Đề tài Tác động của khủng hoảng tài chính khu vực đến phát triển kinh tế Việt Nam

Lêi nãi ®Çu Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh ë §«ng Nam ¸ vÉn ®ang lµ ®Ò tµi hµng ngµy, víi nh÷ng chuyÓn ®éng míi. Khëi ®Çu cña cuéc khñng ho¶ng lµ Th¸i Lan kÓ tõ khi chÝnh phñ n­íc nµy tuyªn bè th¶ næi ®ång Baht. Theo hiÖu øng d©y chuyÒn, nã lan sang c¸c n­íc trong khu vùc lµm ®ång tiÒn c¸c n­íc nµy liªn tôc gi¶m gi¸. Khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ nµy ®· ¶nh h­ëng ®Õn sù vËn ®éng cña ®Çu t­, th­¬ng m¹i cña c¸c n­íc trong khu vùc kh¸ râ rµng. Suy tho¸i kinh tÕ phæ biÕn trong khu vùc vµ t¸c ®éng toµn cÇu cßn kÐo theo n¹n thÊt nghiÖp, trong khi l¹m ph¸t cã thÓ t¨ng lªn ®ang lµ nh÷ng th¸ch thøc gay go.ViÖc kh«i phôc l¹i lßng tin vµo hÖ thèng tµi chÝnh vµ c¸c chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Trªn bèi c¶nh toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ c¸c n­íc trong xu thÕ më c÷a h­íng ngo¹i, th× khñng ho¶ng kinh tÕ t¹i mét n­íc hay mét khu vùc sÏ cã nh÷ng ¶nh h­ëng nhÊt ®Þnh ®Õn nÒn kinh tÕ thÕ giíi nãi chung còng nh­ tõng nÒn kinh tÕ riªng biÖt. Møc ®é phô thuéc hay ¶nh h­ëng ®èi víi mçi nÒn kinh tÕ sÏ phô thuéc vµo c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ, tiÒn tÖ víi khu vùc x¶y ra khñng ho¶ng. Víi ViÖt Nam, mÆc dï kh«ng n»m trong ph¹m vi tµn ph¸ trùc tiÕp cña c¬n b·o tiÒn tÖ nµy song còng ¶nh h­ëng ®¸ng kÓ. §ång tiÒn ViÖt Nam ®· bÞ mÊt gi¸ kho¶ng 19%, t×nh h×nh s¶n xuÊt, th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ gÆp nhiÒu khã kh¨n. Khñng ho¶ng sÏ g©y cho n­íc ta nhiÒu khã kh¨n tr­íc m¾t còng nh­ l©u dµi. Do vËy cÇn cã sù nghiªn cøu c¸c t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ n­íc nhµ. §Ó qua ®ã ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p h¹n chÕ c¸c t¸c ®éng. ViÖc lùa chän ®Ò tµi: “T¸c ®éng cña khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam ” kh«ng ngoµi môc ®Ých ®ã. Ngoµi lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn chung, ®Ò tµi ®­îc chia lµm 3 ch­¬ng víi c¸c néi dung : Ch­¬ng I : C¸c vÊn ®Ò vÒ cuéc khñng ho¶ng Ch­¬ng II : T¸c ®éng cña khñng ho¶ng ®Õn ph¸t triÓn kinh  tÕ ViÖt Nam. Ch­¬ng III : Nh÷ng gi¶i ph¸p h¹n chÕ ¶nh h­ëng khñng  ho¶ng ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ. Do cã sù h¹n chÕ vÒ c¸c mÆt nªn bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. Mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o ®Ó hiÓu râ h¬n vÒ vÊn ®Ò míi mÎ nµy. Ch­¬ng I: c¸c vÊn ®Ò vÒ cuéc khñng ho¶ng I. DiÔn biÕn cuéc khñng ho¶ng T×nh h×nh kinh tÕ mét sè n­íc §«ng Nam ¸ vµ ®Æc biÖt lµ Th¸i Lan tõ cuèi n¨m 1995 ®· béc lé nh÷ng dÊu hiÖu mÇm mèng cña mét cuéc khñng ho¶ng: t¨ng tr­ëng kinh tÕ gi¶m sót, xuÊt khÈu bÞ ®×nh trÖ, l¹m ph¸t t¨ng trong khi ng©n s¸ch vµ c¸n c©nv·ng lai th©m hôt nÆng nÒ, nî n­íc ngoa× ®Æc biÖt lµ nî qu¸ h¹n ®· v­ît ra khái tÇm kiÓm so¸t... §Çu th¸ng 7/1997 chÝnh phñ Th¸i Lan tuyªn bè th¶ næi ®ång Baht. Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ®· lan réng tõ Th¸i Lan sang mét sè n­íc §«ng Nam ¸ kh¸c, t¸c ®äng m¹nh ®Õn hµng lo¹t c¸c ®ång tiÒn nh­ Peso (Philippine), Ringgit (Malaysia), Rupiah (Indonesia), ®« la Singapore (SGD). Khëi ph¸t lµ ®ång Baht th¶ næi ngµy 2/7/1997 vµ ngay lËp tøc bÞ mÊt gi¸ 7,3% tõ 25,65 Baht/USD xuèng 27,55 Baht/USD. §Õn ngµy 7/1/1998 ®ång Baht Th¸i Lan ®· gi¶m xuèng møc 54,1 Baht/USD so víi 52,3 Baht/USD ngµy 6/1/1998. Ngµy 21/7/1997 ®ång Rupiah bÞ mÊt gi¸ 6,8% tõ 2475 Rupiah/USD xuèng 2645 Rupiah/USD. Ngµy 22/1/98 1USD ®æi ®­îc 16500 Rupiah, cã nghÜa gi¸ trÞ cña ®ång tiÒn nµy so víi USD chØ cßn 14,74%. Ngµy 10/2/98 tû gi¸ gi÷a ®ßng Rupiah /USD lµ 7400 Rupiah/USD. §ång SGD phæ biÕn ë møc 1,4630 ®Õn 1,4715 vµ 1,500 SGD/USD, gi¶m 2 ®Õn 2,5% so víi tuÇn ®Çu th¸ng 7/1997. Cho tíi ngaú 7/1/98 ®ång SGD ®· giÈm xuèng møc thÊp nhÊt kÓ tõ 9/1991 víi 1,78 SGD/USD. C¸c ®ång Ringgit, Peso còng bÞ gi¶m gi¸ liªn tôc. Theo thêi gian cuéc khñng ho¶ng cßn t¸c ®éng m¹nh ®Õn Hµn Quèc, Hång K«ng, NhËt B¶n vµ Nga. Gi¸ trÞ ®ång tiÒn vµ chøng kho¸n t¹ic¸c n­íc nµy bÞ mÊt gi¸ mét c¸ch nghiªm träng, c¸c thÞ tr­êng chøng kho¸n trªn thÕ giíi ®Òu chÞu ¶nh h­ëng m¹nh mÏ cña cuéc khñng ho¶ng. §Õn nay, c¸c n­íc khñng ho¶ng ®ang thùc hiÖn nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó æn ®Þnh kinh tÕ, ®· xuÊt hiÖn dÊu hiÖu tÝch cùc. Nh­ng ®¸ng gi¸ vÒ viÖc tho¸t khái khñng ho¶ng, phôc håi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c n­íc nµy cßn nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau. T×nh h×nh cã thÓ cßn diÔn biÕn phøc t¹p. II. VÒ nh÷ng hËu qu¶ cña khñng ho¶ng Cuéc khñng ho¶ng ®· g©y ra nhiÒu hËu qu¶ nghiªm träng, l©u dµi tíi c¸c n­íc bÞ khñng ho¶ng, tíi c¶ kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Do ph¶i sö dông mét l­îng lín ngo¹i tÖ ®Ó chèng ®ì khñng ho¶ng, dù trø ngo¹i tÖ cña c¸c n­íc nµy gi¶m ®i nhiÖu (Th¸i lan tõ 33 tØ cßn 15 tû USD Philippin dù trø ngo¹i tÕ chØ 10 tû USD cóng ®· ph¶i dïng 20% can thiÖp thÞ tr­êng. Nî n­íc ngoµi tÝnh b»ng ®ång néi tÖ cña c¸c n­íc nµy t¨ng lªn tõ 30 - 40% tuy theo møc ®é mÊt gi¸ cña tõng ®ång tiÒn. (Nî n­íc ngoµi cña Malaixia tÝn b»ng né tÖ theo tû gi¸ cò t¨ng tõ 29 tû USD t¨ng lªn 36,5 tû USD, cña Philippin 43,5 tû USD lªn 54,4 tû USD, cña In®«nexia tõ 109,3 tû lªn 150,8 tû USD... Trong sè nî ®ã phÇn lín lµ nî ng»n h¹n lµm cho rñi ro vµ thiÖn h¹i do vay ngµy cµng cao. G¸nh nÆng nî nÇn cµng t¹o thªm khã kh¨n cho ®Êt n­íc. Hµng lo¹i doanh nghiÖp ph¸ s¶n, mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. NhiÒu doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n vÒ vèn v× kh«ng vay ®­îc cña c¸c ng©n hµng trong n­íc n­íc ngoµi. Nh÷ng doanh nghiÖp sö dông nhiÒn nguyªn liÖu nhËp khÈu gÆp khã kh¨n v× tiÒn trong n­íc mÊt gi¸, ®Èy gi¸ nguyªn liÖu lªn cao. C¸c chÝnh phñ ®Ó ph¶i ®×nh, ho·n viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh lín, c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi nî vèn ®Çu t­...Ho¹t ®éng ®Çu t­, kinh doanh bÞ ®×nh ®èn. Tõ chç cã tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao liªn tôc nhiÒu n¨m, ®­îc xem lµ nh÷ng “con rång” nay tèc ®é t¨ng GDP gi¶m ®ét ngét, ph¶i sau nhiÖu n¨m míi cã thÓ phôc håi. S¶n xuÊt ®×nh ®èn lµm n¹n thÊt nghiÖp t¨ng cao. Hµn quèc, Malaixia, Th¸i lan trong giai ®o¹n kinh tÕ ph¸t triÓn cao ®· thu hót lao ®éng tõ n­íc ngoµi tíi nay sö dông c¸c biÖn ph¸p cøng r¾n ®Ó ®uæi nh÷ng ng­êi lao ®éng n­íc ngoµi, yªu cÇu doanh nghiÖp sö dông lao ®éng trong n­íc nh­ng vÉn kh«ng lµm gi¶m ®­îc t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp. T×nh tr¹ng gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ thuÕ t¨ng lªn, trî cÊp gi¶m xuèng do chÝnh s¸ch tµi chÝnh kh¾c khæ, thÊt nghiÖp gia t¨ng cµng lµm cho ®êi sèng lao ®éng khã kh¨n, t¹o nªn sù c¨ng th¼ng vÒ x· héi. Ngoµi ra cuéc khñng ho¶ng tiÒn tÖ ®· t¸c ®éng tíi t×nh h×nh chÝnh trÞ ë nhiÒu n­íc. ViÖc thùc hiÖn nh÷ng kÕ ho¹ch vµ dù ®Þnh lín cña ASEAN bÞ ¶nh h­ëng. VÞ thÕ vµ tiÕng nãi cña ASEAN trong quan hÖ quèc tÕ bÞ gi¶m sót. III. Nguyªn nh©n cña khñng ho¶ng. 1. NÒn kinh tÕ ph¸t triÓn h­íng ngo¹i qu¸ lÖ thuéc vµo n­íc ngoµi C¸c n­íc bÞ khñng ho¶ng ®Òu thùc hiÖn chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp ho¸ h­íng vµo xuÊt khÈu, vÒ c¬ b¶n lµ ®óng ®¾n song c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu l¹i qu¸ nghÌo nµn, chØ tËp trung chñ yÕu vµo ®iÖn tö vµ may mÆc. B×nh qu©n tõ n¨m 1994,1995 vµ ®Çu n¨m 1996 kho¶ng 70% kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Singapo lµ hµng ®iÖn tö chiÕm gÇn 50% GDP, ®èi víi Malaysia tû lÖ nµy lµ 50% GDP vµ Hµn Quèc lµ 33,3% GDP, Th¸i Lan 21,2% GDP vµ Philippin lµ 43,5%. Trong khi ®ã thÞ tr­êng thÕ giíi vÒ c¸c mÆt hµng nµy xuÊt hiÖn c¸c xu h­íng b·o hoµ do sù c¹nh tranh gi÷a c¸c n­íc lín nh­ Trung Quèc vµ c¸c n­íc kh¸c. §iÒu nµy lµm cho xuÊt khÈu cña c¸c n­íc bÞ gi¶m sót, dÉn tíi th©m hôt c¸n c©n v·ng lai, s¶n xuÊt trong n­íc bÞ ®×nh trÖ. NhÞp ®é t¨ng xuÊt khÈu cña c¶ khu vùc ASEAN ®· gi¶m t­ 20% n¨m 1995 xuèng cßn ch­a ®Çy 10% n¨m 1996, hÇu hÕt c¸c n­íc ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng tæn thÊt to lín khi tæng cÇu ®èi víi c¸c s¶n phÈm ®iÖn tö gi¶m m¹nh, tæng thu nhËp tÝnh theo USD tõ xuÊt khÈu ®å ®iÖn tö chØ tÝnh tõ 12/1995 ®Õn 7/1996 gi¶m 10%. Trong ®ã Hµn Quèc gi¶m 22,5%, Singapo gi¶m 6,5%, §µi Loan gi¶m 13%. XuÊt khÈu gi¶m dÉn tíi th©m hôt c¸n c©n thanh to¸n v·ng lai t¹i c¸c n­íc nµy ngµy cµng lín. Kho¶n th©m hôt nµy n¨m 1996 cña Malaysia vµ Th¸i Lan ®Òu ®¹t møc 13,3 tû USD t­¬ng øng chiÕm 5,5% vµ 7,9% so víi GDP, ®èi víi Indonesia vµo kho¶ng 8,7 tû USD chiÕm 3,4% GDP. Sù mÊt c©n ®èi trong c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu ®Çu t­ Víi møc t¨nh tr­ëng kinh tÕ b×nh qu©n tõ 7_8%/n¨m lµm cho khu vùc §«ng Nam ¸ trë nªn hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ trªn thÕ giíi. L­¬ng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo c¸c n­íc nµy lµ 14 tû USD/n¨m chiÕm 51% tæng sè vèn ®Çu t­ trùc tiÕp vµo c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Song cã sù bÊt hîp lý trong c¬ cÊu nhËp khÈu vèn: NÕu nh­ n¨m 1990, tæng vèn ®Çu t­ vµo bèn n­íc nµy chØ ®¹t 7,3 tû USD, th× ®Õn n¨m 1994 con sè nµy ®· ®¹t møc 20,1 tû USD t¨ng 2,8 lÇn. Trong ®ã, n¨m 1990 vèn ®Çu t­ vµo Th¸i Lan chØ lµ 2,8 tû USD, th× ®Õn n¨m 1993 con sè nµy ®· lªn tíi 6,6 tû USD vµ n¨m 1994 ®¹t 3,8 tû. §èi víi Malaysia, n¨m ®Çu thËp kû 90, vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi chØ ®¹t 2,4 tû USD th× n¨m 1994 ®· t¨ng gÇn gÊp 3 lÇn, ®¹t møc 6,6 tû. T×nh h×nh còng t­¬ng tù ®èi víi Indonesia vµ Philippin. Do thiÕu sù kiÓm so¸tchÆt chÏ cña c¸c c¬ quan tµi chÝnh nªn c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc ®· vay mét c¸ch å ¹t nguån vèn tõ bªn ngoµi. ChÝnh l­îng vèn nhËp khÈu qua møc nµy ®· t¹o nhiÒu yÕu tè tiªu cùc cho nÒn kinh tÕ vµ g©y kho kh¨n cho c«ng t¸c qu¶n lý. L­îng vèn nhËp khÈu cao h¬n møc th©m hôt c¸n c©nv·ng lai g©y mèi ®e do¹ vÒ sù mÊt c©n ®èi v× dÉn ®Õn viÖc gia t¨ng tÝn dông kh«ng hîp lý, thiÕu hiÖu qu¶ vµ t¨ng g¸nh nÆng nî nÇncho quèc gia. VÊn ®Ò c¬ c©ó vµ hiÖu qu¶ ®Çu t­ cña c¸c n­íc nµy ch­a hiÖu qu¶, thÓ hiÖn c¸c mÆt: Thø nhÊt : l­îng vãn ®Çu t­ gi¸n tiÕp t¨ng nhanh h¬n trùc tiÕp. §Çu t­ gi¸n chñ yÕu qua cæ phiÕu, tr¸i phiÕu. Lo¹i ®Çu t­ nµy cã tÝnh biÕn ®éng cao ®· ®Æt c¸c n­íc nµy vµo t×nh tr¹ng mÊt æn ®Þnh. Thø hai : Trong tæng sè vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp th× tû lÖ vèn ®Çu t­ ng¾n h¹n rÊt cao. Song chñ yÕu l¹i ®Çu t­ vµo kinh doanh tµi chÝnh mµ kh«ng ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt, tÊt yÕu ®Æt quèc gia tr¹ng th¸i kh«ng æn ®Þnh. Thø ba: MÆc dï theo ®uæi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn h­íng vÒ xuÊt khÈu nh­ng c¬ cÊu vèn ®Çu t­ cã nhiÒu thiªn lÖch, nÆng vÒ kinh doanh bÊt ®éng s¶n, nh÷ng ngµnh ph¸t triÓn m¹nh nh­ c¸n thÐp vµ « t« l¹i chØ cã thÓ tiªu thô trong nø¬c. 3 .ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i ®­îc duy tr× cøng nh¾c. C¸c n­íc bÞ khñng ho¶ng trong mét thêi gian t­¬ng ®èi dµi ®· duy tr× tû gi¸ hãi ®o¸i cè ®Þnh mét c¸ch cøng nh¾c theo USD. §iÒu nµy tá ra kh«ng cã lîi trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y khi nÒn kinh tÕ Mü ph¸t triÓn æn ®Þnh, USD lªn gi¸ so víi Yªn NhËt, gi¸ trÞ ®ång tiÒn cña c¸c n­íc nµy ®· bÞ ®¸nh gi¸ cao tõ 20 - 30% so víi USD dÉn ®Õn xuÊt khÈu tr× trÖ vµ kÝch thÝch nhËp khÈu. ChÝnh s¸ch tû gi¸ cè ®Þnh buéc c¸c n­íc nµy ph¶i duy tr× l·i suÊt cao khiÕn cho luång vèn vay n­íc ngoµi t¨ng nhanhvµ khi cã sù biÕn ®éng vÒ tû gi¸ c¸c dßng vèn sÏ lËp tøc rót ra. Bªn c¹nh ®ã, do duy tr× tû gi¸ cè ®Þnh ®ßi hái ph¶i tiªu tèn mét l­îng ngo¹i tÖ lín trong khi thùc lùc tµi chÝnh cña Nhµ n­íc cßn yÕu nªn kh¶ n¨ng chèng ®ì cuéc khñng ho¶ng kh«ng hiÖu qu¶. 4. HÖ thèng ng©n hµng- tµi chÝnh yÕu kÐm Nh×n chung hÖ thèng ng©n hµng- tµi chÝnh t¹i c¸c n­íc bÞ khñng ho¶ng ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn víi nhÞp ®é cao. Trong mét thêi gian dµi sù yÕu kÐm cña hÖ thèng ng©n hµng- tµi chÝnh t¹i c¸c n­íc nµy ®­îc che ®Ëy bëi nh÷ng thµnh tùu kinh tÕ cña c¸c n­íc dÉn ®Õn c¸c th«ng tin ph¶n ¸nh bÞ lÖch l¹c, mÐo mã. Sù yÕu kÐm cña hÖ thèng ng©n hµng do nhiÒu nguyªn nh©n ®em l¹i song cã thÓ rót ra mét sè nguyªn nh©n chÝnh: Mét lµ, chÝnh phñ c¸c n­íc cã sù can thiÖpvcµo ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng vµ c«ng ty tµi chÝnh nh»m h­íng c¸c ho¹t ®éng ng©n hµng vµo hç trì cho chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ dÉn tíi viÖc qu¶n lý tÝn dông láng lÎo vµ më réng ®Çu t­ qu¸ møc khiÕn cho hiÖu qu¶ kinh tÕ thÊp. Hai lµ, b¶n th©m c¸c ng©n hµng chËm trÔ trong viÖc ®æi míi ho¹t ®éng vµ b¶o thñ trong viÖc hiÖn ho¸ c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô cña m×nh vµ phô thuéc rÊt lín vµo sù trî gióp cña chÝnh phñ. Ch­¬ng II t¸c ®éng cña khñng ho¶ng ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ viÖt nam I - Lý do dÉn ®Õn ¶nh h­ëng. 1. Nh÷ng ®iÓm yÕu t­¬ng ®ång dÔ l©y lan khñng ho¶ng. - NÕn kinh tÕ ViÖt nam cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao trong 7,8 n¨m qua nhê kÕt qu¶ cña ®­êng lèi ®èi míi, nh÷ng sù ph¸t triÓn ch­a æn ®Þnh vµ v÷ng ch¾c. Mét phÇn ®ãng gãp quan träng cho t¨ng tr­ëng kinh tÕ lµ tèc ®é t¨ng xuÊt khÈu cao (20-30%/n¨m) vµ vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi (FDI, ODA). Nhu cÇu vèn ®Çu t­ t¨ng nhanh, nh­ng tû lÖ tiÕt kiÖm vµ ®Çu t­ trong n­íc thÊp. C¬ cÊu hµnh xuÊt khÈu cña ViÖt nam còng t­¬ng tù nh­ mét sè n­íc khñng ho¶ng chñ yÕu lµ s¶n phÈm dùa trªn sö dông nguån lao ®éng dåi dµo víi gi¸ rÎ. Bëi vËy khi nguån vèn bªn ngoµi vµ xuÊt khÈu bÞ gi¶m sót dÔ g©y nh÷ng ¶nh h­ëng tiªu cùc ®èi víi nÒn kinh tÕ. - C¸n c©n thanh to¸n v·ng lai vµ c¸n c©n th­¬ng m¹i th©m hôt kÐo dµi trong nhiÒu n¨m (trõ n¨m 1992) vµ ë møc cao so víi GDP. Th©m hôt c¸n cÊn th­¬ng m¹i 1996 gÇn 4 tû USD, n¨m 1997 møc th©m hôt cã gi¶m nh­ng vÉn ë møc ë cao 2,3 tû USD. C¸n c©n v·ng lai 1995 th©m hôt 10,1 % GDP, 1996 : 11,3 % GDP, kho¶ng 2 tû USD, n¨m 1997 møc th©m hôt cã gi¶m bít nh­ng vÉn cao, kho¶ng 1,5 tû USD vµ ­íc tÝnh n¨m 1998 møc th©m hôt cã thÓ cßn cao h¬n, kho¶ng 1,7 tû USD. Th©m hôt c¸n c©n th­¬ng m¹i vµ c¸n c©n v·ng lai g©y søc Ðp ®Õn tû gi¸ hèi ®o¸i vµ t¨ng d­ nî n­íc ngoµi cña ViÖt Nam. - Béi chi ng©n s¸ch Nhµ n­íc ( n¨m 1997 : 3,5 % GDP). C«ng cô thuÕ ch­a ph¸t huy ®­îc hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ ®èi víi nÒn kinh tÕ, cßn thÊt thu nhiÒu, khu vùc doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng hiÖu qu¶ thÊp thÊp vµ chi th­êng xuyÒn chiÕm phÇn chñ yÕu trong tæng chi ng©n s¸ch (chi ng©n s¸ch cho x©y dùng c¬ b¶n tËp trung cßn thÊp). Béi chi ng©n s¸ch th­êng xuyªn g©y søc Ðp t¨ng vay nî n­íc ngoµi ®Ó bï ®¾p thiÕu hôt vµ l­îng dù tr÷ ngo¹i tÖ nhá bÐ cña quèc gia. - Sau khi b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ, nî n­íc ngoµi cña ViÖt Nam ®· t¨ng lªn kh¸ nhanh. §iÒu ®ã tr­íc m¾t gãp phÇn ®¸p øng nhu cÇu vèn ®Çu t­ cho nÒn kinh tÕ, nh­ng vÒ l©u dµi g¸nh nÆng nî còng sÏ rÊt ®ang lo ng¹i nÕu viÖc vay vµ c©n ®èi kh¶ n¨ng tr¶ nî kh«ng ®­îc tÝnh to¸n, kiÓm so¸t chÆt chÏ hµng n¨m, nÕu c¸c kho¶n vay nî n­íc ngoµi ®­îc sö dông kÐm hiÖu qu¶ , bÞ thÊt tho¸t, doanh nghiÖp vay mÊt kh¶ n¨ng tr¶ nî ... ®iÒu nµy sÏ g©y c¨ng th¼ng cho c¸n c©n thanh to¸n vµ nhu cÇu ngo¹i tÖ ®Ó tr¶ nî ®Õn h¹n. - C¬ cÊu vèn ®Çu t­ cã nh÷ng bÊt hîp lý, võa tËp trung qu¸ møc vµo mét sè lÜnh vùc kÐm hiÖu qu¶, võa bÞ ph©n t¸n, chång chÐo, ®Çu t­ kÐo dµi, g©y l·ng phÝ lín vµ hiÖu qu¶ ®Çu t­ thÊp. Vèn ®Çu t­ ®Ó t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt nhÊt lµ khu vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n cßn thÊp, trong khi ®ã mét phÇn vèn kh¸ lín ®· ®Çu t­ vµo x©y dùng kh¸ch s¹n, v¨n phßng, ®Çu c¬ ®Êt ®ai ... dÉn ®Õn tÝnh tr¹ng cung v­ît cÇu, kh«ng ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶, vèn bÞ ø ®äng lín. - HÖ thèng tµi chÝnh - Ng©n hµng ViÖt Nam nh÷ng n¨m qua ®· cã nhiÒu ®æi míi, nh­ng ch­a ph¸t triÓn kÞp yªu cÇu, cßn non yÕu trong qu¶n lý vµ kinh doanh., ®Æc biÖt trong c¸c kh©u phßng ngõa rñi ro, thanh tra kiÓm so¸t, láng lÎo trong qu¶n lý vèn, chÊt l­îng tÝn dông kÐm, nî qu¸ h¹n, nî khã ®ßi chiÕm tû lÖ cao. Mét sè ho¹t ®éng dÞch vô Ng©n hµng nh­: cho vay thÕ chÊp bÊt ®éng s¶n, b¶o l·nh më th­ tÝn dông (L/C) nhËp hµng tr¶ chËm, cho vay thanh to¸n ®èi ngo¹i vµ kinh doanh ngo¹i tÖ ... më réng qu¸ møc, thiÕu qu¶n lý chÆt chÏ. 2. Nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt t¹o cho ViÖt Nam kh¶ n¨ng h¹n chÕ ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng. - ThÞ tr­êng tµi chÝnh, tiÒn tÖ ë ViÖt Nam míi ë giai ®o¹n s¬ khai, ch­a ph¸t triÓn ®Çy ®ñ ®Ó cã thÓ hoµ nhËp vµo thÞ tr­êng tµi chÝnh khu vùc. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ch­a h×nh thµnh, c¸c c«ng cô tµi chÝnh nh­ cæ phiÕu, tr¸i phiÕu ... ch­a ph¸t triÓn, ch­a cã sù më cöa cho viÖc tù do mua, b¸n c¸c chøng kho¸n, viÖc ®Çu t­ cña n­íc ngoµi vµo c¸c giÊy tê cã gi¸ trong n­íc vÉn cßn bÞ kiÓm so¸t chÆt chÏ nªn nh÷ng kh¶ n¨ng mua b¸n chøng kho¸n cã tÝnh chÊt ®Çu c¬, viÖc å ¹t rót vèn khái ViÖt Nam g©y nªn nh÷ng có sèc tiÒn tÖ ®ét biÕn sÏ khã cã thÓ xÈy ra. §ång tiÒn ViÖt Nam ch­a ph¶i lµ ®ång tiÒn chuyÓn ®æi tù do trong khu vùc, do ®ã cßn Ýt chÞu t¸c ®éng trùc tiÕp cña cuéc khñng ho¶ng th«ng qua c¬ chÕ chuyÓn ®æi réng r·i gi÷a c¸c ®ång tiÒn ®ang mÊt gi¸ m¹nh trong khu vùc. - Vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam chñ yÕu lµ ®Çu t­ trùc tiÕp, thêi h¹n dµi (h¬n 80%) vµo c¸c dù ¸n s¶n xuÊt, kinh doanh nªn c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng thÓ lËp tøc di chuyÓn vèn, kh«ng cã c¸c luång vèn ng¾n h¹n th¸o ch¹y å ¹t ra n­íc ngoµi. - Nî n­íc ngoµi cña ViÖt Nam c¬ b¶n vÉn lµ nî chÝnh phñ tõ nguån viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA), vay theo hiÖp ®Þnh song ph­¬ng, ®a th­¬ng vµ chñ yÕu lµ nî trung h¹n, dµi h¹n, nî ng¾n h¹n kh«ng nhiÒu (chØ kho¶ng 10% tæng sè nî n­íc ngoµi) nªn søc Ðp ®ét biÕn cña viÖc thanh to¸n nî lµm t¨ng cÇu ngo¹i tÖ kh«ng m¹nh nh­ c¸c n­íc bÞ khñng ho¶ng. ViÖc vay vµ tr¶ nî n­íc ngoµi cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ®­îc qu¶n lý t­¬ng ®èi chÆt chÏ vµ th«ng qua Ng©n hµng Nhµ n­íc nªn nh×n chung vÉn kiÓm so¸t ®­îc vµ dù b¸o ®­îc nhu cÇu tr¶ nî tõng thêi kú. - ChÝnh s¸ch tû gi¸ nh×n chung vÒ tæng thÓ còng ®· ®­îc ®iÒu chØnh tõng b­íc linh ho¹t trªn c¬ së æn ®Þnh gi¸ trÞ ®èi néi vµ ®èi ngo¹i, mét mÆt ph¶n ¸nh t­¬ng ®èi s¸t quan hÖ cung cÇu ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng, æn ®Þnh søc mua cña ®ång tiÒn ViÖt Nam, gãp phÇn kiÒm chÕ l¹m ph¸t, mÆt kh¸c hç trî khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, h¹n chÕ nhËp khÈu. Tõ n¨m 1986, ViÖt Nam ®· chñ ®éng ®iÒu chØnh tû gi¸ ®Ó ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu trªn. - ChÕ ®é qu¶n lý ngo¹i hèi cña ViÖt Nam t­¬ng ®èi chÆt chÏ vµ tËp trung, c¸c giao dÞch v·ng lai, giao dÞch vèn vµ tiÒn göi ®­îc chó ý gi¸m s¸t. ViÖc qu¶n lý c¸c luång ngo¹i tÖ ra vµo ViÖt Nam cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi t­¬ng ®èi chÆt chÏ, gãp phÇn t¹o nªn nh÷ng “rµo ch¾n” ®èi víi c¸c lu«ng ngo¹i tÖ ch¶y ra n­íc ngoµi hoÆc c¸c ho¹t ®éng ®Çu c¬ cã quy m« lín. - ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· chñ ®éng sím cã nh÷ng chØ ®¹o kÞp thêi ng¨n chÆn nh÷ng nguy c¬ khñng ho¶ng suÊt ph¸t tõ nh÷ng yÕu tè néi sinh cña nÕn kinh tÕ. §ã lµ viÖc chØ ®¹o sö lý nî qu¸ h¹n, c«ng nî d©y d­a, ng¨n chÆn t×nh tr¹ng ®Çu c¬ ®Þa èc, t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi xuÊt nhËp khÈu, nhËp siªu qu¸ lín, ng¨n chÆp kÞp thêi t×nh tr¹ng më L/C thanh to¸n trµn lan th«ng qua khèng chÕ h¹n møc , tû lÖ ký quü b¾t buéc ... §ång thêi chÝnh phñ ®· cã nh÷ng biÖn ph¸p sö lý c¸c tµi s¶n thÕ chÊp, gi¶i to¶ nguån vèn cho ng©n hµng, chÊn chØnh hÖ thèng ng©n hµng ... Tõ sù ph©n tÝch nh÷ng ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c n­íc bÞ khñng ho¶ng tiÒn tÖ cã thÓ thÊy nÒn kinh tÕ còng chøa ®ùng nh÷ng yÕu tè dÉn ®Õn khñng ho¶ng khi mang nh÷ng yÕu kÐm trong nÒn kinh tÕ cã ®iÒu kiÖn bïng ph¸t. Nh­ng mÆt kh¸c ViÖt Nam hoµn toµn cã kh¶ n¨ng tr¸nh ®­îc nguy c¬ khñng ho¶ng khi biÕt h¹n chÕ vµ kh¾c phôc c¸c yÕu kÐm ®ã. ViÖt Nam cã thÓ tr¸nh ®­îc khñng ho¶ng, nh­ng ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng cña nhiÒu n­íc trong khu vùc t¸c ®éng tíi ViÖt Nam lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. II - t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng ®Õn ph¸t triÓn  kinh tÕ ViÖt Nam. 1. LÜnh vùc th­¬ng m¹i vµ c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ a) Ho¹t ®éng xuÊt khÈu: - Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam gi¶m Khñng ho¶ng tiÒn tÖ lµm cho gi¸ ®ång tiÒn c¸c n­íc bÞ gi¶m, ®ång nghiÜa víi viÖc gi¸ b¸n cña hµng ho¸ sÎ rÎ ®i. §©y lµ mét lîi thÕ rÊ lín cña c¸c n­íc nµy nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu, ®Èy m¹nh viÖc b¸n hµng ho¸ vµo thÞ tr­êng ViÖt Nam; c¹nh tranh, x©m chiÕm thÞ phÇn cña hµng ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng kh¸c. Do cã sù ®¾t t­¬ng ®èi so víi hµng ho¸ c¸c n­íc bÞ khñng ho¶ng nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh hµng n­íc ta sÏ gi¶m. §iÒu nµy g©y khã kh¨n cho viÖc c¹nh tranh víi hµng ho¸ c¸c n­íc trong khu vùc . - XuÊt khÈu gi¶m Cuèi n¨m 1997, khi khñng ho¶ng næ ra vµ lan réng tr«ng khu vùc ASEAN xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo c¸c n­íc ASEAN ®ang tõ 2252 triÖu USD (n¨m 1996 ) ®· gi¶m xuèng chØ cßn 1787 triÖu USD (n¨m 1997 ), møc gi¶m lµ 246 triÖu USD. N¨m 1998, khi mµ cuéc khñng ho¶ng lan réng sang nhiÒu nøoc kh¸c nh­ Hµn Quèc, §µi Loan, Hång K«ng.. . th× møc ®é ¶nh h­ëng lín h¬n.Mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc trong 10 th¸ng n¨m 98 gi¶m so víi cïng kú n¨m ngo¸i (b¶ng sau ) XuÊt khÈu mét sè mÆt hµng chñ yÕu Lo¹i hµng Sè l­îng T¨ng/gi¶m L¹c nh©n 78 ngh×n tÊn + 3,6% ChÌ 27828 tÊn + 11,3% G¹o 3272 ngh×n tÊn + 7,6% H¹t tiªu 51,7 triÖu tÊn - 17,9% Hµng rau qu¶ 44 triÖu tÊn - 29% Hµng dÖt may 1109 triÖu USD + 6,9% Thñ c«ng mü nghÖ 89 triÖu -12,7% Cao su 152 ngh×n tÊn + 3,4% Cµ phª` 295 ngh×n tÊn + 2,1% H¹t ®iÒu 99,5 triÖu USD +9,5% Than ®¸ 2608 ngh×n tÊn -5,5% H¶i s¶n 678 triÖu USD +5,1% Giµy dÐp 782 triÖu USD +2,5% ViÖc gi¶m søc c¹nh tranh vÒ hµng ho¸ xuÊt khÈu sÏ ®e do¹ kh¶ n¨ng lµm gi¶m tèc ®é xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi mÆc dï rÊt khã l­îng tÝnh møc ®é. §Æc biÖt nÕu Trung Quèc còng gi¶m gi¸ ®ång nh©n d©n tÖ nh­ nh÷ng tin tøc gÇn ®©y th× møc gi¶m xuÊt khÈu sÏ lín h¬n. C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu. §Ó thÊy râ h¬n møc ®é ¶nh h­ëng, chóng ta sÏ ph©n tÝch t¸c ®éng ®Õn mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trong t­¬ng quan víi c¸c mÆt hµng cña khu vùc. Cã thÓ thÊy mÆt hµng bÞ ¶nh h­ëng lín lµ g¹o, cao su... §Æc biÖt khã kh¨n trong nhãm hµng c«ng nghiÖp lµ dÖt - may vµ giµy- da v× nh÷ng mÆt hµng nµy cã tû träng gia c«ng cao mµ yÕu tè duy nhÊt ®Ó hµng ViÖt Nam c¹nh tranh ®­îc l©u nay lµ gi¸ nh©n c«ng rÎ nay trë nªn ®¾t ®á so víi mét sè n­íc trong khu vùc. MÆt hµng bÞ ¶nh h­ëng nhÑ lµ dÇu th« do c¸c n­íc Trung §«ng lµ c¸c nhµ xuÊt khÈu dÇu löa chÝnh. MÆt hµng kh«ng bÞ ¶nh h­ëng lµ cµ phª, h¹t tiªu, chÌ... N¨m 1989-1993 gi¸ g¹o ViÖt Nam th­êng thÊp h¬n 50- 70 USD/1tÊn g¹o cïng chñng lo¹i cña Th¸i Lan, n¨m 1997 chØ cßn 40- 50 USD/1tÊn, tõ 7-1997 ®Õn 2-1998 cßn 5USD/1 tÊn, thËm chÝ cã l« g¹o Th¸i Lan b¸n b»ng gi¸ g¹o ViÖt Nam, nªn n¨m 1997 Th¸i Lan xuÊt khÈu ®­îc 5,272 triÖu tÊn. b) Ho¹t ®éng nhËp khÈu Cã lîi cho c¸c nhµ nhËp khÈu PhÇn lín vËt t­, nguyªn liÖu vµ m¸y mãc phôc vô cho s¶n xuÊt vµ ®Æc biÖt lµ cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ®Òu ®­îc nhËp khÈu kh¸ dÔ dµng víi møc thuÕ thÊp nªn sù mÊt gi¸ cña c¸c ®ång tiÒn trong khu vùc cã lîi cho nhµ nhËp kh©ñ ViÖt Nam. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra ®Çu n¨m 1998 cho thÊy gi¸ m¸y mãc- thiÕt bÞ nhËp khÈu gi¶m tõ 20-40% so víi tr­íc khi s¶y ra khñng ho¶ng. T­¬ng tù, nguyªn liÖu nhùa gi¶m tõ 10-30%, linh kiÖn ®iÖn tö 10-30%, b«ng x¬ c¸c lo¹i 10-15%... Sù gi¶m chi phÝ ®Çu vµo lµ c¬ héi ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam gi÷ ®­îc vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Tuy nhiªn, chÝnh phñ còng nh­ c¸c doanh nghiÖp cÇn l­u ý lµ m¸y mãc- c«ng nghÖ cña ch©u ¸( trõ NhËt B¶n) kh«ng thuéc lo¹i “ ®Çu nguån”, v× vËy khã t¹o ra kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ mÆt dµi h¹n. NhËp khÈu gia t¨ng ViÖt Nam cã mét sè mÆt hµng cã chñng lo¹i t­¬ng tù nh­ c¸c n­íc ASEAN. Khñng ho¶ng lµm cho gi¸ cña c¸c n­íc nµy trë nªn rÎ h¬n so víi ViÖt Nam. §iÒu ®ã ®­a ®Õn c¸c mÆt hµng nhËp khÈu gia t¨ng. Kim ng¹ch nhËp khÈu 10 th¸ng cña n¨n 1998 ®¹t 9583 triÖu USD, gi¶m 0,2% so víi cïng kú. Tuy gi¶m vÒ kim ng¹ch nh­ng l­îng hµng kh«ng nh÷ng kh«ng gi¶m mµ cßn gia t¨ng do gi¸ nhËp tÝnh baõng USD gi¶m. ¤t« nguyªn chiÕc vµ linh kiÖn ®ång bé t¨ng 16%, m¸y mãc thiÕt bÞ vµ phô tïng thay thÕ t¨ng 8,7%, s¾t thÐp vµ ph«i thÐp t¨ng 10,4%, x¨ng dÇu c¸c lo¹i t¨ng 19%, ho¸ chÊt c¸c lo¹i t¨ng 9,5%, t©n d­îc t¨ng 4,7%, chÊt dÎo nguyªn liÖu t¨ng 11%, sîi dÖt c¸c lo¹i t¨ng 64,8%, thuèc trõ s©u vµ nguyªn liÖu t¨ng 7,5%, linh kiÖn ®ång bé xe m¸y t¨ng 225%... Nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ gi¶m lµ «t«, b«ng, sîi, bét ngät, bét m×, s¾t thÐp, ph©n bãn, x¨ng dÇu, thuèc trõ s©u, chÊt dÎo, linh kiÖn xe m¸y... N¹n bu«n lËu gia t¨ng Do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng ®· lµm cho gi¸ hµng tiªu dïng t¹i c¸c n­íc nµy rÎ h¬n cïng lo¹i s¶n xuÊt trong n­íc. Trong ®iÒu kiÖn chÝnh phñ h¹n chÕ nhËp khÈu hµng tiªu dïng, t×nh tr¹ng bu«n lËu gÇn ®©y cã chiÒu h­íng gia t¨ng ®Æc biÖt tõ Th¸i Lan. C¬n lèc hµng nhËp lËu m¹nh h¬n rÊt nhiÒu so víi ®ît hµng nhËp lËu tõ Trung Quèc c¸ch ®©y vµi n¨m. Hµng nhËp lËu tËp trung vµo c¸c chñng lo¹i : thuèc l¸, mü phÈm, ®iÖn m¸y, quÇn ¸o, ®å hép... c - C¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ C¸n c©n thanh to¸n v·ng lai tiÕp tôc th©m hôt. ViÖc ®ång ViÖt Nam lªn gi¸ so víi nhiÒu ®ång tiÒn c¸c n­íc trong khu vùc ( so víi b¹t cña Th¸i Lan t¨ng kho¶ng 44%, víi ®ång ringgit t¨ng 35%, so víi ®ång won t¨ng kho¶ng 40%...) g©y khã kh¨n cho xuÊt khÈu, khuyÕn khÝch nhËp khÈu, t¨ng nî n­íc ngoµi... sÏ lµm xÊu thªm c¸n c©n thanh to¸n v·ng lai vèn ®ang bÞ thiÕu hôt. 2. Thu hót vµ ®Çu t­ a) §Çu t­ trong n­íc Gi¶m lßng tin ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ Khñng ho¶ng sÏ thu hÑp søc mua cña thÞ tr­êng khu vùc- thÞ tr­êng lín nhÊt cña ViÖt Nam. Bªn c¹nh ®ã, khñng ho¶ng sÏ g©y lóng tóng cho c¸c chñ ®Çu t­ khi chä h­íng ®Çu t­ sinh lêi míi vµ an toµn h¬n, ®ång thêi khñng ho¶ng còng lµm l©y lan “ hiÖu øng t©m lý”, t¹o ra t×nh tr¹ng thô ®éng, kÐm s«i ®éng trong giíi doanh nh©n trong n­íc. Vèn kinh doanh sÏ ®­îc g¨m gi÷ nhiÒu h¬n, chuyÓn ho¸ thµnh vµng, ngo¹i tÖ nhiÒu h¬n, tiÒn göi tiÕt kiÖm cã kh¶ n¨ng bÞ chuyÕn sang c¸c d¹ng tµi s¶n kh¸c an toµn h¬n tr­íc sù ®e do¹ ph¸ gi¸ VND vµ l¹m ph¸t d©ng lªn. MÊt c©n ®èi nguån vèn trong n­íc Tr­íc thùc tÕ kÐm hÊp dÉn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n khu vùc trong cuéc khñng ho¶ng hiÖn nay, chÝnh phñ vµ ng­êi d©n cã th¸i ®é e dÌ h¬n víi thÞ tr­êng chøng kho¸n s¾p chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng ë n­íc ta. Thµnh thö, vèn trong n­íc võa thõa nhiÒu, l¹i võa thiÕu nhiÒu, tùa nh­ t×nh tr¹ng n¨m qua cña hÖ thèng tÝn dông ViÖt Nam: c¸c doanh nghiÖp thiÕu vèn trong khi c¸c ng©n hµng thõa vèn kh«ng d¸m cho vay, v× nçi ¸m ¶nh cña g¸nh nÆng “nî khã ®ßi” cã xu h­íng gia t¨ng phæ biÕn, cßn hÖ thèng luËt ph¸p Nhµ n­íc th× bÊt lùc hoÆc kÐm triÖt ®Ó trong viÖc gi¶i quyÕt tÖ n¹n nµy. b) §Çu t­ n­íc ngoµi Sù gi¶m sót vÒ ®Çu t­ Khñng ho¶ng tiÒn tÖ khu vùc ch©u ¸ sÏ lµm gi¶m uy tÝn vµ g©y ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn m«i tr­êng ®©ï t­ toµn khu vùc trong ®ã cã ViÖt Nam. §èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, thÞ tr­êng ASEAN sÏ trë nªn kÐm hÊp dÉn vµ bÞ ®¸nh gi¸ lµ cã nhiÒu rñi ro. §iÒu nµy khiÕn c¸c nhµ ®Çu t­ trªn thÕ giíi e ng¹i, “g¨m vèn” chê ®îi, nghe ngãng t×nh h×nh hoÆc chuyÓn h­íng ®Çu t­ vµo c¸c thi tr­êng kh¸c an toµn h¬n. Thµnh thö, nh÷ng ®ång vèn n­íc ngoµi ®æ vµo khu vùc sÏ trë nªn khan hiÕm h¬n vµ mçi n­íc cµng khã kh¨n t×m kiÕm nh÷ng ®ång tiÒn rÎ vµ dÔ d·i h¬n. Trong ®iÒu kiÖn ®ã dßng vèn n­íc ngoµi dµnh cho ViÖt Nam còng eo hÑp h¬n. Sè vèn ®¨ng ký trong n¨m 1997 ®· gi¶m h¼n, sè vèn ®­îc cÊp giÊy phÐp chØ b»ng 64% so víi n¨m 1996. Sè dù ¸n bÞ gi¶i thÓ trong n¨m 1997 lµ 47 dù ¸n, t¨ng 162% so víi cïng kú n¨m 1996. Kh¶ n¨ng më réng ®Çu t­ trong t­¬ng lai sÏ khã kh¨n Trong sè c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi, c¸c n­íc NIC ë §«ng ¸, ASEAN vµ NhËt B¶n lu«n lµ nh÷ng ®èi t¸c dÉn ®Çu chiÕm kho¶ng 3/4 tæng sè vèn. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 1997, nhãm n­íc nµy cã 1340 dù ¸n víi tæng sè vèn ®¨ng ký 21820 triÖu USD, chiÕm 69,8% dù ¸n vµ 67,9% vèn ®Çu t­ cña c¸c dù ¸n ®ang ho¹t ®éng. HiÖn t¹i, hÇu hÕt c¸c n­íc nµy ®ang cã nh÷ng vÊn ®Ò c¨ng th¼ng vÒ tµi chÝnh liªn quan ®Õn cuéc khñng ho¶ng. Do ®ã ch¾c ch¾n nguån vèn nµy sÏ gi¶m sót trong thêi gian tíi, c¶ v× lý do thiÕu vèn, khã kh¨n vÒ thÞ tr­êng, chÝnh s¸ch h¹n chÕ t­ b¶n ®Çu t­ ra n­íc ngoµi ®Ó dµnh vèn cho trong n­íc cña chÝnh phñ c¸c n­íc ®ã ®ang vµ sÏ thi hµnh còng nh­ do ®ång b¶n tÖ cña hä gi¶m gi¸ sÏ kÝch thÝch c¸c c«ng ty cña hä quan t©m h¬n ®Õn lîi Ých mµ thÞ tr­êng trong n­íc sÏ ®em l¹i. - ChËm trÔ trong viÖc gi¶i ng©n vèn n­íc ngoµi. HiÖn nay, kho¶ng 62% sè cam kÕt FDI ch­a ®­îc gi¶i ng©n lµ tõ khu vùc Ch©u ¸, trong ®ã 50% c¸c vèn cam kÕt ch­a ®­îc gi¶i ng©n l¹i lÖ thuéc vµo c¸c dù ¸n ph¸t triÓn bÊt ®éng s¶n (Kh¸ch s¹n, du lÞch, nhµ cao tÇng, x©y dùng c¸c khu ®« thÞ míi vµ x©y dùng). Nh÷ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh lÉn sù tr× trÖ vÒ thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n khiÕn cho c¸chñ ®Çu t­ thªm lý do chÝnh ®¸ng tr× ho·n, ngõng thùc hiÖn, thu hÑp, gi¶m tiÕn ®é, thËm chÝ tõ bá ý ®Þnh thùc hiÖn c¸c kÕt ®Çu t­ cña hä ®· ký kÕt. Thùc tiÔn gÇn ®©y ®ang chøng tá xu h­íng nµy, nhÊt lµ ¬ khu vùc phÝa nam. - Gi¶m gi¸ trÞ c¸c kho¶n tiÒn vay vµ viÖn trî Sù gi¶m gi¸ b¶n tÖ do khñng ho¶ng, lµm gi¶m nh÷ng gi¸ trÞ c¸c kho¶n vay hay viÖn trî b»ng chÝnh ®ång b¶n tÖ ®ã cho ViÖt Nam (ch¼ng h¹n b»ng ®ång Yªn víi nh÷ng kho¶n ODA mµ NhËt B¶n dµnh cho viÖt Nam); mÆt kh¸c, l¹i lµm t¨ng chi phÝ dÞch vô nî nÕu ®ång tiÒn ph¶i thanh to¸n lµ ngo¹i tÖ ®ang lªn gi¸ so víi ®ång b¶n tÖ Êy (ch¼ng h¹n lµm t¨ng chi phÝ dÞch vô nî b»ng USD nÕu tÝnh theo gi¸ VND ®· bÞ gi¶m gi¸ 15% so víi n¨m tr­íc). 3. Lao ®éng vµ viÖc lµm a) Tû lÖ thÊt nghiÖp t¨ng Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh-tiÒn tÖ trong khu vùc ®· ¶nh h­ëng ®Õn thÞ tr­êng lao ®éng n­íc ta. TÝnh ®Õn th¸ng 3 n¨m 1998 sè lao ®éng ph¶i nghØ viÖc lªn ®Õn 28000 ng­êi chiÕm 8% lao ®éng hiÖn cã, mét sè doanh nghiÖp trong c¸c khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp sè lao ®éng ph¶i nghØ viÖc lªn ®Õn 27- 30%. Sè lao ®éng ViÖt Nam lµm viÖc ë c¸c n­íc Ch©u ¸ t¨ng. N¨m 1997 sè lao ®éng ViÖt Nam lµm viÖc ë Hµn Quèc vÒ lµ 1500 ng­êi. Quý I n¨m 1998 trong 2000 doanh nghiÖp nhµ n­íc ®· cã 1,2 v¹n ng­êi ph¶i nghØ viÖc, ®Æc biÖt ngµnh x©y dùng c¬ b¶n víi 108000 lao ®éng c¶ n­íc ®· cã 11000 lao ®éng ph¶i nghØ viÖc hoµn toµn tõ 6 th¸ng ®Õn mét n¨m, tËp trung chñ yÕu ë c«ng ty x©y dùng 201, sè 6, sè 18 ®· mÊt viÖc lµm tõ 15% ®Õn 40%; c¸c ngµnh giµy da, may mÆc, dÖt... còng bÞ mÊt viÖc lµm trªn d­íi 30% tæng lao ®éng toµn ngµnh. T¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh, trong n¨m 1997 t¹o viÖc lµm míi cho 17000 lao ®éng th× sè lao ®éng mÊt viÖc lµm còng lªn tíi 40000. Th¸ng 3/1998 sè ng­êi mÊt viÖc ë thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ 5000 ng­êi. Trong 137 doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ë 19 tØnh, thµnh phè ®· cã 6500 ng­êi nghØ viÖc, cã n¬i sè ng­êi nghØ viÖc lªn ®Õn 25%. b) §êi sèng ng­êi lao ®éng HiÖn nay, víi tèc ®é ph¸t triÓn lùc l­îng lao ®éng trªn 30%, th× mçi n¨m cã trªn 1,2 triÖu ng­êi b­íc vµo tuæi lao ®éng. Trong khi ®ã cuéc khñng ho¶ng ®· t¸c ®éng ®Õn c¸c mÆt c¬ cÊu ®Çu t­, t×nh h×nh xuÊt khÈu vµ kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t­ gi¶m ... lµ nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng xÊu ®Õn viÖc lµm vµ thu nhËp cña ng­êi lao ®éng. Do vËy ng­êi lao ®éng sÏ gÆp khã kh¨n h¬n. Do cuéc khñng ho¶ng mµ kho¶n chi cña Nhµ n­íc hç trî cho c¸c doanh nghiÖp tr¶ nî t¨ng lªn. §iÒu nµy ®· ¶nh h­ëng ®Õn kho¶n chi cho phóc lîi x· héi cña ng­êi lao ®éng. §iÒu ®¸ng chó ý lµ nguy c¬ l¹m ph¸t t¨ng ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn ®êi sèng x· héi. 4. T¨ng chi phÝ ®Çu vµo cña s¶n xuÊt Cuéc khñng ho¶ng lµm cho t×nh h×nh s¶n xuÊt trong n­íc ngµy cµng khã kh¨n do ®Çu t­ gi¶m sót, kh¶ n¨ng c¹nh trnh hµng ho¸ gÆp nhiÒu trë ng¹i trong khi b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp trong n­íc gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n vÒ vèn vµ c«ng nghÖ. Trong ®iÒu kiÖn nhiÒu doanh nghiÖp trong n­íc ph¶i dùa vµo vËt t­ nguyªn liÖu nhËp khÈu cho s¶n xuÊt th× viÖc n©ng tû gi¸ USD so víi VND do søc Ðp cña khñng ho¶ng sÏ lÇm t¨ng chi phÝ cho ®Çu vµo cña s¶n xuÊt, gi¶m lîi nhuËn vµ nguån thu ng©n s¸ch, thËm chÝ nhiÒu doanh nghiÖp thua lç. 5. T¨ng tr­ëng kinh tÕ, thu chi ng©n s¸ch vµ dù tr÷ quèc gia. Khñng ho¶ng ®· ¶nh h­ëng tíi c¸n c©n v·ng lai ®Æc biÖt lµ xuÊt khÈu ®Çu t­ n­íc ngoµi suy gi¶m sÏ g©y khã kh¨n cho t¨ng tr­ëng kinh tÕ nãi chung trong n¨m 1998. Víi møc t¨ng tr­ëng n¨m 1997 lµ 9%, ­íc tÝnh n¨m 1998 sÏ lµ 6-7%. NÒn kinh tÕ khã kh¨n sÏ t¸c ®éng suy gi¶m ®Õn tæng cÇu, gi¶m thu nhËp vµ tiªu dïng d©n c­. ThÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n suy yÕu mét phÇn ®· g©y ¶nh h­ëng ngay lËp tøc ®Õn c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i trong viÖc thu håi c¸c kho¶n vèn ®· thÕ chÊp tr­íc ®©y. T×nh tr¹ng gi¶m sót xuÊt khÈu, gi¶m sót t¨ng tr­ëng vµ hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ, t×nh tr¹ng bu«n lËu sÏ lµm gi¶m thu ng©n s¸ch. Trong khi nhu cÇu chi rÊt lín vµ t¨ng lªn do tr¶ nî t¨ng lªn, t¨ng chi phÝ nhËp nguyªn liÖu tõ n­íc ngoµi, do hç trî c¸c doanh nghiÖp mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n, do nhu cÇu ®Çu t­ t¨ng lªn. Nh©n s¸ch thªm c¨ng th¼ng, th©m hôt ng©n s¸ch cã nguy c¬ t¨ng lªn. Dù tr÷ ngo¹i hèi quèc gia sÏ r¬i vµo t×nh tr¹ng lu«n ph¶i chÞu søc Ðp suy gi¶m, mét phÇn do nguån cung ngo¹i tÖ gi¶m bít, Mét phÇn do ph¶i ®¸p øng nhu cÇu ngo¹i tÖ thiÕt yÕu cho nÒn kinh tÕ vµ hç trî cho ®ång ViÖt nam nh÷ng khi cÇn thiÕt. Ngoµi nh÷ng t¸c ®éng trªn, do ®ång néi tÖ mÊt gi¸ cao t¹o ra lîi thÕ thu hót kh¸ch du lÞch cho c¸c n­íc nµy. Du lÞch cña ta còng sÏ gÆp khã kh¨n h¬n do gi¸ dÞch vô vµ cho thuª kh¸ch s¹n cao h¬n 30-40% so víi c¸c n­íc khñng ho¶ng thao tû gi¸ c¸c ®ång tiÒn hiÖn nay. Khñng ho¶ng t¸c ®éng m¹nh lµm gi¶m doanh thu b»ng USD cña c¸c ngµnh hµng kh«ng, b­u ®iÖn do b¸n vÐ vµ thu tiÒn dÞch vô b»ng c¸c ®ång néi tÖ n­íc bÞ khñng ho¶ng. 6. C¬ héi ®èi víi ViÖt Nam Khñng ho¶ng ë c¸c n­íc trong khu vùc kh«ng chØ t¸c ®éng bÊt lîi cho ViÖt Nam, mµ nÕu ViÖt Nam biÕt tËn dông th× cã thÓ ®­îc lîi do cuéc khñng ho¶ng nµy. Thø nhÊt, ViÖt Nam ®­îc lîi tõ nh÷ng bµi häc cña cuéc khñng ho¶ngkhu vùc vµ ®iÒu nµy sÏ gãp phÇn gióp ViÖt Nam tr¸nh ®­îc khñng ho¶ng, bÊt æn vµ ®¹t ®­îc sù ph¸t triÓn còng nh­ viÖc æn ®Þnh x· héi l©u dµi. Mét trong nh÷ng bµi häc ®ã lµ tÇm quan träng cña viÖc ®iÒu hµnh c¸c chÝnh s¸ch vÜ m« mét c¸ch s¸ng suèt ®Ó khuyÕn khÝch tiÕt kiÖm vµ ®Çu t­. Bµi häc thø hai lµ viÖc gi¶m sù lÖ thuéc vµo n­íc ngoµib»ng c¸ch huy ®éng tèi ®a nguån tiÕt kiÖm trong n­íc cho ph¸t triÓn kinh tÕ ®i ®«i víi viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn vay b»ng ngo¹i tÖ. Thø hai, do ®ång tiÒn cña nhiÒu n­íc mÊt gi¸, nhiÒu doanh nghiÖp ph¸ s¶n, nÕu biÕt tranh thñ ViÖt Nam cã thÓ mua ®­îc nhiÒu nguyªn liÖu vËt t­, m¸y mãc thiÕt bÞ cho s¶n xuÊt víi gi¸ rÎ. Thø ba, nÕu ViÖt Nam gi÷ ®­îc æn ®Þnh chÝnh trÞ, x· héi, kinh tÕ vµ c¶i thiÖn ®­îc m«i tr­êng ®Çu t­ th× sÏ tranh thñ thu hót ®­îc nhiÒu h¬n ®Çu t­ trùc tiÕp tõ n­íc ngoµi khi c¸c n­íc kh¸c ®ang bÞ khñng ho¶ng, ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ang rót khái c¸c n­íc ®ã. Thø t­, do khñng ho¶ng, gi¸ trÞ tµi s¶n nhÊt lµ cæ phiÕu vµ bÊt ®éng s¶n ë khu vùc cã xu h­íng sôt gi¶m lµm t¨ng sù hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ m¹o hiÓm cã tÝnh chÊt ®Çu c¬ n­íc ngoµi ®æ vµo mua vÐt, tÝch tr÷ chê gi¸ lªn. Do vËy gia t¨ng dßng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi nh»m tham gia qu¸ tr×nh mua l¹i, s¸t nhËp c«ng ty vµ bÊt ®éng s¶n khu vùc. §©y lµ tÝn hiÖu vµ c¬ héi cho triÓn väng thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi cña khu vùc trong ®ã cã ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ trong bèi c¶nh xóc tiÕn h¬n qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc trong thêi gian tíi. Ch­¬ng III Nh÷ng biÖn ph¸p h¹n chÕ ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ I - Gi¶i ph¸p tr­íc m¾t: 1. Ban hµnh quy chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi: Thùc hiÖn quy chÕ ngo¹i hèi míi sÏ gãp phÇn vµo viÖc chèng hiÖn t­îng ®«la ho¸, h¹n chÕ tèi ®a ph¹m vi sö dông ®ång ngo¹i tÖ nh»m thu hót c¸c nguån vèn ngo¹i tÖ vµo hÖ thèng ng©n hµng, ®ång thêi kiÓm so¸t ®­îc mét c¸ch hiÖu qu¶ c¸c luång chu chuyÓn ngo¹i tÖ, nh»m t¹o ra mét c¬ së nÒn t¶ng cho chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nãi chung vµ chÝnh s¸ch tû gi¸ nãi riªng. Ban hµnh c¸c quy chÕ míi vÒ kinh doanh hèi ®o¸i cho phÐp c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c c«ng ty xuÊt nhËp khÈu®­îc linh ho¹t lùa chän c¸c c«ng cô giao dÞch hèi ®o¸i míi nh­ kú h¹n, ho¸n ®æi ®Ó gióp c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu tÝnh ®­îc rñi ro khi tû gi¸ biÕn ®éng, chñ ®éng trong kinh doanh, kÝch thÝch thÞ tr­êng hèi ®o¸i ngµy cµng ph¸t triÓn gióp ng©n hµng nhµ n­íc n¾m ®­îc nhu cÇu thùc tÕ trªn thÞ tr­êng vµ dÉn tíi mét sù h×nh thµnh tû gi¸ mét c¸ch s¸t thùc. §ång thêi viÖc ®­a ra c¸c giao dÞch kú h¹n sÏ gi¶m bít søc Ðp vÒ cÇu ngo¹i tÖ, ®èi víi tû gi¸ hèi ®o¸i do t¨ng luång chu chuyÓn ngo¹i tÖ trong nÒn kinh tÕ. T¨ng c­êng qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh hèi ®o¸i cña c¸cng©n hµng th­¬ng m¹i nh»m h¹n chÕ tèi ®a sù ®Çu c¬, gh×m gi÷ ngo¹i tÖ t¹o cÇu gi¶ t¹o g©y nªn c¸c có sèc tû gi¸. §Æc biÖt chó ý tíi viÖc duy tr× qu¶n lý tr¹ng th¸i ®ång ViÖt Nam ®èi víi c¸c chi nh¸nh ng©n hµng n­íc ngoµi. T¨ng c­êng c«ng t¸c thanh tra kiÓm so¸t vµ ph¸t hiÖn xö lý c¸c vi ph¹m chÕ ®é qu¶n lý ngo¹I hèi, n¾m b¾t t×nh h×nh ho¹t ®éng thùc tÕ cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, cña mét sè doanh nghiÖp ®Ó cã c¸c gi¶i ph¸p hîp lý. 2. §iÒu chØnh tû gi¸ phï hîp víi cung cÇu thÞ tr­êng ngo¹i tÖ. ViÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ linh ho¹t phï hî víi cung cÇu thùc tÕ trªn thÞ tr­êng, ®¶m b¶o khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, h¹n chÕ nhËp khÈu, gi¶m th©m hôt c¸n c©n v·ng lai, c©n b»ng víi nh÷ng biÕn sè kinh tÕ vÜ m«. Ngay tõ nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m 1997, ng©n hµng nhµ n­íc ®· chñ ®éng më réng biªn ®é giao dÞch vÒ tû gi¸ cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i tõ 1% lªn 5% vµ ngµy 13/10/1997 ng©n hµng nhµ n­íc l¹i tiÕp tùc më réng biªn ®é nµy lªn 10%. ViÖc më réng biªn ®é nµy kh«ng nh÷ng t¹o ra sù linh ho¹t cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i mµ cßn gãp phÇn tÝch cùc lµm gi¶m møc th©m hôt mËu dÞch. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch tû gi¸ linh ho¹t nh­ng lu«n ë møc æn ®Þnh t­¬ng ®èi nh»m môc ®Ých æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« t¹o ra m«i tr­êng ®Çu t­ tèt, th«ng tho¸ng tiÕp tôc thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. §Ó hç trî cho chÝnh s¸ch tû gi¸, chÝnh s¸h l·i suÊt ph¶i ®­îc ®iÒu chØnh hÕt søc linh ho¹t, hîp lý ®Ó chèng l¹i sù thay ®æi ®ång ViÖt Nam sang ®ång ®«la Mü, c©n b»ng c¸c c¬ cÊu tiÒn göi néi tÖ vµ ngo¹i tÖ thÞ tr­êng néi tÖ cÇn ph¶i ph¸t triÓn m¹nh t­¬ng xøng víi thÞ tr­êng ngo¹i tÖ, t¹o c¬ së vµ c¸c c«ng cô cÇn thiÕt ®Ó can thiÖp mét c¸ch ®ång bé c¶ trªn thÞ tr­êng néi tÖ vµ ngo¹i tÖ. Cã nh­ vËy ng©n hµng trung ­¬ng míi cã thÓ thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ chÝnh s¸ch tû gi¸ mét c¸ch hiÖu qu¶. 3. T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý tÝn dông ChØ ®¹o c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i chÊn chØnh ®Çu t­ tÝn dông cã hiÖu, qu¶ ®Çu t­, xö lý døt ®iÓm c¸c tµi s¶n thÕ chÊp ®Ó sím gi¶i to¶ nguån vèn cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. T¨ng c­êng c«ng t¸c nî n­íc ngoµi, kiÓm so¸t chÆt chÏ nguån vèn ng¾n h¹n n­íc ngoµi th«ng qua viÖc më c¸c th­ tÝn dông nhËp hµng tr¶ chËm cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. §ång thêi gi¸m s¸t hiÖu qu¶ sö dông vèn, cã c¸c gi¶i ph¸p sö lý c¸c kho¶n nî ®äng cña c¸c ng©n hµng vµ t¨ng c­êng kiÓm so¸t ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. II - Gi¶i ph¸p l©u dµi. 1. TiÕt kiÖm chi tiªu: T¨ng c­êng tiÕt kiÖm chi tiªu ®Ó gi¶m bít béi chi ng©n s¸ch, cã chÝnh s¸ch sö dông hîp lý c¸c nguån vèn ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch hîp lý, c¾t gi¶m ®Çu t­ cho c¸c lÜnh vùc kÐm hiÖu qu¶, kiÖn toµn vµ x©y dùng chÝnh s¸ch thuÕ lµnh m¹nh, hîp lý, h¹n chÕ thÊt thu vµ hç trî cho c¸c lÜnh vùc ­u tiªn (®Æc biÖt lµ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu mòi nhän). Cã chÝnh s¸ch hç trî xuÊt khÈu th«ng qua c¸c c«ng cô thuÕ, c¸c quü trî gi¸... H¹n chÕ nhËp c¸c mÆt hµng kh«ng cÇn thiÕt vµ tËp trung tèi ®a nh÷ng g× mµ chóng ta cã thÓ tù ®¸p øng ®­îc ®Ó tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ. 2. §iÒu chØnh c¬ cÊu ®Çu t­: ChÝnh s¸ch ®Çu t­ cÇn ph¶i ®­îc ®iÒu chØnh mét c¸ch c¨n b¶n theo h­íng ph¸t huy néi lùc, më réng hîp t¸c quèc tÕ, t¨ng nhanh xuÊt khÈu, n©ng cao hiÖu qu¶ vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ. TiÕn hµnh rµ so¸t, ®iÒu chØnh, quy ho¹ch ph¸t triÓn vµ kÕ ho¹ch ®Çu t­ ë tÊt c¶ c¸c cÊp, c¸c ngµnh, vïng l·nh thæ vµ ®Þa ph­¬ng theo h­íng ph¸t triÓn nhanh, v÷ng ch¾c c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, rµ so¸t môc tiªu cña tõng dù ¸n vµ c¬ cÊu cña c¸c dù ¸n ®¶m b¶o tÝnh hîp lý vµ hiÖu qu¶, vèn kh«ng bÞ dµn tr¶i, ph©n t¸n. §iÒu chØnh viÖc lùa chän c¸c dù ¸n cho thÝch hîp, ®i ®«i víi tËp trung vèn cho ng÷ng c«ng tr×nh then chèt thuéc h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi, mét sè ngµnh c«ng nghiÖp quan träng ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ vµ ®êi sèng x· héi. TiÕp tôc cã chÝnh s¸ch ­u ®·i vµ c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­, c¶i c¸ch c¸c thñ tôc hµnh chÝnh ®Ó thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoa×, qu¶n lý tèt viÖc vay vµ tr¶ nî n­íc ngoµi. 3. §Èy m¹nh xuÊt khÈu ®i ®«i víi th¾t chÆt nhËp khÈu. Cuéc khñng ho¶ng cña c¸c n­íc trong khu vùc ®· t¸c ®éng m¹nh ®Õn t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu n­íc ta; ®Æc biÖt lµ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu. §Èy m¹nh xuÊt khÈu trong t×nh h×nh míi, cÇn khuyÕn khÝch tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®­îc phÐp xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu c¸c hµng ho¸ kh«ng thuéc diÖn Nhµ n­íc cÊm. Qu¶n lý chÆt chÏ nhËp khÈu ®Ó khuyÕn khÝch s¶n xuÊt trong n­íc. Rµ so¸t, ®iÒu chØnh l¹i c¸c quy ®Þnh, chÝnh s¸ch ®Ó khuyÕn khÝch s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. Nghiªn cøu cã chiÕn l­îc vÒ thÞ tr­êng, ®Èy m¹nh khai th¸c thÞ tr­êng EU, thÞ tr­êng Nga, c¸c n­íc §«ng ¢u vµ ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng B¾c Mü. 4. Hoµn thiÖn hÖ thèng ng©n hµng - tµi chÝnh. KiÖn toµn vµ ph¸t triÓn hÖ thèng ng©n hµng lµnh m¹nh, hiÖn ®¹i. Hoµn thiÖn c¸c chÕ tµi, khung ph¸p lý th«ng qua c¸c quy chÕ, quy ®Þnh t¹o ra mét c¬ së ph¸p lý chuÈn mùc cho c¸c ng©n hµng ho¹t ®éng. S¾p xÕp, c¬ cÊu l¹i ng©n hµng th­¬ng m¹i, ®Æc biÖt lµ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn, cã biÖn ph¸p døt kho¸t nh­ s¸t nhËp hoÆc gi¶i thÓ c¸c ng©n hµng nhá, lµm ¨n thua lç , ho¹t ®éng yÕu kÐm. Chó träng n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông cña hÖ thèng ng©n hµng ®Ó gi¶m tèi ®a møc nî qu¸ h¹n, nî ®äng khã ®ßi. Cã chÝnh s¸ch qu¶n lý vay nî cô thÓ víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam, víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i , b¶o l·nh vµ x©y dùng kÕ ho¹ch xö lý c¸c kho¶n nî n­íc ngoµi ë tÇm vÜ m«. T¨ng c­êng c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t ë tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, kiªn quyÕt vµ ®Èy lªn mét b­íc c¸c ho¹t ®éng chèng tham nhòng. MÆt kh¸c t¨ng c­êng c«ng t¸c dù tr÷, chèng l¹i hiÖn t­îng ®Çu c¬, gian lËn th­¬ng m¹i, gian lËn tµi chÝnh. Qu¶n lý cã hiÖu qu¶ nguån ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng. KÕt luËn chung Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc Ch©u ¸ ®· g©y ra nh÷ng ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn nÒn kinh tÕ ViÖt nam , nã còng ®· g©y ra nh÷ng c¶n trë cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ héi nhËp cña nÒn kinh tÕ n­íc ta vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Nh­ng qua cuéc khñng haáng , c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch kinh tÕ ViÖt nam ®· tù kh¼ng ®Þnh ®­îc m×nh trong m«i tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ quèc tÕ ®Çy biÕn ®éng. Qua nh÷ng ¶nh h­ëng mµ cuéc khñng ho¶ng g©y ra cho nÒn kinh tÕ ViÖt nam , chóng ta ®· nhËn râ ra c¸c mÆt m¹nh , mÆt yÕu cña nÒn kinh tÕ n­íc nhµ vµ qua ®ã ®­a ra nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ phï hîp víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn cña ViÖt nam , ®­a n­íc ta tiÕn nh÷ng b­íc dµi thµnh c«ng trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ thêi kú ®æi míi. TµI liÖu tham kh¶o T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ T¹p chÝ kinh tÕ thÕ giíi T¹p chÝ ph¸t triÓn kinh tÕ T¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn T¹p chÝ kinh tÕ Th¸i B×nh D­¬ng T¹p chÝ th­¬ng m¹i T¹p chÝ céng s¶n T¹p chÝ lao ®éng x· héi B¸o ®Çu t­ 10. Thêi b¸o kinh tÕ