Đề tài Sản xuất phân hữu cơ sinh học từ rác thải hữu cơ sinh hoạt và phế thải nông nghiệp để dùng làm phân bón cho rau sạch vùng ngoại vi thành phố

th¶i n«ng nghiÖp theo ph−¬ng ph¸p b¸n h¶o khÝ C¸c nguyªn liÖu dïng ®Ó chÕ biÕn Sè l−îng - R¸c th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t hoÆc phÕ th¶i n«ng nghiÖp - N−íc - ChÕ phÈm vi sinh dïng ®Ó xö lý 2-2,5 tÊn (kho¶ng 3 - 3,5m3) 250 – 300 lÝt 5 lÝt B. C¸c b−íc tiÕn hµnh B−íc 1: Thu gom vµ ph©n lo¹i r¸c th¶i sinh ho¹t t¹i gia ®×nh. ViÖc thu gom vµ lùa chän c¸c vËt liÖu h÷u c¬ (nh−: c¸c phÇn lo¹i bá tõ rau, hoa, qu¶, th©n c©y, r¬m r¹, giÊy lo¹i…) viÖc ph©n lo¹i c¸c phÕ th¶i sinh ho¹t ®−îc tiÕn hµnh ngay t¹i gia ®×nh trªn c¬ së ®−îc tËp huÊn vÒ ph−¬ng ph¸p tuyÓn lùa B−íc 2: ñ phÕ th¶i PhÕ th¶i h÷u c¬ sau khi ®· ®−îc tuyÓn chän tõ c¸c hé gia ®×nh ®−îc ®em tËp trung ®Õn bÓ ñ. ë bÓ ñ, r¸c th¶i ®−îc ®¶o ®Òu råi dµn tr¶i theo tõng líp kho¶ng 40- 50 cm, sau ®ã t−íi n−íc cã hoµ chÕ phÈm vi sinh vËt vµ n−íc gØ ®−êng, råi l¹i tiÕp tôc chÊt lªn líp r¸c th¶i h÷u c¬ kh¸c vµ tiÕp tôc t−íi chÕ phÈm vi sinh vËt kÕt hîp gØ ®−êng (tæng l−îng chÕ phÈm VSV sö dông phèi trén kho¶ng 2/3 tæng l−îng chÕ phÈm). Khi l−îng r¸c th¶i phèi trén ®−îc chÊt dÇn ®ñ ®é cao so víi søc chøa cña bÓ ñ ng−êi ta tiÕn hµnh tr¸t bÒ mÆt bÓ ñ b»ng mét líp bïn ao máng kho¶ng 2- 3cm. B−íc 3: KiÓm tra vµ duy tr× ®é Èm trong bÓ ñ Sau khi ñ ®−îc kho¶ng 10 ngµy ng−êi ta tiÕn hµnh t−íi hÕt l−îng chÕ phÈm chøa VSV cßn l¹i. Sau ®ã ph¶i th−êng xuyªn gi¸m s¸t ®é Èm vµ bæ sung n−íc cho bÓ ñ khi thÊy cÇn thiÕt. Kho¶ng 20 hoÆc 30 ngµy sau khi ñ sÏ cã n−íc gØ tõ trong bÓ ch¶y ra hè ga. N−íc nµy sÏ ®−îc thu l¹i ®Ó t−íi lªn bÒ mÆt cña bÓ ñ kÕt hîp víi n−íc t−íi ®Ó duy tr× ®é Èm thÝch hîp cho bÓ ñ. Sau khi ®· ñ kho¶ng 40 ngµy th× kh«ng cÇn bæ sung thªm n−íc vµo bÓ ñ n÷a mµ gi÷ nguyªn hiÖn tr¹ng cho ®Õn khi kÕt thóc qu¸ tr×nh ñ. B−íc 4: ChÕ biÕn ph©n h÷u c¬ sinh häc. - S¶n phÈm ph©n ñ h÷u c¬ (sau khi ñ) ®−îc ®em hong kh« trong ®iÒu kiÖn s©n ph¬i cã m¸i che. - Sau khi ph¬i kh« s¶n phÈm ph©n ñ ng−êi ta tiÕn hµnh nghiÒn vµ sµng c¸c s¶n phÈm vµ thu ®−îc 2 lo¹i s¶n phÈm theo kÝch th−íc th« vµ mÞn. + S¶n phÈm ph©n h÷u c¬ ë d¹ng th«: cã thÓ ph¶i ®em ñ l¹i hoÆc ®−îc dïng ®Ó bãn lãt trùc tiÕp ra ruéng cho c©y trång. + S¶n phÈm ph©n h÷u c¬ d¹ng mÞn: ®−îc ®ãng vµo bao ®em bãn ngay cho c¸c lo¹i c©y trång hoÆc ®−îc phèi trén bæ sung thªm nh÷ng dßng vi sinh vËt h÷u Ých. 15 S¬ ®å 1: Quy tr×nh xö lý r¸c th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp thµnh ph©n h÷u c¬ sinh häc theo kiÓu b¸n hiÕu khÝ Sau 50-60 ngµy Ph©n lo¹i R¸c v« c¬ Lo¹i bá khái vËt liÖu chÕ biÕn BÓ ñ Ph©n h÷u c¬ sinh häc d¹ng mÞn Ph©n h÷u c¬ sinh häc d¹ng th« KiÓm tra chÊt l−îng §ãng bao, ®Ñm sö dông R¸c h÷u c¬ ChÕ phÈm Vi sinh vËt §em ph¬i sµng NghiÒn R¸c th¶i sinh ho¹t vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp 16 C. KÕt qu¶ theo dâi, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ chÊt l−îng ph©n ñ (1) DiÔn biÕn cña nhiÖt ®é cña ®èng ñ trong bÓ chÕ biÕn r¸c h÷u c¬ DiÔn biÕn nhiÖt ®é trong ®èng ñ ®−îc x¸c ®Þnh hµng tuÇn (sau 7 ngµy) ë c¸c møc ®é s©u kh¸c nhau cña bÓ (30, 60 vµ 90cm). DiÔn biÕn nhiÖt ®é cña bÓ ñ §é s©u x¸c ®Þnh nhiÖt ®é (0C) Thêi gian ñ (tuÇn) NhiÖt ®é kh«ng khÝ 30 cm 60 cm 90 cm 0 27 29 30 30 1 26 50 40 40 2 30 49 41 40 3 35 46 42 40 4 34 44 40 39 5 32 40 42 39 6 34 37 39 39 7 32 34 35 37 8 34 34 35 36 (Ghi chó: Thêi gian ®o: Th¸ng 5 – 6 n¨m 2005) - NhiÖt ®é ë trong ®èng ñ t¨ng m¹nh ë tuÇn thø nhÊt sau khi ñ so víi nhÞªt ®é ngoµi trêi ë tÊt c¶ c¸c møc ®é s©u kh¸c nhau. Sau ®ã møc ®é nhiÖt ®é cao 40- 50OC tiÕp tôc ®−îc duy tr× trong tuÇn thø hai vµ tuÇn thø ba råi sau ®ã cã xu h−íng gi¶m dÇn ë c¸c tuÇn tiÕp ®ã. §Õn tuÇn thø 7 (kho¶ng 50 ngµy sau khi ñ) nhiÖt ®é ë c¸c ®é s©u gÇn nh− kh«ng biÕn ®éng vµ ®Õn tuÇn thø 8 th× nhÞªt ®é æn ®Þnh gi÷a c¸c tÇng vµ kh«ng cßn sù kh¸c biÖt lín so víi nhiÖt ®é ë ngoµi trêi. - KÕt qu¶ theo dâi nhiÖt ®é còng cho thÊy ë ®é s©u 30 cm nhiÖt ®é lu«n cao h¬n so víi møc ®é s©u 60 vµ 90 cm (trong suèt giai ®o¹n thêi gian tõ tuÇn ®Çu tiªn cho tíi tuÇn thø t−), ®iÒu nµy chøng tá møc ®é ph©n hñy ë ®iÒu kiÖn b¸n h¶o khÝ diÔn ra rÊt m¹nh ë kho¶ng ®é s©u nµy. Trong khi ®ã nhiÖt ®é ë c¸c tÇng s©u 60 cm vµ 90 cm cña bÓ ñ nhiÖt ®é cã chiÒu h−íng t¨ng chËm h¬n so víi tÇng trªn ë giai ®o¹n 4 tuÇn ®Çu, nh−ng nhiÖt ®é cao ë ®©y vÉn duy tr× vµ gi¶m chËm ë cuèi tuÇn thø 6 vµ gi¶m m¹nh ë tuÇn thø 7, ®iÒu nµy cho thÊy qu¸ tr×nh ph©n hñy chÊt h÷u c¬ ë nh÷ng tÇng bªn d−íi trong ®iÒu kiÖn yÕm khÝ diÔn ra chËm h¬n so víi c¸c tÇng trªn cña ®èng ñ vµ nÕu ®−îc ®¶o trén theo thêi gian thÝch hîp th× qu¸ tr×nh ph©n hñy ch¾c ch¾n sÏ diÔn ra nhanh h¬n. 17 (2) DiÔn biÕn pH trong bÓ ñ pH(H2O) Thêi gian ñ (tuÇn) LÇn 1 LÇn 2 LÇn 3 LÇn 4 Trung b×nh 1 8,09 8,12 8,12 8,13 8.12 2 8,12 8,15 8,12 8,15 8.14 3 8,34 8,31 8,31 8,34 8.33 4 8,54 8,53 8,53 8,53 8.53 5 8,94 8,90 8,92 8,89 8.91 6 8,13 8,14 8,12 8,14 8.13 7 8,09 8,10 8,09 8,11 8.10 8 8,10 8,09 8,09 8,11 8.10 Qua x¸c ®Þnh diÔn biÕn ®é chua (pH) trong bÓ ñ ë c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau theo thêi gian kÕt qu¶ x¸c ®Þnh ë b¶ng 2 cho thÊy pH trong bÓ ñ lu«n ë møc trung tÝnh hay kiÒm yÕu kÓ tõ lóc b¾t ®Çu ñ cho ®Õn khi t¹o ra thµnh phÈm. KÕt qu¶ c¸c gi¸ trÞ pH trong bÓ ñ lu«n ®¹t ë møc trung tÝnh vµ kiÒm yÕu mét phÇn cã liªn quan ®Õn viÖc sö dông c¸c vËt liÖu khö mïi Zeolit vµ v«i bét phèi trén vµo r¸c th¶i tr−íc khi ®em ñ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn pH thÝch hîp cho c¸c chñng VSV ph©n huû h÷u c¬, tæng hîp mïn vµ h¹n chÕ ruåi tËp trung ë c¸c bÓ sö lý. ViÖc sö dông v«i vµ c¸c chÕ phÈm zeolite cßn nh»m gióp cho viÖc h×nh thµnh c¸c muèi humat vµ fulvat canxi trong s¶n phÈm ph©n ñ. D. Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ chÊt l−îng ph©n ñ. Thêi gian ph©n tÝch ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh Th¸ng 2/2004 Th¸ng 3/2004 Th¸ng 5/2004 Th¸ng 1/2005 Th¸ng 10/2005 pH (H2O) 8.47 8.04 7.65 7.92 7.20 pH (KCl) 8.02 7.73 7.32 7.66 6.68 OM% % 26.53 24.00 28.80 27.25 24.53 N% % 0.98 1.1 1.35 0.97 1.18 P2O5 % % 0.35 1.15 1.92 0.95 1.48 P2O5 dÔ tiªu mg/100g ph©n 432.0 620.0 844.3 518.0 - K2O TS % 1.44 1.46 2.33 1.8 1.62 K2O dÔ tiªu mg/100g ph©n 1028.5 1460.0 1046.9 1650.0 1008.8 C Humic% % - - 0.72 1.00 1.93 18 KÕt qu¶ ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ chÊt l−îng vÒ mét sè tÝnh chÊt lý, ho¸ häc cña s¶n phÈm ph©n ñ h÷u c¬ ®−îc x¸c ®Þnh theo c¸c bÓ ñ ë c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau (thÓ hiÖn ë b¶ng 3) cho thÊy nh×n chung chÊt l−îng c¸c s¶n phÈm ph©n ñ ®Òu ®¹t tiªu chuÈn cho phÐp (theo Tiªu chuÈn ViÖt Nam). S¶n phÈm ph©n ñ h÷u c¬ cã ph¶n øng trung tÝnh pH 7,65- 8,47; hµm l−îng OM% dao ®éng tõ 24.50-28.8% ®¹t chÊt l−îng lµ ph©n h÷u c¬ tèt theo tiªu chuÈn ®o l−êng Quèc gia ( OM% .21% ). C¸c chÊt dinh d−ìng cho c©y trång N% 0,98- 1,35% ®¹t ë møc trung b×nh, K2O%: 1,44- 2,33% ë møc tõ trung b×nh ®Õn kh¸; Kali dÔ tiªu ®¹t ®−îc ë møc rÊt giµu, P2O5% biÕn ®éng kh¸ lín tõ trung b×nh cho ®Õn giµu; hµm l−îng P2O5 dÔ tiªu cao. L−îng l©n dÔ tiªu cao h¬n ë c¸c ®ît ph©n tÝch ë c¸c bÓ thu vµo c¸c th¸ng 2, 3, 4/ 2004 cã liªn quan ®Õn viÖc bãn bæ sung l©n tecm« phosphate trong qu¸ tr×nh ñ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho VSV ho¹t ®éng m¹nh h¬n, cßn ë lÇn ph©n tÝch th¸ng 1/2005 chóng t«i kh«ng sö dông biÖn ph¸p bãn bæ sung ®èi víi l©n. T¹i bÓ ñ ph©n tÝch vµo 5/ 2005, nguån nguyªn liÖu sö dông ®Ó ñ chñ yÕu lµ c¸c s¶n phÈm phô bÌo t©y, bÌo bång, cá vµ r¬m, r¹ kÕt hîp víi r¸c, do vËy, cho dï kh«ng bæ sung l©n vµ kali song hµm l−îng mét sè chÊt dinh d−ìng cña hai yÕu tè nµy vÉn ®¹t ®−îc ë møc kh¸ cao so víi c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch r¸c th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t th«ng th−êng cã bæ sung thªm hai nguyªn tè nµy. KÕt qu¶ ph©n tÝch mét sè chØ tiªu mïn ho¸ theo c¸c mèc thêi gian kh¸c nhau (kÕt qu¶ ph©n tÝch chØ tiªu chÊt l−îng ph©n ñ theo tiªu chuÈn EC t¹i phßng ph©n tÝch sinh ho¸ cña tr−êng §¹i häc Udine) MÉu Sè mÉu TEC H2O ChØ sè mïn ho¸ trong n−íc ChØ sè mïn ho¸ (HI) A445/ A665 TEC Na4P2O 7 NhËn xÐt R¸c S5* 0.32 4.12 0.46 23.5 2.19 VËt liÖu th« S1* 0.17 2.16 0.46 12.0 2.19 B¸n ph©n huû MÉu ph©n ñ sau 30 ngµy S2** 0.25 2.05 0.37 13.7 2.74 B¸n ph©n huû S3* 0.22 1.36 0.32 11.7 2.23 Ph©n huû TB MÉu ph©n ñ sau 60 ngµy S4** 0.32 4.12 0.46 23.5 2.19 Ph©n huû triÖt ®Ó (*) Ph©n tÝch lÇn 1: Ngµy 20/7/2004 (**) Ph©n tÝch lÇn 2: Ngµy 4/8/2004 19 §Ó kiÓm chøng râ mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ møc ®é mïn ho¸ cña ph©n ñ theo tiªu chuÈn cña céng ®ång ch©u ¢u (EC), chóng t«i tiÕn hµnh göi mÉu ph©n ñ sang ph©n tÝch t¹i phßng ph©n tÝch tiªu chuÈn cña §¹i häc Udine- Italia ®Ó x¸c ®Þnh vÒ mét sè chØ tiªu TEC (H2O), chØ sè mïn ho¸ trong n−íc vµ chØ sè mïn ho¸ HI theo tiªu chuÈn cña EC, kÕt qu¶ (b¶ng 4) ®· chØ ra cho thÊy cã sù kh¸c biÖt râ vÒ møc ®é ph©n huû theo thêi gian ë c¸c giai ®o¹n ñ kh¸c nhau vµ s¶n phÈm sau khi ñ ®−îc ®¸nh gi¸ lµ ®¶m b¶o ®¹t ®−îc tiªu chuÈn ë møc trung b×nh ®Õn møc kh¸ tèt vÒ qu¸ tr×nh vµ kh¶ n¨ng mïn ho¸ ®èi víi c¸c vËt liÖu sau khi ñ. B−íc ®Çu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña viÖc chÕ biÕn ph©n ñ sinh häc tõ nguån r¸c th¶i h÷u c¬. Chi phÝ s¶n xuÊt ph©n ñ vµ ph©n h÷u c¬ sinh häc (BÓ cã søc chøa kho¶ng 18m3 t−¬ng ®−¬ng 10 tÊn r¸c th¶i t−¬i) Stt Chi phÝ s¶n xuÊt Sè l−îng §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) I. Vi sinh vËt 50 (lÝt) 10000 500000 II. N−íc gØ ®−êng (hoÆc ®−êng kÝnh) 100 (lÝt) 2000 200000 III. Bao ®ùng ph©n 50 (chiÕc) 2500 125000 IV. Chi phÝ lao ®éng Xö lý vi sinh vËt 4(c«ng) 10000 40000 Phñ bïn lªn bÒ mÆt bÓ ñ 1(c«ng) 20000 20000 Duy tr× ®é Èm trong bÓ ñ (*) 2(c«ng) 20000 40000 Ph¬i ph©n h÷u c¬ sinh häc 4(c«ng) 25000 100000 NghiÒn ph©n h÷u c¬ sinh häc 4(c«ng) 25000 100000 Xµng ph©n h÷u c¬ sinh häc 4(c«ng) 25000 100000 §ãng bao 2(c«ng) 25000 50000 V. Dông cô lao ®éng (§∙ tÝnh khÊu hao) XÎng/ 6bÓ 2(chiÕc) 25000 8333 Cµo/ 6bÓ 1(chiÕc) 25000 4167 Thóng/ 1bÓ 1(®«i) 20000 20000 ñng/ 10bÓ 2(®«i) 25000 5000 G¨ng tay/ 2bÓ 2(®«i) 7000 7000 Tæng chi 1.319.500 20 L∙i xuÊt thu ®−îc tõ bÓ ñ (®ång) S¶n phÈm ®Çu ra Sè l−îng (tÊn) §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) Ph©n ñ h÷u c¬ d¹ng mÞn 2,5 800.000 2.000.000 Ph©n ñ h÷u c¬ d¹ng th« 2,0 400.000 800.000 Tæng thu 2.800.000 L·i = Tæng thu – Tæng chi = 2.800.000 - 1.319.500 1.480.500 2.3 KÕt LuËn 1. Qua 3 n¨m nghiªn cøu vµ thö nghiÖm ®Ò tµi ®· x©y dùng ®−îc quy tr×nh c«ng nghÖ sinh häc ñ b¸n hiÕu khÝ ®èi víi r¸c th¶i h÷u c¬ ho¹t gia ®×nh vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp. Tõ 16 bÓ ñ víi mçi bÓ 18m3 ®· s¶n xuÊt ®ùoc kho¶ng 20 tÊn ph©n h÷u c¬ sinh häc mµu ®en, t¬i, mÞn, dÔ sö dông bãn cho c¸c lo¹i c©y c¹n: rau, c©y ¨n qu¶, hoa... 2. C¸c mÉu ph©n ñ ®ùoc lÊy ®Þnh kú vµ ®−îc tiÕn hµnh ph©n tÝch t¹i c¸c phßng thÝ nghiÖm Quèc gia vµ Quèc tÕ. KÕt qu¶ ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ chÊt l−îng cña ph©n ñ ®¶m b¶o vÒ hµm l−îng h÷u c¬ cao (OM% tõ 24 ®Õn >28%) chÊt l−îng dinh d−ìng cña ph©n ®¹t trung b×nh ®Õn kh¸, ®¹t tiªu chuÈn lµ ph©n h÷u c¬ cã chÊt l−îng cña ViÖt Nam vµ mét sè tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ vÒ qóa tr×nh mïn ho¸ cña EC. 3. HiÖu qu¶ kinh tÕ cña viÖc s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ sinh häc tõ r¸c th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp ®¹t møc thu kho¶ng 1.480.500® cho 1 bÓ ñ cã søc chøa vµo kho¶ng 10 tÊn r¸c th¶i t−¬i víi s¶n phÈm thu ®−îc kho¶ng 4,5 tÊn ph©n ñ. V× vËy trong t−¬ng lai cã thÓ nh©n réng quy tr×nh chÕ biÕn r¸c th¶i h÷u c¬ trong thùc tiÔn ®Ó võa gi¶i quyÕt tèt ®−îc vÊn ®Ò r¸c th¶i ®èi víi m«i tr−êng vµ võa t¹o ra ®−îc mét l−îng ph©n h÷u c¬ sinh häc chÊt l−îng tèt gãp phÇn cho h−íng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp s¹ch h÷u c¬ ®ång thêi ®em l¹i thu nhËp cho ng−êi s¶n xuÊt ph©n. 21 3. §Ò tµi nh¸nh 3. Thö nghiÖm ®ång ruéng bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc cho rau C¸n bé nghiªn cøu : KS . Nghiªm ThÞ BÝch Hµ, ThS. TrÞnh ThÞ Mai Dung, KS TrÇn ThÞ Thiªm, Vò ThÞ Len, Chñ nhiÖm HTX §Æng X¸: NguyÔn ThÕ HiÖp Sinh viªn tèt nghiÖp: §Æng H¶i Nam, NguyÔn Thanh S¬n, Mai ThÞ Xu©n, Ph¹m Quang H−ng 3.1 Néi dung nghiªn cøu chÝnh: • X©y dùng 6 thö nghiÖm bãn ph©n sinh häc cho 3 lo¹i rau ( ¨n l¸, ¨n qu¶ vµ ¨n cñ) trªn ®ång ruéng khu s¶n xuÊt rau an toµn cña tr−êng §HNN I vµ x· §Æng X¸, huyÖn Gia L©m, Hµ Néi. • So s¸nh, ®¸nh gi¸ t¸c dông viÖc bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc ®èi víi sinh tr−ëng, chÊt l−îng cña rau vµ hiÖu qu¶ m«i tr−êng, hiÖu qu¶ kinh tÕ cña lo¹i ph©n h÷u c¬ nµy • Tæ chøc c¸c líp tËp huÊn, tµi liÖu tËp huÊn vµ tham quan ®Çu bê gióp céng ®ång tiÕp thu tiÕn bé kü thuËt sö dông ph©n h÷u c¬ sinh häc bãn cho c¸c lo¹i rau. 3.2 Tãm t¾t kÕt qu¶ nghiªn cøu: 3.2.1 KÕt qu¶ c¸c thùc nghiÖm ®ång ruéng §Ò tµi ®· thùc hiÖn ®−îc 6 thö nghiÖm bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc tõ r¸c th¶i h÷u c¬ vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp do ®Ò tµi nh¸nh 2 s¶n xuÊt cho c¸c lo¹i rau ¨n l¸, ¨n qu¶, ¨n cñ ë 2 vô §«ng Xu©n vµ Xu©n HÌ tõ 2003- 2005 T¹i khu s¶n xuÊt rau an toµn cña tr−êng §HNNI vµ cña x· §Æng X¸, Gia L©m, Hµ Néi: • Cµ chua Red Champion cña Mü • B¾p c¶i NS1 Cross vµ KK Cross cña NhËt • Cµ rèt cña NhËt • §Ëu ®òa Trung Quèc a. C«ng thøc thö nghiÖm vô §«ng Xu©n: cho cµ chua, b¾p c¶i vµ cµ rèt - CT1: (§C) 120kg N/90 N +90 kg P2O5 +140 kg K2O - CT2: §C + 25 T/ha ph©n chuång - CT3 : §C + 25 T/ha ph©n h÷u c¬ sinh häc chÕ biÕn tõ r¸c th¶i sinh ho¹t -- CT4: §C + 8,33 T/ha ph©n h÷u c¬ vi sinh (chÕ biÕn tõ r¸c th¶i sinh ho¹t + chÕ phÈm vi sinh vËt sau ñ – HCVS ) (1) Rau b¾p c¶i ¶nh h−ëng cña ph©n HC sinh häc ®Õn ®éng th¸i t¨ng tr−ëng ®−êng kÝnh b¾p c¶i §−êng kÝnh b¾p (cm) -T¹i §Æng X¸ §−êng kÝnh b¾p (cm) -T¹i Tr−êng Ngµy theo dâi CT1 CT2 CT3 CT4 CT1 CT2 CT3 CT4 16/11 6,53 7,44 7,7 7,29 - - - - 23/11 14,50 16,60 15,70 15,20 8,20 10,35 8,95 9,55 30/11 18,80 20,0 19,30 19,90 12,63 15,10 14,23 13,60 7/12 21,30 22,06 22,10 22,38 15,8 16,05 17,7 16,3 14/12 22,27 23,97 24,23 24,17 17,93 18,85 20,14 19,80 22 §å thÞ 3a. ¶nh h−ëng cña ph©n HCSH ®Õn ®−êng kÝnh b¾p(cm) t¹i §Æng X¸ 0 5 10 15 20 25 30 16/11 23/11 30/11 7/12 14/12 Ngµy theo dâi § −ê ng k Ýn h b¾ p (c m ) CT1 CT2 CT3 CT4 §å thÞ 3b. ¶nh h−ëng cña ph©n HCSH ®Õn ®−êng kÝnh b¾p(cm) t¹i Tr−êng 0 5 10 15 20 25 16/11 23/11 30/11 7/12 14/12 Ngµy theo dâi § −ê ng k Ýn h b¾ p (c m ) CT1 CT2 CT3 CT4 NhËn xÐt: Trªn c¶ hai thùc nghiÖm, c«ng thøc 3 bãn kÌm thªm ph©n h÷u c¬ sinh häc lµm t¨ng ®−êng kÝnh b¾p c¶i râ h¬n c¸c c«ng thøc kh¸c, ®ã lµ trong ph©n cã c¸c men vi sinh gióp ho c©y hÊp phô dinh d−ìng tèt h¬n ¶nh h−ëng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc ®Õn c¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt vµ n¨ng suÊt thùc thu T¹i X· §Æng X¸ C«ng thøc Khèi l−îng toµn c©y (kg) Khèi l−îng b¾p cuèn (kg) Tû lÖ th−¬ng phÈm (%) N¨ng suÊt/« (30m2)(k g) N¨ng suÊt lý thuyÕt (T/ha) N¨ng suÊt thùc thu (T/ha) CT1 2,78 1,92 69,06 130,56 46,08 43,52 CT2 3,07 2,19 71,34 151,11 52,56 50,37 CT3 3,43 2,45 71,43 166,6 58,8 55,53 CT4 3,19 2,21 69,28 150,28 52,30 50,09 CV=4,0% LSD0,05=3,94 T¹i tr−êng §HNN I C«ng thøc Khèi l−îng toµn c©y (kg) Khèi l−îng b¾p cuèn (kg) Tû lÖ th−¬ng phÈm (%) N¨ng suÊt/« - 30m2 (kg) N¨ng suÊt lý thuyÕt (T/ha) N¨ng suÊt thùc thu (T/ha) CT1 1,92 1,35 70,31 86,4 32,4 28,8 CT2 2,15 1,55 72,09 106, 95 37,2 35,65 CT3 2,42 1,8 74,38 122,4 43,2 40,09 CT4 2,18 1,59 72,93 108,12 38,16 36,04 23 43.52 50.37 55.53 50.09 0 10 20 30 40 50 60N¨ng suÊt thùc thu (T/ha) CT1 CT2 CT3 CT4 C«ng thøc §å thÞ 4 a. ¶nh h−ëng cña ph©n HCSH ®Õn NSTT t¹i §Æng X¸ 28.80 35.65 40.09 36.04 0 10 20 30 40 50 60 N¨ng suÊt thùc thu (T/ha) CT1 CT2 CT3 CT4 C«ng thøc §å thÞ 4 b. ¶nh h−ëng cña ph©n HCSH ®Õn NSTT t¹i Tr−êng NhËn xÐt - C«ng thøc bãn ph©n HCSH cã c¸c chØ tiªu quyÕt ®Þnh ®Õn n¨ng suÊt nh− khèi l−îng toµn c©y (§X:3,43 kg; Tr: 2,42 kg), khèi l−îng b¾p cuèn (§X:2,45 kg ; Tr: 1,8kg) vµ tû lÖ th−¬ng phÈm (§X:71,43 %; Tr: 74,38%) lµ cao nhÊt. - VÒ n¨ng suÊt thùc thu, c¸c c«ng thøc cã bãn ph©n h÷u c¬ ®Òu v−ît c«ng thøc bãn ph©n ho¸ häc tõ 6,85-12,01 T/ha (§X); 6,86-11,29 T/ha (Tr−êng). C«ng thøc bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc cã n¨ng suÊt cao nhÊt ®¹t 55,53 T/ha (§X); 40,09 T/ha (Tr−êng), thÊp nhÊt lµ c«ng thøc §C (§X: 43,52T/ha; Tr:28,80 T/ha). KÕt qu¶ trªn kh¼ng ®Þnh rÊt râ vai trß cña ph©n h÷u c¬ ®èi víi lo¹i rau ¨n l¸ vµ ®Æc biÖt nÕu dïng ph©n h÷u c¬ sinh häc chÕ biÕn tõ r¸c th¶i h÷u c¬ còng sÏ rÊt tèt. §iÒu ®ã cã nghÜa ph©n HCSH cã thÓ thay thÕ ®−îc ph©n chuång vµ còng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i tiÕp tôc xö lý ph©n HCSH thµnh d¹ng ph©n HCVS ®èi víi s¶n xuÊt rau ¨n l¸ nh− b¾p c¶i. (2) Cµ chua ¶nh h−ëng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc ®Õn tÝnh chèng chÞu bÖnh cña c©y C«ng thøc Tû lÖ c©y bÞ virus bÖnh (%) Møc ®é nhiÔm bÖnh s−¬ng mai CT1 13,82 ++ CT2 15,74 + CT3 14,55 + CT4 13,62 + Ghi chó : + Møc ®é h¹i nhÑ; ++ Møc ®é h¹i trung b×nh KÕt qu¶ theo dâi chØ tiªu vÒ bÖnh g©y h¹i trong ®iÒu kiÖn thùc nghiÖm cho thÊy, thêi tiÕt vô Thu §«ng t−¬ng ®èi thuËn lîi cho c©y cµ chua sinh tr−ëng vµ ph¸t 24 triÓn. MÆc dï cuèi vô thu ho¹ch qu¶ cã xuÊt hiÖn bÖnh s−¬ng mai vµ bÖnh virus, song møc ®é ¶nh h−ëng lµ kh«ng ®¸ng kÓ ®Õn n¨ng suÊt cµ chua. ë c¸c c«ng thøc bãn ph©n h÷u c¬, møc ®é nhiÔm bÖnh s−¬ng mai ë møc nhÑ (+) h¬n so víi c«ng thøc bãn ®¬n thuÇn ph©n ho¸ häc. Tû lÖ m¾c bÖnh virus ë c«ng thøc bãn ph©n HCVS thÊp nhÊt (13,62%), ®ã lµ do c¸c chñng vi sinh vËt phèi trén víi ph©n chÕ biÕn tõ r¸c th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t bãn cho c©y cã t¸c dông kÝch thÝch sù ph¸t triÓn, ®· t¨ng søc ®Ò kh¸ng ¶nh h−ëng cña ph©n HC SH ®Õn mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l−îng cµ chua C«ng thøc Vit C NO3 - mg/kg Axit tæng sè % §−êng TS % ChÊt kh« % CT1 57,49 38,1 0,25 2,88 5,68 CT2 56,32 51,4 0,33 3,32 5,69 CT3 60,55 63,3 0,30 2,79 5,72 CT4 60,72 43,5 0,34 3,44 5,85 (* Ph©n tÝch t¹i phßng thÝ nghiÖm JIKA-§HNNI) Ph©n HCVS cho chÊt l−îng cµ chua cao nhÊt thÓ hiÖn qua mét sè chØ tiªu nh− vitamin C, axit tæng sè, ®−êng tæng sè vµ hµm l−îng chÊt kh«; sau ®ã lµ c«ng thøc bãn ph©n HCSH; thÊp nhÊt lµ c«ng thøc bãn ph©n ho¸ häc Hµm l−îng N03- cµ chua khi bãn ph©n HCSH còng kh¸ thÊp, ®¶m b¶o tiªu chuÈn rau an toµn. HiÖu qu¶ kinh tÕ khi sö dông ph©n h÷u c¬ sinh häc bãn cho cµ chua T¹i §Æng X¸: N¨ng suÊt thùc thu HiÖu qu¶ kinh tÕ (1000®/ha) C«ng thøc T/ha % T¨ng chi phÝ Tæng chi phÝ Thu nhËp L·i thuÇn CT1 43.39 100% - 53324.44 65091.6 11767.16 CT2 58.15 134.02 8000 61324.44 87223.5 25899.06 CT3 61.65 142.08 8000 61324.44 92470.95 31146.56 CT4 58.79 135.49 4800 58124.44 88182 30057.56 T¹i tr−êng §HNN I C«ng thøc N¨ng suÊt thùc thu HiÖu qu¶ kinh tÕ (1000®/ha) T/ha % T¨ng chi phÝ Tæng chi phÝ Thu nhËp L·i thuÇn CT1 35.61 100% - 53324.44 56500.12 3175.68 CT2 44.46 128.85 8000 61324.44 70262.1 8937.66 CT3 50.07 140.61 8000 61324.44 78732.825 17408.38 CT4 47.50 133.39 4800 58124.44 74850.52 16726.08 *Theo gi¸ b¸n trªn thÞ tr−êng l500®/kg cµ chua 25 HiÖu qu¶ kinh tÕ (L·i thuÇn) b»ng tæng sè tiÒn thu nhËp ®−îc trõ ®i tæng sè tiÒn ph¶i chi phÝ trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch. MÆc dï ë c¸c c«ng thøc cã bãn ph©n h÷u c¬, chi phÝ ®Çu t− cao h¬n c«ng thøc chØ sö dông ®¬n thuÇn ph©n ho¸ häc tõ 4800000®-8000000®, nh−ng l·i thuÇn thu ®−îc còng cao h¬n tõ 14.131.900-19.379.400 ®/ha (§Æng X¸), ë Tr−êng tõ 5.761.980-14.232.700 ®/ha do n¨ng suÊt thùc thu t¨ng ®¸ng kÓ.. ë 2 ®Þa ®iÓm thùc nghiÖm, c«ng thøc bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc thu ®−îc l·i thuÇn cao nhÊt (§X: 31.146.560 ®/ha; Tr−êng: 17.408.380 ®/ha ) vµ cao h¬n c«ng thøc bãn ph©n chuång (§X: 25.899.060®/ha; Tr−êng: 8.937.660®/ha) tõ 5.247. 500 ®/ha (§X) ®Õn 8.470.720®/ha (Tr−êng)- møc ®Çu t− chi phÝ cho 2 c«ng thøc nµy lµ b»ng nhau, hiÖu qu¶ kinh tÕ thÊp nhÊt lµ c«ng thøc bãn ph©n ho¸ häc (§C): T¹i §Æng X¸ lµ 11.767.160 ®/ha, ë Tr−êng lµ 3.175.680 ®/ha (3) C©y Cµ rèt ¶nh h−ëng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc ®Õn ®éng th¸i t¨ng tr−ëng chiÒu dµi cñ vµ ®−êng kÝnh cñ (cm/7ngµy) ChØ tiªu theo dâi ChiÒu dµi cñ (cm) §−êng kÝnh cñ (cm) Ngµy theo dâi CT1 CT2 CT3 CT4 CT1 CT2 CT3 CT4 11/1 5.85 6.53 6.47 5.93 1.42 1.69 1.71 1.58 18/1 6.55 7.21 7.36 6.81 1.52 1.79 1.80 1.66 25/1 7.45 7.91 8.12 7.63 1.73 1.99 2.01 1.86 1/2 8.35 8.9 9.09 8.53 1.98 2.25 2.27 2.28 8/2 10.68 11.51 11.93 11.13 2.28 2.45 2.57 2.41 15/2 12.58 14.01 14.33 13.54 2.50 2.76 2.91 2.76 22/2 12.68 14.17 14.43 13.61 2.52 2.79 2.95 2.81 §å thÞ 2a. ¶nh h−ëng cña ph©n HCSH ®Õn chiÒu dµi cñ 0 2 4 6 8 10 12 14 16 11/1 18/1 25/1 1/2 8/2 15/2 22/2 Ngµy theo dâi § −ê ng k Ýn h cñ ( cm ) CT1 CT2 CT3 CT4 §å thÞ 2b. ¶nh h−ëng cña ph©n HCSH ®Õn ®−êng kÝnh cñ 0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 11/1 18/1 25/1 1/2 8/2 15/2 22/2 Ngµy theo dâi § −ê ng k Ýn h cñ (c m ) CT1 CT2 CT3 CT4 26 NhËn xÐt: ChØ tiªu nµy ®¹t cao nhÊt t¹i c«ng thøc bãn ph©n HCSH (chiÒu dµi cñ: 14,43cm; ®−êng kÝnh cñ: 2,95cm), c«ng thøc bãn ph©n chuång cã chiÒu dµi cñ lµ 14,17 cm; ®−êng kÝnh cñ: 2,79cm. KÕt qu¶ nµy kh¼ng ®Þnh ph©n h÷u c¬ sinh häc cã t¸c dông lµm cho ®Êt t¬i xèp, tho¸ng khÝ gióp bé rÔ cñ ph¸t triÓn m¹nh nªn hót ®−îc nhiÒu chÊt dinh d−ìng, thóc ®Èy t¨ng tr−ëng vÒ chiÒu dµi cñ vµ ®−êng kÝnh cñ cao h¬n bãn ph©n chuång vµ t¨ng ®¸ng kÓ so víi c«ng thøc chØ bãn ph©n ho¸ häc. ¶nh h−ëng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc ®Õn c¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt vµ n¨ng suÊt thùc thu (T/ha) N¨ng suÊt thùc thu ngoµi phô thuéc vµo 2 chØ tiªu ®−êng kÝnh cñ vµ chiÒu dµi cñ th× khèi l−îng cñ còng lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn n¨ng suÊt cñ. Khèi l−îng trung b×nh cñ cµng lín th× n¨ng suÊt thu ®¹t ®−îc cµng cao. KÕt qu¶ ®−îc thÓ hiÖn ë b¶ng 4 vµ ®å thÞ 3. B¶ng 4. ¶nh h−ëng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc ®Õn c¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt vµ n¨ng suÊt thùc thu ChØ tiªu theo dâi C«ng thøc Khèi l−îng TB cñ (g) N¨ng suÊt «-20m2 (kg/«) N¨ng suÊt lý thuyÕt (T/ha) N¨ng suÊt thùc thu (T/ha) CT1 80 24.48 14.50 12.24 CT2 97 31.14 17.40 15.57 CT3 102 33.66 18.9 16.83 CT4 95 29.93 17.0 14.97 CV=8,3% LSD5% =2,47 12.24 15.57 16.83 14.97 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 N¨ng suÊt thùc thu (T/ha) CT1 CT2 CT3 CT4 C«ng thøc §å thÞ 3. ¶nh h−ëng cña ph©n HCSH ®Õn NSTT Qua b¶ng 4 vµ ®å thÞ 3 ph¶n ¸nh: 27 - Khèi l−îng trung b×nh cñ cã sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c c«ng thøc thùc nghiÖm, c«ng thøc bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc (CT3) cã khèi l−îng cñ lín nhÊt (102g). - ë møc ý nghÜa 5 %, C«ng thøc bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc cho n¨ng suÊt cao nhÊt (16,83 T/ha), cao h¬n 1,26 T/ha so víi bãn ph©n ph©n chuång vµ 4,59 T/ha so víi ®èi chøng. b. Thö nghiÖm ®ång ruéng vô Xu©n HÌ: rau b¾p c¶i vµ ®Ëu ®òa Môc ®Ých: Thay thÕ mét phÇn l−îng ph©n HCSH cho ph©n ®¹m URE (4) Rau b¾p c¶i: NÒn 75 P2O5 + 100 K2O (theo tiªu chuÈn rau an toµn) + CT1: NÒn + 90 N + 31,56 T/ha ph©n h÷u c¬ sinh häc + CT2: NÒn + 60 N + 38,22 T/ha ph©n h÷u c¬ sinh häc + CT3: NÒn + 30 N + 44,89 T/ha ph©n h÷u c¬ sinh häc + CT4: NÒn + 0 N + 26,67 T/ha ph©n h÷u c¬ sinh häc + 14 T/ha ph©n chuång ¶nh h−ëng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc ®Õn t×nh h×nh s©u bÖnh h¹i b¾p c¶i TÝnh chèng chÞu s©u bÖnh Møc ®é s©u ph¸ h¹i Møc ®é bÞ bÖnh C«ng thøc Bä nh¶y S©u xanh S©u t¬ §èm vßng Thèi h¹ch Thèi nhòn CT1 ++ ++ ++ + ++ ++ CT2 ++ ++ + ++ + ++ CT3 + + + ++ + + CT4 + + + + + + S¶n xuÊt ®Þa ph−¬ng ++ ++ +++ + +++ ++ Ghi chó: +: NhÑ; ++: Trung b×nh; +++: NÆng NhËn xÐt: • Trong ®iÒu kiÖn thêi tiÕt vô Xu©n HÌ cña n¨m 2005, ë giai ®o¹n thêi kú c©y con, tr¶i l¸ vµ thêi kú cuèn b¾p, b¾p c¶i bÞ bä nh¶y vµ s©u xanh, s©u t¬ ph¸ h¹i do thêi tiÕt m−a xu©n t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho chóng ph¸t triÓn. Vµo cuèi giai ®o¹n cuèn b¾p vµ chuÈn bÞ thu ho¹ch thêi tiÕt th−êng n¾ng, m−a thÊt th−êng nªn bÖnh ®èm vßng, thèi h¹ch vµ thèi nhòn b¾t ®Çu xuÊt hiÖn. Qua b¶ng 5 cho thÊy, c¸c c«ng thøc bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc lµm h¹n chÕ s©u bÖnh ph¸t triÓn so víi c«ng thøc s¶n xuÊt theo ®Þa ph−¬ng. C«ng thøc chØ sö dông ph©n h÷u c¬ (ph©n h÷u c¬ sinh häc + ph©n chuång) bÞ s©u bÖnh h¹i ë møc nhÑ (+) vµ thÊp nhÊt, ¶nh h−ëng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc ®Õn mét sè chØ tiªu chÊt l−îng ë b¾p c¶i C«ng thøc §−êng TS % ChÊt kh« % Vit C NO3 - mg/kg CT1 1,532 5,04 104,72 486 CT2 1,528 5,59 110,88 464 CT3 1,323 6,61 62,22 326 CT4 2,116 6,77 56,67 168 (* Ph©n tÝch t¹i phßng JIKA-§HNNI) 28 Qua ph©n tÝch, c¸c c«ng thøc ®Òu cã hµm l−îng NO3 d−íi ng−ìng cho phÐp. ChÊt l−îng c¶i b¾p cao nhÊt ë c«ng thøc bãn toµn bé ph©n h÷u c¬ (CT4) ®−îc thÓ hiÖn th«ng qua mét sè chØ tiªu vÒ nh− ®−êng tæng sè (2,116%), hµm l−îng Vit C vµ tû lÖ chÊt kh« ë c«ng thøc bãn toµn bé ph©n h÷u c¬ (CT4). TÝnh hiÖu qu¶ kinh tÕ khi sö dông ph©n h÷u c¬ sinh häc HiÖu qu¶ kinh tÕ (1000®/ha) C«ng thøc N¨ng suÊt thùc thu (T/ha) % T¨ng chi phÝ Tæng chi phÝ Thu nhËp L·i thuÇn CT1 48.03 155,29 5405,72 35429,10 62439 27009.90 CT2 39.51 127,74 7746,02 37769,40 51363 13593.60 CT3 39.08 126,35 10195,42 40218,80 50804 10585.20 CT4 37.27 77,59 8071,87 38095,25 48451 10355.75 S¶n xuÊt theo ®Þa ph−¬ng 30.93 100% - 30023,38 40209 10185.62 * Theo gi¸ b¸n trªn thÞ tr−êng: 1300 ®/kg KÕt qu¶ b¶ng 6 cho thÊy: T−¬ng øng víi n¨ng suÊt, doanh thu cao nhÊt còng ë CT1 (62.439.000®/ha), CT4 (48.451.000®/ha) vµ thÊp nhÊt ë c«ng thøc s¶n xuÊt theo ng−êi d©n (40.209.000®/ha) víi gi¸ b¸n b×nh qu©n cña s¶n phÈm t¹i thêi ®iÓm thu ho¹ch lµ 1300®/kg (b¶ng 6). HiÖu qu¶ kinh tÕ khi sö dông ph©n h÷u c¬ sinh häc cho s¶n xuÊt rau sÏ cã thÓ cßn t¨ng lªn n÷a, khi ng−êi s¶n xuÊt rau tËn dông r¸c th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t ë gia ®×nh vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp trªn ®ång ruéng sau mçi vô thu ho¹ch ®Ó tù s¶n xuÊt ph©n (5) C©y ®Ëu ®òa NÒn: 50 P2O5 -70 K2O + CT1: NÒn + 60 N + 23,56T/ha ph©n h÷u c¬ sinh häc + CT2: NÒn + 50 N + 25,78T/ha ph©n h÷u c¬ sinh häc + CT3: NÒn + 40 N + 28,00T/ha ph©n h÷u c¬ sinh häc + CT4: NÒn + 0 N + 15,56 T/ha ph©n h÷u c¬ sinh häc + 12 T/ha ph©n chuång ¶nh h−ëng cña ph©n HCSH ®Õn c¸c giai ®o¹n sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn ®Ëu ®òa C«ng thøc Thêi gian (ngµy) CT1 CT2 CT3 CT4 Gieo-mäc 7 7 7 7 Mäc- 2 l¸ thËt 13 12 12 13 Mäc-b¾t ®Çu në hoa 49 47 46 46 Mäc-thu qu¶ løa ®Çu 60 58 58 56 Mäc-kÕt thóc thu ho¹ch 92 93 96 97 29 NhËn xÐt: Tõ mäc ®Õn b¾t ®Çu në hoa, thu qu¶ løa ®Çu vµ thêi ®iÓm thu qu¶ cuèi cïng cã sù sai kh¸c râ rÖt, chøng tá khi t¨ng ph©n h÷u c¬ sinh häc lªn vµ gi¶m hµm l−îng ®¹m ®· thóc ®Èy thêi kú në hoa, cho thu qu¶ sím h¬n vµ kÐo dµi thêi gian sinh tr−ëng cña c©y ®Ëu ®òa (thÓ hiÖn râ nhÊt ë CT4 kÕt thóc sinh tr−ëng chËm h¬n CT1 lµ 5 ngµy). Nh− vËy, bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc cã ¶nh h−ëng tÝch cùc ®Õn thêi gian thu ho¹ch ë c©y ®Ëu ®òa. ¶nh h−ëng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc ®Õn t×nh h×nh s©u bÖnh h¹i ®Ëu ®òa TÝnh chèng chÞu s©u bÖnh Møc ®é s©u ph¸ h¹i Møc ®é bÞ bÖnh C«ng thøc S©u t¬ S©u ®ôc qu¶ BÖnh lë cæ rÔ BÖnh rØ s¾t CT1 ++ ++ + ++ CT2 ++ ++ + ++ CT3 + + + + CT4 + + + + S¶n xuÊt theo ®Þa ph−¬ng ++ ++ + +++ * Ghi chó: +: NhÑ; ++: Trung b×nh; +++: NÆng NhËn xÐt: - ë thêi kú c©y con, ®Ëu ®òa chñ yÕu bÞ bÖnh lë cæ rÔ nh−ng ë møc g©y h¹i nhÑ (+) ë tÊt c¶ c¸c c«ng thøc. Møc ®é ph¸ h¹i cña s©u t¬ ë CT3, CT4 (+) thÊp h¬n so víi CT1, CT2 (++). - Khi ®Ëu ®òa b¾t ®Çu leo giµn, ra hoa ®Ëu qu¶ cho ®Õn thu ho¹ch ngoµi s©u t¬ c¾n l¸ cßn xuÊt hiÖn s©u ®ôc qu¶ vµ bÖnh rØ s¾t. C«ng thøc bãn toµn bé ph©n h÷u c¬ thay thÕ cho ph©n ®¹m (CT4) vµ c«ng thøc cã l−îng ph©n h÷u c¬ sinh häc cao nhÊt (CT3) s©u vµ bÖnh g©y h¹i ë møc nhÑ (+), ë CT1 vµ CT2 ë møc trung b×nh (++), riªng c«ng thøc bãn theo s¶n xuÊt ®Þa ph−¬ng bÞ bÖnh gØ s¾t ë møc nÆng (+++). 30 ¶nh h−ëng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc ®Õn c¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt vµ n¨ng suÊt thùc thu (T/ha) 14.1 16.63 19.93 18.09 9.66 0 5 10 15 20N¨ng suÊt thùc thu (T/ha) CT1 CT2 CT3 CT4 SX§P C«ng thøc §å thÞ 2. ¶nh h−ëng cña ph©n HCSH ®Õn NSTT ®Ëu ®òa NhËn xÐt: - So s¸nh gi÷a c¸c c«ng thøc bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc kh¸c nhau, c¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt vµ n¨ng suÊt thùc thu tû lÖ thuËn víi l−îng ph©n h÷u c¬ sinh häc. Khi t¨ng l−îng ph©n h÷u c¬ sinh häc tõ 23,56T/ha ®Õn 28,00 T/ha th× c¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt vµ n¨ng suÊt thùc thu còng t¨ng lªn: chiÒu dµi qu¶ tõ 58,22 -59,12 cm, ®−êng kÝnh qu¶:0,69-0,74 cm, khèi l−îng qu¶: 12,43-14,84 g, sè qu¶ trªn c©y tõ 18,8-21,5 qu¶ vµ n¨ng suÊt thu ®−îc t¨ng tõ 14,10 -19,93 T/ . - Thay thÕ bãn ph©n ®¹m b»ng toµn bé ph©n h÷u c¬ sinh häc nh− ë CT4 còng cho kÕt qu¶ rÊt tèt, tÊt c¶ c¸c chØ tiªu quyÕt ®Þnh ®Õn n¨ng suÊt còng nh− n¨ng suÊt thu ®−îc (18,09 T/ha) ®Òu cao h¬n c«ng thøc cã kÕt hîp thªm l−îng ®¹m ë møc 60N (CT1) vµ 50N (CT2). §Ëu ®òa lµ rau ¨n qu¶ kh«ng cÇn nhiÒu ®¹m ®Ó t¹o sinh khèi lín vµ ®Æc biÖt c©y ®Ëu ®òa thuéc hä ®Ëu nªn c©y cã kh¶ n¨ng cè ®Þnh ®¹m tõ khÝ trêi ®Ó cung cÊp cho c©y. Víi ®Æc tÝnh nµy, viÖc bãn t¨ng dÇn ph©n h÷u c¬ kÕt hîp víi gi¶m dÇn l−îng ®¹m tõ 70 N xuèng cßn 40 N cho c©y ®Ó tËn dông kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu ®¹m cho c©y ®Ëu ®òa lµ rÊt cã ý nghÜa. 31 ¶nh h−ëng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc ®Õn mét sè chØ tiªu chÊt l−îng ë ®Ëu ®òa C«ng thøc Vit C NO3 - mg/kg Axit tæng sè % §−êng TS % ChÊt kh« % CT1 22,97 42,2 0,067 2,94 9,52 CT2 23,76 28,2 0,091 3,98 9,57 CT3 26,40 13,9 0,086 4,41 9,70 CT4 30,89 13,1 0,115 4,54 10,61 (* Ph©n tÝch t¹i phßng Jica-§HNNI) NhËn xÐt : Qua ph©n tÝch kÕt qu¶ ë b¶ng 5 cho thÊy, c«ng thøc bãn toµn bé ph©n h÷u c¬ cho chÊt l−îng qu¶ ®Ëu ®òa cao nhÊt thÓ hiÖn qua mét sè chØ tiªu nh− vitamin C, axit tæng sè, ®−êng tæng sè vµ hµm l−îng chÊt kh«. Theo quy ®Þnh cña së Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng Hµ Néi cho biÕt hµm l−îng NO3 cho phÐp trong qu¶ ®Ëu ®òa lµ 200mg/kg s¶n phÈm t−¬i (1996). So víi kÕt qu¶ ph©n tÝch, hµm l−îng NO3 ®Òu ë d−íi møc cho phÐp biÕn ®éng tõ 13,1 (CT4) ®Õn 42,2 mg/kg (CT1). TÝnh hiÖu qu¶ kinh tÕ khi sö dông ph©n h÷u c¬ sinh häc N¨ng suÊt thùc thu HiÖu qu¶ kinh tÕ (1000®/ha) C«ng thøc T/ha % T¨ng chi phÝ Tæng chi phÝ Thu nhËp L·i thuÇn CT1 14,1 146 4119 32488 42300 9812 CT2 16,63 172,2 4899 33268 49890 16622 CT3 19,93 206,3 5679 34048 59790 25742 CT4 18,09 128,3 5067 33436 54270 20834 S¶n xuÊt theo ®Þa ph−¬ng 9,66 100% - 28369 28980 611 * Theo gi¸ b¸n trªn thÞ tr−êng: 3000 ®/kg NhËn xÐt: - HiÖu qu¶ kinh tÕ thu ®−îc do bãn ph©n HCSH t¨ng dÇn cao h¬n rÊt nhiÒu tõ 9.210.000-25.131.000 ®/ha ( MÆc dï hiÖn t¹i vÉn tÝnh gi¸ mua ph©n HCSH ). Møc l·i chªnh lÖch nµy rÊt ®¸ng kÓ, t¹o thu nhËp cao cho ng−êi n«ng d©n khi sö dông ph©n h÷u c¬ sinh häc thay thÕ cho viÖc sö dông ph©n ®¹m ho¸ häc nh− hiÖn nay. - ë c¸c c«ng thøc bãn ph©n h÷u c¬, vÒ chi phÝ mÆc dï ë møc ®Çu t− cao nhÊt lµ c«ng thøc bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc (34.048.000 ®/ha), nh−ng cho thu nhËp lµ 59.790.000 ®/ha, nªn ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ còng cao nhÊt (25.742.000 ®/ha). HiÖu qu¶ kinh tÕ thÊp nhÊt lµ CT1 thu ®−îc lµ 9.812.000 ®/ha. 32 3.3 KÕt luËn: 1. Bãn ph©n HCSH cã t¸c dông rÊt râ ®Õn sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i rau vô §«ng Xu©n vµ Xu©n hÌ vïng ®Êt Gia L©m Hµ Néi, tèt h¬n h¼n c«ng thøc bãn toµn ph©n v« c¬ hoÆc chØ co ph©n chuång. §Æc biÖt kh¶ n¨ng chèng chÞu s©u bÖnh kh¸ cao, gi¶m ®−îc chi phÝ vµ l−îng phun thuèc trõ s©u bÖnh. 2. Ph©n HCSH cho n¨ng suÊt cao h¬n hoÆc kh«ng thua kÐm víi ph©n v« c¬, hiÖu qu¶ kinh tÕ cao vµ sÏ cµng cao nÕu n«ng d©n tù s¶n xuÊt ®−îc ph©n nµy tõ r¸c th¶i vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp. 3. S¶n phÈm c¸c lo¹i rau ®−îc bãn ph©n HCSH ®Òu ®¹t chÊt l−îng rau an toµn theo tiªu ch©un QG, ®Æc biÖt hµm l−îng Nitrat trong rau thÊp h¼n. Hµm l−îng chÊt kh« vµ ®−êng ®Òu cao ®¸ng kÓ 4. Ph©n HCSH cã thÓ thay thÕ mét phÇn ®¸ng kÓ l−îng ph©n ®¹m v« c¬ hiÖn ®−îc bãn mét l−îng rÊt cao cho c¸c lo¹i rau. Nh− v©y võa gi¶m tiÒn mua ph©n, võa ®¶m b¶o tiªu chuÈn rau an toµn. V. Tµi liÖu vµ S¶n phÈm cña ®Ò tµi 1. Tµi liÖu vµ S¶n phÈm KH&CN • MÉu tê ¸p phÝch, tê d¬i tuyªn truyÒn céng ®ång ph©n lo¹i r¸c th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t t¹i gia ®×nh • X©y dùng bµi gi¶ng tËp huÊn, tuyªn truyÒn h−íng dÉn céng ®ång ph©n lo¹i r¸c th¶i sinh ho¹t h÷u c¬ vµ thu gom phÕ th¶i n«ng nghiÖp • S¶n phÈm nghiªn cøu: øng dông 10 chñng vi sinh vËt ®−a vµo quy tr×nh xö lý r¸c th¶i sinh ho¹t h÷u c¬ vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp thµnh ph©n h÷u c¬ sinh häc • X©y dùng ®−îc hai m« h×nh tr×nh diÔn tr¹m s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ sinh häc quy m« côm d©n c− vµ th«n x· t¹i huyÖn Gia L©m. • S¶n phÈm ph©n h÷u c¬ sinh häc tõ r¸c th¶i sinh ho¹t h÷u c¬ vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp theo quy tr×nh c«ng nghÖ vi sinh b¸n hiÕu khÝ: ®· s¶n xuÊt thö ®−îc h¬n 20 tÊn ph©n h÷u c¬ sinh häc phôc vô cho nghiªn cøu thö nghiÖm rau vµ c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu kh¸c cña tr−êng. • X©y dùng ®−îc quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ sinh häc tõ r¸c th¶i sinh ho¹t h÷u c¬ vµ tõ phÕ th¶i n«ng nghiÖp. • C¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch chÊt l−îng chñng vi sinh vµ ph©n h÷u c¬ sinh häc trong qu¸ tr×nh ñ vµ sau khi thµnh ph©n h÷u c¬ sinh häc. • X©y dùng ®−îc 6 m« h×nh s¶n xuÊt rau( gåm b¾p c¶i, cµ chua, cµ rèt, ®Ëu ®òa) cã bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc tõ r¸c th¶i h÷u c¬vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp. • KÕt qu¶ theo dâi c¸c chØ tiªu n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ ph©n tÝch chÊt l−îng rau theo tiªu chuÈn s¶n xuÊt rau an toµn cña Quèc gia. • X©y dùng ®−îc c¬ së d÷ liÖu c¸c ho¹t ®éng vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi: 33 (1) TËp ¸p phÝch (Poster) tr×nh diÔn b»ng ¶nh vÒ quy tr×nh Kü thuËt vµ c¸c ho¹t ®éng thùc hiÖn ®Ò tµi (2) S¬ ®å tr×nh diÔn quy tr×nh s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ sinh häc tõ r¸c th¶i vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp (3) C¸c b¸o c¸o khoa häc vÒ kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi: Thu gom, ph©n lo¹i t¸c th¶i vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp, s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ sinh häc b»ng c«ng nghÖ vi sinh, chÊt l−îng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc thö nghiÖm bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc cho mét sè lo¹i rau. (4) X©y dùng mét b¸o c¸o “ Tæng quan nghiªn cøu vÒ xö lý r¸c th¶i sinh ho¹t “ phôc vô ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu xö lý m«i tr−êng r¸c th¶i cña së Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng Hµ Néi, n¨m 2004 ( 5) §· ®¨ng ®−îc 3 bµi b¸o vÒ néi dung ®Ò tµi trªn t¹p chÝ KHKT tr−êng §HNNI ( 2005 ), T¹p chÝ Khoa häc ®Êt( 2005 ), TuyÓn tËp 20 n¨m nghiªn cøu khoa häc cña Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT ( 2005 ). 2. N©ng cao n¨ng lùc c¸n bé nghiªn cøu khoa häc cña ViÖt Nam: • Sè l−îng sinh viªn ®−îc ®µo t¹o: 10 sinh viªn chÝnh quy cña tr−êng §HNN I Hµ Néi vµ tr−êng §¹i häc Më, Hµ Néi víi c¸c chuyªn ngµnh: N«ng ho¸ - Thæ nh−ìng, Vi sinh vËt, Trång trät, B¶o vÖ thùc vËt, C«ng nghÖ sinh häc, C¬ khÝ n«ng nghiÖp. 01 th¹c sÜ ngµnh trång trät. • N©ng cao kh¶ n¨ng nghiªn cøu: 10 c¸n bé gi¶ng d¹y vµ nghiªn cøu cña tr−êng ®· tham gia trùc tiÕp c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu cña dù ¸n. • Sè ®oµn trao ®æi khoa häc: Hai ®oµn ViÖt Nam vµ hai ®oµn Italy • Sè líp tËp huÊn: 6 líp cho céng ®ång tham gia ho¹t ®éng nghiªn cøu • Héi th¶o héi nghÞ: 3 lÇn t¹i Trung t©m NC&PT NN bÒn v÷ng - tr−êng §HNNI, 2 lÇn t¹i x· §Æng x¸, huyÖn Gia L©m Hµ Néi. 3. Tranh thñ trang thiÕt bÞ vµ sù gióp ®ì cña ®èi t¸c n−íc ngoµi: • PhÝa ViÖt Nam ®−îc nhËn tõ phÝa Italy mét sè dông cô ph©n tÝch chÊt h÷u c¬ gi¸ trÞ 3.000 EURO • Mét nhãm c¸n bé khoa häc cña ViÖt Nam ®−îc thùc tËp ph©n tÝch chÊt h÷u c¬ trong 5 ngµy t¹i phßng ph©n tÝch h÷u c¬ tr−êng §¹i häc Udine vµ tham quan c¸c c¬ së nghiªn cøu khoa häc vÒ n«ng nghiÖp h÷u c¬ vµ xö lý r¸c th¶i cña Italy trong n¨m 2004. • Tr−êng §¹i häc Udine ®· gióp ph©n tÝch mét sè mÉu ph©n h÷u c¬ sinh häc tõ ®Ò tµi nghiªn cøu t¹i ViÖt Nam ®Ó gãp phÇn ®¸nh gi¸ chÊt l−îng cña s¶n phÈm nghiªn cøu. 4. Mét sè kÕt qu¶ kh¸c: • KÕt qu¶ nghiªn cøu cña dÒ tµi ®· ®−îc Héi ®ång chÊm thi cuéc thi “ Ngµy s¸ng t¹o ViÖt Nam 2005 víi tiªu ®Ò “ Hµnh ®éng v× m«i tr−êng” tæ chøc vµo th¸ng 6/2005 ®¸nh gi¸ cao vµ ®−îc gi¶i th−ëng 10.000 USD ®Ó x©y dùng m« h×nh tr¹m s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ tõ r¸c th¶i cÊp th«n x· gióp n«ng d©n ph¸t triÓn n«ng nghiÖp h÷u c¬. • Mét sè ®Þa ph−¬ng vµ c¬ quan nh− TØnh Qu¶ng B×nh, tØnh S¬n La, tØnh Thanh Ho¸, c«ng ty m«i tr−êng AETTT, Quü Canada cho s¸ng kiÕn ®Þa 34 ph−¬ng,Trung t©m hç trî c¸c ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn x· héi, dù ¸n hîp t¸c nghiªn c−ó c¸c vÊn ®Ò khoa häc NhËt B¶n – ViÖt Nam ®· ®−a kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi vµo c¸c dù ¸n vµ ®Ò tµi nghiªn cøu liªn quan ®Õn vÊn ®Ò xö lý r¸c th¶i h÷u c¬ lµm ph©n bãn h÷u c¬ cho ®Þa ph−¬ng vµ ®¬n vÞ m×nh hoÆc c¸c ch−¬ng tr×nh tËp huÊn cho n«ng d©n. • KÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi ®· ®−îc biªn so¹n thµnh tµi liÖu tËp huÊn cho ch−¬ng tr×nh n«ng nghiÖp h÷u c¬ cña mét sè líp tËp huÊn Quèc tÕ t¹i ViÖt Nam (VÝ dô: InWent-CHLB §øc, N«ng nghiÖp bÒn v÷ng cña AITCV, ch−¬ng tr×nh “Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho c¸c tØnh miÒn nói cña Thuþ §iÓn.. ) • T¹i Héi nghÞ ch−¬ng tr×nh lÇn thø ba cña Uû ban Hçn Hîp vÒ Khoa häc vµ C«ng nghÖ gi÷a CH ITALY vµ CHXHCN ViÖt Nam th¸ng 11/2005 b¸o c¸o khoa häc cña ®Ò tµi nµy ®· ®−îc ®¸nh gi¸ tèt vµ ®−îc xÐt duyÖt vµo nghÞ ®Þnh th− nhiÖm vô HTQT gi÷a hai nhµ n−íc giai ®o¹n 2006-2008. Vi. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ nghiªn cøu 1. §¸nh gi¸ vÒ chÊt l−îng kÕt qu¶ KH&CN cña nhiÖm vô: • C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi ®· ®¹t chÊt l−îng tèt theo môc ®Ých vµ yªu cÇu ®Ò ra • ý thøc cña céng ®ång tham gia thu gom vµ ph©n lo¹i r¸c th¶i ë c¸c th«n ®iÓm nghiªn cøu t¨ng lªn râ rÖt theo thêi gian tuyªn truyÒn vµ vËn ®éng cña ®Ò tµi. • S¶n phÈm ph©n h÷u c¬ ®−îc s¶n xuÊt b»ng c«ng nghÖ vi sinh b¸n hiÕu khÝ ®· ®¹t chÊt l−îng tèt: sau tõ 1,5 ®Õn 2 th¸ng ph©n ®ñ hoai môc, t¬i, mµu ®en, kh«ng cßn mïi h«i vµ quan träng nhÊt lµ kÕt qu¶ ph©n tÝch chÊt l−îng ph©n ®¹t yªu cÇu. KÕt qu¶ nµy ®· ®−îc c¸c chuyªn gia phÝa ®èi t¸c Italy kiÓm tra, xem xÐt s¶n phÈm t¹i n¬i ñ ph©n vµ t¹i phßng ph©n tÝch cña tr−êng §¹i häc Udine. • Quy tr×nh s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ cña ®Ò tµi ®· kÕ thõa ®−îc ph−¬ng ph¸p ñ ph©n h÷u c¬ tõ ph©n chuång vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp cña n«ng d©n ta nh−ng cã øng dông c«ng nghÖ xö lý r¸c th¶i b»ng c«ng nghÖ vi sinh ( hiÕu khÝ ) råi míi ñ yÕm khÝ ®Ó rót ng¾n thêi gian ñ tõ trªn 6 th¸ng xuèng cßn 1,5 ®Õn 2 th¸ng ®ång thêi vÉn ®¶m b¶o chÊt l−îng vµ vÖ sinh cña ph©n khi ®−a vµo kinh doanh vµ sö dông. Sau khi ñ, sµng ph©n ®−îc ®ãng bao, vËn chuyÓn vµ ng−êi n«ng d©n sö dông dÔ dµng. • S¶n phÈm ph©n h÷u c¬ ®· ®−îc thö nghiÖm bãn cho 3 lo¹i rau th«ng qua 6 thùc nghiÖn cña vô ®«ng xu©n 2004-2005 ®¹t kÕt qu¶ râ rÖt. C¸c c«ng thøc bãn ph©n h÷u c¬ tõ r¸c th¶i cña ®Ò tµi ®· minh chøng cho ng−êi s¶n xuÊt rau nh÷ng −u ®iÓm cña lo¹i ph©n nµy: Bãn bæ sung ph©n h÷u c¬ vµ gi¶m l−îng ph©n ®¹m v« c¬ qu¸ cao, c¸c lo¹i rau ®Òu sinh tr−ëng tèt, Ýt s©u bÖnh, n¨ng suÊt kh«ng thua kÐm c¸c c«ng thøc thö nghiÖm chØ bãn c¸c lo¹i ph©n v« c¬ vµ ®Æc biÖt chÊt l−îng rau ®¶m b¶o tiªu chuÈn rau an toµn, ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cho ng−êi trång rau. 35 2. øng dông vµo thùc tiÔn ®êi sèng vµ s¶n xuÊt: • Néi dung ®Ò tµi nghiªn cøu c¸c biÖn ph¸p tuyªn truyÒn, vËn ®éng vµ gi¸m s¸t céng ®ång thu gom vµ ph©n lo¹i r¸c th¶i sinh ho¹t ®· gãp phÇn n©ng cao ý thøc vÖ sinh m«i tr−êng sèng khu d©n c− vµ gi¶m ®¸ng kÓ khèi l−îng r¸c h÷u c¬ ®em ch«n lÊp, tèn c«ng vËn chuyÓn vµ diÖn tÝch ch«n lÊp. §©y lµ gi¶i ph¸p rÊt quan träng gióp nh÷ng khu vùc ven ®« vµ vïng d©n c− n«ng th«n n−íc ta gi¶i quyÕt ®−îc vÊn ®Ò bøc xóc r¸c th¶i r¾n sinh ho¹t ®ang ngµy cµng gia t¨ng. NÕu biÕt phèi hîp mét c¸ch khoa häc vµ tÝch cùc c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc, tuyªn truyÒn, gi¸m s¸t céng ®ång th× sÏ thµnh c«ng vµ duy tr× ®−îc ý thøc tù gi¸c ph©n lo¹i vµ thu gom r¸c h÷u c¬ cña mäi ng−êi d©n vµ ch−¬ng tr×nh nµy sÏ thµnh c«ng nh− ë c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn. • Sau khi thùc hiÖn ®Ò tµi t¹i x· §Æng x¸, huyÖn Gia L©m, ®ång ruéng trång rau cña HTX ®−îc thu gom phÕ th¶i n«ng nghiÖp cho tr¹m s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ sinh häc ngay t¹i khu trång rau th× c¶ khu ruéng rËt s¹ch sÏ, kh«ng cßn phÕ th¶i vøt trªn bê ruéng, d−íi m−¬ng n−íc, ®¶m b¶o vÖ sinh m«i tr−êng vµ c¶nh quan ®ång ruéng râ rÖt, ®· ®−îc ®oµn chuyªn gia Italy sang th¨m ghi nhËn. • So s¸nh víi mét sè ch−¬ng tr×nh thu gom vµ ph©n lo¹i r¸c th¶i tr−íc ®©y cña URENCO th× sù thµnh c«ng b−íc ®Çu cña ®Ò tµi nµy trong c«ng t¸c tuyªn truyÒn thu gom vµ ph©n lo¹i r¸c th¶i lµ do chóng t«i cã sù tæ chøc tuyªn truyÒn vµ gi¸m s¸t th−êng xuyªn, chÆt chÏ, biÕt kÕt hîp th−êng xuyªn víi chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng vµ ®Æc biÖt c¸c hiÖp héi cña céng ®ång. C¸c r¸c th¶i ®−îc ph©n lo¹i sÏ ®−îc xö lý thµnh ph©n h÷u c¬ ngay trong c¸c tr¹m gÇn céng ®ång, hä chøng kiÕn vµ sö dông ngay s¶n phÈm ph©n bãn tõ ho¹t ®éng ph©n lo¹i r¸c cña hä, hä c¶m nhËn ®−îc t¸c dông cña ho¹t ®éng nµy võa s¹ch m«i tr−êng sèng, m«i tr−êng s¶n xuÊt, võa cã thªm mét l−îng ph©n cho s¶n xuÊt rau s¹ch. • Theo th«ng b¸o cña Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT th× hiÖn nay vµ trong t−¬ng lai n«ng nghiÖp ViÖt Nam thiÕu mét l−îng lín ph©n h÷u c¬ cho c¸c lo¹i c©y trång do nhiÒu nguyªn nh©n, trong ®ã vÊn ®Ò næi cém lµ n«ng d©n kh«ng cßn muèn duy tr× truyÒn thèng s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ t¹i nguån, thËm chÝ cßn ®èt c¸c phÕ th¶i h÷u c¬ ( r¬m r¹ ) ngay trªn ®ång ruéng lµm t¨ng hiÖn t−îng khÝ nhµ kÝnh nªn ®Ò tµi nghiªn cøu nµy víi tr¹m s¶n xuÊt ph©n b»ng c«ng nghÖ vi sinh b¸n hiÕu khi ë quy m« nhá sÏ gãp phÇn t¨ng thªm l−îng ph©n h÷u c¬ tõ nguån s½n cã cña ®Þa ph−¬ng vµ vËn ®éng trùc tiÕp ng−êi n«ng d©n cïng s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ cho chÝnh m×nh. • §Ò tµi ®· cung cÊp h¬n 5 tÊn ph©n h÷u c¬ sinh häc cho bµ con n«ng d©n trång rau cña HTX §Æng x¸ ®Ó thö nghiÖm ngay trªn ruéng rau cña m×nh, v× vËy hä ®· h−ëng øng vµ tÝch cùc cïng tham gia c¸c ho¹t ®éng x©y dùng m« h×nh cña ®Ò tµi ngay trong céng ®ång th«n xãm vµ ®ång ruéng cña m×nh • Víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ tõ c¸c nguån r¸c th¶i sinh ho¹t vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp nµy cßn lµ xu h−íng cña “nÒn kinh tÕ r¸c th¶i” tõ c¸c n−íc tiªn tiÕn ®ang ¶nh h−ëng vµ t¸c ®éng ®Õn c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn nh− n−íc ta. Víi xu h−íng nµy, ng−êi n«ng d©n vµ ng−êi s¶n xuÊt lo¹i ph©n nµy cã thÓ kinh doanh cã thu nhËp ®Æc biÖt phôc vô cho viÖc s¶n xuÊt rau, hoa, c©y ¨n qu¶, c©y c¶nh... 36 3. §¸nh gi¸ vÒ n¨ng lùc vµ tÝnh tiªn tiÕn cña ®èi t¸c n−íc ngoµi: • Céng hoµ Italy lµ Quèc gia thuéc Céng ®ång Ch©u ¢u ph¸t triÓn m¹nh cã nÒn kinh tÕ c«ng n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. Nh÷ng c«ng tr×nh vµ kinh nghiÖm xö lý r¸c th¶i sinh ho¹t vµ s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ tõ r¸c th¶i ®· ®−îc hoµn thiÖn tõ l©u vµ bÝ quyÕt thµnh c«ng cña hä lµ hä ®· tæ chøc thu gom vµ ph©n lo¹i r¸c th¶i tõ nguån. • T¹i nhiÒu vïng n«ng th«n, hä ®· x©y dùng c¸c tr¹m xö lý r¸c th¶i vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp quy m« nhá cÊp x·, th«n do c¸c gia ®×nh chÞu tr¸ch nhiÖm, gi¶m ®−îc chi phÝ ®Çu t− nhµ x−ëng m¸y mãc lín vµ chi phÝ vËn chuyÓn r¸c ®Õn c¸c nhµ m¸y lín. Ph©n h÷u c¬ ®−îc b¸n l¹i cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ hoa c©y c¶nh t¹i ®Þa ph−¬ng. §Ò tµi nghiªn cøu cña chóng t«i ®· dùa trªn nh÷ng thµnh c«ng vµ ý nghÜa thùc tiÔn ®ã, c¶i tiÕn vµ ph¸t triÓn phï hîp víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ vµ x· héi cña ViÖt Nam ®Ó cã thÓ triÓn khai vµo s¶n xuÊt sau khi nghiªn cøu. 4. Nªu vµ ®¸nh gi¸ tÇm quan träng cña vai trß ®èi t¸c n−íc ngoµi • VÊn ®Ò xö lý r¸c th¶i sinh ho¹t thµnh ph©n bãn tuy ®· ®−îc mét sè c¬ quan trong n−íc ®Ò cËp vµ thùc hiÖn tõ vµi n¨m nay nh−ng kÕt qu¶ ch−a thËt hoµn thiÖn do quy tr×nh xö lý r¸c cßn gÆp khã kh¨n khi kh«ng tæ chøc ph©n lo¹i r¸c t¹i nguån vµ kh©u tæ chøc thu gom r¸c nh− nhiÒu n−íc kh¸c ®−îc. • Th«ng qua c¸c ®ît trao ®æi, tham t¹i nguån quan khoa häc víi ®èi t¸c tr−êng §¹i häc Udine §Ò tµi ®· häc vµ thu thËp ®−îc nhiÒu th«ng tin, tµi liÖu vµ m« h×nh thùc tÕ quan träng ®Ó ¸p dông cho c¸c nghiªn cøu cña ®Ò tµi, ®Æc biÖt lµ b−íc thu gom ph©n lo¹i r¸c t¹i nguån, c«ng nghÖ vi sinh trong ñ ph©n ®¹t chÊt l−îng ph©n tèt nhÊt vµ c¸c ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch ®¸nh gi¸ chÊt l−îng ph©n h÷u c¬. Tuy kinh phÝ cña dù ¸n phÝa Italy kh«ng nhiÒu, song hä ®· liªn tôc cã sù liªn kÕt, trao ®æi th«ng tin vµ chuyªn m«n víi c¸n bé ViÖt Nam, ®Æc biÖt ®· cè g¾ng më réng c¸c mèi quan hÖ Quèc tÕ ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn sù hîp t¸c nghiªn cøu v¬i ViÖt Nam. Hä ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¸n bé nghiªn cøu cña VN sang Italy tiÕp cËn víi c«ng nghÖ vµ c¬ së nghiªn cøu cña hä, tiÕp xóc víi c¸c nhµ khoa häc Quèc tÕ nh− cña ¸o, Anh, Trung quèc, Israel... • Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia Quèc tÕ trong ®oµn phÝa ®èi t¸c võa sang th¨m c¸c ®iÓm thÝ nghiÖm cña ®Ò tµi th× chÊt l−îng ph©n vµ hiÖu qu¶ sö dông ph©n bãn cho c¸c lo¹i rau ®¹t ®−îc yªu cÇu nghiªn cøu khoa häc vµ cã ý nghÜa thùc tiÔn ®èi víi t×nh h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña ViÖt Nam. Vii. Nh÷ng ®ãng gãp míi cña ®Ò tµi 1. Trong khu«n khæ néi dung nghiªn cøu vµ thêi gian nghiªn cøu cã h¹n, ®Ò tµi ®· b−íc ®Çu ®¹t ®−îc 3 môc tiªu nghiªn cøu mµ nhiÒu ®Ò tµi tr−íc ®ã chØ ®Ò cËp ®Õn tõng môc tiªu, ®ã lµ: • Tuyªn truyÒn gi¸o dôc céng ®ång hiÓu vµ cïng tham gia c¸c néi dung nghiªn cøu ®Ò tµi: Thu gom, ph©n lo¹i r¸c th¶i g÷u c¬ sinh ho¹t t¹i gia ®Þng vµ th«n xãm, cïng tham gia quy tr×nh ñ ph©n t¹i tr¹m ñ ph©n cña céng ®ång, vµ cïng thö nghiÖm ph©nh h÷u c¬ sinh häc cho c¸c lo¹i rau trªn chÝnh ruéng rau cña hä. 37 • X©y dùng quy tr×nh ñ ph©n theo c«ng nghÖ vi sinh b¸n hiªó khÝ ®¶m b¶o tÝnh khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i hîp vÖ sinh m«i tr−êng võa rót ng¾n thêi gian ñ so víi ph−¬ng ph¸p ñ truyÒn thèng võa phï hîp víi quy m« bÓ ñ ph©n nhá cña céng ®ång ®Ó ng−êi d©n dÔ ®Çu t− vµ tù s¶n xuÊt ph©n t¹i chç. • TiÕn hµnh thö nghiÖm bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc cña ®Ò tµi ngay trªn ®ång ruéng cña céng ®ång chÝnh lµ minh chøng tÝnh kh¶ thi cña néi dung nghiªn cøu. §©y còng lµ tiÕng vang quan träng gióp cho ®Ò tµi ®· ®−îc nhiÒu dù ¸n vµ ®Þa ph−¬ng quan t©m vµ ¸p dông kÕt qu¶ nghiªn cøu. 2. Nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò ®· chøng minh ®©y lµ mét ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cã ý nghÜa thùc tiÔn lín trong viÖc võa gi¶i quyÕt gi¶m « nhiÔm m«i tr−êng sèng võa ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp h÷u c¬, cô thÓ lµ gãp phÇn quan träng vµo viÖc cung cÊp mét l−îng ph©n h÷u c¬ cho s¶n xuÊt rau an toµn cho thµnh phè. 3. §Ò tµi ®· x©y dùng ®−îc mét tµi liÖu tËp huÊn chuyÓn giao tiÕn bé kü thuËt cña c¶ 3 néi dung nghiªn cøu cho céng ®«ng n«ng d©n, nªu cao quan ®iÓm “cïng tham gia” cña c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu KHKT, ®ång thêi còng lµ ®Þa bµn thùc tËp tèt nghiÖp cña h¬n chôc sinh viªn c¸c ngµnh c¬ ®iÖn, khoa häc ®Êt, thæ nh−ìng n«ng ho¸, m«i tr−êng, n«ng häc, gãp phÇn ®µo t¹o nguån lùc khoa häc kü thuËt cho ®Êt n−íc. 4. §Ò tµi ®· tham gia b−íc ®Çu vµo mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ ®−îc gäi lµ "nÒn kinh tÕ r¸c th¶i" tøc lµ ñ ph©n tõ r¸c th¶i vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp hiÖn lµ c¸c vËt liÖu vøt bá thµnh ph©n h÷u c¬ sinh häc, cã thÓ b¸n s¶n phÈm ph©n h÷u c¬ nµy cho ng−êi trång c©y, sÏ cã thu nhËp cho ng−êi s¶n xuÊt ph©n. VIIi. KÕt luËn: 1. §Ò tµi nghiªn cøu ®· ®−îc hoµn thµnh ®óng thêi h¹n tõ 2003-2005 víi c¸c néi dung nghiªn cøu theo hîp ®ång quy ®Þnh vµ nguån kinh phÝ 700 triÖu ®ång ®−îc cÊp trong 3 n¨m. 2. C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu KH&CN ®· ®−îc tr×nh bµy trong c¸c b¸o c¸o thÓ hiÖn tËp thÓ c¸n bé nghiªn cøu cña ®Ò tµi ®· hhoµn thµnh tèt c¸c néi dung nghiªn cøu vµ c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cña 3 ®Ò tµi nh¸nh cã ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn cao. • §Ò tµi ®· gãp phÇn gi¶i quyÕt ®−îc mét phÇn vÊn ®Ò bøc xóc hiÖn nµy lµ gi¶m « nhiÔm r¸c th¶i sinh ho¹t b»ng biÖn ph¸p tuyªn truyÒn khuyÕn c¸o céng ®ång tham gia thu gom, ph©n lo¹i r¸c th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp lµm ph©n bãn h÷u c¬, gi¶m diÖn tÝch ch«n r¸c g©y « nhiÔm m«i tr−êng s¶n xuÊt • §Ò tµi ®· nghiªn cøu vµ øng dông thµnh c«ng ph−¬ng p¸hp s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ sinh häc tõ r¸c th¶i b»ng c«ng nghÖ vi sinh b¸n hiÕu khÝ thÝch hîp víi quy m« s¶n xuÊt nhá cña céng ®ång n«ng th«n. • §Ò tµi ®· thµnh c«ng trong thö nghiÖm sö dông ph©n bãn HCSH nµy vµo sx rau trªn ®ång ruéng n«ng d©n ®¶m b¶o tiªu chÝ s¶n xuÊt rau an toµn theo h−íng n«ng nghiÖp h÷u c¬, ®−îc ng−êi n«ng d©n cïng tham gia vµ ghi nhËn. 38 3. §Ò tµi ®· cã sù hîp t¸c nghiªn cøu vµ trao ®æi khoa häc chÆt chÏ víi ®èi t¸c Quèc tÕ-tr−êng §¹i häc Udine, Italy ®Ó häc hái kinh nghiÖm tiªn tiÕn cña b¹n. 4. §Ò tµi ®· gãp phÇn ®µo t¹o ®−îc nguån lùc KH&CN th«ng qua c¸c ®Ò tµi thùc tËp tèt nghiÖp cña mét sè l−îng sinh viªn c¸c chuyªn ngµnh cña tr−êng §HNN I. 5. Trong 3 n¨m thùc hiÖn nghiªn cøu KH&CN, ®Ò tµi ®· triÓn khai ®−îc c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu tíi c¸c ®Ò tµi KHKT vµ c¸c dù ¸n ch−¬ng tr×nh kh¸c cña nhiÒu c¬ quan vµ tæ chøc kh¸c ë c¸c ®Þa ph−¬ng phÝa B¾c th«ng quac¸c ho¹t ®éng: tham dù triÓn l·m, thi Quèc tÕ, x©y dùng m« h×nh, líp tËp huÊn, c¸c héi th¶o héi nghÞ, t¹p chÝ th«ng tin vµ truyÒn h×nh... 39 Mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu cña trung t©m vÒ s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ tõ r¸c th¶i sinh ho¹t bãn cho rau s¹ch Ph©n lo¹i r¸c h÷u c¬ t¹i gia ®×nh Khu nhµ ñ ph©n M¸y nghiÒn sµng ph©n sau khi ñ S¶n phÈm ph©n sinh häc tõ r¸c th¶i Thö nghiÖm trång c©y b¾p c¶i bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc t¹i §Æng X¸ Thö nghiÖm trång c©y cµ chua bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc t¹i §Æng X¸ 40 Mét sè h×nh ¶nh vÒ trao ®æi khoa häc vµ hîp t¸c nghiªn cøu gi÷a tr−êng ®¹i häc n«ng nghiÖp i vµ ®¹i häc tæng hîp udine Häc tËp ph©n tÝch mÉu ph©n h÷u c¬ t¹i tr−êng §¹i häc Udine Héi th¶o trao ®æi khoa häc gi÷a §¹i häc Udine vµ §¹i häc N«ng nghiÖp I §¹i sø qu¸n Italy, Gi¸o s− §¹i häc Udine vµ HiÖu tr−ëng §HNN I tham dù héi th¶o C¸c Gi¸o s− §¹i häc Udine th¨m vµ kiÓm tra ph©n h÷u c¬ t¹i bÓ ñ C¸c Gi¸o s− §¹i häc Udine th¨m khu thö nghiÖm rau bãn ph©n h÷u c¬ t¹i HTX §Æng X¸ 41 Phô lôc 1. ¸p phÝch/Poster giíi thiÖu tãm t¾t néi dung vµ h×nh ¶nh kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi 2. Tiªu ®Ò vµ néi dung mét sè bµi b¸o khoa häc ®· ®−îc ®¨ng t¶i trªn c¸c t¹p chÝ khoa häc, b¸o chÝ c«ng luËn, ®Ò tµi nghiªn cøu kh¸c. 3. B×a ¶nh giíi thiÖu kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi ®¨ng trªn t¹p chÝ Khoa häc §Êt ViÖt Nam sè 24/2005 4. C¸c tiªu ®Ò ®Ò tµi thùc tËp tèt nghiÖp cña sinh viªn thùc hiÖn ®Ò tµi nghiªn cøu 5. B»ng khen gi¶i th−ëng “ Ngµy s¸ng t¹o ViÖt Nam - Hµnh ®éng v× m«i tr−êng 2005” 6. H×nh ¶nh ch−¬ng tr×nh truyÒn h×nh VTV2 quay kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ néi dung tËp huÊn chuyÓn giao kü thuË cña ®Ò tµi 7. B¶n b¸o c¸o tµi chÝnh cña ®Ò tµi