Đề tài Phương pháp tiếp cận thân chủ trong tham vấn

b¶n lÜnh nh­ ch¸u sÏ biÕt m×nh ph¶i lµm g× ®Ó ®¹t ®­îc nh÷ng ®iÒu m×nh mong muèn. Chóc ch¸u thµnh c«ng! Chóng t«i thiÕt nghÜ víi c¸ch tiÕp cËn chÊp nhËn, t«n träng, kh«ng ¸p ®Æt c¶ trªn b×nh diÖn c¶m xóc lÉn hµnh vi cña TC nªu trªn, NTV sÏ gióp TC tù ®­¬ng ®Çu víi vÊn ®Ò, thÊy ®­îc tr¸ch nhiÖm trong viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, tù t×m ra gi¶i ph¸p tèi ­u phï hîp nhÊt víi kh¶ n¨ng vµ hoµn c¶nh cña m×nh.H¬n n÷a, TC sÏ tù chÞu tr¸ch nhiÖm víi nh÷ng quyÕt ®Þnh cña b¶n th©n vµ cã thÓ øng phã tèt h¬n víi nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh trong t­¬ng lai. RÊt khã cã thÓ triÓn khai c¸c ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn th©n chñ kh¸c nhau vµo mét ca t­ vÊn trªn b¸o, bëi v× tÊt c¶ nh÷ng ph­¬ng ph¸p ®ã ®Òu ®­îc tiÕn hµnh trong tham vÊn trùc tiÕp mÆt ®èi mÆt gi÷a NTV vµ TC. Do ®ã, NTV khi t­ vÊn trªn b¸o ph¶i tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c ®¹o ®øc c¬ b¶n cña nghÒ nh­ “t«n träng TC v« ®iÒu kiÖn víi nh÷ng víi nh÷ng gi¸ trÞ tù t¹i cña hä” ( Carl Rogers); kh«ng ¸p ®Æt c¸c quan ®iÓm, gi¸ trÞ cña NTV cho TC; thÊu c¶m trän vÑn vÊn ®Ò cña TC vµ tin vµo kh¶ n¨ng tiÒm tµng cña TC… ®Ó h¹n chÕ mét c¸ch tèi ®a cã thÓ nh÷ng nh­îc ®iÓm cña lo¹i h×nh t­ vÊn nµy, ®Ó cã thÓ trî gióp cho TC mét c¸ch tèt nhÊt. Ngoµi h×nh thøc t­ vÊn trªn b¸o, h×nh thøc t­ vÊn qua ®IÖn tho¹i rÊt ph¸t triÓn trong giai ®o¹n gÇn ®©y. TC cã vÊn ®Ò sÏ gäi ®iÖn ®Õn c¸c trung t©m t­ vÊn vµ ®­îc c¸c chuyªn gia vÒ t­ vÊn t©m lý nãi chuyÖn trùc tiÕp. H×nh thøc nµy kh¸ gÇn víi t­ vÊn ®èi mÆt trùc tiÕp gi÷a NTV vµ TC. Chóng t«i ®· tiÕn hµnh ghi ©m ngÉu nhiªn mét sè ca t­ vÊn qua ®iÖn tho¹i vµ chän ph©n tÝch mét ca t­ vÊn cña NTV ®èi víi TC lµ mét em g¸i 16 tuæi mang thai ngoµi ý muèn ( ca 2 phÇn phô lôc). Trong ca t­ vÊn nµy ngay tõ ®Çu NTV ®· kh«ng chÊp nhËn vÊn ®Ò cña TC khi thèt lªn mét c©u ®Çy ng¹c nhiªn, ®¸p l¹i ngay tøc kh¾c ®iÒu TC võa nãi ra: - TC: Ch¸u ®ang rÊt bèi rèi . Ch¸u míi 16 tuæi… nh­ng… b¸c sÜ võa b¶o r»ng ch¸u … ch¸u …cã thai c« ¹… - NTV: 16 tuæi vµ ®ang cã thai ­? Ch¾c ch¾n r»ng TC khi gäi ®iÖn ®Õn cho NTV kh«ng mong muèn NTV sÏ cã ph¶n øng nh­ vËy. §iÒu nµy khiÕn cho TC cµng c¶m thÊy bèi rèi vµ c¶m gi¸c téi lçi h¬n: - TC: …V©ng…Ch¸u còng kh«ng thÓ tin ®­îc…Chóng ch¸u chØ thö mét lÇn th«i… thËt ®Êy, c« ¹… - NTV: C¸c ch¸u ®· thö quan hÖ t×nh dôc µ? NTV ®· kh«ng l¾ng nghe TC mét c¸ch tÝch cùc, kh«ng chê ®îi mµ véi vµng ®­a ra c©u hái ph¸n ®o¸n mµ kh«ng ®Æt ra c©u hái më, ch¼ng h¹n nh­: ý ch¸u lµ g× khi ch¸u nãi chØ thö mét lÇn th«i? - TC: …V©ng…Ch¸u vµ ng­êi yªu ch¸u…Chóng ch¸u chØ tß mß…muèn lµm gièng nh­ nh÷ng ng­êi yªu nhau trong phim th«i…ThÕ mµ… - NTV: Ng­êi yªu ch¸u cã biÕt ch¸u mang thai kh«ng? LÏ ra ph¶i tËp trung vµo c¶m xóc hiÖn t¹i cña TC, hoÆc hµnh vi cña TC th× NTV l¹i ®Æt c©u hái xa rêi TC träng t©m. - TC: Cã c« ¹. Nh­ng b¹n Êy còng ho¶ng sî nh­ ch¸u…B¹n Êy häc cïng líp víi ch¸u…B¹n Êy còng trÎ con nh­ ch¸u… - NTV: TrÎ con mµ l¹i thö gièng nh­ trong phim µ? - TC: … NTV ®· ph¸n xÐt TC dùa trªn b×nh diÖn ®¹o ®øc, víi t­ c¸ch nh­ mét ng­êi gi¸o dôc, cha mÑ cña TC, chø kh«ng vµo vai NTV. §iÒu nµy khiÕn cho TC phßng vÖ b»ng sù im lÆng. V× b¶n th©n TC còng ®· nhËn ra nh÷ng bÊt æn trong hµnh vi cña m×nh. -NTV: C¶ hai ch¸u ®Òu lµ trÎ con, ®Òu ®ang ®i häc. Ch¸u ph¶i ®i ph¸ thai ngay!. NTV quyÕt ®Þnh thay cho TC b»ng mét gi¶i ph¸p mµ NTV cho lµ hîp lý, mµ kh«ng quan t©m ®Õn suy nghÜ vµ t×nh c¶m cña TC, kh«ng ®Ó cho TC nãi nguyÖn väng cña m×nh, ®Ó sau ®ã nhµ tham vÊn cïng th©n chñ ph©n tÝch c¸i lîi vµ kh«ng lîi trong c¸c quyÕt ®Þnh cña th©n chñ. Nhµ tham vÊn ph¶i lu«n qu¸n triÖt mét nguyªn t¾c ®¹o ®øc cña nghÒ lµ: "Nhµ tham vÊn kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c hµnh vi cña th©n chñ tr­íc toµ". V× vËy nhµ tham vÊn kh«ng ®­îc b¶o th©n chñ lµm g× vµ lµm nh­ thÕ nµo. §iÒu g× x¶y ra nÕu TC ®i n¹o thai bÞ chÕt hoÆc sau nµy bÞ v« sinh? - TC: Nh­ng ch¸u sî, sî l¾m c« ¹ - NTV: VÊn ®Ò cña ch¸u b©y giê kh«ng ph¶i lµ sî mµ ph¶i t×m c¸ch gi¶i quyÕt. NÕu ch¸u kh«ng quyÕt ®Þnh ngay, c¸i thai to ra th× kh«ng cßn c¸ch nµo cøu v·n ®©u. Ch¸u hiÓu ý c« chø? §¸ng lÏ NTV ph¶i chÊp nhËn nçi sî h·i cña th©n chñ vµ lµm râ nçi sî h·i cña TC, nh­ng ë ®©y NTV nµy kh«ng cho phÐp TC ®­îc quyÒn cã nçi sî h·i ®ã. NTV còng kh«ng cã th«ng tin g× vÒ c¸i thai cña TC ®· cã tõ bao giê, mµ mÆc ®Þnh r»ng nã cßn bÐ vµ ®e do¹ TC nÕu kh«ng nhanh chãng ®i ph¸ thai th× sÏ kh«ng thÓ lµm g× kh¸c ®­îc n÷a. Ch­a ch¾c gi¶i ph¸p nµy cña NTV l¹i phï hîp víi hoµn c¶nh hiÖn t¹i cña TC. - TC : V©ng ( TC mét c¸ch miÔn c­ìng chÊp nhËn lêi khuyªn cña NTV) - NTV: C« mong ch¸u h·y quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vµ nhanh chãng. Ph¸ thai lµ c¸ch tèt nhÊt víi ch¸u b©y giê ®Êy. Sau ®ã ch¸u h·y cè b×nh t©m, gi÷ g×n søc khoÎ vµ häc tËp cho tèt nhÐ. §©y lµ bµi häc suèt ®êi cho ch¸u ®Êy! -TC: V©ng, ch¸u c¸m ¬n c«. Chµo c«. NTV ®· quyÕt ®Þnh thay cho TC råi nh­ng vÉn bao biÖn b»ng mét c©u nãi s¸o rçng. Thay v× trî gióp cho TC b×nh t©m l¹i, th× NTV l¹i gãp phÇn lµm t¨ng thªm nçi lo l¾ng cña TC khiÕn cho TC cµng rèi bêi, chÊp nhËn h­íng gi¶i quyÕt mµ NTV ®· v¹ch ra cho m×nh mét c¸ch miÔn c­ìng. V× ®©y lµ mét ca tham vÊn chóng t«i ®­îc chøng kiÕn nªn chóng t«i biÕt râ r»ng kÕt thóc ca T­ vÊn, hÇu nh­ NTV ch¼ng gióp ®­îc g× cho TC. TC cµng trë nªn yÕu kÐm vµ phô thuéc vµo nh÷ng nhËn xÐt ®¸nh gi¸ vµ gi¶i ph¸p cña NTV. Trong c¸c hoµn c¶nh t­ vÊn kh¸c nhau, cã thÓ gi¶i ph¸p cho lêi khuyªn ®«i khi còng lµm cho TC yªn lßng, nh­ng nã chØ mang tÝnh t¹m thêi. Tuy nhiªn vÒ l©u dµi kh«ng gióp cho TC chñ ®éng ®­¬ng ®Çu ®­îc víi nh÷ng khã kh¨n sÏ n¶y sinh tiÕp theo cña vÊn ®Ò. T­ vÊn lµm cho TC thô ®éng, phô thuéc vµo NTV nhiÒu khi cßn cã h¹i h¬n cho TC khi kh«ng T­ vÊn. MÆc dï viÖc ¸p dông nh÷ng ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn TC ë nh÷ng n¬i kh¸c nhau tuú thuéc nhiÒu ®iÒu kiÖn vµ sù kh¸c biÖt vÒ v¨n ho¸, kh«ng thÓ dËp khu«n, bª nguyªn vÑn lý thuyÕt mµ ph¶i linh ho¹t. Chóng ta cã thÓ tham kh¶o hiÖu qu¶ trî gióp TC trong mét ca Tham vÊn t­¬ng tù cña NTV Barry Neil Kaufman víi TC ¡nggien qua ®o¹n trÝch sau ®©y ( C©u chuyÖn cña ¡ngien, phÇn phô lôc) {34} “…- Ch¸u c¶m thÊy thÕ nµo?- T«i hái. - L¹i trë l¹i vÊn ®Ò µ? T«i mØm c­êi víi c« - ChÝnh ch¸u quyÕt ®Þnh, ¡nggien ¹. B¸c nªu ra nh÷ng c©u hái nh­ng ch¸u kh«ng b¾t buéc ph¶i tr¶ lêi. Kh«ng ph¶i v× b¸c mµ còng kh«ng v× bè mÑ ch¸u . - ThÕ t¹i sao ph¶i tr¶ lêi? - V× b¶n th©n ch¸u. NÕu ch¸u tr¶ lêi lµ v× ch¸u muèn th«i. - Nh­ vËy cã vÎ rÊt hay, b¸c Bia nhØ ¡nggien ®i l¹i phÝa ®Çu kia s©n, ngåi vµo mét gãc vµ khãc. Ngùc c« run lªn. C« n¾m tay x¸t vµo phÝa trªn ®ïi. Th©n h×nh c« run rÈy v× s«i sôc trong lßng. Cuèi cïng n­íc m¾t c¹n dÇn. - ViÖc g× lµm ch¸u ®au khæ nh­ vËy ¡nggien? - NhiÒu viÖc. VÊn ®Ò lµ…mang thai… - V× sao mang thai l¹i lµm ch¸u ®au khæ? - Bëi v×… b¸c biÕt ®Êy, ch¸u kh«ng muèn mang thai. - TÊt nhiªn! Nh­ng ®iÒu ®ã kh¸c víi víi ®au khæ v× ch¸u mang thai…V× sao viÖc ®ã lµm ch¸u ®au khæ? (Ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn xóc c¶m thuÇn lý cña Ellis) MÆt c« t¸i nhît ®i. C« nh¾m h¼n m¾t l¹i vµ nãi: - Ch¸u kh«ng muèn lµ kÎ s¸t nh©n. §i trë l¹i phÝa t«i, c« ®øng gi¸p mÆt t«i vµ nãi: - N¹o thai lµ nh­ vËy…®óng kh«ng? - §iÒu b¸c nghÜ vÒ n¹o thai sinh ra tõ nh÷ng niÒm tin cña b¸c. Quan ®iÓm cña b¸c cã thÓ cho thÊy râ vÒ b¸c chø kh«ng cã nghÜa g× ®èi víi ch¸u vµ ®iÒu ch¸u muèn lµm. ¡nggien, ch¸u nghÜ sao vÒ ý ‘ch¸u kh«ng muèn lµ kÎ s¸t nh©n’? - NÕu ch¸u n¹o thai ch¸u sÏ giÕt ®i mét sinh vËt bªn trong ch¸u. Ch¸u biÕt mäi lîi h¹i. Ch¸u ®· xem mét cuéc tranh luËn trªn ti vi vµo thêi kú mµ viÖc ®ã ®èi víi ch¸u kh«ng cã nghÜa lÝ g×. Tr­íc mét thêi k× nµo ®ã thai nhi kh«ng ®­îc coi lµ mét sinh vËt. Khi kh«ng cã thai nhi trong ng­êi th× dÔ nãi th«i. Môc s­ ph¶n ®èi viÖc ®ã cã vÎ ngu ngèc h¬n nh÷ng m«n ®å cña sù ph¸ thai. ViÖc ®ã ch¼ng cã ®Çu ®u«i g×. Nh­ng b©y giê th× kh¸c råi. - Kh¸c thÕ nµo? - Kh«ng ph¶i lµ cuéc tranh luËn gi÷a sinh viªn n÷a.Ch¸u thÊy ®¬n gi¶n lµ mét viÖc giÕt ng­êi? - Nµo, chóng ta thö t×m nguån gèc cña niÒm tin ®ã. V× sao ch¸u xem n¹o thai nh­ mét viÖc giÕt ng­êi? ( TiÕp cËn nhËn thøc) - V× ng­êi ta chÊm døt mét cuéc sèng ®¸ng lÏ ph¶i cã. - Ch¸u nghÜ thÕ nµo vÒ ‘®¸ng lÏ ph¶i cã’? C« hÝt s©u. - ThÕ nµy! NÕu kh«ng n¹o thai, ng­êi ta sinh ra mét ®øa trÎ. - §ång ý, cã lÏ viÖc ®ã sÏ cã nÕu ch¸u kh«ng n¹o thai- t«i nãi - Cßn nÕu ch¸u n¹o thai…¡nggien thë dµi. - Ch¸u tr¶ lêi c©u hái ®ã xem sao? - §óng- c« nãi- NÕu ng­êi ta kh«ng muèn cã con hoÆc kh«ng thÓ nu«i nÊng nã th× tèt h¬n lµ kh«ng nªn cã. §ång ý nÕu thai nhi kh«ng sèng, kh«ng nghÜ, kh«ng thë, th× viÖc lµm ®ã còng nh­ uèng mét viªn thuèc tr¸nh thai nh­ mét sè b¹n ch¸u ®· lµm. C¸ch lµm kh¸c nh­ng còng nh­ nhau th«i. Ng­êi ta còng cã thÓ nãi mçi trøng cã thÓ trë thµnh mét con ng­êi. ¤i l¹y Chóa! Phøc t¹p ®Õn thÕ ! - V× sao? - Bëi v× ch¸u cã thÓ b¶o vÖ luËn ®iÓm n¹o thai lµ mét viÖc giÕt ng­êi vµ t×m lý lÏ ®Ó b¶o vÖ nã. - Chµ- t«i nãi- §Êy lµ c¶ mét ph¸t hiÖn.Vµ ®iÒu nµy cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo ®èi víi ch¸u? …. - Ch¸u cã bao nhiªu lý do ®Ó xem n¹o thai nh­ mét viÖc giÕt ng­êi h¬n vµ ng­îc l¹i. - NÕu ch¸u kh«ng xem n¹o thai lµ mét viÖc giÕt ng­êi th× ®iÒu g× sÏ ®Õn? ( TiÕp cËn nhËn thøc – hµnh vi) - Ch¾c ch¾n ch¸u sÏ n¹o thai. - §­îc, cã ph¶i ch¸u nãi v× n¹o thai lµ mét viÖc giÕt ng­êi nªn ch¸u kh«ng muèn lµm? - V©ng, ch¸u nghÜ ®óng nh­ thÕ. -T¹i sao? - V× ch¸u kh«ng muèn ng­êi ta g©y ¸p lùc víi ch¸u, ch¸u muèn tù quyÕt ®Þnh lÊy. - NÕu ch¸u kh«ng cã g× ph¶n ®èi viÖc n¹o thai th× ch¸u cã buéc m×nh sö dông c¸ch ®ã kh«ng? - Kh«ng, hoµn toµn kh«ng.- ¡nggien tr¶ lêi. - Ch¸u cã nghÜ n¹o thai lµ mét vô ¸m s¸t kh«ng? - Kh«ng, l¹ thËt, nh­ng ch¸u kh«ng bao giê thùc sù tin nh­ vËy. Ch¸u cÇn lµm theo ý ch¸u v× bè mÑ ch¸u cø cè nµi Ðp. Ch¸u ®· ®Ó thêi gian s¸ng suèt ®Ó ®Êu tranh víi hä. Ch¸u kh«ng muèn lµ yÕu ®uèi. -Ch¸u nghÜ ‘ yÕu ®uèi’ lµ nh­ thÕ nµo? - Nh­îng bé. Kh«ng lµm nh­ ch¸u muèn. - ThÕ ch¸u cho ch¸u lµ yÕu ®uèi µ? - Trong lóc ®ã ch¸u yÕu ®uèi nh­ng b©y giê th× kh«ng n÷a- Ch¸u thÊy râ rµng h¬n, b¸c Bia ¹. Nh­ng ch¸u vÉn kh«ng biÕt lµm thÕ nµo. - Ch¸u c¶m thÊy ra sao vÒ ý nghÜ nµy? ( TËp trung vµo c¶m xóc cña TC ) - Ch¸u c¶m thÊy kh¸ h¬n tr­íc. Nh­ng ch¸u muèn cã mét quyÕt ®Þnh, nÕu kh«ng th× qu¸ muén. - Ch¸u muèn nãi sao? - C¸c b¸c sÜ b¶o n¹o thai sau 3 th¸ng th× nguy hiÓm. NÕu ch¸u chê l©u qu¸ ch¸u buéc ph¶i sinh con. - Ch¸u hiÓu thÕ nµo víi ch÷ ‘buéc ph¶i’? - å!… ch¸u biÕt b¸c muèn nãi g× råi. - B¸c chØ hái ch¸u th«i, ¡nggien. Ch¸u biÕt ‘ch¸u’ muèn nãi g× chø? C« chÆc l­ìi ®Ó tá ra m×nh ®· hiÓu. - NÕu ch¸u bÞ ®éng chê cã nghÜa ch¸u quyÕt ®Þnh sinh con. VËy nÕu ch¸u kh«ng cã quyÕt ®Þnh g× th× còng nh­ lµ ch¸u còng ®· cã mét quyÕt ®Þnh. - Cø bÞ ®éng, dï ý nghÜa ra sao còng lµ mét c¸ch lµm c¸i g× ®ã. Chóng ta lu«n lu«n lùa chän dï chóng ta kh«ng cã ý thøc. ¡nggien, ch¸u muèn g×? ( TiÕp cËn t©m ®éng häc) Nh÷ng ngãn tay c« gâ vµo thµnh ghÕ dùa. - Kh«ng ®¬n gi¶n nh­ vËy. TÊt c¶ c©u chuyÖn nµy Ýt nhÊt còng cã mét kÕt thóc tèt ®Ñp. - Ch¸u muèn nãi sao? - Ch¸u nãi vÒ ®øa con. - Cã ph¶i ch¸u nãi ch¸u muèn cã mét ®øa con kh«ng? - Ch¸u kh«ng biÕt. Ch¸u muèn …chuyÖn nµy kÕt thóc tèt. Bµn tay c« run lªn. - C©u chuyÖn nµo?- T«i hái. MÆt c« nghiªm l¹i. §«i m¾t ®en ¸nh lªn trong lóc c« në mét nô c­êi. - B¸c l¹i ®©y, ch¸u muèn chØ cho b¸c xem khi ®øng trªn ®IÓm cao. Chóng ta ®i, kh«ng xa ®©u. …… Chóng t«i ngåi ë mét chç ®Êt trèng d­íi mám nói. ¡nggien nghÞch ®¸m ®Êt n©u. C« dïng ngãn tay trá viÕt: “ Chóng ta tiÕp tôc chø?” -Ch¸u muèn tiÕp tôc nh­ thÕ nµo?- T«i hái ( ë ®o¹n nµy NTV ®· rÊt t«n träng TC, kh«ng thóc Ðp mµ chê ®îi ®Ó cho TC tù nhiªn bµy tá vÊn ®Ò theo c¸ch riªng cña m×nh khi TC thÊy thÝch hîp) Bçng mÆt c« ®Çy n­íc m¾t. Th©n c« run lªn. - Ch¸u n¾m tay b¸c cã ®­îc kh«ng? T«i gËt ®Çu vµ n¾m lÊy bµn tay tr¸i c«.( Sù chia sÎ nång Êm, tin cËy v« cïng cÇn thiÕt vµ cã ý nghÜa cña NTV ®èi víi TC trong lóc nµy). Cong nh÷ng ngãn tay bªn kia, c« viÕt tiÕp ch÷ ‘h’ trªn ®Êt. C« thë gÊp h¬n. Råi c« thªm ch÷ ‘i’ vµo bªn c¹nh. C« nh×n mÆt t«i xem cã ph¶n øng g× kh«ng ( TC dß xÐt th¸i ®é cña NTV). ThÊy t«i mØm c­êi, c« khãc.( TC c¶m thÊy sù t«n träng, yªu mÕn kh«ng phª ph¸n cña NTV ®èi víi m×nh).N¾m tay t«i thËt chÆt, c« viÕt tiÕp ch÷ ‘ª’ sau nh÷ng ch÷ tr­íc ( TC lÊy ®­îc can ®¶m ®Ó tõng b­íc ®èi diÖn víi vÊn ®Ò cña m×nh). T«i thö ®o¸n xem ch÷ g×. Tùa h¼n xuèng ®Êt, c« viÕt thªm ch÷ ‘p’ ®Ó h×nh thµnh ch÷ ‘hiÕp’. Mét ch÷ nhãi lªn nçi ®au khæ. C« xo¸ xo¸ nh÷ng ch÷ c¸i ®· viÕt råi giËn d÷ ®Êm tay xuèng. Råi c« ®øng dËy, dïng ch©n dÉm, xo¸ hÕt ch÷ ®· viÕt. Ng­êi c« cøng ®ê, ng· xuèng ®Êt nh­ mét tói quÇn ¸o cò. C« ®· kiÖt søc, th¶ láng m×nh. Mét tiÕng thÐt ghª rîn bËt lªn tõ cæ häng. C« kªu to hÕt søc m×nh råi ®Ó n­íc m¾t ch¶y trµn trÒ. Sau mÊy phót, tiÕng thæn thøc mÊt dÇn. Kh«ng ngöng ®Çu, c« thong th¶ ®­a c¸nh tay vÒ phÝa t«i. T«i n¾m lÊy, bãp nhÑ ®Ó c« c¶m thÊy cã t«i bªn c¹nh. Chóng t«i cø ngåi nh­ vËy, chØ nghe tiÕng giã thæi trªn biÓn.( NTV sö dông c¸ch tiÕp cËn th©n chñ- träng t©m, cïng tr¶i nghiÖm c¶m xóc ®ang tu«n trµo cña TC) -Ch¸u s½n sµng - c« ph¸ vì im lÆng víi giäng khµn khµn. -Ch¸u nãi thÕ nµo vÒ ch÷ ‘ hiÕp’?- T«i hái. - Ch¸u biÕt b¸c ®· hiÓu. - ¡nggien, b¸c hiÓu hay kh«ng kh«ng ®¸ng kÓ. ChÝnh ch¸u hiÓu míi cÇn bµn. Ch¸u nãi thÕ nµo vÒ ch÷ ‘hiÕp’? - V× thÕ mµ ch¸u mang thai. ThËt qu¸ kinh khñng - Vµ ch¸u kh«ng nhí hÕt ®­îc. Ch¸u lu«n lu«n nhí l¹i… c¶nh ®ã. Ch¸u kh«ng muèn quªn ®i ®iÒu g× vÒ ®ªm ghª tëm ®ã, kh«ng bao giê. - viÖc g× ghª tëm vËy? C« c­êi ®«i lóc l¹i bËt khãc. - B¸c ®ïa ®Êy µ? B¸c cø thö bÞ hiÕp xem! - NÕu b¸c bÞ hiÕp vµ cho lµ kinh hoµng, ghª tëm, b¸c vµ ch¸u kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i nãi nh­ nhau. TÊt c¶ chóng ta ®Òu cã ph¶n øng riªng, c¶m gi¸c, kû niÖm riªng. Mét tiÕng nãi cã thÓ cã ý nghÜa víi b¸c vµ cã thÓ hoµn toµn kh¸c ®èi víi ch¸u. - §ã lµ mét b÷a tiÖc cuèi n¨m häc, L«r¨ng vµ ch¸u uèng qu¸ nhiÒu. L¹y Chóa, anh Êy kh«ng ngít nãi muèn gÇn gòi ch¸u h¬n…gÇn gòi ch¸u h¬n. Giäng c« vì ra. - Chóng ch¸u ®i ra b·i ®ç xe, cã c¶ b¹n anh lµ Alanh. Ch¸u kh«ng ngê ®· ®Ó ®iÒu ®ã x¶y ®Õn. - Ch¸u muèn nãi sao? - §¸ng lÏ ch¸u ph¶i nghi ngê. Mçi lÇn nghÜ ®Õn, ®iÒu ®ã ®èi víi ch¸u cã vÎ dÜ nhiªn. C« h¹ giäng, h¬i ngét ng¹t. §«i m¾t c« quay trßn nh­ nh÷ng viªn bi trong hèc m¾t. C« më miÖng, nÐt mÆt thÓ hiÖn nh÷ng ®iÖu bé kh¸c nh­ ®ang xem nh÷ng h×nh ¶nh nèi tiÕp nhau trªn mét mµn ¶nh bÝ mËt. - Khi chóng ch¸u cïng ngåi trªn ghÕ sau chiÕc xe cña bè anh, ch¸u rÊt khã chÞu. Ch¸u kh«ng døt nghÜ vÒ Alanh ®ang ngåi phÝa tr­íc chóng ch¸u .L«r¨ng nãi Alanh tr«ng chõng xem xã ai ®Õn kh«ng. ThÕ lµ ch¸u nh­îng bé. C« giËn d÷ kªu lªn, ®Êm m¹nh tay xuèng ®Êt d»n theo tõng tiÕng. - Ch¸u ®· nh­îng bé! Ch¸u ®· nh­îng bé! C« hÝt thë s©u vµ nh¾m m¾t l¹i. - C¶ khi anh ta n»m trªn ng­êi ch¸u, ch¸u vÉn t­ëng chóng ch¸u chØ ©u yÕm nhau. Nh­ng khi anh kÐo v¸y ch¸u lªn, ch¸u hiÓu viÖc g× sÏ x¶y ®Õn nh­ng ch¸u kh«ng dËy ®­îc. Ch¸u hi väng mäi viÖc ®ã chØ lµ mét giÊc méng. ViÖc ®ã kh«ng thÓ x¶y ra víi ch¸u. Kh«ng ë chç nµy. Kh«ng ph¶i víi L«r¨ng. §«i bµn tay c« l¹i run lªn. - Ch¸u kh«ng biÕt thùc ra ch¸u ®ang lµm g×, ch¸u… mäi c¸i rèi tung lªn. Ch¸u ®¹p, ®Èy, cµo cÊu… cè hÕt søc. Nh­ng ch¼ng ¨n thua g× . L¹y Chóa! Råi Alanh l¹i gi÷ ®«i tay ch¸u. Ch¸u tù nhñ cã lÏ ch¸u sÏ chÕt. C¬n ®au lµm ch¸u dÔ chÞu h¬n. Cã c¸i g× ®ã ®Ó ch¸u bÊu vÝu. C¬n ®au. §ã lµ c¬n ®au cña ch¸u. C« ch¾p hai tay l¹i, thë mét håi dµi. - TÊt c¶ viÖc cßn l¹i thËt m¬ hå. Anh ta ng¨n c¶n Alanh, Ýt nhÊt th»ng ®Óu còng ng¨n kh«ng cho Alanh hiÕp ch¸u. Ýt nhÊt? §¸ng lÏ ch¸u ph¶i gäi c¶nh s¸t. Ch¸u ®· ngµn lÇn nghÜ ®Õn ®iÒu ®ã. Sau ®ã cßn h¬i say, L«r¨ng qu× xuèng tr­íc ch©n ch¸u, trªn b·i cá vµ khãc rÊt nhiÒu. Hay thËt! Anh ta xin lçi! HiÕp ch¸u nh­ mét con vËt vµ råi xin tha thø. Ch¸u nghÜ lóc ®ã ch¸u mong anh ta chÕt ®i cßn h¬n. - V× sao? -Anh c­íp ®i c¬n giËn cña ch¸u b»ng c¸ch tá ra thèng khæ nh­ vËy. Ch¸u muèn ghÐt anh ta nh­ng kh«ng thÓ ®­îc n÷a. - T¹i sao ch¸u muèn ghÐt anh ta? - §Ó ch¾c ch¾n kh«ng ghÐt b¶n th©n m×nh- c« tr¶ lêi. - ThÕ ch¸u cã ghÐt ch¸u kh«ng? - Cã. H¬n tÊt c¶. Ch¸u kh«ng chÞu næi ý nghÜ ®· ®Çn ®én, d¹i dét ®Õn thÕ. Ch¸u gÇn nh­ ch¹y theo viÖc ®ã. - Ch¸u nghÜ thÕ µ? - Ch¸u kh«ng hiÓu thËt râ- c« rªn lªn - kh«ng thùc sù kh«ng ph¶i. Chóa biÕt cho lµ ch¸u kh«ng muèn bÞ h·m hiÕp. Ch¸u kh«ng muèn viÖc ®ã x¶y ra nh­ vËy, nhÊt lµ lÇn ®Çu. C« khãc nøc në. - ¡nggien, sao ch¸u l¹i khãc? - §Ó kh«ng bao giê quªn. - Sao ch¸u l¹i kh«ng muèn quªn? - §Ó viÖc ®ã kh«ng bao giê l¹i x¶y ra. Kh«ng bao giê. - Cã ph¶i ch¸u nãi nÕu ch¸u cø ®au khæ th× sÏ ng¨n c¶n sù cè ®ã x¶y ra l¹I? - V©ng nh­ vËy ch¸u ch¾c ch¾n viÖc ®ã kh«ng bao giê x¶y ra n÷a! - ThÕ nÕu ch¸u quªn c¬n ®au vµ khæ n·o cña m×nh th× ch¸u sî viÖc g× sÏ x¶y ra? - Cã lÏ ch¸u sÏ kh«ng ®Ò phßng n÷a. - Ch¸u t­ëng thÕ µ? - Ch¸u kh«ng râ- ¡nggien tuyªn bè - Coi nh­ lµ ch¸u kh«ng c¶m thÊy ®au n÷a th× ch¸u sÏ quªn ®i sù viÖc Êy. - Ch¸u tin nh­ vËy? - Kh«ng, ch¸u kh«ng bao giê quªn. - Nh­ vËy cã cÇn ch¸u ph¶i khæ së vµ ®au ®ín ®Ó nh¾c nhë m×nh tù b¶o vÖ kh«ng?( TiÕp cËn nhËn thøc- NTV tÊn c«ng vµo niÒm tin phi lý cña TC) Mét nô c­êi nöa miÖng d·n ®«i m«i c«. C« nh¶y nh­ mét vò n÷. §«i m¾t c« thong th¶ l­ít nh×n ch©n trêi. - Lµm sao ch¸u mµ ch¸u bçng nhËn ra vÎ d¹i dét khi m×nh lµm thÕ? B©y giê ch¸u th«ng minh h¬n nhiÒu råi, rÊt nhiÒu. §ã lµ mét c¸ch häc hái ®¸ng sî, nh­ng ch¸u ®· häc ®­îc. - Ch¸u c¶m thÊy ra sao? - O.K. vÒ vÊn ®Ò Êy, nh­ng cßn rÊt khã chÞu. - ë tr­êng hîp nµo? - Ch¸u giËn m×nh ®· kh«ng lµm g× h¬n. - Lµm vÒ viÖc g×? - VÒ L«r¨ng vµ Alanh-c« nãi- å! Ch¸u ch¼ng cÇn nãi ®Õn Alanh. Nh­ng vÒ L«r¨ng ch¸u kh«ng ngít tù nhñ ph¶i lµm h¬n thÕ. - ý ch¸u muèn nãi? - Tè c¸o anh ta. Lµm anh ta bÞ bá tï hoÆc lµm g× t­¬ng tù. - T¹i sao? - V× anh lµm mét viÖc xÊu, ghª tëm, d¹i dét. Cã lÏ anh cßn lµm n÷a. B©y giê nÕu ch¸u hµnh ®éng, ch¸u cã thÓ ng¨n c¶n anh ta. - ThÕ v× sao ch¸u chÇn chõ? - Ch¾c ch¸u nghÜ anh kh«ng bao giê lµm l¹i n÷a. Tr­íc khi ra n­¬c ngoµi, ch¸u cã gÆp l¹i anh. Anh cã vÎ nh­ mét th©y ma, ph¶i sót ®Õn hµng chôc kÝ l«. Anh b¶o kh«ng thÓ chÞu ®ùng ®­îc n÷a vµ ®i t×m mét ph­¬ng ph¸p t©m lÝ trÞ liÖu. Anh l¹i khãc vµ xin ch¸u tha thø. N­íc m¾t lµm nhoÌ ®«i m¾t c«: - Anh yªu cÇu ®­îc gióp ®ì ch¸u, chi phÝ cho viÖc n¹o thai. §­îc c­íi ch¸u. ThËm chÝ ®Õn c¶nh s¸t nÕu ch¸u muèn. ¡nggien ngõng nãi vµ l¾c ®Çu . C« cã th¸i ®é nghiªm kh¾c vµ cè chÊp. -NÕu b©y giê anh thùc lßng muèn lµm ®iÒu g× ®ã, anh h·y lµm l¹I cö chØ cña anh, h·y lÊy l¹i ngµy h«m ®ã vµ ®õng ®Ó x¶y ra viÖc g×. Cã thÕ ch¸u míi tha thø cho anh. ….. C« giang hai tay vßng trªn ®Çu : - Ch¸u ®­îc gi¶ tho¸t khái anh ta.ViÖc ®ã kh«ng tÝnh ®Õn n÷a, trõ… - Trõ g×? - Trõ viÖc ch¸u mang thai. B¸c hiÓu v× sao ch¸u kh«ng thÓ nãi víi bè mÑ? NÕu bè mÑ ch¸u biÕt, hä cã thÓ buéc ch¸u n¹o thai, ®óng kh«ng? - B¸c kh«ng râ hä cã quyÒn tr­íc ph¸p luËt ra sao. Ch¸u cßn bÐ. B¸c ng¹i hä cã thÓ buéc ch¸u chÞu mét sù can thiÖp ngoµi ý muèn cña ch¸u.Nh­ng b¸c kh«ng ch¾c. - Ch¸u vÉn cßn sî ph¶i nãi víi hä. - V× sao? - Tr­íc khi ch¸u gi¶i thÝch râ viÖc mang thai, bè ch¸u qu¸t m¾ng ch¸u, xem ch¸u nh­ ®Ü bîm. Theo mét c¸ch nµo ®ã, ch¸u thÝch chÞu ®ùng thÕ h¬n viÖc thó nhËn ®· ®Ó ng­êi yªu h·m hiÕp trong xe cña bè anh ta. …” Chóng ta cã thÓ thÊy rÊt râ rµng sù phøc t¹p trong t©m lý cña mét em g¸i mang thai ngoµi ý muèn. NTV ë ®©y ®· rÊt thµnh c«ng trong viÖc lµ mét ng­êi trî gióp h÷u Ých cho TC gi¶i to¶ c¶m xóc. B»ng c¸c kÜ thuËt tham vÊn, c¸ch tiÕp cËn TC ®Çy linh ho¹t, NTV ®· ®­a TC nh×n l¹i vÊn ®Ò, tr¶i nghiÖm l¹I c¶m xóc, ph©n tÝch nh÷ng khÝa c¹nh liªn quan, tù m×nh ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh hîp lý , s¸ng suèt vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm víi b¶n th©n. TC ®· ®­îc ‘lín lªn’ th«ng qua qu¸ tr×nh tham vÊn: “… - C¸i thai cña ch¸u. Cã mét ®øa con. B©y giê ch¸u kh«ng cßn chèng ®èi viÖc n¹o thai, kh«ng cßn lo n¹o thai lµ giÕt ng­êi nh­ng ch¸u ch¾c ch¾n kh«ng muèn n¹o thai n÷a. Ch¸u biÕt sÏ cã ®iÒu nãi ra nãi vµo. Nh­ng ch¸u kh«ng muèn ®Êu tranh víi bè mÑ n÷a. Còng kh«ng ®Êu tranh víi b¶n th©n ch¸u n÷a. C« sê vµo bông m×nh. - Nã ®· b¾t ®Çu lín lªn trong m×nh ch¸u: thÕ lµ xong. Ch¸u muèn ®Ó mäi viÖc tiÕn triÓn. Cã mét ®­a con lµ mét viÖc tuyÖt vêi nhÊt trªn ®êi. Ch¸u biÕt sÏ lµ tr¸ch nhiÖm nÆng nh­ng ch¸u sÏ xoay së lÊy…v©ng, ch¸u sÏ xoay së! Ch¸u ®· nghÜ ®Õn viÖc ®ã hµng ngh×n lÇn , ngay tr­íc c¶ sù cè nµy. Ch¸u biÕt ch¸u cã thÓ thu xÕp ®­îc. - Ch¸u cã ch¾c thÕ kh«ng? - Cã- c« tr¶ lêi- Trong t×nh tr¹ng ch¸u cø b×nh tÜnh vµ kh«ng næi nãng lªn n÷a th× ch¸u cã thÓ. - B©y giê ch¸u c¶m thÊy thÕ nµo? - Nh­ mét ng­êi kh¸c. Tr­íc ®©y ch¸u c¶m thÊy xÊu, m¬ hå ®Õn thÕ , nh­ng b©y giê ch¸u c¶m thÊy m×nh ®Ñp vµ linh ho¹t. Xin c¸m ¬n, b¸c Bia.” Chóng t«i kh«ng muèn b×nh luËn thªm vÒ hiÖu qu¶ cña ca tham vÊn nµy v× kh«ng cã lêi khen tÆng bÒ ngoµi nµo chÝnh x¸c b»ng sù nhËn ®Þnh cña chÝnh TC, xin trÝch ra ®©y bøc th­ mµ ¡nggien viÕt cho NTVsau buæi nãi chuyÖn 10 th¸ng: “B¸c Bia th©n mÕn! Ch¾c b¸c còng biÕt, ch¸u sinh con ®· n¨m tuÇn nay. Khi ch¸u nh×n Giªrªmi, ch¸u biÕt cã mét Chóa trêi vµ ch¸u hiÓu v× sao sù viÖc nµy x¶y ra. Con ch¸u ®Ñp l¾m nh­ng ch¸u cho r»ng mäi ng­êi mÑ ®Òu nãi nh­ vËy. Nã nÆng ®óng 3 kÝ l«, kh«ng ph¶i tåi so víi viÖc ch¸u kh«ng ph¶i lµ ng­êi to lín nhÊt trªn ®êi. NÕu b¸c thÊy bè ch¸u víi nh÷ng ®iÕu x× gµ vµ mäi thø v« dông trong tay. MÊy th¸ng nay «ng thËt tèt nh­ng ch¸u nghÜ «ng sÏ phiÒn lßng khi ch¸u sinh. Nh­ng kh«ng hÒ . Cã lÏ Giªrªmi lµ ®øa con trai «ng kh«ng bao giê cã. MÑ ch¸u còng thËt tuyÖt vêi. C¶ hai ng­êi thùc sù lµm ch¸u kinh ng¹c. Lóc ®Çu b¹n häc ch¸u nãi nhiÒu vÒ viÖc ®ã dï ch¸u khã chÞu. Nh­ng b©y giê hä tß mß thËm chÝ vui mõng. Ch¸u thËt h¹nh phóc. Ch¸u kh«ng bao giê quªn ngµy b¸c ch¸u nãi chuyÖn víi nhau. Ch¸u nhí l¹i tõng lêi nhÊt lµ nh÷ng c©u hái cña b¸c. ThËt kú diÖu. B¸c Bia, mçi lÇn ch¸u nh×n Giªrªmi, ch¸u tù nhñ trong mäi c¸i ®Òu cã vÎ ®Ñp nÕu chóng ta muèn thÊy. Víi tÊt c¶ sù kÝnh mÕn cña ch¸u,¡nggien.” Trë l¹i víi hiÖu qu¶ tham vÊn ë n­íc ta, theo bµi b¸o Thùc tr¹ng tham vÊn ë ViÖt Nam: Tõ lý thuyÕt ®Õn thùc tÕ {6}, hÇu hÕt c¸c chuyªn gia ®­îc pháng vÊn ®Òu cho r»ng “ ch­a ®¹t hiÖu qu¶ cao”, “ ch­a cã bµi b¶n”. Cã nhiÒu lý do ®Ó gi¶i thÝch cho nhËn ®Þnh nµy trong ®ã cã sù thiÕu chuyªn nghiÖp trong hµnh nghÒ cña c¸c c¸n bé ®ang lµm c«ng t¸c tham vÊn.Thùc tÕ lµ ®a sè hä kh«ng ®­îc ®µo t¹o bµi b¶n nªn ch­a ®¹t yªu cÇu, ho¹t ®éng chñ yÕu b»ng nhiÖt t×nh, b»ng kinh nghiÖm lµ chÝnh dÉn ®Õn ¸p ®Æt chñ quan quan ®IÓm cña b¶n th©n cho TC. Do ®ã cã rÊt nhiÒu ng­êi ®ang hµnh nghÒ tham vÊn , mÆc dï ®· ®­îc häc vµ hiÓu râ b¶n chÊt cña tham vÊn nh­ng hµnh ®éng cña hä vÉn gièng nh­ mét cè vÊn, mét nhµ gi¸o mét luËt s­ hoÆc ®ãng vai trß lµm cha mÑ, bÒ trªn cña TC. PhÇn kÕt luËn vµ khuyÕn nghÞ I/KÕt luËn : - HiÖn nay trªn thÕ giíi cã rÊt nhiÒu ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn TC trong tham vÊn. Mçi ph­¬ng ph¸p ®Òu cã ­u vµ nh­îc ®iÓm riªng, ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn ngµy cµng lín m¹nh cña ngµnh khoa häc vµ nghÒ chuyªn m«n tham vÊn. Trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn c¸c ph­¬ng ph¸p tham vÊn chñ ®¹o sau: PPTC T©m ®éng häc; PPTC NV-HS ; PPTC NhËn thøc; PPTC øng xö. - C¸c ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn TC vÉn ®ang ®­îc triÓn khai mét c¸ch s«i ®éng vµ hiÖu qu¶ trong c«ng t¸c tham vÊn. Tuy nhiªn ranh giíi ®Ó ph©n biÖt gi÷a c¸c ph­¬ng ph¸p cã xu h­íng thu hÑp dÇn, bëi c¸c NTV chuyªn nghiÖp ­u tiªn sö dông mét c¸c linh ho¹t ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn tæng hîp nh»m trî gióp tèt nhÊt cho TC gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò t©m lý, ®Ó hä trë thµnh ng­êi c©n b»ng víi ®óng nghÜa cña nã. - Ngµnh tham vÊn ë ViÖt Nam ch­a ®­îc ph¸t triÓn theo h­íng chuyªn nghiÖp ho¸, c¸c NTV ®a sè ch­a ®­îc ®µo t¹o chÝnh quy nªn trong viÖc thùc hµnh c«ng t¸c tham vÊn cho TC kh«ng tu©n theo mét ph­¬ng ph¸p bµi b¶n nµo vµ còng kh«ng cã ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn TC riªng. §iÒu nµy ®­îc chøng minh rÊt râ trong c¸c ca tham vÊn trªn ®µi, b¸o, m¹ng, ®iÖn tho¹i, vµ tham vÊn trùc tiÕp. II/ KhuyÕn nghÞ: - Tõ nh÷ng kÕt luËn nªu trªn, chóng t«i cho r»ng viÖc ®µo t¹o NTV mét c¸ch chÝnh quy vµ bµi b¶n cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ cña Tham vÊn. TÊt c¶ nh÷ng ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn TC trªn thÕ giíi mµ chóng t«i ®· tr×nh bµy hoµn toµn cã thÓ ®­îc ¸p dông trong tiÕp cËn TC ViÖt Nam, nÕu NTV hiÓu râ lý thuyÕt, n¾m v÷ng vµ th­êng xuyªn rÌn luyÖn nh÷ng kÜ thuËt thùc hµnh cña tõng ph­¬ng ph¸p. NTV ph¶i biÕt lùa chän ph­¬ng ph¸p mµ m×nh cho lµ phï hîp nhÊt víi TC, tuú tõng giai ®o¹n tham vÊn cho TC vµ ph¶i lu«n ghi nhí r»ng tÊt c¶ sù trî gióp cña m×nh lµ cÇn thiÕt cho sù ‘tr­ëng thµnh’, ‘lín lªn’ cña TC. - Ngoµi ra, c¸c ban ngµnh cã liªn quan, nh÷ng chuyªn gia TLH, nh÷ng c¸n bé tham vÊn ®ang c«ng t¸c t¹i c¸c trung t©m t­ vÊn rÊt cÇn cã sù nhãm häp ®Ó thèng nhÊt vÒ c¸c nguyªn t¾c ®¹o ®øc còng nh­ ph¸p lý cña tham vÊn; thµnh lËp mét tæ chøc cã nhiÖm vô kiÓm tra, s¸t h¹ch vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c nµy, tõng b­íc chuyªn nghiÖp ho¸ ngµnh tham vÊn ë ViÖt Nam vµ ®Ò nghÞ ®­a vµo khung ph¸p lý cña nhµ n­íc. Thay cho lêi kÕt cña kho¸ luËn nµy, chóng t«i xin ®­a ra mét ca tham vÊn cña mét sinh viªn khoa TLH (®· ®­îc ®µo t¹o chÝnh quy vÒ tham vÊn) tiÕn hµnh trùc tiÕp víi TC, ®Ó chøng minh r»ng c¸c NTV ViÖt Nam hoµn toµn cã thÓ triÓn khai c¸c ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn TC trªn thÕ giíi vµo thùc tiÔn tham vÊn ë n­íc ta. §©y lµ mét ca thùc tËp cña sinh viªn trong kho¸ häc tham vÊn. TC lµ mét n÷ sinh viªn bÞ ng­êi yªu bá nªn ®i tù tö. Sau khi ®­îc cøu sèng trë nªn lÇm l× kh«ng muèn giao tiÕp víi mäi ng­êi. Bµ mÑ c« ta nhê NTV gióp ®ì ®Ó c« cã thÓ hoµ nhËp l¹i cuéc sèng nh­ tr­íc ®©y. Qu¸ tr×nh tham vÊn kÐo dµi bèn buæi. Buæi I - NTV: Chµo ch¸u ! Ch¸u cã ph¶i lµ Trang kh«ng? - TC : …. V©ng…. - NTV : C« ®· nghe mÑ ch¸u giíi thiÖu vÒ ch¸u. H«m nay ch¸u ®Õn ®©y, c« ch¸u ta cïng nãi chuyÖn. C« hi väng lµ sÏ gióp ®­îc ch¸u ®iÒu g× ®ã. C« xin tù giíi thiÖu, c« lµ Ph­¬ng, chuyªn gia t­ vÊn t©m lý cña trung t©m. ThÕ ch¸u ®· tõng ®i t­ vÊn bao giê ch­a? - TC : ( Im lÆng )….. Ch­a ¹. - NTV : VËy th× c« muèn trao ®æi víi ch¸u mét sè vÊn ®Ò, ®Ó cho ch¸u hiÓu h¬n vÒ T­ vÊn t©m lý. C« ë ®©y lµ ®Ó gióp ®ì nh÷ng ng­êi gÆp khã kh¨n vÒ t©m lý th«ng qua viÖc cïng trao ®æi ®Ó hä sÏ tù t×m ra gi¶i ph¸p tèt nhÊt cho vÊn ®Ò cña m×nh. Nµo, b©y giê c« ch¸u m×nh nãi chuyÖn nhÐ! Ch¸u cã thÓ b¾t ®Çu tõ bÊt cø chç nµo mµ ch¸u muèn hoÆc nãi ra bÊt k× c¸i g× mµ ch¸u ®ang nghÜ. Bëi v× c« chØ cã thÓ gióp ®ì ®­îc ch¸u nÕu c« biÕt ®iÒu g× ®ang x¶y ra víi ch¸u. - TC : Ch¸u ch¼ng muèn nãi g× … - NTV : Ch¸u cã biÕt t¹i sao mÑ ch¸u l¹i giíi thiÖu ch¸u ®Õn gÆp c« kh«ng? - TC : … MÑ ch¸u muèn ch¸u ®Õn gÆp c«, vµ c« cã thÓ gióp ®ì ®­îc ch¸u. MÑ ch¸u muèn ch¸u kh«ng nh­ b©y giê n÷a. - NTV : ý ch¸u nãi ch¸u kh«ng nh­ b©y giê n÷a cã nghÜa lµ nh­ thÕ nµo? - TC : ( Im lÆng )…. - NTV : ThÕ ch¸u c¶m gi¸c t×nh huèng cña ch¸u hiÖn t¹i nh­ b©y giê kh¸c g× nh÷ng t×nh huèng b×nh th­êng trong cuéc sèng cña ch¸u? - TC : Ch¸u kh«ng c¶m nhËn ®­îc…. Ch¸u kh«ng muèn gÆp ai c¶. §Õn víi c« lµ ®iÒu b¾t buéc chø ch¸u kh«ng muèn. - NTV : Ch¸u nãi víi c« lµ ch¸u kh«ng muèn gÆp ai c¶. §iÒu g× khiÕn ch¸u l¹i c¶m thÊy nh­ vËy ? - TC : Ch¸u kh«ng thÝch, ch¸u kh«ng muèn…. - NTV : NÕu nh­ ch¸u kh«ng thÝch gÆp mäi ng­êi th× ch¸u c¶m thÊy nh­ thÕ nµo khi ch¸u chØ cã mét m×nh th«i? - TC : Ch¸u kh«ng thÝch …. Ch¸u c¶m thÊy c« ®¬n. - NTV : Ng­êi ta th­êng c¶m thÊy c« ®¬n khi cã mét m×nh. Víi ch¸u sù c« ®¬n cã ý nghÜa g× ®Æc biÖt kh«ng? - TC : …. ®iÒu nµy… rÊt khã nãi c« ¹… - NTV : C« biÕt, chóng ta kh«ng dÔ dµng nãi ra nh÷ng ®iÒu bÝ mËt víi ng­êi l¹i. chóng ta cµng khã nãi khi sù viÖc diÔn ra ngoµi ý muèn cña chóng ta vµ chÝnh chóng ta kh«ng ch­a hiÓu hÕt vÒ nã. - TC : Ch¸u kh«ng biÕt, kh«ng biÕt b¾t ®Çu tõ ®©u c¶. - NTV : VËy ch¸u cã thÓ nãi víi c« lµ ch¸u ®ang nghÜ g×? - TC : T¹i sao ch¸u l¹i r¬i vµo t×nh tr¹ng nh­ b©y giê. Ch¸u kh«ng biÕt n÷a, kh«ng biÕt lµ ch¸u nªn nh­ thÕ nµy hay nh­ thÕ nµo cho nã tèt h¬n. Ch¸u kh«ng thiÕt sèng n÷a. - NTV : Ch¸u ®· tr¶i qua sù viÖc lµm ch¸u vµ khiÕn ch¸u kh«ng thiÕt sèng. Tuy nhiªn ch¸u biÕt lÝ do ch¸u r¬i vµo t×nh tr¹ng ®ã. §iÒu g× khiÕn ch¸u kh«ng thiÕt sèng n÷a? - TC : §¬n gi¶n lµ ch¸u thÊy nhiÒu thø cña cuéc sèng nhiÒu trë nªn v« nghÜa, thËt lµ buån tÎ. - NTV : Ch¸u cã lý, mét sè ng­êi khi c¶m thÊy nhiÒu thø cña cuéc sèng trë nªn v« nghÜa, th× kh«ng cßn thiÕt sèng. VËy ®iÒu g× lµm cho ch¸u c¶m thÊy cuéc sèng trë nªn v« nghÜa vµ buån tÎ nh­ vËy? - TC : Ch¸u thÊy mäi ng­êi…. ( im lÆng ) …. Ch¸u kh«ng biÕt n÷a, h×nh nh­ mét sù tin t­ëng nµo ®ã ®· mÊt ®i tÊt c¶, tÊt c¶ ! - NTV : Khi niÒm tin t­ëng mÊt ®i, ng­êi ta th­êng r¬i vµo c¶m gi¸c ch¸n n¶n vµ thÊt väng. Ch¸u ®· nãi lµ sù tin t­ëng cña ch¸u ®· mÊt ®i. Ch¸u cã thÓ nãi sù tin t­ëng cña ch¸u ®Æt vµo c¸i g× kh«ng? - TC : ( im lÆng ) …. T¹i sao ch¸u l¹i r¬i vµo hoµn c¶nh nh­ b©y giê? Ch¼ng lÏ ch¸u l¹i qu¸ d¹i khê hay sao? - NTV : Chóng ta ®«i khi trë nªn d¹i khê chØ v× chóng ta qu¸ tèt, chóng ta tin t­ëng nhiÒu vµo mét gi¸ trÞ nµo ®ã, vËy nã l¹i kh«ng nh­ vËy vµ ta l¹i tù tr¸ch lµ m×nh d¹i khê. §ã kh«ng ph¶i lµ lçi cña chóng ta. - TC : Ch¸u lu«n lu«n bÞ lõa g¹t, ch¸u hay bÞ lõa g¹t …. ( im lÆng ) … lµm cho ch¸u ch¸n ghÐt tÊt c¶. - NTV : C« kh«ng ch¾c lµ c« ®· hiÓu hÕt ý ch¸u. Cã ph¶i ch¸u muèn nãi lµ sù lõa g¹t, viÖc ch¸u hay bÞ lõa g¹t, lµm cho ch¸u ch¸n ghÐt tÊt c¶ mäi thø kh«ng? - TC: §óng lµ nh­ vËy c« ¹… Thùc sù lµ rÊt khã, rÊt lµ khã nãi, ch¸u kh«ng biÕt b¾t ®Çu tõ ®©u n÷a, ch¸u kh«ng muèn nãi g× n÷a vµ ch¸u c¶m thÊy thùc sù lµ ….. ( TC trë nªn v« cïng xóc ®éng ) - NTV : NÕu h«m nay ch¸u ch­a s½n sµng nãi vÒ vÊn ®Ò cña m×nh, c« ch¸u ta sÏ hÑn gÆp nhau vµo mét buæi kh¸c, khi nµo ch¸u muèn. LiÖu thêi gian nµo th× thÝch hîp víi ch¸u ? - TC : Ch¸u cã thÓ gäi ®iÖn cho c« sau ®­îc kh«ng? - NTV: õ, c« sÏ chê ®iÖn tho¹i cña ch¸u. Buæi II: Th©n chñ ®Õn muén 20 phót. - NTV : Chµo Trang. - TC : Chµo c« … - NTV : C« ®· ®îi ch¸u ë ®©y 20' råi. Ch¸u cã thÓ nãi cho c« biÕt ®iÒu g× khiÕn ch¸u ®Õn muén kh«ng? - TC : Ch¸u …. ®· hÑn gÆp c«, ch¸u l¹i ®Þnh kh«ng ®Õn n÷a. B©y giê ch¸u kh«ng biÕt t¹i sao ch¸u l¹i ®Õn ®©y. - NTV : Dï víi bÊt k× lÝ do g× th× viÖc ch¸u ®· ®Õn ®©y cã nghÜa r»ng lµ ch¸u ®· cã sù tin t­ëng nhÊt ®Þnh n¬i c« vµ c« hi väng r»ng buæi nãi chuyÖn cña chóng ta h«m nay sÏ ®¹t ®­îc kÕt qu¶ nµo ®ã. Trang muèn b¾t ®Çu tõ chç nµo? - TC : Th­a c« ….ch¸u kh«ng biÕt m×nh ph¶i b¾t ®Çu tõ ®©u c¶. ThËt lµ khã nãi. - NTV : Ch¸u cã nghÜ r»ng khi ch¸u nãi ra ®­îc ®iÒu g× víi ng­êi kh¸c th× ch¸u sÏ c¶m thÊy tho¶i m¸i h¬n kh«ng? - TC : Ch¸u còng kh«ng râ n÷a, nh­ng ®iÒu ®ã cã tèt h¬n hay kh«ng, hay lµ nã vÉn xÊu ®i? - NTV : Ch¸u ®· tõng chia sÎ ®iÒu khã nãi nµy víi ai ch­a? - TC : Ch¸u ch¼ng biÕt lµ ai cã thÓ ®Ó cho ch¸u chia sÎ ®­îc. Ch¸u kh«ng biÕt ®­îc, liÖu ai cã thÓ gióp ch¸u ®­îc hay kh«ng? - NTV : C« chØ cã thÓ gióp ®­îc ch¸u nÕu ch¸u chia sÎ víi c« nh÷ng b¨n kho¨n c¶u ch¸u? - TC : Nã thËt lµ kinh khñng ! - NTV : Nã ë ®©y cô thÓ lµ ®iÒu g×? - TC : BÊt cø mét ®iÒu g× ch¸u còng c¶m thÊy kinh khñng vµ ghª tëm. - NTV : … - TC : Mét sù dèi tr¸, mét sù läc lõa. - NTV : Ch¸u nãi vÒ sù dèi tr¸, sù läc lõa nh­ng c« ch­a hiÓu… - TC : Lu«n lu«n cã nh÷ng con ng­êi hay thÝch ®i läc lõa ng­êi kh¸c, lu«n lu«n muèn huû ho¹i ng­êi kh¸c. - NTV : ý ch¸u lµ g× khi ch¸u nãi lµ lu«n lu«n cã ng­êi läc lõa vµ muèn huû ho¹i ng­êi kh¸c? - TC : Ng­êi ta ®· … ng­êi ta ®· …. ®· lîi dông … ®· lîi dông nh÷ng c¸i …. nh÷ng c¸i tèt ®Ñp nhÊt cña ng­êi kh¸c, chµ ®¹p lªn nh÷ng c¸i tèt ®Ñp ®ã. - NTV : … - TC : Ch¸u kh«ng biÕt ®­îc, cã lÏ nÕu …. nÕu c« r¬i vµo hoµn c¶nh nh­ ch¸u b©y giê th× c« sÏ …. C« sÏ c¶m nhËn ®­îc ®iÒu ®ã, nh­ng mµ c« kh«ng ph¶i lµ nh­ vËy, c« kh«ng r¬i vµo hoµn c¶nh cña ch¸u hiÖn nay, c« kh«ng thÓ c¶m nhËn hÕt ®iÒu ®ã. - NTV : Kh«ng ph¶i ai r¬i vµo hoµn c¶nh ®ã th× míi c¶m nhËn hÕt ®iÒu mµ ch¸u ®ang c¶m nhËn. C« cã c¶m nhËn hÕt ®iÒu mµ ch¸u ®ang nghÜ hay kh«ng vµ nh÷ng c¶m xóc cña ch¸u hay kh«ng lµ phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ch¸u, nÕu nh­ ch¸u gi·i bµy cho c« c¸c t©m sù cña m×nh. - TC : ….. thùc sù lµ ch¸u còng kh«ng biÕt ®­îc. - NTV : C« tin r»ng, h«m nay ch¸u ®Õn ®©y v× ch¸u chñ ®éng muèn gÆp c«…vµ ch¸u muèn chia sÎ víi c« ®iÒu g× ®ã. - TC : Ch¸u kh«ng biÕt b¾t ®Çu tõ ®©u c¶, ch¸u nãi víi c« ®iÒu nµy thùc sù lµ khã kh¨n vµ cã lÏ lµ rÊt khã gi¶i quyÕt, kh«ng ai gi¶i quyÕt hé ch¸u ®­îc. - NTV : C« tin r»ng, mét ng­êi hiÓu biÕt nh­ ch¸u th× kh«ng dÔ ®Çu hµng ®èi víi hoµn c¶nh cña m×nh. Ch¸u ®· nãi lµ kh«ng ai cã thÓ gi¶i quyÕt cho ch¸u ®­îc th× ch¾c lµ ch¸u ph¶i cã h­íng nµo ®ã ®Ó gi¶i quyÕt cho m×nh chø? - TC : Ch¸u kh«ng râ n÷a. B©y giê ®Çu ãc cña ch¸u ®ang rèi bêi, ch¸u kh«ng biÕt nh­ thÕ nµo, ch¸u kh«ng thÓ lµm ®­îc viÖc g× c¶. - NTV : Khi sù viÖc x¶y ra bÊt ngê, ch­a biÕt ph¶i sö lý thÕ nµo, ng­êi ta cã c¶m gi¸c bÊt lùc. - TC : Ch¸u kh«ng râ n÷a… mét lóc nµo ®ã ch¸u l¹i c¶m thÊy cuéc sèng thùc sù lµ v« nghÜa, thùc sù lµ v« nghÜa. Nh­ng nghÜ ®Õn nh÷ng ng­êi trong gia ®×nh ch¸u, bè ch¸u, mÑ ch¸u th× ch¸u l¹i thÊy r»ng lµ kh«ng nªn… - NTV : ý ch¸u cã ph¶i lµ ch¸u kh«ng nªn c¶m thÊy cuéc sèng v« nghÜa khi ch¸u nghÜ ®Õn gia ®×nh kh«ng? - TC : ( im lÆng ) … nhiÒu lóc ch¸u kh«ng thÝch sèng, ch¾c lµ c« cã thÓ hiÓu ®­îc ®iÒu ®ã, ch¸u kh«ng muèn sèng. - NTV : Con ng­êi trong lóc ch¸n n¶n qu¸, ®«i khi còng nghÜ ®Õn viÖc kh«ng muèn sèng n÷a… - TC : HiÖn giê cuéc sèng thËt lµ v« nghÜa ®èi víi ch¸u c« ¹…. Ch¸u kh«ng biÕt ®­îc, tr­íc kia ch¸u cã ph¶i lµ ng­êi nh­ vËy ®©u. Tr­íc kia ch¸u lµ mét ng­êi yªu ®êi, n¨ng næ, ho¹t b¸t. Ch¸u kh«ng biÕt lµ t¹i sao b©y giê m×nh l¹i nh­ thÕ nµy vµ ch¸u c¶m thÊy nã v« nghÜa, v« nghÜa hoµn toµn ®èi víi ch¸u. Ch¸u kh«ng biÕt ai ®· lµm cho cuéc sèng cña ch¸u v« nghÜa nh­ - - NTV : Ch¸u lµ ng­êi biÕt râ nhÊt ®iÒu g× ®· lµm cho cuéc sèng cña m×nh v« nghÜa. Tuy nhiªn ch¸u kh«ng muèn nghÜ ®Õn ®iÒu ®ã, v× ®iÒu ®ã lµm ch¸u buån? - TC : §iÒu ®ã lµ sù dèi tr¸ vµ läc lõa, ®iÒu ®ã … lµ sù ph¶n béi. - NTV : Ch¸u ®· nãi víi c« lÇn nµy lµ lÇn thø ba vÒ sù dèi tr¸ vµ läc lõa. Nh­ng ®©y lµ lÇn ®Çu tiªn ch¸u nãi vÒ sù ph¶n béi. VËy cã sù liªn hÖ nµo gi÷a chóng kh«ng? - TC : ( im lÆng ) …. H«m nay ch¸u muèn dõng l¹i t¹i ®©y. C« ch¸u m×nh sÏ gÆp nhau vµo buæi kh¸c c« nhÐ. - NTV : NÕu mµ ch¸u muèn cã mét buæi hÑn kh¸c th× c« sÏ ®ång ý th«i, nh­ng mµ c« muèn ch¸u suy nghÜ vÒ vÊn ®Ò mµ h«m nay c« ch¸u m×nh dõng l¹i. H«m nay ch¸u ®· nãi víi c« nhiÒu h¬n tr­íc vµ c« thÊy lµ chóng ta ®· b¾t ®Çu ®i vµo nh÷ng khÝa c¹nh cô thÓ trong vÊn ®Ò cña ch¸u. Vµ c« muèn ch¸u h·y suy nghÜ xem lµ ch¸u sÏ nãi ®iÒu g× víi c« trong buæi sau. C« hi väng lµ buæi sau c« ch¸u m×nh sÏ t©m sù ®­îc nhiÒu chuyÖn h¬n, c« ch¸u m×nh sÏ hiÓu nhau h¬n. - TC : ( im lÆng ) - NTV : ChiÒu thø hai th× cã thuËn tiÖn cho ch¸u kh«ng? - TC : Còng ®­îc th«i ¹. - NTV : C« sÏ chê ch¸u ë ®©y vµ hi väng lµ chóng ta sÏ cã mét buæi nãi chuyÖn cëi më. - TC : Ch¸u chµo c«. Buæi III - NTV : A, chµo Trang. ThÕ h«m nay, Trang cã nhí buæi tr­íc c« ch¸u m×nh ®· dõng l¹i ë ®©u kh«ng? Vµ vÒ nhµ ch¸u cã suy nghÜ vÒ vÊn ®Ò mµ h«m nä c« ch¸u m×nh ®· dõng l¹i? - TC : ….. C« cã gia ®×nh… Vµ cuéc sèng hiÖn t¹i cña c« nh­ thÕ nµo ¹? - NTV : Cuéc sèng cña c« µ …. nãi chung bao giê th× cuéc sèng cña ai còng cã nhiÒu vÊn ®Ò nh­ng c« c¶m thÊy hµi lßng víi chÝnh cuéc sèng cña m×nh. - TC : Ch¸u tr«ng c« rÊt lµ h¹nh phóc… Ch¸u hái tß mß mét chót cã ®­îc kh«ng c«? Kh«ng biÕt lµ ngµy x­a c« cã mét t×nh yªu nh­ thÕ nµo nhØ? Håi sinh viªn cña c«, c« ®· tr¶i qua t×nh yªu nh­ thÕ nµo? - NTV : C« nghÜ t×nh yªu sinh viªn dï ë thêi nµo ®Òu cã nh÷ng ®iÒu bÊt ngê. T×nh yªu sinh viªn cña c« còng thÕ … Tuy nhiªn c« vµ ng­êi c« yªu thêi sinh viªn ®· chia tay. Ch¸u cã muèn kÓ cho c« nghe vÒ t×nh yªu cña ch¸u kh«ng? - TC : Ch¼ng cßn cã ý nghÜa g× n÷a c« ¹, kh«ng cã mét ý nghÜa nµo c¶. - NTV : ý ch¸u lµ g× khi ch¸u nãi lµ t×nh yªu kh«ng cßn cã ý nghÜa ®èi víi ch¸u? - TC : Nã chØ ®em ®Õn cho ng­êi ta sù ®au khæ mµ th«i. - NTV :§au khæ vµ h¹nh phóc vèn lµ hai mÆt cña t×nh yªu, ph¶i kh«ng ch¸u? - TC : ( im lÆng ) …. C« cã c¶m gi¸c nh­ thÕ nµo khi mµ c« vµ ng­êi yªu cña c« thêi sinh viªn chia tay nhau? - NTV : C¶m gi¸c khi mµ ph¶i chia tay ai ®ã th× rÊt lµ buån råi, nhÊt lµ chia tay víi ng­êi m×nh yªu mÕn. Nh­ng mµ cßn tuú thuéc vµo lÝ do mµ hai ng­êi chia tay. -TC : C« nghÜ sao vÒ sù ph¶n béi h¶ c«? - NTV : Th«ng th­êng kh«ng ai ­a sù ph¶n béi c¶…Nh­ng viÖc c« nghÜ g× vÒ sù ph¶n béi kh¸c víi viÖc ch¸u nghÜ ph¶i kh«ng? - TC : VÝ dô khi mµ c« bÞ ai ®ã ph¶n béi. C« yªu mét ng­êi nh­ng mµ ng­êi ta l¹i bá c« th× c« sÏ c¶m thÊy nh­ thÕ nµo? - NTV : ý ch¸u muèn hái sù ph¶n béi ë møc ®é nh­ thÕ nµo? - TC : Ng­êi ta lîi dông c«, sau ®ã….. ng­êi ta ph¶n béi c«, ng­êi ta bá c«, mét sù lõa dèi, mét sù läc lõa, c« nghÜ thÕ nµo? - NTV : ViÖc c« nghÜ vÒ sù ph¶n béi kh¸c víi viÖc ch¸u nghÜ vÒ nã. Ch¸u nghÜ thÕ nµo - TC : …Ch¸u nghÜ lµ t¹i sao mµ …..chóng ta l¹i nh­ thÕ nhØ? - NTV : Ch¸u nãi " chóng ta" lµ ch¸u muèn ®Ò cËp ®Õn nh÷ng ai? - TC : Ch¸u biÕt râ con ng­êi Êy, mét con ng­êi xÊu xa, mét con ng­êi lõa läc. ThÕ mµ h¾n l¹i lµ ng­êi ch¸u ®· tõng yªu th­¬ng... - NTV : C« nhËn thÊy r»ng ch¸u ®ang rÊt buån bùc, ®au khæ vµ tøc giËn. Trong lêi nãi cña ch¸u cã sù m©u thuÉn, mét con ng­êi mµ ch¸u ®· tõng yªu th­¬ng, mét con ng­êi xÊu xa vµ lµ mét con ng­êi lõa läc, cã ph¶i ch¸u ®· nghÜ lµ ch¸u cã sù lùa chän nhÇm kh«ng? - TC : Ch¸u ®· dµnh hÕt cho ng­êi ta bao t×nh c¶m, bao sù yªu th­¬ng, thÕ mµ h¾n l¹i lµ mét kÎ dèi tr¸, mét kÎ ph¶n béi, mét kÎ tåi tÖ. - NTV : Víi ch¸u ng­êi ta xÊu xa tåi tÖ nh­ thÕ nµo? - TC : Ch¸u ®· tõng yªu th­¬ng h¾n hÕt m×nh, h¾n lµ mét con ng­êi lîi dông. Khi mµ h¾n kh«ng cßn lîi dông ch¸u vÒ c¸i g× n÷a, vÒ tiÒn b¹c, h¾n ch¼ng ®¸ng mét xu. H¾n thËt lµ tåi tÖ vµ c¸i ng­êi mµ h¾n ®ang theo ®uæi ch¾c lµ còng gièng ch¸u vÒ sau nµy mµ th«i. - NTV : Ch¸u nãi lµ ng­êi ®ã ®· lîi dông ch¸u vÒ mÆt tiÒn b¹c? - TC : Vµ c¶ t×nh c¶m n÷a. H¾n ®· lîi dông ch¸u, …..cø nghÜ r»ng lµ mét con ng­êi ch©n chÊt, th«n quª, mét ng­êi yªu lao ®éng, mét ng­êi giái giang, nh­ng ai ngê h¾n l¹i biÕn ®æi nhanh nh­ vËy. - NTV : C« hiÓu lµ ng­êi mµ ch¸u nãi ®Õn, lóc ®Çu ch¸u yªu th× kh«ng gièng ng­êi ta b©y giê ph¶i kh«ng? - TC : Anh ta ®· biÕn ®æi qu¸ nhiÒu, qu¸ nhiÒu…. mµ ch¸u l¹i ®Æt hÕt t×nh c¶m vµ sù tin yªu cña m×nh vµo ®ã. Ch¸u còng kh«ng biÕt hiÖn giê m×nh vÉn cßn yªu anh ta hay kh«ng nh­ng cùc k× thï ghÐt anh ta. - NTV : … - TC : …. Thùc sù lµ ch¸u ®· cã mét thêi gian rÊt lµ dµi, rÊt lµ ®Ñp, rÊt lµ h¹nh phóc bªn c¹nh anh ta, nh­ng giê th× hÕt råi c« ¹. - NTV : Ch¸u ®· ph¸t hiÖn ra ®iÒu g× khiÕn ch¸u nghÜ anh ta ®· lõa dèi, ®· lîi dông, ®· ph¶n béi ch¸u? - TC : Anh ta kh«ng cßn nh­ tr­íc n÷a. - NTV : ViÖc ®ã khiÕn ch¸u c¶m thÊy nuèi tiÕc, day døt, ®au khæ, thï ghÐt vµ ch¸u n¶n sao? B©y giê ®iÒu ch¸u thùc sù muèn lµ g×? - TC : Ch¸u ch¼ng muèn m×nh nh­ b©y giê n÷a. - NTV : NghÜa lµ… - TC : T¹i sao ch¸u l¹i ph¶i chÞu ®au khæ mét m×nh nh­ vËy. Ch¸u cã ®¸ng ph¶i chÞu ®au khæ, ch¸u kh«ng nªn ®au khæ, day døt m·i nh­ vËy… ch¸u còng kh«ng râ n÷a nh÷ng c¶m xóc ®an xen lÉn lén, lóc ch¸u muèn thÕ nµy, lóc ch¸u muèn thÕ kia, ch¸u kh«ng biÕt n÷a. - NTV : HiÖn t¹i, cã ph¶i ch¸u muèn anh ta còng ph¶i ®au khæ nh­ ch¸u ph¶i kh«ng? - TC : Anh ta sÏ ch¼ng ®au khæ, ch¾c lµ nh­ vËy. - NTV : §iÒu ®ã cã ý nghÜa g× víi ch¸u? - TC : …. Ch¸u muèn anh ta ®au khæ nh­ ch¸u. NÕu ch¸u chÕt anh ta sÏ ®au khæ vµ hèi hËn… - NTV : Ch¸u muèn dïng c¸i chÕt cña m×nh ®Ó g©y nªn ®au khæ cho anh ta? - TC : Tr­íc kia th× ch¸u muèn nh­ vËy. - NTV : Cßn b©y giê? -TC : B©y giê ch¸u thÊy ch¸u thËt ngu ngèc khi nghÜ nh­ thÕ… Cã lÏ lµ nh÷ng ng­êi xung quanh ch¸u, bè mÑ ch¸u, gia ®×nh ch¸u rÊt buån vµ thÊt väng vÒ ch¸u… Ch¸u ®· m¾c mét sai lÇm lín. - NTV : Ch¸u nghÜ lµ ch¸u ®· sai lÇm vÒ viÖc g×? - TC : Ch¸u ®· tù tö, c« ¹. B©y giê ch¸u thÊy thËt may lµ ®· ®­îc cøu sèng… - NTV : C« hiÓu. Cã ph¶i ch¸u ®ang tù tr¸ch m×nh v× ®· hµnh ®éng nh­ thÕ? - TC : §óng, ch¸u ®· nghÜ: ch¸u ch¸n bëi anh ta bá ch¸u lµm ch¸u mÊt hÕt tÊt c¶. Thùc sù ch¸u ®· sai lÇm. Anh ta ch¼ng ®¸ng ®Ó ch¸u ph¶i nh­ vËy. Ch¸u ®· muèn chÕt ®i v× anh ta, ch¸u ®· kh«ng thiÕt sèng n÷a. B©y giê th× ch¸u thÊy ®iÒu ®ã lµ v« nghÜa. ThËt lµ buån c­êi….. Nh­ng chuyÖn nµy vÉn nh­ "vÕt dao" cøa s©u vµo lßng ch¸u, ch¸u thÊy thùc sù vÉn cßn bÊt m·n, khã røt bá. - NTV : T¹i sao ch¸u muèn døt bá nã. - TC : V× nã lµ chuyÖn ngu ngèc cña ch¸u. C« cã c¸ch nµo gióp ch¸u. Ch¸u kh«ng biÕt røt bá t×nh c¶m ®ã nh­ thÕ nµo c¶. Ch¸u muèn xo¸ s¹ch nh÷ng kÝ øc vÒ anh ta trong ®Çu ch¸u, tÊt c¶ nh÷ng g× tõ tr­íc ®Õn nay. Ch¸u kh«ng muèn nh­ b©y giê n÷a. Ch¸u muèn cuéc sèng ph¶i kh¸c c¬, kh«ng ph¶i nh­ b©y giê n÷a. - NTV : Ch¸u nghÜ nÕu kh«ng nhí g× vÒ chuyÖn ®ã th× ch¸u cã thÓ sèng kh¸c b©y giê µ? TC : V©ng. - NTV : ThÕ nÕu ch¸u kh«ng thÓ quªn th× sao? - TC : …Ch¸u sÏ m·i ®au khæ vµ cã lÏ kh«ng thÓ lµm ®­îc viÖc g× c¶. - NTV : VËy ch¸u ®· nghÜ ®­îc c¸ch nµo ®Ó ch¸u cã thÓ tho¸t khái t×nh tr¹ng nµy kh«ng? - TC : Ch¸u kh«ng biÕt ®­îc c« ¹. Giê ch¸u ®ang bÞ lÉn lén gi÷a hai thø, ®ang bÞ m©u thuÉn, trong con ng­êi ch¸u lu«n lu«n m©u thuÉn, víi c¸i mµ ch¸u muèn g¹t bá ®i vµ ch¸u muèn trë thµnh c¸i kh¸c. Nh­ng khã l¾m c« ¹. H«m nay, c« ch¸u m×nh dõng l¹i ë ®©y c« nhÐ, chóng ta sÏ gÆp nhau vµo buæi sau, ®­îc kh«ng c«? - NTV : ®iÒu g× khiÕn ch¸u muèn dõng l¹i ë ®©y? - TC : Ch¸u muèn dõng l¹i ®Ó ch¸u suy nghÜ thªm mét vµi ®iÒu n÷a. - NTV : NÕu mµ ch¸u muèn suy nghÜ thªm th× c« rÊt ®ång ý. Vµ c« hi väng chóng ta sÏ gÆp nhau lu«n vµo chiÒu mai. LiÖu kho¶ng thêi gian tõ h«m nay ®Õn ngµy mai cã ®ñ cho ch¸u suy nghÜ kh«ng? - TC : Ch¸u nghÜ lµ ®ñ ¹. - NTV : VËy c« sÏ chê ch¸u lóc 2h nhÐ. Buæi IV - TC : Chµo c« Ph­¬ng! - NTV : Chµo Trang. C« thÊy h«m nay ch¸u cã vÎ vui vÎ h¬n mäi h«m. - TC : V©ng, cã lÏ nh­ vËy th× tèt h¬n, vµ l¹i ch¸u còng kh«ng thÓ buån m·i ®­îc. - NTV : Nh­ vËy, c« rÊt mõng. Ch¸u ch¾c h¼n ®· suy nghÜ vÒ nh÷ng vÊn ®Ò mµ h«m qua c« ch¸u m×nh ®ang dõng l¹i? - TC : Ch¸u ®· suy nghÜ rÊt nhiÒu c« ¹. Ch¸u nghÜ r»ng m×nh kh«ng nªn nh­ b©y giê n÷a. - NTV : …T¹i sao ch¸u l¹i nghÜ lµ ch¸u kh«ng nªn nh­ b©y giê n÷a? - TC : Ch¸u ®· kh«ng tin t­ëng vµo chÝnh m×nh, ch¸u ®· tõng thÊy r»ng thÕ giíi sôp ®æ tr­íc m¾t ch¸u sau khi ch¸u bÞ anh ta bá, nh­ng mµ viÖc ®ã kh«ng nªn chót nµo c¶. Vµ ch¸u ®· sai lÇm khi mµ ch¸u ®· ®i tù tö, ®· chÕt hôt mét lÇn. Sai lÇm ®Ó cho bè mÑ ch¸u ph¶i lo l¾ng. Ch¸u kh«ng thÓ m·i nh­ thÕ nµy ®óng kh«ng c«? Ch¸u kh«ng thÓ m·i m·i gi÷ mét nçi ®au, mµ nçi ®au ®ã kh«ng ®¸ng ®Ó ch¸u ph¶i qu¸ ®au khæ nh­ vËy. - NTV : §iÒu g× ®· lµm cho ch¸u nghÜ ra nh­ vËy? - TC : V× ch¸u ®· mï qu¸ng vµ sai lÇm khi yªu anh ta. Anh ta kh«ng xøng ®ang víi ch¸u, víi t×nh yªu cña ch¸u, anh ta ch¼ng xøng ®¸ng chót nµo c¶. Vµ ch¸u kh«ng nªn ®au khæ vÒ ®iÒu ®ã, kh«ng ph¶i day døt vÒ ®iÒu ®ã nhiÒu nh­ vËy. - NTV : ThÕ ch¸u ®· cã ho¹ch ®Þnh g× cho t­¬ng lai ch­a? - TC : Ch¸u ®· suy nghÜ rÊt kü, rÊt nhiÒu, l¾m lóc c¶m thÊy bÊt lùc víi chÝnh b¶n th©n m×nh. Nh­ng ch¸u ®· quyÕt ®Þnh råi c« ¹. - NTV : Ch¸u ®· quyÕt ®Þnh ®iÒu g×? -TC : Ch¸u sÏ tËp trung vµo viÖc häc tËp. Ch¸u cã nhiÒu b¹n bÌ vµ muèn hiÓu biÕt nhiÒu thø, nhiÒu ®iÒu míi. Ch¸u muèn trë l¹i nh­ ngµy x­a, ho¹t ®éng n¨ng næ, yªu ®êi vµ ®­îc mäi ng­êi yªu quÝ. - NTV : Ch¸u sÏ lµm l¹i nh÷ng viÖc mµ tr­íc ®©y ch¸u ®· tõng lµm? - TC: Ch¸u nghÜ nh­ vËy c« ¹ ! Vµ chØ cã ®iÒu ®ã sÏ gióp ch¸u, n©ng ®ì ch¸u vµ lµm cho ch¸u gÆp nh÷ng ng­êi tèt chø kh«ng ph¶i nh­ con ng­êi ph¶n béi kia c« ¹ ! - NTV : Ch¸u nghÜ lµ ch¸u sÏ gÆp ®­îc mét ng­êi tèt h¬n ng­êi ®ã µ? - TC : Ch¸u kh«ng d¸m ch¾c nh­ng ch¸u nghÜ r»ng ®ã lµ mét bµi häc, mét bµi häc ®¸ng nhí ®êi ®Êy c« ¹. - NTV : B©y giê th× ch¸u thÊy thÕ nµo? - TC : Ch¸u nghÜ r»ng lµ sau sù viÖc nµy ch¸u sÏ cã thªm kinh nghiÖm sèng c« ¹. Vµ ®ã lµ mét ®iÒu rÊt tèt gióp ch¸u tr­ëng thµnh h¬n. C¶m ¬n c« rÊt nhiÒu. - NTV : C« rÊt mõng v× ®· ®­îc gÆp gì t©m sù víi ch¸u. Vµ c« hi väng r»ng lµ trong cuéc sèng sau nµy dï cã gÆp bÊt cø khã kh¨n g× ch¸u còng tin t­ëng vµo b¶n th©n m×nh vµ cã ®ñ kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt chóng. C« mong sÏ ®­îc biÕt vÒ nh÷ng thµnh c«ng cña ch¸u ®Ó c« ch¸u m×nh cßn cïng nhau ¨n mõng n÷a chø? - TC : Ch¾c ch¾n råi. Ch¸u sÏ b¸o cho c«. T¹m biÖt c«! - NTV : õ , chµo ch¸u. Chóc ch¸u mäi ®iÒu tèt lµnh. -TC : C¶m ¬n c«. phÇn phô lôc Phô lôc 1: C¸c tõ viÕt t¾t 1. CN: Cö nh©n 2. §H KHXH&NV: §¹i häc khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n 3. §HQGHN: §¹i häc quèc gia Hµ Néi. 4. GS: Gi¸o s­ 5. NC: Nhu cÇu 6. NTV: Nhµ tham vÊn 7. NV-HS : Nh©n v¨n- HiÖn sinh 8. NXB: Nhµ xuÊt b¶n 9.PGS.: Phã gi¸o s­ 10. PTS.: Phã tiÕn sÜ 11. PPTC: Ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn 12.TLH: T©m lý häc 13.TC: Th©n chñ 14.TS.: TiÕn sÜ Phô lôc 2: Tµi liÖu tham kh¶o Tµi liÖu tham kh¶o b»ng TiÕng ViÖt {1}. Vâ V¨n B¶n, Thùc hµnh ®iÒu trÞ T©m lý, NXB Y häc 2002 {2}. Ng« Xu©n §iÖp, Nh÷ng sai ph¹m trong c¸c ca t­ vÊn t©m lý, Hµ Néi 2000 {3}. TS .TrÇn ThÞ Minh §øc, Quan niÖm vÒ t­ vÊn t©m lý,T¹p chÝ §¹i häc vµ Gi¸o dôc chuyªn nghiÖp,Th¸ng 6/2000 {4}. TS. TrÇn ThÞ Minh §øc, Bµn vÒ hiÖu qu¶ cña t­ vÊn trªn b¸o,T¹p chÝ TLH sè 7/2002 {5} TS. TrÇn ThÞ Minh §øc- CN. Tr­¬ng Phóc H­ng, Mét sè c¶m xóc tiªu cùc ë ng­êi nhiÔm HIV/AIDS vµ c¸ch thøc hç trî, T¹p chÝ TLH sè 6/2000 {6}. PGS.TS. TrÇn ThÞ Minh §øc, Thùc tr¹ng tham vÊn ë ViÖt Nam : Tõ lý thuyÕt ®Õn thùc tÕ, T¹p chÝ TLH sè 2/2003 {7}. PGS.TS. TrÇn ThÞ Minh §øc, Bµi gi¶ng TLH T­ vÊn, Khoa TLH, §H KHXH&NV, §HQGHN. {8}. PTS .NguyÔn ThÞ Ph­¬ng Hoa, VÒ TLH T­ vÊn,T¹p chÝ TLH sè 2/1999, {9}. PTS. NguyÔn ThÞ Ph­¬ng Hoa, Mét sè nhËn xÐt b­íc ®Çu vÒ t­ vÊn t©m lý ë n­íc ta, T¹p chÝ TLH sè 4/2001 {10}.Ph¹m Minh H¹c, NhËp m«n t©m lý häc, NXB Gi¸o dôc, 1980. {11}.GS. PTS. Lª Diªn Hång chñ biªn, T­ vÊn HIV/AIDS {12}.§ç Ngäc Khanh, C¸c ph¶n øng t­ vÊn c¬ b¶n ,T¹p chÝ TLH sè 8, 9 /2002 {13}.NguyÔn C«ng Khanh, T©m lý trÞ liÖu, NXB §HQG HN 2000 {14}.Ph¹m Minh L¨ng, T©m Ph©n häc,NXB V¨n ho¸ th«ng tin 2000 {15}. NguyÔn ThÞ Oanh, T©m lý truyÒn th«ng vµ giao tiÕp, §¹i häc më b¸n c«ng thµnh phè Hå ChÝ Minh,1996 {16}.Hoµng Phª, Tõ ®iÓn TiÕng ViÖt, NXB §µ N½ng,2000 {17}.Tµi liÖu tËp huÊn vÒ Tham vÊn, B¶n th¶o Unicef HN, Th¸ng 6/2000 {18}. Tµi liÖu h­íng dÉn nghiÖp vô t­ vÊn chèng b¹o hµnh trong gia ®×nh, Tp HCM Th¸ng5/1999 {19}. Tµi liÖu dïng cho líp tËp huÊn, Trung t©m T­ vÊn t©m lý - Gi¸o dôc & T×nh yªu - H«n nh©n gia ®×nh, V¨n phßng hç trî gia ®×nh, Tp HCM Th¸ng 2/2001 {20} .PGS.TS. TrÇn ThÞ Minh §øc, T­ vÊn vµ tham vÊn – thuËt ng÷ vµ c¸ch tiÕp cËn, Héi th¶o T©m lý häc, th¸ng 2/2003, trang 293 – 299 {21}. Tµi liÖu T©m lý häc l©m sµng, ch­¬ng tr×nh hîp t¸c ®µo t¹o, khoa T©m lý häc vµ §¹i häc Toulouse, Ph¸p {22}. Vò Kim Thanh,T­ vÊn t©m lý - mét nhu cÇu x· héi cÇn ®­îc ®¸p øng, T¹p chÝ TLH sè 2/2001. {23}. NguyÔn Hµ Thµnh, NhËn thøc cña ng­êi d©n vÒ t­ vÊn t©m lý vµ thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c trung t©m t­ vÊn t©m lý ë Hµ Néi, Hµ Néi 2002 {24}. Mai Thanh ThÕ, VÒ kü n¨ng t×m hiÓu trong t­ vÊn t©m lý trùc tiÕp, T¹p chÝ TLH sè 1/2000 {25}.NguyÔn Träng ThÓ, T­ vÊn qu¶n lý, NXB lao ®éng HN 1995 {26}.NguyÔn Kh¾c ViÖn, Tõ ®iÓn T©m lý häc, NXB V¨n ho¸ th«ng tin HN 2001 {27}.Edward Amstrong Bennet, Jung ®· thùc sù nãi g×, NXB V¨n hãa thÓ thao ,2002 {28}.Michel Daigniault, Gi¸o tr×nh mèi quan hÖ trî gióp, NguyÔn Ph­¬ng Hoµ & L­u Song Hµ dÞch {29}.Sigmund Freud, Ph©n t©m häc nhËp m«n, NguyÔn Xu©n HiÕn, NXB §HQG HN 2002 {30}.Kathryn Geldard & David Geldard, C«ng t¸c tham vÊn trÎ em- Giíi thiÖu thùc hµnh - tËp 1, NguyÔn Xu©n NghÜa vµ Lª Léc dÞch, NXB §H Më b¸n c«ng Thµnh phè Hå ChÝ Minh, 2000 {31}.Jo.Godefroid, Nh÷ng con ®­êng cña T©m lý häc tËp 3, NXB Pierre Mardage Liege - Bruxelles 1987, Trung t©m nghiªn cøu T©m lý trÎ em, Tñ s¸ch NT 1998 {32}.Dr. Julian Hafner, §o¹n kÕt cña cuéc sèng løa ®«i, NguyÔn Thanh V©n dÞch, NXB Phô n÷ 1998 {33}.Dr. Har Vielle Hendrix, §Ó cã mét cuéc h«n nh©n hoµn h¶o, Phan Linh Lan & Phan L­u Ly dÞch, NXB Phô n÷ 1997 {34}.Baryneil Kauf Man, H·y ®Ó líp trÎ tù lùa chän hay NghÖ thuËt yªu th­¬ng, §oµn Do·n biªn dÞch, NXB Thanh niªn 1998 {35}.TS. Fesse Nirenberg, B¹n cã hÊp dÉn kh«ng, nhãm ¸nh D­¬ng biªn so¹n, NXB TrÎ 1996 {36}.Carl Rogers, TiÕn tr×nh thµnh nh©n, TS. T« ThÞ ¸nh & Vò Träng øng dÞch, NXB TPHCM 1992 {37}. David Stanfford - Clark, Freud ®· thùc sù nãi g×, Lª V¨n LuyÖn & HuyÒn Giang dÞch, NXB ThÕ giíi 1998 [38] . G..E.Rald, Gorey, Lý thuyÕt vµ thùc hµnh vÒ tham vÊn vµ trÞ liÖu, ch­¬ng C¸c tiªu chuÈn ®¹o ®øc cña hiÖp héi tham vÊn Hoa Kú, Books/Cole Publishing, Company Pacific, Grove California, 1991 (tiÕng Anh). Tµi liÖu tham kh¶o b»ng tiÕng n­íc ngoµi: {38}.Corey. G, Theory and Practice of Counseling & Psychotherapy, Brooks / Cole Publishing Company, 1999 {39}.B.Herlihy &L.Golden, Ethical Standards Casebook, The fourth Edition ,1990 {40}.E.D. Neukrug, The world of the counselors, Brooks / Cole Publishing Company, 1999 {41}.Workshop February 2003, Counseling for Investment in Health Promotion/CIHP ®Þa chØ Internet {42}.>Social Science>Psychology>Psychologists {43}. {44}. {45}. {46}. [47]. Phô lôc 3: C¸c ca tham vÊn CA 1: Ca t­ vÊn trªn b¸o CA 2 : Ca tham vÊn qua ®iÖn tho¹i 04/05/2003 - So s¸nh víi ca ¡nggien - NTV : Trung t©m t­ vÊn t×nh c¶m Linh T©m xin nghe. - TC : C« ¬i…. - NTV : C« cã thÓ gióp g× cho ch¸u? - TC : Ch¸u muèn xin c« mét lêi khuyªn. - NTV : Ch¸u cã thÓ nãi râ h¬n kh«ng? - TC : Ch¸u ®ang rÊt bèi rèi… Ch¸u míi 16 tuæi…. Nh­ng b¸c sÜ l¹i võa b¶o r»ng ch¸u cã thai. - NTV : 16 tuæi vµ ®ang cã thai ­? - TC : V©ng…. Ch¸u còng kh«ng thÓ tin ®­îc. Chóng ch¸u chØ thö cã 1 lÇn th«i. ThËt ®Êy c« ¹! - NTV : Chóng ch¸u ®· thö quan hÖ t×nh dôc µ? - TC : … V©ng, ch¸u vµ ng­êi yªu ch¸u. Chóng ch¸u chØ tß mß muèn lµm nh­ nh÷ng ng­êi yªu nhau trong phim th«i…. ThÕ mµ… - NTV : Ng­êi yªu ch¸u cã biÕt ch¸u mang thai kh«ng? - TC : Cã c« ¹. Nh­ng b¹n Êy còng rÊt ho¶ng sî. B¹n Êy häc cïng líp víi ch¸u. B¹n Êy cßn trÎ con l¾m… - NTV : TrÎ con mµ l¹i thö gièng nh­ trong phim µ? - TC : …( im lÆng ) - NTV : C¶ hai ch¸u ®Òu lµ trÎ con, ®Òu ®ang ®i häc. Ch¸u ph¶i ®i ph¸ thai ®i th«i. - TC : Nh­ng ch¸u sî….. Sî l¾m c« ¹ ! - NTV : VÊn ®Ò cña ch¸u b©y giê kh«ng ph¶i lµ sî mµ ph¶i t×m c¸ch gi¶i quyÕt. NÕu ch¸u kh«ng quyÕt ®Þnh ngay, c¸i thai to ra th× kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c ®©u. Ch¸u hiÓu ý c« chø? - TC : V©ng… - NTV : C« mong ch¸u h·y quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vµ nhanh chãng. Ph¸ thai lµ c¸ch tèt nhÊt cho ch¸u b©y giê ®Êy. Sau ®ã ch¸u h·y cè b×nh t©m gi÷ g×n søc khoÎ vµ häc tËp cho tèt nhÐ! - TC : V©ng. C¶m ¬n c«. Chµo c«. - NTV : Kh«ng cã g×, chµo ch¸u. Chóc ch¸u sím cã quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n. Môc lôc