Đề tài Nghiên cứu ứng dụng tư liệu ảnh vệ tinh độ phân giải cao và các mô hình lý thuyết để thành lập bản đồ các vùng có nguy cơ trượt lở đất ở khu vực miền núi

c suÊt nh¹y c¶m cao nhÊt cña c¸c líp th«ng tin hîp phÇn. f. Quy tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å tr−ît lë ®Êt H×nh III- 2 : S¬ ®å hÖ thèng Qui tr×nh thµnh lËp b¶n ®å c¸c vïng cã nguy c¬ tr−ît lë ®Êt T− liÖu B¶n ®å T− liÖu viÔn th¸m HÖ thèng t− liÖu Sè liÖu thùc ®Þa §Þa chÊt §Þa m¹o Vá phong ho¸ L−îng m−a .......... Thùc vËt Sö dông ®Êt Ph©n bè tr−ît lë Thuû v¨n M« h×nh sè ®Þa h×nh MËt ®é lineament ........... HÖ thèng c¬ së d÷ liÖu Xö lý GIS M« h×nh to¸n häc dù b¸o tr−ît lë B¶n ®å dù b¸o tr−ît lë TÝch hîp GIS 19 3.5 Sö dông c¸c c«ng cô cña GIS ®Ó xö lý, tÝch hîp c¸c nguån th«ng tin vµ øng dông c¸c m« h×nh ph©n tÝch – dù b¸o tr−ît lë ®Ó x©y dùng b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt. Trªn c¬ së nh÷ng ph©n tÝch vÒ lý thuyÕt c¸c m« h×nh to¸n häc vµ c¸c nghiªn cøu vÒ d÷ liÖu ®Çu vµo cña c¸c m« h×nh nµy ®· tr×nh bµy trong ch−¬ng II, trong phÇn nµy sÏ tËp trung nghiªn cøu gi¶i ph¸p kü thuËt víi môc tiªu thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt b»ng ¶nh vÖ tinh ®é ph©n gi¶i cao vµ GIS. 3.5.1. Nghiªn cøu kh¶ n¨ng thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt sö dông m« h×nh Thèng kª kÕt hîp d÷ liÖu ¶nh vÖ tinh vµ GIS. M« h×nh thèng kª sö dông 10 lo¹i th«ng sè ®Çu vµo ®Ó tÝnh to¸n, c¸c th«ng sè nµy ®−îc xö lý b»ng c«ng cô GIS tr−íc khi ®−a vµo tÝnh to¸n trong m« h×nh theo ph−¬ng ph¸p thèng kª. C¸c th«ng sè nµy gåm: §é dèc ®Þa h×nh, ®é cao ®Þa h×nh, Vá phong hãa, líp phñ, ®Þa m¹o, ®Þa chÊt, kho¶ng c¸ch tõ ®−êng giao th«ng, mËt ®é dßng ch¶y, mËt ®é lineament, l−îng m−a trung b×nh. Nguyªn lý cña viÖc øng dông viÔn th¸m vµ GIS trong ph−¬ng ph¸p thèng kª lµ: tõ d÷ liÖu viÔn th¸m vµ c¸c d÷ liÖu b¶n ®å chuyªn ®Ò kh¸c, chiÕt t¸ch, x©y dùng ®−îc c¸c b¶n ®å thµnh phÇn lµ d÷ liÖu ®Çu vµo cña m« h×nh Thèng kª. C¸c b¶n ®å thµnh phÇn nµy ®−îc xö lý trong GIS vµ x©y dùng thµnh c¬ së d÷ liÖu, trong ®ã ph¶i thÓ hiÖn ®−îc viÖc ph©n chia thµnh tõng yÕu tè ®èi t−îng cô thÓ ¶nh h−ëng ®Õn qu¸ tr×nh tr−ît lë. Song song víi qu¸ tr×nh ®ã, tõ d÷ liÖu viÔn th¸m kÕt hîp c«ng t¸c thùc ®Þa x©y dùng ®−îc b¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë cho c¸c thêi kú.B¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë ®Êt lÇn l−ît tÝch hîp víi tõng b¶n ®å thµnh phÇn lµ d÷ liÖu ban ®Çu vµ tÝnh to¸n diÖn tÝch tr−ît lë trªn tõng yÕu tè ®èi t−îng ®ã ®Ó tÝnh to¸n c¸c träng sè cña líp ®èi t−îng cho tõng yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn qu¸ tr×nh tr−ît lë ®Êt trong khu vùc nghiªn cøu trªn c¬ së ¸p dông m« h×nh thèng kª víi c¸c c«ng thøc ®· tr×nh bµy ë phÇn lý thuyÕt trong ch−¬ng II. LÇn l−ît tiÕn hµnh thùc hiÖn víi c¸c b¶n ®å thµnh phÇn cßn l¹i. Tõ c¸c gi¸ trÞ träng sè cña tõng yÕu tè ®èi t−îng ®· ®−îc tÝnh to¸n tÝch hîp trong hÖ thèng GIS tÝnh c¸c gi¸ trÞ nguy c¬ tr−ît lë ®Êt. TiÕn hµnh ph©n kho¶ng c¸c gi¸ trÞ nguy c¬ tr−ît lë ®Êt thµnh c¸c nhãm cã nguy c¬ tõ thÊp ®Õn cao sÏ lËp ®−îc vµ b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt cña khu vùc nghiªn cøu. 3.5.1.1. ¶nh vÖ tinh ®é ph©n gi¶i cao kÕt hîp GIS . C«ng nghÖ viÔn th¸m cã thÓ x©y dùng ®−îc c¸c th«ng sè sau: - M« h×nh sè ®é cao (DEM). DEM ®−îc thµnh lËp trùc tiÕp tõ cÆp ¶nh vÖ tinh lËp thÓ trªn c¬ së lý thuyÕt vµ phÇn thùc nghiÖm trong môc 3.3.3 cña ch−¬ng III. Tõ DEM cã thÓ dÔ dµng x©y dùng ®−îc hai b¶n ®å thµnh phÇn lµ: + B¶n ®å ®é dèc: + §é cao ®Þa h×nh. - B¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt. Trong nghiªn cøu vÒ tr−ît lë ®Êt th× vai trß cña th¶m thùc phñ cã vai trß hÕt søc quan träng, nã liªn quan mËt thiÕt ®Õn qu¸ tr×nh lë cña s−ên dèc. B¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt ®−îc thµnh lËp hoµn toµn trªn c¬ së gi¶i ®o¸n ¶nh vÖ tinh ®é ph©n gi¶i cao kÕt hîp víi c«ng t¸c kiÓm chøng thùc ®Þa. 20 H×nh III- 3: Quy tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt §¸nh gi¸ kÕt qu¶: KÕt qu¶ thµnh lËp b¶n ®å hiªn tr¹ng sö dông ®Êt theo c«ng nghÖ ®· tr×nh bµy ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c t−¬ng ®−¬ng ®é chÝnh x¸c vÞ trÝ ®iÓm vµ ®é chi tiÕt ®èi víi b¶n ®å tØ lÖ 1:25 000. - B¶n ®å mËt ®é s«ng suèi. Trªn thùc tÕ b¶n ®å ®Þa h×nh míi chØ thÓ hiÖn ®−îc dßng ch¶y th−êng xuyªn vµ mét sè dßng ch¶y t¹m thêi, ®Æc biÖt lµ c¸c vïng nói cao ch−a cã b¶n ®å ®Þa h×nh tØ lÖ lín, trong khi ®ã cßn rÊt nhiÒu c¸c dßng ch¶y t¹m thêi kh¸c cÇn x¸c ®Þnh nh−ng kh«ng cã trªn b¶n ®å ®Þa h×nh, nã sÏ ®−îc x¸c ®Þnh th«ng qua ph©n tÝch ¶nh vÖ tinh ®é ph©n gi¶i cao nh− SPOT, ALOS... §¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c: ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cña tØ lÖ b¶n ®å 1:25 000. - B¶n ®å mËt ®é lineament. Trªn c¬ së c¸c b¶n ®å vÒ c¸c th«ng sè cã liªn quan tíi ph©n tÝch lineament vµ hÖ thèng ®øt g·y, tiÕn hµnh ph©n nhãm ®Ó chia khu vùc nghiªn cøu thµnh c¸c nhãm kh¸c nhau. §¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c: §é chÝnh x¸c t−¬ng ®−¬ng b¶n ®å tØ lÖ 1:50 000. - B¶n ®å gi¸ trÞ kho¶ng c¸ch ®Õn ®−êng giao th«ng. B¶n ®å nµy ®−îc tÝnh gi¸n tiÕp tõ b¶n ®å ®−êng giao th«ng th«ng qua xö lý d÷ liÖu trong GIS. D÷ liÖu gèc cña b¶n ®å ®−îc x©y dùng tõ b¶n ®å ®Þa h×nh vµ chiÕt xuÊt tõ ¶nh viÔn th¸m ®é ph©n gi¶i cao. §¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c: §é chÝnh x¸c cña b¶n ®å tØ lÖ 1:25 000. 3.5.1.2. Xö lý d÷ liÖu ®Çu vµo cña m« h×nh b»ng c«ng cô GIS - B¶n ®å ®Þa chÊt. Líp th«ng tin ®Þa chÊt ®−îc x©y dùng tõ b¶n ®å ®Þa chÊt. B¶n ®å ®Þa chÊt ®−îc thµnh lËp bëi c¸c nhµ chuyªn m«n ®Þa chÊt, trong ®Ò tµi nµy chØ thu thËp vµ sö dông. - B¶n ®å ®Þa m¹o.T−¬ng tù nh− víi d÷ liÖu ®Þa chÊt, b¶n ®å ®Þa m¹o còng ®−îc biªn tËp vµ x©y dùng thµnh CSDL GIS ë tØ lÖ 1:50 000. §¹t Biªn tËp hoµn thiÖn b¶n ®å HTSD§ B¶n ®å HTSD§ hoµn chØnh Biªn tËp GIS CSDL GIS ¶nh sau xö lý §iÒu vÏ c¸c néi dung HTSD§ ¶nh vÖ tinh SPOT5 - B§ ®Þa h×nh - Sè liÖu ®o GPS Xö lý ¶nh KÕt qu¶ ®iÒu vÏ - Tµi liÖu kh¶o s¸t thùc ®Þa - Sè liÖu ®Þa ph−¬ng Biªn tËp néi dung b¶n ®å HTSD§ B¶n ®å HTSD§ So s¸nh ®èi chiÕu, kiÓm chøng thùc ®Þa Kh«ng ®¹t 21 - Vá phong hãa vµ ®Êt: Líp th«ng tin vá phong ho¸ vµ ®Êt còng ®−îc thµnh lËp trong GIS tõ c¸c b¶n ®å vá phong hãa ë tØ lÖ 1:50 000. - B¶n ®å ph©n bè l−îng m−a: Thµnh lËp b¶n ®å ph©n bè l−îng m−a trong khu vùc nghiªn cøu ®−îc tiÕn hµnh trªn c¬ së dông GIS vµ ph−¬ng ph¸p néi suy biÕn ®æi trung b×nh thµnh lËp b¶n ®å ph©n bè l−îng m−a trªn c¬ së 7 tr¹m quan tr¾c khÝ t−îng thñy v¨n kh¸c nhau n»m xung quanh khu vùc nghiªn cøu. §¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c cña b¶n ®å ph©n bè l−îng m−a: B¶n ®å ph©n bè l−îng m−a ®−îc x©y dùng ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cho b¶n ®å 1:25 000. 3.5.1.3. X©y dùng b¶n ®å ph©n vïng nguy c¬ tr−ît lë ®Êt b»ng c«ng cô GIS. Tõ c¸c b¶n ®å trung gian lµ c¸c b¶n ®å gi¸ trÞ träng sè thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a qu¸ tr×nh tr−ît lë ®Êt víi b¶n ®å c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng tíi qu¸ tr×nh tr−ît lë ®Êt, tiÕn hµnh tÝch hîp trong GIS ta sÏ ®−îc b¶n ®å ph©n vïng nguy c¬ tr−ît lë ®Êt ®èi víi khu vùc nghiªn cøu. Sau khi xem xÐt vµ ph©n ®Þnh møc ®é nguy c¬ tr−ît lë ®Êt, tiÕn hµnh ph©n kho¶ng theo møc ®é nguy c¬ tr−ît lë ®Êt tõ cÊp thÊp ®Õn cÊp ®é cùc nguy hiÓm. H×nh III- 4: S¬ ®å quy tr×nh c«ng nghÖ tÝch hîp viÔn th¸m vµ GIS trong thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt ¸p dông cho m« h×nh thèng kª B¶n ®å ®Þa h×nh B¶n ®å HiÖn tr¹ng tr−ît lë ®Êt ¶nh viÔn th¸m B¶n ®å chuyªn ®Ò Sè liÖu l−îng m−a DEM B§ l−îng m−a B§ vá phong hãa B§ §Þa chÊt B§ ®Þa m¹o B§ K/c ®−êng GT MËt ®é dßng ch¶y MËt ®é lineament B§ ®é dèc Ph©n tÇng ®é cao B§ HTSD§ Xö lý GIS GTTS tÝnh theo l−îng GTTS theo VPH GTTS theo ®Þa chÊt GTTS theo ®Þa m¹o GTTS theo K/c giao GTTS theo mËt ®é dßng ¶ GTTS theo mËt ®é GTTS theo ®é dèc ®Þa GTTS theo gi¸ trÞ ®é GTTS theo líp phñ TÝch hîp GIS M« h×nh thèng kª B¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt 22 3.5.2. Nghiªn cøu kh¶ n¨ng thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt sö dông m« h×nh Träng sè b»ng chøng kÕt hîp d÷ liÖu ¶nh vÖ tinh vµ GIS. Nh− ®· ph©n tÝch ë trong phÇn II, vÒ nguyªn lý, m« h×nh Träng sè b»ng chøng còng tÝnh to¸n t−¬ng tù nh− m« h×nh Thèng kª, chØ cã thuËt to¸n vµ c«ng thøc sö dông trong mçi m« h×nh lµ kh¸c nhau. Do ®ã trªn thùc tÕ, d÷ liÖu ®Çu vµo cña m« h×nh Träng sè b»ng chøng còng t−¬ng tù nh− víi m« h×nh Thèng kª, m« h×nh Träng sè b»ng chøng còng sö dông 10 lo¹i th«ng sè ®Çu vµo ®Ó tÝnh to¸n, c¸c th«ng sè nµy ®−îc xö lý b»ng c«ng cô GIS tr−íc khi ®−a vµo tÝnh to¸n trong m« h×nh theo ph−¬ng ph¸p träng sè b»ng chøng. C¸c th«ng sè nµy gåm: §é dèc ®Þa h×nh, ®é cao ®Þa h×nh, Vá phong hãa, líp phñ, ®Þa m¹o, ®Þa chÊt, kho¶ng c¸ch tõ ®−êng giao th«ng, mËt ®é dßng ch¶y, mËt ®é lineament, l−îng m−a trung b×nh. Nh− vËy vÒ nguyªn lý vµ quy tr×nh c«ng nghÖ ¸p dông ®èi víi m« h×nh Träng sè b»ng chøng vµ m« h×nh Thèng kª t−¬ng tù nh− nhau, sù kh¸c biÖt chØ n»m trong qu¸ tr×nh tÝnh to¸n träng sè. Quy tr×nh ¸p dông viÔn th¸m vµ GIS kÕt hîp m« h×nh Träng sè b»ng chøng trong thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt t−¬ng tù nh− ¸p dông víi m« h×nh Thèng kª. Trong ®ã, c¸c d÷ liÖu ®Çu vµo ®−îc x©y dùng b»ng ph−¬ng ph¸p viÔn th¸m vµ GIS t−¬ng tù nh− ®· tr×nh bµy ®èi víi m« h×nh thèng kª. Trong ®ã cô thÓ nh− sau: 3.5.2.1) ¶nh vÖ tinh ®é ph©n gi¶i cao vµ GIS ViÖc kÕt hîp ¶nh vÖ tinh ®é ph©n gi¶i cao vµ GIS, trong ®ã ¶nh vÖ tinh ®ãng vai trß chñ ®¹o lµ cung cÊp th«ng tin vµ GIS víi vai trß lµ c«ng cô xö lý th«ng tin, d÷ liÖu sÏ cung cÊp ®−îc mét sè lo¹i d÷ liÖu ®Çu vµo cña m« h×nh träng sè b»ng chøng nh− sau: - B¶n ®å ®é dèc - B¶n ®å ®é cao ®Þa h×nh - MËt ®é dßng ch¶y - MËt ®é lineament - Líp phñ - Kho¶ng c¸ch tõ ®−êng giao th«ng 3.5.1.2) Xö lý d÷ liÖu ®Çu vµo cña m« h×nh b»ng c«ng cô GIS - L−îng m−a trung b×nh - §Þa m¹o - §Þa chÊt - Vá phong hãa 3.5.1. 3) X©y dùng b¶n ®å ph©n vïng nguy c¬ tr−ît lë ®Êt b»ng c«ng cô GIS. Trªn c¬ së c¸c b¶n ®å träng sè trong GIS ®· tÝnh tõ c¸c c«ng ®o¹n tr−íc, tiÕn hµnh tÝch hîp trong GIS ®Ó thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt. C«ng ®o¹n nµy hoµn toµn sö dông c«ng cô GIS. * §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng khai th¸c c¸c d÷ liÖu ®Çu vµo tõ ¶nh vÖ tinh vµ GIS cho c¸c m« h×nh Thèng kª vµ Träng sè b»ng chøng. KÕt qu¶ ph©n tÝch trªn cho thÊy, víi m−êi th«ng sè ®Çu vµo vµ b¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë ®Êt sö dông cho m« h×nh Thèng kª vµ m« h×nh Träng sè b»ng chøng, trong ®ã cã ®Õn 7 th«ng sè ®−îc ®Ò tµi thµnh lËp trùc tiÕp tõ d÷ liÖu ¶nh vÖ tinh ®é ph©n gi¶i cao kÕt hîp GIS. C¸c th«ng sè cßn l¹i nh−: §Þa chÊt, ®Þa m¹o, vá phong hãa...(trõ b¶n ®å l−îng m−a) ®Òu cã thÓ thùc hiÖn gi¸n tiÕp tõ ¶nh viÔn th¸m bëi c¸c chuyªn gia viÔn th¸m trong lÜnh vùc ®Þa chÊt, ®Þa m¹o. C¸c th«ng sè nµy thùc tÕ ®Ò tµi sö dông d÷ liÖu b¶n ®å cã s½n do c¸c chuyªn gia §Þa chÊt, ®Þa m¹o thùc hiÖn. 23 3.5.3. Nghiªn cøu kh¶ n¨ng thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt sö dông m« h×nh Sinmap kÕt hîp d÷ liÖu ¶nh vÖ tinh vµ GIS. Nh− phÇn lý thuyÕt ®· tr×nh bµy trong ch−¬ng II, ë ®©y ta tiÕn hµnh nghiªn cøu c¸ch thøc xö lý d÷ liÖu viÔn th¸m vµ GIS lµ d÷ liÖu ®Çu vµo cña m« h×nh SINMAP. M« h×nh SINMAP sö dông 4 lo¹i d÷ liÖu ®Çu vµo, ®ã lµ: - §é dèc - B¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë. - L−îng m−a - C¸c th«ng sè ®Þa kü thuËt (gåm: Líp phñ hoÆc D÷ liÖu ®Þa chÊt hoÆc B¶n ®å ®Êt....). C¸c d÷ liÖu nµy ch−a ph¶i lµ d÷ liÖu trùc tiÕp ®−a vµo tÝnh to¸n trong m« h×nh SINMAP, nã ph¶i ®−îc xö lý, ph©n tÝch vµ tÝnh to¸n ®Ó x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè trôc tiÕp cña m« h×nh. Qu¸ tr×nh tÝnh to¸n theo m« h×nh SINMAP ®−îc thÓ hiÖn trong quy tr×nh sau: H×nh III- 5: S¬ ®å quy tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt b»ng m« h×nh SINMAP Quy tr×nh ®−îc gi¶i thÝch nh− sau: 3.5.3.1. Ph©n chia vïng tÝnh to¸n. B¶n ®å ®Êt ®−îc biªn tËp vµ x©y dông thµnh CSDL GIS, sau ®ã ph©n chia mçi ®¬n vÞ ®Êt thµnh mét vïng tÝnh to¸n, ký hiÖu region1, region2... 3.5.3.2. X©y dùng c¸c líp d÷ liÖu trung gian. §©y lµ líp d÷ liÖu ®−îc chiÕt xuÊt vµ x©y dùng tõ c¸c d÷ liÖu gèc nh− ¶nh vÖ tinh, b¶n ®å... C¸c d÷ liÖu nµy ®−îc xö lý, x©y dùng thµnh CSDL GIS tr−íc khi ph©n tÝch vµ tÝnh to¸n c¸c th«ng sè ®Çu vµo cña m« h×nh, bao gåm c¸c líp d÷ liÖu sau: a. M« h×nh sè ®é cao DEM. Thµnh lËp tõ ¶nh vÖ tinh, c¬ së lý thuyÕt vµ kÕt qu¶ thùc nghiÖm trong ch−¬ng III. §iÓm tr−ît lë C¸c d÷ liÖu ®Þa kü thuËt Ph©n bè L−îng m−a DEM KiÓm tra dùa trªn c¸c ®iÓm tr−ît lë B¶ng chØ sè æn ®Þnh ¶nh vÖ tinh M« h×nh SINMAP Líp phñ Vïng tÝnh to¸n C¸c th«ng sè ®Çu vµo cña m« h×nh SINMAP HiÖu chØnh c¸c tham sè m« h×nh B§ nh¶y c¶m tr−ît lë ®Êt 24 b. Thµnh lËp b¶n ®å ®é dèc. §èi víi m« h×nh SINMAP th× b¶n ®å ®é dèc ®−îc m« h×nh tù ®éng tÝnh to¸n tõ DEM theo c¸c d÷ liÖu ®Çu vµo kh¸c khi nhËp vµo m« h×nh SINMAP, do ®ã trªn thùc tÕ ta kh«ng ph¶i tÝnh to¸n vµ x©y dùng b¶n ®å nµy. c. B¶n ®å hiÖn tr¹ng líp phñ. B¶n ®å hiÖn tr¹ng líp phñ ®−îc thµnh lËp hoµn toµn b»ng ¶nh vÖ tinh ®é ph©n gi¶i cao. Trong ®Ò tµi ®· sö dông ¶nh vÖ tinh SPOT5 vµ ¶nh vÖ tinh ALOS ®Ó thµnh lËp b¶n ®å hiÖn líp phñ. Quy tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å hiÖn tr¹ng líp phñ ®−îc thÓ hiÖn trong s¬ ®å trong h×nh III-9 H×nh III- 6: Quy tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt. d. B¶n ®å l−îng m−a. B¶n ®å l−îng m−a ®−îc x©y dùng b»ng ph−¬ng ph¸p néi suy tõ c¸c sè liÖu ®o m−a thu thËp ®−îc tõ c¸c tr¹m ®o m−a trong khu vùc nghiªn cøu. e. B¶n ®å ®Êt. B¶n ®å ®Êt ®−îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh c¸c vïng tÝnh to¸n c¬ së vµ tham gia tÝnh to¸n mét sè th«ng sè ®Þa kü thuËt cña m« h×nh SINMAP. f. Thµnh lËp b¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë. B¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë ®−îc thµnh lËp b»ng ¶nh vÖ tinh ®é ph©n gi¶i cao kÕt hîp víi ®iÒu tra kh¶o s¸t thùc ®Þa. Quy tr×nh c«ng nghÖ vµ ph−¬ng ph¸p tiÕn hµnh ®· ®−îc tr×nh bµy trong môc 3.5.1. 3.5.3.3. TÝnh to¸n c¸c th«ng sè cho mçi vïng tÝnh to¸n c¬ së. + Tham sè θ: Tham sè nµy ®−îc ch−¬ng tr×nh tÝnh trùc tiÕp tõ b¶n ®å ®é dèc, trong qu¸ tr×nh ch¹y m« h×nh, nguêi thùc hiÖn sÏ kh«ng ph¶i tÝnh tham sè nµy. + Tham sè a. Tham sè nµy lµ hÖ sè dÉn n−íc víi ®¬n vÞ lµ m/sec, tham sè a ®−îc tÝnh to¸n dùa trªn m« h×nh sè ®Þa h×nh. + Tham sè R. §©y lµ tham sè chØ ®¹i l−îng l−îng m−a víi ®¬n vÞ lµ mm/day. + Tham sè T. §©y lµ tham sè chØ ®é thÊm n−íc cña khu vùc nghiªn cøu. T ®−îc tÝnh theo c«ng thøc: T=ks *h - Trong ®ã ks: lµ tÝnh dÉn n−íc - H lµ ®é dµy cña líp ®Êt TÝnh dÉn n−íc cña ®Êt ®−îc tÝnh to¸n b»ng mét trong c¸c ph−¬ng ph¸p sau ®©y: §¹t Biªn tËp hoµn thiÖn b¶n ®å HTLP B¶n ®å HTLP hoµn chØnh Biªn tËp GIS CSDL GIS B×nh ®å ¶nh Chän mÉu ph©n lo¹i néi dung HTLP ¶nh vÖ tinh SPOT5 - B§ ®Þa h×nh - Sè liÖu ®o GPS Xö lý ¶nh KÕt qu¶ ph©n lo¹i - Tµi liÖu kh¶o s¸t thùc ®Þa - Sè liÖu ®Þa ph−¬ng Gép nhãm kÕt qu¶ PLLP B¶n ®å HTLP So s¸nh ®èi chiÕu, kiÓm chøng thùc ®Þa Kh«ng ®¹t 25 - Sö dông b¶ng tra: Ph−¬ng ph¸p nµy sö dông b¶ng tra mèi liªn hÖ gi÷a thùc phñ, lo¹i ®Êt, ®Þa chÊt víi ®é th¸m n−íc. - Ph−¬ng ¸n kÕt hîp: Trong qu¸ tr×nh kh¶o s¸t c¸c thµnh viªn nghiªn cøu cña ®Ò tµi ®· lÊy mÉu mét sè ®iÓm vµ sau ®ã ph©n tÝch mÉu ®Êt ®Ó lÊy th«ng sè ®é thÊm n−íc, ®èi víi c¸c vïng kh«ng thÓ lÊy mÉu ®−îc, ®Ò tµi ®· sö dông b¶ng tra tõ d÷ liÖu b¶n ®å ®Êt vµ b¶n ®å hiÖn tr¹ng líp phñ ®Ó lÊy c¸c gi¸ trÞ lín nhÊt, nhá nhÊt cña th«ng sè nµy. + Tham sè r. Tham sè nµy chØ tØ träng ®Êt cña vïng nghiªn cøu. ViÖc x¸c ®Þnh tham sè nµy t−¬ng tù nh− ®èi víi x¸c ®Þnh ®é thÊm n−íc T. + Tham sè C. Tham sè nµy chØ lùc cè kÕt tæng hîp cña ®Êt, cÇn x¸c ®Þnh c¸c gi¸ trÞ lín nhÊt vµ nhá nhÊt cña tham sè nµy. Tham sè nµy ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: C = (Cr + Cs)/(h*Ps*g) Trong ®ã: - Cr: Lùc cè kÕt bé rÔ (root cohesion) - Cs: Lùc cè kÕt cña c¸c thµnh phÇn cña ®Êt (soil cohesion) - h: §é dµy thµnh phÇn ®Êt (soil thickness) - Ps: Träng l−îng riªng cña ®Êt (soil density) - g: Gia tèc träng tr−êng vµ b»ng 9.81N/kg. ViÖc x¸c ®Þnh c¸c tham sè nµy t−¬ng tù nh− ®èi víi x¸c ®Þnh tham sè T (ngo¹i trõ tham sè g lµ mét h»ng sè). + Tham sè ϕ´: Tham sè nµy chØ gãc ma s¸t cña lo¹i ®Êt (Friction angle of the soil), nã ®−îc x¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng ph¸p tra b¶ng. 3.5.3.4. TÝnh chØ sè æn ®Þnh SI. C¸c tham sè vµ mét sè th«ng sè ®Þa kü thuËt sau khi ®−îc tÝnh to¸n sÏ nhËp vµo m« h×nh SINMAP ®Ó tÝnh to¸n c¸c chØ sè æn ®inh SI vµ cã ®−îc b¶ng kÕt qu¶ thÓ hiÖn c¸c chØ sè d−íi d¹ng b¶n ®å. 3.5.3.5. §Þnh nghÜa vµ ph©n chia c¸c chØ sè SI theo møc ®é nguy c¬ tr−ît lë ®Êt. C«ng ®o¹n nµy ®−îc tiÕn hµnh nh»m ph©n chia kho¶ng gi¸ trÞ SI theo c¸c nhãm. Trong ®Ò tµi ®· ph©n chia møc ®é nguy c¬ tr−ît lë ®Êt trong khu vùc nghiªn cøu thµnh 5 cÊp theo thøc tù t¨ng ®Çn gåm: æn ®Þnh, T−¬ng ®èi æn ®Þnh, Cã nguy c¬ tr−ît lë, Nguy c¬ tr−ît lë cao vµ Nguy c¬ trùot lë rÊt cao. 3.5.3.6. So s¸nh, kiÓm tra kÕt qu¶ cña c¸c chØ sè æn ®Þnh sau khi tÝnh. C¸c chØ sè SI sau khi ®−îc tÝnh to¸n bëi m« h×nh SINMAP ®−îc kÕt hîp víi b¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë ®Êt ®Ó tÝnh thèng kª mËt ®é c¸c ®iÓm tr−ît theo vïng. Môc ®Ých lµ nh»m kiÓm tra ®é chÝnh x¸c kÕt qu¶ tÝnh to¸n chØ sè SI. 3.5.3.7. Thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt. Trªn c¬ së c¸c kÕt qu¶ tÝnh to¸n c¸c chØ sè SI theo tõng vïng ®éc lËp, sau khi hiÖu chØnh ®¹t kÕt qu¶ tèt sÏ tiÕn hµnh ghÐp tÊt c¶ c¸c vïng ®éc lËp l¹i víi nhau kÝn khu vùc nghiªn cøu vµ kÕt hîp víi c¸c yÕu tè c¬ së to¸n häc, c¬ së ®Þa lý sÏ thu ®−îc b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt cña vïng nghiªn cøu. 3.5.3.8. Thèng kª diÖn tÝch trªn b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶. B¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt ®−îc tÝnh to¸n thèng kª tæng diÖn tÝch cña tõng cÊp ®é nguy c¬ tr−ît lë ®Êt cho toµn vïng nghiªn cøu b»ng h×nh thøc thèng kª trong GIS, ®ång thêi tiÕn hµnh thèng kª tØ lÖ c¸c ®iÓm tr−ît lë r¬i vµo vïng cã nguy co tr−ît lë cao ®Ó ®¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c cña kÕt qu¶. Qu¸ tr×nh nµy thùc hiÖn b»ng ph−¬ng thøc tÝch hîp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë vµ b¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë b»ng c«ng cô GIS. * §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng khai th¸c c¸c d÷ liÖu ®Çu vµo tõ ¶nh vÖ tinh vµ GIS cho m« h×nh SINMAP. KÕt qu¶ ph©n tÝch trªn cho thÊy, víi 7 th«ng sè ®Çu vµo trùc tiÕp cña m« h×nh SINMAP vµ b¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë ®Êt sö dông trong viÖc ®¸nh gi¸ b¶ng chØ sè æn ®Þnh vµ hiÖu chØnh c¸c th«ng sè ®Çu vµo cña m« h×nh, trong ®ã cã 2 th«ng sè ®−îc ®Ò tµi thµnh lËp trùc tiÕp tõ d÷ liÖu ¶nh vÖ tinh ®é ph©n gi¶i cao kÕt hîp GIS. C¸c th«ng sè cßn l¹i ®Òu cã thÓ thùc hiÖn gi¸n tiÕp tõ ¶nh viÔn th¸m trªn c¬ së tra b¶ng. Tuy nhiªn 26 viÖc tra cøu tõ b¶ng tra c¸c c«ng thøc nµy sÏ cho ®é chÝnh x¸c kh«ng cao. Cô thÓ tõng th«ng sè thùc hiÖn tõ t− liÖu viÔn th¸m trong ®Ò tµi vµ kh¶ n¨ng cña viÔn th¸m ®−îc thèng kª trong b¶ng d−íi ®©y: B¶ng III- 1 : C¸c th«ng sè ®Çu vµo cña m« h×nh SINMAP khai th¸c trùc tiÕp b»ng ph−¬ng ph¸p viÔn th¸m vµ GIS STT Tªn th«ng sè ®Çu vµo Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch mÉu vµ thùc ®Þa Ph−¬ng ph¸p viÔn th¸m (¸p dông trong ®Ò tµi) Ghi chó 1 Tham sè ®é dèc θ - + 2 HÖ sè dÉn n−íc a + - Tra b¶ng theo ®¬n vÞ ®Êt 3 L−îng m−a R + - Thu thËp sè liÖu ®o m−a 4 §é thÊm n−íc T + + Tra b¶ng theo ®¬n vÞ ®Êt vµ líp phñ 5 TØ träng ®Êt r + - Tra b¶ng theo ®¬n vÞ ®Êt 6 Lùc cè kÕt tæng hîp cña ®Êt C + + Tra b¶ng theo ®¬n vÞ ®Êt vµ líp phñ 7 Gãc ma s¸t cña lo¹i ®Êt ϕ´ + - Tra b¶ng theo ®¬n vÞ ®Êt 8 B¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë + + (+): Cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn (-) : Kh«ng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn Ch−¬ng 4. Thùc nghiÖm vμ ®¸nh gi¸ 4.1. Vïng thùc nghiÖm 4.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý vïng nghiªn cøu Vïng nghiªn cøu thuéc tØnh Lai Ch©u, ®©y lµ tØnh miÒn nói phÝa T©y B¾c cña ViÖt Nam, vïng nghiªn cøu cã täa ®é ®Þa lý tõ 21051’ ®Õn 22049’ vÜ ®é b¾c, tõ 102019’ ®Õn 103059’ ®é ®«ng. 4.1.2 Vµi nÐt vÒ ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh- ®Þa chÊt NÐt næi bËt cña ®Þa h×nh Lai Ch©u lµ cao, ®é dèc lín, møc ®é chia c¾t s©u vµ chia c¾t ngang ®Òu lín, qu¸ tr×nh bµo mßn vµ x©m thùc x¶y ra rÊt m¹nh. 4.1.3 §Æc ®iÓm khÝ t−îng thuû v¨n Lai Ch©u cã khÝ hËu nhiÖt ®íi cao t−¬ng tù nh− khÝ hËu cña hÇu hÕt c¸c tØnh miÒn nói phÝa B¾c. Tuy nhiªn, do ¶nh h−ëng cña ®Þa h×nh nªn nhiÖt l−îng cao h¬n so víi c¸c n¬i kh¸c cã cïng ®é cao trong vïng. Mét sè chØ tiªu chÝnh cña khÝ hËu ë Lai Ch©u: * Sè giê n¾ng trong n¨m 2200- 2400 giê. * NhiÖt ®é trung b×nh c¶ n¨m n¨m 20- 210C * L−îng m−a trung b×nh 1600 - 2700 mm/n¨m (n¬i cã nhiÒu nhÊt lµ M−êng TÌ, cã thÓ lªn tíi 3200 mm/n¨m. ë c¸c thung lòng th−êng m−a Ýt h¬n, do bÞ khuÊt giã). * §é Èm trung b×nh 80- 85%. 4.1.4 C¸c qu¸ tr×nh ngo¹i sinh khu vùc vµ ho¹t ®éng cña con ng−êi Trªn ph¹m vi khu vùc nghiªn cøu cã thÓ nãi c¸c qu¸ tr×nh ngo¹i sinh rÊt ®a d¹ng vµ x¶y ra víi c−êng ®é lín mµ nguyªn nh©n c¬ b¶n g©y nªn bëi t¸c ®éng tæng hîp cña cÊu tróc ®Þa chÊt - kiÕn t¹o, chuyÓn ®éng t©n kiÕn t¹o, ®éng ®Êt, kÕt cÊu ®Þa h×nh, m¹ng l−íi s«ng suèi, chÕ ®é khÝ hËu, thuû v¨n, líp phñ thæ nh−ìng, thùc vËt vµ ho¹t ®éng cña con ng−êi. ë ch©n c¸c s−ên dèc, cña c¸c suèi c¹n liªn quan víi t¸c ®éng cña con ng−êi do ph¸ huû líp phñ rõng vµ cµy xíi s−ên nªn trong thêi gian gÇn ®©y cã gia t¨ng tÝch tô 27 proluvi vµ c¸c vËt tÝch tô deluvi. TÝch tô nµy phñ lªn ®Êt canh t¸c cò hoÆc ph¸ huû c¸c ®o¹n ®−êng giao th«ng, ph¸ huû líp phñ rõng. 4.2. Thu thËp t− liÖu 4.2.1 T− liÖu b¶n ®å Trong khu vùc nghiªn cøu hiÖn ®· cã c¸c t− liÖu b¶n ®å sau: - B¶n ®å ®Þa h×nh toµn bé l−u vùc nghiªn cøu, bao gåm 02 m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:50.000 do Tæng côc §Þa chÝnh ph¸t hµnh 1998-1999, gåm c¸c m¶nh cã sè hiÖu: F48-38D vµ F48-39C. (TTVT cung cÊp – cã s¬ ®å b¶ng ch¾p kÌm theo) - D÷ liÖu vect¬ ®Þa h×nh tØ lÖ 1: 25.000, ®o vÏ tõ ¶nh hµng kh«ng, do Qu©n ®éi thi c«ng. - B¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt tØ lÖ 1:50.000 do Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng thµnh lËp n¨m 2005 phôc vô c«ng t¸c kiÓm kª ®Êt ®ai. - B¶n ®å §Þa chÊt tØ lÖ 1:50 000 thµnh lËp n¨m 2005. - B¶n ®å ®Þa m¹o tØ lÖ 1:50 000 thµnh lËp n¨m 2005 4.2.2 T− liÖu viÔn th¸m. ¶nh SPOT5: Vïng nghiªn cøu n»m trªn diÖn tÝch phñ bëi 02 c¶nh ¶nh vÖ tinh SPOT5, ®é ph©n gi¶i kªnh XS lµ 10m vµ kªnh PAN lµ 2,5m, ®ã lµ: - C¶nh ¶nh sè: 263-306, chôp ngµy 26/01/2006 - C¶nh ¶nh sè: 264-306, chôp ngµy 12/03/2005 ¶nh vÖ tinh ALOS/AVNIR. Cã sè hiÖu ALOS AV2 A D1303160 0 1B2 13Jan08, chôp ngµy 13/01/2008, ®é ph©n gi¶i 10m ¶nh vÖ tinh ALOS/PRISM. Cã sè hiÖu ALPSMB057923205, chôp ngµy 25/02/2007, ®é ph©n gi¶i 2.5m 4.2.3 Tµi liÖu vÒ khÝ t−îng thuû v¨n Trong khu vùc nghiªn cøu ®· thu thËp ®−îc sè liÖu l−îng m−a trung b×nh th¸ng t¹i tr¹m ®o m−a Lai Ch©u vµ c¸c vïng l©n cËn. 4. 2.4 Tµi liÖu kh¸c. Ngoµi c¸c tµi liÖu b¶n ®å ®· thu thËp ®−îc, trong khu vùc nghiªn cøu cßn thu thËp ®−îc c¸c tµi liÖu lµ c¸c b¸o c¸o, c¸c bµi viÕt, bµi ph©n tÝch liªn quan ®Õn vÊn ®Ò ®ang nghiªn cøu vµ c¸c sè liÖu liªn quan còng nh− c¸c dò liÖu ®o ®¹c thùc ®Þa... 4.3. X©y dùng c¬ së d÷ liÖu GIS X©y dùng c¬ së d÷ liÖu th«ng tin ®Þa lý phôc vô cho viÖc theo dâi gi¸m s¸t tr−ît lë ®Êt, bao gåm ¶nh vÖ tinh, c¸c lo¹i b¶n ®å ®Þa h×nh, sö dông ®Êt, thæ nh−ìng, c¸c th«ng tin thuéc tÝnh nh− khÝ hËu, ®é Èm, l−îng m−a, ®é dèc ... KÕt qu¶ x©y dùng c¬ së d÷ liÖu ®−îc thÓ hiÖn chi tiÕt trong phÇn phô luc in kÌm vµ l−u trong ®Üa CD_ROM s¶n phÈm. 4.4. Thµnh lËp b¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë ®Êt b»ng t− liÖu viÔn th¸m 4.4.1 Thµnh lËp b¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë ®Êt n¨m 2007 b»ng t− liÖu ¶nh vÖ tinh Spot5. 4.4.1.1. X¸c ®Þnh néi dung b¶n ®å a. C¨n cø x¸c ®Þnh néi dung b¶n ®å HTTL§. - TØ lÖ b¶n ®å: B¶n ®å ®−îc thµnh lËp ë tØ lÖ 1:25 000 - Quy ph¹m cña Bé TNMT vÒ ®é chÝnh x¸c ®èi víi b¶n ®å ë tØ lÖ 1:25 000 b. Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh néi dung b¶n ®å HTTL§ 28 c. KÝch th−íc c¸c ®iÓm tr−ît cÇn thÓ hiÖn trªn b¶n ®å. §èi víi b¶n ®å thµnh lËp ë tØ lÖ 1:25 000 th× c¸c ®iÓm tr−ît lë muèn thÓ hiÖn ®−îc theo tØ lÖ th× ph¶i cã kÝch th−íc nhá nhÊt mçi chiÒu lµ 0,8mm nh©n víi tØ lÖ b¶n ®å, tøc lµ trªn thùc tÕ ®iÓm tr−ît ph¶i cã kÝch th−íc t−¬ng øng nhá nhÊt ®−îc biÓu thÞ theo tØ lÖ lµ 20m. §èi víi c¸c ®iÓm tr−ît lë cã kÝch th−íc nhá h¬n 20m mçi chiÒu sÏ ®−îc biÓu thÞ thµnh c¸c ®iÓm tr−ît ë d¹ng phi tØ lÖ, tøc lµ chØ biÓu thÞ vÞ trÝ ®iÓm b»ng ký hiÖu t−¬ng øng mµ kh«ng vÏ khoanh vi diÖn tÝch ®iÓm tr−ît. 4.4.1.2. Kh¶ n¨ng th«ng tin cña ¶nh SPOT5 vµ ¶nh ALOS/AVNIR trong thµnh lËp b¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë ®Êt. a.§iÓm tr−ît lë trong qu¸ khø. Nh÷ng ®iÓm tr−ît lë kiÓu nµy sÏ x¸c ®Þnh ®−îc b»ng ph−¬ng ph¸p h×nh næi 3D. b. C¸c ®iÓm tr−ît lë míi x¶y ra Trªn ¶nh chóng ta cã thÓ nh×n thÊy râ h×nh d¹ng cña c¸c ®iÓm tr−ît lë d¹ng nµy, bëi chóng míi xuÊt hiÖn nªn ®é t−¬ng ph¶n cña chóng víi c¸c ®èi t−îng xung quanh lµ t−¬ng ®èi râ rµng. c. Tr−ît taluy ®−êng giao th«ng: C¸c ®iÓm tr−ît laluy ®−êng giao th«ng lµ lo¹i h×nh tr−ît lë x¸c ®Þnh t−¬ng ®èi dÔ dµng, bëi lo¹i h×nh tr−ît lë nµy quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c c«ng tr×nh giao th«ng, ®Æc biÖt lµ c¸c ®−êng giao th«ng míi më, míi n©ng cÊp hoÆc më réng. 4.4.1.3. Quy tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë ®Êt (B§HTTL) H×nh IV- 1: Quy tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë ®Êt 4.4.1.4. B¶n ®å HTTL cña khu vùc nghiªn cøu Trong phô lôc 6 §¹t B¶n ®å HTTL hoµn chØnh In b¶n ®å D÷ liÖu GIS HTTL Biªn tËp, x©y dùng CSDL GIS B¶n ®å giÊy §iÒu vÏ c¸c néi dung HTTL ¶nh vÖ tinh -SPOT5, ALOS/Avnir - B§ ®Þa h×nh - Sè liÖu ®o GPS KÕt qu¶ ®iÒu vÏ - Tµi liÖu kh¶o s¸t thùc ®Þa. B¶n ®å HTTLKh«ng ®¹t DEM B×nh ®å ¶nh 29 4.4.2 Thµnh lËp b¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë ®Êt n¨m 2008 b»ng t− liÖu ¶nh vÖ tinh Alos/AVNIR. T−¬ng tù nh− víi thµnh lËp b¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë ®Êt n¨m 2007, thêi ®iÓm n¨m 2008 sö dông ¶nh vÖ tinh ALOS/AVNIR ®Ó lµm t− liÖu chÝnh. Dùa trªn kÕt qu¶ n¨m 2007, kÕt hîp ph©n tÝch ¶nh vµ bæ sung thùc ®Þa ta cã kÕt qu¶ b¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë ®Êt n¨m 2008. Trong ®ã c¸c ®iÓm cã mµu ®en lµ c¸c ®iÓm tr−ît lë tr−íc n¨m 2008, c¸c ®iÓm cã mµu ®á lµ c¸c ®iÓm x¶y ra trong n¨m 2008. KÕt qu¶ trong phô lôc 7: 4.5. Thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt sö dông m«t sè m« h×nh to¸n häc kÕt hîp d÷ liÖu viÔn th¸m vµ GIS 4.5.1 Thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt trªn c¬ së sö dông m« h×nh Thèng kª. Trªn c¬ së chång chËp b¶n ®å tr−ît lë ®Êt víi tõng b¶n ®å vÒ c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng tíi qu¸ tr×nh tr−ît lë ®Êt trong khu vùc nghiªn cøu th× diÖn tÝch tr−ît lë ®Êt trªn tõng líp trong mçi yÕu tè ®èi t−îng ¶nh h−ëng tíi qu¸ tr×nh tr−ît lë ®Êt ®−îc tÝnh to¸n. Sau ®ã trªn c¬ së ¸p dông m« h×nh Thèng kª, träng sè cña c¸c líp trong tõng yÕu tè ¶nh h−ëng tíi qu¸ tr×nh tr−ît lë ®Êt cña khu vùc nghiªn cøu ®· ®−îc tÝnh to¸n. KÕt qu¶ nh− trong b¶ng ë phô lôc 2. Cã thÓ kÕt luËn r»ng gi¸ trÞ träng sè cña mét líp cña mét yÕu tè ¶nh h−ëng tíi qu¸ tr×nh tr−ît lë (Wij) nµo ®ã cµng lín th× vai trß cña nã ®èi víi nguy c¬ tai biÕn tr−ît lë ®Êt cña khu vùc nghiªn cøu sÏ cµng quan träng. Do vËy, tõ c¸c gi¸ trÞ Wij cña c¸c líp kh¸c nhau cã thÓ rót ra mét sè nhËn xÐt vÒ vai trß cña tõng yÕu tè ¶nh h−ëng tíi qu¸ tr×nh tr−ît lë ®Êt trong khu vùc nghiªn. B¶ng IV- 1 : Ph©n bè diÖn tÝch vµ tû lÖ phÇn tr¨m c¸c nhãm nguy c¬ tai biÕn tr−ît lë ®Êt cña khu vùc nghiªn cøu tÝnh to¸n theo m« h×nh thèng kª Nguy c¬ tai biÕn ®Þa chÊt DiÖn tÝch (km2) % ThÊp 489.18 29.0 Trung b×nh 387.39 23.0 Cao 524.26 31.1 RÊt cao 286.07 17.0 4.5.3 Thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt trªn c¬ së sö dông m« h×nh Träng sè b»ng chøng. T−¬ng tù nh− ®· lµm víi ph−¬ng ph¸p chØ sè thèng kª, trªn c¬ së chång chËp b¶n ®å tr−ît lë ®Êt víi tõng b¶n ®å vÒ c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng tíi qu¸ tr×nh tr−ît lë ®Êt trong khu vùc nghiªn cøu th× diÖn tÝch tr−ît lë ®Êt trªn tõng líp trong mçi yÕu tè ®èi t−îng ¶nh h−ëng tíi qu¸ tr×nh tr−ît lë ®Êt ®−îc tÝnh to¸n. Sau ®ã trªn c¬ cë ¸p dông ph−¬ng ph¸p träng sè b»ng chøng, hÖ sè t−¬ng ph¶n cña c¸c líp trong tõng yÕu tè ¶nh h−ëng tíi qu¸ tr×nh tr−ît lë ®Êt cña khu vùc nghiªn cøu ®· ®−îc tÝnh to¸n nh− trong b¶ng ë phô lôc 3. Cã thÓ kÕt luËn r»ng gi¸ trÞ träng sè cña mét líp cña mét yÕu tè ¶nh h−ëng tíi qu¸ tr×nh tr−ît lë (Cij) nµo ®ã cµng lín th× vai trß cña nã ®èi víi nguy c¬ tai biÕn tr−ît lë ®Êt cña khu vùc nghiªn cøu sÏ cµng quan träng. Do vËy, tõ c¸c gi¸ trÞ Cij cña c¸c líp kh¸c nhau cã thÓ rót ra mét sè nhËn xÐt vÒ vai trß cña tõng yÕu tè ¶nh h−ëng tíi qu¸ tr×nh tr−ît lë ®Êt trong khu vùc nghiªn. 30 KÕt qu¶ b¶n ®å nguy c¬ tai biÕn tr−ît lë ®Êt cña khu vùc nghiªn cøu ®· ®−îc tÝnh to¸n vµ thµnh lËp trªn c¬ së tÝch hîp c¸c b¶n ®å träng sè trong GIS. Sau ®ã, sö dông ph−¬ng ph¸p ph©n chia gi¸ trÞ nguy c¬ tai biÕn tr−ît lë ®Êt thµnh 4 nhãm nguy c¬ tai biÕn tr−ît lë ®Êt thÊp, trung b×nh, cao vµ rÊt cao mµ Galang ®· ®Ò xuÊt n¨m 2004, b¶n ®å ph©n vïng dù b¸o nguy c¬ tai biÕn tr−ît lë ®Êt cña khu vùc nghiªn cøu ®· ®−îc thµnh lËp (Phô lôc 8). B¶ng IV- 2 : Ph©n bè diÖn tÝch vµ tû lÖ phÇn tr¨m c¸c nhãm nguy c¬ tai biÕn tr−ît lë ®Êt cña khu vùc nghiªn cøu tÝnh to¸n theo ph−¬ng ph¸p träng sè b»ng chøng Nguy c¬ tai biÕn ®Þa chÊt DiÖn tÝch (km2) % ThÊp 493.64 29.3 Trung b×nh 452.84 26.8 Cao 415.84 24.7 RÊt cao 324.59 19.2 4.5.3 Thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt trªn c¬ së sö dông m« h×nh Simap Víi nh÷ng ph©n tÝch vÒ kh¶ n¨ng øng dông cña ph−¬ng ph¸p viÔn th¸m vµ GIS kÕt hîp m« h×nh SINMAP ®Ó thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt ®· tÝnh bµy trong môc 3.5.3, trong ®Ò tµi nµy ®· chän b¶n ®å ®¬n vÞ ®Êt lµ c¬ së ®Ó ph©n chia thµnh c¸c vïng tÝnh to¸n c¬ së, mçi vïng nµy thùc tÕ lµ cã thÓ cã nhiÒu c¸c khoanh vi ®¬n vÞ ®Êt kh¸c nhau, v× mçi ®¬n vÞ ®Êt cã thÓ ph©n bè trªn nhiÒu vÞ trÝ kh¸c nhau, do ®ã khi thÓ hiÖn trªn b¶n ®å sÏ cã nhiÌu khoanh vi kh¸c nhau. Trong khu vùc nghiªn cøu thùc nghiÖm cña ®Ò tµi cã 6 vïng nghiªn cøu gåm: §Êt ®á vµng vµ mïn trªn nói cao cã ®é dµy 1m; §Êt ®á vµng vµ mïn trªn nói cã ®é dµy tÇng ®Êt 2m; §Êt ®á vµng trªn nói ®¸ cã ®é dµy 1m; §Êt ®á vµng trªn nói ®¸ cã ®é dµy 2m; Nói ®¸ vµ n−íc, chóng lÇn l−ît ®−îc ký hiÖu lµ Region1, Region2,....Region5, Region6. S¬ ®å ph©n bè c¸c vïng tÝnh to¸n thÓ hiÖn trong h×nh d−íi ®©y: Sau khi tÝnh to¸n c¸c tham sè vµ c¸c th«ng sè ®Þa kü thuËt lµ c¸c th«ng sè ®Çu vµo cña m« h×nh SINMAP ta cã kÕt qu¶ trong b¶ng sau: B¶ng IV- 3: B¶ng c¸c th«ng sè ®Çu vµo cña m« h×nh SINMAP 6 Water 31 Víi b¶ng sè liÖu ®Çu vµo nh− trªn, sau khi ch¹y m« h×nh SINMAP ta cã kÕt qu¶ c¸c chØ sè SI, tiÕn hµnh ®Þnh nghÜa c¸c líp vµ ph©n kho¶ng c¸c gi¸ trÞ chØ sè æn ®Þnh SI ®Ó thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt nh− sau: B¶ng IV- 4: Ph©n kho¶ng c¸c gi¸ trÞ æn ®Þnh SI Víi c¸ch ph©n chia c¸c kho¶ng SI vµ ®Þnh nghÜa c¸c cÊp ®é nguy c¬ tr−ît lë nh− trªn ta cã b¶n ®å c¸c vïng cã nguy c¬ tr−ît lë (Phô lôc 9): B¶ng IV- 5 : Ph©n bè diÖn tÝch vµ tû lÖ phÇn tr¨m c¸c nhãm nguy c¬ tai biÕn tr−ît lë ®Êt cña khu vùc nghiªn cøu tÝnh to¸n theo m« h×nh SINMAP Nguy c¬ tai biÕn ®Þa chÊt DiÖn tÝch (km2) % Kh«ng cã nguy c¬ 562.71 33.4 ThÊp 138.55 8.2 Trung b×nh 497.01 29.5 Cao 402.66 23.9 RÊt cao 84.24 5.0 4.6. §¸nh gi¸ kÕt qu¶, tÝnh kh¶ thi cña tõng ph−¬ng ph¸p vµ kh¶ n¨ng tù ®éng hãa c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt b»ng ph−¬ng ph¸p viÔn th¸m vµ GIS. §Ó ®¸nh gi¸ c¸c kÕt qu¶ vµ tÝnh kh¶ thi cña tõng ph−¬ng ¸n, tr−íc hÕt ph¶i ®¸nh gi¸ ®−îc ®é chÝnh x¸c cña tõng ph−¬ng ph¸p trªn c¬ së ph©n tÝch ®é chÝnh x¸c cña d÷ liÖu ®Çu vµo vµ kh¶ n¨ng cã ®−îc cña t− liÖu gèc, kÕt hîp víi ph©n tÝch tÝnh −u viÖt cña ph−¬ng ph¸p tiÕn hµnh cïng víi tÝnh hiÖn ®¹i cña c«ng nghÖ. 4.6.1 §¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c cña c¸c ph−¬ng ph¸p. §Ó ®¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c cña c¸c b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt, ph−¬ng ph¸p tiÕn hµnh nh− sau: Sau khi tÝnh to¸n vµ x©y dùng ®−îc b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt b»ng c¸c m« h×nh kh¸c nhau, b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt sÏ ®−îc kÕt hîp víi b¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë ®Êt tiÕn hµnh ph©n tÝch thèng kª c¸c ®iÓm tr−ît lë n»m trong tõng cÊp ®é nguy hiÓm, chñ yÕu lµ tËp trung vµo 2 cÊp ®é nguy c¬ tr−ît lë lµ: Nguy c¬ tr−ît lë cao vµ Nguy c¬ tr−ît lë rÊt cao. NÕu ph−¬ng ph¸p nµo cã tØ lÖ ®iÓm tr−ît lë r¬i vµo vïng cã §iÒu kiÖn Líp Tr¹ng th¸i dù b¸o SI>1.5 1 Vïng æn ®Þnh 1.5>SI>1.0 2 Vïng t−¬ng ®èi æn ®Þnh 1.0> SI>0.5 3 Vïng nguy c¬ tr−ît lë thÊp 0.5> SI>0.0 4 Vïng nguy c¬ tr−ît lë cao 0.0>SI 5 Vïng nguy c¬ tr−ît lë rÊt cao. Lower Bound Upper Bound Lower Bound Upper Bound Lower Bound Upper Bound Lower Bound Upper Bound Lower Bound Upper Bound deg deg m/sec m/sec m2/day m2/day mm/day mm/day m m 14 35 5.62E-07 1.4E-06 0.243 0.605 6 63 3.85 100.80 17 28 5.62E-07 1.4E-06 0.146 0.363 6 63 2.31 60.48 25 30 5.62E-07 1.4E-06 0.194 0.484 6 63 3.08 80.64 13 28 5.62E-07 1.4E-06 0.194 0.484 6 63 3.08 80.64 Transmitivity T = ks * h Recharge R T/RFriction Angle Hydraulic Conductivity ks 32 cÊp ®é nguy c¬ tr−ît lë ®Êt cao vµ rÊt cao cã gi¸ trÞ lín h¬n th× ph−¬ng ph¸p ®ã ®−îc ®¸nh gi¸ lµ cã ®é chÝnh x¸c cao h¬n. a. §èi víi ph−¬ng ph¸p sö dông m« h×nh Thèng kª vµ ph−¬ng ph¸p sö dông m« h×nh Träng sè b»ng chøng, tØ lÖ c¸c ®iÓm tr−ît lë n»m trong vïng cã cÊp ®é kh¶ n¨ng tr−ît lë tõ cao ®Õn rÊt cao lµ xÊp xØ 85%. Nh− vËy cã thÓ nãi r»ng ph−¬ng ph¸p sö dông m« h×nh Thèng kª thùc hiÖn ®èi víi vïng nghiªn cøu ®¹t ®é chÝnh x¸c cao. b. §èi víi ph−¬ng ph¸p sö dông m« h×nh SINMAP, tØ lÖ c¸c ®iÓm tr−ît r¬i vµo vïng cã nguy c¬ tr−ît lë tõ cao ®Õn rÊt cao lµ kho¶ng 50%. Con sè nµy cho thÊy ®é chÝnh x¸c cña ph−¬ng ph¸p nµy ®èi víi thö nghiÖm trong ®Ò tµi lµ kh¸ thÊp. VÊn ®Ò nµy kh«ng ph¶i lµ do c¸c nguyªn nh©n sau ®©y: - C¸c th«ng sè ®Þa kü thuËt tÝnh to¸n trong ®iÒu kiÖn nh− ®Ò tµi ®· tiÕn hµnh lµ kh«ng ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c, bëi v× nÕu chØ sö dông mét hoÆc hai lo¹i d÷ liÖu gèc nh− thùc phñ, ®¬n vÞ ®Êt hoÆc ®Þa chÊt ®Ó tÝnh to¸n c¸c th«ng sè ®Þa kü thuËt sÏ kh«ng thÓ hiÖn ®Çy ®ñ c¸c nguyªn nh©n cã thÓ g©y tai biÕn tr−ît lë ®Êt, c¸c th«ng sè ®Þa kü thuËt nÕu muèn tÝnh to¸n tèt th× cÇn ph¶i cã nhiÒu sè liÖu ph©n tÝch dùa trªn mÉu ®Êt lÊy ngoµi thùc ®Þa, trong thùc tÕ ®iÒu nµy rÊt tèn kÐm vµ kh«ng thÓ thùc hiÖn chi tiÕt trªn c¶ mét vïng réng lín trong ®iÒu kiÖn cña ®Ò tµi. - C¸c khoanh vi trong c¸c vïng tÝnh to¸n cßn rÊt th«, ch−a ®ñ ®é chi tiÕt, do ®ã c¸c sè liÖu cÇn thiÕt nh− ®é dµy líp ®Êt, chñng lo¹i ®Êt ®Ó tÝnh mét sè th«ng sè ®Þa kü thuËt tÝnh cho mçi vïng nghiªn cøu cßn kh¸c xa víi thùc tÕ. NÕu muèn c¸c sè liÖu nµy cã ®é chÝnh x¸c cao h¬n th× cÇn ph¶i cã b¶n ®å ®¬n vÞ ®Êt tØ lÖ lín h¬n ®−îc thùc hiÖn bëi c¸c nhµ chuyªn m«n vÒ thæ nh−ìng, trªn thùc tÕ lo¹i d÷ liÖu nµy th−êng chØ ®−îc thµnh lËp ë tØ lÖ trung b×nh vµ nhá . Nh− vËy cã thÓ thÊy r»ng ®èi víi ®é chÝnh x¸c cña c¸c ph−¬ng ph¸p ®· ®−îc thùc hiÖn trong ®Ò tµi th× ph−¬ng ph¸p Thèng kª vµ Träng sè b»ng chøng lµ t−¬ng ®−¬ng vµ cao h¬n ph−¬ng ph¸p sö dông m« h×nh SINMAP, ®ång thêi viÖc sö dông t− liÖu viÔn th¸m ®é ph©n gi¶i cao vµo qu¸ tr×nh tÝnh to¸n cña c¸c m« h×nh còng cho thÊy ph−¬ng ph¸p Thèng kª vµ Träng sè b»ng chøng cã tØ lÖ cao h¬n vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông t− liÖu nµy mang l¹i cao h¬n. C¸c ph−¬ng ph¸p ®· thùc hiÖn ®Òu sö dông tèi ®a c«ng cô GIS trong chuÈn bÞ d÷ liÖu ®Çu vµo vµ tÝch hîp d÷ liÖu GIS trong thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt. 4.6.2. Kh¶ n¨ng tù ®éng hãa vµ tÝnh øng dông cña c«ng nghÖ. VÊn ®Ò tù ®éng hãa cña c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt lµ mét trong nh÷ng yÕu tè gãp phÇn quan träng ®Ó ®−a c«ng nghÖ nµy vµo øng dông trong thùc tiÔn, nã thÓ hiÖn ë d−íi c¸c gãc ®é sau: - Tù ®éng hãa qu¸ tr×nh tÝnh to¸n c¸c th«ng sè ®Çu vµo: - Tù ®éng hãa toµn bé d©y chuyÒn c«ng nghÖ: Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, víi c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ nh− ®· tr×nh bµy chóng ta míi chØ dõng l¹i ë viÖc tù ®éng hãa mét phÇn cña d©y chuyÒn c«ng nghÖ, ®ã lµ: + §èi víi m« h×nh thèng kª vµ m« h×nh Träng sè b»ng chøng sÏ tù ®éng tÝnh to¸n c¸c th«ng sè líp phñ, ®é dèc, ®é cao ®Þa h×nh, sau ®ã nhËp c¸c th«ng sè tõ c¸c nguån d÷ liÖu kh¸c ®Ó tù ®«ng tÝnh to¸n c¸c träng sè ®èi víi mçi yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng tr−ît lë cho ®Õn c«ng ®o¹n tÝnh to¸n thèng kª diÖn tÝch cã nguy c¬ tr−ît lë ®èi víi mçi cÊp ®é vµ ®−a ra b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë. + §èi víi m« h×nh SINMAP, cã thÓ tù ®éng x©y dùng DEM tõ ¶nh viÔn th¸m, sau ®ã chuyÓn ®æi khu«n d¹ng d÷ liÖu ®Ó trùc tiÕp liªn kÕt víi m« h×nh ®Ó tÝnh to¸n c¸c gi¸ trÞ ®é dèc. TiÕp theo tù ®éng tÝnh to¸n c¸c gi¸ trÞ SI vµ tÝch hîp c¸c gi¸ trÞ SI cña c¸c vïng kh¸c nhau vµ ¸p dông c¸c gi¸ trÞ ph©n kho¶ng ®Ó ®−a ra b¶n ®å c¸c vïng cã nguy c¬ tr−ît lë ®Êt. 33 Nh− vËy cã thÓ nhËn thÊy r»ng c¸c phu¬ng ph¸p ®· sö dông ®Ó thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt trong b¸o c¸o ch−a thÓ tù ®éng hãa hoµn toµn trong ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i còngnh− tÇm hiÓu biÕt cña tËp thÓ t¸c gi¶, mµ chØ cã thÓ tù ®éng hãa mét phÇn cña c«ng nghÖ. Nh−ng vÒ mÆt c¬ së khoa häc lµ cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn ®−îc, vÊn ®Ò nµy cÇn tiÕp tôc nghiªn cøu s©u thªm. KÕt luËn. KÕt luËn: Víi c¸c ph©n tÝch ®¸nh gi¸ vÒ c¬ së lý thuyÕt còng nh− thùc hiÖn nh÷ng thö nghiÖm cô thÓ ®èi víi 3 ph−¬ng ph¸p kh¸c nhau trong ®Ò tµi, trªn c¬ së hiÖn tr¹ng t− liÖu hiÖn cã vµ kh¶ n¨ng thu thËp t− liÖu, cã thÓ rót ra mét sè kÕt luËn sau ®©y: - ¶nh vÖ tinh ®é ph©n gi¶i cao ®¸p øng ®−îc c¸c yªu cÇu vÒ thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt, cô thÓ ®¸p øng ®−îc c¸c c«ng ®o¹n sau: Thµnh lËp DEM ®é chÝnh x¸c cao, thµnh lËp b¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë ®Êt, b¶n ®å líp phñ, kÕt hîp thµnh lËp b¶n ®å m¹ng l−íi thñy v¨n, giao th«ng ®èi víi m« h×nh Thèng kª vµ M« h×nh träng sè b»ng chøng. §èi víi m« h×nh SINMAP, ¶nh vÖ tinh ®é ph©n gi¶i cao cßn cã kh¶ n¨ng x¸c ®Þnh ®−îc c¸c th«ng sè nh−: §é thÊm n−íc, Lùc cè kÕt cña ®Êt... - C¸c m« h×nh ®· sö dông cã ®é tin cËy kh¸c nhau, trong ®ã m« h×nh Thèng kª vµ m« h×nh Träng sè b»ng chøng lµ c¸c m« h×nh cã thÓ sö dông hiÖu qu¶ nguån d÷ liÖu quan träng lµ ¶nh vÖ tinh ®é ph©n gi¶i cao vµ c«ng cô hiÖn ®¹i lµ GIS, s¶n phÈm b¶n ®å ®¸p øng ®−îc ®é chÝnh x¸c cña b¶n ®å tØ lÖ 1:25 000. Trong sè 11 nguån d÷ liÖu sö dông cho m« h×nh th× víi ¶nh vÖ tinh ®é ph©n gi¶i cao kÕt hîp GIS cã thÓ x©y dùng ®−îc ®Õn 7 nguån d÷ liÖu ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c. §iÒu nµy gióp gi¶m thiÓu ®¸ng kÓ thêi gian còng nh− kinh phÝ so víi thµnh lËp 7 nguån d÷ liÖu nµy b»ng ph−¬ng ph¸p thñ c«ng truíc ®©y. §iÒu nµy cho thÊy t− liÖu viÔn th¸m cÇn ph¶i ®−îc sñ dông trong c«ng t¸c nghiªn cøu c¶nh b¸o tr−ît lë ®Êt trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay. Tuy nhiªn c¸c ph−¬ng ph¸p nµy còng chØ nªn ¸p dông ®Ó thµnh lËp b¶n ®å tØ lÖ trung b×nh vµ nhá, chØ giíi h¹n ë b¶n ®å tØ lÖ 1:25 000, kh«ng nªn ¸p dông ®Ó thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt tØ lÖ lín (1:10 000, 1:5 000...) - VÒ m« h×nh SINMAP kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ khi thùc hiÖn víi ph−¬ng ph¸p viÔn th¸m, ®é chÝnh x¸c cña b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt thÊp. §Ó b¶n ®å thµnh lËp b»ng ph−¬ng ph¸p nµy cã ®é tin cËy cao h¬n, chØ nªn ¸p dông ®Õn c«ng nghÖ thµnh lËp DEM, cßn ®èi víi c¸c th«ng sè ®Þa kü thuËt kh¸c cÇn ph¶i tiÕn hµnh ®o ®¹c, lÊy mÉu thùc ®Þa vµ tiÕn thµnh ph©n tÝch trong phßng thÝ nghiÖm ®Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c tõng th«ng sè, vÊn ®Ò nµy trong ®Ò tµi ch−a cã ®iªu kiÖn thùc hiÖn. - Víi viÖc øng dông ph−¬ng ph¸p viÔn th¸m vµ GIS kÕt hîp m« h×nh to¸n häc më ra kh¶ n¨ng tù ®éng hãa quy tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt, gióp cho viÖc thùc hiÖn c¸c c«ng t¸c c¶nh b¸o nhanh h¬n vµ chÝnh x¸c h¬n. KiÕn nghÞ: §Ó ®Ò tµi sau khi hoµn thµnh ®−îc øng dông trong thùc tÕ, nhãm nghiªn cøu cña ®Ò tµi cã mét sè kiÕn nghÞ sau: - §èi víi c«ng nghÖ thµnh lËp DEM tõ ¶nh vÖ tinh ALOS/Prism, ®Ò nghÞ tiÕp tôc ®−îc thö nghiÖm víi mét sè phÇn mÒm th−¬ng m¹i kh¸c còng nh− víi nhiÒu lo¹i n¶h vÖ tinh ®é ph©n gi¶i cao kh¸c nh− SPOT5, Obview... vµ kh¶o cøu kü ®é chÝnh x¸c ®¹t ®−îc ®Ó cã thÓ kÕt luËn vµ ¸p dông vµo thùc tÕ. - Thö nghiÖm øng dông viÔn th¸m ®é ph©n gi¶i cao vµ viÔn th¸m siªu cao tÇn vµo c«ng t¸c ph¶n øng nhanh khi x¶y ra tr−ît lë ®Êt. - §èi víi kÕt qu¶ chung cña ®Ò tµi, ®Ò nghÞ Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng cho phÐp tiÕp tôc nghiªn cøu thªm víi h×nh thøc s¶n xuÊt thö nghiÖm trªn mét sè khu vùc kh¸c nhau ®Ó cã thÓ øng dông vµo thùc tÕ. Phô lôc Phô lôc 1: M« h×nh sè ®é cao khu vùc nghiªn cøu. Phô lôc 2: KÕt qu¶ tÝnh to¸n gi ¸trÞ träng sè Wij cña c¸c líp trong c¸c yÕu tè g©y tr−ît lë ®Êt theo m« h×nh thèng kª Ph©n bè tr−ît lë ®Êt Ph©n bè líp Wij (Km2) fij (%) (Km 2) f (%) In(fij/ f) §é dèc ®Þa h×nh H¬i dèc (<50) 0.05 1.39 73.83 4.38 -1.1486 Dèc võa (5-150) 0.31 8.96 172.14 10.20 -0.1306 Dèc (15-350) 1.68 48.86 779.10 46.19 0.0563 RÊt dèc (35-450) 0.95 27.49 422.54 25.05 0.0932 Dèc døng vµ v¸ch treo (>450) 0.46 13.30 239.30 14.19 -0.0643 Vá phong hãa KiÓu vá Ferosialit 0.01 0.21 20.26 1.20 -1.7463 KiÓu vá Sialferit 0.75 21.68 386.42 22.91 -0.0550 KiÓu vá Sialit 1.00 28.96 388.01 23.00 0.2304 KiÓu vá hçn hîp Ferosialit - Silixit 0.00 0.00 4.46 0.26 0.0000 KiÓu vá hçn hîp Sialferit - Silixit 0.03 0.76 33.01 1.96 -0.9467 KiÓu vá hçn hîp Sialit - Silixit 0.07 2.04 23.64 1.40 0.3765 DiÖn tÝch ph©n bè cña trÇm tÝch §Ö Tø 0.02 0.50 13.06 0.77 -0.4421 DiÖn tÝch ph©n bè ®¸ Carbonat 0.23 6.76 77.06 4.57 0.3912 DiÖn tÝch kh«ng b¶o tån VPH 1.34 39.09 740.98 43.93 -0.1165 Th¶m phñ Cá 0.18 5.26 151.44 8.98 -0.5340 Lóa 0.05 1.36 18.90 1.12 0.1950 Hoa mµu 0.09 2.51 166.67 9.88 -1.3688 C©y bôi r¶i r¸c 0.02 0.52 29.44 1.75 -1.2036 Rõng c©y bôi xen lÉn cá 0.73 21.18 218.22 12.94 0.4932 Rõng c©y non 1.14 33.18 295.74 17.53 0.6379 Rõng th−a 0.01 0.29 18.56 1.10 -1.3402 Rõng th−a xen c©y bôi 0.27 7.86 245.56 14.56 -0.6169 Rõng æn ®Þnh 0.96 27.83 519.37 30.79 -0.1009 B·i båi s«ng, c¸c d¶i ®Êt ven s«ng 0.00 0.00 23.00 1.36 0.0000 §Þa m¹o BÒ mÆt s−ên c¸c khèi, d·y ®−îc h×nh thµnh chñ yÕu do ph¸ hñy ®øt g·y kiÕn t¹o trong Neogen - §Ö Tø 0.00 0.00 4.49 0.27 0.0000 §Þa h×nh Karst tuæi Kainozoi 0.07 1.94 72.38 4.29 -0.7950 BÒ mÆt san b»ng cao 400-600m tuæi Pliocen muén (N1) 0.00 0.00 9.64 0.57 0.0000 BÒ mÆt san b»ng cao 600-1000m tuæi Pliocen sím (N2 1) 0.00 0.00 5.49 0.33 0.0000 BÒ mÆt san b»ng cao 1000-1600m tuæi Miocen muén (N1 3) 0.17 4.90 38.10 2.26 0.7739 BÒ mÆt san b»ng cao >1600m tuæi Miocen gi÷a (N1) 0.00 0.00 2.66 0.16 0.0000 Pediment thung lòng 0.00 0.00 6.39 0.38 0.0000 BÒ mÆt s−ên bÞ t¸c ®éng m¹nh mÏ bíi c¸c ho¹t ®éng nh©n sinh, th−êng x¶y ra s¹t, tr−ît lë ®Êt ®¸, cã ®é dèc 25-300, h×nh thµnh trong Holocen (Q2) 0.62 18.02 25.85 1.53 2.4643 S−ên s¹t lë, cã ®é dèc >300, h×nh thµnh trong Neogen - §Ö Tø 0.07 2.17 53.28 3.16 -0.3737 S−ên bãc mßn tæng hîp, cã ®é dèc 20-300, h×nh thµnh trong Neogen - §Ö Tø (N-Q) 0.14 4.08 100.53 5.96 -0.3777 S−ên x©m thùc - bãc mßn cã ®é dèc 20-400, h×nh thµnh trong Neogen - §Ö Tø (N-Q) 1.82 52.95 1139.65 67.56 -0.2437 S−ên x©m thùc - tÝch tô, cã ®é dèc 15-300, h×nh thµnh trong §Ö Tø (Q). 0.55 15.95 212.66 12.61 0.2350 TÝch tô lßng s«ng, b·i båi, bËc thÒm s«ng 0.00 0.00 9.83 0.58 0.0000 BÒ mÆt tÝch tô Proluvi 0.00 0.00 4.74 0.28 0.0000 V¹t gÊu tÝch tô deluvi 0.00 0.00 1.21 0.07 0.0000 Kho¶ng c¸ch tõ ®−êng giao th«ng <50m 0.77 22.28 75.87 4.50 1.6003 50 - 100 m 0.36 10.34 66.83 3.96 0.9596 >100 m 2.32 67.37 1544.21 91.54 -0.3065 §é cao ®Þa h×nh <500m 1.09 31.84 530.52 31.45 0.0124 500-1000m 1.44 41.97 686.38 40.69 0.0311 >1000m 0.90 26.18 470.01 27.86 -0.0621 Tæng l−îng m−a trung b×nh n¨m <2100 mm 0.10 2.85 72.24 4.28 -0.4057 2100-2250 mm 2.21 64.28 1165.86 69.11 -0.0724 >2250 mm 1.13 32.86 448.81 26.61 0.2112 MËt ®é lineament <0.5 km/km2 1.39 40.38 709.98 42.09 -0.0415 0.5-1 km/km2 1.57 45.74 776.30 46.02 -0.0060 >1 km/km2 0.48 13.88 200.62 11.89 0.1544 MËt ®é dßng ch¶y <1 km/km2 0.89 25.87 341.26 20.23 0.2459 1-1.25 km/km2 0.28 8.25 244.71 14.51 -0.5646 >1.25 km/km2 2.26 65.88 1100.94 65.26 0.0094 §Þa chÊt HÖ tÇng NËm M¹ 0.03 0.89 18.69 1.11 -0.2187 HÖ tÇng NËm P« 0.18 5.34 89.77 5.32 0.0038 HÖ tÇng Suèi Bµng, tËp 2 0.07 1.94 31.53 1.87 0.0362 HÖ tÇng Suèi Bµng, tËp 1 0.03 0.94 18.95 1.12 -0.1755 HÖ tÇng Lai Ch©u 0.07 2.15 89.50 5.31 -0.9046 Phøc hÖ §iÖn Biªn, pha 3 0.03 0.76 14.91 0.88 -0.1516 Phøc hÖ §iÖn Biªn, pha 2 0.59 17.28 215.01 12.75 0.3044 Phøc hÖ §iÖn Biªn, pha 1 0.02 0.63 3.62 0.21 1.0750 HÖ tÇng CÈm Thñy 0.00 0.00 0.84 0.05 0.0000 HÖ tÇng S«ng §µ, tËp 3 0.09 2.72 53.45 3.17 -0.1515 HÖ tÇng S«ng §µ, tËp 2 0.34 9.82 198.18 11.75 -0.1793 HÖ tÇng S«ng §µ, tËp 1 0.25 7.28 223.93 13.27 -0.6008 HÖ tÇng B¾c S¬n 0.00 0.00 1.60 0.09 0.0000 HÖ tÇng B¶n P¸p, tËp 2 0.01 0.26 47.30 2.80 -2.3711 HÖ tÇng B¶n P¸p, tËp 1 0.00 0.00 19.27 1.14 0.0000 HÖ tÇng NËm Pla 0.11 3.25 52.08 3.09 0.0505 HÖ tÇng Huæi T«ng, pha 2 0.57 16.65 148.52 8.80 0.6374 HÖ tÇng Bã HiÒng 0.28 8.14 14.81 0.88 2.2277 HÖ tÇng NËm Cuêi, tËp 3 0.00 0.00 8.79 0.52 0.0000 HÖ tÇng NËm Cuêi, tËp 2 0.02 0.52 54.95 3.26 -1.8277 HÖ tÇng NËm Cuêi, tËp 1 0.25 7.23 92.35 5.47 0.2777 HÖ tÇng BÕn KhÕ, tËp 3 0.16 4.61 80.70 4.78 -0.0374 HÖ tÇng BÕn KhÕ, tËp 2 0.09 2.57 97.48 5.78 -0.8118 HÖ tÇng BÕn KhÕ, tËp 1 0.19 5.42 93.95 5.57 -0.0272 HÖ tÇng NËm C«, tËp 1 0.01 0.34 2.70 0.16 0.7556 Phøc hÖ Puxilung 0.04 1.26 14.02 0.83 0.4133 Phô lôc3: KÕt qu¶ tÝnh to¸n gi ¸ trÞ träng sè Cij cña c¸c líp trong c¸c yÕu tè g©y tr−ît lë ®Êt theo m« h×nh Träng sè b»ng chøng. W+ W- Cij S(Cij) Cij/S(Cij) §é dèc ®Þa h×nh H¬i dèc (<50) -1.15 0.03 -1.18 0.14 -8.53 Dèc võa (5-150) -0.13 0.01 -0.14 0.06 -2.55 Dèc (15-350) 0.06 -0.05 0.11 0.03 3.32 RÊt dèc (35-450) 0.09 -0.03 0.13 0.04 3.49 Dèc døng vµ v¸ch treo (>450) -0.06 0.01 -0.07 0.05 -1.57 Vá phong hãa KiÓu vá Ferosialit -1.75 0.01 -1.76 0.35 -4.97 KiÓu vá Sialferit -0.06 0.02 -0.07 0.04 -1.80 KiÓu vá Sialit 0.23 -0.08 0.31 0.04 8.72 KiÓu vá hçn hîp Ferosialit - Silixit -1.75 0.00 -1.75 - - KiÓu vá hçn hîp Sialferit - Silixit -0.95 0.01 -0.96 0.19 -5.15 KiÓu vá hçn hîp Sialit - Silixit 0.38 -0.01 0.38 0.11 3.35 DiÖn tÝch ph©n bè cña trÇm tÝch §Ö Tø -0.44 0.00 -0.45 0.23 -1.94 DiÖn tÝch ph©n bè ®¸ Carbonat 0.39 -0.02 0.42 0.06 6.43 DiÖn tÝch kh«ng b¶o tån VPH -0.12 0.08 -0.20 0.03 -6.01 Th¶m phñ Cá -0.53 0.04 -0.57 0.07 -7.93 Lóa 0.20 0.00 0.20 0.14 1.42 Hoa mµu -1.37 0.08 -1.45 0.10 -14.01 C©y bôi r¶i r¸c -1.21 0.01 -1.22 0.22 -5.43 Rõng c©y bôi xen lÉn cá 0.49 -0.10 0.59 0.04 14.98 Rõng c©y non 0.64 -0.21 0.85 0.03 24.71 Rõng th−a -1.34 0.01 -1.35 0.30 -4.47 Rõng th−a xen c©y bôi -0.62 0.08 -0.69 0.06 -11.52 Rõng æn ®Þnh -0.10 0.04 -0.14 0.04 -3.96 B·i båi s«ng, c¸c d¶i ®Êt ven s«ng -1.37 0.01 -1.38 - - §Þa m¹o BÒ mÆt s−ên c¸c khèi, d·y ®−îc h×nh thµnh chñ yÕu do ph¸ hñy ®øt g·y kiÕn t¹o trong Neogen - §Ö Tø -0.80 0.00 -0.80 - - §Þa h×nh Karst tuæi Kainozoi -0.80 0.02 -0.82 0.12 -6.99 BÒ mÆt san b»ng cao 400-600m tuæi Pliocen muén (N1) -0.80 0.01 -0.80 - - BÒ mÆt san b»ng cao 600-1000m tuæi Pliocen sím (N2 1) -0.80 0.00 -0.80 - - BÒ mÆt san b»ng cao 1000-1600m tuæi Miocen muén (N1 3) 0.78 -0.03 0.80 0.08 10.70 BÒ mÆt san b»ng cao >1600m tuæi Miocen gi÷a (N1) -0.80 0.00 -0.80 - - Pediment thung lòng -0.80 0.00 -0.80 - - BÒ mÆt s−ên bÞ t¸c ®éng m¹nh mÏ bíi c¸c ho¹t ®éng nh©n sinh, th−êng x¶y ra s¹t, tr−ît lë ®Êt ®¸, cã ®é dèc 25-300, h×nh thµnh trong Holocen (Q2) 2.49 -0.18 2.67 0.04 62.77 S−ên s¹t lë, cã ®é dèc >300, h×nh thµnh trong Neogen - §Ö Tø -0.37 0.01 -0.38 0.11 -3.46 S−ên bãc mßn tæng hîp, cã ®é dèc 20-300, h×nh thµnh trong Neogen - §Ö Tø (N-Q) -0.38 0.02 -0.40 0.08 -4.87 S−ên x©m thùc - bãc mßn cã ®é dèc 20-400, h×nh thµnh trong Neogen - §Ö Tø (N-Q) -0.24 0.37 -0.62 0.03 -19.01 S−ên x©m thùc - tÝch tô, cã ®é dèc 15-300, h×nh thµnh trong §Ö Tø (Q). 0.24 -0.04 0.27 0.04 6.21 TÝch tô lßng s«ng, b·i båi, bËc thÒm s«ng -0.80 0.01 -0.80 - - BÒ mÆt tÝch tô Proluvi -0.80 0.00 -0.80 - - V¹t gÊu tÝch tô deluvi -0.80 0.00 -0.80 - - MËt ®é Lineament <0.5 km/km2 -0.04 0.03 -0.07 0.03 -2.14 0.5-1 km/km2 -0.01 0.01 -0.01 0.03 -0.34 >1 km/km2 0.15 -0.02 0.18 0.05 3.79 §Þa chÊt HÖ tÇng NËm M¹ -0.22 0.00 -0.22 0.17 -1.28 HÖ tÇng NËm P« 0.00 0.00 0.00 0.07 0.06 HÖ tÇng Suèi Bµng, tËp 2 0.04 0.00 0.04 0.12 0.31 HÖ tÇng Suèi Bµng, tËp 1 -0.18 0.00 -0.18 0.17 -1.06 HÖ tÇng Lai Ch©u -0.91 0.03 -0.94 0.11 -8.40 Phøc hÖ §iÖn Biªn, pha 3 -0.15 0.00 -0.15 0.19 -0.82 Phøc hÖ §iÖn Biªn, pha 2 0.31 -0.05 0.36 0.04 8.37 Phøc hÖ §iÖn Biªn, pha 1 1.08 0.00 1.08 0.21 5.27 HÖ tÇng CÈm Thñy -2.37 0.00 -2.37 - - HÖ tÇng S«ng §µ, tËp 3 -0.15 0.00 -0.16 0.10 -1.57 HÖ tÇng S«ng §µ, tËp 2 -0.18 0.02 -0.20 0.05 -3.70 HÖ tÇng S«ng §µ, tËp 1 -0.60 0.07 -0.67 0.06 -10.73 HÖ tÇng B¾c S¬n -2.37 0.00 -2.37 - - HÖ tÇng B¶n P¸p, tËp 2 -2.37 0.03 -2.40 0.32 -7.58 HÖ tÇng B¶n P¸p, tËp 1 -2.37 0.01 -2.38 - - HÖ tÇng NËm Pla 0.05 0.00 0.05 0.09 0.57 HÖ tÇng Huæi T«ng, pha 2 0.64 -0.09 0.73 0.04 16.76 HÖ tÇng Bã HiÒng 2.24 -0.08 2.32 0.06 38.88 HÖ tÇng NËm Cuêi, tËp 3 -2.37 0.01 -2.38 - - HÖ tÇng NËm Cuêi, tËp 2 -1.83 0.03 -1.86 0.22 -8.28 HÖ tÇng NËm Cuêi, tËp 1 0.28 -0.02 0.30 0.06 4.75 HÖ tÇng BÕn KhÕ, tËp 3 -0.04 0.00 -0.04 0.08 -0.51 HÖ tÇng BÕn KhÕ, tËp 2 -0.81 0.03 -0.85 0.10 -8.27 HÖ tÇng BÕn KhÕ, tËp 1 -0.03 0.00 -0.03 0.07 -0.40 HÖ tÇng NËm C«, tËp 1 0.76 0.00 0.76 0.28 2.73 Phøc hÖ Puxilung 0.41 0.00 0.42 0.15 2.88 §é cao ®Þa h×nh <500m 0.01 -0.01 0.02 0.03 0.52 500-1000m 0.03 -0.02 0.05 0.03 1.62 >1000m -0.06 0.02 -0.09 0.04 -2.31 Tæng l−îng m−a trung b×nh n¨m <2100 mm -0.41 0.01 -0.42 0.10 -4.33 2100-2250 mm -0.07 0.15 -0.22 0.03 -6.45 >2250 mm 0.21 -0.09 0.30 0.03 8.73 Kho¶ng c¸ch tõ ®−êng giao th«ng <50m 1.61 -0.21 1.81 0.04 46.48 50 - 100 m 0.96 -0.07 1.03 0.05 19.37 >100 m -0.31 1.36 -1.66 0.03 -48.04 MËt ®é dßng ch¶y <1 km/km2 0.25 -0.07 0.32 0.04 8.65 1-1.25 km/km2 -0.57 0.07 -0.64 0.06 -10.81 >1.25 km/km2 0.01 -0.02 0.03 0.03 0.80 Phô lôc 4: S¬ ®å b¶ng ch¾p c¸c m¶nh b¶n ®å s¶n phÈm trong khu vùc nghiªn cøu Phô lôc5: B¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë ®Êt n¨m 2007 (B¶n thu nhá) Phô lôc 6: B¶n ®å hiÖn tr¹ng tr−ît lë ®Êt n¨m 2008 (B¶n thu nhá) Phô lôc 7: B¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt thμnh lËp theo m« h×nh Thèng kª (B¶n thu nhá) Phô lôc 8: B¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt thμnh lËp theo m« h×nh Träng sè b»ng chøng (B¶n thu nhá) Phô lôc 9: B¶n ®å nguy c¬ tr−ît lë ®Êt thμnh lËp theo m« h×nh SINMAP (B¶n thu nhá) Phô lôc 10: Mét sè ¶nh kh¶o s¸t thùc ®Þa m©uc tr−ît lë a.§iÓm tr−ît lë trong qu¸ khø do vËn ®éng kiÕn t¹o. b. C¸c ®iÓm tr−ît lë míi x¶y ra c. Tr−ît taluy ®−êng giao th«ng: