Đề tài Những vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến khả năng xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam sang thị trường Mỹ

ch­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü 1. ChiÕn l­îc xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2001-2010 1.1 Quan ®iÓm ®Ò xuÊt chiÕn l­îc. - XuÊt khÈu thuû s¶n tiÕp tôc lµ mòi nhän trong ph¸t triÓn kinh tÕ thuû s¶n, gi÷ vai trß vµ vÞ trÝ quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. - XuÊt khÈu vµ chÕ biÕn xuÊt khÈu thuû s¶n ph¶i g¾n bã mËt thiÕt vµ trùc tiÕp víi nhau, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña khai th¸c, nu«i trång thuû s¶n, trªn c¬ së c¬ cÊu hîp lý. - XuÊt khÈu thuû s¶n ph¶i chuyÓn sang kinh tÕ khai th¸c lao ®éng kü thuËt vµ c«ng nghÖ lµ chñ yÕu, ®æi míi c«ng nghÖ, kü thuËt vµ trang thiÕt bÞ. - CÇn ®æi míi c«ng t¸c qu¶n lý trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n, ®µo t¹o vµ båi d­ìng nguån nh©n lùc. 1.2 Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn xuÊt khÈu thuû s¶n trong giai ®o¹n tíi. - Tõng b­íc ®­a ngµnh thuû s¶n trë thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. - Chó träng ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n, ®æi míi ph­¬ng thøc khai th¸c h¶i s¶n. Tõ ®ã cã ®iÒu kiÖn thay ®æi c¬ cÊu hµng thuû s¶n xuÊt khÈu. - N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, më réng vµ ®i tõng b­íc v÷ng ch¾c héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ. - ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm vµ më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu. - T¨ng c­êng c«ng t¸c b¶o vÖ nguån lîi thuû s¶n. Sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vè ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi. - §Èy m¹nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh, ®æi míi bé m¸y tæ chøc, s¾p xÕp l¹i c¸n bé ®Ó ®¸p øng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ yªu cÇu cña giai ®o¹n míi. 1.3 Môc tiªu ph¸t triÓn xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010. 1.3.1 Môc tiªu ng¾n h¹n G¾n chÕ biÕn xuÊt khÈu víi s¶n xuÊt nguyªn liÖu, t¹o c¬ së v÷ng ch¾c cho s¶n xuÊt quy m« lín, gi¶m gi¸ thµnh nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Gi÷ v÷ng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng t¹i c¸c khu vùc chÝnh trªn thÕ giíi, t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n ®¹t 2,25 tû ®Õn 2,3 tû USD vµo n¨m 2003, t¨ng 12–15% so víi n¨m 2002 vµ 3,5 tû USD vµo n¨m 2010. Khai th¸c hîp lý nguån tµi nguyªn, phÊn ®Êu ®­a tû träng ngµnh thuû s¶n trong GDP lªn 2,5-3% vµ b¶o ®¶m tèc ®é t¨ng tæng s¶n l­îng b×nh qu©n cña ngµnh 4,5-5,1%. H¹n chÕ khai th¸c trong thêi kú 2000-2010, gi÷ møc t¨ng tõ 1,2-1,4 triÖu tÊn. T¨ng s¶n l­îng nu«i trång thuû s¶n tõ 10-13%/n¨m. Lao ®éng trùc tiÕp vµ phôc vô nghÒ c¸ t¨ng trung b×nh 2,65%/n¨m; 3,55 triÖu lao ®éng (n¨m 2002); 3,9 triÖu lao ®éng (n¨m 2005) vµ 4,4 triÖu lao ®éng n¨m 2010. Lao ®éng nu«i trång thuû s¶n, lao ®éng chÕ biÕn thuû s¶n t¨ng gÊp 2 lÇn. 1.3.2 Môc tiªu dµi h¹n - Kh«ng ngõng t¨ng phÇn ®ãng gãp cña ngµnh thuû s¶n vµo c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc b»ng viÖc t¨ng c­êng xuÊt khÈu, gia t¨ng thu nhËp ngo¹i tÖ vµ n©ng cao vÞ thÕ cña thuû s¶n trªn tr­êng quèc tÕ, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm vµ n©ng cao thu nhËp cho ng­êi d©n. - §­a ngµnh thuû s¶n trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ ®­îc c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ víi khoa häc vµ kü thuËt tiªn tiÕn. - X©y dùng mét ngµnh thuû s¶n ®­îc qu¶n lý tèt, ph¸t triÓn æn ®Þnh, bÒn v÷ng. Kh«ng ngõng më réng thÞ tr­êng quèc tÕ. 1.4 §Þnh h­íng xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam sang Mü. C¨n cø vµo tiÒm n¨ng cña ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam vµ triÓn väng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü, chóng ta cã thÓ tin t­ëng kh¶ n¨ng tiÕp cËn vµ ph¸t triÓn trªn thÞ tr­êng Mü cña thuû s¶n ViÖt Nam sÏ trë thµnh hiÖn thùc. S¶n phÈm thñy s¶n cña chóng ta cã thÓ c¹nh tranh ®­îc víi c¸c ®èi thñ kh¸c trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Tuy nhiªn, cÇn nç lùc kh¾c phôc nh÷ng mÆt cßn tån t¹i. Víi dung l­îng nhËp khÈu hµng thuû s¶n kho¶ng 10 tû USD/n¨m, Mü lµ thÞ tr­êng tiªu thô rÊt lín. ChØ cÇn chiÕm 5-6% gi¸ trÞ nhËp khÈu thuû s¶n cña Mü, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña toµn ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam sÏ t¨ng lªn ®¸ng kÓ. NÕu cã nh÷ng b­íc tiÕp cËn vµ th©m nhËp thÝch hîp vµo thÞ tr­êng nµy th× dù b¸o kim ng¹ch xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü sÏ cã møc t¨ng tr­ëng kh¶ quan trong nh÷ng n¨m tíi. Sau khi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam–Mü ®· chÝnh thøc ®i vµo thùc tiÔn th× kim ng¹ch nhËp khÈu hµng thuû s¶n cña ViÖt Nam n¨m 2002 ®¹t trªn 655 triÖu USD; n¨m 2005 dù b¸o ®¹t 850 triÖu USD vµ ®¹t 1,3 tû USD vµo n¨m 2010, víi tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n trªn 15%/n¨m. Tuy nhiªn, mét khã kh¨n lín nhÊt cña ViÖt Nam trong xuÊt khÈu thuû s¶n sang Mü hiÖn nay ®ã lµ viÖc Tæng thèng Mü G.Bush ®· th«ng qua LuËt HR 2330, trong ®ã cã ®iÒu luËt sè SA 2000 quy ®Þnh FDA (Côc thùc phÈm vµ d­îc phÈm Mü). Theo quy ®Þnh cña LuËt nµy, c¸ tra vµ c¸ basa cña ViÖt Nam trong nhãm c¸ da tr¬n mang tªn “catfish” sÏ kh«ng ®­îc FDA cÊp phÐp nhËp khÈu. §iÒu nµy, cã ¶nh h­ëng m¹nh mÏ ®Õn søc c¹nh tranh vµ uy tÝn cña thuû s¶n ViÖt Nam. MÆt kh¸c, thÞ tr­êng Mü còng ®ßi hái ph¶i ®¸p øng c¸c quy ®Þnh chÆt chÏ vÒ s¶n phÈm theo HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ISO 9000, tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña LuËt th­¬ng m¹i Mü vÒ thñ tôc xuÊt nhËp khÈu, vÒ nh·n hiÖu hµng ho¸ vµ xuÊt xø s¶n phÈm còng nh­ quy ®Þnh kh¾t khe vÒ thêi h¹n giao hµng. Tõ ngµy 18/12/1997, Mü ®· ¸p dông tiªu chuÈn HACCP cho viÖc nhËp khÈu hµng thuû s¶n, ®iÒu nµy b¾t buéc c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam xuÊt khÈu thuû s¶n sang Mü ph¶i tæ chøc t¹o nguån thuû s¶n cã chÊt l­îng cao nÕu kh«ng sÏ kh«ng xuÊt khÈu ®­îc. Bªn c¹nh ®ã, Trung Quèc ®· chÝnh thøc trë thµnh thµnh viªn cña WTO víi nh÷ng lîi thÕ vÒ xuÊt khÈu hµng thuû s¶n còng g©y nhiÒu khã kh¨n cho chóng ta. MÆc dï, ph¶i ®èi phã víi nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc nãi trªn, nh­ng theo ®¸nh gi¸ th× kh¶ n¨ng ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng thuû s¶n ViÖt Nam lµ kh¸ lín vµ nhu cÇu cña thÞ tr­êng Mü vÉn cßn xu h­íng t¨ng trong nh÷ng n¨m tíi. Trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn xuÊt khÈu 2001-2010, víi chñ tr­¬ng tiÕp tôc më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu theo h­íng ®a ph­¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ c¸c mèi quan hÖ ®èi ngo¹i, ViÖt Nam coi Mü lµ thÞ tr­êng mang tÝnh chÊt chiÕn l­îc vµ lµ thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng thuû s¶n ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü ­íc tÝnh sÏ chiÕm 25-28% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu toµn ngµnh vµo n¨m 2010. Vµ ®­a thÞ phÇn lªn 30-35% so víi c¸c thÞ tr­êng kh¸c cña thuû s¶n ViÖt Nam. Tãm l¹i, víi mét chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®óng ®¾n, ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam hoµn toµn cã thÓ n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt còng nh­ n¨ng lùc c¹nh tranh, h¬n n÷a thÞ tr­êng Mü ®ang dÇn réng më víi søc tiªu thô rÊt lín. Hai yÕu tè kh¸ch quan vµ chñ quan ®ã ®ñ ®Ó ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam cã nh÷ng triÓn väng tèt ®Ñp trong t­¬ng lai. 2. Mét sè biÖn ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü. 2. 1 TÇm vi m«. 2.1.1 Tæ chøc hÖ thèng th«ng tin ph¶n ¸nh kÞp thêi sù thay ®æi nhu cÇu, thÞ hiÕu. Cã mét c©u nãi r»ng “biÕt ng­êi biÕt ta, tr¨m trËn tr¨m th¾ng”. Ng­êi Mü ®· häc vµ ¸p dông rÊt nghiªm tóc m­u kÕ trªn, mét ph­¬ng tr©m cã gi¸ trÞ cho tÊt c¶ mäi nhµ kinh doanh muèn chiÕm lÜnh thÞ tr­êng. Mü lµ quèc gia ph¸t triÓn m¹nh nhÊt thÕ giíi vÒ c«ng nghÖ th«ng tin, cã nh÷ng tËp ®oµn xuyªn quèc gia. Do ®ã, khi tham gia vµo thÞ tr­êng Mü, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ ph¶i lµm viÖc víi nh÷ng ®èi t¸c cã thÓ hiÓu râ vÒ m×nh nhê th«ng tin b»ng nhiÒu nguån kh¸c nhau. Trong khi ®ã, viÖc kh«ng n¾m b¾t ®­îc nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr­êng Mü vÉn ®ang lµ trë ng¹i lín cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Tr­íc khi xuÊt qu©n b­íc ch©n vµo thÞ tr­êng Mü th× ®iÒu cèt yÕu nhÊt lµ ph¶i t×m hiÓu vµ n¾m râ phong tôc, tËp qu¸n, luËt ph¸p, c¬ chÕ tæ chøc kinh doanh cña mét Hîp chñng quèc gåm 50 tiÓu bang lín nhá riªng biÖt. Mét sè c©u hái cÇn ph¶i ®­îc tr¶ lêi mét c¸ch chÝnh x¸c tr­íc khi b­íc ch©n vµo thÞ tr­êng Mü ®ã lµ: V× sao chÊt l­îng lµ yÕu tè hµng ®Çu trªn thÞ tr­êng Mü?. §èi t¸c nhËp khÈu nµo, c«ng ty, siªu thÞ b¸ch ho¸ nµo lµ kh¸ch hµng tiÒm n¨ng?. Nhu cÇu cña thÞ tr­êng Mü vÒ mÆt hµng nµy nh­ thÕ nµo? §©u lµ nhu cÇu thùc sù vµ ®©u lµ nhu cÇu gi¶ t¹o?. Vµ nhu cÇu ®ã doanh nghiÖp cã thÓ ®¸p øng ®­îc hay kh«ng?. ¶nh h­ëng cña luËt ph¸p Mü nh­ thÕ nµo ®Õn nh÷ng g× mµ doanh nghiÖp sÏ lµm khi tiÒn hµnh xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü?. T×nh h×nh c¸c ®èi thñ c¹nh tranh hiÖn t¹i vµ tiÒm Èn nh­ thÕ nµo?… ChÝnh v× vËy, ®Ó cã thÓ x©y dùng ®­îc hÖ thèng th«ng tin nµy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i cã sù liªn kÕt, hç trî, khai th¸c th«ng tin cña c¸c c«ng ty b¸n lÎ trªn thÞ tr­êng Mü, nhanh chãng tiÕp cËn víi ph­¬ng thøc th­¬ng m¹i ®iÖn tö (e-commerce) th«ng qua viÖc ®­a vµo vµ sö dông hÖ thèng c«ng nghÖ th«ng tin, ®Æc biÖt lµ Internet, ®Ó gióp doanh nghiÖp thu thËp, dù b¸o th«ng tin vÒ thÞ tr­êng nhanh chãng vµ cã ®é chÝnh x¸c cao. Th«ng qua nh÷ng ho¹t ®éng hç trî cña ChÝnh phñ vµ cña c¸c trung t©m t­ vÊn, trung t©m ph¸t triÓn ngo¹i th­¬ng, tæ chøc tham quan, tham dù héi chî hµng thuû s¶n… c¸c doanh nghiÖp cÇn chñ ®éng t×m hiÓu n¾m b¾t th«ng tin vÒ, nh÷ng th«ng tin ph¶n håi tõ thÞ tr­êng cña doanh nghiÖp còng nh­ nh÷ng bÊt cËp ®Ó cïng th¸o gì. 2.1.2 Hoµn thiÖn c«ng t¸c thu mua, t¹o nguån hµng cho xuÊt khÈu. N©ng cao hiÖu qu¶ thu mua t¹o nguån hµng ®èi víi xuÊt khÈu lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng b¶o ®¶m sù thµnh c«ng cña c«ng t¸c xuÊt khÈu. ViÖc t¹o nguån hµng tèt, chÊt l­îng cao, gi¸ rÎ, giao hµng nhanh sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu thuËn lîi, ®¶m b¶o uy tÝn ®èi víi kh¸ch hµng. Trong thu mua hµng, vÊn ®Ò lùa chän nguån hµng rÊt quan träng v× qua ®©y nã ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu vÒ chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu. Do ®ã, ®Ó lùa chän nguån hµng phï hîp, doanh nghiÖp ViÖt Nam nªn c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm kinh doanh cña m×nh, thÞ tr­êng vµ yªu cÇu cña kh¸ch hµng. CÇn l­u ý r»ng, trong kinh doanh, ng­êi Mü cã mét ®Æc ®IÓm lµ: ®Çu tiªn hä ®Æt hµng víi khèi l­îng nhá ®Ó th¨m dß dung l­îng thÞ tr­êng, nÕu dung l­îng thÞ tr­êng tiªu thô lín hä sÏ ®Æt hµng víi sè l­îng lín, vµ doanh nghiÖp cã thÓ t¹o ®­îc nguån hµng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu kh«ng?. Cã 3 nguån hµng chÝnh nªn khai th¸c nh­ sau: Nguån hµng do liªn doanh liªn kÕt; Nguån hµng thu mua qua c¸c ®¹i lý; Nguån ë c¸c c«ng ty, c¸c c¬ së s¶n xuÊt chÕ biÕn. Trong ®ã, nguån hµng ë c¸c c«ng ty, c¸c c¬ së s¶n xuÊt- chÕ biÕn lµ nguån hµng c¬ b¶n, b¶o ®¶m vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. Tuy nhiªn, gi¸ c¶ thÞ tr­êng th­êng cao h¬n c¸c nguån hµng ®¹i lý vµ viÖc ký kÕt hîp ®ång mua hµng th­êng g¾n víi nhiÒu ®iÒu kiÖn do phÝa nguån hµng ®­a ra. V× thÕ, nguån hµng nµy chØ phï hîp víi nh÷ng hîp ®ång cã khèi l­îng lín, thêi gian giao hµng dµi. Nguån hµng thu mua qua c¸c ®¹i lý cã ®Æc ®iÓm lµ c¬ ®éng, phï hîp víi viÖc thùc hiÖn c¸c hîp ®ång cã l« hµng nhá. Nguån hµng nµy th­êng ®­îc ®¶m b¶o vÒ sè l­îng, thêi h¹n giao hµng, gi¸ c¶ t­¬ng ®èi rÎ. Tuy nhiªn, th­êng kh«ng æn ®Þnh, mang tÝnh manh món, nhá lÎ. V× vËy, ®Ó ®¶m b¶o cho viÖc chñ ®éng khai th¸c c¸c nguån hµng cã tû lÖ chÕ biÕn cao, ®¶m b¶o vÒ sè l­îng, chÊt l­îng th× doanh nghiÖp cÇn x©y dùng thªm c¸c c¬ së s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra nguån hµng xuÊt khÈu dåi dµo, tËp trung, cã chÊt l­îng cao. §ång thêi, còng cÇn cã thªm nhiÒu chÝnh s¸ch, ®Çu t­, liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c ®¬n vÞ chÕ biÕn s¶n xuÊt mét c¸ch tho¶ ®¸ng. §Ó n©ng cao c«ng t¸c t¹o nguån hµng, c¸c doanh nghiÖp cÇn chó träng mét sè vÊn ®Ò sau: Lùa chän nguån hµng hîp lý, cã kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt, ®¶m b¶o viÖc thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c hîp ®ång kinh tÕ ®· ký. ThiÕt lËp m¹ng l­íi thu mua hµng c¬ ®éng, thuËn tiÖn, ®ång thêi bè trÝ c¸c kho mét c¸ch hîp lý vµ khoa häc. T¨ng c­êng ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt cho c«ng t¸c thu mua. §Æc biÖt cÇn bæ sung thªm ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn, c¸c thiÕt bÞ nhµ kho, kiÓm nghiÖm hµng ho¸. N©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c kiÓm nghiÖm chÊt l­îng hµng ho¸. N©ng cao nghiÖp vô cña c¸n bé lµm c«ng t¸c thu mua. Gi¶m tæn thÊt trong kh©u thu ho¹ch. 2.1.3 T¨ng c­êng ®Çu t­ cho kh©u chÕ biÕn. §Ó n©ng cao chÊt l­îng hµng ho¸ vµ tõ ®ã t¹o thªm søc c¹nh tranh, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm c¸c doanh nghiÖp cÇn c¶i tiÕn, ®Çu t­ c«ng nghÖ chÕ biÕn cho phï hîp víi nguån nguyªn liÖu vµ yªu cÇu vÒ s¶n phÈm cña thÞ tr­êng Mü. Doanh nghiÖp cÇn lËp kÕ ho¹ch chi tiÕt vÒ ®æi míi c«ng nghÖ chÕ biÕn: vÒ thêi gian thùc hiÖn, lo¹i h×nh c«ng nghÖ ®Þnh chän, c«ng suÊt dù kiÕn cña m¸y mãc, møc ®Çu t­ vµ nguån vèn ®Çu t­…Lùa chän c«ng nghÖ còng ph¶i dùa trªn c¬ së phï hîp víi ®Æc ®iÓm vïng nguyªn liÖu, tuú theo lµ vïng nu«i trång hay vïng ®¸nh b¾t. C¸c doanh nghiÖp cÇn huy ®éng tèi ®a nguån vèn tù cã ®Ó mua s¾m, n©ng cÊp trang thiÕt bÞ, mÆt b»ng nhµ x­ëng, vµ tiÕp ®Õn lµ cã thÓ ®Ò nghÞ vay tÝn dông hoÆc kªu gäi ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi. Cã chiÕn l­îc ®Ó ®Çu t­ x©y dùng tiªu chuÈn s¶n phÈm thuû s¶n cña doanh nghiÖp phï hîp víi tiªu chuÈn HACCP, GMP; ®¶m b¶o s¶n phÈm thuû s¶n ®¹t tiªu chuÈn vÖ sinh, an toµn thùc phÈm. Liªn doanh ®Çu t­ víi n­íc ngoµi s¶n xuÊt hµng thuû s¶n d­íi nh·n hiÖu cña c¸c c«ng ty ®· cã s½n hÖ thèng kªnh tiªu thô t¹i thÞ tr­êng Mü. C«ng nghÖ bao b× còng cÇn ®­îc chó träng sao cho võa ®¶m b¶o vÖ sinh, võa hÊp dÉn kh¸ch hµng vµ gãp phÇn t¹o lËp th­¬ng hiÖu. 2.1.4 TËp trung n©ng cao chÊt l­îng hµng thuû s¶n. Mü lµ mét thÞ tr­êng khã tÝnh nhÊt thÕ giíi trong viÖc nhËp khÈu hµng thuû s¶n. ChÊt l­îng lµ yÕu tè hµng ®Çu trªn thÞ tr­êng Mü. ViÖc ®¶m b¶o an toµn thùc phÈm lµ ®iÒu kiÖn sèng cßn ®Ó hµng thuû s¶n cã thÓ th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp ph¶i b¶o ®¶m n©ng cao chÊt l­îng hµng thuû s¶n theo yªu cÇu cña thÞ tr­êng Mü. Muèn vËy, c¸c doanh nghiÖp ph¶i chó ý ®Õn c¸c vÊn ®Ò sau: a). N©ng cao chÊt l­îng vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. CÇn kh¼ng ®Þnh r»ng: chÊt l­îng, gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ tr×nh ®é tiÕp thÞ lµ nh÷ng vÊn ®Ò cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn søc c¹nh tranh cña hµng thuû s¶n vµ c¸c doanh nghiÖp thuû s¶n ViÖt Nam. Trong nh÷ng n¨m tíi, ®Ó ®¶m b¶o hµng ho¸ ®ñ chÊt l­îng xuÊt khÈu cÇn thùc hiÖn ®ång bé c¸c biÖn ph¸p. N©ng cao chÊt l­îng nguyªn liÖu chÕ biÕn: C¸c doanh nghiÖp nªn x©y dùng cho m×nh mét nguån nguyªn liÖu æn ®Þnh b»ng c¸ch ký hîp ®ång bao tiªu s¶n phÈm víi ng­êi nu«i trång, gióp ®ì ng­ d©n vÒ kü thuËt nu«i trång, vÒ gièng. CÇn cã nh÷ng ho¹t ®éng ®Ó phæ biÕn kü thuËt xö lý, b¶o qu¶n nguyªn liÖu sau thu thu ho¹ch ®èi víi ng­ d©n. §©y lµ biÖn ph¸p tèt nhÊt ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ chñ ®éng ®­îc nguyªn liÖu, cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc chÊt l­îng cña nguån nguyªn liÖu bëi chÊt l­îng nguyªn liÖu lµ c¬ së ®Çu tiªn vµ kh«ng thÓ thiÕu ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. PhÊn ®Êu s¶n xuÊt nguyªn liÖu néi ®Þa ®¶m b¶o yªu cÇu chÊt l­îng. N©ng cao tû lÖ sö dông nguyªn liÖu trong n­íc, t¨ng tû lÖ néi ®Þa trong c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n phÈm ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®­îc h­ëng ­u ®·i vÒ thuÕ quan. §Çu t­ thiÕt bÞ m¸y mãc, c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i, ®ång bé. ¸p dông c«ng nghÖ míi ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. CÇn n©ng cao tû träng hµng chÕ biÕn: Hµng thuû s¶n chÕ biÕn xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü, nÕu t¨ng ®­îc tû träng th× ch¼ng nh÷ng thu ®­îc nhiÒu ngo¹i tÖ h¬n, sö dông nh©n c«ng rÎ, khai th¸c lîi thÕ vÒ thuÕ nhËp khÈu mµ cßn cho phÐp b¶o qu¶n chÊt l­îng tèt h¬n, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Song song víi c¸c thay ®æi vÒ c«ng nghÖ, trang thiÕt bÞ, cÇn ph¶i n©ng cao ý thøc vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cña mçi c«ng nh©n, mçi c¸n bé. Ph¶i cã ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc, tuyªn truyÒn ®èi víi mäi c¸ nh©n trong doanh nghiÖp vÒ yªu cÇu vµ lîi Ých cña viÖc n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm còng nh­ vÒ vai trß cña mçi ng­êi trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. §ång thêi, ®µo t¹o cho c«ng nh©n c¸c kü n¨ng cÇn thiÕt ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn. §èi víi c¸n bé qu¶n lý chÊt l­îng, cÇn ®µo t¹o n©ng cao nghiÖp vô chuyªn m«n ®Ó hä thùc hiÖn tèt c¸c c«ng t¸c qu¶n lý chÊt l­îng hµng ho¸ tõ nhËp nguyªn liÖu- qu¸ tr×nh chÕ biÕn- s¶n phÈm nghiÖm thu. b).X©y dùng hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm theo tiªu chuÈn quèc tÕ. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng yÕu kÐm vÒ tr×nh ®é vµ thiÕu ®iÒu kiÖn trang bÞ kiÓm nghiÖm ®o l­êng ®Ó kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm thuû s¶n xuÊt khÈu. C¸c doanh nghiÖp cÇn ®Çu t­ x©y dùng phßng thÝ nghiÖm t¹i nhµ m¸y cã kh¶ n¨ng kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm thuû s¶n tr­íc khi xuÊt khÈu, tr¸nh t×nh tr¹ng chØ nghiÖm thu ®¸nh gi¸ theo c¶m nhËn vµ kinh nghiÖm. Nh»m ®¸p øng yªu cÇu vÒ chÊt l­îng khi xuÊt khÈu thuû s¶n sang thÞ tr­êng Mü, tõng doanh nghiÖp ph¶i chó träng ®Çu t­ cho c«ng t¸c qu¶n lý chÊt l­îng hµng ho¸ b¾t ®Çu tõ nhËp nguyªn liÖu - quy tr×nh s¶n xuÊt – s¶n phÈm nghiÖm thu. Tham gia hÖ thèng tiªu chuÈn quèc tÕ ISO 9000, tiªu chuÈn nµy ®Ò cËp ®Õn c¸c yÕu tè chÝnh trong qu¶n lý chÊt l­îng nh­: chÝnh s¸ch chØ ®¹o vÒ chÊt l­îng; nghiªn cøu thÞ tr­êng; thiÕt kÕ triÓn khai s¶n phÈm; qu¸ tr×nh cung øng, bao gãi, ph©n phèi, xem xÐt ®¸nh gi¸ néi bé, dÞch vô sau khi b¸n hµng; kiÓm so¸t tµi liÖu, ®µo t¹o. HiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp thuû s¶n ViÖt Nam phÇn lín lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá ®ang gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n vÒ tµi chÝnh, c¬ së vËt chÊt, kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm khi ®¨ng ký s¶n phÈm theo ISO 9000- ISO 9002 hay HACCP. Do ®ã, cÇn cã sù gióp ®ì, khuyÕn khÝch ®Ó c¸c doanh nghiÖp x©y dùng ®­îc hÖ thèng s¶n phÈm theo tiªu chuÈn chÊt l­îng quèc tÕ nh­ ­u ®·i cho c¸c doanh nghiÖp ®· ®­îc nhËn chøng chØ ISO 9000, HACCP hoÆc gi¶i th­ëng chÊt l­îng ViÖt Nam. Nh­ng dï thÕ nµo, th× c¸c doanh nghiÖp còng cÇn chñ ®éng ph¸t huy néi lùc lµ chÝnh. 2.1.5 §¨ng ký b¶o hé nh·n hiÖu th­¬ng m¹i vµ giíi thiÖu s¶n phÈm Nh·n hiÖu hµng ho¸ hay nh·n hiÖu th­¬ng m¹i lµ mét trong nh÷ng tiªu chuÈn quan träng ®Ó cã thÓ héi nhËp vµo nÒn th­¬ng m¹i thÕ giíi. §èi víi thÞ tr­êng Mü, cã nh·n hiÖu vÉn ch­a ®ñ mµ ®ã ph¶i lµ nh·n hiÖu næi tiÕng th× míi cã gi¸ trÞ th­¬ng m¹i. §ã chÝnh lµ lý do gi¶i thÝch t¹i sao trong c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng mµ Mü ký kÕt víi c¸c n­íc th× nh·n hiÖu hµng ho¸ lu«n lµ mét ch­¬ng quan träng cña hiÖp ®Þnh. §èi víi s¶n phÈm thuû s¶n ViÖt Nam, tuy ®· xuÊt khÈu sang Mü lµ 655 triÖu USD n¨m 2002 vµ cã kho¶ng h¬n 100 doanh nghiÖp xuÊt khÈu thuû s¶n sang Mü nh­ng nh÷ng nh·n hiÖu næi tiÕng chØ tiÕp cËn víi nhµ nhËp khÈu. Hµng b¸n lÎ ch­a ®Õn tay ng­êi tiªu dïng. Cã mét kinh nghiÖm quý b¸u trong thêi gian võa qua ®ã lµ tr­êng hîp xuÊt khÈu c¸ basa ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü: MÆt hµng c¸ basa ViÖt Nam nhanh chãng chiÕm thÞ phÇn lín ë Mü, nh­ng khi bÞ c¸c tËp ®oµn c¹nh tranh ph¶n c«ng, vËn ®éng hµnh lang khiÕn Quèc héi Mü ra quyÕt ®Þnh cÊm nhËp c¸ basa ViÖt Nam th× ngay lËp tøc bÞ ®iªu ®øng. Vµ ®Õn khi Bé th­¬ng m¹i Mü ra quyÕt ®Þnh ®¸nh thuÕ cao h¬n ®èi víi mÆt hµng c¸ tra vµ c¸ basa cña ta th× kh¶ n¨ng xuÊt khÈu mÆt hµng nµy sang thÞ tr­êng Mü sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. §iÒu ®ã còng nãi lªn r»ng, chóng ta muèn xuÊt khÈu thµnh c«ng sang Mü th× ph¶i hiÓu luËt ch¬i cña Mü. Do ®ã, ®Ó c¹nh tranh thµnh c«ng trªn thÞ tr­êng Mü còng nh­ lµ ®Ó tr¸nh ®­îc nh÷ng thiÖt h¹i cã thÓ x¶y ra do viÖc tranh chÊp nh·n hiÖu hµng ho¸ nh­ sù kiÖn “c¸ tra, c¸ basa” võa qua. Tr­íc khi xuÊt khÈu hµng thuû s¶n sang thÞ tr­êng Mü th× cÇn ph¶i tiÕn hµnh ®¨ng ký th­¬ng hiÖu hµng ho¸ víi Côc qu¶n lý d­îc phÈm vµ thùc phÈm Mü (FDA) theo ®óng hiÖp ­íc quèc tÕ mµ ViÖt Nam tham gia. ViÖc lµm nµy rÊt cÇn thiÕt vµ c¸c doanh nghiÖp cÇn tiÕn hµnh ngay v× nh÷ng lîi Ých thiÕt thùc mµ nã ®em l¹i. Trong c«ng t¸c giíi thiÖu s¶n phÈm víi kh¸ch hµng, trong thêi ®¹i Internet hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp cÇn thÊy ®­îc nh÷ng øng dông quan träng cña c«ng nghÖ truyÒn sè liÖu qua hÖ thèng Internet toµn cÇu ®Ó truyÒn th«ng tin tíi kh¸ch hµng. Doanh nghiÖp cÇn giíi thiÖu s¶n phÈm cña m×nh th«ng qua viÖc thiÕt kÕ c¸c trang Web vµ ph¸t trªn c¸c m¹ng Internet lín cña Mü ngay trªn ®Êt Mü. V× nh­ vËy, c¸c ®èi t¸c Mü míi cã thÓ truy cËp nhanh chãng ®­îc vµ cã thÓ c¹nh tranh ®­îc víi c¸c nguån hµng xuÊt khÈu tõ c¸c n­íc kh¸c. 2.1.6 T¨ng c­êng liªn doanh, liªn kÕt víi môc tiªu t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng Mü. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nãi chung cßn nhá bÐ vÒ quy m« s¶n xuÊt, vèn kinh doanh, kinh nghiÖm kinh doanh quèc tÕ. Trong khi ®ã, thÞ tr­êng Mü rÊt réng lín, phøc t¹p, tÝnh c¹nh tranh cao víi nhiÒu lo¹i c«ng ty tõ nhá ®Õn rÊt lín, míi thµnh lËp hay ®· tån t¹i h¬n 100 n¨m. M«i tr­êng c¹nh tranh kh¾c nghiÖt, yªu cÇu chÊt l­îng hµng ho¸ cao, ®¬n ®Æt hµng lín, ®ßi hái giao hµng ®óng h¹n trong mét kho¶ng thêi gian eo hÑp… tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã sÏ t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. ChÝnh v× vËy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn t¨ng c­êng phèi hîp, céng t¸c víi nhau ®Ó cã thÓ ®¸p øng c¸c ®ßi hái cña thÞ tr­êng nh»m duy tr×, cñng cè vµ ph¸t triÓn thÞ phÇn cña mçi doanh nghiÖp nãi riªng vµ cña toµn thÓ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nãi chung trªn thÞ tr­êng Mü, t¹o nªn søc m¹nh tæng hîp. Bªn c¹nh ®ã, c¸c doanh nghiÖp còng nªn tiÕn hµnh liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi tõ ®ã h×nh thµnh nªn mét bé phËn c¸c doanh nghiÖp liªn doanh cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi víi nh÷ng thÕ m¹nh vÒ c«ng nghÖ vµ vèn ®Çu t­, cho phÐp c¸c doanh nghiÖp ®a d¹ng ho¸ chñng lo¹i s¶n phÈm còng nh­ viÖc ¸p dông c¸c c«ng nghÖ hiÖn ®¹i trong viÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh»m ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng vÒ s¶n phÈm thuû s¶n trªn thÞ tr­êng Mü. Ngµnh thuû s¶n tÝch cùc tham gia c¸c hiÖp héi thuû s¶n trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi t¹o thªm thuËn lîi trong viÖc xuÊt khÈu thuû s¶n, tr¸nh t×nh tr¹ng bÞ chÌn Ðp mét c¸ch phi lý cña mét sè thÞ tr­êng lín. Mét kinh nghiÖm cho thÊy r»ng, mçi doanh nghiÖp chØ cè g¾ng t¹o dùng mét h×nh ¶nh riªng cho m×nh th× ch­a ®ñ, bëi v× nÕu cø m¹nh ai ng­êi Êy ch¹y th× c¸c ®èi thñ c¹nh tranh tõ n­íc ngoµi sÏ tËp trung tÈy chay hµng ho¸ cña doanh nghiÖp ra khái thÞ tr­êng. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn liªn kÕt víi nhau, mét mÆt nh»m t¨ng c­êng hîp lùc, mÆt kh¸c ®Ó g©y Ên t­îng, thu hót sù quan t©m cña kh¸ch hµng Mü. 2.1.7 Ph¸t triÓn m¹ng l­íi ph©n phèi trªn thÞ tr­êng Mü. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xóc tiÕn xuÊt khÈu hiÖn nay ë c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cho thÊy hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu thiÕu c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó lµm c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i. §ã lµ: thiÕu th«ng tin th­¬ng m¹i vµ t×nh b¸o kinh doanh, thiÕu nguån nh©n lùc cã kiÕn thøc vµ kü n¨ng xóc tiÕn th­¬ng m¹i, thiÕu nguån lùc tµi chÝnh vµ vËt chÊt, thiÕu m¹ng l­íi b¸n hµng vµ c¸c quan hÖ… HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Òu kh«ng cã chiÕn l­îc Marketing xuÊt khÈu hoÆc nÕu cã th× nh÷ng chiÕn l­îc ®ã còng kh«ng thùc hiÖn ®­îc ®Çy ®ñ vµ ch­a cã hiÖu qu¶ cao. V× vËy, trong thêi gian tíi c¸c doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng cho m×nh mét kÕ ho¹ch Marketing hoµn chØnh vµ theo mét vßng trßn khÐp kÝn tõ nghiªn cøu thÞ tr­êng, x©y dùng c¸c chiÕn l­îc gi¸, ph©n phèi, qu¶ng c¸o…®Õn kh©u ®¸nh gi¸, rót kinh nghiÖm ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Mét thùc tÕ lµ trong h¬n 100 doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu trùc tiÕp hµng thñy s¶n sang thÞ tr­êng th× sè l­îng c¸c doanh nghiÖp cã v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i Mü phÇn lín lµ ch­a cã. ChÝnh v× vËy, ®Ó ®Èy m¹nh kh¶ n¨ng th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü, nhÊt lµ sau HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Mü ®· cã hiÖu lùc, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i më c¸c ®¹i lý ®¨ng ký kinh doanh ë tiÓu bang n¬i cã cöa khÈu nhËp hµng. Cã nh­ vËy míi ®¶m b¶o hµng ho¸ ViÖt Nam khi nhËp khÈu vµo Mü ®­îc th«ng quan nhanh, nh­ thÕ víi cã thÓ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vÒ giao hµng ®óng thêi h¹n cña c¸c ®èi t¸c Mü. Mét vÊn ®Ò quan träng n÷a, ®ã lµ: vÒ l©u dµi, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn më réng m¹ng l­íi tiªu thô thuû s¶n t¹i thÞ tr­êng Mü ®Ó t¹o thÕ ®øng v÷ng ch¾c cho thuû s¶n ViÖt Nam, nh»m chèng chäi víi nh÷ng m­u mÑo c¹nh tranh phøc t¹p vµ tinh vi cña c¸c ®¹i gia n­íc ngoµi. §Ó cã thÓ më réng m¹ng l­íi tiªu thô trªn thÞ tr­êng Mü, ta cã thÓ tËn dông lùc l­îng ViÖt kiÒu t¹i Mü. HiÖn nay, sè l­îng bµ con ViÖt Nam ®ang sèng vµ lµm viÖc t¹i Mü kh¸ ®«ng ®¶o. Víi tr×nh ®é khoa häc cao do ®­îc tiÕp xóc víi nÒn khoa häc hiÖn ®¹i, céng víi sù am hiÓu vÒ luËt ph¸p Mü th× ®©y sÏ lµ mét nguån lùc ®¸ng kÓ cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam chó ý thu hót vµ tËn dông trong viÖc hîp t¸c kinh doanh hoÆc sö dông lµm m«i giíi, trung gian víi c¸c ®èi t¸c Mü. §ång thêi, víi sè l­îng trªn 2 triÖu ng­êi, lùc l­îng ViÖt kiÒu còng sÏ lµ mét thÞ tr­êng tiªu thô ®¸ng kÓ hµng ho¸ ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü vµ qua ®ã, gi¸n tiÕp qu¶ng b¸ hµng thuû s¶n ViÖt Nam. Nh­ vËy, lùc l­îng ViÖt kiÒu ë Mü ®ang vµ sÏ trë thµnh nh÷ng ®èi t¸c quan träng cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam – nh÷ng ng­êi muèn xuÊt khÈu hµng thuû s¶n sang Mü trong giai ®o¹n ®Çu míi x©m nhËp thÞ tr­êng. Do ®ã, ®Ó ph¸t huy vµi trß cña lùc l­îng nµy, c¸c doanh nghiÖp cÇn chñ ®éng trong viÖc t×m kiÕm, hîp t¸c, ®ång thêi ph¶i cã ®èi s¸ch phï hîp ®Ó ­u ®·i, kªu gäi vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho hä hîp t¸c kinh doanh, quay vÒ ®ãng gãp phôc vô quª h­¬ng. Bªn c¹nh ®ã, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng cÇn x©y dùng quan hÖ víi c¸c nhµ ph©n phèi ë Mü v× ®©y lµ thÞ tr­êng cã ph©n cÊp b¸n bu«n, b¸n lÎ…râ rµng. Do ®ã, n¾m ch¾c ®­îc m¹ng l­íi ph©n phèi hµng vµ cã quan hÖ tèt víi c¸c nhµ ph©n phèi sÏ lµ ­u thÕ rÊt quan träng. §iÒu nµy, cã hiÖu qu¶ kh«ng kÐm so víi viÖc thµnh lËp v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i Mü. V× nÕu lµm ¨n tèt th× chÝnh nh÷ng b¹n hµng, nhµ ph©n phèi Mü sÏ lµ ch©n rÕt tèt nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp cña ta th©m nhËp vµo thÞ tr­êng réng lín nµy. 2.1.8 Hoµn thiÖn ph­¬ng thøc xuÊt khÈu hµng thuû s¶n. Thùc tr¹ng cho thÊy, gÇn nh­ 100% c¸c doanh nghiÖp thuû s¶n ViÖt Nam xuÊt khÈu theo gi¸ FOB sang thÞ tr­êng Mü, cho nªn toµn bé viÖc giao hµng cho kh¸ch hµng lµ t¹i ViÖt Nam, toµn bé ho¹t ®éng ph©n phèi b¸n hµng ë thÞ tr­êng Mü lµ do ®èi t¸c n¾m gi÷. XuÊt khÈu thuÇn tuý nh­ vËy vÒ l©u dµi khã duy tr× vµ ph¸t triÓn ®­îc mét c¸ch bÒn v÷ng. CÇn ph¶i hoµn thiÖn ph­¬ng thøc xuÊt khÈu theo h­íng tõng b­íc tiÕn tíi xuÊt khÈu trùc tiÕp, ph©n phèi trùc tiÕp t¹i thÞ tr­êng Mü. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i nghiªn cøu vµ n¾m v÷ng hÖ thèng ph©n phèi hµng thuû s¶n trªn thÞ tr­êng Mü, häc tËp kinh nghiÖm cña c¸c n­íc xuÊt khÈu thuû s¶n vµo thÞ tr­êng Mü. Bªn c¹nh ®ã, cÇn cã sù tµi trî mét phÇn cña Nhµ n­íc, HiÖp héi chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu thuû s¶n x©y dùng hoÆc thuª m­ín l©u dµi kho b·i ë thÞ tr­êng Mü ®Ó tæ chøc tham gia b¸n bu«n. CÇn tËn dông ®«ng ®¶o ®éi ngò ng­êi ViÖt kiÒu, Hoa kiÒu ®Ó ®­a hµng thuû s¶n cña ta vµo thÞ tr­êng Mü. Mét vÊn ®Ò n÷a lµ, võa qua Mü lu«n viÖn nh÷ng lý do kh«ng x¸c ®¸ng ®Ó kiÖn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ( tiªu biÓu lµ vô c¸ tra, c¸ basa s¾p tíi lµ s¶n phÈm t«m). Nªn ch¨ng chóng ta cÇn ¸p dông triÖt ®Ó ph­¬ng ph¸p hµng ®æi hµng song song víi xuÊt khÈu trùc tiÕp? HoÆc chóng ta mua c«ng nghÖ vµ con gièng cña Mü ®Ó chÕ biÕn thuû s¶n víi ®iÒu kiÖn xuÊt sang Mü vµ cho Mü kiÓm tra hµng tr­íc khi niªm phong? Lµm nh­ thÕ chóng ta cã thÓ h¹n chÕ ®­îc sù kiÖn tông v« cí tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp Mü ®­a ra. VÊn ®Ò nµy còng cÇn cã sù hç trî rÊt lín tõ phÝa ChÝnh phñ. 2.1.9 Ph¸t huy h¬n n÷a vai trß cña HiÖp héi thuû s¶n ViÖt Nam. HiÖp héi thuû s¶n ViÖt Nam, víi t­ c¸ch lµ mét tæ chøc ®¹i diÖn cho c¸c doanh nghiÖp trong toµn ngµnh, cÇn ph¶i t¨ng c­êng ho¹t ®éng gãp phÇn tõng b­íc kh¾c phôc nh÷ng yÕu kÐm hiÖn nay cña ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam, nªn cè g¾ng t¹o lËp thÞ tr­êng néi bé lµnh m¹nh, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp cïng nhau ph¸t triÓn, cïng liªn kÕt hîp t¸c ®èi phã víi c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi, hç trî lÉn nhau trong kinh doanh, ®Ó t¹o nªn mét søc m¹nh tæng hîp, tr¸nh t×nh tr¹ng m¹nh ai nÊy lo, tranh giµnh thÞ phÇn lÉn nhau…HiÖp héi ph¶i thÓ hiÖn ®­îc tiÕng nãi chung cña c¸c doanh nghiÖp, ph¶n ¸nh víi Nhµ n­íc tiÕn tr×nh ho¹t ®éng, nguyÖn väng, nh÷ng kiÕn nghÞ vµ chÝnh s¸ch cÇn thiÕt ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü. MÆt kh¸c, hiÖp héi cÇn tÝch cùc cïng c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc tham gia c¸c ho¹t ®éng cã liªn quan ®Õn ngµnh thuû s¶n ®Ó trao ®æi th«ng tin, t¹o tiÕng nãi riªng vµ nh÷ng ¶nh h­ëng cña m×nh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. 2.1.10 Tæ chøc nghiªn cøu vµ n¾m v÷ng hÖ thèng luËt ph¸p hiÖn hµnh cña Mü. §Ó th©m nhËp thµnh c«ng thÞ tr­êng Mü, c¸c doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng ph¶i n¾m v÷ng nhu cÇu thÞ tr­êng, thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng vµ ®¶m b¶o s¶n phÈm cã søc c¹nh tranh vÒ mäi mÆt mµ ®iÒu quan träng kh«ng kÐm lµ ph¶i th«ng th¹o hÖ thèng luËt ph¸p cña Mü, n¾m ®­îc hÖ thèng qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu vµ hÖ thèng b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc cña Mü. Së dÜ nh­ vËy lµ v×: hÖ thèng ph¸p luËt cña Mü v« cïng r¾c rèi, phøc t¹p vµ chÆt chÏ. Mçi bang cã mét hÖ thèng luËt ph¸p riªng ®Æt trong hÖ thèng luËt cña liªn bang, kh«ng thÓ tuú tiÖn ¸p dông quy ®Þnh cña bang nµy ë mét bang kh¸c. Bªn c¹nh ®ã, Mü l¹i cã nh÷ng quy ®Þnh vÒ b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc hÕt søc kh¾t khe vµ r¾c rèi. V× nh÷ng nguyªn nh©n ®ã, mµ c¸c c¸n bé trùc tiÕp ®iÒu hµnh ho¹t ®éng xuÊt khÈu cÇn ph¶i t×m hiÓu râ vµ ®Çy ®ñ hÖ thèng ph¸p luËt cña Mü liªn quan ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña m×nh nh­ c¸c thñ tôc H¶i quan, biÓu thuÕ quan nhËp khÈu, luËt tr¸ch nhiÖm s¶n phÈm, luËt chèng ph¸ gi¸, vÊn ®Ò b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ, vÊn ®Ò ghi xuÊt xø hµng ho¸ hay lËp ho¸ ®¬n th­¬ng m¹i…TÊt c¶ ®Òu cã nh÷ng quy ®Þnh riªng rÊt nghiªm ngÆt vµ buéc ph¶i tu©n thñ chÆt chÏ. Doanh nghiÖp cã thÓ tiÕp cËn víi c¸c nguån th«ng tin kh¸c nhau ®Ó cËp nhËt c¸c quy ®Þnh luËt ph¸p cña Mü chi phèi c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña m×nh. Ch¼ng h¹n nh­ th«ng qua c¸c ®èi t¸c Mü: yªu cÇu hä cung cÊp c¸c quy ®Þnh vÒ ®ãng gãi, vÒ quy c¸ch phÈm chÊt ®èi víi s¶n phÈm…Ngoµi ra, doanh nghiÖp còng cã thÓ t×m hiÓu th«ng qua c¸c tæ chøc nh­ Bé thuû s¶n, Bé th­¬ng m¹i, Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam, HiÖp héi chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam (VASEP), c¸c nhµ m«i giíi H¶i quan Mü, c¬ quan th­¬ng m¹i Mü t¹i ViÖt Nam… C¸c doanh nghiÖp thuû s¶n nÕu ®· cã quan hÖ lµm ¨n l©u dµi vµ æn ®Þnh trªn thÞ tr­êng Mü, th× doanh nghiÖp nªn lËp v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i Mü ®Ó cËp nhËt c¸c th«ng tin vÒ nh÷ng biÕn ®æi, ®iÒu chØnh trong quy ®Þnh H¶i quan, biÓu thuÕ, h¹n ng¹ch, chÕ ®é ­u ®·i, c¸c mÆt hµng cÊm vµ miÔn thuÕ… Tuy nhiªn, khi lËp mét v¨n phßng ®¹i diÖn nh­ vËy th× doanh nghiÖp ph¶i hÕt søc chó ý tíi vÊn ®Ò “LuËt tr¸ch nhiÖm s¶n phÈm”. Bëi v×, theo quy ®Þnh cña Mü th× mét nhµ s¶n xuÊt hay xuÊt khÈu n­íc ngoµi chØ ph¶i ra hÇu toµ nÕu cã “mèi liªn hÖ tèi thiÓu” nµo ®ã ®èi víi tiÓu bang n¬i vô kiÖn bÞ khëi tè. NÕu mét c«ng ty n­íc ngoµi kh«ng cã mèi liªn hÖ ®Çy ®ñ víi tiÓu bang th× Toµ ¸n tiÓu bang kh«ng cã quyÒn b¾t hä ra hÇu toµ vÒ c¸c vô kiÖn cã liªn quan tíi tr¸ch nhiÖm s¶n phÈm. ChÝnh v× vËy, theo kinh nghiÖm cña c¸c nhµ xuÊt khÈu vµo Mü th× tèt nhÊt lµ doanh nghiÖp sö dông luËt s­ vµ c¸c dÞch vô t­ vÊn vÒ ph¸p luËt. ViÖc sö dông c¸c dÞch vô t­ vÊn vÒ ph¸p luËt l¹i cµng cã ý nghÜa ®èi víi c¸c doanh nghiÖp thuû s¶n ViÖt Nam bëi v× chóng ta míi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü. C¸c v¨n phßng t­ vÊn sÏ ®­a ra cho ta nh÷ng lêi khuyªn, nh÷ng h­íng dÉn bæ Ých gióp ta cã ®­îc c¸c c©n nh¾c vµ quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n kh«ng nh÷ng tr¸nh ®­îc c¸c rñi ro vÒ ph¸p luËt mµ cßn cã thÓ lîi dông ®­îc nh÷ng ­u ®·i trong luËt ph¸p Mü. 2.1.11 N©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc b»ng c¸ch ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i . Kinh nghiÖm cña nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi vµ khu vùc cho thÊy, c«ng t¸c ®µo t¹o lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña mét ®Êt n­íc nãi chung vµ mét doanh nghiÖp nãi riªng. Ngµy nay, nh©n tè nµy l¹i cµng cã ý nghÜa quan träng trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ tri thøc ®ang h×nh thµnh vµ ¶nh h­ëng s©u réng trong t­ duy qu¶n lý, t­ duy kinh tÕ vµ ph­¬ng thøc qu¶n lý kinh doanh. Con ng­êi lµ chñ thÓ cña mäi hµnh ®éng cho nªn nã cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i chó träng c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ®¹o t¹o l¹i nguån nh©n lùc, coi ®©y lµ mét nhiÖm vô mang tÝnh chÊt chiÕn l­îc c¶ vÒ tr­íc m¾t còng nh­ l©u dµi. NhÊt lµ hiÖn nay, t¹i thÞ tr­êng Mü, c¸c ph­¬ng thøc kinh doanh hiÖn ®¹i qua m¹ng Internet nh­ th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®ang rÊt phæ biÕn, c¸c h×nh thøc kinh doanh rÊt ®a d¹ng, ph¹m vi kinh doanh réng, quy m« lín th× viÖc n¾m b¾t kÞp thêi c¸c c«ng cô, ph­¬ng tiÖn, thµnh tùu cña c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, c¸c kiÕn thøc chuyªn m«n míi…lµ v« cïng quan träng. Cã thÓ nãi, t­ duy kinh doanh, tr×nh ®é nghiÖp vô kinh doanh vµ ph­¬ng thøc kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nh×n chung cßn ë tr×nh ®é thÊp, cã kho¶ng c¸ch kh¸ xa so víi tr×nh ®é thÕ giíi. V× vËy, cÇn ph¶i ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i nh»m n©ng cao n¨ng lùc cña c¸c c¸n bé qu¶n lý vµ cña c¸c c¸n bé kinh doanh còng nh­ cña tÇng líp c«ng nh©n sao cho ®¸p øng ®­îc c¸c ®ßi hái cña viÖc kinh doanh quèc tÕ: vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n, vÒ ngo¹i ng÷, vÒ sù am hiÓu ph¸p luËt trong n­íc vµ quèc tÕ… Doanh nghiÖp nªn ®Çu t­ vµ x©y dùng mét phßng nghiªn cøu vµ triÓn khai ®Ó gãp phÇn n©ng cao tr×nh ®é nguån nh©n lùc. Göi nh©n viªn ®i häc t¹i c¸c trung t©m, c¬ së ®µo t¹o trong n­íc vµ quèc tÕ ®Ó cËp nhËt kiÕn thøc míi. Cã chÕ ®é khuyÕn khÝch, ®éng viªn n©ng cao tinh thÇn häc tËp cña nh©n viªn… 2.2 TÇm vÜ m«. 2.2.1 T¨ng c­êng ®Çu t­ vµ qu¶n lý tèt viÖc ®¸nh b¾t xa bê vµ nu«i trång thuû s¶n ®Ó ®¶m b¶o nguån nguyªn liÖu cho chÕ biÕn xuÊt khÈu. Nguån nguyªn liÖu dåi dµo, æn ®Þnh, chÊt l­îng cao lµ môc tiªu quan träng ®Çu tiªn cña ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu. NÕu kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò nguyªn liÖu th× sÏ kh«ng thÓ h¹ gi¸ thµnh ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ nu«i trång. §èi víi nu«i trång thuû s¶n: - X©y dùng chiÕn l­îc gièng ë tÇm quèc gia: §Çu t­ x©y dùng c¸c trung t©m gièng, quy ho¹ch hÖ thèng tr¹i s¶n xuÊt gièng, nhanh chãng x©y dùng quy tr×nh s¶n xuÊt gièng. LËp b¶n ®å quy ho¹ch vïng nu«i trång. Bªn c¹nh ®ã, lµ x©y dùng chiÕn l­îc nhËp khÈu nguyªn liÖu thuû s¶n tõ n­íc ngoµi ®Ó chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu, thÓ chÕ ho¸ quy ®Þnh nhËp khÈu nguyªn liÖu thuû s¶n còng nh­ tiªu chuÈn ho¸ nh÷ng quy ®Þnh vÒ vÖ sinh an toµn thùc phÈm, x©y dùng quy chÕ kiÓm so¸t… - Nhµ n­íc cÇn nhanh chãng quy ho¹ch vµ ®Çu t­, hç trî vèn vµ kü thuËt c¸c vïng nu«i trång thuû s¶n tËp trung, quy m« lín, c«ng nghÖ tiªn tiÕn theo m« h×nh sinh th¸i bÒn v÷ng, t¨ng c­êng n¨ng lùc con ng­êi vµ thiÕt bÞ cho c¸c c¬ quan kiÓm tra chÊt l­îng m«i tr­êng c¸c vïng n­íc nu«i trång thuû s¶n, th­êng xuyªn theo dâi vµ dù b¸o vÒ chÊt l­îng vµ dÞch bÖnh. - Rµ so¸t quy ho¹ch c¸c vïng nu«i trång thuû s¶n, quy ho¹ch l¹i theo t×nh thÇn NghÞ quyÕt 09/2000/ NQ-CP chuyÓn ®æi môc ®Ých n«ng nghiÖp kh«ng cã hiÖu qu¶ cao sang nu«i trång thuû s¶n. Quy ho¹ch thuû lîi cho nu«i trång thuû s¶n, sö dông ®Êt vµ mÆt n­íc cßn hoang ho¸, ®Êt c¸t ven biÓn miÒn Trung vµo nu«i trång thuû s¶n, b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i, t¸i t¹o nguån lîi thuû s¶n, phßng chèng dÞch bÖnh. - TËn dông diÖn tÝch, më réng ph¸t triÓn nu«i t«m c«ng nghiÖp, nu«i b¸n th©m canh vµ nu«i sinh th¸i c¸c ®èi t­îng cã thÞ tr­êng nh­: t«m só, t«m r¶o, t«m he…Nu«i lång, bÌ trªn s«ng, trªn biÓn, tËp trung vµo nh÷ng ®èi t­îng cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao nh­ c¸ basa, c¸ mó, c¸ hång, t«m hïm, c¸ v­îc, c¸ cam, nghiªu, ngäc trai… - §Çu t­ c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu, c¸c dù ¸n s¶n xuÊt gièng nh©n t¹o thay thÕ cho nhËp khÈu vµ b¶o vÖ nguån lîi gièng tù nhiªn c¸c lo¹i sß huyÕt, nghªu, ngao, ®iÖp…®­a ra nh÷ng quy ®Þnh b¶o vÖ hîp lý c¸c b·i gièng tù nhiªn, nghiªm cÊm mäi h×nh thøc khai th¸c c¹n kiÖt kh«ng thÓ t¸i t¹o l¹i. - T¨ng c­êng hîp t¸c nghiªn cøu víi c¸c n­íc cã c«ng nghÖ cao trong khu vùc nhÊt lµ c«ng nghÖ di truyÒn, chän gièng, c«ng nghÖ sinh häc, c«ng nghÖ xö lý m«i tr­êng, c«ng nghÖ chuÈn ®o¸n vµ phßng trõ dÞch bÖnh. - Cã nh÷ng biÖn ph¸p gi¸o dôc, phæ biÕn c¸ch thøc nu«i trång thuû s¶n cho ng­êi d©n, c¸c biÖn ph¸p kü thuËt trong nu«i trång ®Ó ng­êi d©n nu«i trång thuû s¶n cã hiÖu qu¶, cã chÊt l­îng. §èi víi khai th¸c H¶i s¶n. - Trong n¨m 2003, tÊt c¶ c¸c tØnh vµ thµnh phè ven biÓn vµ toµn ngµnh thuû s¶n cÇn tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ l¹i mét c¸ch ®Çy ®ñ, toµn diÖn thùc tr¹ng khai th¸c h¶i s¶n, sù biÕn ®éng, chuyÓn ®æi ë vïng gÇn bê vµ kÕt qu¶ còng nh­ nh÷ng vÊn ®Ò ®ang ®Æt ra trong thùc hiÖn chñ tr­¬ng khai th¸c h¶i s¶n xa bê. - Ph¸t triÓn n¨ng lùc vµ tæ chøc khai th¸c xa bê ë vïng VÞnh B¾c Bé, BiÓn Trung Bé vµ T©y Nam Bé, phÊn ®Êu ®­a s¶n l­îng khai th¸c xa bê n¨m 2010 lªn 300-400 ngh×n tÊn, chñ yÕu lµ c¸ næi gi¸ trÞ cao. - ¦u tiªn cho ng­ d©n ®­îc h­ëng c¸c kho¶n tÝn dông ­u ®·i trung vµ dµi h¹n, hç trî ng­ d©n ®ãng tµu thuyÒn lín. - Chän läc vµ øng dông c«ng nghÖ khai th¸c, nu«i trång, chÕ biÕn tiªn tiÕn phï hîp víi ®iÒu kiÖn trong n­íc; chó träng ph¸t triÓn c«ng nghÖ s¶n xuÊt gièng chÊt l­îng tèt vµ nh÷ng loµi c¸ gi¸ trÞ kinh tÕ cao; ph¸t triÓn c«ng nghÖ khai th¸c xa bê, vïng san h«, vïng ®¸ ngÇm. - X©y dùng c¸c vïng ®ãng tµu ®¸nh c¸ quèc doanh lín, lµm nhiÖm vô h­íng dÉn kü thuËt vµ hç trî c¸c dÞch vô hËu cÇn, ®­a vµo ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ mét sè tµu hËu cÇn cho ®éi tµu xa bê. TriÓn khai thùc hiÖn dù ¸n ®éi tµu c«ng Ých lµm dÞch vô cho ®¸nh b¾t h¶i s¶n xa bê. - Më réng hîp t¸c víi c¸c n­íc cã nghÒ c¸ ph¸t triÓn, tËn dông mäi kh¶ n¨ng vÒ vèn, c«ng nghÖ ®Ó liªn doanh hîp t¸c khai th¸c xa bê. - X©y dùng hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng cho viÖc ®¸nh b¾t, nu«i trång nh­: bÕn c¶ng, c«ng tr×nh ®iÖn –n­íc, cung øng nhiªn liÖu, n­íc ®¸, tæ chøc l¹i vµ n©ng cÊp c¸c c¬ së c¬ khÝ ®ãng, söa ch÷a tµu thuyÒn khai th¸c h¶i s¶n; x©y dùng c¸c c¶ng vµ hÖ thèng dÞch vô cho xuÊt khÈu ë mét sè vïng träng ®iÓm. 2.2.2 Hoµn thiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch xuÊt khÈu còng nh­ thñ tôc hµnh chÝnh. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc thùc hiªn thµnh c«ng nh÷ng nhiÖm vô träng t©m trong thêi gian tõ nay ®Õn n¨m 2010, Nhµ n­íc cÇn hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý vµ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu theo h­íng: - Rµ so¸t l¹i hÖ thèng ph¸p luËt ®Ó ®iÒu chØnh c¸c quy ®Þnh kh«ng cßn phï hîp, hoÆc ch­a ®­îc râ. Tr­íc hÕt lµ LuËt th­¬ng m¹i, LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc. VÒ LuËt th­¬ng m¹i, cÇn më réng ph¹m vi ®iÒu chØnh cho phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña WTO. VÒ LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, cÇn ®­a thªm c¸c quy ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o nguyªn t¾c ®èi xö quèc gia trong c¸c lÜnh vùc nh­ c¸c biÖn ph¸p vÒ ®Çu t­ cã liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i, dÞch vô. VÒ LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc, cÇn quy ®Þnh râ h¬n vÒ nghÒ nghiÖp khuyÕn khÝch ®Çu t­. - Ban hµnh c¸c v¨n b¶n luËt míi ®Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ kinh tÕ míi ph¸t sinh trªn ph­¬ng diÖn quèc tÕ vµ quèc gia nh­ v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ Tèi huÖ quèc (MFN ) vµ §èi xö quèc gia (NTR), LuËt c¹nh tranh vµ chèng ®éc quyÒn, LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ chèng trî cÊp, LuËt phßng vÖ khÈn cÊp. V× ®iÒu nµy rÊt quan träng cho viÖc thu hót cã hiÖu qu¶ vån ®Çu t­ cña c¸c tËp ®oµn xuyªn quèc gia vµo nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung vµ ngµnh thuû s¶n nãi riªng. - C«ng khai ho¸ vµ luËt ph¸p ho¸ lµ viÖc ®Çu tiªn cÇn lµm trong tiÕn tr×nh ®æi míi c«ng t¸c qu¶n lý. HiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp rÊt thiÕu c¸c th«ng tin vÒ c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc cã liªn quan ®Õn viÖc kinh doanh cu¶ hä. V× vËy, cÇn ph¶i th«ng b¸o réng r·i c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cña Nhµ n­íc trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng vµ cÇn ph¶i cã mét kho¶ng thêi gian hîp lý ®Ó c¸c doanh nghiÖp ¸p dông mµ kh«ng bÞ bÊt ngê, bèi rèi. - CÇn thóc ®Èy s¾p xÕp, ®æi míi cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp, ph¸t triÓn kinh tÕ tËp thÓ vµ kinh tÕ t­ nh©n: N¨m 2003, Bé thuû s¶n cÇn tËp trung chØ ®¹o ®Èy nhanh s¾p xÕp ®æi míi doanh nghiÖp Nhµ n­íc thuéc Bé theo NghÞ quyÕt Trung ­¬ng III kho¸ IX; triÓn khai §Ò ¸n thùc hiÖn NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø 5 Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng kho¸ IX vÒ kinh tÕ tËp thÓ vµ kinh tÕ t­ nh©n. - Nhanh chãng phª chuÈn LuËt thuû s¶n: Quèc héi cÇn nhanh chãng th«ng qua luËt thuû s¶n nh»m æn ®Þnh m«i tr­êng kinh doanh thuû s¶n. - T¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm so¸t vµ qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm. Bé Thuû s¶n vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng cã liªn quan nh­ Tæng côc tiªu chuÈn ®o l­êng chÊt l­îng cÇn bæ xung nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ vÒ tiªu chuÈn chÊt l­îng vµ biÖn ph¸p kiÓm tra, gi¸m ®Þnh s¶n phÈm ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng thuû s¶n dùa trªn c¸c tiªu chuÈn HACCP, GMP. §ång thêi, hoµn thiÖn n¨ng lùc ho¹t ®éng cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn vÒ kiÓm tra vµ chøng nhËn vÖ sinh thuû s¶n (HiÖn nay lµ trung t©m kiÓm tra chÊt l­îng vµ vÖ sinh thuû s¶n ViÖt Nam). Ho¹t ®éng cña c¬ quan nµy cÇn ph¶i th­êng xuyªn vµ toµn diÖn. Thªm vµo ®ã, còng cÇn ph¶i th­êng xuyªn tuyªn truyÒn ®Ó c¸c doanh nghiÖp hiÓu râ tÇm quan träng cña viÖc ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm thuû s¶n khi xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü. - Quy ho¹ch vµ qu¶n lý thèng nhÊt hÖ thèng c«ng nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n: giao viÖc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ x©y dùng míi vµ n©ng cÊp nhµ m¸y chÕ biÕn thuû s¶n cho mét ®Çu mèi duy nhÊt lµ Bé thuû s¶n, chuyÓn viÖc ®Çu t­ luång vèn theo lÜnh vùc kü thuËt lµ chÝnh sang ®Çu t­ toµn diÖn theo bèn ch­¬ng tr×nh môc tiªu ®· x©y dùng trong chiÕn l­îc xuÊt khÈu thuû s¶n: nu«i trång, ®¸nh b¾t, s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu. - Cã quy ®Þnh cô thÓ vÒ nh÷ng ­u ®·i ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp kinh doanh thuû s¶n më réng s¶n xuÊt, më réng thÞ tr­êng kinh doanh nh­: ­u ®·i cho vay vèn hoÆc cho gi÷ l¹i vèn khÊu hao ®Ó c¸c doanh nghiÖp t¸i ®Çu t­, cho trÝch l¹i mét phÇn thuÕ xuÊt khÈu ®Ó trî gióp c¸c doanh nghiÖp ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt, cho phÐp ngµnh thuû s¶n ®­îc trÝch l¹i 2-3% thuÕ xuÊt nhËp khÈu ®Ó thµnh lËp quü hç trî xuÊt nhËp khÈu cña ngµnh. - ¸p dông mét sè gi¶i ph¸p tµi chÝnh, tÝn dông khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng thuû s¶n nh­: miÔn hoÆc gi¶m c¸c lo¹i thuÕ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu còng nh­ nhËp khÈu. T¨ng c­êng ho¹t ®éng tµi trî xuÊt khÈu nh­: tµi trî tr­íc khi giao hµng, tµi trî trong khi giao hµng vµ tÝn dông sau giao hµng. LËp quü hç trî s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu bëi v× nh÷ng lý do nh­: hµng thuû s¶n thuéc nhãm hµng mµ nguån cung phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn, cã tÝnh chÊt thêi vô , rñi ro rÊt lín vµ gi¸ c¶ biÕn ®éng thÊt th­êng. §iÒu hµnh l·i suÊt, tû gi¸ hèi ®o¸i mét c¸ch linh ho¹t ®Ó võa ®¶m b¶o sù æn ®Þnh kinh tÕ-x· héi trong n­íc, võa cã lîi cho xuÊt khÈu. - Ph¸t hµnh, phæ biÕn réng r·i nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan ®Õn ho¹t ®éng th­¬ng m¹i cña Mü, nh÷ng th«ng lÖ bu«n b¸n cña ng­êi Mü. H­íng dÉn c¸c doanh nghiÖp t×m hiÓu cÆn kÏ luËt ph¸p cña Mü. 2.2.3 §Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i hµng thuû s¶n trªn thÞ tr­êng Mü. Trong ®iÒu kiÖn xu thÕ héi nhËp ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ, nhiÒu tæ chøc th­¬ng m¹i ®­îc h×nh thµnh vµ ®ang ho¹t ®éng kh¸ réng r·i nh­: tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO, Liªn minh kinh tÕ EU, Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA)…thÞ tr­êng trë thµnh vÊn ®Ò sèng cßn ®èi víi mçi doanh nghiÖp. HiÖn nay, c¸c nhµ xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam ch­a cã ®iÒu kiÖn ®Ó t×m kiÕm, tiÕp xóc vµ th©m nhËp thÞ tr­êng Mü khæng lå. V× vËy, viÖc thµnh lËp v¨n phßng ®¹i diÖn th­¬ng m¹i thuû s¶n t¹i thÞ tr­êng Mü ®Ó qu¶n lý vµ ®Þnh h­íng cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã mét ý nghÜa v« cïng quan träng. Nhµ n­íc cÇn thiÕt kÕ m¹ng l­íi c¸c c¬ quan ®¹i diÖn ngo¹i giao trªn n­íc Mü, nhÊt lµ Tham t¸n th­¬ng m¹i phôc vô thiÕt thùc cho viÖc më réng quan hÖ kinh tÕ vµ thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm, t¨ng c­êng tr¸ch nhiÖm cña c¸c bé phËn ®ã ®èi víi viÖc cung cÊp th«ng tin, hç trî doanh nghiÖp t×m kiÕm b¹n hµng. Bé phËn xóc tiÕn th­¬ng m¹i chÞu tr¸ch nhiÖm ®¶m b¶o cung cÊp cho c¸c nhµ xuÊt khÈu nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr­êng vµ ®iÒu kiÖn ph¸p lý khi x©m nhËp thÞ tr­êng Mü. Th­êng xuyªn tæ chøc c¸c cuéc héi th¶o chuyªn ®Ò vÒ thÞ tr­êng thuû s¶n Mü nh»m n©ng cao tr×nh ®é hiÓu biÕt vµ kinh nghiÖm cña nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam khi tiÕp cËn thÞ tr­êng nµy. Tr­íc m¾t, cÇn hoµn thµnh tèt c¸c nhiÖm vô sau: §¶m b¶o cung cÊp cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc nh÷ng kÕt qu¶ ph©n tÝch cã chÊt l­îng vÒ ®iÒu kiÖn ph¸p lý vµ doanh nghiÖp cu¶ thÞ tr­êng Mü. GhÐp nèi c¸c doanh nghiÖp tiÒm n¨ng gi÷a hai n­íc. Trî gióp kü thuËt, nghiÖp vô cô thÓ cho c¸c th­¬ng vô nh­: tiÕp xóc, ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång, thuª tµu, xin giÊy phÐp mua b¶o hiÓm… Nhµ n­íc cÇn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn Côc xóc tiÕn th­¬ng m¹i, c¬ quan chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cña Nhµ n­íc trong viÖc ®iÒu hoµ, phèi hîp c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i trong c¶ n­íc. Nghiªn cøu thµnh lËp quü xóc tiÕn th­¬ng m¹i cã sù ®ãng gãp cña c¸c doanh nghiÖp ®Ó tiÕn hµnh gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp trong c¸c ho¹t ®éng héi trî, tr­ng bµy, triÓn l·m… Cã chÕ ®é khuyÕn khÝch tho¶ ®¸ng ®èi víi c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n, bao gåm c¶ c¬ quan ®¹i diÖn ngo¹i giao, ngo¹i th­¬ng cña ta ë n­íc ngoµi tham gia vµo ho¹t ®éng m«i giíi, trî gióp tiÕp cËn vµ th©m nhËp thÞ tr­êng quèc tÕ. Bé thuû s¶n cÇn x©y dùng trang Web giíi thiÖu vÒ ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam, phèi hîp Tæng côc du lÞch vµ Bé v¨n ho¸ th«ng tin, Tæng côc hµng kh«ng ®Ó giíi thiÖu v¨n ho¸ Èm thùc cña ViÖt Nam, phèi hîp víi Bé ngo¹i giao ®Ó c¸c sø qu¸n cña ViÖt Nam ®ãng ë Mü tham gia cung cÊp th«ng tin vÒ thÞ tr­êng Mü vµ t×m kiÕm ®èi t¸c, tæ chøc c¸c cuéc héi th¶o khoa häc quèc tÕ vÒ gièng, nu«i trång, chÕ biÕn thuû s¶n nhiÖt ®íi, t×m kiÕm c¸c c¬ héi ®Ó thu hót c¸c doanh nghiÖp Mü ®Çu t­ vµo nu«i trång, chÕ biÕn thñy s¶n cña chóng ta. 2.2.4 X©y dùng c¬ së h¹ tÇng, ph¸t triÓn hÖ thèng dÞch vô ®Ó t¹o m«i tr­êng thuËn lîi thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, thóc ®Èy ph¸t triÓn th­¬ng m¹i. §Ó t¨ng lùc néi sinh nÒn kinh tÕ trong nh÷ng n¨m tíi, trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam cßn thiÕu vèn, c«ng nghÖ vµ kinh nghiÖm qu¶n lý, kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn vai trß cña ®Çu t­ n­íc ngoµi. ViÖt Nam cÇn t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn ­u ®·i h¬n so víi n­íc kh¸c ë nh÷ng lÜnh vùc mµ ViÖt Nam cÇn ­u tiªn ph¸t triÓn. C¸c ­u ®·i thÓ hiÖn trong viÖc miÔn gi¶m c¸c lo¹i thuÕ, thêi h¹n liªn doanh, møc thuÕ ®Êt, thñ tôc cÊp phÐp, c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng (®iÖn n­íc, ®­êng x¸, th«ng tin liªn l¹c…), hoµn thiÖn hÖ thèng tµi chÝnh - ng©n hµng, më ra kh¶ n¨ng chuyÓn nh­îng vèn th«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n cña c¸c nhµ ®Çu t­. CÇn tiÕp tôc cã nh÷ng chÝnh s¸ch tù m×nh hoÆc thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng vËt chÊt kü thuËt nh­: ®­êng x¸, hÖ thèng s©n bay, c¶ng biÓn, c«ng nghÖ viÔn th«ng, hÖ thèng kh¸ch s¹n vµ khu du lÞch ®ñ tiªu quèc tÕ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ thuû s¶n nãi riªng. §ång thêi, chó träng c«ng t¸c ®µo t¹o ®Ó cã ®­îc mét ®éi ngò nh÷ng ng­êi lao ®éng trÎ thÝch nghi víi tr×nh ®é s¶n xuÊt kinh doanh ë quy m« lín, hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn. 2.2.5 T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuû s¶n sang thÞ tr­êng Mü. Trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, Nhµ n­íc vÉn kiªn tr× chÝnh s¸ch nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ cung tham gia, trong ®ã kinh tÕ quèc doanh ®èng v¶i trß chñ ®¹o. H¹n chÕ dÇn, tiÕn tíi xo¸ bá ®éc quyÒn, më réng ®Çu mèi kinh doanh xuÊt khÈu thuû s¶n, khuyÕn khÝch kinh tÕ ngoµi quèc doanh tham gia xuÊt khÈu thuû s¶n, hç trî c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, b¶o ®¶m sù b×nh ®¼ng trong viÖc tiÕp nhËn c¸c nh©n tè ®Çu vµo. §èi víi c¸c doanh nghiÖp quèc doanh, cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh c¶i c¸ch theo h­íng hiÖn ®¹i ho¸, ch¼ng h¹n th«ng qua cæ phÇn ho¸ mét c¸ch phï hîp, cã thÓ ¸p dông mét sè biÖn ph¸p hç trî vÒ vèn, tÝn dung nhµ n­íc. Tuy nhiªn, cÇn kh¼ng ®Þnh râ ®Çu t­ cña nhµ n­íc chØ tËp trung vµo nh÷ng xÝ nghiÖp cã thÓ tån t¹i ®­îc sau khi kh«ng cã hµng µo b¶o hé. §èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh, cã thÓ ¸p dông mét sè h×nh thøc hç trî nh­ cÊp tÝn dông ­u ®·i, khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo mét sè lÜnh vùc phï hîp víi quy m« nhá vµ dÔ ph¸t huy lîi thÕ cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay, nhÊt lµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu. KÕt luËn ThÞ tr­êng thuû s¶n Mü lµ mét trong nh÷ng thÞ tr­êng thuû s¶n lín nhÊt thÕ giíi, kh«ng nh÷ng lµ thÞ tr­êng cã dung l­îng lín mµ cßn rÊt ®a d¹ng vµ phong phó. ViÖt Nam coi thÞ tr­êng nµy lµ mét thÞ tr­êng mang ý nghÜa chiÕn l­îc cho xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam, cã mét tÇm quan träng nhÊt ®Þnh ®èi víi sù ph¸t triÓn cña thuû s¶n ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü ®· ®i vµo thùc tiÔn, më ra kh«ng Ýt c¬ héi cho xuÊt khÈu cña thuû s¶n ViÖt Nam. Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi vµ nh÷ng c¬ héi còng cßn kh«ng Ýt khã kh¨n vµ th¸ch thøc. ViÖc t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ®Ó tËn dông nh÷ng c¬ héi vµ h¹n chÕ nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü. Trªn ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p mµ chóng em ®­a ra trong ®Ò tµi nghiªn cøu cña m×nh nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü. CÇn l­u ý r»ng, ph¶i thùc hiÖn song song vµ cã sù kÕt hîp chÆt chÏ nh÷ng gi¶i ph¸p trªn ë c¶ tÇm vi m« vµ vÜ m« th× míi thu ®­îc kÕt qña tèt nhÊt. Nh÷ng ph©n tÝch ®¸nh gi¸ vµ ®Ò xuÊt ph­¬ng h­íng gi¶i ph¸p cña ®Ò tµi hy väng sÏ gãp phÇn nµo ®ã vµo nç lùc cña ngµnh thñy s¶n trong viÖc tiÕp tôc duy tr×, æn ®Þnh vÒ tèc ®é ph¸t triÓn vµ gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n vµo thÞ tr­êng Mü cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n tíi. Phô lôc C¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch chñ yÕu n¨m 2003 cña ngµnh thuû s¶n Tæng s¶n l­îng thuû s¶n: 2.490.000 tÊn. Trong ®ã: S¶n l­îng khai th¸c: Gi÷ æn ®Þnh ë møc:1.400.000 tÊn. S¶n l­îng nu«i trång: 1.090.000 tÊn. Gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n: 2,25 tû ®Õn 2,3 tû USD t¨ng 12-15% so víi thùc hiÖn n¨m 2002. DiÖn tÝch nu«i trång thuû trång thuû s¶n: 1.000.000 ha t¨ng 4,7% so víi thùc hiÖn n¨m 2002. Trong ®ã: DiÖn tÝch n­íc mÆn, lî: 550.000 ha t¨ng 3,7% so víi thùc hiÖn n¨m 2002. DiÖn tÝch nu«i n­íc ngät: 450.000 ha t¨ng 5,8% so víi thùc hiÖn n¨m 2002 Vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n: 6.001,067 tû ®ång. Trong ®ã: Trung ­¬ng qu¶n lý: 525,97 tû ®ång. §Þa ph­¬ng qu¶n lý: 5.475,093 tû ®ång. §µo t¹o gi¸o dôc: §¹i häc tuyÓn míi: 400 ng­êi. Trung häc chuyªn nghiÖp: 1.560 ng­êi. §µo t¹o nghÒ dµi h¹n: 3.350 ng­êi. D¹y nghÒ ng¾n h¹n: 8.000 ng­êi. Båi d­ìng c«ng chøc Nhµ n­íc: 150 ng­êi. Nép ng©n s¸ch Nhµ n­íc: 1.800 tû ®ång. TµI liÖu tham kh¶o B¸o c¸o cña HiÖp héi chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam 9/10/2000- Bé thuû s¶n. Ch­¬ng tr×nh nu«i trång thuû s¶n thêi kú 1999-2010- Bé thuû s¶n ChiÕn l­îc xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam thêi kú 1996-2000- Bé thuû s¶n Dù b¸o xuÊt khÈu ViÖt Nam vµo Hoa Kú, nguån Th­¬ng vô ViÖt Nam t¹i Hoa Kú HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú, Th¸ng 7/2000. Ph¸t triÓn kinh tÕ thuû s¶n vµ biÖn ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ thêi kú 1998-2010. T¹p chÝ nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi, sè 4/2000, 5/2001, c¸c sè n¨m 2002. T¹p chÝ Ph¸t triÓn kinh tÕ- c¸c sè 120/2000,124/2001,125/2001, 126/2001… T¹p chÝ Th­¬ng m¹i - c¸c sè 12/2001, 13/2001, 21/2001, 22/2001, 23/2002, 26/2002, 1/2003, 7/2003… T¹p chÝ Thñy s¶n – c¸c sè 1/2000, 4/2000, 6/2000,4/2001, 6/2001, 1/2002, 3/2002, 1/2003, 2/2003, 3/2003. Th«ng tin chuyªn ®Ò thuû s¶n- c¸c sè 2/2000, 4/2000, 1/2001, 3/2001, 1/2002, 2/2002, 3/2002, 1/2003. Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam – C¸c sè: 1/2001,3/2001, 15/2001, 25/2001, 35/2001,1/2002, 2/2002, 3/2003, 4/2003… PGS.TS NguyÔn Duy Bét - Th­¬ng m¹i Quèc tÕ - §H Kinh tÕ Quèc d©n - Hµ Néi - NXB Gi¸o Dôc - 1997. PGS.TS §Æng §×nh §µo vµ PGS.TS Hoµng §øc Th©n - Gi¸o tr×nh - Kinh tÕ Th­¬ng m¹i - NXB Thèng Kª - 2001 Philip Kotler - Marketing c¨n b¶n - NXB Thèng Kª - 1997. T.S NguyÔn Xu©n Quang - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n - Hµ Néi - Gi¸o tr×nh Marketing c¨n b¶n - NXB Thèng Kª - Hµ Néi, 1999.