho b¶o qu¶n”: Kho cÇn dïng ®Ó b¶o qu¶n (m) kgs s¶n phÈm A cã thñy phÇn b¶o qu¶n lµ MCt (%) ®Ó tr¸nh bÞ mèc do Èm. Nh»m ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn nµy, ®é Èm trong kho cÇn duy tr× ë gi¸ trÞ RHt (%), kho cã nhiÖt ®é lµ Tt ( 0C) vµ dung Èm dt (g/kg). T−¬ng tù kh«ng khÝ xung quanh cã c¸c gi¸ trÞ lµ: RHxq (%), Txq(0C) vµ dxq(g/kg). Trong kho cã n c«ng nh©n lµm viÖc th−êng xuyªn ®Ó kiÓm tra vµ s¾p xÕp hµng hãa vµ cã (nq) qu¹t hót giã ®Ó ®¶m b¶o d−ìng khÝ cho c«ng nh©n lµm viÖc. Kh«ng gian bªn trong Tt( 0C), RHt(%) Kh«ng gian xung quanh Txq( 0C), RHxq(%) Líp vá bao 41 > C¸c thµnh phÇn t¶i Èm (TA) . Thµnh phÇn th©m nhËp do rß rØ (Arr): §©y lµ thµnh phÇn tÝnh ®Õn l−îng khÝ bªn ngoµi lät vµo trong kho b¶o qu¶n qua c¸c khe, kÏ... hë vÝ dô: khe hë phÝa d−íi gi÷a cöa vµ sµn, khe hë gi÷a trÇn vµ t−êng, khe hë gi÷a c¸c c¸nh cöa sæ,... Do trong thùc tÕ rÊt khã tÝnh to¸n chÝnh x¸c l−îng khÝ rß rØ nµy, nªn ng−êi ta th−êng sö dông c¸c hÖ sè kinh nghiÖm c¨n cø theo thÓ tÝch phßng. Thµnh phÇn th©m nhËp rß rØ (Arr) (g/giê) ®−îc tÝnh theo c«ng thøc sau: Arr = 1,2.V.ξ.(dxq - dt) (1-1) Trong ®ã: V: ThÓ tÝch phßng (m3) ξ: HÖ sè hë phßng (tÝnh dùa theo thÓ tÝch theo b¶ng sau): ThÓ tÝch V (m3) 3000 ξ 0,7 0,6 0,55 0,50 0,42 0,40 0,35 . L−îng Èm lät vµo do ®ãng më cöa (Ac) Kh«ng khÝ Èm tõ ngoµi sÏ trµn vµo phßng khi më cöa ra. L−îng khÝ hay Èm trµn vµo nhiÒu hay Ýt phô thuéc vµo diÖn tÝch cöa khi më (kÝch th−íc cöa, lo¹i cöa, môc ®Ých më,...), thêi gian më cöa vµ sù chªnh lÖch ®é Èm gi÷a bªn trong vµ bªn ngoµi. Trong kü thuËt ®iÒu hßa kh«ng khÝ ng−êi ta sö dông c«ng thøc thùc nghiÖm ®Ó ®¸nh gi¸ l−îng khÝ trµn vµo vµo phßng do ®ãng më cöa. Thµnh phÇn t¶i Èm lät vµo do ®ãng më cöa (Ac) (g/giê) ®−îc tÝnh nh− sau: Kh«ng gian xung quanh Txq( 0C), RHxq(%), dxq (g/kg) Kh«ng gian trong Tt( 0C), RHt(%), dt (g/kg) S¶n phÈm A MCN(%) S¶n phÈm A MCt(%) 42 Ac = 1, 2.n .Lc. (dxq-dt) (1-2) Trong ®ã: n: Sè l−ît ng−êi qua l¹i cöa trong vßng 1 giê, ng−êi/giê Lc: L−îng kh«ng khÝ lät vµo khi cã mét ng−êi ®i qua, m3/ng−êi (cã thÓ lÊy b»ng 3 cho lo¹i cöa th«ng th−êng vµ b»ng 0,8 cho cöa xoay). . L−îng Èm lät vµo phßng do th«ng giã chñ ®éng (Atg) Trong tr−êng hîp tæng qu¸t ®Ó ®¶m b¶o tiªu chuÈn vÖ sinh cho ng−êi lao ®éng, ng−êi ta ph¶i chñ ®éng l¾p c¸c qu¹t hót giã ®Ó ®−a kh«ng khÝ s¹ch tõ ngoµi vµo. L−îng Èm lät vµo do th«ng giã chñ ®éng Atg (g/giê) ®−îc tÝnh nh− sau: Atg = 1,2. Vtg. (dxq - dt) (1-3) Trong ®ã: Vtg: l−u l−îng th«ng giã (m3/giê) . L−îng Èm lät vµo phßng do sù thÈm thÊu (Att) Ngoµi thµnh phÇn Èm th©m nhËp vµo phßng nh− ®· nªu ë trªn, cßn cã mét l−îng Èm nhá th©m nhËp vµo phßng th«ng qua viÖc khuÕch t¸n Èm qua vËt liÖu bao che khi cã sù chªnh lÖch ¸p suÊt h¬i gi÷a hai bªn v¸ch bao che. L−îng Èm nµy ®−îc tÝnh nh− sau: Att = a p..F ∆λ , g/giê (1-4) Trong ®ã: F: diÖn tÝch bÒ mÆt kÕt cÊu bao che, m2 λ: hÖ sè thÈm thÊu h¬i n−íc, g/m.giê.mm H2O (tïy vµo lo¹i vËt liÖu) ∆p: Chªnh lÖch ¸p suÊt gi÷a hai bªn v¸ch, mm H2O a: bÒ dÇy v¸ch, m Ghi chó: Th«ng th−êng thµnh phÇn nµy chiÕm tØ träng rÊt nhá so víi c¸c thµnh phÇn trªn. Trªn ®©y chóng ta chØ míi xÐt ®Õn c¸c thµnh phÇn t¶i Èm ph¸t sinh do cã sù chªnh lÖch vÒ ®é Èm gi÷a bªn trong víi bªn ngoµi. Ngoµi ra cßn cã hai nguån Èm quan träng ph¸t sinh ngay phÝa trong kh«ng gian cÇn b¶o qu¶n. §ã lµ l−îng Èm sinh ra do ng−êi lµm viÖc vµ l−îng Èm ph¸t sinh tõ vËt liÖu Èm ®Ó trong phßng. . L−îng Èm sinh ra do ng−êi lµm viÖc, Ang (g/giê) L−îng Èm sinh ra do ng−êi chñ yÕu qua hai ®−êng chÝnh lµ h« hÊp vµ bay h¬i må h«i qua da. Tïy theo träng l−îng, ph¸i, c−êng ®é lao ®éng mµ l−îng Èm sinh ra nhiÒu hay Ýt vµ cã thÓ ®−îc tÝnh b»ng c«ng thøc sau: Ang = Σn.ang (g/giê) (1-5) Trong ®ã: n - sè ng−êi lµm viÖc ë trong phßng cÇn xö lý Èm. 43 ang - l−îng Èm mµ mçi ng−êi th¶i ra trong vßng mét giê, g/giê Σ: tÝnh ®Õn viÖc tæng céng t¶i Èm cña nh÷ng ng−êi cã cïng ho¹t ®éng sinh ra. Bảng 38. L−îng Èm riªng ang theo nhiÖt ®é vµ c−êng ®é lµm viÖc NhiÖt ®é phßng, 0C Tr¹ng th¸i lao ®éng 10 15 20 25 30 35 Lao ®éng nÆng 135 185 240 295 355 415 Lao ®éng võa 70 110 140 185 230 280 Lao ®éng nhÑ 40 55 75 115 115 200 Lao ®éng trÝ ãc (trong v¨n phßng, tr−êng häc) 30 40 75 105 140 180 . L−îng Èm ph¸t sinh tõ vËt liÖu Èm ®Ó trong phßng Avl (g/giê) HÇu hÕt c¸c vËt liÖu ®−a vµo kho ®Òu cã tÝnh hót Èm (hygroscopic), cã nghÜa lµ ë tr¹ng th¸i tù nhiªn lu«n chøa mét l−îng Èm nhÊt ®Þnh vµ l−îng Èm nµy liªn quan víi ®é Èm vµ nhiÖt ®é kh«ng khÝ cña m«i tr−êng chøa vËt liÖu ®ã (hay liªn quan ®Õn ¸p suÊt h¬i n−íc cña kh«ng khÝ xung quanh). Sau mét thêi gian ®Ó vµo mét m«i tr−êng kh«ng khÝ cã ®é Èm vµ nhiÖt ®é nµo ®ã, vËt liÖu sÏ hót thªm hoÆc nh¶ bít Èm ®Ó ®¹t thñy phÇn æn ®Þnh t−¬ng øng, vµ gi¸ trÞ thñy phÇn nµy gäi lµ thñy phÇn c©n b»ng víi m«i tr−êng kh«ng khÝ ®ã. Do vËy khi ®−a mét l−îng vËt liÖu cã khèi l−îng m (kg) cã thñy phÇn lóc ®−a vµo lµ ωv (%). Sau mét thêi gian τ ®Ó trong m«i tr−êng kh«, vËt liÖu sÏ nh¶ bít Èm vµ ®¹t tr¹ng th¸i thñy phÇn c©n b»ng lóc sau lµ ωτ (%) do vËy sÏ cã mét l−îng Èm Avl nh¶ vµo phßng vµ ®−îc tÝnh b»ng c«ng thøc sau: Avl = ( ) τ ω−ω τvK .G x 100, (g/giê) (1-6) Trong ®ã: Gk: lµ phÇn khèi l−îng kh« cña s¶n phÈm (phÇn khèi l−îng kh«ng cã n−íc), ta cã: m = Gk + Gk.ωv ⇒ Gk = m/ (1 + ωv) (kg) ωv : thñy phÇn vËt liÖu lóc ®−a vµo, % ωτ : thñy phÇn vËt liÖu c©n b»ng sau thêi gian τ, % τ: thêi gian cÊt gi÷ vËt liÖu trong phßng, giê. * T¶i Èm vµ c«ng suÊt xö lý Èm cña hÖ thèng §Ó ®¶m b¶o ®é Èm trong phßng kh«ng ®æi, ta cÇn gi÷ hÖ c©n b»ng Èm b»ng c¸ch ph¶i sö dông mét biÖn ph¸p xö lý nµo ®ã gióp “®Èy” hÕt l−îng Èm tæng céng (t¶i 44 Èm), AΣ, ph¸t sinh trong phßng trong mét ®¬n vÞ thêi gian (th−êng lÊy lµ mét giê) ra ngoµi. Do vËy ta cã c«ng suÊt hót Èm cña hÖ thèng xö lý Èm ®−îc tÝnh b»ng: Ca = k x AΣ = k x (Arr + Atg + Ang + Avl), (g/giê) (1-7) Trong ®ã: k: hÖ sè an toµn, k= 1, 1 -1,5 tïy møc ®é quan träng cña c«ng tr×nh vµ ®é chÝnh x¸c cña sè liÖu ®Çu vµo dïng trong tÝnh to¸n. > T¶i Èm trong kh«ng khÝ hë . Kh«ng gian hë Lµ mét kho¶ng kh«ng gian cÇn xö lý Èm tuy nhiªn kh«ng bÞ ng¨n c¸ch bëi c¸c líp vá c¸ch nhiÖt, c¸ch Èm víi kh«ng gian xung quanh . T¶i Èm, hay c«ng suÊt hÖ xö lý Èm Do kh«ng gian cÇn xö Èm chÝnh lµ mét vïng cña toµn bé kh«ng gian, nªn sÏ cã sù di chuyÓn liªn tôc cña dßng nhiÖt vµ Èm ®Õn khu vùc cã chªnh lÖch. Do vËy hÖ thèng xö lý Èm ph¶i ho¹t ®éng liªn tôc ®Ó duy tr× tr¹ng th¸i c©n b»ng nµy. Cã hai biÖn ph¸p chÝnh ®Ó thùc hiÖn ®iÒu nµy: Ta cã: Tt( 0C) ≠ Txq(0C) RHt (%) ≠ RHxq (%) SÊy nãng vïng kh«ng khÝ cÇn xö lý Èm. Do cã cïng dung Èm víi c¸c vÞ trÝ kh¸c nh−ng nhiÖt ®é côc bé cao h¬n dÉn ®Õn ®é Èm thÊp h¬n. Cung cÊp liªn tôc dßng kh«ng khÝ cã dung Èm thÊp vµo khu vùc cÇn xö lý, vµ víi vËn tèc dßng khÝ thæi vµo ®ñ lín sÏ ng¨n kh«ng cho dung Èm kÞp khuyÕch t¸n vµo vïng nµy, gióp t¹o ra mét vïng kh«ng gian kh« côc bé. . Ghi chó: > HÖ thèng xö lý Èm ph¶i vËn hµnh liªn tôc trong thêi gian xö lý Èm. > ChØ thÝch hîp víi nh÷ng vïng kh«ng gian nhá. > §é Èm sÏ cã d¹ng t¨ng dÇn tõ t©m ra ngoµi t¹o thµnh c¸c mÆt ®¼ng Èm, ®Õn mÆt trung hßa víi m«i tr−êng xung quanh. > Gi¸ trÞ ®é Èm kh«ng ®Òu kh¾p vïng kh«ng gian xö lý Èm. - Mét sè biÖn ph¸p chèng Èm Trong phÇn tÝnh to¸n ®−a ®Õn c«ng thøc (1-7) ë trªn, ta míi chØ tÝnh ®Õn c¸c nhiÔu lo¹n ®é Èm do sù thay ®æi dung Èm (d) g©y ra. Trong thùc tÕ, ®Æc biÖt ë c¸c kh«ng gian b¶o qu¶n cã kÝch th−íc nhá (hép, bao gãi, v.v...) cã tÝnh c¸ch nhiÖt kÐm, sù biÕn ®éng nhá cña nhiÖt ®é còng khiÕn ®é Èm thay ®æi ®¸ng kÓ vµ trong nhiÒu tr−êng hîp mÆc dï kh«ng cã sù th©m nhËp Èm nµo tõ ngoµi vµo th× hÖ thèng xö lý Èm vÉn ph¶i “®Èy” bít h¬i Èm ra ®Ó ®¶m b¶o ®é Èm phÝa trong n»m trong ph¹m vi cho phÐp. Kh«ng gian “bªn trong” Tt ( 0C), RHt (%) Kh«ng gian xung quanh Txq( 0C), RHxq(%) 45 §Ò tµi ®· tiÕn hµnh xem xÐt sù thay ®æi ®é Èm khi nhiÖt ®é thay ®æi trong m«i tr−êng kÝn kh«ng cã sù trao ®æi dung Èm gi÷a bªn trong vµ bªn ngoµi. Khi nhiÖt ®é bªn trong m«i tr−êng h¹ xuèng, do kh«ng cã sù trao ®æi dung Èm víi bªn ngoµi nªn dung Èm bªn trong vÉn gi÷ nguyªn nh−ng ®é Èm ®· t¨ng lªn. Muèn duy tr× ®é Èm bªn trong nh− ban ®Çu, th× hoÆc ph¶i sÊy nãng nhiÖt ®é kh«ng khÝ bªn trong lªn hoÆc ph¶i b¬m bít h¬i Èm ra ngoµi ®Ó gióp h¹ dung Èm bªn trong xuèng. Trong thùc tÕ c«ng suÊt xö lý Èm Ca tÝnh theo c¸c thµnh phÇn ë trªn th−êng lín h¬n nhiÒu so víi yªu cÇu th¶i Èm ®Ó duy tr× ®é Èm kh«ng ®æi khi nhiÖt ®é kh«ng ®æi do vËy cã thÓ bá qua thµnh phÇn nµy. Tuy nhiªn trong c¸c hÖ b¶o qu¶n tÜnh kÝn, thµnh phÇn Ca kh«ng ®¸ng kÓ th× cÇn ph¶i chó ý ®Õn sù dao ®éng Èm do sù biÕn thiªn nhiÖt ®é cña m«i tr−êng xung quanh. * Sö dông chÊt hót Èm > Nguyªn t¾c: Sö dông mét l−îng chÊt hót Èm cÇn thiÕt, cã c«ng suÊt hót Èm Cacha b»ng hoÆc lín h¬n tæng l−îng Èm th©m nhËp vµo kh«ng gian cÇn b¶o qu¶n trong suèt thêi gian b¶o qu¶n mong muèn. C«ng suÊt chÊt hót Èm sö dông ®−îc tÝnhtheo c«ng thøc: Cacha = k.AΣ.τ AΣ: T¶i Èm th©m nhËp trong mét ®¬n vÞ thêi gian τ: Thêi gian b¶o qu¶n mong muèn k: HÖ sè an toµn. Tt( 0C) ≠ Txq(0C) RHt(5) ≠ RHxq(%) > Mét sè ®Æc ®iÓm sö dông: . L−îng chÊt hót Èm ®−îc ®−a vµo ë thêi ®iÓm ban ®Çu ph¶I ®¶m b¶o kh¶ n¨ng hót Èm trong suèt thêi gian b¶o qu¶n, do vËy cÇn h¹n chÕ tèi ®a t¶I Èm b»ng c¸ch sö dông bao gãi kÝn vµ c¸ch Èm. . Do chÊt hót Èm ban ®Çu cã thñy phÇn thÊp nªn ®é Èm ban ®Çu cã thÓ xuèng thÊp h¬n yªu cÇu vµ t¨ng dÇn vÒ cuèi thêi h¹n sö dông. . Kh«ng cÇn sö dông nguån ®iÖn hoÆc n¨ng l−îng ngoµi. * Sö dông hót Èm (dehumidifier) > Nguyªn t¾c: Tt(0C), RHt(%) Cacha =k.AΣ.τ Txq(0C), RHxq(%) AΣ.τ ChÊt hót Èm 46 Sö dông m¸y hót Èm, cã c«ng suÊt hót Èm Cacha b»ng hoÆc lín h¬n t¶I Èm cña kh«ng gian cÇn b¶o qu¶n. Cacha = k.AΣ AΣ : T¶i Èm th©m nhËp trong mét ®¬n vÞ thêi gian K: HÖ sè an toµn. • Chó ý: Cã hai d¹ng m¸y hót Èm chÝnh: + Mét d¹ng ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c ng−ng tô Èm ë dµn l¹nh (lµm l¹nh kh«ng khÝ xuèng d−íi nhiÖt ®é ®iÓm s−¬ng) + Mét d¹ng sö dông hãa chÊt hót Èm cã kÕt cÊu phï hîp ®Ó ®¶m b¶o 3 chu tr×nh (hót Èm, nh¶ Èm vµ lµm nguéi chÊt hót Èm). > Mét sè ®Æc ®iÓm sö dông . Cã nhiÒu cì m¸y vµ c«ng suÊt, phï hîp víi viÖc sö dông hót Èm trong c¸c kh«ng gian lín (nhµ x−ëng, phßng s¶n xuÊt, kho b·i, v.v...). . Sö dông ®iÖn n¨ng . §é Èm ®−îc duy tr× æn ®Þnh trong suèt kho¶ng thêi gian b¶o qu¶n . Cã thÓ thùc hiÖn viÖc hót Èm trong c¶ kh«ng gian kÝn vµ kh«ng gian hë (lµm kh« côc bé) * Sö dông viÖc sÊy nãng kh«ng khÝ > Nguyªn t¾c Víi cïng mét ¸p suÊt h¬i kh«ng, ®é Èm sÏ tØ lÖ nghÞch víi nhiÖt ®é kh«ng khÝ. Do vËy, trong mét sè tr−êng hîp cã thÓ sÊy nãng kh«ng khÝ lªn ®Ó gi¶m ®é Èm. > Mét sè ®Æc ®iÓm sö dông §©y lµ ph−¬ng ph¸p th−êng ®−îc øng dông ë c¸c khu vùc cã khÝ hËu l¹nh. ë ViÖt Nam cã nhiÖt ®é trung b×nh n¨m cao th× ph−¬ng ph¸p nµy kh«ng ph¸t huy ®−îc hiÖu qu¶ v× muèn ®¶m b¶o duy tr× ®é Èm, ®«i khi cÇn ph¶i t¨ng nhiÖt ®é lªn qu¸ cao kh«ng thÝch hîp cho c¶ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt còng nh− b¶o qu¶n. (VÝ dô: vµo mïa hÌ ë Hµ Néi, nhiÖt ®é cã thÓ lªn ®Õn 350C vµ ®é Èm 70%, ¸p suÊt h¬i t−¬ng øng 3,94 kPa vËy muèn gi¶m ®é Èm xuèng 50% th× ta cÇn sÊy kh«ng khÝ lªn vµ duy tr× ë møc 410C). 47 . Sö dông nhiÒu nguån n¨ng l−îng thay thÕ (®iÖn, than, dÇu, v.v....) . §Ó ®¶m b¶o tiÕt kiÖm n¨ng l−îng sÊy kh«ng khÝ, kÕt cÊu bao che cÇn ph¶i ®−îc c¸ch nhiÖt tèt ®Ó gi¶m thiÓu viÖc truyÒn nhiÖt ra ngoµi. . Cã thÓ øng dông vµo mïa ®«ng ë mét sè vïng cã nhiÖt ®é thÊp (phÝa B¾c n−íc ta). . Cã thÓ thùc hiÖn viÖc lµm kh« trong c¶ kh«ng gian kÝn vµ kh«ng gian hë (ë ®©y kh¸i niÖm lµm kh« ®ång nghÜa víi kh¸i niÖm s−ëi Êm). - KÕt luËn Muèn ng¨n chÆn nÊm mèc th× cÇn ph¶i khèng chÕ ®é Èm. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc viÖc kiÓm so¸t ®é Èm trong suèt c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, qu¸ tr×nh l−u th«ng s¶n phÈm cho ®Õn tay ng−êi tiªu dïng. Do vËy ta cÇn ph©n “chuçi” di chuyÓn cña giÇy thµnh mét sè “c«ng ®o¹n”, x¸c ®Þnh c¸c ®Æc thï riªng biÖt trong tõng “c«ng ®o¹n” vµ lùa chän gi¶i ph¸p chèng Èm phï hîp cho mçi “c«ng ®o¹n” nµy. §øng trªn quan ®iÓm “chèng Èm”, ta cã thÓ chia “chuçi” di chuyÓn cña giÇy thµnh nh÷ng “c«ng ®o¹n” chÝnh nh− sau: §Æc ®iÓm mçi c«ng ®o¹n d−íi quan ®iÓm “chèng Èm” * C«ng ®o¹n 1: CÇn ®¶m b¶o nguyªn vËt liÖu khi nhËn vÒ nhµ m¸y ë trong t×nh tr¹ng tèt (kh«ng bÞ Èm, mèc tr−íc). NÕu nguyªn liÖu chÝnh (v¶i, da) cã thêi gian l−u kho l©u tr−íc khi ®−a vµo s¶n xuÊt, vµo mïa cã ®é Èm cao vµ bao gãi nguyªn liÖu cã tÝnh chèng Èm kÐm th× cÇm xem xÐt viÖc sö dông m¸y hót Èm ®Ó gi÷ kh« kho b¶o qu¶n nguyªn liÖu, ng¨n ngõa viÖc xuÊt hiÖn nÊm mèc tr−íc khi s¶n xuÊt. §é Èm kho kh«: 55%. ViÖc sö dông chÊt hót Èm kh«ng phï hîp v× ®ßi hái bao gãi nguyªn liÖu phøc t¹p, kh«ng thÝch hîp khi hµng th« vµ cång kÒnh. ViÖc sö dông nhiÖt ®é sÊy kh«ng khÝ cao còng kh«ng phï hîp víi khÝ hËu n−íc ta, ®Æc biÖt vµo mïa hÌ, do nhiÖt ®é cao kÐo dµi cã thÓ ¶nh h−ëng ®Õn tÝnh chÊt, mµu s¾c da, v¶i v.v...). * C«ng ®o¹n 2: C«ng ®o¹n nµy diÔn ra ë trong nhµ x−ëng s¶n xuÊt cã kÝch th−íc lín, nhiÒu c«ng nh©n vµ tr¶i qua nhiÒu quy tr×nh c«ng nghÖ kh¸c nhau do vËy viÖc xö lý Èm trong giai ®o¹n nµy lµ kh¸ khã kh¨n. Kh«ng thÓ dïng chÊt hót Èm vµ nhiÖt ®é cao, cßn viÖc dïng m¸y hót Èm sÏ kh«ng thùc tÕ trong ®iÒu kiÖn nhµ x−ëng lín, cÇn l−îng th«ng giã C«ng ®o¹n 1 Nguyªn liÖu t¹i nhµ m¸y C«ng ®o¹n 2 S¶n xuÊt C«ng ®o¹n 3 Kho nhµ m¸y C«ng ®o¹n 4 L-u th«ng 48 lín cho c«ng nh©n lµm viÖc vµ gi¶m nång ®é hãa chÊt trong x−ëng. ChÝnh v× vËy, kh«ng nªn xö lý Èm ë c«ng ®o¹n nµy. * C«ng ®o¹n 3: C¸c s¶n phÈm n»m l©u trong kho t¹i nhµ m¸y vµ lµ lo¹i dÔ bÞ Èm mèc th× ®−îc chøa trong c¸c kho kh« cã ®é Èm 55%. Ngay c¶ trong tr−êng hîp s¶n phÈm ®· ®−îc bao gãi kÝn vµ cã dïng chÊt hót Èm phÝa trong th× viÖc chøa trong kho kh« ë giai ®o¹n nµy sÏ gióp chÊt hót Èm kh«ng hót Èm vµ dµnh toµn bé c«ng suÊt hót Èm cho giai ®o¹n l−u th«ng lµ giai ®o¹n n»m ngoµi tÇm kiÓm so¸t cña nhµ s¶n xuÊt. * C«ng ®o¹n 4: ë c«ng ®o¹n nµy, do hµng hãa ®· l−u th«ng trªn thÞ tr−êng nªn ®iÒu cã thÓ lµm lµ ®¶m b¶o hµng tr−íc khi ®−a vµo l−u th«ng ®−îc gi÷ kh« theo tiªu chÝ sau: “GiÇy cµng kh« cµng tèt + Bao gãi khÝ Èm + Chän l−îng chÊt hót Èm trong bao gãi phï hîp”. NhËn xÐt: - §Ó ®¶m b¶o s¶n phÈm kh«ng bÞ nÊm mèc khi ®Õn tay ng−êi tiªu dïng th× cÇn th¸i ®é “phßng bÖnh ch÷a bÖnh” cã nghÜa lµ thùc hiÖn biÖn ph¸p chèng Èm liªn tôc ë bÊt cø kh©u nµo cã “nh¹y c¶m Èm” (thêi gian cÊt gi÷ l©u d−íi m«i tr−êng cã ®é Èm cao), tr¸nh ®Ó thñy phÇn trong giÇy t¨ng cao khiÕn nÊm mèc ph¸t triÓn vµ mét khi nÊm mèc ®· ph¸t triÓn th× sÏ rÊt khã xö lý. - Cã hai c«ng cô chèng Èm c¬ b¶n cã thÓ tËn dông lµ m¸y hót Èm (dïng cho kh«ng gian kÝn, thÓ tÝch lín vµ cã nguån ®iÖn) vµ chÊt hót Èm (dïng cho nh÷ng bao gãi nhá vµ kh«ng cã ®iÖn). - Nghiªn cøu thö nghiÖm, ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ * Môc ®Ých, néi dung thö nghiÖm > Môc ®Ých: §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng øng dông hai gi¶i ph¸p chèng Èm c¬ b¶n ®· nªu ë trªn lµ sö dông m¸y hót Èm ®Ó hót Èm cho c¸c kh«ng gian kho b¶o qu¶n vµ chÊt hót Èm trong bao gãi thµnh phÈm sau cïng tr−íc khi ®−a vµo l−u th«ng. > Néi dung: §Ò tµi ®· tiÕn hµnh hai ch−¬ng tr×nh thö nghiÖm riªng biÖt: mét ®èi víi m¸y hót Èm vµ mét ®èi víi chÊt hót Èm. Tuy nhiªn, do giíi h¹n vÒ thêi gian vµ kinh phÝ, ch−¬ng tr×nh thö nghiÖm “dïng m¸y hót Èm” trong b¶o qu¶n giÇy ch−a thÓ tiÕn hµnh ®−îc trong néi dung nghiªn cøu nµy, do vËy ®Ò tµi ®· sö dông kÕt qu¶ øng dông cña m¸y hót Èm trong kho b¶o qu¶n ë ngµnh cã ®Æc thï gÇn gòi nhÊt víi ngµnh s¶n xuÊt giÇy lµ ngµnh may mÆc. (Néi dung sÏ ®−îc tr×nh bµy ë phÇn phô lôc “nhu cÇu vµ hiÖu qu¶ sö dông m¸y hót Èm trong kho b¶o qu¶n trong ngµnh may”). 49 §Ò tµi chØ thö nghiÖm vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ khi sö dông chÊt hót Èm trong bao gãi thµnh phÈm. * KÕt qu¶ thö nghiÖm > §¸nh gi¸ ®é kÝn bao b× (®Æc tÝnh) Silicagel chØ thÞ mµu (xanh) chuyÓn tõ mµu xanh sang mµu hång chØ sau 8 ngµy b¶o qu¶n do vËy cã thÓ cã kÕt luËn c¸c d¹ng bao b× dïng trong thö nghiÖm cã ®é kÝn kh«ng tèt, kh«ng ®¶m b¶o thêi gian b¶o qu¶n l©u dµi. > §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng hót Èm cña c¸c chÊt hót Èm kh¸c nhau (Bảng 39,40,41) 50 Bảng 39. B¶ng sè liÖu cña thö nghiÖm ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng hót Èm cña c¸c chÊt chèng Èm b¶o qu¶n giÇy da Thêi ®iÓm b¾t ®Çu: 10 giêi 15 ngµy 14 th¸ng 12 n¨m 2004 Thêi ®iÓm kÕt thóc: 10 giê 20 ngµy 23 th¸ng 03 n¨m 2005 §Þa ®iÓm: C«ng ty Da GiÇy Hµ Néi ChÊt hót Èm Power Dry ChÊt hót Èm Haas - Silicagel ChÊt hót Èm Haas - Supercan ChÊt hót Èm Cty GiÇy HN ®ang sö dông Hép giÇy ®−îc b¶o qu¶n = ChØ tiªu Hép 1 Hép 2 Hép 3 Hép 1 Hép 2 Hép 3 Hép 1 Hép 2 Hép 3 Hép 1 Hép 2 Hép 3 MC ban ®Çu cña s¶n phÈm (1) 12.1 11.8 11.4 11 10 10.3 9.9 10.9 11.1 10.3 10.4 9.4 10.3 11.3 11.7 13.3 9.7 10.1 11 10 11.7 11.8 MC s¶n phÈm ®o lÇn cuèi (2) 14.3 12.7 14.3 15.2 13.4 14.2 12.5 13.2 12.3 12.5 14.4 13 11.9 12.5 14.3 13.8 12.5 14.7 15 13.5 15.6 16.9 Chªnh lÖch ®é Èm (2) - (1) 2.2 0.9 2.9 4.2 3.4 3.9 2.6 2.3 1.2 2.2 4 3.6 1.6 1.2 2.6 0.5 2.8 4.6 4 3.5 3.9 5.1 Träng l−îng ban ®Çu cña C.H.A.(3) 5.6 5.4 5.2 5.3 5.2 5.3 5.2 4.9 4.9 2.1 1.9 Träng l−îng sau cña C.H.A (4) 6.8 6.3 6.2 6.7 6.7 6.7 6.9 6.4 6.4 2.2 2 Chªnh lÖch träng l−îng (4) - (3) 1.2 0.9 1 1.4 1.5 1.4 1.7 1.5 1.5 0.1 0.1 C«ng suÊt hót Èm (%) 21% 17% 19% 26% 29% 26% 33% 31% 31% 5% 5% C«ng suÊt hót Èm trung b×nh (%) 19% 27% 32% 5% Ghi chó: MC: §é Èm trong giÇy, % MC ban ®Çu cña s¶n phÈm: ®é Èm ®o lóc ®ãng gãi s¶n phÈm vµo hép MC s¶n phÈm ®o lÇn cuèi: ®é Èm ®o t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc cuéc thö nghiÖm Träng l−îng ban ®Çu cña C.H.A: träng l−îng cña gãi chÊt chèng Èm tr−íc khi dïng ®Ó b¶o qu¶n s¶n phÈm Träng l−îng sau cña C.H.A: träng l−îng cña gãi chÊt chèng Èm ®o t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc cuéc thö nghiÖm Hép 1 sö dông chÊt hót Èm cña C«ng ty Da GiÇy HN ®ang sö dông ®Ó b¶o qu¶n giÇy, cã chøa logger - thiÕt bÞ ®o Èm tù ®éng 51 Bảng 40. B¶ng sè liÖu cña thö nghiÖm ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng hót Èm cña c¸c chÊt chèng Èm b¶o qu¶n giÇy v¶i Thêi ®iÓm b¾t ®Çu: 10 giêi 00 ngµy 14 th¸ng 12 n¨m 2004 Thêi ®iÓm kÕt thóc: 09 giê 30 ngµy 23 th¸ng 03 n¨m 2005 §Þa ®iÓm: C«ng ty Da GiÇy Hµ Néi ChÊt hót Èm Power Dry ChÊt hót Èm Haas - Silicagel ChÊt hót Èm Haas - Supercan ChÊt hót Èm Cty GiÇy HN ®ang sö dông Hép giÇy ®−îc b¶o qu¶n = ChØ tiªu Hép 1 Hép 2 Hép 3 Hép 1 Hép 2 Hép 3 Hép 1 Hép 2 Hép 3 Hép 1 Hép 2 Hép 3 MC ban ®Çu cña s¶n phÈm (1) 9.3 9.4 9.7 9.7 10.5 9.8 9.4 9.5 9.4 9.3 8.8 8.9 9.4 9.6 9.4 10.2 10.5 10.1 9.1 9.1 9.3 9.4 9.6 9.4 MC s¶n phÈm ®o lÇn cuèi (2) 12.6 12.9 14.7 14.2 14.5 14.3 12.8 13.5 13.5 13.3 11.6 11.8 12.4 12.3 13.8 14 12.9 13.5 14.3 14.6 12.6 13.2 12.7 13 Chªnh lÖch ®é Èm (2) - (1) 3.3 3.5 5 4.5 4 4.5 3.4 4 4.1 4 2.8 2.9 3 2.7 4.4 3.8 2.4 3.4 5.2 5.5 3.3 3.8 3.1 3.6 Träng l−îng ban ®Çu cña C.H.A.(3) 4 3.5 3.1 3.3 3.1 3.3 3.9 3 3.5 1.6 1.9 1.5 Träng l−îng sau cña C.H.A (4) 4.8 4.2 3.7 4 3.7 4 5.1 3.9 4.5 1.6 2 1.5 Chªnh lÖch träng l−îng (4) - (3) 0.8 0.7 0.6 0.7 0.6 0.7 1.2 0.9 1 0 0.1 0 C«ng suÊt hót Èm (%) 20% 20% 19% 21% 19% 21% 31% 30% 29% 0% 5% 0% C«ng suÊt hót Èm trung b×nh (%) 20% 20% 30% 2% Ghi chó: MC: §é Èm s¶n phÈm MC ban ®Çu cña s¶n phÈm: ®é Èm ®o lóc ®ãng gãi s¶n phÈm vµo hép MC s¶n phÈm ®o lÇn cuèi: ®é Èm ®o t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc cuéc thö nghiÖm Träng l−îng ban ®Çu cña C.H.A: träng l−îng cña gãi chÊt chèng Èm tr−íc khi dïng ®Ó b¶o qu¶n s¶n phÈm Träng l−îng sau cña C.H.A: träng l−îng cña gãi chÊt chèng Èm ®o t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc cuéc thö nghiÖm 52 - HiÖu qu¶ b¶o qu¶n cña bao gãi hiÖn t¹i Bảng 41. §å thÞ kÕt qu¶ ®o (b¶ng gi¸ trÞ c¸c ®iÓm ®o ®−îc ghi trong file excel kÌm theo). Ghi chó: Trôc hoµnh thÓ hiÖn thêi gian ®o Trôc tung thÓ hiÖn gi¸ trÞ ®é Èm §−êng ®é Èm 65% gióp chia ®å thÞ thµnh hai vïng mét vïng trªn 65% (cã thÓ g©y nÊm mèc) vµ vïng d−íng 65% (vïng an toµn). NhËn xÐt: + Tæng thêi gian cã ®é Èm lín h¬n 65% chiÕm 4/6 toµn bé thêi gian b¶o qu¶n + Kh«ng cã sù kh¸c biÖt nhiÒu víi sù biÕn thiªn ®é Èm thùc tÕ cña kh«ng khÝ ngoµi trêi. > So s¸nh chÊt l−îng c¸c chÊt hót Èm kh¸c nhau Trong c¶ hai thÝ nghiÖm ®èi víi giµy da vµ giµy v¶i th× c¸c chÊt hót Èm cã c«ng suÊt ®−îc s¾p xÕp tõ cao xuèng thÊp theo thø tù sau: Bảng 42. Các chất hút ẩm (có công suất từ cao xuống thấp) Lo¹i chÊt hót Èm TN giµy da TN giµy v¶i Trung b×nh HAAS - supercan 32% 30% 31% HAAS - silica gel 27% 20% 23,5% Power - dry 19% 20% 19,5% Lo¹i c«ng ty ®ang sö dông 5% 2% 2,5% Trong c¸c lo¹i chÊt hót Èm dïng trong ®ît thö nghiÖm, chÊt hót Èm ®ang sö dông t¹i c«ng ty cã c«ng suÊt hót Èm kÐm nhÊt. §iÒu nµy cã thÓ lµ do trong qu¸ tr×nh ®ãng gãi l−u th«ng, chÊt hót Èm ®· kh«ng ®−îc b¶o qu¶n theo ®óng quy ®Þnh, ®· hót Èm rÊt nhiÒu tr−íc khi ®−a vµo sö dông. Th«ng th−êng c¸c lo¹i chÊt hót Èm cã c«ng suÊt hót dao ®éng tõ 15% - 30%, kh«ng cã lo¹i nµo qu¸ thÊp ë møc 5% vµ 2% . > §¸nh gi¸ chÊt l−îng bao gãi tiªu chuÈn ®ang sö dông “KÕt cÊu bao gãi tæng hîp” (gäi t¾t lµ KCBGTH) bao gåm bao gãi (gåm nhiÒu líp) vµ chÊt hót Èm bá phÝa trong bao gãi. KCBGTH dïng trong thö nghiÖm kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu b¶o qu¶n do cã ®é Èm v−ît qu¸ gi¸ trÞ cho phÐp (65%) qu¸ lín. Cã bèn nguyªn nh©n lµm t¨ng ®é Èm trong bao gãi giÇy trong qu¸ tr×nh thö nghiÖm gåm: . Bao gãi cã tÝnh c¸ch nhiÖt kÐm, do vËy ®é Èm bªn trong bÞ ¶nh h−ëng m¹nh bëi dao ®éng nhiÖt bªn ngoµi (mÆc dï ®é chøa h¬i hay tæng l−îng Èm phÝa trong kh«ng thay ®æi). . Tói nylon cã ®ôc lç vµ hép carton kh«ng ®−îc d¸n kÝn do vËy h¬i Èm sÏ dÔ dµng lät tõ ngoµi vµo khi cã sù chªnh lÖch ®é Èm gi÷a trong vµo ngoµi (gièng kh«ng gian hë). . L−îng chÊt hót Èm sö dông trong hép b¶o qu¶n nhá Gãi cã träng l−îng ban ®Çu 2,1gram, nÕu c«ng suÊt hót Èm tèi ®a lµ 30% (silicagel) th× tæng l−îng Èm tèi ®a còng chØ cã thÓ hót ®−îc lµ 2,1 x 30% = 0,63gr. Khèi l−îng cña b¶n th©n giÇy vµo kho¶ng 210 gram, cã nghÜa chØ kho¶ng 1% Èm bay h¬i ra tõ giÇy th× l−îng Èm th¶i ra ®· lªn ®Õn 2,1gram hay lín gÊp 3,3 lÇn kh¶ n¨ng hót Èm cña gãi hót Èm ®ã. KÕt luËn: + Do b¶n th©n giÇy cã khèi l−îng lín h¬n rÊt nhiÒu so víi l−îng chÊt hót Èm th−êng sö dông vµ thµnh phÇn cã thÓ hót vµ nh¶ Èm ë giÇy nh− v¶i, da (®ãng vai trß nh− chÊt hót Èm) cã khèi l−îng lín nªn viÖc ®¶m b¶o giÇy khi bao gãi kh« kh«ng nh¶ Èm trong qu¸ tr×nh cÊt gi÷ cã vai trß quan träng h¬n so víi viÖc sö dông vµi gram chÊt hót Èm. + ViÖc sö dông bao gãi hë m©u thuÉn c¬ b¶n víi ý nghÜa cña viÖc sö dông chÊt hót Èm, do vËy chØ cã hai lùa chän hîp lý lµ: nÕu sö dông chÊt hót Èm th× ph¶i sö dông bao gãi kÝn, cßn nÕu sö dông bao gãi hë (cã ®ôc lç,...) th× kh«ng sö dông chÊt hót Èm. §èi víi bao gãi hë, kh«ng khÝ trong vµ ngoµi bao gãi th«ng víi nhau do vËy viÖc hót Èm trong bao gãi còng ch¼ng kh¸c g× viÖc hót Èm cña toµn bé kh«ng gian hë xung quanh vµ ®iÒu nµy kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc. + NÕu kh«ng khÝ trong m«i tr−êng s¶n xuÊt kh«ng ®−îc xö lý tèt, giÇy cã thÓ bÞ hót Èm thªm. CÇn x¸c ®Þnh b»ng thùc nghiÖm ®o ®é Èm giÇy ®Çu qu¸ tr×nh vµ cuèi qu¸ tr×nh. CÇn thiÕt th× ph¶i thªm c«ng ®o¹n lµm kh« giÇy trong kho tr−íc khi ®ãng gãi (Nªn ®Ó nhiÖt ®é tõ 600 - 800C lµm kh« ë kh©u nµy vµ dïng qu¹t giã thæi liªn tôc). + NÕu sö dông chÊt hót Èm th× cÇn ph¶i kiÓm tra thñy phÇn ban ®Çu xem chÊt hót Èm khi nhËp kho cßn cã kh¶ n¨ng hót Èm kh«ng. Sau khi ®· nhËp kho còng cÇn ®¶m b¶o gi÷ chÊt hót Èm trong ®iÒu kiÖn kh« r¸o nÕu kh«ng b¶n th©n chÊt hót Èm sÏ hót Èm rÊt nhanh vµ mau chãng mÊt t¸c dông tr−íc khi sö dông. Kiến nghị: + CÇn tiÕn hµnh nghiªn cøu ®¸nh gi¸ sù t¨ng thñy phÇn cña giÇy trong suèt chuçi di chuyÓn cña s¶n phÈm tõ ®Çu vµo lµ nguyªn liÖu ®Õn ®Çu ra lµ s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng kh©u cÇn chó ý xö lý. + CÇn ghi nhËn nhiÖt ®é vµ ®é Èm m«i tr−êng s¶n xuÊt trong tõng l« (®Æc biÖt vµo nh÷ng ngµy ®é Èm cao) ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý lµm kh« riªng. + §Ò xuÊt bao gãi tèt theo ba nguyªn t¾c sau: GiÇy kh« + Bao gãi hµn kÝn Èm + ChÊt hót Èm ®Çy ®ñ + Nghiªn cøu thªm vÒ ®Æc tÝnh hót Èm cña tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu ®Ó x¸c ®Þnh lo¹i vËt liÖu nh¹y c¶m víi ®é Èm nhÊt ®Ó trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sÏ chó ý xö lý riªng hoÆc cã c«ng nghÖ riªng phï hîp. + CÇn tiÕn hµnh thö nghiÖm më réng, dïng m¸y hót Èm vµ chÊt hót Èm ë qui m« vµ thêi gian dµi h¬n. III.4.4.2. Quy tr×nh c«ng nghÖ chèng mèc cho giÇy v¶i, giÇy da trong l−u kho vµ l−u th«ng - Quy tr×nh c«ng nghÖ chèng mèc cho giÇy v¶i trong l−u kho vµ l−u th«ng Sau khi ®· xem xÐt vµ thö nghiÖm c¸c ph−¬ng ph¸p chèng nÊm mèc trong l−u kho vµ l−u th«ng, quy tr×nh chèng nÊm mèc cho giÇy v¶i trong l−u kho vµ l−u th«ng ®−îc hÖ thèng ho¸ vµ ®−a vµo ¸p dông hµng lo¹t. So víi quy tr×nh s¶n xuÊt giÇy v¶i th«ng th−êng, quy tr×nh c«ng nghÖ chèng nÊm mèc cã mét vµi kh¸c biÖt. §ã lµ: tr−íc c«ng ®o¹n ®ãng gãi, l−u kho, giÇy thµnh phÈm ®−îc xö lý b»ng tia UV ®Ó diÖt khuÈn. GiÇy v¶i ®−îc bao gãi trong tói nilon kÝn cïng víi tói h¹t chèng Èm. Trong thêi gian l−u kho, ®é Èm cña kho lu«n ®−îc khèng chÕ duy tr× d−íi 70%. GiÇy thµnh phÈm ®−îc ®ãng trong thïng vµ thïng ®−îc xÕp trªn c¸c kÑ gç c¸ch mÆt ®Êt 10cm. Trong quy tr×nh c«ng nghÖ chèng nÊm mèc, ®èi víi mçi lo¹i cì giÇy kh¸c nhau th× nhiÖt ®é cña m¸y chiÕu tia UV, quy c¸ch tói nilon bao gãi giÇy, l−îng h¹t chèng Èm ®ùng trong tói vµ sè l−îng thïng ®−îc phÐp xÕp chång lªn nhau khi l−u kho lµ kh¸c nhau. (Chi tiÕt sÏ ®−îc tr×nh bµy trong Quy tr×nh chèng nÊm mèc chung cho giÇy v¶i trong l−u kho vµ l−u th«ng) Quy tr×nh c«ng nghÖ chèng mèc cho giÇy v¶i trong l−u kho vµ l−u th«ng: * Hoµn tÊt (thùc hiÖn theo quy tr×nh c«ng nghÖ hoµn tÊt ®èi víi giÇy da) + NhËn giÇy tõ lß l−u ho¸ + Th¸o phom giÇy, ®Ó nguéi trªn b¨ng chuyÒn nguéi + NhËn nguyªn phô liÖu hoµn tÊt bao gåm: tÈy nhÐt, keo d¸n tÈy nhÐt, d©y giÇy, tem m¸c, giÊy nhÐt mòi, tói nilon, giÊy chèng Èm, hép ®ùng giÇy, thïng carton, tói nilon lãt thïng, h¹t chèng Èm, x¨ng vÖ sinh, b¨ng dÝnh thïng… + VÖ sinh giÇy vµ hoµn tÊt c¸c b−íc ®ãng gãi ®Ó chuyÓn qua c«ng ®o¹n chiÕu tia UV * ChiÕu tia UV + KiÓm tra an toµn m¸y tr−íc khi vËn hµnh + BËt m¸y, cµi m¸y ë: > NhiÖt ®é 100oC, tèc ®é 1000 vßng/phót ®èi víi cì giÇy 20-27 vµ 28-34 > NhiÖt ®é 120oC, tèc ®é 1000 vßng/phót ®èi víi cì giÇy 35-41 > NhiÖt ®é150oC, tèc ®é 1000 vßng/phót ®èi víi cì giÇy 42-48 §îi ®Õn khi ®¹t nhiÖt ®é, r¬le nhiÖt tù ng¾t míi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh diÖt khuÈn + NhËn giÇy ®· hoµn tÊt, xÕp giÇy lªn c¸c gi¸ ®ì ë m¸y chiÕu + Cho giÇy diÖt khuÈn qua 2 vßng (kho¶ng 10 phót) + NhËn giÇy chuyÓn sang ®ãng gãi * §ãng gãi + ChuÈn bÞ phô liÖu ®ãng gãi bao gåm tói nilon( hoÆc giÊy gãi theo yªu cÇu cña khach hµng), h¹t chèng Èm, thïng carton, b¨ng keo + Quy c¸ch tói nilon: kÝn, > KÝch th−íc kho¶ng 25x35 cm ®èi víi cì giÇy 20-27 > KÝch th−íc 30 x35 cm ®èi víi giÇy cì 35-40 > KÝch th−íc 40 x50 cm ®èi víi giÇy cì 42-48 + Quy c¸ch (l−îng) h¹t chèng Èm: > 2 g ®èi víi cì giÇy 20-27 > 3 g ®èi víi giÇy cì 28-34 vµ 35-40 > 5 g ®èi víi giÇy cì 42-48 + §ãng kÝn tói nilon hoÆc gãi giÊy chèng Èm (®èi víi giÇy ®ãng hép), mçi ®«i cho 1 gãi + §ãng thïng theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng, trong ®ã b¾t buéc ph¶i cho c¸c ®«i giÇy vµo 1 tói nilon cã kÝch th−íc lín h¬n thïng ®Ó cßn buéc kÝn, cho vµo trong thïng sè l−îng gãi chèng Èm lµ 1 gãi/®«i ®Ó dù phßng. + §ãng thïng b»ng b¨ng keo 5cm * L−u kho GiÇy ®· ®−îc ®ãng thïng cho vµo l−u kho theo c¸c quy ®Þnh nh− sau: - §é Èm cña kho ph¶i gi÷ d−íi 70% - Kh«ng ®−îc xÕp chång lªn nhau qu¸ 5 thïng ®èi víi cì giÇy 20-27 vµ 28-34; qu¸ 4 thïng ®èi víi cì giÇy 35 - 41 vµ 42- 46. - Hµng ngµy kiÓm tra ®é Èm trong kho, khèng chÕ ®é Èm d−íi 70% b»ng m¸y hót Èm * L−u th«ng RÊt khã ®Ó cã thÓ kiÓm so¸t qu¸ tr×nh chèng mèc trong l−u th«ng. Do ®ã qu¸ tr×nh chèng mèc trong l−u th«ng x¸c ®Þnh ®−îc 2 vÊn ®Ò chÝnh cÇn lµm: + Phun tÈm ho¸ chÊt vµ sö dông c¸c lo¹i keo cã pha thªm chÊt chèng mèc trong suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. + Dïng chÊt hót Èm dù phßng cho c¸c thïng giÇy. KÕt qu¶: Sau 6 th¸ng ph©n tÝch nÊm mèc, tû lÖ nÊm mèc ®Òu nhá h¬n 500 CFU (tiªu chuÈn nÊm mèc theo quy ®Þnh cña thÕ giíi vµ EU). - Quy tr×nh c«ng nghÖ chèng mèc cho giÇy da trong l−u kho vµ l−u th«ng Sau khi xem xÐt vµ thö nghiÖm c¸c ph−¬ng ph¸p chèng nÊm mèc trong l−u kho vµ l−u th«ng, quy tr×nh chèng nÊm mèc cho giÇy da trong l−u kho vµ l−u th«ng ®−îc hÖ thèng ho¸ vµ ®−a vµo ¸p dông hµng lo¹t. So víi quy tr×nh s¶n xuÊt giÇy da th«ng th−êng, quy tr×nh c«ng nghÖ chèng nÊm mèc cho giÇy da cã mét vµi kh¸c biÖt. S¶n phÈm giÇy da ®−îc ®Þnh h×nh qua m¸y lµm l¹nh siªu tèc (®Þnh h×nh ®−îc phom giÇy mµ h¬i n−íc ch−a kÞp ng−ng tô trªn bÒ mÆt da), chiÕu tia UV ®Ó diÖt khuÈn. S¶n phÈm ®−îc b¶o qu¶n trong tói nilon kÝn cïng víi mét tói nhá ®ùng h¹t chèng Èm. Quy tr×nh ¸p dông cho c¸c cì giÇy tõ 20-27; 28-34;35-40 vµ 42-46; Trong quy tr×nh c«ng nghÖ chèng nÊm mèc, ®èi víi mçi lo¹i cì giÇy da kh¸c nhau th× nhiÖt ®é cña m¸y lµm l¹nh siªu tèc, nhiÖt ®é chiÕu tia UV, quy c¸ch tói nilon bao gãi giÇy, l−îng h¹t chèng Èm ®ùng trong tói vµ sè l−îng thïng ®−îc phÐp xÕp chång lªn nhau khi l−u kho lµ kh¸c nhau (Chi tiÕt sÏ ®−îc tr×nh bµy trong Quy tr×nh chèng nÊm mèc chung cho giÇy da trong l−u kho vµ l−u th«ng) * Lµm l¹nh siªu tèc + KiÓm tra an toµn m¸y + BËt m¸y, ®Æt nhiÖt ®é: > 10oC, tèc ®é m¸y 600 vßng/phót ®èi víi giÇy 20-27 > 12oC , tèc ®é m¸y 600 vßng phót ®èi víi giÇy cì 28-34 > 15oC, tèc ®é m¸y 600 vßng/phót ®èi víi giÇy cì 35-41 vµ 42-46 trong 15 phót + NhËn giÇy ra tõ buång sÊy, ®Æt giÇy theo hµng: > Mçi hµng 4 ®«i vµ c¸ch nhau kho¶ng 20 cm ®èi víi giÇy cì 20-27 > Mçi hµng 3 ®«i vµ c¸ch nhau kho¶ng 20 cm ®èi víi giÇy cì 28-34 > Mçi hµng 2 ®«i vµ c¸ch nhau kho¶ng 20 cm ®èi víi giÇy cì 42-46 + LÊy giÇy tõ m¸y l¹nh siªu tèc, giÇy ®· ®−îc lµm l¹nh rÊt nhanh, ®Þnh h×nh ®−îc phom giÇy mµ h¬i n−íc kh«ng kÞp ng−ng tô lªn bÒ mÆt da. + Th¸o phom giÇy + ChuyÓn qua qu¸ tr×nh hoµn tÊt * Hoµn tÊt (thùc hiÖn theo quy tr×nh c«ng nghÖ hoµn tÊt ®èi víi giÇy da) + NhËn nguyªn phô liÖu hoµn tÊt bao gåm: tÈy nhÐt, keo d¸n tÈy nhÐt, d©y giÇy, tem m¸c, giÊy nhÐt mòi, tói nilon, giÊy chèng Èm, hép ®ùng giÇy, thïng carton, tói nilon lãt thïng, h¹t chèng Èm, x¨ng vÖ sinh, b¨ng dÝnh thïng… + Phun chÊt chau chuèt vµ chÊt chèng mèc lªn da mÆt ®Ó chèng mèc trong qu¸ tr×nh l−u kho vµ l−u th«ng. + Phun chÊt chèng mèc b»ng sóng phun sö dông h¬i nÐn, ®iÒu chØnh sóng phun d¹ng s−¬ng mï, phun qua m¸y hót mïi + Phun ®Òu lªn toµn bé ®«i giÇy, cho giÇy qua b¨ng sÊy ®Ó sÊy kh« ë nhiÖt ®é 60oC. + VÖ sinh giÇy vµ hoµn tÊt c¸c b−íc ®ãng gãi ®Ó chuyÓn qua c«ng ®o¹n chiÕu tia UV * ChiÕu tia UV + KiÓm tra an toµn m¸y tr−íc khi vËn hµnh + BËt m¸y cµi m¸y ë: > NhiÖt ®é 100oC, tèc ®é 1000 vßng/phót ®èi víi cì giÇy 20-27 vµ 28-34 > NhiÖt ®é 120oC, tèc ®é 1000 vßng/phót ®èi víi cì giÇy 35-41 > NhiÖt ®é150oC, tèc ®é 1000 vßng/phót ®èi víi cì giÇy 42-48 ®îi ®Õn khi ®¹t nhiÖt ®é, r¬le nhiÖt tù ng¾t míi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh diÖt khuÈn + NhËn giÇy ®· hoµn tÊt, xÕp giÇy lªn c¸c gi¸ ®ì ë m¸y chiÕu + Cho giÇy diÖt khuÈn qua 2 vßng(kho¶ng 10 phót) + NhËn giÇy chuyÓn sang ®ãng gãi * §ãng gãi + ChuÈn bÞ phô liÖu ®ãng gãi bao gåm tói nilon (hoÆc giÊy gãi theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng), h¹t chèng Èm, thïng carton, b¨ng keo) + Quy c¸ch tói nilon: kÝn, > KÝch th−íc kho¶ng 25x35 cm ®èi víi cì giÇy 20-27 > KÝch th−íc 30 x35 cm ®èi víi giÇy cì 35-40 > KÝch th−íc 40 x50 cm ®èi víi giÇy cì 42-48 + Quy c¸ch h¹t chèng Èm: > 2 g ®èi víi cì giÇy 20-27 > 3 g ®èi víi giÇy cì 28-34 vµ 35-40 > 5 g ®èi víi giÇy cì 42-48 + §ãng kÝn tói nilon hoÆc gãi giÊy chèng Èm (®èi víi giÇy ®ãng hép), mçi ®«i cho 1 gãi + §ãng thïng theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng, trong ®ã b¾t buéc ph¶i cho c¸c ®«i giÇy vµo 1 tói nilon cã kÝch th−íc lín h¬n thïng ®Ó cßn buéc kÝn, cho vµo trong thïng sè l−îng gãi chèng Èm lµ 1 gãi/®«i ®Ó dù phßng. + §ãng thïng b»ng b¨ng keo 5 cm * L−u kho GiÇy ®· ®−îc ®ãng thïng cho vµo l−u kho theo c¸c quy ®Þnh nh− sau: + §é Èm cña kho ph¶i gi÷: <70%, ®é Èm t−¬ng ®èi ®−îc x¸c ®Þnh trªn ®ång hå ®o ®é Èm ë chç tho¸ng khÝ n»m trong kho. + Thïng ®ùng giÇy ph¶i ®−îc xÕp lªn c¸c kÖ gç, c¸nh mÆt ®Êt kho¶ng 10cm, cã khe hë th«ng giã ë d−íi + XÕp l−u kho theo hµng, mçi hµng c¸ch nhau 1m-1,2m, c¸ch t−êng 1m + Kh«ng ®−îc xÕp chång lªn nhau qu¸ 5 thïng. + Hµng ngµy kiÓm tra ®é Èm trong kho, khèng chÕ ®é Èm < 70% b»ng m¸y hót Èm * L−u th«ng RÊt khã ®Ó cã thÓ kiÓm so¸t qu¸ tr×nh chèng mèc trong l−u th«ng. Do ®ã qu¸ tr×nh chèng mèc trong l−u th«ng x¸c ®Þnh ®−îc 2 vÊn ®Ò chÝnh cÇn lµm: + Phun tÈm ho¸ chÊt vµ sö dông c¸c lo¹i keo cã pha thªm chÊt chèng mèc trong suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. + Dïng chÊt hót Èm dù phßng cho c¸c thïng giÇy. KÕt qu¶: Sau 6 th¸ng ph©n tÝch nÊm mèc, tû lÖ nÊm mèc ®Òu nhá h¬n 500 CFU (tiªu chuÈn nÊm mèc theo quy ®Þnh cña thÕ giíi vµ EU). III.5. Tổng hợp các kết quả nghiên cứu 1. Đề tài đã phân lập được 117 chủng nấm mốc từ không khí, trên bề mặt nguyên liệu, trên bề mặt giá để nguyên liệu, trên bề mặt thiết bị, trên các sản phẩm giầy vải, giầy da tại kho nguyên liệu, phân xưởng pha cắt, phân xưởng may, trên dây chuyền sản xuất giày vải, trên dây chuyền sản xuất giầy da, tại phòng lưu kho. Dựa vào các đặc điểm hình thái khuẩn lạc, đặc điểm nuôi cấy trên các môi trường, hình thái cuống sinh bào tử và hình dạng bào tử, 108 chủng đã xác định được tên loài và chi. Trong không khí tại các phân xưởng có hỗn hợp các loại bào tử của các loài nấm mốc khác nhau tập trung chủ yếu vào 3 chi: Aspergillus, Penicillium, Curvularia. Trên bề mặt nguyên liệu có các loài nấm mốc tập trung chủ yếu vào 2 chi: Aspergillus, Penicillium. Các sản phẩm giầy vải thường nhiễm các loài nấm mốc thuộc chi Aspergillus. Các sản phẩm giầy da thường nhiễm các loài nấm mốc thuộc chi Penicillium. (Chương III, mục III.1) Trên cơ sở kết quả đã phân lập được, đề tài đã xác định được các loại hoá chất để tiêu diệt nấm mốc (chuyên đề) bằng cách nghiên cứu tính chất tổng quan, tiếp thu các kết quả nghiên cứu của các nước, hầu hết các loại nấm mốc phân lập được đều bị tiêu diệt, bằng cách sản xuất thử nghiệm nhiều lần, áp dụng sản xuất thử trên dây chuyền sản xuất và ứng dụng vào sản xuất giầy hàng loạt, đề tài đã tạo được tính ổn định của quy trình công nghệ chống mốc. (Chương III, mục III.2) Với cách định về mặt sinh thái học, đề tài đã nghiên cứu về cách chống ẩm, một trong những nguyên nhân quan trọng giúp cho nấm mốc tồn tại và phát triển, qua nghiên cứu các phương pháp chống ẩm, phương pháp xác định độ ẩm, phương pháp thử nghiệm và sử dụng chất hút ẩm..., đề tài đã rút ra được quy trình bảo quản cần thiết và hợp lý nhất để chống ẩm cho các sản phẩm giầy nhất là trong lưu thông. (Chương III, mục III.4.1) 2. Đề tài đã xây dựng được quy trình công nghệ chống nấm mốc cho các sản phẩm giầy vải, giầy da trong quá trình sản xuất (Chương III, mục III.4.3) Trong quy trình này đáng chú ý là 4 công thức pha chế keo bồi tráng nguyên vật liệu có chất chống mốc là: 2.1. Hai công thức keo bồi, tráng nguyên vật liệu có chất chống mốc trên cơ sở keo latex; 1 dùng cho giầy vải, 1 dùng cho giầy da. 2.2. Hai công thức keo bồi tráng nguyên vật liệu có chất chống mốc trên cơ sở keo tổng hợp; 1 dùng cho giầy vải, 1 dùng cho giầy da. 3. Đã xây dựng được quy trình công nghệ chống nấm mốc cho các sản phẩm giầy vải, giầy da trong quá trình bảo quản và lưu thông. (Chương III, mục III.4.4) Trong quy trình này đáng chú ý nhất là đóng gói sản phẩm trong không gian kín và chia thành 4 dải cỡ sản phẩm khác nhau là : 3.1. Cỡ 20 Æ 27 dùng 2 gam chống ẩm 3.2. Cỡ 28 Æ 34 dùng 3 gam chống ẩm 3.3. Cỡ 35 Æ 41 dùng 3 gam chống ẩm 3.4. Cỡ 42 Æ 48 dùng 5 gam chống ẩm 4. Đã cải tiến máy bồi vảI để khi bồi tráng nguyên vật liệu keo có độ đồng đều và dày mỏng theo ý muốn bằng cách thiết kế thêm 1 quả lô xoắn 2 chiều, bộ phận hãm vải và dao gạt vải bằng inox (có thiết kế kèm theo) 5. Đưa vào sử dụng một số thiết bị phụ trở làm tăng khả năng diệt nấm mốc như: 5.1 1 máy chiếu tia UV 5.2 2 thiết bị chau chuốt và phun tẩm hoá chất chống mốc 5.3 Một số hệ thống điều khiển nhiệt độ tự động, thiết bị làm lạnh siêu tốc 6. Tất cả các kết quả sau khi nghiên cứu ứng dụng công nghệ chống nấm mốc áp dụng trong sản xuất và bảo quản đã được nêu lên đầy đủ ở phụ lục III. Điều đáng tin cậy là sau khi giầy vải, giầy da đã được xử lý chất chống mốc, số lượng nấm mốc hay gặp trên giầy vải, giầy da không có cơ hội sinh trưởng nữa 7. Một số hình ảnh các thiết bị phù trợ cho sản xuất CHƯƠNG IV KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận: Trong quá trình thực hiện, đề tài đã tập trung nghiên cứu các vấn đề mấu chốt, làm chủ các công nghệ chống nấm mốc từ phân lập, xác định các loại hoá chất đến biện pháp sinh thái ... Cuối cùng đề tài đã xác định được 02 quy trình công nghệ ổn định để sản xuất các sản phẩm giầy vải và giầy da xuất khẩu, nói chung đề tài đã hoàn thành các nội dung nghiên cứu đề ra trong thuyết minh đề tài và trong Hợp đồng ký với Bộ KH&CN và Ban Chủ nghiệm chương trình KC-06, hoàn thành mục tiêu đặt ra. Đề tài đã áp dụng Công nghệ chống nấm mốc vào trong sản xuất và lưu thông tại Công ty Da giầy Hà Nội và đã thu được một số kết quả như sau: - Năm 2003 sản xuất, xuất khẩu 346.055 đôi, đạt doanh thu 583.180 USD. - Năm 2004 sản xuất, xuất khẩu 407.516 đôi, đạt doanh thu 898.517 USD. - Năm 2053 sản xuất, xuất khẩu 276.025 đôi, đạt doanh thu 410.061 USD. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, đề tài cũng vấp phải những khó khăn khách quan mang lại; Công ty tiến hành cổ phần hoá, di chuyển địa điểm, một số cán bộ thực hiện đề tài nghỉ chế độ, một số chuyển công tác khác, do đó việc thực hiện đề tài bị chậm hơn so với yêu cầu. 2. Kiến nghị: 2.1 Mặc dù đề tài bước đầu đã xử lí được giầy không bị mốc trong sản xuất và bảo quản, lưu thông. Nhưng nếu có điều kiện, đề tài nên mở rộng, cho xử lý mốc ngay từ khi sản xuất nguyên liệu tại các nhà máy thuộc da, dệt vải. Như vậy các loại nguyên liệu này khi sử dụng làm các mặt hàng thời trang khác cũng không bị mốc. 2.2. Đề tài sau khi nghiệm thu thành công, đề nghị cho được phổ biến rộng rãi tại các doanh nghiệp sản xuất giầy dép xuất khẩu để tránh các sản phẩm sản xuất ra bị mốc. LỜI CÁM ƠN Ban Chủ nhiệm đề tài - Công ty Da giầy Hà Nội chân thành cám ơn các tổ chức và cá nhân trong và ngoài nước đã nhiệt tình giúp đỡ trong quá trình thực hiện đề tài: 1. Trường ĐH KHTN-ĐH QGHN 2. Công ty TNHH ENCO 3. Công ty XINGLONG CHEMICAL,. CO.LTD 4. Tập đoàn hoá chất Bayer Việt nam 5. Viện nghiên cứu Da giầy 6. Các công ty: Công ty giầy Thượng Đình Công ty giầy Thuỵ Khuê Công ty giầy Yên Viên Công ty giầy Thái Bình Nhà máy thuộc da Vinh v.v... 7. Một số các chuyên gia , cố vấn, bạn bè đồng nghiệp trong lĩnh vực thuộc da và sản xuất giầy dép Hà Nội, ngày 30 tháng 09 năm 2005 Chủ nhiệm đề tài KC-06.16.CN TRẦN DANH ĐÁNG Phụ lục III.4.1.1. Néi dung ch−¬ng tr×nh “Kh¶o s¸t hiÖu qu¶ b¶o qu¶n cña chÊt chèng Èm ®èi víi ngµnh giÇy xuÊt khÈu” §Ó kh¶o s¸t hiÖu qu¶ b¶o qu¶n cña c¸ chÊt chèng Èm. ENCO sÏ tiÕn hµnh mét sè cuéc thö nghiÖm ®Ó thu thËp c¸c sè liÖu lµm c¬ së cho viÖc ®¸nh gi¸ thùc tÕ. 1. Thêi gian tiÕn hµnh cuéc thö nghiÖm Thêi ®iÓm b¾t ®Çu: ngµy 13 th¸ng 12 n¨m 2004 (Lµ thêi ®iÓm tÝnh tõ khi hµng ho¸ ®−îc ®ãng gãi hoµn thiÖn) Thêi ®iÓm kÕt thóc: Ngµy 23 th¸ng 3 n¨m 2004 (Lµ thêi ®iÓm më bao b× sau thêi gian thö nghiÖm) 2. §ia ®iÓm tiÕn hµnh thö nghiÖm: C«ng ty Da giÇy Hµ néi §Þa chØ: 409 §−êng Tam Trinh, Hµ néi 3. Ng−êi thùc hiÖn vµ theo dâi ch−¬ng tr×nh thö nghiÖm §¹i diÖn C«ng ty Da giÇy Hµ néi Hä tªn: ChÞ NguyÔn ThÞ Oanh Chøc danh: C¸n bé trung t©m kü thuËt mÉu C«ng ty §¹i diÖn DNTN Th−¬ng m¹i X©y dùng M«i tr−¬ng (ENCO) Hä tªn: Ph¹m Thi Ph−¬ng Th¶o Chøc danh: C¸n bé phô tr¸ch s¶n phÈm khu vùc 4. ChÊt chèng Èm ®−îc sö dông trong thö nghiÖm: + ChÊt hót Èm C«ng ty Da giÇy Hµ néi ®ang sö dông trong b¶o qu¶n. + Power Dry + HAAS - Silica gel + HAAS - Supercan + HAAS xanh §Ó thuËn tiÖn trong ®¸nh gi¸ c«ng suÊt hót Èm, c¸c gãi chÊt hót Èm trªn sÏ cã träng l−îng t−¬ng ®−¬ng träng l−îng gãi hót Èm ®ang ®−îc C«ng ty Da giÇy Hµ néi sö dông (5gr/gãi) 5. C¸c hµng ho¸ ®−îc b¶o qu¶n trong thö nghiÖm: + Lµ c¸c s¶n phÈm giÇy cïng lo¹i, cïng chÊt liªu + S¶n phÈm ®−îc lµm tõ vËt liÖu: V¶i vµ da + §é Èm trung b×nh trong c¸c s¶n phÈm: xem b¶ng sè liÖu ë phÇn kÕt qu¶. 6. C¸ch ®ãng gãi: + Hµng ho¸ ®−îc bäc trong líp tói ny long tho¸ng khi vµ ®Æt trong hép carton. 7. Néi dung thö nghiÖm 7.1. §¸nh gi¸ ®é kÝn cña bao b×: Mçi chÊt chèng Èm víi mét l−îng nhÊt ®Þnh chØ ph¸t huy t¸c dông trong mét thÓ tÝch khèi kh«ng khÝ nhÊt ®Þnh, v× vËy ®é kÝn cña bao b× trùc tiÕp cña hµng ho¸ cã ¶nh h−ëng lín ®Õn hiÖu qu¶ b¶o qu¶n cña chÊt chèng Èm. - ChÊt chèng Èm ®−îc sö dông: HAAS xanh lµ lo¹i chÊt chèng Èm ®· ®−îc nhuém chÊt chØ thÞ mÇu, khi chÊt chèng Èm b·o hoµ sÏ chuyÓn sang mÇu hång. - C¸ch tiÕn hµnh: + Bá vµo mçi hép ®ùng giÇy 1 gãi silicagel xanh 5gr. Sè l−îng hép giÊy thö nghiÖm tû lÖ thuËn víi kho¶ng thêi gian C«ng ty mong muèn b¶o qu¶n giÇy. + Hai tuÇn tiÕn hµnh më hép ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é hót Èm vµ theo dâi thêi ®iÓm b·o hoµ cña chÊt hót Èm. Thêi gian mong muèn b¶o qu¶n cña C«ng ty Da giÇy Hµ néi lµ 03 th¸ng - Dù kiÕn sè hép thö nghiÖm lµ 8 hép ®−îc ®¸nh sè tõ 1 ®Õn 8, trong ®ã cã 6 hép ®Çu sÏ bá 1 gãi 5gr, 2 hép cßn l¹i (7 vµ 8) sÏ bá 2 gãi 5gr. NÕu ®−îc thêi gian 3 th¸ng mµ c¸c gãi hót Èm trong c¸c hép ®¸nh sè tõ 1 ®Õn 6 ®· b·o hoµ th× tr¹ng th¸i cña hai gãi chÊt chèng Èm ®Æt trong hép thø 7 vµ 8 sÏ gióp chóng ta ®¸nh gi¸ ®−îc ®é kÝn cña bao bi. 7.2. §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng hót Èm cña chÊt chèng Èm * ChÊt chèng Èm ®−îc sö dông trong thö nghiÖm nµy lµ: - ChÊt chèng Èm do C«ng ty Da giÇy Hµ néi cung cÊp - ChÊt chèng Èm ENCO cung cÊp. + Power Dry + HAAS - Silica gel + HAAS - Supercan * VËt ®−îc b¶o qu¶n: C¸c hép giÇy chøa c¸c s¶n phÈm hoµn chØnh cïng lo¹i, cã kÝch th−íc, c¸ch ®ãng gãi c¸c hép giÇy nãi trªn gièng nhau. * C¸ch tiÕn hµnh - §Ó t¨ng ®é chÝnh x¸c vµ kh¸ch quan khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ hót Èm, mçi lo¹i chÊt chèng Èm sÏ ®−îc dïng ®Ó b¶o qu¶n ba hép giÇy. - Tr−íc khi ®ãng gãi hép giÇy: + §o ®é Èm cña s¶n phÈm tr−íc khi ®ãng gãi + C©n trong l−îng cña c¸c gãi hót Èm tr−íc khi ®−îc sö dông ®Ó b¶o qu¶n. - C¸c hép giÇy ®−îc ®ãng gãi theo ®óng quy tr×nh s¶n xuÊt vµ ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn xuÊt khÈu thùc tÕ. - Sau kho¶ng thêi gian mong muèn b¶o qu¶n, më c¸c hép giÇy vµ thùc hiÖn: + §o ®é Èm cña s¶n phÈm + C©n träng l−îng cña c¸c gãi hót Èm sau thêi gian b¶o qu¶n + So s¸nh c¸c th«ng sè thùc tÕ thu ®−îc tr−íc vµ sau qu¸ tr×nh b¶o qu¶n - §¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc nghiÖm C¸c th«ng sè thu ®−îc sÏ thÓ hiÖn: + Kh¶ n¨ng hót Èm thùc tÕ cña mçi chÊt hót Èm + HiÖu qu¶ b¶o qu¶n cña chÊt chèng Èm trong viÖc b¶o qu¶n giÇy xuÊt khÈu. 7.3. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ b¶o qu¶n cña bao gãi tiªu chuÈn hiÖn t¹i ®ang ®−îc sö dông t¹i C«ng ty (bao gãi giÇy cã sö dông gãi hót Èm nÆng 2,1 gr) * Nguyªn t¾c: + §Æt mét dông cô ®o nhiÖt ®é vµ ®é Èm tù ®éng vµo phÝa trong bao gãi ®Ó ghi nhËn sù biÕn thiªn nhiÖt ®é vµ ®é Èm trong suèt thêi gian tiÕn hµnh thùc nghiÖm. + Dông cô ®o vµ ghi tù ®éng: hiÖu HUBO LCD Temp/RH Logger ( Onset Corp, USA) * L−u ý: - C¸c sè liÖu vÒ ®é Èm vµ träng l−îng cña c¸c gãi hót Èm t¹i thêi ®iÓm b¾t ®Çu va kÕt thóc thö nghiÖm ®−îc ghi l¹i cô thÓ trong b¶ng sè liÖu ®Ýnh kÌm - Trong thêi gian tiÕn hµnh thö nghiÖm, ®é Èm trong hép giÇy ®−îc theo dâi vµ ghi l¹i b»ng thiÕt bÞ ®o Èm ghi sè liÖu tù ®éng. Phụ lục III.4.1.2. Nhu cÇu vµ hiÖu qu¶ sö dông m¸y hót Èm trong kho b¶o qu¶n 1. Nhu cÇu: Mét sè xÝ nghiÖp hiÖn nay ®ang sö dông hÖ thèng lµm m¸t sö dông qu¸ tr×nh bay h¬i n−íc ®o¹n nhiÖt d¹ng xuyªn phßng. Khi ho¹t ®éng, hÖ thèng nµy sÏ khiÕn ®é Èm trong x−ëng may cao h¬n ngoµi trêi dÉn ®Õn mét sè s¶n phÈm v¶i (®Æc biÖt lµ b«ng) cã thÓ hót Èm vµ t¨ng thuû phÇn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Tuy ®iÒu kiÖn cô thÓ ë tõng xÝ nghiÖp s¶n xuÊt, lo¹i s¶n phÈm vµ quy tr×nh c«ng nghÖ, cã mét sè s¶n phÈm ®· bÞ mèc hoÆc mèc sau khi vËn chuyÓn ®Õn thÞ tr−êng tiªu thô n−íc ngoµi do thñy phÇn s¶n phÈm t¨ng cao (®Æc biÖt ¸o vÐt ni). Mét sè xÝ nghiÖp kh¸c còng gÆp hiÖn t−îng t−¬ng tù vµo mïa m−a hoÆc ®Æc biÖt vµo mïa nåm (®èi víi c¸c xÝ nghiÖp ë miÒn B¾c). 2. Gi¶i ph¸p: Nh»m gi¶i quyÕt yªu cÇu chèng mèc b»ng c¸ch gi¶m thuû phÇn ®Ó chèng mèc trong s¶n phÈm tr−íc khi ®i tiªu thô, ®Æc biÖt xuÊt khÈu, mµ vÉn ph¶i sö dông hÖ thèng lµm m¸t nªu trªn nh»m c¶i thiÖn lao ®éng c«ng nh©n, t¸c gi¶ ®· ®Ò xuÊt ph−¬ng ¸n x©y dùng kho kh«, g¾n m¸y hót Èm, víi môc ®Ých h¹ thÊp thuû phÇn trong s¶n phÈm tr−íc khi bao gãi lÇn cuèi ®Ó nhËp kho thµnh phÈm xuÊt khÈu. C«ng ®o¹n bæ sung nµy ®−îc gäi lµ c«ng ®o¹n lµm kh« thµnh phÈm cuèi qu¸ tr×nh. 3. Mét sè th«ng tin c¬ b¶n vÒ hÖ thèng: KÝch th−íc kho: 30m x 15m x 4,2m §é kÝn kho: Trung b×nh Sè ng−êi lµm viÖc th−êng xuyªn trong kho: 4 L−îng s¶n phÈm nhËp míi vµo kho: 6000kg/tuÇn (®é Èm cao nhÊt lóc mang vµo cã thÓ ®¹t ®Õn 17%, ®é Èm mong muèn tr−íc khi xuÊt khÈu 12%). §é Èm cÇn khèng chÕ: 50% Lo¹i m¸y cÇn sö dông: m¸y hót Èm Harison model HD - 192B Sè l−îng m¸y: 3 Tæng c«ng suÊt ®iÖn tiªu thô: 11,1 kW Tæng thêi gian vËn hµnh trung b×nh mét ngµy: 8 giê/ngµy Tæng c«ng suÊt ®iÖn tiªu thô ngµy: 88,8kWh Tæng chi phÝ vËn hµnh: 88,8kWh x 1000®/kWh = 88.8 VN§/ngµy 4. HiÖu qu¶: Tõ sau khi ®−a vµo sö dông phßng lµm kh« nµy, s¶n phÈm ®· hoµn toµn kh«ng cßn bÞ xuÊt hiÖn nÊm mèc, chÊt l−îng lu«n ®¹t yªu cÇu kÓ c¶ nh÷ng kh¸ch hµng khã tÝnh nhÊt nh−: thÞ tr−êng NhËt vµ Mü. Phụ lục mục III.5. Một số thiết bị được đầu tư hỗ trợ thực hiện đề tài 1. Thiết bị bồi tráng nguyên vật liệu 2. Thiết bị làm lạnh siêu tốc 3. Thiết bị chiếu tia UV 4. Thiết bị điều khiển nhiệt độ buồng sấy 5. Thiết bị điều khiển tốc độ băng chuyền 6. Máy tính trung tâm điều khiển các thiết bị tự động hoá TÀI LIỆU THAM KHẢO I. Tiếng Việt 1. GS Bùi Xuân Đồng, PGS Hà Huy Kế - Nấm mốc và phương pháp phòng chống - NXBKH&KT-1999; 2. Bùi Xuân Đồng- Nấm mốc, bạn và thù - NXB KHKT; 3. Nguyễn Lân Dũng, Nguyễn Đình Tiến, Phạm Văn Ty-Vi sinh vật học- NXB GD-2000; 4. Thực hiện tốt việc xử lý nấm mốc để tránh những tồn thất không cần thiết- Vina giầy-8/2002; II. Tiếng Anh 5. Synergistic mixtures of O-phenylphenol and other nitrogen and aldehyde microbiocides-WO 03/061641, PCT/US03/01411 6. Fungicidal mixtures based on amide compounds and azoles, US 6,350,765 B1 7. Active compound combinations for protecting animal hides and leather 8. Bayer material protection, CMK and its sodium salt, OPP and its sodium salt, benzisothiazon, mercaptobenzothiazole sodium salt, isothiazolines and its derivatives, 3-iodo-2propinylbutyl carbanmate, 2-benzyl-4-clorophenol, benzothiazole and its derivatives 9. Synergistic mixtures of O-phenylphenol and other nitrogen and aldehyde microbiocides-US 2003/0196968 A1 10. Composition of a phenolic compound to protect animal hides and leather against microbes – PN:6,083,414 11. Method of using a mixture of a phenolic compound and an azole or morpholine compound to protect animal hides and leather against microbes- PN:5,888,415 12. Method of preparing fungicidal composion emulsions-PN:6,149,9306 13. Proofing leather, textiles, wall-paper, wood and like materials againist fungoid infection- GB 336224; 14. Method of preventing fungal attack on wood, hides, leather or paint films using a triazoles-PN: 4927839; 15. Fungal protection for leather-Số patent: US 4078888; Synergistic mixtures protecting animal hides or leather against microbial attack comprise phenols and fungicides such as mercaptobezothiazol