Đề tài Phát triển đồng bộ các loại thị trường ở Việt Nam

Lêi më ®Çu Sau khi giµnh ®­îc ®éc lËp, Nhµ n­íc ta vÉn chñ tr­¬ng x©y dùng nÒn kinh tÕ ®i theo c¬ chÕ tËp trung bao cÊp, do ®ã nÒn kinh tÕ cµng trë nªn tr× trÖ h¬n. §Õn n¨m 1986, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· thùc hiÖn ®æi míi nÒn kinh tÕ, chuyÓn sang nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn, vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, thùc hiÖn më cöa nÒn kinh tÕ tÝch cùc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. NghÞ quyÕt §¹i héi IX cña §¶ng ®· x¸c ®Þnh: “TiÕp tôc t¹o lËp ®ång bé c¸c yÕu tè thÞ tr­êng ,thóc ®Èy sù h×nh thµnh ph¸t triÓn vµ tõng b­íc hoµn thiÖn c¸c lo¹i thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN. §Æc biÖt quan t©m ®Õn c¸c thÞ tr­êng quan träng nh­ng hiÖn nay ch­a cã hoÆc cßn s¬ khai nh­: thÞ tr­êng lao ®éng, thÞ tr­êng chøng kho¸n, thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n, thÞ tr­êng khoa häc c«ng nghÖ”. Tr¶i qua h¬n 20 n¨m, chóng ta ®· gÆt h¸i ®­îc nh÷ng thµnh c«ng cã thÓ nãi lµ rùc rì, ®· ®­a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cã thÓ héi nhËp cïng nÒn kinh tÕ thÕ giíi . Xong do tr×nh ®é vµ c¬ së vËt chÊt cßn yÕu kÐm nªn cßn béc lé nhiÒu h¹n chÕ. MÆt kh¸c sù ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i thÞ tr­êng cßn ch­a ®éng bé. Do ®ã ®Ò viÖc triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng cµng trë nªn cÇn thiÕt ®Ó cã thÓ hoµn thiÖn nÒn kinh tÕ nhÊt lµ trong thêi ®¹i ngµy nay khi mµ xu thÕ quèc tÕ hãa nÒn kinh tÕ ®ang trë nªn phæ biÕn Sau khi ®­îc t×m hiÓu vµ häc tËp vÒ kinh tÕ chÝnh trÞ, em quyÕt ®Þnh nghiªn cøu ®Ò tµi “Ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng ë ViÖt Nam” ®Ó nghiªn cøu lý luËn vµ thùc tr¹ng vÒ thÞ tr­êng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam, tõ ®ã cã thÓ ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng ë n­íc ta. Néi dung I. Lý luËn vÒ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng ë ViÖt Nam Thị trường gắn liền với quá trình sản xuất và lưu thông hàng hóa. Thừa nhận sản xuất hàng hóa không thể phủ định sự tồn tại khách quan của thị trường. Sản xuất hàng hóa, lưu thông hàng hóa và thị trường đã được khẳng định về lý luận và tồn tại ở Việt Nam, song vấn đề đặt ra là phát triển thị trường như thế nào ? Sự đồng bộ các loại thị trường có phải là tất yếu không ? Bản chất và nội dung phát triển đồng bộ các loại thị trường là Kinh tế hàng hóa, đối lập với kinh tế tự nhiên, sản phẩm trước khi đi vào tiêu dùng phải qua khâu phân phối lưu thông. Thị trường vừa là kết quả của sản xuất hàng hóa vừa là điều kiện của sản xuất hàng hóa. Sự tách biệt giữa sản xuất và tiêu dùng, giữa hàng và tiền đã dẫn tới sự không khớp nhau về khối lượng, tiến độ, thời gian sản xuất và tiêu dùng hàng hóa. Khi sản xuất xã hội càng phát triển thì đa số nhu cầu của con người được thỏa mãn thông qua thị trường. Bản thân sự tiêu dùng (tiêu dùng cho cá nhân và tiêu dùng cho sản xuất) luôn đòi hỏi sự đồng bộ cao, nếu không tiêu dùng không thực hiện được. Trên thị trường có hai nhóm người hoạt động. Nhóm thứ nhất là những người mua hàng hóa, sử dụng dịch vụ, nhóm thứ hai là những người bán hoặc cung cấp hàng hóa, dịch vụ cho tiêu dùng. Sự phân nhóm này chỉ là tương đối và với mỗi người khi này thì thuộc nhóm người mua nhưng khi khác lại thuộc nhóm người bán. Thị trường là giao điểm gặp gỡ, tác động của hai nhóm người này. Cùng thông qua thị trường để giải quyết mâu thuẫn giữa người mua và người bán, bảo đảm thực hiện cân đối giữa cung và cầu. Mâu thuẫn trên thị trường phản ánh mâu thuẫn kinh tế, chính trị, xã hội. Khi mâu thuẫn được giải quyết thì người mua, người bán, người sản xuất, người tiêu dùng đều thực hiện được mục tiêu của mình. Những ách tắc trên thị trường có nguy cơ dẫn tới khủng hoảng kinh tế, mâu thuẫn gây mất ổn định xã hội. Như vậy, phát triển thị trường là điều kiện để phát triển sản xuất hàng hóa, suy rộng ra là điều kiện của sự phồn thịnh kinh tế xã hội. Nhà nước Việt Nam chủ trương thực thi chính sách mở cửa, hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế. Để phù hợp với môi trường quốc tế mới, chúng ta phải phát triển các thị trường để đáp ứng yêu cầu giao lưu kinh tế, hội nhập kinh tế quốc tế. Trong môi trường quốc tế hóa, sự phát triển đồng bộ các loại thị trường không chỉ đáp ứng yêu cầu trong nước mà còn nhằm vươn tới thị trường ngoài nước, tranh thủ cơ hội quốc tế để phát triển. Như vậy, cả điều kiện chủ quan và khách quan, điều kiện trong nước và ngoài nước, trước mắt và lâu dài đòi hỏi phải phát triển đồng bộ các loại thị trường. Đồng bộ là có sự ăn khớp giữa tất cả các bộ phận hoặc các khâu, tạo nên một sự hoạt động nhịp nhàng của chỉnh thể. Để có thể ăn khớp với nhau, các khâu, các bộ phận của một chỉnh thể phải được sắp xếp và hoạt động theo một tương quan tỷ lệ nhất định gọi là tỷ lệ đồng bộ. Vậy, sự phát triển đồng bộ các loại thị trường là sự ăn khớp giữa các thị trường về loại hình, trình độ phát triển và quy mô tạo nên một sự hoạt động nhịp nhàng của hệ thống thị trường và nền kinh tế quốc dân. Sự đồng bộ của thị trường trước hết là hệ thống thị trường với đầy đủ các loại hình : thị trường tiền tệ, thị trường công nghệ, thị trường lao động, thị trường đất đai, thị trường hàng hóa dịch vụ... Các thị trường này vừa độc lập với nhau vừa liên hệ với nhau trong hệ thống thị trường. Mỗi loại thị trường đều có cung - cầu, giá cả, người mua - người bán đặc thù ; có quy luật vận hành đặc trưng và khuynh hướng phát triển khác nhau. Sự quan hệ lệ thuộc, tác động biện chứng giữa các thị trường do quá trình trao đổi hoạt động và phối hợp cung ứng hình thành sản phẩm cuối cùng. Sự độc lập tương đối của các thị trường luôn có xu hướng phá vỡ sự cân bằng tổng thể. Sự phụ thuộc và liên hệ giữa các thị trường đòi hỏi sự cân bằng mới và ăn khớp với nhau. Vấn đề ở đây là, để cân bằng tự phát hay chủ động điều tiết để có sự ăn khớp hợp lý. Vai trò tạo điều kiện và chủ động điều tiết của Nhà nước để tạo sự đồng bộ, ăn khớp và hợp lực các hệ thống thị trường là đặc biệt quan trọng. Vấn đề thứ hai của sự đồng bộ các loại thị trường là vấn đề ăn khớp về cấp độ hay mức độ phát triển thị trường. Về phương diện lịch sử thị trường, có ba cấp độ phát triển như sau : - Cấp độ thị trường cổ điển : Đây là dạng thức của thị trường mà ở cùng một không gian, thời gian, địa điểm ba yếu tố người mua, người bán và hàng hóa xuất hiện đồng thời với nhau. Với dạng thức thị trường này, người ta có thể nhận biết về quy mô, động thái mua bán trên thị trường. - Cấp độ thị trường phát triển : Ở dạng thức thị trường này, hàng hóa không nhất thiết phải xuất hiện đồng thời với người mua, người bán. Người ta có thể mua bán ngay cả trước khi hàng hóa được sản xuất ra. Đó là mua bán theo hợp đồng ký trước. Với dạng thức thị trường này, tính "hiện hữu" của thị trường không nhìn thấy được. Thị trường trải rộng cả không gian và thời gian. - Cấp độ thị trường hiện đại : Trên thị trường lúc này chỉ xuất hiện hoặc người mua, hoặc người bán. Khi đó, người trung gian xuất hiện làm các công việc giao dịch và dịch vụ thương mại. Việc ra đời của các sở giao dịch chứng khoán, sở giao dịch thương mại... đáp ứng yêu cầu dịch vụ mua bán trên thị trường. Đặc trưng của thị trường hiện đại là các hình thức dịch vụ phong phú và phát triển rất cao. Về lịch sử, thị trường lần lượt trải qua ba cấp độ phát triển. Song mỗi quốc gia, khu vực không phải tuần tự diễn ra như vậy. Khi một cấp độ thị trường mới xuất hiện thì ở các nước thực hiện kinh tế thị trường đều có thể xuất hiện dạng thức thị trường đó bất luận trình độ phát triển kinh tế như thế nào. Tuy nhiên, mức độ phát triển, phạm vi và ảnh hưởng của mỗi dạng thức không giống nhau. Hiện nay, với các nước phát triển thì cấp độ thị trường hiện đại chiếm ưu thế phổ biến, thị trường phát triển còn chi phối ở phạm vi rất rộng, thị trường cổ điển là tàn dư. Ở Việt Nam, có thể nói cấp độ thị trường cổ điển là phổ biến, chừng mực nào đó cấp độ thị trường phát triển đã có sức chi phối lớn trên thị trường, còn cấp độ thị trường hiện đại đang ở giai đoạn khởi phát. Vấn đề thứ ba của phát triển đồng bộ các loại thị trường là sự ăn khớp, nhịp nhàng, cân đối và tạo hợp lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội. Tương quan giữa các thị trường trong tổng thể nền kinh tế quốc dân hợp lý thì hoạt động mới có hiệu quả. Từng loại thị trường cũng như hệ thống thị trường trong nền kinh tế quốc dân là một chỉnh thể thống nhất, không bị chia cắt bởi địa giới hành chính. Sự ăn khớp nhịp nhàng, cân đối giữa các loại thị trường theo yêu cầu của sản xuất và đời sống. Tính nhịp nhàng, cân đối về mặt lượng là tương quan tỷ lệ hợp lý giữa hàng và tiền, cung và cầu ở tầm vĩ mô. Sự nhịp nhàng cân đối còn thể hiện ở sự khớp nhau về tiến độ, thời gian, phạm vi trong tiến trình hình thành và phát triển thị trường "đầu vào", "đầu ra" của quá trình sản xuất. Sự ra đời của các loại thị trường và khả năng đồng bộ của chúng do trình độ và yêu cầu sản xuất xã hội quyết định. Nói một cách khác là nó mang tính khách quan. Nhà nước tạo môi trường và điều kiện để phát triển sản xuất hàng hóa và tạo cơ sở cho thị trường phát triển. Nhà nước điều tiết, điều chỉnh thị trường bằng các công cụ quản lý vĩ mô. Không thể chủ quan "nặn ra" thị trường và khuôn ranh giới cho thị trường. Mọi sự tác động duy ý chí sẽ tạo ra thị trường ngầm, Nhà nước không quản lý được. II.Thùc tr¹ng vÒ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng. 2.1.Thùc tr¹ng chung. LÞch sö ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i thÞ tr­êng ë c¸c n­íc ph¸t triÓn ®i tõ thÊp ®Õn cao, tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p, tõ ch­a ®ång bé ®Õn ®ång bé. Trong khi ®ã ,nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN ë ViÖt Nam ®ang cßn ë giai ®o¹n b­íc ®Çu h×nh thµnh.§èi víi n­íc ta, trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang kinh tÕ thÞ tr­êng , viÖc t¹o lËp vµ x©y dùng hÖ thèng thÞ tr­êng ®ång bé ®ang bÞ nh÷ng lùc c¶n cña c¬ chÕ bao cÊp ®Ó l¹i,trong khi nh÷ng ®IÒu kiÖn cho thÞ tr­êng ph¸t triÓn ch­a ®ñ m¹nh. ThÞ tr­êng ®ßi hái c¹nh tranh vµ chÞu rñi ro khi hµnh ®éng tr¸i víi quy luËt thÞ tr­êng trong khi ®ã nhiÒu doanh nghiÖp l¹i muèn an toµn, b¶o hé vµ bao cÊp. Tõ c¬ chÕ tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng ,nÒn kinh tÕ n­íc ta ®ang tõng b­íc h×nh thµnh c¸c lo¹i thÞ tr­êng míi.Cïng víi c¸c thÞ tr­êng th«ng th­êng nh­ thÞ tr­êng hµng ho¸ dÞch vô ,c¸c thÞ tr­êng tµI chÝnh ,thÞ tr­êng KHCN,thÞ tr­êng B§S ®ang ®­îc h×nh thµnh. Nh×n chung c¸c lo¹i thÞ tr­êng nµy cña ta cßn míi s¬ khai ch­a h×nh thµnh ®ång bé xÐt vÒ tr×nh ®é ,ph¹m vi vµ sù phèi hîp c¸c yÕu tè thÞ tr­êng trong tæng thÓ toµn hÖ thèng. Mét sè lo¹i thÞ tr­êng hµng hãa vµ dÞch vô th«ng th­êng (nh­ ¨n uèng ,kh¸ch s¹n ,du lÞch ,hµng tiªu dïng)®· ph¸t triÓn nhanh chãng vµ ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶ trong c¬ chÕ thÞ tr­êng.Trong khi ®ã ,mét sè lo¹i thÞ tr­êng cßn rÊt s¬ khai hoÆc ch­a h×nh thµnh ®ång bé vµ bÞ biÕn d¹ng. Cã thÞ tr­êng bÞ bãp mÐo, ho¹t ®éng “ngÇm “, Nhµ n­íc khã cã kh¶ n¨ng kiÓm so¸t. 2.2.Thùc tr¹ng cho tõng lo¹i thÞ tr­êng. 2.2.1.ThÞ tr­êng hµng ho¸ vµ dÞch vô. Quan hÖ cung cÇu hµng hãa trªn thÞ tr­êng ®· thay ®æi mét c¸ch c¬ b¶n tõ chç thiÕu hôt hµng ho¸ sang tr¹ng th¸i ®ñ vµ d­ thõa. NhiÒu mÆt hµng tr­íc ®©y ph¶i nhËp khÈu th× ®Õn nay s¶n xuÊt néi ®Þa ®· ®¶m b¶o yªu cÇu trong n­íc vµ cã thÓ xuÊt khÈu nh­ g¹o, ®­êng, xi m¨ngQóa tr×nh th­¬ng m¹i hãa c¸c yÕu tè kinh tÕ ®em l¹i sù cëi trãi c¸c nhu cÇu. Tõ chç dÞch vô chØ lµ ho¹t ®éng yÓm trî b¸n hµng ®· ph¸t triÓn thµnh ®Þa h¹t cña c¸c nhµ ®Çu t­ kinh doanh. Ngµnh kinh doanh dÞch vô ®¸nh dÊu b­íc ph¸t triÓn nh¶y vät cña nÒn s¶n xuÊt x· héi. ThÞ tr­êng trong n­íc b­íc ®Çu ®· cã sù th«ng th­¬ng víi thÞ tr­êng quèc tÕ. Dï ë møc ®é cßn h¹n chÕ nh­ng sù t¸c ®éng cña t¨ng tr­ëng hay suy tho¸I trªn thÞ tr­êng quèc tÕ ®· b¾t ®Çu ¶nh h­ëng ®Õn thÞ tr­êng trong n­íc. Do chÝnh s¸ch cña nÒn kinh tÕ, hµng ho¸ ngo¹i nhËp trµn ngËp thÞ tr­êng néi ®Þa. Hµng ngo¹i ®ang cã ­u thÕ so víi hµng s¶n xuÊt trong n­íc. Thªm vµo ®ã lµ sù yÕu kÐm vÒ chÊt l­îng, gi¸ c¶ ,quy c¸ch, chñng lo¹i cña hµng néi ®Þa vµ t©m lý sïng b¸i hµng ngo¹i ®· lµm cho hµng néi yÕu thÕ. ThÞ tr­êng ViÖt Nam ®· cã sù ph¸t triÓn c¶ vÒ l­îng vµ chÊt. ThÞ tr­êng quèc tÕ cña ViÖt Nam ph¸t triÓn víi tèc ®é cao trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ChÝnh s¸ch më cöa cña nÒn kinh tÕ, ph­¬ng ch©m ®a ph­¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ cña ViÖt Nam ®· gÆt h¸i ®­îc nhiÒu thµnh c«ng. §iÓm næi bËt trong xuÊt khÈu cña ViÖt Nam nh÷ng n¨m qua lµ ®· xuÊt khÈu ®­îc ®Õn thÞ tr­êng ®Ých vµ nhËp khÈu ®­îc tõ thÞ tr­êng nguån. NhiÒu mÆt hµng chñ lùc cña ViÖt Nam ®· cã tiÕng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Sù qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ n­íc ®èi víi thÞ tr­êng vµ th­¬ng m¹i ®· cã nhiÒu ®æi míi. §æi míi tr­íc hÕt lµ c¬ chÕ qu¶n lý thÞ tr­êng. C¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý vµ c«ng cô qu¶n lý cña Nhµ nuíc ®èi víi thÞ tr­êng ®­îc nghiªn cøu kü vµ th«ng tho¸ng h¬n, Nhµ n­íc ®· t¹o lËo ®­îc m«i tr­êng ph¸p lý cho c¸c ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng. Trªn thÞ tr­êng ®ang tån t¹i ¸ch t¾c vµ m©u thuÉn lín. Nãi chung, thÞ tr­êng hµng ho¸,dÞch vô ë ViÖt Nam míi b­íc ®Çu ®­îc h×nh thµnh vµ tr×nh ®é cßn thÊp. VÒ c¬ b¶n,thÞ tr­êng vÉn lµ manh món,ph©n t¸n vµ nhá bÐ. Søc mua cßn thÊp,hµng ho¸ bÞ ø ®äng khã tiªu thô, thÞ tr­êng xó©t khÈu ph¸t triÓn nh­ng kh«ng æn ®inh,thiÐu bÒn v÷ng. Sù chËm chÔ vµ thiÕu ®ång bé trong ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ®· lµm trÇm träng thªm nh÷ng khuyÕt tËt cña thÞ tr­êng. 2.2.2.ThÞ tr­êng lao ®éng ë ViÖt Nam hiÖn nay, thÞ tr­êng lao ®éng tõ chç kh«ng tån t¹i ®· b¾t ®Çu h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. X©y dùng mét thÞ tr­êng lao ®éng s«i ®éng vµ æn ®Þnh, cã hiÖu qu¶, lµ mét qu¸ tr×nh l©u dµi vµ khã cã thÓ tr«ng ®îi mét b­íc nh¶y vät ®ét biÕn. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay,thÞ trõ¬ng lao ®éng ®ang lµ mét ¸p lùc lín v× sù mÊt c©n ®èi nghiªm träng do t¸c ®éng ®ång thêi cña nh©n tè (tèc ®é t¨ng d©n sè,hËu qu¶ cña c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung bao cÊp tr­íc ®©y,sù h¹n chÕ vÒ vèn,c«ng nghÖ.søc Ðp vÒ viÖc lµm rÊt lín trong hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai.Do vËy,vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ ®¶m b¶o viÖc lµm lµ mét môc tiªu kinh tÕ quan träng ®ang ®­îc ®Æt ra. Sù ph©n tÇng vÒ viÖc lµm,thu nhËp,ph©n phèi ®ang diÔn ra kh¸ phøc t¹p khi ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Còng lµ viÖc lµm nh­ng viÖc lµm ë c¸c tr×nh ®é kh¸c nhau, ®Þa ®iÎm kh¸c nhau,th× thu nhËp còng ®· kh¸c nhau.§ång thêi viÖc thu hót lao ®éng tõ n«ng th«n ra thµnh thÞ vµo c¸c khu vùc c«ng nghiÖp l¹i n¶y sinh nhiÒu vÊn ®Ò x· héi kÐo theo nh­ nhµ ë ,dÞch vô,nhiÒu mÆt tr¸i cña thÞ tr­êng còng n¶y sinh nh­ ma tuý ,m¹i d©m ,nh÷ng thÞ tr­êng dÞch vô tiªu cùc kh¸c nhau mµ chóng ta kh«ng mong muèn .Sù vËn ®éng tr¸i chiÒu trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng tÝch cùc ,tiªu cùc mét phÇn do hiÖu lùc cña hÖ thèng chÝnh s¸ch ,ph¸p luËt vµ tÝnh thiÕu ®ång bé trong hÖ thèng chÝnh s¸ch ,luËt ph¸p cña ta. 2.2.3.ThÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n (B§S). Giai ®o¹n tõ tr­íc ®æi míi 1986 ,thÞ tr­êng B§S cßn lu mê,®Çu t­ ph©n phèi chñ yÕu do Nhµ n­íc chi phèi,t­ duy cña phÇn lín ®Çu t­ vÒ thÞ tr­êng B§S ch­a ph¸t triÓn do yÕu tè kinh tÕ –x· héi ,c¬ chÕ chÝnh s¸ch cßn rÊt h¹n chÕ. Giai ®o¹n tõ 1986 ®Õn nay ,nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ®Çu t­ kinh doanh B§S ,thÞ tr­êng B§S b­íc ®Çu ph¸t huy ®­îc vai trß thóc ®Èy kinh tÕ trªn nhiÒu mÆt. *Thµnh tùu: ThÞ tr­êng B§S ph¸t triÓn ®· gãp phÇn thu hót ®­îc ®¸ng kÓ c¸c nguån vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn ,s¶n xuÊt –kinh doanh trªn nhiÒu lÜnh vùc. Th«ng qua thùc tÕ ph¸t triÓn vµ vËn hµnh thÞ tr­êng B§S ,c¸c thÓ chÕ kinh tÕ tõng bø¬c ®­îc hoµn thiÖn phôc vô yªu cÇu cña x· héi. *H¹n chÕ: HÖ thèng chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn thÞ tr­êng B§S cã nhiÒu nh­ng ch­a toµn diÖn vµ thiÕu ®ång bé .TÝnh ®ång bé trong hÖ thèng ph¸p luËt liªn quan ®Õn qu¶n lý ®Êt ®ai kh«ng thèng nhÊt tõ trªn xuèng d­íi.Trªn qui ®Þnh th«ng tho¸ng nh­ng d­íi thùc hiÖn chÆt chÏ hoÆc ng­îc l¹i. C¬ cÊu thÞ tr­êng B§S ch­a hoµn chØnh ,nhiÒu thµnh tè cña thÞ tr­êng h×nh thµnh tù ph¸t ch­a cã quy ®Þnh cña nhµ n­íc ,nhiÒu thµnh tè ®· cã nh­ng ch­a hoµn thiÖn.Cung vµ cÇu lu«n trong t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi qu¸ lín c¶ vÒ sè l­îng lÉn chñng lo¹i bÊt ®éng s¶n,céng víi t×nh tr¹ng ®Çu c¬ bÊt ®éng s¶n,lµm t¨ng nhu cÇu më “¶o”,®Èy gi¸ c¶ B§S ë nhiÒu khu vùc cao h¬n thùc tÕ. Giao dÞch kh«ng chÝnh quy chiÕm tû lÖ cao,®Æc biÖt lµ ®èi víi B§S lµ nhµ ë,®Êt ë,g©y thÊt thu cho ng©n s¸ch.Quy tr×nh mua b¸n phøc t¹p,qua nhiÒu kh©u trung gian.Th«ng tin trªn thÞ tr­êng B§S khã tiÕp cËn,kh«ng ®Çy ®ñ,thiÕu minh b¹ch. 2.2.4.ThÞ tr­êng vèn. - HÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt t¹o ®IÒu kiÖn cho thÞ tr­êng ph¸t triÓn,chÝnh phñ vµ c¸c bé ngµnh liªn quan ®· tõng b­ìc x©y dùng ®­îc mét hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n vµ c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch thÞ tr­êng t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ,®Ó ®IÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n trong thêi gian ®Çu. Tuy nhiªn thÞ tr­êng vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ,®Æc biªt ®èi víi thÞ tr­êng chøng kho¸n qui m« qu¸ khiªm tèn.Sè l­îng hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ch­a cao nªn kÐm hÊp dÉn nhµ ®Çu t­. N¨ng lùc tiÕp cËn c¸c nguån lùc tµi chÝnh cña nÒn kinh tÕ cßn yÕu kÐm vµ ch­a ®ång bé. DÞch vô ng©n hµng ®¬n ®iÖu ch­a t¹o thuËn lîi vµ c¬ héi b×nh ®¼ng cho kh¸ch hµng thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong viÖc tiÕp cËn vµ sö dông dÞch vô ng©n hµng. C¬ cÊu hÖ thèng ng©n hµng c«n yÕu kÐm.N¨ng lùc tµi chÝnh cña nhiÒu ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam cßn yÕu,nî qu¸ h¹n cßn khÊ cao,®Æc biÖt lµ c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i Nhµ nø¬c(chiÕm h¬n 70% huy ®éng vèn vµ gÇn 30% thÞ phÇn tÝn dông).Vèn tù cã cßn thÊp vµ ch­a xøng víi thÞ phÇn,kh¶ n¨ng t¨ng vèn tù cã cßn h¹n chÕ. 2.2.5.ThÞ tr­êng KHCN * Thµnh tùu ViÖc ph¸t triÓn KHCN ë n­íc ta ®· cã ®ùoc nh÷ng thµnh tùu ban ®Çu.Chóng ta thùc hiÖn viÖc ®i t¾t ®ãn ®Çu,do vËy ®· tiÕp cËn ®­îc nhiÒu KHCN trªn thÕ giíi,ë ViÖt Nam hiÖn nay,thÞ tr­êng KHCN lµ thÞ tr­êng chuyÓn giao vµ mua b¸n c«ng nghÖ.Qu¸ tr×nh chuyÓn giao mua b¸n c«ng nghÖ chñ yÕu ®­îc thùc hiÖn th«ng qua v¸ ho¹t ®éng ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®oanh nghiÖp.Nhµ n­íc chñ yÕu t¹o ®IÒu kiÖn hç trî vµ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp c¶i tiÕn c¸c c«ng nghÖ. *H¹n chÕ ViÖt Nam xuÊt ph¸t ®iÓm lµ mét n­íc n«ng nghiÖp,do vËy tr×nh ®é KHCN cßn yÕu kÐm,viÖc tiÕp cËn nÒn tri thøc cßn h¹n chÕ. III. Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng . 3.1.Gi¶i ph¸p chung. TiÕp tôc hoµn thiÖn c¬ chÕ thÞ tr­êng ,®o¹n tuyÖt hoµn toµn víi c¬ chÕ bao cÊp .T¹o m«i tr­êng thuËn lîi vÒ ph¸p luËt vµ kinh tÕ ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn víi c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau. TiÕp tôc ®æi míi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ nhµ n­íc ®Ó nã thùc sù gi÷ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ.§Æc biÖt ,cÇn tËp trung gi¶I quyÕt nh÷ng v­íng m¾c vÒ c¬ chÕ ,chÝnh s¸ch ,nh÷ng yÕu kÐm hiÖn nay cña kinh tÕ t­ nh©n ®Ó hç trî ,khuyÕn khÝch khu vùc kinh tÕ nµy ph¸t triÓn vµ kh¾c phôc nh÷ng s¬ hë ,bu«ng láng trong qu¶n lý nhµ n­íc. VÒ l©u dµi,nªn gi¶m sù can thiÖp cña nhµ n­íc ®èi víi c¸c lo¹i thÞ tr­êng nãi chung,nh­ng trong giai ®o¹n tr­íc m¾t ,trong mét sè tr­êng hîp,c¸c biÖn ph¸p can thiÖp cña nhµ n­íc cã ý nghÜa rÊt quan träng . MÆt kh¸c ,nhµ n­íc t«n träng nguyªn t¾c vµ c¬ chÕ ho¹t ®éng kh¸ch quan cña thÞ tr­êng ,t¹o ®iÒu kiÖn ®Èy nhanh viÖc h×nh thµnh c¸c lo¹i thÞ tr­êng mét c¸ch ®ång bé ,nhÊt lµ thÞ tr­êng vèn ,thÞ tr­êng lao ®éng ,thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n,®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ nguån lùc x· héi . 3.2. Gi¶i ph¸p cô thÓ cho tõng lo¹i thÞ tr­êng. 3.2.1.ThÞ tr­êng hµng ho¸ vµ dÞch vô. §Èy m¹nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸.§©y lµ biÖn ph¸p rÊt c¬ b¶n ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn thÞ tr­êng .Ph¶i ®Èy nhanh chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt hµng ho¸ theo h­íng tËp trung ,chuyªn m«n ho¸ cao vµ c¸c ngµnh cã lîi thÕ so s¸nh.Bè trÝ c¬ cÊu s¶n xuÊt hµng hãa ph¶i xuÊt ph¸t tõ nghiªn cøu c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng ®Çu ra,kh¶ n¨ng c¹nh tranh .Tr¸nh t×nh tr¹ng lµm phong trµo ,trµn lan nh­ thêi gian qua. TËp trung ®Çu t­ kÕt cÊu h¹ tÇng vËt chÊt ,ph¸p lý vµ tri thøc khoa häc c«ng nghÖ cho th­¬ng m¹i vµ dÞch vô.¦u tiªn ®Çu t­ hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i,th«ng tin liªn l¹c ,trung t©m th­¬ng m¹i .B¶o ®¶m c¬ së h¹ tÇng tèt cho l­u th«ng hµng ho¸ th«ng suèt ,thuËn lîi vµ nhanh chãng.§Ó ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng ph¶i cã chÝnh s¸ch hîp lý ®Ó thu hót ®Çu t­ c¶ trong vµ ngoµi n­íc. N©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c th«ng tin,dù b¸o thÞ tr­êng vµ c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i .CÇn x¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm vµ phèi hîp gi÷a Nhµ n­íc víi c¸c doanh nghiÖp ,nhµ kinh doanh trong c«ng t¸c thÞ trêng. Hoµn chØnh c¬ së ph¸p lý cho tù do ho¸ kinh doanh,tù do ho¸ th¬ng m¹i .TriÖt ®Ó tu©n thñ nguyªn t¾c th­¬ng nh©n ®­îc kinh doanh nh÷ng thø mµ ph¸p luËt cho phÐp vµ luËt ph¸p kh«ng cÊm.Th­êng xuyªn rµ so¸t hÖ thèng luËt ph¸p hiÖn hµnh ®Ó ®¶m b¶o tÝnh hÖ thèng tÝnh ph¸p lý vµ m«i tr­êng th«ng tho¸ng cho c¸c chñ thÓ kinh doanh. Tæ chøc hÖ thèng kinh doanh th¬ng m¹i hîp lý trªn c¬ së ®a thµnh phÇn kinh tÕ vµ t¹o m«i tr­êng c¹nh tranh b×nh ®¼ng. Chñ ®éng vµ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ thw¬ng m¹i khu vùc vµ quèc tÕ.TiÕp tôc chÝnh s¸ch ®a ph­¬ng hãa ,®a d¹ng hãa trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ.Thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c cam kÕt quèc tÕ cña ViÖt Nam.T¹o lËp m«i tr­êng vµ ®iÒu kiÖn ®Ó sím gia nhËp tæ chøc th¬ng m¹i quèc tÕ WTO. N©ng cao n¨ng lùc vµ hiÖu qu¶ cña hÖ thèng qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi thÞ tr­êng vµ th¬ng m¹i .§Èy m¹nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh quèc gia .Coi träng kh©u ®µo t¹o nh©n lùc båi d­ìng nh©n tµi trong kinh doanh vµ qu¶n lý thÞ tr­êng th­¬ng m¹i .N©ng cao hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý nhµ nø¬c ®èi víi th­¬ng m¹i vµ dÞch vô. 3.2.2.ThÞ tr­êng lao ®éng . §¶m b¶o thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quyÒn cña ng­êi lao ®éng vµ ngêi sö dông lao ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt.Ph¸p luËt cÇn hç trî ngêi lao ®éng trong viÖc di chuyÓn ,®Þnh c ,t×m kiÕm viÖc lµm vµ kh«ng bÞ ph©n biÖt ®èi xö. QuyÒn lîi cña ngêi sö dông lao ®éng còng ph¶i ®­îc ®¶m b¶o.ThÞ trêng lao ®éng víi c¸c chñ thÓ cña nã ph¶i ®¶m b¶o cung cÊp c¸c th«ng tin mét c¸ch chÝnh x¸c ,nhanh nhËy ,réng kh¾p ,cã ®é tin cËy cao tíi c¶ ng­êi sö dông vµ ngêi lao ®éng víi chi phÝ thÊp nhÊt . C¸c c¬ quan nhµ níc cÇn cã nh÷ng dù b¸o vÒ nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng sö dông lao ®éng trong t­¬ng lai ®Ó tõ ®ã cã c¸c kÕ ho¹ch ®µo t¹o ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho mét vïng hay trªn ph¹m vi mét quèc gia. Nh­ nghÞ quyÕt §¹i héi IX ®· nhÊn m¹nh “më réng thÞ trêng lao ®éng trong n­íc cã sù kiÓm tra gi¸m s¸t cña Nhµ níc”,”®Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng”,”t¹o c¬ héi b×nh ®¼ng vµ ®IÒu kiÖn thuËn lîi cho ngêi lao ®éng”. 3.2.3.ThÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n (B§S). Gãp phÇn h×nh thµnh ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng cïng c¸c thÓ chÕ phï hîp víi KTTT ®Þnh h­íng XHCN vµ héi nhËp quèc tÕ.Nhµ n­íc chñ ®éng ®Þnh h­íng ,®IÒu tiÕt vµ kiÓm so¸t ®Ó æn ®Þnh thÞ trêng B§S,kh¾c phôc t×nh tr¹ng tù ph¸t ,®Çu c¬ B§S. TËp trung x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt ,c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch phï hîp ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé ,thèng nhÊt ®ñ hiÖu lùc nh»m t¹o ®IÒu kiÖn cho thÞ trêng B§S ho¹t ®éng .Trong ®ã cã nghiªn cøu x©y dùng LuËt kinh doanh B§S. Hoµn thiÖn c¬ cÊu cña thÞ trêng vµ lµnh m¹nh ho¸ c¸c giao dÞch trªn thÞ trêng B§S .Tr­íc hÕt hoµn thiÖn quy chÕ vÒ ho¹t ®éng m«i giíi B§S vµ khÈn tr­¬ng nghiªn cøu ban hµnh c¸c quy ®Þnh vÒ cÊp giÊy chøng nhËn së h÷u nhµ vµ c«ng tr×nh x©y dùng cã nhu cÇu giao dÞch trªn thÞ trêng B§S. 3.2.4.ThÞ tr­êng vèn. Nhµ n­íc cÇn ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi nguån vèn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong x· héi mét c¸ch b×nh ®¼ng .Nhµ n­íc còng cÇn ph¶i hç trî x©y dùng nh÷ng thÓ chÕ nh»m gi¶m bít rñi ro cho c¸c nhµ ®Çu t­.Do ®ã ®Ó ph¸t triÓn thÞ trêng vèn cÇn ph¶I thùc hiÖn : Ph¸t triÓn hÖ th«ng ng©n hµng còng nh­ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh trong lÜnh vùc tµi chÝnh cã ®ñ n¨ng lùc c¹nh tranh trong ®IÒu kiÖn héi nhËp .. X©y dùng vµ ph¸t triÓn mét hÖ thèng thÓ chÕ ®¶m b¶o ®­îc kh¶ n¨ng héi nhËp quèc tÕ.Nh÷ng quy ®Þnh vµ thÓ chÕ cña thÞ tr­êng tµi chÝnh trong n­íc ph¶i ®­îc x©y dùng theo h­íng cã kh¶ n¨ng t­¬ng thÝch víi c¸c chuÈn mùc quèc tÕ.C¸c tæ chøc tµi chÝnh trong n­íc còng cÇn ®­îc x©y dùng vµ cã c¬ chÕ ho¹t ®éng phô hîp h¬n víi ®iÒu kiÖn míi. §©y còng chÝnh lµ nh÷ng biÖn ph¸p h­íng tíi nh÷ng môc tiªu cña NghÞ quyÕt §¹i héi IX nh»m “Ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng thÞ tr­êng vèn”,”t¨ng kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi cña ®ång tiÒn ViÖt Nam”. 3.2.5.ThÞ tr­êng khoa häc c«ng nghÖ (KHCN). TiÕp tôc ®æi míi vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ ,chÝnh s¸ch vÒ qu¶n lý ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ, t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho nghiªn cøu vµ triÓn khai. §Þnh h­íng c¬ b¶n lµ ­u tiªn cho nghiªn cøu øng dông ,cÇn x©y dùng chiÕn l­îc quèc gia vÒ ph¸t triÓn KHCN ,®Þnh h­íng ph¸t triÓn vµ x©y dùng kÕ ho¹ch víi c¸c b­íc ®i phï hîp ®Ó triÓn khai cã hiÖu qu¶ mét sè ngµnh mòi nhän: c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng nghÖ sinh häc, c«ng nghÖ vËt liÖu míi vµ c«ng nghÖ tù ®éng hãa. Tuy nhiªn, trong giai ®o¹n tr­íc m¾t, cÇn tËp trung ph¸t triÓn vµ øng dông c¸c c«ng nghÖ thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn n­íc ta,nhÊt lµ c¸c c«ng nghÖ cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt nhiÒu viÖc lµm cho nguån lao ®éng dåi dµo hiÖn nay. MÆt kh¸c, tiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi lÜnh vùc KHCN.Ch¼ng h¹n, cho vay víi l·i suÊt ­u ®·i tho¶ ®¸ng; miÔn gi¶m thuÕ lîi tøc trong mét thêi gian thÝch hîp cho doanh nghiÖp cã c«ng nghÖ míi, s¶n phÈm míi, hç trî mét phÇn kinh phÝ cho ®Ò tµi nghiªn cøu cña c¸c doanh nghiÖp . KÕt luËn Lý luËn vµ thùc tiÔn dÒu kh¼ng ®Þnh d­íi CNXH nãi chung vµ ë ViÖt Nam nãi riªng, ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Nã lµ c¬ së cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi, tiÕp tôc hoµn thµnh sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc . Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng ph¶i b¸m s¸t theo ®­êng lèi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ,nghÜa lµ nÒn KTTT theo ®Þnh h­íng XHCN. §ã lµ ngoµi sù ®¶m b¶o vai trß chñ ®¹o cña khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc, cßn cã mét yÕu tè kh«ng kÐm phÇn quan träng, ®ã lµ sù t¸c ®éng cña Nhµ n­íc th«ng qua vai trß qu¶n lý vÜ m« ®èi víi nÒn KTTT. Theo nghÞ quyÕt §¹i héi IX cña §¶ng ®· x¸c ®Þnh: “Trong 5 n¨m tíi ,h×nh thµnh t­¬ng ®èi ®ång bé c¬ chÕ qu¶n lý nÒn KTTT ®Þnh h­íng XHCN kh¾c phôc nhiÒu yÕu kÐm ,th¸o gì nh÷ng v­íng m¾c”. §ã lµ nh÷ng nhËn ®Þnh, suy nghÜ cña em trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu vÒ ®Ò tµi: “Ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng trong nÒn KTTT ®Þnh h­íng XHCN ë ViÖt Nam “. Tuy nhiªn do tr×nh ®é cßn h¹n chÕ, bµi viÕt cã thÓ cã nhiÒu thiÕu sãt, em mong thÇy gãp ý cho em. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. Danh s¸ch tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ Mac-Lªnin GS-TS Chu V¨n CÊp PGS-TS TrÇn B×nh Träng V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng IX T¹p chÝ kinh tÕ ph¸t triÓn (TS - Ph¹m Hång Ch­¬ng) Trang web: Môc lôc