Từ lý luận và thực tiễn lịch sử ta nhận thấy xây dựng nền kinh tế vữngmạnh
Phát triển theo định hướng XHCN là nhiệm vụ quan trọng nhất trong thờI kỳ quá độ lên CNXH. Bản chất của việc xây dựng nền kinh tế trong giai đoạn này là kế thừa và phát huy những thành tựu của khoa học công nghệ trong thờI đạI ngày nay để chuyển nền kinh tế nước ta từ sx thủ công sang cơ khí và đạI công nghiệp , phát triển LLSX và thây thế QHSX hiện có bằng QHSX mớI phù hợp vớI trình độ phát triển của LLSX , từng bước đưa đất nước ta tiến vào CNXH
Để làm được điều này cần phảI có nhận thức đúng đắn về các nhiệm vụ kinh tế cơ bản trong thờI đạI ngày nayvà thực hiện đồng bộ tất cả các giai pháp trên mọI lĩnh vực .Kinh tế phát triển tạo điều kiện thuận lợI cho LLSX phát triển ,an ninh – chính trị ổn định giúp cho đất nước ta có vị thế vững chắc trên trường quốc tế.
32 trang |
Chia sẻ: aloso | Lượt xem: 1644 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Những nhiệm vụ kinh tế cơ bản trong thời kỳ quá độ đI lên CNXH: Thực trạng và giảI pháp, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Thêi kú 1986 – 2000
Ngay sau khi tiÕn hµnh ®æi míi , kinh tÕ níc ta ®· cã nh÷ng ®æi míi ,phat triÓn ®Çy ngo¹n môc . Trong n¨m 1986 -1990 kinh tÕ t¨ng 3.9% l¹m ph¸t gi¶m tõ 774.7% ( n¨m 1986) xuèng 67.1% (n¨m 1990) Tuy vËy kinh tÕ nhµ níc bÞ suy gi¶m nghiªm träng . N¨m 1989 gi¶m 1.8 % n¨m 1999 gi¶m 3.5% , sane xuÊt c«ng nghiÖp t¨ng chËm , them chÝ cã gi¶m 2.6% . Ngµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng gi¶m tû träng kinh tÕ tõ 28.9% GDP (1986) xuèng cond 22.7% GDP (1990) N«ng nghiÖp vÉn lµ ngµnh chñ chèt chiÕm 42% GDP n¨m 1989
N¨m 1990, GDP níc ta lµ 98 USD / n¨m thÊp so víi khu vùc (Lµo : 270 USD / n¨m ,Campuchia:166 USD/n¨m…),quü tÝch luü chiÕm 8,84% GDP,quü tÝch luü thuÇn 1,33% ,®øng thø 7 trong 10 níc ASEAN .Cã tíi 74% lao ®éng trong ngµnh n«ng nghiÖp nhng chñ yÕu tËp trung vµo s¶n xuÊt lóa.S¶n xuÊt lóa chiÕm 2/3 gi¸ trÞ s¶n xuÊt ph©n ngµnh trång trät , Tuy ®· cã nh÷ng ph¸t triÓn ®¸ng kÓ nhng nÒn kinh tÕ vÉn tån t¹i nhiÒu khã kh¨n.Th©m hôt ng©n s¸ch lªn ®Õn 6,71%GDP ,thu thuÕ vµ phÝ chØ chiÕm 12,75% GDP,toµn bé thu ng©n s¸ch trong níc chØ 15,19% GDP trong khi chi ng©n s¸ch lµ 21,89% GDP.C¸n c©n xuÊt nhËp khÈu nghiªng vÒ nhËp siªu. XuÊt khÈu chiÕm 26,4% GDP , nhËp khÈu chiÕm 35,7 % GDP .ThÞ trêng xuÊt khÈu h¹n hÑp , chØ gåm Liªn X« vµ c¸c n¬c XHCN.
N¨m thµnh tùu c¬ b¶n trong thêi k× 1991 – 2000:
§Èy m¹nh t¨ng trëng kinh tÕ ,t¹o ®iÒu kiÖn kh«ng ngõng c¶i thiÖn ®êi sèng cña nh©n d©n , thùc hiÖn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo . TÝnh chung 10 n¨m liªn tôc trong thËp kØ 90 , kinh tÕ ®· t¨ng trëng b×nh qu©n h¬n 7,5% /n¨m ,®a ViÖt Nam ra khái t×nh tr¹ng níc nghÌo víi thu nh©p díi 1 USD /ngµy .Theo chØ sè ph¸t triÓn con ngêi ( HDI ) th× ViÖt Nam ®· ®¹t møc cña níc ph¸t triÓn trung b×nh vÒ nguån lùc con ngêi .Vµo thêi k× khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc : tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n thêi k× 1996 – 2000 lµ gÇn 7%/n¨m .§ã lµ møc t¨ng trëng cao thø nh× trong khu vùc ,chØ sau Trung Quèc .Trªn c¬ së t¨ng trëng kinh tÕ , ®· gi¶m m¹nh sè hé trong t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo , t¨ng kh¶ n¨ng tÝch luü tõ néi bé nÒn kinh tÕ , x©y dùng c¸c c«ng tr×nh quan träng , chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho bíc ph¸t triÓn m¹nh h¬n sau n¨m 2000 .Víi môc tiªu ph¸t ph¸t triÓn cao nhÊt lµ kh«ng ngõng c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt ,tinh thÇn cña nh©n d©n , ®êi sèng cña tÊt c¶ c¸c tÇng líp d©n c ®· ®îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ b¶o ®¶m c«ng b»ng x· héi.
VÊn ®Ò thu hót lao ®éng x· héi .Trong khi sè lao ®éng lµm viÖc trong khu vùc nhµ níc tõ 3,4 triÖu ngêi n¨m 1990 chØ t¨ng lªn 3,5 triÖu ngêi n¨m 2000 hay chØ t¨ng 100000 ngêi sau 10 n¨m th× t¹i c¸c khu vùc kinh tÕ ngoµi nhµ níc sè lao ®éng lµm viÖc t¨ng lªn 7 triÖu ngêi ,gi¶m thÊp tØ lÖ thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n . TØ lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ chØ cßn kho¶ng 6-7% . TØ lÖ thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n cßn díi 30% vµ ngµy cµng gi¶m ®i .§ã lµ mét ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó n©ng cao thu nhËp , thùc hiÖn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo . Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c cuéc ®iÒu tra møc sèng ,tØ lÖ hé nghÌo theo mäi tiªu thøc gi÷a 2 k× ®iÒu tra ®· gi¶m h¬n mét nöa. TØ lÖ hé nghÌo theo tiªu chuÈn quèc tÕ n¨m 1992- 1993 lµ 57% , ®Õn n¨m 2000 chØ cßn 29% .N¨m 2000 c¶ níc chØ cßn 2,8 triÖu hé nghÌo ( theo chuÈn quèc gia) chiÕm 17.2% sè hé c¶ níc , trong ®ã 9.5 % ë thµnh thÞ ,28% ë vïng nói vµ 62.5% ë vïng n«ng th«n . §Õn n¨m 2003 tû lÖ hé nghÌo cßn kho¶ng 12% , thu nhËp t¨ng , ngêi giÇu cã nhiÒu kh¶ n¨ng t¨ng thu nhËp h¬n ngêi nghÌo kho¶ng c¸ch 20% d©n c giÇu nhÊt vµ 20% d©n c nghÌo nhÊt t¨ng lªn tõ møc 6-7 lÇn nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 90 lªn 8-9 lÇn n¨m 2000 . Tuy nhiªn chØ tiªu GINI ph¶n ¸nh ®é bÊt b×nh ®¼ng trong ph©n phèi thu nhËp tuy cã c¸c diÔn biÕn phøc t¹p nhng hiÖn nay vÉn cßn ë møc 36% tèt h¬n nhiÒu trong khu vùc
§a ®Êt níc ta ra khái cuéc khñng ho¶ng vµ tõng bíc ®I vµo giai ®o¹n ph¸t triÓn míi, ®Èy m¹nh sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ g¾n víi chÝnh s¸ch héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ,tõ t×nh tr¹ng khñng ho¶ng ,sau khi thùc hiÖn kÕ ho¹ch 5 n¨m 1991-1995 ViÖt Nam ®· ra khái cuéc khñng ho¶ng thÓ hiÖn trªn c¸c mÆt
Khèng chÕ l¹m ph¸t trong vßng kiÓm so¸t : ChØ sè l¹m ph¸t ®o b»ng chØ sè gi¸ CPI ®îc khèng chÕ tõ møc 67% n¨m 1990 gi¶m liªn tôc xuèng cßn 12.7% n¨m 1995 ,®ång tiÒn æn ®Þnh vµ trªn thùc tÕ cã thÓ chuyÓn ®æi ®îc theo tû gi¸ n«ng nghiÖp gÇn ngang b»ng víi tû gi¸ thÞ trêng . Thµnh qu¶ nµy hÕt søc quan träng gãp phÇn t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh . Nh÷ng n¨m gÇn ®©y níc ta ®· kiÓm so¸t l¹m ph¸t ë díi møc 4-5%/ n¨m
T¨ng trëng kinh tÕ nhanh , t¨ng m¹nh kh¶ n¨ng tÝch luü : ph¸t triÓn m¹nh mÏ tÊt c¶c c¸c ngµnh : N«ng nghiÖp, C«ng nghiÖp , DÞch vô kÕt qu¶ lµ kinh tÕ t¨ng trëng m¹nh víi tæng s¶n phÈm trong níc (GDP) hiÖn hµnh tõ møc tng ®¬ng 6 tû USD n¨m 1990 ®· t¨ng lªn 9.5% n¨m 1995 . Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi n¨m 1995 ®¹t 289 USD . Trong kÕ ho¹ch 5 n¨m 1991-1995 GDP t¨ng b×nh qu©n 8.2% ,tõ chç tÝch luü gép (kÓ c¶ khÊu hao) lµ 8.5% GDP n¨m 1990 ®Õn n¨m 1995 tÝch luü gép lªn tíi 22.8% GDP do ®ã ®Çu t ®· t¨ng tõ møc 14.4% n¨m 1990 lªn 27.1% n¨m 1995 .Tõ ®ã ®Õn nay kh¶ n¨ng tÝch luü cña nÒn kinh tÕ liªn tôc ®îc t¨ng cêng , n¨m 2003 ®· vît 35% GDP ,t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh trªn 7%/ N¨m trong thêi gian dµi
B¶o ®¶m c©n ®èi ng©n s¸ch trong ph¹m vi ch¾p nhËn ®îc : Thu ng©n s¸ch t¨ng nhanh n¨m 1995 ®¹t 23.3% GDP .Møc thu ng©n s¸ch t¨ng 28.8% so víi n¨m tríc gèp phÇn lµm cho thu chi ng©n s¸ch ®· gÇn c©n ®èi , th©m hôt ng©n s¸ch n¨m 1995 chØ cã 4% GDP Nhê ®ã thu ng©n s¸ch v÷ng ch¾c cñng cè nguån thu nªn chÝnh phñ ®· cã ng©n s¸ch ®ñ chi thêng xuyªn vµ cßn d ®Ó ®Çu t ph¸t triÓn , nhÊt lµ vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi . Ngµy nay víi viÖc thùc hiÖn lé tr×nh héi nhËp , gi¶m thuÕ nhËp khÈu nhng møc thu ng©n s¸ch vÉn ®¹t trªn díi 20-21% GDP
§Èy m¹nh xuÊt khÈu vµ më cöa nÒn kinh tÕ th¬ng m¹i ®· ®îc ®Èy m¹nh më cöa th¬ng m¹i víi 170 níc trªn thÕ giíi , xuÊt khÈu n¨m 1995 t¨ng lªn ®Ët 33% GDP ( n¨m 1996 ®¹t 41% GDP) . NhËp khÈu n¨m 1995 ®¹t 42% GDP ( sau ®ã t¨ng lªn 51% GDP mét phÇn do nhËp khÈu cho c¸c dù ¸n cã vèn ®Çu t níc ngoµi ) Cïng víi viÖc ®Èy m¹nh thu hót vèn ODA lÇn ®Çu tiªn tæ chøc n¨m 1993 t¹i Pari , mçi n¨m ViÖt Nam nhËn ®îc cam kÕt h¬n 2 tû USD . C¸c dù ¸n ®Çu t trùc tiÕp n¬c ngoµi FDI ®îc ®Èy m¹nh , lµm cho nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn thªm n¨ng ®éng , chÝnh s¸ch më cöa nÒn kinh tÕ còng ®îc ®¸nh dÊu b»ng viÖc nèi l¹i quan hÖ song ph¬ng víi NhËt B¶n n¨m 1992 . N¨m 1995 ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña hiÖp héi c¸c níc §«ng Nam ¸ ASEAN . Cïng víi viÖc tho¶ thuËn tù do ho¸ th¬ng m¹i AFTA , ViÖt Nam còng tham gia khu vùc ®Çu t ASEAN vµ c¸c tho¶ thuËn song ph¬ng ( nh BTA víi Hoa Kú )vµ c¸c tho¶ thuËn ®a ph¬ng kh¸c nh APEC , ASEM….
-T¹o søc n¨ng ®éng trong c¸c ngµnh, c¸c vïng vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. kinh tÕ ViÖt Nam cã sù t¨ng trëng m¹nh trong ®iÒu kiÖn ®æi míi trªn tÊt c¶ c¸c ngµnh, c¸c vïng vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ.
Nhµ níc vÉn lµ lùc lîng duy tr× tèc ®é t¨ng trëng cao liªn tôc, nhÊt lµ s¶n xuÊt l¬ng thùc, t¨ng trëng æn ®Þnh 1,2 triÖu tÊn/n¨m, ®¶m b¶o an toµn l¬ng thùc, æn ®Þnh xuÊt khÈu g¹o mçi n¨m 3 - 4 triÖu tÊn, c©y c«ng nghiÖp còng ®îc ®Èy m¹nh, nhÊt lµ c¸c c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy nh: cµ phª, chÌ, cao su, tiªu, ®iÒu…vµ c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy nh: ®Ëu t¬ng, mÝa, ®êng, b«ng, ®ay, cãi…Ngµnh thuû s¶n còng t¨ng trëng m¹nh, c¶ ®¸nh b¾t vµ nu«I trång, gãp phÇn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm ®· qua chÕ biÕn. S t¨ng trëng nhanh cña ngµnh thuû s¶n ®· lµm cho ph©n nghµnh nµy chiÕm 22% gi¸ trÞ s¶n lîng n«ng -l©m - ng nghiÖp . Nghµnh l©m nghiÖp ®I vµo ®Èy m¹nh trång vµ ch¨m sãc rõng n©ng cao ®é che phñ . N«ng l©m ng nghiªp ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ nh÷ng c¬ së quan träng ®Ó gi÷ v÷ng æn ®Þnh x· héi trong khi c¸c níc trong khu vùc tr¶I qua cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh kinh tÕ m¹nh mÏ n¨m 1997 còng nh giai ®o¹n hiÖn nay.
C«ng nghiÖp vît qua t¨ng trëng chËm do thiÕu c¬ chÕ n¨ng ®éng,thiÕu vËt t,®¹t møc t¨ng h¬n 14%/n¨m víi sù tham gia cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong vµ ngoµi níc.KÕt qu¶ lµ tû träng trong nghµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng trong nÒn kinh tÕ ®îc n©ng lªn v÷ng ch¾c.N¨m 1990 chiÕm 22.7% GDP ,n¨m 1995 ®· t¨ng lªn 28,8% GDP vµ n¨m 2000 lµ 36,7% GDP.Trong khi c¸c doanh nghiÖp n«ng nghiÖp tiÕp tôc duy tr× vÞ trÝ then chèt trong c¸c nghµnh quan träng nh dÇu khÝ,®iÖn,than,thÐp, hãa chÊt…®ång thêi tiÕn hµnh c«ng cuéc c¶I c¸ch,cæ phÇn hãa trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau.C¸c doanh nghiÖp d©n doanh ngµy cµng ®ãng vÞ trÝ quan träng nhÊt lµ tõ khi thi hµnh luËt doanh nghiÖp tõ 01/ 01/ 2000 cã tèc ®é t¨ng trëng kho¶ng 19-20% / n¨m.C¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi còng ph¸t huy t¸c dông,®ãng gãp 35% gi¸ trÞ s¶n lîng vµ gÇn 80%gi¸ trÞ xuÊt khÈu (kÓ c¶ dÇu khÝ ).Nh÷ng ph©n nghµnh c«ng nghiÖp nãi chung ®Òu ®· ph¸t triÓn bao goßm: c¸c nghµnh nh c«ng nghiÖp khai th¸c (dÇu khÝ,than ®¸,vµ c¸c quÆng kh¸c…)c«ng nghiÖp ®iÖn,khÝ ,gaz,vµ c¸c nghµnh c«ng nghiÖp chÕ t¸c(chÕ biÕn),b¶o ®Èm ®¸p øng cho c¸c nhu cÇu quan träng cña nÒn kinh tÕ vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu víi chÊt lîng ngµy cµng kh¸.
C¸c nghµnh dÞch vô ®· t¨ng trëng kh¸ ,chiÕm trªn díi 40% GDP.C¸c ph©n nghµnh nh:th¬ng m¹i,vËn t¶I,bu chÝnh viÔn th«ng,du lÞch,kh¸ch s¹n,¨n uèng,…còng nh c¸c nghµnh dÞch vô phi vËt thÓ kh¸c nh :gi¸o dôc,y tÕ,thÓ dôc thÓ thao…còng ph¸t triÓn kh¸ ®¸p øng nhu cÇu phôc vô viÖc n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng vµ hiÖu qu¶ sx kinh doanh.
Trong ®iÒu kiÖn ®æi míi,nÒn kinh tÕ tõ ®¬n së h÷u chuyÓn sang nÒn kinh tÕ ®a së h÷u.
Khi kinh tÕ nhµ níc bao g«m c¶ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc,c¸c chñ thÓ kinh tÕ nh ng©n hµng,tµi chÝnh tÝn dông nhµ níc,c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc n¾m gi÷ c¸c quyÒn lùc chi phèi cña c¶I quèc gia.§ã lµ khu vùc kinh tÕ réng lín n¾m gi÷ lùc lîng vËt chÊt quan träng ®Ó nhµ níc ®ãng gãp vµ ®iÒu tiÕt kinh tÕ vÜ m«.V× vËy kinh tÕ nhµ nîc ®ãng vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ,trong ®ã c¸c doanh nghiÖp nhµ níc gi÷ vai trß then chèt cña nÒn kinh tÕ.C¸c doanh nghiÖp tõ chç lµm ¨n thua lç kÐo dµi,®· cã trªn 80%lµm ¨n cã l·i.
Khu vùc d©n doanh(gåm c¶ n«ng nghiÖp vµ khu vùc c¸c doanh nghiÖp ngoµi nhµ níc)®îc ph¸t triªn m¹nh mÏ.Theo kÕt qu¶ tæng kiÓm kª,tÝnh ®Õn cuèi n¨m 2000 khu vùc nµy bao gåm kho¶ng 8000 doanh nghiÖp c«ng nghiÖp,18000 doanh nghiÖp dich vô ,hµng triÖu hé c¸ thÓ trong n«ng nghiÖp,c«ng nghiÖp vÇ dÞch vô ®ang gãp søc ngµy cµng nhiÒu trong sù nghiÖp phÊt triÓn ®Êt níc (n¨m 2000 ®ãng gãp 48% GDP) vøi viÖc thi hµnh luËt doanh nghiÖp 2000, khu vùc doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cña t nh©n trong níc ph¸t triÓn víi tèc ®é 20%/n¨m, ®ãng gãp kho¶ng 23,5% trong gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nhiÖp n¨m 2000. Tuy chØ chiÕm 13,6% vèn s¶n xuÊt vµ 12,1% gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh ngµnh c«ng nghiÖp cïng n¨m, nhng khu vùc kinh tÕ nµy cã vÞ trÝ quan träng trong t¹o viÖc lµm vµ ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng cña c d©n c¸c ®Þa ph¬ng. Thªm vµo ®ã c¸c lÜnh vùc th¬ng m¹i nhµ hµng kh¸ch s¹n vµ du lÞch ngoµi quèc doanh còng ®ãng gãp phÇn chñ yÕu trong lu th«ng vËt t hµng hãa, ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng ®a d¹ng cña c¸c tÇng líp c d©n víi tèc ®é 12%/ n¨m.
C¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi n¨m 1990 sau 3 n¨m thi hµnh luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i viÖt nam. N¨m 1987 vèn cha cã nhiÒu ®¸ng kÓ, n¨m 1995 ®· s¶n xuÊt 6,3 % GDP, n¨m 2000 ®· s¶n xuÊt 13,3%GDP vµ n¨m 2002 ®· s¶n xuÊt 14%GDP trë thµnh mét thµnh phÇn kinh tÕ quan träng, ®ãng gãp ®¸ng kÓ trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, ®¶y m¹nh xuÊt khÈu, ®µo t¹o nguån nh©n lùc, kÜ n¨ng qu¶n lý vµ kinh doanh hiÖn ®¹i, thùc hiÖn chuyÓn giao c«ng nghÖ, nhÊt lµ c¸c c«ng nghÖ cao, c«ng nghÖ míi ®ã lµ cha kÓ tíi mét lîng kiÒu hèi quan träng kho¶ng trªn 2- 3 tØ USD mçi n¨m do ngêi viÖt nam ®ang lao ®éng vµ ®Þnh c göi vÒ.
Më cöa nÒn kinh tÕ, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trªn c¬ së ®éngviªn m¹nh mÏ c¸c nguån néi lùc vµ ngo¹i lùc thµnh nguån lùc tæng hîp. Trong qu¸ tr×nh ®æØ míi tõ mét nÒn kinh tÕ “ khÐp kÝn” chØ quan hÖ chñ yÕu víi Liªn X« vµ c¸c níc XHCN, chÝnh s¸ch “ më cöa” nÒn kinh tÕ ®· ®îc thùc hiÖn cã kÕt qu¶.
Tríc hÕt, xuÊt khÈu ®· ®îc ®¶y m¹nh kh«ng ngõng víi viÖc më réng thÞ trêng, n¨ng cao hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cña hµng hãa. Tõ mét níc cã giao thiÖp rÊt nhá bÐ víi khu vùc cã ®ång tiÒn chuyÓn ®æi , viÖt nam ®· tho¸t khái thÕ bao v©y, cÊm vËn vµ më ra quan hÖ kinh tÕ víi 170 quèc gia vµ vïng l·nh thæ. Trao ®æi th¬ng m¹i hai chiÒu tõ møc rÊt khiªm tèn cha tíi 5 tØ USD n¨m 1990 ®Õn n¨m 2000 lµ 30 tØ USD vµ n¨m 2003 ®¹t h¬n 40 tØ USD, chiÕm trªn 100% GDP. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh” ®é më” cña nÒn kinh tÕ, cao h¬n Hµn Quèc- níc tiªn phong trong chÝnh s¸ch kinh tÕ híng vÒ xuÊt khÈu.
Më cöa nÒn kinh tÕ ®îc ®¸nh dÊu b»ng viÖc b×nh thêng hãa quan hÖ víi c¸c khèi tµi chÝnh quèc tÕ WB, IMF, ADB . Tõ n¨m 1993, chóng ta liªn tôc më c¸c héi nghÞ t vÊn chuyªn gia víi c¸c nhµ tµi trî vµ nhËn ®îc h¬n 20 tØ USD cam kÕt. §Õn nay ®· thùc hiÖn gi¶I ng©n ®îc trªn 10 tØ USD, gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng hÖ thèng ®êng x¸, cÊp ®iÖn, cÊp níc s¹ch, tho¸t níc th¶i, x©y dùng hÖ thèng thñy lîi, x©y dùng hÖ thèng trêng häc, bÖnh viÖn, tÝn dông n«ng th«n, xãa ®ãi gi¶m nghÌo, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc vµ hoµn thiÖn m«I truêng ph¸p lý, c¶i c¸ch hµnh chÝnh.
Më cöa cßn thÓ hiÖn ë chÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp tõ níc ngoµi; ®Õn hÕt n¨m 2002 ViÖt Nam ®· cÊp phÐp cho 4447 dù ¸n, víi tæng sè vèn ®¨ng kÝ lªn tíi 43 TØ USD. Trong h¬n 15 n¨m ®æi míi, ®· thùc hiÖn ®µu t gÇn 21tØ USD, riªng n¨m 2002 thùc hiÖn 2,3 tØ USD. NÕu kÓ c¶ c¸c dù ®· hoµn thµnh th× ®µu t níc ngoµi ®· mang vµo níc ta kho¶ng 23 TØ USD. §ã lµ cha kÓ tíi c¸c kho¶n vay tÝn dông th¬ng m¹i ng¾n vµ trung h¹n rÊt cÇn thiÕt cho viÖc mua thiÕt bÞ tr¶ chËm, vay mua vËt t ng¾n h¹n, vay vèn lu ®éng mµ vèn d ®éng còng lªn ®Õn vµi tØ USD trong tæng sè gÇn 13 tØ USD nî níc ngoµi c¸c lo¹i cña c¶ níc. §Çu t t¹i ViÖt Nam:
NhËt b¶n 3,3 tØ USD Singapo 2,7 tØ USD §µi Loan 2,3 tØ USD
Hµn Quèc 2,1 tØ USD Hång K«ng 1,8 tØ USD
Malayxia 1,2 tØ USD Anh 1,1 TØ USD Ph¸p 0,8 tØ USD
§¶o virgin 0,9 tØ USD HµLan1,1tØUSD ChuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho bíc ph¸t triÓn tiÕp theo:
VÒ nguån nh©n lùc: Chó ý tíi con ngêi kh«ng chØ nh lùc lîng lao ®éng mµ cßn lµ ®èi tîng chÝnh cña môc tiªu ph¸t triÓn. Chóng ta ®· giµnh nhiÒu cång søc ®Ó thùc hiÖn c¶i c¸ch gi¸o dôc, t¨ng cêng, ®µo t¹o nghÒ, xuÊt khÈu lao ®éng, ch¨m sãc søc kháe céng ®ång…mçi n¨m cã gÇn 200.000 lao ®éng tèt nghiÖp c¸c trêng, líp d¹y nghÒ vµ hµng tr¨m ngh×n lao ®éng kh¸c ®îc bæ tóc n©ng cao tay nghÒ.
HDI ®¹t 109, thuéc lo¹i c¸c níc cã HDI trung b×nh, n©ng lªn 21 bËc so c¸ch ph©n lo¹i c¸c níc chØ dùa thuÇn tóy vµo chØ tiªu GDP b×nh qu©n ®Çu ngêi( tÝnh theo Ph¬ng ph¸p søc mua t¬ng ®¬ng lµ 2070 USD/ ngêi n¨m 2001)
- VÒ khoa häc c«ng nghÖ: §· cã sù hîp t¸c chuyÓn giao c«ng nghÖ víi Liªn X« vµ víi nhiÒu níc kh¸c trªn thÕ giíi, t¹o ra tiÒn ®Ò cho CNH- H§H toµn diÖn.
II.1.2.B. thêi kú 2001 ®Õn nay:
- T¨ng trëng kinh tÕ
Trong 2005, tèc ®é t¨ng tráng GDP cña ViÖt Nam íc ®¹t 8,4%, vît xa con sè 7,8% n¨m 2004
2001
2002
2003
2004
Ước 2005
2001- 2005
Tèc ®é t¨ng (%)
GDP
6,89
7,08
7,34
7,79
8,43
7,51
N«ng – l©m
thñy s¶n
2,98
4,17
3,62
4,36
4,04
3,84
C«ng nghiÖp
x©y dùng
10,39
9,48
10,48
10,22
10,65
10,24
DÞch vô
6,10
6,54
6,45
7,26
8,48
6,97
§ãng gãp vµo t¨ng trëng theo ®iÓm phÇn tr¨m
GDP
6,89
7,08
7,34
7,79
8,43
7,51
Nông-lâm-thủy sản
0,69
0,93
0,79
0,92
0,82
0,83
Công nghiệp-xây dựng
3,68
3,47
3,92
3,93
4,19
3,84
Dịch vụ
2,52
2,68
2,63
2,94
3,42
2,84
GDP
100,00
100,00
100,00
100,00
100,00
100,00
Nông-lâm-thủy sản
10,07
13,20
10,76
11,80
9,78
11,12
Công nghiệp-xây dựng
53,39
48,95
53,37
50,48
49,71
51,18
Dịch vụ
36,54
37,85
35,86
37,72
40,52
37,70
§©y lµ møc t¨ng trëng cao nhÊt trong vßng 9 n¨m qua kÓ tõ n¨m 1997. so víi c¸c níc trong khu vùc §«ng ¸ , tèc ®é t¨ng trëng GDP n¨m 2005 cña ViÖt Nam lµ cao thø 2 vµ chØ ®øng sau Trung Quèc. Møc t¨ng trëng cao cña n¨m 2005 ®· gãp phÇn quyÕt ®Þnh cho viÖc hoµn thµnh môc tiªu t¨ng trëng GDP trung b×nh 7,5%/n¨m ®· ®îc ®Ò ra trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi 5 n¨m 2001- 2005.
Do chiếm tỷ trọng lớn trong GDP và có tốc độ tăng giá trị tăng thêm cao nhất (10,6%), nên năm 2005 công nghiệp và xây dựng vẫn là khu vực có đóng góp lớn nhất vào tốc độ tăng trưởng chung, chiếm tới 49,7% hay 4,2 điểm phần trăm tốc độ tăng trưởng GDP. Khu vực nông - lâm - thủy sản chịu nhiều tác động bất lợi của thời tiết, dịch cúm gia cầm và biến động của thị trường; tốc độ tăng trưởng của khu vực nông-lâm-thủy sản ước đạt 4,0%, đóng góp 9,8% hay 0,8 điểm phần trăm tốc độ tăng trưởng GDP. Giá trị tăng thêm của khu vực dịch vụ ước tăng 8,5%. Năm 2005 là năm khu vực dịch vụ có mức tăng trưởng cao nhất kể từ năm 1997 và lần đầu tiên cao hơn mức tăng trưởng.
Cơ cấu nông nghiệp và kinh tế nông thôn đã có bước chuyển dịch tích cực theo hướng đẩy mạnh sx các loại nông sản hàng hóa có nhu cầu thị trường và có giá trị kinh tế cao.Tiếptục bảo đảm tốt an ninh lương thực quốc gia ,tuy diện ttích trồng lúa giảm(khoảng hơn 3000 ha), dể chuyển đổi sang nuôi trồng thủy sản và các cây trồng có giá trị cao hơn,nhưng sản lượng lương thực vẫn tăng 34,5 triệu tấn (năm 2000) lên 39,12 triệu tấn(năm 2004),trong đó sản lượng lúa tăng từ 32,5 lên 53,8 triệu tấnbình quân mỗi năm lương thực tăng hơn một triệu tấn,vượt chỉ tiêu do Đai hội lần thứ IX của Đảng đề ra trước 3 năm.Hằng năm vẫn xuất khẩu khoảng 3,5-4 triệu tấn gạo.
SX cây công nghiệp,cây ăn quả có sự điều chỉnh mạnh theo nhu cầu thị trường để xuất khẩu và thay thế hàng nhập khẩu hình thành một số vùng hàng hóa tập trung gắn với công nghiệp bảo quản,chế biến.Diện tích, sản lượng tăng nhanh so với năm 2000,cao su ,diện tích tăng 9,5%sản lượng tăng 37,6%,hồ tiêu tăng diện tích 83,2%,sản lượng tăng 87,8%...các loại cây công nghiệp có lợi thế xuất khẩu hầu hết đều tăng về diện tích và sản lượng.
Chăn nuôi phát triển với tốc độ khá cao, đáp ứng nhu cầu về trứng ,thịt trong nước đang tăng nhanh,giá trị chăn nuôi tăng bình quân 10%/năm; tỷ trọng giá trị chăn nuôi trong nông nghiệp tăng từ 19,3% lên 21,6%.Đàn bò nhất là bò sữa tăng nhanh, đạt 95 nghìn con, sản lượng sữa tươi tăng 3 lần,sản lượng thủy sản nuôi trồng tăng 2 lần,sản lượng khai thác tăng 1,2 lần
Trình độ khoa học công nghệ trong sx nông nghiệp ,thủy sản từng bước được nâng cao theo hướng sử dụng giống mới,công nghệ sinh học,phương thức canh tác tiên tiến để nâng cao năng suất chất lượng nông sản,thủy sản.Chương trình giống cây trồng, vật nuôi đạt kết quả khá quan trọng vào việc nâng cao chất lượng nông sản,thủy sản. Đến nay có hơn 90% diện tích lúa,80% diên tích ngô,60% diện tích mía,100% diện tích điều… trồng mới .Trong nghành thủy sản ,tổng công suất tàu thuyền đánh bắt đạt hơn 4 triệu sức ngựa,một số cơ sở nuôi trồng được trang bị máy móc hiện đại…Đảm bảo cho công nghệ nuôi trồng tiên tiến .
Cơ sở hạ tầng nông thôn được đầu tư phát triển khá nhanh.Nhiều công trình thủy lợi đã hoàn thành vàđưa vào sử dụng,góp phần chuyển dịch cơ cấu sản xuất,thâm canh,tăng năng suất cây trồng đã đảm bảo tưới cho 90% diện tích lúa hàng vạn ha hoa màu,cây hoa màu cây công nghiệp và ăn quả,hệ thống đê điều được củng cố. Đến nay có tới 98% xã phường có đường ô tô tới trung tâm,hơn 90% số xã có điện,gần 88% số hộ nông thôn được sử dụng điện. Thành tựu nổi bật là công tác xóa đói giảm nghèo bình quân mỗi năm giảm 3% hộ nghèo,tỷ lệ hộ đói nghèo ở nông thôn giảm từ 19% năm 2000 xuông còn 11% năm 2004. Điều kiện về nhà ở , đi lại,làm việc học tập được cải thiện tốt hơn.Nhiều làng xã trở thành làng văn hóa , có kinh tế phát triển bảo đảm môi trường sinh thái ,văn hóa truyền thống mang đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc được phục hồi và phát triển,trình độ dân trí được nâng lên.
-Cơ cấu kinh tế
Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành
Trong nhiều năm qua, xét theo tỷ trọng giá trị tăng thêm trong GDP, cơ cấu kinh tế chủ yếu biến đổi theo sự chuyển dịch của hai nhóm ngành nông - lâm - thủy sản và công nghiệp - xây dựng. Từ năm 2000 đến năm 2005 tỷ trọng khu vực nông - lâm - thủy sản giảm 3,8 điểm phần trăm, còn tỷ trọng khu vực công nghiệp - xây dựng tăng 3,7 điểm phần trăm (Bảng 2). Xét chung trong giai đoạn 2001-2005, sự chuyển dịch cơ cấu giữa 3 khu vực không mạnh như trong giai đoạn 5 năm 1996-2000.
Bảng 2: Cơ cấu GDP theo ngành kinh tế, 2001-2005 (%)
2000
2001
2002
2003
2004
2005
GDP
100.00
100.00
100.00
100.00
100.00
100.00
Nông-lâm -thủy sản
24.53
23.24
23.03
22.54
21.81
20.70
CN-XD
36.73
38.13
38.49
39.47
40.21
40.80
CNCBiến
18.56
19.78
20.58
20.45
20.34
20.70
Dich vụ
38.73
38.63
38.48
37.99
37.98
38.50
Trong khu vực nông - lâm - thủy sản, sự chuyển dịch cơ cấu còn chậm, chủ yếu theo sự chuyển dịch giữa hai nhóm ngành nông nghiệp và thủy sản: tỷ trọng của ngành thủy sản tăng từ 16,0% năm 2001 lên 18,5% năm 2005, nông nghiệp giảm từ 78,6% năm 2001 xuống 75,8%. Sự chuyển dịch cơ cấu nội bộ ngành nông nghiệp cũng chậm: tỷ trọng ngành trồng trọt vẫn chiếm tới 78,6% tổng giá trị sản xuất nông nghiệp năm 2005 so với 81,0% năm 2000 (theo giá 1994). Trong khu vực công nghiệp, tỷ trọng của ngành công nghiệp chế biến tăng không đáng kể, từ 59,2% năm 2000 lên 59,7% năm 2005.
Sự chuyển dịch cơ cấu trong khu vực dịch vụ vẫn diễn ra rất chậm. Hầu hết các ngành dịch vụ quan trọng, có khả năng tạo nhiều giá trị tăng thêm, đều có tỷ trọng nhỏ trong GDP (ví dụ, ngành tài chính, ngân hàng, và bảo hiểm chiếm chưa tới 2,0% GDP năm 2005.Ngoài ra, nhiều lĩnh vực dịch vụ như tư vấn xúc tiến đầu tư, pháp lý, công nghệ, và xuất khẩu lao động cũng chưa được khai thác tốt và/hoặc còn kém phát triển.
Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo thành phần kinh tế
Nhìn tổng thể, trong giai đoạn 2001-2005, chuyển dịch cơ cấu GDP theo thành phần kinh tế diễn ra chậm. Khu vực kinh tế nhà nước vẫn chiếm tỷ trọng cao và tương đối ổn định trong GDP. Sự chuyển dịch cơ cấu theo thành phần chủ yếu diễn ra giữa khu vực kinh tế ngoài nhà nước và khu vực kinh tế có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài.
Năm 2005, tỷ trọng trong GDP của khu vực kinh tế nhà nước rất ít thay đổi, chỉ giảm 0,1 điểm phần trăm so với năm 2000 (Bảng 3). Trong khi đó, tỷ trọng của khu vực kinh tế ngoài quốc doanh đã giảm từ 48,2% năm 2000 xuống còn 45,7% năm 2005.
Khu vực kinh tế có vốn ĐTNN ngày càng thể hiện rõ là một bộ phận cấu thành của nền kinh tế Việt Nam. Tỷ trọng trong GDP của khu vực kinh tế có vốn ĐTNN đã tăng từ 13,3% năm 2000 lên 15,9% năm 2005.
Bảng 3: Cơ cấu và tốc độ tăng trưởng theo thành phần kinh tế, 2001-2005.
Cơ cấu kinh tế cũng đã có bước điều chỉnh theo hướng phát huy lợi thế so sánh của từng vùng; các vùng kinh tế trọng điểm, khu công nghiệp, khu kinh tế và vùng chuyên môn hóa cây trồng, vật nuôi đang phát triển nhanh, đóng góp quan trọng vào sự tăng trưởng của nền kinh tế.
Cơ cấu lao động đã có sự chuyển đổi tích cực gắn liền với quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Tỷ trọng lao động của ngành công nghiệp và xây dựng trong tổ số lao động xã hội tăng từ 12,1% năm 2000 lên 17.9% năm 2005; lao động trong các ngành dịch vụ tăng từ 19.7% lên 25.3%; lao động trong các ngành nông-lâm nghiệp và thủy sản giảm tù 68.2% xuống còn 56.8%. Tỷ trọng lao động đã qua đào tạo tăng từ 20% năm 2000 lên 25% năm2005.
( B ảng 3 )
Cơ cấu GDP (giá hiện hành)
100,00
100,00
100,00
100,00
100,00
100,00
Kinh tế nhà nước
38,52
38,40
38,38
39,08
39,23
38,42
Ngoàiquốc doanh
48,20
47,84
47,86
46,45
45,61
45,68
Có vốn ĐTNN
13,27
13,76
13,76
14,47
15,17
15,89
Tốc độ tăng GDP (giá so sánh)
6,79
6,89
7,08
7,34
7,79
8,43
Kinh tế nhà nước
7,72
7,44
7,11
7,65
7,75
7,36
Ngoài quốc doanh
5,04
6,36
7,04
6,36
6,95
8,19
Có vốn ĐTNN
11,44
7,21
7,16
10,52
11,51
13,20
Đầu tư
- Tình hình thực hiện vốn đầu tư xã hội
Thực hiện vốn đầu tư xã hội năm 2005 theo giá thực tế ước đạt 326 nghìn tỷ VNĐ, tương đương với 38,9% GDP. Theo giá so sánh, vốn đầu tư xã hội năm 2005 chỉ tăng khoảng 10,5% và mức tăng này vẫn thấp hơn mức 11,6% của năm 2004. Trong ba thành phần kinh tế, vốn đầu tư của khu vực FDI tăng nhanh nhất, khoảng 16,4%, cao gấp gần 2,8 lần mức tăng của vốn nhà nước. Khu vực ngoài quốc doanh cũng có mức tăng trưởng rất cao, gần bằng khu vực có vốn ĐTNN (15,7%). Vốn đầu tư nhà nước chỉ tăng 5,9%, do đó, tỷ trọng của khu vực này giảm nhanh hơn so với năm 2004.
Tỷ trọng vốn đầu tư khu vực nhà nước có xu hướng giảm dần từ 59,8% năm 2001 xuống 51,5% năm 2005 (Bảng 4). Tổng vốn đầu tư nhà nước ước đạt 168 nghìn tỷ VNĐ, trong đó vốn NSNN là khoảng 74 nghìn tỷ VNĐ, thực hiện vốn tín dụng là 30 nghìn tỷ VNĐ, vốn của DNNN là 50 nghìn tỷ VNĐ, vốn huy động khác là 14 nghìn tỷ VNĐ2. Trong năm 2005, lần đầu tiên Việt Nam phát hành thành công trái phiếu Chính phủ ra thị trường quốc tế với giá trị 750 triệu USD.
Bảng 4: Cơ cấu vốn đầu tư toàn xã hội, 2001-2005 (%)
2001
2002
2003
2004
ư ớc 2005
Tổng số
Vốn nhà nước
Vốn ngân sách
Vốn tín dụng
Vốn DNNN
Vốn huy động khác
Vốn ngoài quốc doanh
Vốn FDI
100,0
59.8
26.7
16.8
10.6
5.6
22.6
17.6
100,0
56.3
25.0
17.6
7.8
6.0
26.2
17.5
100,0
54.0
24.0
16.9
9.3
3.9
29.7
16.3
100,0
53.6
25.1
16.5
9.1
2.9
30.9
15.5
100,0
51.5
22.7
9.2
15.3
4.3
32.2
16.3
Nguồn: TCTK (2005), số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Cơ cấu đầu tư theo lĩnh vực thể hiện rõ hơn vai trò của chính phủ trong nền kinh tế thị trường, theo đó vốn đầu tư cho lĩnh vực xã hội so với tổng vốn tăng từ 25,4% năm 2004 lên 27,4% năm 2005 và đầu tư cho lĩnh vực này chủ yếu là từ NSNN.Đầu tư của khu vực ngoài quốc doanh là nguồn đầu tư lớn thứ hai kể từ năm 1998. Năm 2005, vốn của khu vực ngoài quốc doanh tăng vọt và ước đạt 105 nghìn tỷ VNĐ, gần gấp đôi vốn đầu tư của khu vực FDI. Năm 2005, dòng vốn FDI vào Việt Nam tiếp tục đà tăng trưởng của năm 2004. Vốn đăng ký FDI cấp mới và tăng thêm đạt 5,89 tỷ USD, tăng 36% so với năm 2004 và là mức cao nhất kể từ năm 1997. Có 509 lượt dự án được tăng vốn trong năm, với tổng số vốn tăng thêm là gần 1,83 tỷ USD. Tổng vốn FDI thực hiện đạt khoảng 53 nghìn tỷ VNĐ, chiếm 16,3% tổng vốn đầu tư xã hội. Trong năm 2005 có 41/64 tỉnh thành thu hút được vốn FDI, trong đó năm tỉnh thành dẫn đầu chiếm 70% tổng vốn FDI đăng ký của cả nước theo thứ tự là: Hà Nội (31,2%), Bà Rịa-Vũng Tàu (17,8%), Đồng Nai (10,7%), thành phố Hồ Chí Minh (10,2%), và Bình Dương (8,6%). Đây là lần đầu tiên, Hà Nội vươn lên thứ nhất trong thu hút FDI. Trong số 43 nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam trong năm 2005, châu Á chiếm 50,6% tổng vốn đăng ký, trong đó: Hàn Quốc đứng thứ 3, chiếm 13,8% tổng vốn đăng ký; Hồng Kông đứng thứ 4 chiếm 9,6%; Nhật Bản đứng thứ 5 chiếm 9,4%; Đài Loan đứng thứ 6 chiếm 8,6%. Các nước châu Âu chiếm 21,7% tổng vốn đăng ký, trong đó Luxembourg đứng thứ nhất chiếm 19,2% tổng vốn đăng ký. Đầu tư từ Hoa Kỳ chỉ đứng thứ 8 chiếm 3,6% tổng vốn đăng ký. So với năm 2004, Lucxembua đã vươn lên đứng đầu từ vị trí 24, còn Đài Loan đã tụt xuống đứng thứ 6 từ vị trí số 1. Khu vực FDI tiếp tục khẳng định vai trò của mình trong tiến trình phát triển của Việt Nam và thực sự trở thành bộ phận cấu thành khăng khít của nền kinh tế Việt Nam. Năm 2005, khu vực FDI đóng góp 15,9% GDP, có tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu chiếm 57,4% trong tổng kim ngạch xuất khẩu, và nộp ngân sách chiếm khoảng 12% tổng thu ngân sách của cả nước. Tính chung trong giai đoạn 2001-2005, tổng vốn FDI đăng ký cấp mới đạt 12,9 tỷ USD, vượt 7,5% mục tiêu dự kiến. Vốn FDI đăng ký bổ sung đạt 6,85 tỷ USD. Tuy nhiên, con số 19,7 tỷ USD của cả vốn FDI đăng ký cấp mới và tăng thêm trong giai đoạn 2001-2005 mới chỉ bằng 77,5% tổng vốn cấp mới trong giai đoạn 1996-2000. Vốn FDI thực hiện trong giai đoạn 2001-2005 đạt 14 tỷ USD, vượt 37% so với mục tiêu dự kiến và tăng 4,5% so với giai đoạn 1996-2000. Trong năm 2005, có 37 dự án do các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư ra nước ngoài với tổng vốn đầu tư đăng ký trên 368,3 triệu USD, tăng gấp 2,1 lần về số dự án và tăng 31,7 lần về vốn đăng ký so với năm 2004. Vốn đầu tư ra nước ngoài đăng ký trong năm 2005 cao hơn tổng vốn đầu tư ra nước ngoài đăng ký trong các năm trước cộng lại. Nhìn chung, việc huy động, thu hút vốn đầu tư, nhất là đầu tư tư nhân và FDI, trong năm 2005 đã có những chuyển biến tích cực, góp phần đáng kể vào mức tăng trưởng cao của nền kinh tế. Về tổng thể, trong giai đoạn 2001-2005, tổng vốn đầu tư xã hội gần đạt mục tiêu dự kiến. Tiết kiệm trong nước có xu hướng tăng dần và hiện tương đương 30% GDP, tạo thêm khả năng huy động vốn trong nước và ổn định các cân đối vĩ mô.
Xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ:
Năm 2005, tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tăng rất mạnh, ước đạt tới 32.2 tỷ USD, tăng 21.6% so với nắm 2004, cao hơn nhiều so với tốc tăng trưởng trung bình trong giai đoạn 2001-2005 (17,8%). Tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hoá giai đoạn 2001-2005 đạt khoảng 110,6 tỷ USD, cao hơn 1,8% so với mục tiêu đặt ra trong Chiến lược Phát triển kinh tế - xã hội 2001-2010.
Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa năm 2005 có tốc độ tăng trưởng cao nhờ cả giá và khối lượng xuất khẩu tăng. Mức giá hàng hóa xuất khẩu tăng trung bình 11,5% đã làm tăng kim ngạch xuất khẩu 3,3 tỷ USD. Trong khi đó, khối lượng hàng hoá xuất khẩu tăng trung bình gần 9,4%, nhờ đó, kim ngạch xuất khẩu tăng khoảng 2,4 tỷ USD. Các mặt hàng có giá xuất khẩu tăng mạnh là dầu thô (40,7%), cà phê (24,7%), than đá (20,7%), cao su (17,9%), chè (15,9%), gạo (14,5%) và hạt điều (12,5%). Các mặt hàng có khối lượng xuất khẩu tăng mạnh bao gồm than đá (53,8%), gạo (28,1%), lạc nhân (26,1%) và cao su (11,9%).
Các thị trường xuất khẩu của Việt Nam cũng tiếp tục được mở rộng. Cho đến nay Việt Nam đã có quan hệ thương mại với trên 220 quốc gia và vùng lãnh thổ. Năm 2005, Việt Nam đã xuất khẩu vào 16 thị trường với kim ngạch trên 500 triệu USD, trong đó có tới 6 thị trường với kim ngạch ước đạt trên 1 tỷ USD; đó là Mỹ (5,82 tỷ USD), Nhật Bản (4,46 tỷ USD), Trung Quốc (2,99 tỷ USD), Úc (2,59 tỷ USD), Xingapo (1,66 tỷ USD) và Đức (1,05 tỷ USD). Tính chung kim ngạch xuất khẩu vào 16 thị trường lớn nhất ước đạt 24,91 tỷ USD, chiếm tới 77,3% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hoá năm 2005.
Hầu hết thị trường xuất khẩu vào các khu vực, lãnh thổ đều có sự tăng trưởng kim ngạch khá cao, từ 15% đến 65%, trong đó Châu Á tăng 21,3% (riêng các nước ASEAN tăng 42,6%), Châu Âu tăng 6,7% (riêng EU tăng 8,1%), Châu Mỹ tăng 21,7%, Châu Đại Dương tăng 51% và Châu Phi tăng 83,9%. Cơ cấu thị trường xuất khẩu năm 2005 có sự chuyển dịch tương đối rõ nét với thị phần tăng tại các khu vực/nước như ASEAN, Úc, Nhật Bản, giảm mạnh tại EU, và giảm nhẹ tại thị trường Mỹ, Trung Quốc (Hình 1).
Cơ cấu xuất khẩu của Việt Nam theo thị trường, 2004-2005 (%)
Nguồn: Bộ Thương mại và Tổng cục Hải quan.
Nhập khẩu hàng hoá và dịch vụ
Kim ngạch nhập khẩu hàng hóa năm 2005 ước đạt 36,98 tỷ USD, tăng 4,93 tỷ USD hay 15,4% so với năm 2004. Tuy nhiên, đây là năm có tốc độ tăng nhập khẩu hàng hóa thấp nhất kể từ năm 2002, thấp hơn nhiều mức tăng trung bình 19,1%/năm trong giai đoạn 2001-2005.
Kim ngạch nhập khẩu năm 2005 tăng chủ yếu do giá nhập khẩu tăng trung bình 11,5% đã khiến kim ngạch nhập khẩu tăng 3,52 tỷ USD (chiếm tới 71,4% phần tăng thêm của kim ngạch nhập khẩu). Trong khi đó, lượng nhập khẩu tăng 4,7% làm kim ngạch nhập khẩu tăng 1,41 tỷ USD (chỉ chiếm 28,6% phần tăng thêm của kim ngạch nhập khẩu). Riêng đối với mặt hàng xăng dầu, mặc dù khối lượng nhập khẩu chỉ tăng 2,6%, song do giá tăng mạnh, nên kim ngạch nhập khẩu đã tăng tới 35,6% (xấp xỉ 1,4 tỷ USD, chiếm 28,4% phần kim ngach nhập khẩu tăng). Tuy nhiên, cũng có 2 mặt hàng quan trọng có giá nhập khẩu giảm là phôi thép (giá giảm 1,5%) và bông (giá giảm 20,6%).
Cơ cấu hàng hoá nhập khẩu cũng có những chuyển biến đáng lưu ý. Kim ngạch nhập khẩu nhóm hàng máy móc - thiết bị - phụ tùng năm 2005 ước đạt 13,28 tỷ USD, chiếm 36,1% tổng kim ngạch nhập khẩu, tăng 28,5% so với 2004. Kim ngạch nhập khẩu nhóm hàng nguyên, nhiên, vật liệu đạt gần 22,5 tỷ USD, chiếm 61,2% tổng kim ngạch nhập khẩu, tăng 14,7%. Lưu ý là một số mặt hàng là đầu vào sản xuất có kim ngạch nhập khẩu giảm mạnh so với năm 2004 là urê (giảm 40%), phân bón các loại (giảm 21,7%), bông (giảm 14,7%). Kim ngạch nhập khẩu nhóm hàng tiêu dùng ước đạt 994 triệu USD, giảm tới 50,5% so với năm 2004 và chỉ chiếm tỷ trọng là 2,7% trong tổng kim ngạch nhập khẩu.
Năm 2005 cơ cấu thị trường nhập khẩu theo châu lục có sự chuyển dịch ngược lại so với năm 2004. Năm 2005, Việt Nam chủ yếu nhập khẩu từ thị trường Châu Á, khoảng 29,7 tỷ USD, tăng 17,6%, trong đó, chỉ riêng thị trường ASEAN đã chiếm tới 25,4% tổng kim ngạch nhập khẩu, tăng 20,7%. Tỷ trọng nhập khẩu từ các châu lục còn lại, trừ Châu Phi, đều giảm đáng kể. Riêng 13 thị trường quốc gia, vùng lãnh thổ nhập khẩu lớn nhất (có kim ngạch nhập khẩu trên 600 triệu USD) đã chiếm tới 84,1% kim ngạch nhập khẩu hàng hoá của cả nước, với tổng kim ngạch là 31 tỷ USD. Vị trí xếp hạng về thị phần nhập khẩu của 5 thị trường nhập khẩu chính của Việt Nam về cơ bản vẫn như năm 2004, lần lượt là: Trung Quốc (15,4%), Xingapo (12,7%), Đài Loan (11,7%), Nhật Bản (11,1%) và Hàn Quốc (10%).
Tổng kim ngạch nhập khẩu dịch vụ năm 2005 ước đạt 5,1 tỷ USD, tăng 7,6% so với năm 2004. Chi vận tải quốc tế cho hàng hoá nhập khẩu là nhập khẩu dịch vụ chủ yếu, ước khoảng 46% tổng kim ngạch nhập khẩu dịch vụ. Ước tính kim ngạch chi trả nước ngoài cho du lịch là 900 triệu USD (tăng 16,5%); dịch vụ hàng không là 650 triệu USD; dịch vụ hàng hải là 170 triệu USD; và dịch vụ tài chính, ngân hàng, bảo hiểm là 330 triệu USD. Với mức nhập khẩu lớn hơn, năm 2005 Việt Nam nhập siêu thương mại dịch vụ trên 840 triệu USD.
Thương mại nội địa
Thương mại nội địa năm 2005 tiếp tục khởi sắc. Tổng mức bán lẻ hàng hoá và doanh thu dịch vụ xã hội (TMBLHH&DTDVXH) ước đạt khoảng 475,4 nghìn tỷ VNĐ. Nếu loại trừ yếu tố lạm phát thì TMBLHH&DTDVXH thực tăng 12,1%. Đây là năm TMBLHH&DTDVXH đạt tốc độ tăng trưởng cao nhất trong 5 năm lại đây.
Trong TMBLHH&DTDVXH, khu vực kinh tế trong nước đóng góp khoảng 457,2 nghìn tỷ VNĐ, chiếm tới 96,2%, phần còn lại là của khu vực kinh tế có vốn ĐTNN. Trong khu vực kinh tế trong nước, TMBLHH&DTDVXH của khu vực kinh tế ngoài quốc doanh chiếm tỷ trọng áp đảo (83,1%). Trong khi đó, TMBLHH&DTDVXH của kinh tế nhà nước chỉ chiếm 13,1%, tăng 3,9% so với năm 2004.
- Cán cân thanh toán quốc tế và nợ nước ngoài
Năm 2005 cán cân thanh toán tổng thể ước thặng dư 1.900 triệu USD, cao hơn nhiều mức thặng dư năm 2004 (Bảng 5), góp phần tăng cường dự trữ quốc tế.
Bảng 5: Cán cân thanh toán quốc tế, 2001-2005 (triệu USD)
2001
2002
2003
2004
2005
Cán cân vãng lai
682
-604
-1878
-926
130
Cán cân thương mại hàng hoá
Cán cân thương mại dịch vụ
Chuyển tiền (ròng)
481
-572
1250
-1054
-750
1921
-2528
-778
2239
-2256
-872
3093
-897
-845
3175
Cán cân vốn
220
1980
3305
2753
3179
FDI
Đầu tư gián tiếp
1300
0
1400
0
1450
0
1610
0
1850
750
Cán cân thanh toán
40
357
2151
883
1900
Sai số
-862
-1019
724
-944
-1409
Chú thích: Số liệu năm 2005 là ước tính. Thương mại hàng hóa tính theo giá FOB. Số liệu ước tính thường lệch khá nhiều so với số liệu hiệu chỉnh sau đó.
Nguồn: Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
Năm 2005, mặc dù thâm hụt cán cân thu nhập từ đầu tư lên tới 1.081 triệu USD, cao hơn nhiều mức 891 triệu USD năm 2004, song cán cân vãng lai thặng dư 130 triệu USD (khoảng 0,25% GDP), khác hẳn mức thâm hụt khá cao trong năm 2004 (2,0% GDP) và trong hai năm 2003, 2002.Thâm hụt cán cân thương mại đã giảm từ 3.128 triệu USD năm 2004 xuống còn 1.742 triệu USD, chủ yếu nhờ xuất khẩu hàng hóa đạt tốc độ tăng trưởng cao, nhất là trong những tháng cuối năm, và nguồn thu từ du lịch và hàng không tăng mạnh. Trong hạng mục chuyển tiền (ròng), chuyển tiền viện trợ đạt 175 triệu USD và chuyển tiền của khu vực tư nhân lên tới 3.000 triệu USD, tương đương mức năm 2004.
Năm 2005 cán cân vốn đã tăng đáng kể, đạt 3.179 triệu USD so với 2.753 triệu USD năm 2004. Luồng vốn FDI vẫn chiếm phần lớn nhất trong tổng số các luồng vốn vào Việt Nam.
II.2.Hạn chế :
Tốc độ tăng trưởng kinh tế những năm qua vẫn thấp so với khả năng và thấp hơn so với nhiều nước trong khu vực ở thời kỳ đầu CNH,quy mô nền kinh tế còn nhỏ,thu nhập bình quân đầu người thấp,tăng trưởng kinh tế dựa vào phát triển theo chiều rộng ,những nghành và sản phẩm truyền thống, công nghệ thấp .Năng suất lao động tăng chậm và còn thấp so với nhiều nước trong khu vực,khả năng cạnh tranh của nền kinh tế còn kém ,chi phí kinh doanh cao,chất lượng và hiệu quả còn thấp.Nguồn lực của đất nước chưa được sử dụng có hiệu quả cao,tài nguyên đất đai và các nguồn vốn khác của nhà nước còn bị lãng phí ,thất thoát nghiêm trọng.Mặc dù có tốc độ tăng trưởng cao nhưng tỷ trọng dịch vụ trong GDP còn thấp,các loại hình dịch vụ cao chưa phát triển mạnh .CNH-HĐH nông nghiệp và nông thôn vẫn còn nhiều thiếu sót ,công nghiệp công nghệ cao phát triển chậm, sx chưa có sự gắn kết với thị trường,các vùng kinh tế trọng điểm chưa phát huy được các thế mạnh,các chính sách phát triển chưa đáp ứng được nhu cầu,chưa có sự liên kết chặt chẽ giữa các vùng.Các thành phần kinh tế chưa phát triển tương xứng với tiềm năng ,chưa tạo được môi trường kinh doanh hợp tác,bình đẳng giữa các thành phần kinh tế.Tỷ trọng lao động trong nông nghiệp còn cao,lao động không có việc làm còn nhiều tỷ lệ lao động qua đào tạo rất thấp.Cơ cấu đầu tư chưa hợp lý,chưa hướng vào chiều sâu.Năng lực sản xuất một số nghành và sản phẩm quan trọng thiết yếu tăng chậm.Kết cấu hạ tầng cơ sở chưa đáp ứng yêu cầu cụ thể do lạc hậu và thiếu đồng bộ.Các cân đối vĩ mô chưa thật sự vững chắc,nợ nước ngoài còn nhiều.Việc xây dựng thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN còn nhiều hạn chế do sự thiếu kinh nghiệm thực tế của ban lãnh đạo.Thiếu lộ trình thật chủ động trong hội nhập kinh tế quốc tế,chưa có các chnh sách phù hợp nâng cao sức cạnh tranh của hàng hóa,doanh nghiệp và nền kinh tế theo yêu cầu hội nhập,môi trường đầu tư kém hấp dẫn so với một số nước xung quanh,chưa thu hút được nhiều vốn đầu tư và công nghệ tiên tiến,giải ngân vốn ODA còn chậm,chiến lược vay và trả nợ nước ngoài chưa được chuẩn bị tốt.
III.Giải pháp.
III.1. Đẩy mạnh CNH-HĐH gắn với phát triển kinh tế tri thức
Tranh thủ cơ hội thuận lợi do bối cảnh quốc tế tạo ra và tiềm năng ,lợi thế của nước ta để rút ngắn quá trình CNH-HĐH đất nước theo định hướng XHCN gắn với phát triển kinh tế tri thức là yếu tố quan trọng của nền kinh tế và CNH-HĐH.Phát triển mạnh các nghành và sản phẩm kinh tế có giá trị gia tăng cao dựa vào tri thức ; kết hợp việc sử dụng nguồn vốn tri thức của con người Việt Nam với tri thức mới nhất của nhân loại.Coi trọng cả số lượng và chất lượng tăng trưởng kinh tế trong mỗi bước phát triển của đất nước , ở từng vùng ,từng địa phương trong từng dự án kinh tế-xã hội.
Xây dựng cơ cấu kinh tế hiện đại và hợp lý theo nghành ,lĩnh vực và lãnh thổ.giảm chi phí trung gian,nâng cao năng suất lao động của tất cả các nghành,lĩnh vực,nhất là các nghành,lĩnh vực có sức cạnh tranh cao.
Đẩy mạnh CNH-HĐH nông nghiệp và nông thôn ,giải quyết đồng bộ các vấn đề nông nghiệp , nông thôn và nông dân.
1/Thúc đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp và kinh tế nông thôn chuyển mạnh chuyển mạnh sang sx các loại sản phẩm có thị trường và hiệu quả kinh tế cao;phát triển mạnh chăn nuôi với tốc độ và chât lượng cao hơn , xây dựng các vùng sx hàng hóa tập trunggắn với việc chuyển giao công nghệ sx , bảo quản và chế biến;khắc phục tình trạng sx manhmún ; tự phát.Tiếp tục rà soát bổ xung , điều chỉnh lại quy hoạch sx nông nghiệp theo hướng : phát huy lợi thế tự nhiên của vùng ,lợi thế kinh tế của từng loại cây trồng , con gia súc ,tăng tỷ trọng của chăn nuôi và dịch vụ ; hình thành vùng sx hàng hóa gắn với thị trường và công nghiệp chế biến đảm bảo hiệu quả bền vững và an ninh lương thực quốc gia.
Trên cơ sở quy hoạch nghành , quy hoạch vùng , các địa phương cần rà soát , bổ sung , điều chỉnh quy hoạch cơ sở hạ tầng- xã hội (giao thông thủy kợi , điện , đường ,trường ,trạm ,…phù hợp với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội và quy hoạch kế hoạch sử dụng đất đai của địa phương để có sự quản lý thống nhất , đồng bộ trên địa bàn .Khẩn trương hình thành trung tâm tư vấn hỗ trợ nông nghiệp (thi trường , giá cả thành lập doanh nghiệp nông nghiệp …) Rà soát bổ xung quy hoạch , kế hoạch sử dụng đất nhất là nông nghiệp , công nghiệp và dịch vụ nông thôn,cụm công nghiệp và làng nghề nông thôn.Khẩn trương hoàn thanh đề án quy hoạch nông thôn phù hợp với quá trình CNH-HĐH ở nông thôn và giữ được nét đặc thù của nông thôn Việt Nam.
2/Tiếp tục phát triển và mở rộng thị trường,coi trọng và phát triển thị trường trong nước,tổ chức tốt việc thu mua nông , lâm , thủy sản cho nông dân. Chỉ đạo các doanh nghiệp của nhà nước,hiệp hội nghành hàng triển khai có hiệu quả chương trình xúc tiến thương mại trọng điểm đã được phê duyệt , nghiên cứu chính bảo hiểm cho sản lượng lương thực.
3/ Đưa nhanh khoa học công nghệ vào sx , nhất là việc nghiên cứu và chuyển giao công nghệ khoa học nâng cao chất lượng giống cây trồng , giống vật nuôi,kỹ thuật canh tác và môi trường ,công nghệ sau thu hoạch ;ứng dụng mạnh mẽ công nghệ sinh học và xây dựng các khu nông nghiệp công nghệ cao ; nâng cao khả năng phòng ngừa và khả năng phát hiện dịch bệnh đối với cây trồng , vật nuôi. Đổi mới cơ chế quản lý khoa học trong lĩnh vực nông nghiệp nhằm tăng cường gắn kết giữa các đơn vị nghiên cứu với hệ thống khuyến nông nhằm nâng cao hiệu quả khả năng nghiên cứu và chuyển giao công nghệ . Ưu tiên bố trí nguồn vốn sự nghiệp khoa học để triển khai các chương trình , đề tài nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ
4/Khuyến khích tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiêp và hợp tác xã đầu tư phát triển công nghệ bảo quản,chế biến nông,lâm thủy sản.Có chính sách đặc biệt để khuyến khích phát triển mạnh các doanh nghiệp sx công nghiệp ở nông thôn.Chú trọng phát triển các loại hình hợp tác xã ,cổ phần hóa và nâng cao hiệu quả các doanh nghiêp nhà nước.
5/Tăng đầu tư từ ngân sách nhà nước và đa dạng hóa các nguồn vốn tiếp tục đầu tư mạnh mẽ cơ sở hạ tầng kinh tế xã hội nâng cấp và đổi mới hệ thống thủy lợi…nâng cao hiệu quả quản lý đảm bảo an toàn về nước.Củng cố hệ thống đê kè…
6/Rà soát bổ sung điều chỉnh chính sách về đât đai , thuế ,tín dụng…nhằm hỗ trợ và tạo điều kiện hình thành các khu vực công nghiệp , cụm làng nghề, ở nông thôn để thu hút các doanh nghiệp vào kinh doanh.
7/Tập trung giải quyết việc làm , đào tạo nghề cho nông dân và cho lao dộng nông thôn, đặc biệt quan tâm giải quyết việc làm và thu nhập cho nông dân có đất bị thu hồi để sử dụng vào mục đích phát triển khu công nghiệp , khu đô thị , cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội , tạo điều kiện cho lao động nông thôn có việc làm tại chỗ và ngoài khu vực nông thôn.Có chính sách thiết thực để trợ giúp dào tạo nghề cho nông dân và lao động nông thôn , đáp ứng yêu cầu chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp
8/Tiếp tục đầu tư nhiều hơn cho xóa đói giảm nghèo , trợ giúp tích cực cho các vùng và dân cư còn nhiều khó khăn xây dựng kết cấu hạ tầng xã hội phát triển hệ thống khuyến nông nâng cao dân trí có chính sách tín dụng cho người nghèo từng bước vượt qua khó khăn thoát nghèo và nâng cao mức sống một cách bền vững.
9/Tập trung đầu tư để hoàn thành cơ bản hệ thống kiên cố hóa trường học , thực hiện tốt hơn chương trình chăm sóc sức khỏe cộng đồng:thực hiện ngày càng có nề nếp và chất lượng về quy chế dân chủ ở nông thôn : đẩy mạnh phong trào xây dựng làng xã văn hóa , nâng cao chất lượng hoạt động các thiết chế văn hóa ở cơ sở giữ gìn và phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc ta.
* Khuyến khích phát triển các nghành côngnghệ cao,công nghệ chế tác,công nghiệp phần mềm và công nghiệp bổ trợ có lợi thế cạnh tranh tạo nhiều sản phẩm xuất khẩu và thu hút nhiều lao động ; phát triển một số khu kinh tế mở và đặc khu kinh tế ,nâng cao hiệu quả của các khu công nghiệp khu chế xuất.
Khuyến khích tạo điều kiện để các thành phần kinh tế tham gia phát triển mạnh các nghành công nghiệp sx hàng tiêu dùng và hàng xuất khẩu ,sx tư liệu sx quan trọng theo hướng hiện đại ; ưu tiên thu hút đầu tư của các tập đoàn kinh tế lớn nước ngoài và các công ty xuyên quốc gia.
Khẩn trương thu hút vốn trong và ngoài nước để đầu tư thực hiện một số dự án quan trọng về khai thác dầu khí ,lọc dầu và hóa dầu ,luyện kim,cơ khí chế tạo , hóa chất cơ bản , phân bón , vật liệu xây dựng , Có chính sách hạn chế xuất khẩu tài nguyên thô.Thu hút những chuyên gia giỏi ,cao cấp của nước ngoài và trong cộng đồng người Việt Nam định cư ở nước ngoài.
Trên cơ sở bổ sung và hoàn chỉnh quy hoạch , phát triển nhanh hơn công nghiệp , xây dựng và dịch vụ Huy động các nguồn lực trong và ngoài nước để xây dựng đồng bộ kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội , nhất là sân bay quốc tế , cảng biển , đường cao tốc , đường ven biển , đường đông tây , mạng lưới cấp điện , hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội ở các đô thị lớn , hệ thống thủy lợi , hệ thống cấp thoát nước.Phát triển công nghiệp năng lượng đi đôi với công nghệ tiết kiệm năng lượng , Tăng nhanh năng lực và hiện đại hóa bưu chính viễn thông.
Tạo bước phát triển vượt bậc của các nghành dịch vụ , nhất là nghành có chất lượng cao , tiềm năng lớn và có sức cạnh tranh , đưa tốc độ tăng trưởng của các nghành dịch vụ cao hơn tốc độ tăng trưởng GDP.Phát triển mạnh và nâng cao chất lượng một số nghành : vận tải, thương mại, du lịch, tài chính ngân hàng,…
*Phát triển kinh tế vùng.Có cơ chế , chính sách phù hợp để các vùng trong cả nước cùng phát triển , đồng thờI tạo sự liên kết giữa các vùng và nộI vùng.
*Phát triển kinh tế biển .Xây dựng và thực hiện chiến lược phát triển kinh tế biển toàn diện , có trọng tâm , trọng điểm ;sớm đưa nước ta trở thành quốc gia mạnh về kinh tế biển trong khu vực , gắn vớI bảo đảm quốc phòng , an ninh và hợp tác quốc tế .Phát triển hệ thống cảng biên ,vận tảI biển , khai thác và chế biến dầu khí , hảI sản ,dịch vụ biển ; đẩy nhanh nghành công nghiệp đóng tàu biển và công nghiệp khai thác , chế biến hảI sản .
*Chuyển dịch cơ cấu lao động , cơ cấu công nghệ .Phát triển nguồn nhân lực , bảo đảm đến năm 2010 có nguồn nhân lực vớI cơ cấu đồng bộ và chât lượng cao .Phát triển khoa học và công nghệ phù hợp xu thế phát triển nhảy vọt của cách mạng khoa học và công nghệ.Lựa chọn và đi ngay vào công nghệ hiện đại ở một số lĩnh vực then chốt , chú trọng phát triển công nghệ cao.
*BV và sử dụng có hiệu quả tài nguyên quốc gia ,cảI thiện môi trường tự nhiên
*Phát triển khoa học tự nhiên và khoa học công nghệ. Đẩy mạnh có chọn lọc việc nhập công nghệ , mua sáng chế kết hợp công nghệ nộI sinh , phát triển công nghệ cao nhất là công nghệ thông tin, công nghệ sinh học và công nghệ vật liệu mớI
*ĐổI mớI cơ chế quản lý khoa học và công nghệ ,khuyến khích các hoạt động sáng tạo, hoàn thiện và ứng dụng công nghệ mớI .có chính sách thu hút các nhà khoa học , công nghệ giỏI ở trong và ngoài nước
III.2.Phát triển mạnh các thành phần kinh tế , các loạI hình tổ chức sx kinh doanh
Tiếp tục đổI mớI , phát triển và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước.Hoàn thiện cơ chế , chính sách để các doanh nghiệp nhà nước thực sự hoạt động trong môi trường cạnh tranh , công khai , minh bạch. Đẩy mạnh việc sắp xếp , đổI mớI và nâng cao hiệu quả doanh nghiêp nhà nước , trọng tâm là cổ phần hoá ( xác định giá trị theo cơ chế thị trường )
Tiếp tục đổI mớI và phát triển các loạI hình kinh tế tập thể .Có chính sách , cơ chế khuyến khích phát triển mạnh hơn các loạI hình kinh tế tập thể.Khuyến khích việc tăng vốn góp và các nguồn vốn huy động để tăng nguồn vốn hoạt động của HTX .
Phát triển mạnh các hộ kinh doanh cá thể và các loạI hình doanh nghiệp của tư nhân.Xoá bỏ mọI rào cản , tạo tâm lý xã hộI và môi trường kinh doanh thuận lợI cho các loạI hình doanh nghiệp của tư nhân phát triển
Thu hút mạnh nguồn lực của các nhà đầu tư nước ngoài bằng việc cảI thiện môi trường pháp lý và kinh tế , đa dạng hoá các hình thức và cơ chế
III.3.Mở rộng quan hệ đốI ngoạI , chủ động và tích cực hộI nhập kinh tế quốc tế
Thực hiện nhất quán đường lốI đốI ngoại độc lập tự chủ , hoà bình , hợp tác và phát triển . Đưa các quan hệ quốc tế đã được thiết lập vào chiều sâu , ổn định bền vững.Củng cố và tăng cường quan hệ vớI các đảng cộng sản , đảng cánh tả , mở rộng quan hệ vớI các đảng cầm quyền . phát triển công tác đốI ngoạI nhân dân , tích cực tham gia các diễn đàn và hoạt động của nhân dân thế giớI ,sẵn sàng đốI thoạI về vấn đề nhân quyền.Thúc đẩy quan hệ hợp tác vớI các nước ASEAN , các nước châu Á – Thái Bình Dương…Củng cố và phát triển quan hệ hợp tác khi gia nhập WTO . CảI thiện môi trường đầu tư ; thu hút các nguồn vốn FDI ,ODA…
Tăng cường công tác nghiên cứu , tham mưu về đối thoại.bảo đảm sự lãnh đạo thống nhất của Đảng , sự quản lý tâp trung của nhà nước đốI vớI các hoạt động đốI ngoại.
Kết luận
Từ lý luận và thực tiễn lịch sử ta nhận thấy xây dựng nền kinh tế vữngmạnh
Phát triển theo định hướng XHCN là nhiệm vụ quan trọng nhất trong thờI kỳ quá độ lên CNXH. Bản chất của việc xây dựng nền kinh tế trong giai đoạn này là kế thừa và phát huy những thành tựu của khoa học công nghệ trong thờI đạI ngày nay để chuyển nền kinh tế nước ta từ sx thủ công sang cơ khí và đạI công nghiệp , phát triển LLSX và thây thế QHSX hiện có bằng QHSX mớI phù hợp vớI trình độ phát triển của LLSX , từng bước đưa đất nước ta tiến vào CNXH
Để làm được điều này cần phảI có nhận thức đúng đắn về các nhiệm vụ kinh tế cơ bản trong thờI đạI ngày nayvà thực hiện đồng bộ tất cả các giai pháp trên mọI lĩnh vực .Kinh tế phát triển tạo điều kiện thuận lợI cho LLSX phát triển ,an ninh – chính trị ổn định giúp cho đất nước ta có vị thế vững chắc trên trường quốc tế.
Danh mục tài liệu tham khảo
1.Giao trình kinh tế chính trị Mác – Lê nin (Dùng cho khốI ngành kinh tế - Quản tri kinh doanh trong các trương ĐạI học cao đẳng ) NXBCTQG,Hà NộI – 2006
2.Toàn cảnh kinh tế Việt Nam – NXBCTQG
3.Văn kiện đạI hộI đai biểu toàn quốc lân thứ IX – NXBCTQG,Hà NộI – 2003
4. Văn kiện đạI hộI đai biểu toàn quốc lân thứ X – NXBCTQG,Hà NộI – 2006
5.Trang web http:// www.vnep. Org.vn.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 35878.doc