Đề tài Nghiên cứu vai trò và hiệu quả của phương pháp hóa lý trong xử lý nước thải dệt nhuộm

LỜI MỞ ĐẦU Hiện nay vấn đề môi trường được sự quan tâm của toàn xã hội nhất là thành phố lớn như Thành Phố Hồ Chí Minh, nơi tập trung rất nhiều xí nghiệp công nghiệp thường xuyên thải ra môi trường bên ngoài một số lượng nước thải rất lớn. Công nghiệp sẽ gây ra ô nhiễm môi trường bên ngoài gây tác hại xấu cho động thực vật và sinh vật sống ở các dòng sông một phần cũng ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của cộng đồng tiếp xúc trực tiếp hay gián tiếp của nguồn thải ra. Do đó, việc thiết kế một hệ thống xử lý ở nhà máy công nghiệp là một việc làm cần thiết. Trong nền công nghiệp nước ta nói chung Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng, ngành dệt nhuộm chiếm một phần rất lớn trong các mặt hàng sản xuất trong nước và ngoài nước. Những năm gần đây, ngành dệt nhuộm có bước phát triển mạnh trong nền công nghiệp của thành phố. Bên cạnh những giá trị kinh tế ngành dệt nhuộm đóng góp vào sự phát triển kinh tế xã hội thì những tác hại gây ô nhiễm môi trường của ngành mang lại không phải là nhỏ. Nước thải ngành dệt nhuộm chứa nhiều tinh bột, axit, thuốc nhuộm, chất tẩy rửa, kim loại nặng và một số loại muối .v v gây ô nhiễm môi trường nước. Nhiều nhà máy xây dưng hệ thống xử lý nước thải với nhiều công nghệ khác nhau. Những hế thống xử lý đó có đặc điểm chung là sử dụng các phương pháp cơ học, hóa lý và sinh học chỉ có điểm khác nhau là thứ tự các phương pháp trước và sau nhằm đảm bảo được chất lượng nước đầu ra của nhà máy đạt chất lượng quy định. Với lý do đó, đề tài nghiên cứu này chứng minh được hiệu quả và vai trò của phương pháp hóa lý góp phần như thế nào trong quá trình xử lý nước thải của ngành dệt nhuộm . MỞ ĐẦU 1. ĐẶT VẤN ĐỀ: Trong nhiều thập kỷ qua, ngành công nghiệp dệt nhuộm luôn có vị trí quan trọng trong nền kinh tế quốc dân. Với cá doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp tư nhân, dự án liên doanh và các nhà máy có vốn đầu tư 100% nước ngoài cùng rất nhiều tổ hợp tư nhân nhỏ vừa lớnđang hoạt động trong lĩnh vực sợi, dệt, nhuộm nhằm phấn đấu đạt chỉ tiêu 2tỷ m vải vào năm 2010 cho thấy quy mô và định hướng phát triển lớn mạnh của ngành công nghiệp này. Tuy nhiên, trong số các nhà máy chỉ có nhà máy lớn có xây dựng hệ thống xử lý nước thải còn lại hầu như chưa có hệ thống xử lý vẫn còn xả trực tiếp ra sông. Loại nước thải dệt nhuộm có độ kiềm hoặc độ axit cao, màu đậm, có nhiều chất hữu cơ, vô cơ gây độc cho quần thể sinh vật và ảnh hưởng sức khoẻ cộng đồng. Trườc tình hình trên đã có một số đề tài thực hiện đặt trọng tâm kiểm soát thực trạng ô nhiễm và nghiên cứu phương pháp xử lý nước thải dệt nhuộm. Tuy nhiên, trong phần nghiên cứu luận văn trọng tâm vào phương pháp xử lý nước thải dệt nhuộm đạt được chất lượng quy định. Các hệ thống xử lý nước thải dệt nhuộm được sử dụng phương pháp hoá lý và phương pháp sinh học là chủ yếu. Cả hai phương pháp này đều có những ưu điểm và nhược điểm và thứ tự của hai phương pháp này được quan tâm nhiều nhất. Trong đề tài nghiên cứu luận văn đề cập tới thứ tự của hai phương pháp, hệ thống xử lý nước thải thực hiện phương pháp hóa lý trước và phương pháp sinh học sau hay phương pháp sinh học trước và phương pháp hoá lý sau thì thứ tự nào đem lại ưu điểm nhiều hơn và chất lượng nước đầu ra đạt chất lượng tốt hơn, chi phí vận hành ít tốn kém hơn. Đó là những vấn đề cần chú trọng trong luận văn nghiên cứu. Từ đó, vai trò và hiệu quả của phương pháp hóa lý được chứng tỏ trong việc xử lý nước thải. 2. MỤC TIÊU ĐỀ TÀI: Trên cơ sở đánh giá mức độ ô nhiễm , dựa vào nghiên cứu động học của quá trình xử lý nước thải dệt nhuộm cơ bản trong điều kiện phòng thí nghiệm và trên mô hình sẽ đưa ra hiệu quả – vai trò xử lý nước thải dệt nhuộm của phương pháp hoá lý và phương pháp sinh học. Từ những kết quả nhận được từ thực nghiệm trong phòng thí nghiệm và trên mô hình, xác định được thứ tự thực hiện các phương pháp hóa lý và phương pháp sinh học trong hệ thống xử lý nước thải dệt nhuộm đạt hiệu quả cao nhất và chất lượng nước đầu ra tốt nhất. 3. NỘI DUNG ĐỀ TÀI: Nghiên cứu đề tài thực hiện các nội dung chính sau: ã Nghiên cứu cơ sở lý thuyết, thu thập các phương án xử lý nước thải dệt nhuộm. ã Kiểm soát hiện trạng ô nhiễm ngành dệt nhuộm TPHCM ã Nghiên cứu xử lý nước thải dệt nhuộm bằng phương pháp hóa lý và phương pháp sinh học trên mô hình quy mô phòng thí nghiệm. ã Tổng hợp số liệu, phân tích kết quả đưa ra hiệu quả xử lý của phương pháp hoá lý. 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: Đề tài nghiên cứu thực hiện theo các phương pháp sau; ã Phương pháp điều tra khảo sát ã Phương pháp tổng hợp tài liệu ã Phương pháp phân tích các chỉ tiêu chất lượng nước thải ã Phương pháp thực nghiệm trong phòng thí nghiệm và trên mô hình ã Phương pháp thống kê xử lý số liệu.

88 trang | Chia sẻ: banmai | Lượt xem: 1832 | Lượt tải: 0

Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Nghiên cứu vai trò và hiệu quả của phương pháp hóa lý trong xử lý nước thải dệt nhuộm, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

eå laéng ñôït 1. Phöông phaùp haáp phuï: Ñaây laø phöông phaùp caùc nhaø thieát keá heä thoáng öa chuoäng trong xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp, phöông phaùp coù taùc duïng xöû lyù caùc chaát höõu cô baäc cao khoâng bò oxy hoaù sinh hoïc. Haáp phuï laø hieän töôïng taêng noàng ñoä chaát tan treân beà maët phaân chia giöõa hai pha loûng – khí hoaëc loûng – raén. Cô cheá haáp phuï: caùc phaân töû hoøa tan khi tieáp xuùc vôùi pha loûng – raén, khoâng nhöõng chuùng taäp trung treân beà maët chaát raén maø coøn bò huùt vaøo beân trong chaát raén baèng caùc löïc beà maët. Cô cheá naøy öùng duïng cho nöôùc thaûi nhieàu nhaát, vì quaù trình haáp phuï chaát baån hoøa tan treân beà maët chaát raén döôùi taùc duïng cuûa tröôøng löïc beà maët. Coù 2 loaïi haáp phuï: Haáp phuï hoùa hoïc: hình thaønh lôùp ñôn phaân töû chaát bò haáp phuï treân beà maët chaát raén baèng caùc löïc lieân keát cuûa caùc phaân töû beà maët coù thöøa hoùa trò. Haáp phuï lyù hoïc: coù söï ngöng tuï phaân töû chaát bò haáp phuï trong caùc mao quaûn cuûa chaát raén. Nhöõng bieän phaùp laøm taêng toác ñoä haáp phuï laø laøm taêng nhieät ñoä, taêng noàng ñoä chaát tan, giaûm pH cuûa dung dòch nöôùc thaûi, do thay ñoåi beà maët nguyeân töû cacbon. Thoâng thöôøng, chaát naøo coù phaân töû löôïng cao seõ haáp phuï deã hôn. Thôøi gian haáp phuï choïn sao cho hieäu quaû xöû lyù ñaït cao hôn 90%. Nhöng laïi phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá nhö chieàu cao lôùp haáp phuï, kích thöôùc haït, löu löôïng nöôùc thaûi, noàng ñoä chaát tan trong nöôùc thaûi. Ngoaøi ra, ñeå hieäu quaû haáp phuï cao hôn, caàn loaïi boû caùc chaát höõu cô deã bò oxy hoùa, nhaèm ngaên ngöøa söï phaùt trieån vi khuaån trong lôùp vaät lieäu haáp phuï. Khaû naêng haáp phuï tuøy thuoäc vaøo than hoaït tính vaø chaát bò haáp phuï, dao ñoäng töø 200 – 400g COD / kg than. Ñoái vôùi nöôùc thaûi deät nhuoäm, caùc hoaït tính beà maët thuoác nhuoäm, chaát keo coù trong nöôùc thaûi haáp phuï maïnh vaøo chaát haáp phuï kî nöôùc than hoaït tính hoaëc vaät lieäu xoáp öa nöôùc nhö hydroxit nhoâm hay hydroxit saét, neân trong heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi, ngöôøi ta söû duïng muoái nhoâm, muoái saét vaøo nöôùc ñeå taïo caùc hydroxit naøy. Caùc loã roãng cuûa hydroxit coù theå haáp phuï mixen cuûa nhöõng hôïp chaát coù trong nöôùc thaûi. Phöông phaùp hoùa hoïc: Chuû yeáu laø duøng phöông phaùp trung hoøa ñeå deã daøng xöû lyù hôn. Nöôùc thaûi coù ñoä axit cao hoaëc ñoä kieàm cao khoâng ñöôïc xaû vaøo nguoàn nöôùc. Trong nhaø maùy deät nhuoäm, ñoä pH cuûa nöôùc thaûi dao ñoäng töø 4 – 12, neân phaûi trung hoøa ñeå ñoä pH toái öu cho quaù trình keo tuï. Ñeå trung hoøa nöôùc thaûi axit coù theå duøng dung dòch xuùt hoaëc voâi. Khaùc vôùi voâi, khi chaâm xuùt, löôïng caën khoâng taêng leân bao nhieu. Nhöôïc ñieåm cuûa dung dòch naøy ñaét hôn voâi. Hôn nöõa, nöôùc thaûi sau khi trung hoøa seõ bò nhieãm muoái, gaây baát lôïi neáu xaû ra nguoàn nöôùc. Khi duøng voâi, khoái löôïng caën thaûi goàm CaCO3 vaø caën seõ gaáp ñoâi löôïng voâi söû duïng. Trong nhaø maùy deät nhuoäm, ñeå trung hoøa nöôùc thaûi chöùa axit vaø kieàm, ngöôøi ta thöôøng troän laãn caùc loaïi nöôùc thaûi naøy chung vôùi nhau. Do ñoù, phaûi xaây döïng beå ñieàu hoøa. Theå tích cuûa beå phaûi ñuû coù theå ñieàu hoøa caû löu löôïng, noàng ñoä chaát baån vaø pH. Maëc duø khoái löôïng caën laéng trong beå ñieàu hoøa khoâng nhieàu, nhöng do caën coøn chöùa nhieàu nöôùc vaø coù laãn caùc ñoäc chaát neân khoâng theå söû duïng cho noàng nghieäp. Coù theå chuyeån caën ra saân phôi hay duøng thieát bò cô hoïc ñeå taùch nöôùc. Roài chuyeån veà baõi thaûi. Phöông phaùp sinh hoïc: Tieáp theo böôùc xöû lyù hoùa lyù, nöôùc thaûi deät nhuoäm coøn chöùa chaát höõu cô hoøa tan seõ ñöôïc xöû lyù baèng phöông phaùp sinh hoïc. Phöông phaùp naøy döïa vaøo khaû naêng soáng vaø hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät ñeå phaân huûy caùc chaát baån höõu cô coù trong nöôùc thaûi ôû daïng hoøa tan hoaëc phaân taùn nhoû. Do vaäy, phöông phaùp naøy ñöôïc duøng sau khi ñaõ loaïi boû caùc taïp chaát phaân taùn thoâ. Ñoái vôùi caùc chaát voâ cô, phöông phaùp sinh hoïc duøng ñeå chuyeån hoùa caùc daïng sunfit, muoái amom thaønh sunfat, nitrat… Saûn phaåm cuoái cuøng cuûa quaù trình phaân huûy hieáu khí seõ laø khí CO2, H2O, SO42-,… Ñieåm khaùc bieät cô baûn cuûa quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc vôùi quaù trình laøm saïch trong nguoàn nöôùc laø thôøi gian xöû lyù töông ñoái ngaén laø söï tham gia cuûa soá löôïng lôùn caùc vi sinh vaät. Tuøy thuoäc vaøo taûi löôïng oâ nhieãm coøn laïi sau xöû lyù hoùa lyù vaø tieâu cuaån xaû thaûi, coù theå öùng duïng moät trong caùc quaù trình sau: Beå loïc sinh hoïc: Ñaây laø coâng ngheä ñôn giaûn nhaát ñöôïc söû duïng roäng raõi ñeå laøm saïch nöôùc thaûi. Vaø cuõng laø coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi trong ñieàu kieän nhaân taïo nhôø caùc vi sinh vaät hieáu khí. Sau khi khöû caùc taïp chaát thoâ, nöôùc thaûi seõ ñöôïc phaân phoái treân beà maët lôùp vaät lieäu loïc nhö xæ, ñaù, nhöïa … ÔÛ beà maët cuûa haït vaät lieäu vaø ôû giöõa caùc khe hôû cuûa chuùng caùc caën baån ñöôïc giöõ laïi vaø taïo thaønh maøng goïi laø maøng vi sinh vaät, coù chöùa moät soá löôïng lôùn vi sinh vaät vaø coù khaû naêng laøm saïch nöôùc thaûi. Hieäu quaû xöû lyù BOD5 töø 50 – 70%, tuøy thuoäc vaøo tieâu chuaån xaû thaûi coù theå boá trí theâm beå laéng phía sau. Beå suïc khí ( Aerotank ): trong beå suïc khí coù theå söû duïng buøn hoaït tính ñeå taêng cöôøng soá löôïng vi sinh vaät, ruùt ngaén thôøi gian phaân huûy chaát höõu cô. Buøn hoaït tính laø loaïi buøn xoáp, chöùa nhieàu vi sinh coù khaû naêng oxi hoùa vaø khoaùng chaát höõu cô trong nöôùc thaûi. Beå luoân ñöôïc laøm thoaùng ñeå giöõ buøn ôû traïng thaùi lô löûng vaø ñaûm baûo ñuû oxi cho vi sinh vaät. Sau thôøi gian löu trong beå suïc khí khoâng quaù 12 giôø, nöôùc thaûi ñöôïc daãn vaøo beå laéng ñôït 2 ñeå taùch buøn hoaït tính. Taïi ñaây, moät phaàn buøn ñöa trôû laïi beå suïc khí, phaàn coøn laïi ñöa tôùi beå neùn buøn. Khoái löôïng buøn tuaàn hoaøn vaø khoâng khí caàn cung caáp phuï thuoäc vaøo möùc ñoä yeâu caàu xöû lyù nöôùc thaûi. Hieäu quaû xöû lyù BOD5 töø 90- 95%. Xöû lyù buøn Moät soá löôïng buøn hoaït tính dö coù töø beå laéng 1 vaø töø beå loïc sinh hoïc ñeàu ñöôïc neùn vaø taùch nöôùc baèng bôm ly taâm, loïc eùp vaø neùn troïng löïc. Buøn naøy khoâng giöõ laïi vì caùc phaûn öùng leân men seõ laøm cho buøn khoù taùch nöôùc. Sau ñaây laø moät soá phöông phaùp xöû lyù buøn nhö: Phöông phaùp laéng troïng löïc: coù theå taêng haøm löôïng chaát raén trong buøn töø 1-2% leân 6 – 10%. Ñoái vôùi buøn sinh hoïc hoaëc buøn cuûa quaù trình keo tuï baèng hoùa chaát, noàng ñoä buøn chæ taêng leân 4 – 6 %. Sau ñoù, phaûi thöïc hieän quaù trình laøm khoâ trong khoâng khí, loïc chaân khoâng, ly taâm hay loïc eùp ñeå taêng noàng ñoä buøn. Chæ khi noàng ñoä buøn lôùn hôn 25% thì löôïng buøn naøy coù theå ñem ñoát hoaëc thaûi ra baõi. Phöông phaùp ly taâm buøn: coù theå vöøa thöïc hieän chöùc naêng neùn buøn vöøa taùch nöôùc. Buøn sau xöû lyù coù haøm löôïng chaát raén töø 30 – 35%. Tuy nhieân, bieän phaùp naøy ñoøi hoûi chi phí ñaàu tö, vaän haønh vaø baûo döôõng cao, naêng löôïng söû duïng khoaûng 1,3 – 2 kWh/m3 buøn. Ngoaøi ra, coâng suaát toái thieåu cuûa maùy ly taâm buøn laø 5m3/h, neân chæ öùng duïng cho caùc heä thoáng xöû lyù coù coâng suaát lôùn hôn 720m3/h. Phöông phaùp loïc chaân khoâng: Buøn sau xöû lyù coù haøm löôïng chaát raén 20 – 35% tuøy theo lôùp vaûi loïc. Tuy nhieân, bieän phaùp naøy caàn duøng theâm hoùa chaát oån ñònh buøn nhö voâi, polymer, FeCl3. Phöông phaùp loïc eùp daây ñai: duøng ñeå eùp buøn thoâ vaø buøn ñaõ phaân huûy. Buøn sau xöû lyù coù haøm löôïng chaát raén töø 12 – 44%. Tuy nhieân, bieän phaùp naøy caàn söû duïng theâm polymer ñeå oån ñònh. Phöông phaùp loïc eùp: buøn sau xöû lyù coù haøm löôïng chaát raén töø 30 – 52%. Nhöng ñoøi hoûi chi phí hoùa chaát vaø naêng löôïng cao, thieát bò phöùc taïp veà maët cô khí vaø vaät lieäu ñeå loïc thöôøng mau hö hoûng. Saân phôi buøn: muïc ñích laø taùch nöôùc trong buøn ñaõ bò phaân huûy. Saân phôi buøn coù voán ñaàu tö thaáp hôn so vôùi caùc phöông phaùp treân, khoâng ñoøi hoûi cheá ñoä baûo döôõng thöôøng xuyeân. Sau 10 – 15 ngaøy, haøm löôïng chaát raén coù theå leân ñeán 40%. Nhöng bieän phaùp naøy chæ öùng duïng ñöôïc cho caùc nhaø maùy coù dieän tích roäng. Taûi troïng buøn dao ñoäng töø 100 – 165 kg/ m3. naêm. GIÔÙI THIEÄU VEÀ HEÄ THOÁNG XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI DEÄT NHUOÄM ĐIỂN HÌNH Xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm hieän nay baèng coâng ngheä sinh hoïc ñöôïc phaân thaønh 2 caùch xöû lyù laø xöû lyù hoùa lyù tröôùc – xöû lyù sinh hoïc sau vaø xöû lyù sinh hoïc tröôùc – xöû lyù hoùa lyù sau. Döôùi ñaây laø sô ñoà ñieån hình cuûa hai quaù trình treân: Xöû lyù hoùa lyù tröôùc – xöû lyù sinh hoïc sau: thaûi ra nguoàn xöû lyù sinh hoïc hieáu khí xöû lyù hoùa lyù ( keo tuï ) xöû lyù cô hoïc sô boä ( taùch raùc, laéng caùt ) Nöôùc thaûi laéng boâng caën laéng buøn hoaït tính Xöû lyù sinh hoïc tröôùc – xöû lyù hoaù lyù sau: thaûi ra nguoàn xöû lyù sinh hoïc hieáu khí xöû lyù hoùa lyù ( keo tuï ) xöû lyù cô hoïc sô boä ( taùch raùc, laéng caùt ) Nöôùc thaûi laéng boâng caën laéng buøn hoaït tính Baûng 2 – 1: Hieän traïng aùp duïng coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm taïi moät soá nhaø maùy deät nhuoäm treân ñòa baøn Thaønh Phoá Hoà Chí Minh. STT Teân Coâng Ty Coâng ngheä Coâng suaát Tình traïng 1 Deät len Bình Lôïi Sinh hoïc – hoaù lyù 200 m3 / ngaøy Ñaït TCVN 5945 – 1995 loaïi B 2 Coâng ty X28 Hoùa lyù – sinh hoïc 1200 m3/ ngaøy Ñaït TCVN 5945 – 1995 loaïi B 3 Deät Phöôùc Long Hoùa lyù – sinh hoïc 285 m3/ ngaøy Seõ xaây döïng, daõ thöïc hieän saûn xuaát saïch hôn 4 CS deät nhuoäm Thuaän Thieân Hoùa lyù – sinh hoïc 17000m3/ngaøy Seõ xaây döïng, daõ thöïc hieän saûn xuaát saïch hôn 5 Deät Vieät Thaéng Hoùa lyù – sinh hoïc 4800m3/ ngaøy Ñaït TCVN 5945 – 1995 loaïi B 6 Deät may 7 Hoùa lyù – sinh hoïc 600 m3/ngaøy Ñaït TCVN 5945 – 1995 loaïi B ( Nguoàn: trung taâm coâng ngheä Entec toång hôïp naêm 2002 ) Qua thoáng keâ cho thaáy, caùc heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi ñeàu aùp duïng coâng ngheä sinh hoïc ñaït tieâu chuaån xaû thaûi coâng nghieäp TCVN 5945 – 1995 thaûi ra nguoàn loaïi B. MOÄT SOÁ SÔ ÑOÀ COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI DEÄT NHUOÄM TAÏI VIEÄT NAM Coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm ñöôïc aùp duïng tuøy theo chaát löôïng nöôùc thaûi cuûa moãi nhaø maùy deät nhuoäm. Döôùi ñaây laø moät soá coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi ñieån hình cuûa caùc nhaø maùy deät nhuoäm ñieån hình cuûa Thaønh Phoá Hoà Chí Minh töông öùng vôùi chaát löôïng nöôùc thaûi cuûa töøng nhaø maùy ñoù. Coâng ty deät Thaønh Coâng: Tính chaát nöôùc thaûi cuûa coâng ty: pH = 3,28 – 12,97 COD = 102 – 1584 mgO2 / l BOD5/COD = 0,3 – 0,5 Maøu = 140 – 5550 ñvPt/Co Chaát lô löûng = 80 – 100 mg/l Sô ñoà xöû lyù nöôùc thaûi: Nöôùc thaûi Song chaén raùc Laéng caùt Beå ñieàu hoøa + trung hoøa Beå loïc vaät lieäu noåi Beã loïc sinh hoïc coù vaät lieäu noåi Nguoàn tieáp nhaän Laéng – maùy ly taâm buøn Nhaø maùy deät nhuoäm Hoaèng Vieät taïi Khu Cheá Xuaát Taân Thuaän Löôïng nöôùc thaûi caàn xöû lyù ñöôïc thaûi ra töø noài naáu taåy – noài nhuoäm. Noài naáu taåy goàm 1 noài, moãi laàn thaûi ra 0,8 m3 nöôùc thaûi. Noài nhuoäm goàm 3 noài, moãi laàn thaûi ra 1 m3 nöôùc thaûi. Moãi ngaøy naáu nhuoäm 1800 khaên chia laøm 3 laàn, moãi laàn naáu 600kg khaên, moãi laàn nhuoäm 200 kg khaên. Moãi laàn naáu vaø nhuoäm xaõ nöôùc thaûi ra 3 laàn goàm 1 laàn xaõ ñaàu coù duøng hoùa chaát vaø 2 laàn xaõ khi naáu nhuoäm khoâng duøng hoùa chaát. Vieäc naáu nhuoäm nhaø maùy thöïc hieän in 1 ngaøy 8 giôø – 18 giôø. Sô ñoà xöû lyù nöôùc thaûi: Nöôùc thaûi Song chaén raùc Beå ñieàu hoøa Giaûi nhieät Kò khí Hieáu khí Beå laéng Beå tieáp xuùc Thaûi ra ngoaøi ureâ pheøn Clo Coâng ty deät Ñoâng Nam lieân doanh vôùi Ñaøi Loan: Coâng ty ñaõ xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi vôùi coâng suaá 200 m3/ ngaøy ñeâm, goàm caùc coâng trình sau; Saøng loïc ñeå taùch caùc chaát raén, vaät noåi. Caân baèn pH, oån ñònh löu löôïng, giaûm nhieät nöôùc thaûi. Keo tuï baèng pheøn nhoâm ñeå giaûm maøu. Loõc ñeå taùch keát tuûa. Trong moät soá caùc coâng ty lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi, sau caùc coâng ñoaïn xöû lyù nhö ôû treân coøn coù theâm phaàn xöû lyù sinh hoïc trong caùc hoà sinh vaät. NHAÄN XEÙT CHUNG Quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm ñoøi hoûi phaûi coù moät heä thoáng xöû lyù hoaøn chænh. Vieäc xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm phaûi ñöôïc caùc coâng ty theo doõi vaø vaän haønh lieân tuïc nhaèm ñaûm baûo chaát löôïng nöôùc ñaàu ra. Ñeå coù moät heä thoáng xöû lyù toát laø quaù trình aùp duïng toát caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi ñöôïc giôùi thieäu ôø treân vaø aùp duïng caùc böôùc xöû lyù cô baûn trong xöû lyù nöôùc thaûi ñaëc bieät laø nöôùc thaûi deät nhuoäm laø moät trong nhieàu loaïi nöôùc thaûi khoù xöû lyù hieän nay. Vaán deà caàn quan tam trong vieäc xöû lyù nöôùc thaûi laø quaù trình vaän haønh taïi caùc nhaø maùy vaø chi phí vaän haønh cao. Hieän nay, phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi cuûa caùc nhaø maùy deät nhuoäm thöôøng laø trung hoøa vaø keo tuï. Nhöôïc ñieåm cuûa phöông phaùp keo tuï laø löôïng buøn kim loaïi sinh ra raát lôùn vaø hieän taïi haàu heát caùc loaïi buøn naøy chöa ñöôïc thaûi boû hôïp lyù. Nhieàu coâng ty deät nhuoäm coù qui moâ lôùn xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi coù theå ñaït tieâu chuaån theo TCVN 5945 – 1995, coät A vaø B nhöng chi phí vaän haønh 1m3 nöôùc thaûi quaù cao. Ví duï nhö heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa Coâng Ty TNHH May Maëc vaø Giaët Taåy Beán Ngheù coù chi phí xöû lyù 11000 ñoàng / m3. Khaûo saùt thöùc teá cho thaáy, maëc duø coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi nhöng ña phaàn caùc heä thoáng xöû lyù khoâng ñöôïc vaàn haønh thöôøng xuyeân vaø nöôùc thaûi sau xöû lyù cuûa moät soá nhaø maùy thöôøng khoâng ñaït tieâu chuaån xaû thaûi. Nguyeân nhaân laø do chi phí vaän haønh quaù cao, coâng ngheä thieát keá khoâng phuø hôïp vôùi ñaëc tính nöôùc thaûi. Ben caïnh ñoù, moät yeáu toá goùp phaàn quan troïn ñeán hieäu quaû xöû lyù laø vaän haønh heä thoáng. Haàu heát, coâng nhaân vaän haønh laø caùn boä kyõ thuaät hoaëc coâng nhaân khoâng coù chuyeân moân veà moâi tröôøng. Do ñoù, vieäc hieäu chænh caùc thoâng soá toái öu trong xöû lyù raát khoù khaên. Trong ñeà taøi naøy, thöïc hieän caùc moâ hình ñaëc tröng cuûa phöông phaùp hoùa lyù vaø phöông phaùp sinh hoïc trong heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm. Caùc muïc tieâu trong thöïc hieän moâ hình caàn ñöôïc hoaøn thaønh: Thöïc hieän thí nghieäm Jartest xaùc ñònh löôïng pheøn toái öu vaø pH toái öu ñöôïc söû duïng trong xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm khi khöû maøu trong nöôùc thaûi deät nhuoäm. Thöïc hieän thí nghieäm buøn hoaït tính xaùc ñònh COD ôû töøng taûi troïng vaø hieäu quaû khöû COD cuûa buøn hoaït tính thích hôïp ôû taïi troïng naøo töông ñöông vôùi thôøi gian löu trong moâ hình buøn hoaït tính. Thöïc hieän thí nghieäm laéng xaùc ñònh löôïng SS vaø hieäu quaû laéng SS sau khi ñaõ thöïc hieän moâ hình buøn hoaït tính. MUÏC TIEÂU THÍ NGHIEÄM Thöïc hieän thí nghieäm Jatest ñeå xaùc ñònh löôïng pheøn toái öu vaø pH toái öu trong quaù trình keo tuï ñeå khöû ñoä ñuïc vaø ñoä maøu cuûa nöôùc caáp vaø ñoä ñuïc , ñoä maøu , COD, BOD5, SS cuûa nöôùc thaûi. Ngoaøi ra thí nghieäm Jatest coù theå cho bieát theâm veà toác ñoä keát cuïm theo toác ñoä khuaáy troän (naêng löôïng khuaáy), ñaëc tính laéng cuûa boâng caën… Xaùc ñònh hieäu suaát cao nhaát khöû COD cuûa quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm baèng phöông phaùp sinh hoïc. Xaùc ñònh thôøi gian laéng ôû caùc hieäu quaû laéng toång coäng khaùc nhau sau khi nöôùc thaûi ñaõ qua giai ñoaïn sinh hoïc. MOÂ TAÛ MOÂ HÌNH THÖÏC NGHIEÄM Moâ hình Jartest (hình 1) laø moät thieát bò goàm 5 caùnh khuaáy quay cuøng toác ñoä. Nhôø hoäp soá, toác ñoä quay coù theå ñieàu chænh ôû daõy 10 – 120 rpm. Caùnh khuaáy coù daïng turbine goàm hai baûng phaúng naèm trong cuøng moät maët phaúng thaúng ñöùng, ñöôïc ñaët trong beaker dung tích 1000 ml chöùa cuøng maãu nöôùc cho moät ñôït thí nghieäm. 06 beaker coù dung tích 1000 ml , coù vaïch ñoïc theå tích töø 0 -1000ml chöùa cuøng moät loaïi nöôùc thaûi. Hình 1: Moâ hình Jatest 01 maùy pectro ñeå xaùc ñònh ñoä ñuïc, ñoä maøu cuûa nöôùc thaûi Hoaù chaát phaân tích COD; 03 pipet ñeå ñònh löôïng hoùa chaát pheøn, xuùt; 02 oáng huùt tay cao su ñeå ruùt hoùa chaát; Gaêng tay vaø kính baûo hoä; Hoaù chaát pheøn nhoâm vaø pheøn saét, xuùt. Nöôùc thaûi ñeå chaïy moâ hình; Ñieän 220 v, söû duïng thieát bò. Moâ hình buøn hoaït tính Moâ hình coù daïng hình hoäp chöõ nhaät, coù kích thöôùc laø B*L*H=20cm*40cm*53,5cm. Ñöôïc laøm baèng kieáng daøy 5mm, khí ñöôïc khueách taùn vaøo nöôùc qua cuïc ñaù boït, vaø khoâng khí ñöôïc neùn baèng maùy neùn khí . Bình ñöïng nöôùc thaûi laø bình nhöïa coù theå tích laø 24 lít; Bôm ñònh löôïng ñeå bôm nöôùc thaûi vaøo nhaõn hieäu Blue & White coù q= 12 l/h; Hình 2: Moâ hình buøn hoaït tính Nguyên liệu cho thí nghiệm Bùn nuôi cấy được lấy từ bể hiếu khí từ hệ thống xử lý nước thải. Bùn có hàm lượng MLSS khoảng 2000 mg/l, và chỉ số SVI của bùn là 125 Nước sử dụng cho mô hình là nước thải có nồng độ COD khoảng 1500-2500 mg/l. Moâ hình Lắng Quá trình lắng là quá trình tách chất lơ lửng ra khỏi nước dưới tác dụng của trọng lực lên hạt lơ lửng có tỉ trọng nặng hơn tỉ trọng nước. Quá trình lắng được ứng dụng trong: Lắng cát (cặn dễ tách nước nói chung như cát, mảnh kim loại, thủy tinh, hạt trái cây, mảnh xương,…); Loại bỏ cặn hữu cơ trong bể lắng đợt I; Loại bỏ cặn sinh học (bùn hoạt tính, màng vi sinh vật) ở bể lắng II; Loại bỏ các bông cặn hóa học trong quá trình keo tụ-tạo bông; Nén bùn trọng lực nhằm giảm độ ẩm bùn trong công đoạn xử lý bùn. Dựa vào hàm lượng và khả năng tương tác giữa các hạt, có thể phân ra làm 4 dạng lắng: lắng hạt rời rạc, lắng kết bông, lắng cản trở và lắng nén. Thông thường có hơn một dạng lắng xảy ra ở cùng một thời điểm đang xét và cũng có thể có tất cả 4 dạng lắng xảy ra đồng thời. Bảng 2.1 mô tả các loại dạng lắng và giới thiệu các ứng dựng trong thực tế. Đối với trường hợp lắng các hạt rời rạc (loại 1), vận tốc lắng của hạt có thể xác định theo định luật Stoke: Trong đó: rs - Tỉ trọng hạt; r - Tỉ trọng dung dịch; g - Gia tốc trọng trường; d - Đường kính hạt; m - Hệ số nhớt động học; Vc - Vận tốc cuối của hạt. Đối với dạng lắng bông cặn (loại 2), xaùc ñònh các thoâng soá tính toán hoặc tính lắng tieán haønh thí nghieäm taïo côït lắng coù ñường kính toái thieåu lớn hôn 150mm, coù caùc voøi laáy maãu caùch nhau 0,2m. Hình 3. Mô hình cột lắng Nước thải cho vào cột mô hình và khuấy nhẹ bằng khí nén trong vòng vài phút để tạo sự phân bố đều hàm lượng cặn lơ lửng trong toàn bộ cột. Nhiệt độ nên giữ ổn định trong suốt thời gian thí nghiệm để khử đi dòng đối lưu. Lấy mẫu ở các vòi dọc theo chiều cao cột ứng với các khoảng thời gian khác nhau và phân tích hàm lượng cặn lơ lửng. Thời gian thí nghiệm nên kéo dài tối thiểu trong 2 giờ. PHÖÔNG PHAÙP TIEÁN HAØNH THÖÏC NGHIEÄM Thöïc hieän chaïy moâ hình theo töøng giai ñoaïn laàn löôït theo thöù töï : thí nghieäm Jartest, thí nghieäm buøn hoaït tính baèng beå Aerotank. Thí nghieäm Jartest : Nöôùc thaûi söû duïng cho thí nghieäm, ta phaûi phaân tích caùc thoâng soá ban ñaàu goàm: pH Ñoä maøu (Pt.CO) Ñoä ñuïc (mg SiO2/l) Caùch pha dung dòch pheøn söû duïng cho thí nghieäm: 30 g pheøn nhoâm + 300 ml nöôùc, thu ñöôïc dung dòch pheøn 10%. Xaùc ñònh löôïng pheøn toái öu: 1. Caùc böôùc tieán haønh: Thay ñoåi noàng ñoä pheøn trong 06 beaker; Coá ñònh pH= 6.5; Cho caùnh khuaáy quay ôû toác ñoä nhaát ñònh 60 voøng /phuùt trong 30 phuùt, tieáp theo laø 5 phuùt trong 20 voøng/ phuùt, ñeå laéng 30 phuùt laáy nöôùc trong ño ñoä ñuïc, ñoä maøu, COD. Beaker naøo coù ñoä maøu ñoä ñuïc nhoû nhaát xaùc ñònh ñöôïc löôïng pheøn toái öu. 2. Thöïc hieän: Chuaån bò 6 beaker, cho vaøo moãi coác 800 – 1000 ml nöôùc thaûi. Cho vaøo moãi coác moät löôïng pheøn (dung dich 10%) töông öùng theo baûng sau: Coác 1 2 3 4 5 6 Pheøn nhoâm 5 10 15 20 25 30 Coá ñònh pH = 6,5 baèng dung dòch NaOH 1N, ghi nhaän löôïng NaOH cho vaøo. Thöïc hieän cheá ñoä khuaáy nhanh ôû toác ñoä nhaát ñònh 60 voøng\phuùt trong 5 phuùt, sau ñoù 20 voøng/phuùt trong 30 phuùt. - Taét maùy ñeå laéng 30 phuùt. Laáy phaàn nöôùc trong ôû treân ñem ñi ño ñoä ñuïc ,ñoä maøu. - Phaàn nöôùc cuûa beaker naøo coù ñoä ñuïc ñoä, ñoä maøu thaáp nhaát thì beaker ñoù coù haøm löôïng pheøn toái öu. Xaùc ñònh pH toái öu: Caùc böôùc tieán haønh: Coá ñònh löôïng pheøn toái öu ñaõ xaùc ñònh; Thay ñoåi pH töø 5 – 9 trong 6 beaker; Cho caùnh khuaáy quay ôû toác ñoä nhaát ñònh 60 voøng /phuùt trong 30 phuùt, tieáp theo laø 5 phuùt trong 20 voøng/ phuùt, ñeå laéng 30 phuùt laáy nöôùc trong ño ñoä ñuïc, ñoä maøu, COD. Beaker naøo coù ñoä maøu ñoä ñuïc nhoû nhaát xaùc ñònh ñöôïc pH toái öu. 2. Thöïc hieän: Chuaån bò 6 beaker, cho vaøo moãi coác 800 - 1000 ml nöôùc thaûi. Cho vaøo laàn löôït moãc coác moät löôïng pheøn (dung dòch 10 %) ñaõ ñöôïc xaùc ñònh laø haøm löôïng toái öu ôû thí nghieäm 1. Sau ñoù duøng xuùt NaOH 1 N ñeå chænh pH töø 5 - 9. Ghi nhaän theå tich NaOH ñaõ duøng. Ñöa 6 coác vaøo daøn Jatest, baät maùy khuaáy ôû toác ñoä nhaát ñònh 60 voøng/phuùt trong 5 phuùt, sau ñoù 20 voøng/phuùt trong 30 phuùt. Taét maùy khuaáy ñeå laéng 30 phuùt. Laáy phaàn nöôùc trong ôû treân ñem ñi ño ñoä ñuïc, ñoä maøu. Phaàn nöôùc cuûa beaker naøo coù ñoä ñuïc ñoä, ñoä maøu thaáp nhaát thì beaker ñoù coù haøm löôïng pheøn toái öu. Moâ hình Jartest ñöôïc thöïc hieän vôùi muïc ñích xaùc ñònh löôïng pheøn toái öu trong thí nghieäm söû duïng trong phöông phaùp hoùa lyù tröôùc khi qua beå buøn hoaït tính. Sau khi, löôïng pheøn toái öu töông öùng vôùi ñoä maøu thaáp nhaát ta tieán haønh laøm phöông phaùp hoùa lyù vôùi phöông phaùp keo tuï vôùi löôïng nöôùc thaûi phuø hôïp vôùi beå buøn hoaït tính. Thí nghieäm Jartest phaûi ñaûm baûo ñöôïc yeâu caàu cuûa lyù thuyeát. Xöû lyù baèng phöông phaùp keo tuï laø cho vaøo nöôùc moät loaïi hoùa chaát laø chaát keo coù theå laøm cho caùc haït nhoû bieán thaønh nhöõng haït lôùn laéng xuoáng. Thoâng thöôøng quaù trình taïo boâng xaûy ra theo hai giai ñoaïn: Baûn thaân chaát keo tuï phaùt sinh thuûy phaân, quaù trình hình thaønh dung dòch keo vaø ngöng tuï. Trung hoøa haáp phuï loïc caùc taïp chaát trong nöôùc Keát quaû laø caùc haït lôùn laéng xuoáng Trong quaù trình laøm thí nghieäm, chuùng ta phaûi chuù yù ñeán caùc yeáu toá sau: Löôïng duøng chaát keo tuï: quaù trình keo tuï khoâng phaûi laø moät loaïi phaûn öùng hoaù hoïc ñôn thuaàn neân löôïng pheøn cho vaøo khoâng theå caên cöù vaøo tính toaùn. Tuøy ñieàn kieän khaùc nhau, chuùng ta phaûi laøm thöïc nghieäm chuyeân moân ñeå tìm ra löôïng pheøn toái öu. Löôïng pheøn trong nöôùc cho vaøo nöôùc noùi chung laø 0,1 – 0,5 mg/l vaø neáu duøng Al2(SO4)3.H2O thì töông ñöông 10 – 50 mg/l. Nhieät ñoä nöôùc: khi duøng muoái nhoâm laøm keo tuï thì nhieät ñoä nöôùc aûnh höôûng raát lôùn ñeán hieäu quaû keo tuï. Khi nhieät ñoä nöôùc raát thaáp ( <5oC) boâng phaøn sinh ra to vaø xoáp chöùa phaàn nöôùc nhieàu vaø laéng xuoáng raát chaäm. Khi duøng nhoâm sunfat tieán haønh keo tuï nöôùc thieân nhieän, nhieät ñoä nöôùc thaáp nhaát laø 20 – 30 oC. Khi duøng muoái saét laøm chaát keo tuï , aûnh höôûng cuûa nhieät ñoä nöôùc ñoái vôùi hieäu quaû keo tuï khoâng lôùn. Toác ñoä hoån hôïp cuûa nöôùc vaø chaát keo tuï: quan heä toác ñoä hoån hôïp cuûa nöôùc vaø chaát vaø chaát keo tuï ñeán tính phaân boå ñoàng ñeàu cuûa chaát keo tuï vaø cô hoäi va chaïm giöõa caùc haït keo cuõng laø nhaân toá quan troïng aûnh höôûng ñeán quaù trình keo tuï. Vì vaäy trong quaù trình thí nghieäm quaù tình keo tuï chuùng ta phaûi cung caát cho noù moät toác ñoä duû laøm cho caùc haït keo keát laïi vôùi nhau vaø coù theå laéng xuoáng trong moät hôøi gia nhaát ñònh. Taïp chaát trong nöôùc: neáu trong nöôùc coù caùc ion traùi daáu coù theå khieán dung dòch keo tuï. Cho neân ion ngöôùc daáu laø loaïi taïp chaát aûnh höôûng ñeán quaù trình keo tuï. Moâi tröôøng tieáp xuùc: khi tieán haønh keo tuï hay baèng phöông phaùp keát tuûa khaùc, neáu trong nöôùc duy trì moät lôùp caën buøn nhaát ñònh khieán quaù trình keát tuûa caøng hoaøn toaøn. Do ñoù, caùc thieát bò duøng ñeå keo tuï hoaëc xöû lyù baèng keát tuûa khaùc phaàn lôùn laø thieát keá coù lôùp caën buøn. Thí nghieäm buøn hoaït tính Nguyeân taéc : Caùc phöông phaùp hieáu khí döïa treân nguyeân taéc laø caùc vi sinh vaät hieáu khí phaân huûy caùc chaát höõu cô trong ñieàu kieän coù oxi hoøa tan Chaát höõu cô + O2 visinhvaät H2O + CO2 + NH3 +…. ÔÛ ñieàu kieän hieáu khí haøm löôïng oxi toái thieåu oxi hoøa tan 1,5 – 2 mg/l, NH4+ cuõng bò loaïi nhôø quaù trình nitrat hoùa cuûa vi sinh vaät töï döôõng NH4+ + 2O2 visinhvaät NO3- + 2H+ + H2O + naêng löôïng Moâ hình beå buøn hoaït tính chaïy lieân tuïc suoát trong 24/24 giôø vaø caùc maãu ñöôïc laáy theo töøng taûi troïng theo giôø nhö taûi troïng 2 giôø, taøi troïng 6 giôø, taûi troïng 8 giôø taûi troïng 12 giôø vaø taûi troïng 24 giôø. Qua töøng maãu laáy ôû caùc taûi troïng ta tieán haønh ño COD ñeå theo doõi hieäu suaát khöû COD cuûa buøn hoaït tính ñoái vôùi nöôùc thaûi ñaõ traûi qua giai ñoaïn keo tuï coù ñaït yeâu caàu hay khoâng. Töø ñoù, ta coù ñöôïc keát quaû cuûa töøng taûi troïng theo giaù trò COD cuûa maãu nöôùc thaûi. Nöôùc thaûi sau khi qua beå laéng ñôït 1 coù chöùa caùc chaát höõu cô hoøa tan vaø caùc chaát lô löûng ñi vaøo beå Aerotank. Khi ôû trong beå, caùc chaát lô löûng ñoùng vai troø laø caùc chaát haït nhaân cho vi khuaån cö truù, sinh saûn vaù phaù trieån daàn leân thaønh caùc boâng caën goïi laø buøn hoaït tính. Vi khuaån vaø vi sinh vaät soáng duøng chaát neàn BOD vaø chaát dinh döôûng N – P laøm thöùc aên ñeå chuyeån hoùa chuùng thaønh caùc teá baøo môùi. Quaù trình chuyeån hoùa theo töøng böôùc xen keõ noái tieáp nhau. Moät vaøi loaïi vi khuaån taán coâng vaøo caùc hôïp chaát höõu cô coù caáu truùc phöùc taïp, sau khi chuyeån hoùa thaûi ra caùc hôïp chaát höõu cô coù caáu truùc ñôn giaûn hôn, moät vaøi vi khuaån khaùc duøng chaát naøy laøm thöùc aên vaø laïi thaûi ra caùc hôïp chaát ñôn giaûn hôn nöõa. Quaù trình tieáp theo cho ñeán khi chaát thaûi ra cuoái cuøng khoâng theå duøng laøm thöùc aên cho baát kyø loaïi sinh vaä naøo nöõa. Chaát thaûi höõu cô trong doøng nöôùc thaûi ñöa vaøo beå phaûn öùng, ôû ñoù caùc vi khuaån hieáu khí ñöôïc duy trì ôû traïng thaùi lô löûng nhôø doøng khí suïc trong beå thöïc hieän nhöõng bieán ñoåi theo phöông trình sau: Söï oxy hoaù vaø toång hôïp: COHNS + O2 + 5O2 + dinh dưỡng CO2 + NH3 + C5H7NO2 + các sản phẩm khác. (Chất hữu cơ) (Tế bào vi khuẩn) Hô hấp nội sinh C5H7NO2 + 5O2 CO2 + NH3 + 2H2O + năng lượng Moâi tröôøng hieáu khí trong beå phaûn öùng ñöôïc duy trì baèng caùch söû duïng maùy thoåi khí vaø thieát bò phaân taùn khí ñaët trong beå sao cho nöôùc thaûi ñöôïc ñöa ra beå laéng ñeå taùch phaàn buøn hoaït tính ra khoûi nöôùc thaûi ñaõ xöû lyù. Moät phaàn buøn hoaït tính ñaõ laéng ñöôïc tuaàn hoaøn trôû laïi ñeå duy trì noàng ñoä mong muoán cuûa vi sinh vaät trong beå phaûn öùng. Trong quaù trình buøn hoaït tính, vi khuaån laø vi sinh vaät quan troïng nhaát, bôûi vì chuùng chòu traùch nhieäm phaân huûy caùc chaát höõu cô trong nöôùc thaûi. Trong beå phaûn öùng, moät phaàn caùc chaát höõu cô ñöôïc caùc vi sinh vaät hieáu khí vaø tuøy tieän söû duïng ñeå taïo thaønh naêng löôïng cho vieäc toång hôïp caùc chaát höõu cô coøn laïi thaønh teá baøo môùi. Nhö vaäy chæ moät phaàn chaát thaûi ban ñaàu ñöôïc oxy hoùa thaønh caùc hôïp chaát naêng löôïng thaáp nhö:NO-3, SO42- vaø CO2 phaàn coøn laïi ñöôïc thoång hôïp thaønh teá baøo môùi. Thöïc hieän moâ hình ôû hai giai ñoaïn: Giai ñoaïn thích nghi: Cho buøn hoaït tính vaøo moâ hình coù haøm löôïng MLSS khoaûng 2000 mg/l vôùi theå tích laø 3 lít; Ñoã nöôùc thaûi vaøo ñaày moâ hình ñeán vaïch 24 lít; Tieán haønh suïc khí vaøo moâ hình khoaûng 2 – 3 ngaøy; Ngöng suïc khí ñeå laéng khoaûng 30 phuùt, laáy nöôùc trong phaân tích COD;pH Giai ñoaïn thích nghi keát thuùc khi hieäu quaû khöû COD treân 80%. Giai ñoaïn taêng taûi troïng: Thöïc hieän taêng taûi troïng ôû caùc daõy taûi troïng nhö sau : 2giôø, 6 giôø, 8 giôø, 12 giôø. Taêng taûi troïng khi hieäu quaû xöû lyù ôû moãi taûi troïng khoâng taêng trong 2 -3 ngaøy; ÔÛ moãi taûi troïng ño ñaïc caùc thoâng soá sau: COD vaøo vaø COD ra, pH Xaùc ñònh thôøi gian löu nöôùc vaø löu buøn. Ngöng quaù trình taêng taûi troïng khi hieäu quaû xöû lyù COD ñaït. Choïn taûi troïng toái öu Ño COD ñöôïc tieán haønh theo caùc böôùc nhö sau: laáy 2.5 ml maãu ñaõ ñöôïc laéng buøn, cho theâm 1,5 K2Cr2O7 vaø 3,5 ml H2SO4 reagent ñem nung ôû 1500C trong 2h. Trong thôøi gian chôø ñôïi, ta ñònh phaân laïi FAS: laáy 5 ml nöôùc caát, 3ml K2Cr2O7 vaø 7 ml H2SO4 regent ñeå nguoäi baèng vôùi nhieät ñoä phoøng cho tieáp 1 - 2 gioït chæ thi feroin, roài treân oáng ñònh phaân ta cho töø töø FAS, thaáy maãu chuyeån daàn sang maøu ñoû, ñöôïc löôïng FAS caàn thieát ñeå kieåm tra laïi dung dòch FAS 0,1 N. Sau khi, dung dòch FAS ñaõ ñöôïc kieåm tra vaø dung dòch ñoù ñöôïc söû duïng ñeå phaân tích giaù trò COD cuûa maãu nöôùc thaûi ñöôïc laáy töø moâ hình buøn hoaït tính. Nhöõng keát quaû COD nhaän ñöôïc theo töøng taûi troïng khaùc nhau saép xeáp theo thöù töï vaøo baûng vaø töø caùc soá lieäu naøy ta veõ ñöôøng ñoà thò taêng tröôûng hieäu suaát khöû cuûa COD trong moâ hình. Keát thuùc thí nghieäm ta coù ñöôïc keát quaû hieäu suaát khöû COD vaøo giai ñoaïn cuûa taûi troïng naøo laø toát nhaát. Sau khi, ta nhaän ñöôïc keát quaû khöû COD toát nhaát böôùc tieáp cho qua giai ñoaïn laéng buøn ñeå xaùc ñònh SS ñöôïc khöû. Thí nghieäm laéng: Laéng laø quaù trình taùch khoûi nöôùc caën lô löûng hoaëc boâng caën hình thaønh trong giaiñoaïn keo tuï taïo boâng. Trong coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi quaù trình laéng ñöôïc öùng duïng: Laéng caùt, saïn, maûnh kim loaïi , thuûy tinh, xöông, haït seùt … ôû beå laéng caùt. Loaïi boû chaát lô löûng ôû beå laéng 1. Laéng buøn hoaït tính hoaëc maøng vi sinh ôû beå laéng ñôït 2. Hai ñaïi löôïng quan troïng trong vieäc thieát keá beå laéng chính laø toác ñoä laéng vaø toác ñoä chaûy traøn. Ñeå thieát keá moät beå laéng lyù töôûng, ñaàu tieân ngöôøi ta xaùc ñònh toác ñoä laéng cuûa haït caàn ñöôïc loaïi vaø khi ñoù ñaët toác ñoä chaûy traøn nhoû hôn toác ñoä laéng. Tính chaát laéng cuûa caùc haït coù theå chia thaønh 3 daïng nhö sau: Laéng daïng 1: laéng caùc haït rôøi raïc. Quaù trình laéng ñöôïc ñaët tröng bôûi caùc haït laéng moät caùch rôøi raïc vaø ôû toác ñoä laéng khoâng ñoåi. Caùc haït laéng moät caùch rieâng leû khoâng coù khaû naêng keo tuï, khoâng baùm dính vaøo nhau suoát quaù trình laéng. Ñeå coù theá xaùc ñònh toác ñoä laéng ôû daïng naøy ngöôøi ta coù theå öùng duïng ñònh luaät coå ñieån Newton vaø Stoke treân haït caën. Toác ñoä laéng ôû daïng naøy hoaøn toaøn coù theå tính ñöôïc. Laéng daïng 2: laéng boâng caën. Quaù trình laéng ñöôïc ñaët tröng bôûi caùc haït keát dính vôùi nhau trong suoát quaù trình laéng. Do quaù trình boâng caën xaûy ra treân caùc boâng caën taêng daàn kích thöôùc vaø toác ñoä laéng taêng. Khoâng coù moät coâng thöøc toaùn hoïc thích hôïp naøo ñeå bieåu thò giaù trò naøy. Vì vaäy ñeå coù caùc thoáng soá thieát keá veà beå laéng daïng naøy ngöôøi ta thí nghieäm xaùc ñònh toác ñoä chaûy traøn vaø thôøi gian laéng ôû hieäu quaû khöû boâng caën cho tröôùc töø coät laéng thí nghieäm, töù ñoù nhaân vôùi heä soá qui moâ ta coù toác ñoä chaûy traønvaø thôøi gian laéng thieát keá. Laéng daïng 3: laéng caûn trôû. Quaù trình laéng ñöôïc ñaït trönbg bôûi caùc haït caën coù noàng ñoä cao ( > 1000mg/l ). Caùc haït caën coù khuynh höôùng duy trì vò trì khoâng ñoåi vôùi caùc vò trí khaùc, khi ñoù caû khoái haït nhö laø moät theå thoáng nhaát laéng xuoáng vôùi vaän toác khoâng ñoåi. Laéng daïng naøy thöôøng thaáy ôû beå neùn buøn. ÔÛ ñaây, ta duøng thí nghieäm laéng ñeå laéng buøn hoaït tính baèng coät laéng coù chieàu cao 1m nhö moät beå laéng ñôït 2 trong caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm. Thí nghieäm laéng ñöôïc tieán haønh nhö sau: Chuaån bò giaáy loïc ñöôïc caét saún daïng hình troøn ñöôøng kính 5cm, saáy ôû 105oC trong 30 phuùt. Saáy xong cho vaøo bình huùt aåm khoaûng 15 phuùt. Sau ñoù caân ñeå laáy khoái löôïng m0 ( nhôù ñaùnh soá thöù töï ) Laáy 24l nöôùc thaûi töø moâ hình buøn hoaït tính ôû giai ñoaïn coù hieäu suaát khöû COD ñaït keát quaû toát nhaát vaø giaù trò COD khoâng thay ñoåi. Sau ñoù cho nöôùc vaøo coät moâ hình laéng. Ñeå laéng 1 phuùt vaø ñoàng loaït laáy maãu ñeå xaùc ñònh SS taïi taát caû caùc ñoä cao. Duøng oáng nghieäm laáy maãu ôû caùc möùc 0,2 – 1 m Laáy 10 ml maãu ñem ñi loïc. Giaáy sau khi loïc cho vaøo ñóa petri ñem saáy ôû 105 0C trong 30 phuùt, sau ñoù ñem caân xaùc ñònh khoái löôïng m1. Laøm töông töï ôû caùc phuùt 5, 15, 20, 30, 40, 60, 90. Sau khi tieán haønh caùc böôùc nhö treân ta ñöôïc keát quaû SS thay ñoåi theo töøng thôøi gian vaø coù ñöôïc ñöôøng cong laéng toát nhaát luùc ñoù nöôùc thaûi ñöôïc ñaït tieâu chuaån tröôùc khi thaûi ra ngoaøi. KEÁT QUAÛ THÍ NGHIEÄM NHAÄN ÑÖÔÏC: Sau khi, ta tieán haønh thöïc hieän chaïy moâ hình theo töøng giai ñoaïn coù ñöôïc caùc keát quaû cuûa töøng thí nghieäm theå ôû caùc baûng soá lieäu sau: Thí nghieäm Jartest: Baûng 3 .1: Giaù trò pheøn toái öu vaø pH toái öu Coác 1 2 3 4 5 6 pH 2.17 4.43 6.4 8.12 8.8 8.84 Pheøn nhoâm 5 10 15 20 25 30 Ñoä maøu 360 175 104 138 212 353 Thí nghieäm buøn hoaït tính: Trong thí nghieäm naøy, ta tieán haønh chaïy moâ hình vôùi 5 taûi troïng khaùc nhau taïi nhieàu thôøi ñieåm khaùc nhau vôùi cuøng löôïng nöôùc thaûi trong beå buøn hoaït tính. Nhaän ñöôïc caùc keát quaû theo caùc taûi troïng theå hieän ôû caùc baûng 3.2; 3.3; 3.4; 3.5; 3.6 ôû döôùi ñaây theo caùc taûi troïng 2 giôø, 6 giôø, 8 giôø, 12 giôø, 24 giôø: Baûng 3 .2: Keát quaû COD trong taûi troïng 2 giôø Giôø laàn laáy Taûi troïng 2 giôø COD vaøo COD ra Hieäu suaát khöû COD 0 0 1600 1500 6.25% 2 1 1500 1350 10% 4 2 1500 1200 20% 6 3 1500 1050 30% 8 4 1500 900 40% 10 5 1500 690 54% 12 6 1500 650 56% 14 7 1500 640 57% 16 8 1500 620 58% 18 9 1500 600 60% 20 10 1500 530 66% 22 11 1500 510 68% 24 12 1500 480 70% 26 13 1500 450 72% 28 14 1500 420 73% 30 15 1500 400 74% 32 16 1500 380 75% 34 17 1500 370 76% 36 18 1500 350 78% 38 19 1500 325 80% 40 20 1500 300 80% 42 21 1500 290 82% 44 22 1500 260 91% 46 23 1500 128 91% 48 24 1500 128 92% 50 25 1500 117 91% 52 26 1500 128 91% 54 27 1500 128 91% Baûng 3 .3: Keát quaû COD theo taûi troïng 6 giôø Giôø Laàn laáy Taûi troïng 6 giôø COD vaøo COD ra Hieäu quaû khöû COD 0 0 1600 1200 25% 6 1 1200 690 42.50% 12 2 1200 620 48% 18 3 1200 510 57.50% 24 4 1200 420 67% 30 5 1200 370 69% 36 6 1200 300 75% 42 7 1200 128 89% 48 8 1200 128 89% 54 9 1200 128 89% 60 10 1200 128 89% Baûng 3 .4: Keát quaû COD theo taûi troïng 8 giôø Giôø Laàn Laáy Taûi troïng 8 giôø COD vaøo COD ra Hieäu quaû khöû COD 0 0 1600 1050 34% 8 1 1050 640 39% 16 2 1050 510 51% 24 3 1050 400 61% 32 4 1050 325 69% 40 5 1050 128 87% 48 6 1050 128 87% 56 7 1050 117 88% 64 8 1050 117 88% 72 9 1050 117 88% 80 10 1050 112 88% 88 11 1050 112 88% Baûng 3 .5: Keát quaû COD theo taûi troïng 12 giôø Giôø Laàn laáy Taûi troïng 12 giôø COD vaøo COD ra Hieäu Quaû khöû COD 0 0 1600 690 56% 12 1 1600 530 66% 24 2 1600 510 68% 36 3 1600 370 76% 48 4 1600 260 83% 60 5 1600 128 92% 72 6 1600 128 92% 84 7 1600 128 92% Baûng 3 .6: Keát quaû COD theo taûi troïng 24 giôø Giôø Laàn laáy Taûi troïng 24 giôø COD vaøo COD ra Hieäu quaû khöø COD 0 0 1600 530 66% 24 1 1600 510 68% 48 2 1600 260 83% 72 3 1600 128 92% 96 4 1600 128 92% Thí nghieäm laéng: Thöïc hieän moâ hình laéng tieán haønh kieåm tra haøm löôïng chaát raén SS ta ñöôïc baûng soá lieäu cuûa baûng 3.7; 3.8 khoái löôïng SS vaø hieäu quaû laéng nhö sau: Baûng 3 .7: Giaù trò khoái löôïng SS mg/l Ñoä cao(m) 1 phuùt 5 15 20 40 60 90 0.2 200mg/l 190 160 150 150 141 120 0.4 540 840 490 430 371 220 210 0.6 730 950 960 760 680 630 550 0.8 1060 1080 1110 1270 1670 900 750 1 2850 3010 3030 3580 3790 4120 2200 Baûng 3 .8: Hieäu quaû laéng cuûa haøm löôïng SS Ñoä cao(m) 1 phuùt 5 15 20 40 60 90 0.2 5% 20% 25% 25% 29.5% 40% 0.4 -55.5% -9.25% 20.3% 31.3% 59.2% 61.1% 0.6 -30.1% -31.5% -4.1% 6.8% 13.6% 24.6% 0.8 -1.8% -4.7% -19.8% -57.5% 15% 29.2% 1 -5.6% -6.3% -25.6% -32.9% -44.5% 22.8% KEÁT QUAÛ – THAÛO LUAÄN Thöïc hieän moâ hình thöïc nghieäm goàm 3 giai ñoaïn laø phöông phaùp hoùa lyù baèng thí nghieäm Jartest, phöông phaùp sinh hoïc baèng thí nghieäm buøn hoaït tính vôùi vi sinh vaät hieáu khí vaø cuoái cuøng laø thí nghieäm laéng. Moâ hình ñöôïc thöïc hieän hoaøn taát vôùi caùc soá lieäu ñöôïc thoáng keâ vaø coù nhaän xeùt nhö sau: Thí nghieäm Jartest thöïc hieän theo phöông phaùp hoùa lyù baèng phöông phaùp keo tuï: Vôùi giaù trò pheøn nhoâm vaø ñoä maøu theå hieän treân baûng 4 –1 ta coù ñöôïc ñoà thò xaùc ñònh löôïng pheøn toái öu nhaát theå hieän ôû ñoà thò 4.1. Ñoà thò 4.1: Döïa treân ñoà thò, ta thaáy ñöôïc vôùi giaù trò pheøn nhoâm 15 ml coù ñöôïc ñoä maøu cuûa nöôùc thaûi laø thaáp nhaát. Ñoù chính laø löôïng pheøn toái öu ñöôïc xaùc ñònh duøng vaøo phöông phaùp hoaù lyù cho keo tuï tröôùc khi cho vaøo giai ñoaïn 2 cuûa phöông phaùp sinh hoïc baèng buøn hoaït tính vi sinh vaät hieáu khí. Vôùi giaù trò pH vaø ñoä maøu theå hieän treân baûng 4 – 2 ta coù ñöôïc ñoà thò xaùc ñònh pH toái öu nhaát theå hieän ôû ñoà thò 4.2. Ñoà thò theå hieän ñöôïc pH toái öu ôû pH = 6,4 luùc ñoù ñoä maøu thaáp nhaát töông öùng vôùi löôïng pheøn toái öu xaùc ñònh ñöôïc ôû treân. Ñoà thò 4.2: Thí nghieäm buøn hoaït tính: Moâ hình beå buøn hoaït tính ñöôïc keát quaû COD vaø hieäu suaát khöû COD cuûa beå nhö sau: Döïa theo töøng baûng soá lieäu töông öùng vôùi caùc taûi troïng theå hieän ôû baûng 4 – 3, baûng 4 – 4, baûng 4 – 5, baûng 4 – 6, baûng 4 – 7 ( phuï luïc ) ta nhaän ñöôïc caùc ñoà thò theå hieän caùc giaù trò töông öùng töø baûng soá lieäu. Caùc ñoà thò ñöôïc theä hieän nhö sau: Ñoà thò 4.3: Theo ñoà thò 4.3, ta nhaän thaáy giaù trò COD khoâng thay ñoåi vaøo luùc 48 giôø vôùi giaù trò COD = 128 mg/l vaø hieäu suaát khöû COD oån ñònh vaøo luùc 48 giôø vôùi hieäu suaát laø 91%. Ñoà thò 4.4: Döïa vaøo ñoà thò treân, ta nhaän ñöôïc giaù trò COD theo taûi troïng 6 giôø khoâng thay ñoåi vaøo luùc 48 giôø vôùi giaù trò COD = 128 mg/l vaø hieäu suaát oån ñònh vaøo luùc 48 giôø vôùi hieäu suaát laø 89%. Ñoà thò 4.5: Döïa vaøo ñoà thò treân, ta coù ñöôïc giaù trò COD khoâng thay ñoåi sau thôøi gian 48 giôø vôùi giaù trò COD = 117 mg/l vaø hieäu suaát khöû COD oån ñònh vaøo cuøng khoaûng thôøi gian ñoù vôùi hieäu suaát ñaït ñöôïc laø 88%. Ñoà thò 4.6: Döïa vaøo ñoà thò treân, ta coù ñöôïc giaù trò COD khoâng thay ñoåi sau thôøi gian 48 giôù vôùi giaù trò COD ñaït ñöôïc laø 128 mg/l vaø hieäu suaát COD ñaït ñöôïc vaøo cuøng thôøi gian ñoù laø 92%. Ñoà thò 4.7: Döïa vaøo ñoà thò treân, giaù trò COD theo taûi troïng 24 giôø khoâng thay ñoåi vaøo sau thôøi gian 48 giôø töùc laø 3 ngaøy vôùi giaù trò COD = 128 mg/l vaø hieäu suaát COD ñaït ñöôïc vaøo cuøng thôøi gian ñoù laø 92%. Nhö vaäy, theo caùc ñoà thò ôû treân thì giaù trò COD khoâng thay ñoåi vaøo thôøi gian sau 48 giôø löu nöôùc thaûi vaø hieäu suaát ñaït oån ñònh nhaát laø 92% theo hai taûi troïng 12 giôø vaø 24 giôø. Töø ñoù, ta thieát laäp ñöôïc baûng giaù trò trung bình cho töøng taûi troïng theo thôøi gian 2 giôø, 6 giôø, 8 giôø, 12 giôø vaø 24 giôø ôû phaàn phuï luïc. Döïa theo baûng giaù trò coù ñöôïc ñoà thò theå hieän khaû naêng khöû COD vaø hieäu suaát khöû COD cuûa töøng taûi troïng ñöôïc so saùnh vôùi nhau. Töø ñaây, ta nhaän ñöôïc keát quaû ôû taûi troïng coù hieäu suaát khöû COD toát nhaát so vôùi caùc taûi troïng khaùc. Ñoà thò 4.8: Döïa vaøo ñoà thò 4.8, ta nhaän thaáy giaù trò COD khoâng thay ñoåi ôû taûi troïng 12 giôø vaø hieäu suaát ñaït cao nhaát vaøo taûi trong ñoù ñoàng thôøi oån ñònh. Toùm laïi, vaøo khoaûng 12 giôø löu nöôùc trong beå buøn hoaït tính hieäu suaát khöû COD laø cao nhaát vaø luùc ñoù giaù trò COD khoâng thay ñoåi nöõa. KEÁT LUAÄN Thöïc hieän moâ hình vôùi phöông phaùp hoùa lyù vaø phöông phaùp sinh hoïc ta nhaân ñöôïc keát quaû xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm raát toát. Töø nhöõng keát quaû thí nghieäm ôû treân, vieäc xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm phöông phaùp hoùa lyù goùp phaàn raát lôùn trong nhieäm vuï giaûm ñoä maøu trong nöôùc thaûi deät nhuoäm, giuùp cho phöông phaùp sinh hoïc ñöôïc thöïc hieän toát hôn vaø trieät ñeå hôn. Phöông phaùp sinh hoïc hieäu quaû khöû COD trong moâ hình buøn hoaït tính ñaït hieäu suaát raát cao 92% vôùi taûi troïng 24 giôø vaø hieäu suaát trung bình ñaït töø 80% trôû leân theo caùc taûi troïng ñöôïc chaïy. Nhö vaäy, phöông phaùp hoùa lyù ñoùng vai troø raát quan troïng trong vieäc xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm. Vì phöông phaùp hoaù lyù thöïc hieän nhieäm vuï laøm giaûm ñoä maøu trong nöôùc thaûi tröôùc khi thaûi ra moâi tröôøng ngoaøi. Khaúng ñònh moät ñieàu ñaùng quan taâm nhaát trong vieäc thöïc hieän ñeà taøi naøy laø phöông phaùp hoùa ñöôïc xeáp vaøo vò trí tröôùc giai ñoaïn phöông phaùp sinh hoïc laøm cho hieäu quaû COD giaûm theå hieän qua keát quaû thöïc nghieäm nhaän ñöôïc ôû treân. Töø keát quaû COD cuõng coù nghóa BOD cuõng giaûm theo tæ leä thuaän vôùi COD vaø löôïng SS cuõng giaûm daàn. Neáu trong quaù trình thöïc nghieäm coøn thôøi gian, toâi seõ thöïc hieän theâm moät giaû thieát nöõa laø tröôùc khi kieåm tra COD ôû moãi taûi troïng maãu nöôùc seõ cho qua lôùp vaät lieäu loïc. Thöïc hieän quaù trình naøy nhaèm khaúng ñònh löôïng SS coøn trong maãu nöôùc khoâng tröôùc khi thaûi ra moâi tröôøng ngoaøi vaø coù aûnh höôûng tôùi chæ soá COD khoâng. Nhöng keát quaû COD nhaän ñöôïc cuoái cuøng khi thaáy quaù trình laéng buøn toát nhaát kieåm tr laïi COD ta thaáty COD = 89 mg/l ñaït chuaån thaûi ra moâi tröôøng theo TCVN 5949 – 1995. Töø ñeà taøi naøy, thöïc hieän moâ hình theo thöù töï phöông phaùp hoùa lyù tröôùc vaø phöông phaùp sinh hoïc sau ñaõ chöùng toû ñöôïc phöông phaùp hoùa lyù coù vai troø raát quan troïng trong vieäc xöû lyù nöôùc thaûi ñaëc bieät laø nöôùc thaûi deät nhuoäm. Phöông phaùp hoùa lyù laøm taêng hieäu quaû xöû lyù nöôùc thaûi trong sô ñoà coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm. Tuy nhieân, vieäc xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm phöông phaùp hoùa lyù coù söû duïng moät löôïng hoùa chaát lôùn trong quaù trình keo tuï vaø laéng boâng caën nhöng phöông phaùp hoùa lyù söû duïng pheøn nhoâm raát thích hôïp vôùi ñieàu kieän Vieät Nam. Ngoaøi ra, phöông phaùp hoùa lyù coøn coù theå söû duïng hoùa chaát khaùc nhö löôïng pheøn saét hay nhöõng haït cao phaân töû polimer nhöng noù vaãn chöa ñöôïc aùp duïng roäng raõi ôû Vieät Nam. Toùm laïi, aùp duïng phöông phaùp hoùa lyù xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm tröôùc khi cho qua giai ñoaïn phöông phaùp sinh hoïc trong heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm ñaõ ñoùng vai troø quan troïng trong heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi. Vôùi nhöõng keát quaû thöïc nghieäm moâ hình theå hieän ñöôïc hieäu quaû cuûa phöông phaùp hoùa lyù trong heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm raát cao vaø noù coøn giaûm ñöôïc moät khoaûng chi phí trong quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi. Noùi chung, trong heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm phöông phaùp hoùa lyù ñaõ goùp phaàn raát lôùn trong quaù trình xöû lyù vaø hieäu quaû xöû lyù caùc coâng ñoaïn ñöôïc toát hôn. Moät lyù do raát quan troïng, heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm phaûi ñöôïc vaän haønh lieân tuïc neân chi phí töông ñoái cao nhöng nöôùc thaûi sau xöû lyù ñöôïc thaûi ra moâi tröôøng ñaït tieâu chuaån do Boä Taøi Nguyeân vaø Moâi Tröôøng Vieät Nam quy ñònh. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Soå tay xöû lyù nöôùc taäp I vaø taäp II. Hoaøng Hueä – Naêm 2000 - Giaùo trình xöû lyù nöôùc thaûi - NXB Xaây Döïng . Traàn Hieáu Nhueä – Naêm 1999 – Thoaùt nöôùc vaø Xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp – NXB Khoa hoïc kyõ thuaät. Maïng internet: www.nea.gov.vn – Cuïc Taøi Nguyeân vaø Moâi Tröôøng. Luaän vaên kyõ sö vaø thaïc só cuûa nhieàu khoùa tröôùc nhö: Nghieân cöùu öùng duïng caùc quaù trình coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi ngaønh deät nhuoäm ôû TPHCM vaø caùc tænh phía Nam cuï theå laø Coâng Ty Deät Nhuoäm Saøi Goøn. Nghieân cöùu thöïc nghieäm vaø ñeà xuaát coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi ngaønh coâng nghieäp deät nhuoäm. Nghieân cöùu coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm Coâng Ty Hoaèng Vieät – thieát keá heä thoáng thoaùt nöôùc nhaø maùy – thieát keá traïm xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm vôùi coâng suaát 500 m3/ ngaøy ñeâm. Caùc thaønh phaàn COD vaø thoâng soá ñoäng hoïc cuûa quaù trình buøn hoaït tính cuûa moät soá loaïi nöôùc thaûi. PHUÏ LUÏC Baûng 4 .1: Giaù trò pheøn nhoâm toái öu Pheøn nhoâm 5 10 15 20 25 30 Ñoä maøu 360 175 104 138 212 353 Baûng 4 .2: Giaù trò pH toái öu pH 2.17 4.43 6.4 8.12 8.8 8.84 Ñoä maøu 360 175 104 138 212 353 Baûng 4 .4: Giaù trò COD vaø hieäu suaát COD theo taûi troïng 6 giôø Giôø Laàn laáy Taûi troïng 6 giôø COD vaøo COD ra Hieäu quaû khöû COD 0 0 1600 1200 25% 6 1 1200 690 42.50% 12 2 1200 620 48% 18 3 1200 510 57.50% 24 4 1200 420 67% 30 5 1200 370 69% 36 6 1200 300 75% 42 7 1200 128 89% 48 8 1200 128 89% 54 9 1200 128 89% 60 10 1200 128 89% Trung bình 420.2 67% Baûng 4.3: Giaù trò COD vaø hieäu suaát khöû COD theo taûi troïng 2 giôø Giôø laàn laáy Taûi troïng 2 giôø COD vaøo COD ra Hieäu suaát khöû COD 0 0 1600 1500 6.25% 2 1 1500 1350 10% 4 2 1500 1200 20% 6 3 1500 1050 30% 8 4 1500 900 40% 10 5 1500 690 54% 12 6 1500 650 56% 14 7 1500 640 57% 16 8 1500 620 58% 18 9 1500 600 60% 20 10 1500 530 66% 22 11 1500 510 68% 24 12 1500 480 70% 26 13 1500 450 72% 28 14 1500 420 73% 30 15 1500 400 74% 32 16 1500 380 75% 34 17 1500 370 76% 36 18 1500 350 78% 38 19 1500 325 80% 40 20 1500 300 80% 42 21 1500 290 82% 44 22 1500 260 91% 46 23 1500 128 91% 48 24 1500 128 92% 50 25 1500 117 91% 52 26 1500 128 91% 54 27 1500 128 91% Trung bình 531.9 65% Baûng 4 .5: Giaù trò COD vaø hieäu suaát COD theo taûi troïng 8 giôø Giôø Laàn Laáy Taûi troïng 8 giôø COD vaøo COD ra Hieäu quaû khöû COD 0 0 1600 1050 34% 8 1 1050 640 39% 16 2 1050 510 51% 24 3 1050 400 61% 32 4 1050 325 69% 40 5 1050 128 87% 48 6 1050 128 87% 56 7 1050 117 88% 64 8 1050 117 88% 72 9 1050 117 88% 80 10 1050 112 88% 88 11 1050 112 88% Trung bình 313 72% Baûng 4.6: Giaù trò COD vaø hieäu suaát COD theo taûi troïng 12 giôø Giôø Laàn laáy Taûi troïng 12 giôø COD vaøo COD ra Hieäu Quaû khöû COD 0 0 1600 690 56% 12 1 1600 530 66% 24 2 1600 510 68% 36 3 1600 370 76% 48 4 1600 260 83% 60 5 1600 128 92% 72 6 1600 128 92% 84 7 1600 128 92% Trung bình 343 78% Baûng 4 .7: Giaù trò COD vaø hieäu suaát COD theo taûi troïng 24 giôø Giôø Laàn laáy Taûi troïng 24 giôø COD vaøo COD ra Hieäu quaû khöø COD 0 0 1600 530 66% 24 1 1600 510 68% 48 2 1600 260 83% 72 3 1600 128 92% 96 4 1600 128 92% Trung bình 311.2 80% Baûng 4 .8: Giaù trò COD trung bình vaø hieäu suaát trung bình theo töøng taûi troïng Giaù trò TB Taûi troïng theo giôø 2 6 8 12 24 COD ra 531.9 420.2 313 343 311.2 Hieäu quaû 64% 67% 72% 78% 80% Giá trị tới hạn các thông số STT Tên gọi Ký hiệu/Công thức Đơn vị A B C 1 Amoniac (tính theo N) NH3 (N) mg/l 0.1 1 10 2 Asen As mg/l 0.05 0.1 0.5 3 Cadimi Cd mg/l 0.01 0.02 0.5 4 Chất rắn lơ lửng SS mg/l 50 100 200 5 Chì Pb mg/l 0.1 0.5 1 6 Clo tự do Cl mg/l 1 2 2 7 Coliform - MPN/100ml 5000 10000 - 8 Crom (III) Cr (III) mg/l 0.2 1 2 9 Crom (VI) Cr (VI) mg/l 0.05 0.1 0.5 10 Dầu mỡ động thực vật - mg/l 5 10 30 11 Dầu mỡ khoáng - mg/l KPHĐ 1 5 12 Đồng Cu mg/l 0.2 1 5 13 Florua F- mg/l 1 2 5 14 Kẽm Zn mg/l 1 2 5 15 Mangan Mn mg/l 0.2 1 5 16 Nhiệt độ to oC 40 40 45 17 Nhu cầu oxy hoá học COD mg/l 50 100 400 18 Nhu cầu oxy sinh hoá BOD5 mg/l 20 50 100 19 Niken Ni mg/l 0.2 1 2 20 Nitơ tổng N - tổng mg/l 30 60 60 21 pH pH - 6-9 5.5-9 5-9 22 Phenola (tổng số) - mg/l 0.001 0.05 1 23 Phospho hữu cơ P - hữu cơ mg/l 0.2 0.5 1 24 Phospho tổng số P - tổng số mg/l 4 6 8 25 Sắt Fe mg/l 1 5 10 26 Sunfua S2-- mg/l 0.2 0.5 1 27 Tetracloetylen - mg/l 0.02 0.1 0.1 28 Thiếc Sn mg/l 0.2 1 5 29 Thuỷ ngân Hg mg/l 0.005 0.005 0.01 30 Tổng hoạt độ phóng xạ anpha - Bq/l 0.1 0.1 - 31 Tổng hoạt độ phóng xạ beta - Bq/l 1.0 1.0 - 32 Tricloetylen - mg/l 0.05 0.3 0.3 33 Xianua CN- mg/l 0.05 0.1 0.2 A: Nước mặt dùng làm nguồn cấp nước sinh hoạt B: Nước mặt dùng cho giao thông thuỷ, tưới tiêu, bơi lội, nuôi thuỷ sản, trồng trọt... C: Các nơi quy định khác

Các file đính kèm theo tài liệu này:

do an tot nghiep.doc
BAI TN.xls
Book1-3.xls
KQTN1.doc
KQTN 2.doc
KQTN.doc