Đề tài Tài chính trong nêng kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam

tÕ, ®iÒu nµy phï hîp víi yªu cÇu cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy m¹nh mÏ s¶n xuÊt kinh doanh trªn c¬ së c¹nh tranh lµnh m¹nh vµ ®Æt ra ®ßi hái c¸c dÞch vô doanh nghiÖp quèc doanh ph¶i v­¬n lªn ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ kh¾c phôc dÇn hiÖn t­îng û l¹i vµo Nhµ n­íc. ThuÕ gãp phÇn ®iÒu hßa thu nhËp thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi trong ph©n phèi Trong nªn kinh tÕ thÞ tr­êng nÕu kh«ng cã sù can thiÖp cña Nhµ n­íc ®Ó tù thÞ tr­êng ®iÒu chØnh th× viÖc ph©n phèi cña c¶i vµ thu nhËp sÏ cµng tËp trung t¹o ra hai cùc ®èi lËp nhau, mét sè ng­êi sÏ giµu cã lªn nhanh chãng vµ ®a sè ng­êi nghÌo cuéc sèng sÏ kh«ng ®­îc c¶i thiÖn. T×nh tr¹ng trªn ch¼ng nh÷ng lµm mÊt ®i ý nghÜa cao c¶ cña viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét ®Êt n­íc. Trong thùc tiÔn sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét quèc gia lµ kÕt qu¶ cña nç lùc cång ®ång cña toµn d©n, mçi thµnh viªn trong x· héi ®Òu cã nh÷ng ®èng gãp nhÊt ®Þnh cña hä. Thµnh qu¶ cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ nÕu kh«ng chia sÎ cho mäi ng­êi cïng h­ëng th× râ rµng lµ mÊt ®i sù c«ng b»ng, bëi vËy cÇn cã sù can thiÖp cña Nhµ n­íc trong sù ph©n phèi thu nhËp trong x· héi, ®Æc biÖt th«ng qua c«ng cô thuÕ. ViÖc ®iÒu hßa thu nhËp ®­îc thÓ hiÖn qua thuÕ doanh thu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ ®¸nh cao vµo nh÷ng mÆt hµng dÞch vô cao cÊp nh»m ®iÒu tiÕt bít thu nhËp cña ng­êi giÇu hoÆc thuÕ ®¸nh trùc tiÕp vµo thu nhËp cña c«ng ty hoÆc c¸c nh©n cã thu nhËp. Nh×n chung ®èi t­îng cã thu nhËp cao th× ph¶i nép thuÕ nhiÒu, cã thu nhËp thÊp th× nép Ýt, thu nhËp chØ ®ñ ®¶m b¶o cuéc sèng b×nh th­êng th× kh«ng ph¶i nép thu. Sè tiÒn Nhµ n­íc thu ®­îc sÏ ®­îc sö dông ®Ó trî cÊp cho c¸c ®èi t­îng x· héi nh­ trÎ må c«i, ng­êi giµ kh«ng n¬i n­¬ng tùa, ng­êi tµn tËt… C¬ chÕ thuÕ nh­ vËy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó chuyÓn dÞch thu nhËp cña ng­êi cao sang ng­êi cã thu nhËp thÊp ®Ó rót ng¾n kho¶ng c¸nh cña ng­êi giµu vµ ng­êi nghÌo, gãp phÇn ®Ó ®iÒu hßa thu nhËp vµ thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi. 4.3 TiÒn tÖ, tÝn dông 4.3.1 Kh¸i niÖm vÒ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ tÝn dông ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia lµ mét bé phËn cÊu thµnh quan träng cña chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« cã vai trß träng yÕu trong viÖc æn ®Þnh nÒn tiÒn tÖ quèc gia vµ phôc vô cho t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia lµkiÓm so¸t chÆt chÏ l¹m ph¸t, t­ng b­íc t¨ng c­êng tÝnh æn ®Þnh gi¸ trÞ ®èi néi vµ ®èi ngo¹i cña ®«ng tiÒn, tµo ®iÒu kiÖn huy ®éng vèn gãp phÇn cho mét møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao vµ bÒn v÷ng. §ã cïng lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó cñng cè uy tÝn vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng, nhanh chãng hßa nhËp quèc tÕ, phôc vô c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ ®¸p øng ngµy cµng cao dÞch vô tµi chÝnh cña nÒn kinh tÕ. 4.3.2. C¬ chÕ qu¶n lý vµ thùc tr¹ng. C¸c nhµ kinh tÕ vµ häc gi¶ Ph­¬ng T©y ®· quan niÖm vµ thõa nhËn tiÒn tÖ nh­ mét s¶n phÈm k× diÖu trong sè nh÷ng ph¸t minh k× diÖu cña nh©n lo¹i, ®ãng vai trß nh­ ng­êi möo ®Çu, ng­êi n©ng ®ì, ng­êi ®iÒu chØnh, ng­êi tham gia vµ ng­êi quyÕt ®Þnh ®èi víi mäi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Ó thùc hiÖn vai trß ®iÒu chØnh vÜ m« cña c«ng cô tiÒn tÖ, hÇu hÕt c¸c quèc gia cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Òu th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña Ng©n hµng Nhµ n­íc (thay Ng©n hµng Trung ­¬ng), trong ®ã, c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®Òu h­íng vµo môc ®Ých chñ yÕu lµ t¹o ra vµ thóc ®Èy sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, kiÓm so¸t l¹m ph¸t vµ æn ®Þnh tiÒn tÖ. Tuy nhiªn trong ®iÒu kiÖn vµ hoµn c¶nh kinh tÕ thÞ tr­êng ë tõng n­íc tr×nh ®é qu¶n lý vµ c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®­îc c¸c ChÝnh phñ h­íng ®Õn sÏ kh«ng gièng nhau song tùu trung l¹i th× môc tiªu cao nhÊt cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ lµ h­íng vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ v× r»ng môc tiªu nµy lµ môc tiªu bao trïm ®Ó gi¶i quyÕt hµng lo¹t c¸c môc tiªu kh¸c. Mét nÒn kinh tÕ kh«ng thÓ t¨ng tr­ëng nÕu nh­ kh«ng cã sù thóc ®Èy cña ChÝnh phñ th«ng qua vai trß cña c«ng cô tiÒn tÖ. Bëi v× tiÒn tÖ kh«ng ®Ó ®¬n thuÇn lµ nhiÖm vô th­íc ®o gi¸ trÞ cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, nã cßn thÓ hiÖn trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng th«ng qua phÇn tÝch lòy tiÒn tÖ tõ kÕt qu¶ thÆng d­ ®­îc dån tÝch t¸i ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt, gãp phÇn lµm t¨ng tæng s¶n phÈm quèc d©n vµ nhê ®ã kinh tÕ t¨ng tr­ëng. Vai trß cña c¸c Ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông hÕt søc quan träng trong viÖc huy ®éng vµ tËp trung c¸c nguån vèn thÆng d­ nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ d­íi h×nh thøc "®i vay" ®Ó t¸i ph©n phèi c¸c nguån nµy cho c¸c nhu cÇu vÇn vèn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c thÕ nh©n vµ ph¸p nh©n d­íi d¹ng cho vay. Phôc vô gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ. ChÝnh phñ th­êng th«ng qua ng©n hµng Trung ­¬ng ®Ó cã mét chÝnh s¸ch l·i suÊt ®Ó ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu ®Çu t­, khuyÕn khÝch t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Bëi lÏ l·i suÊt cã vai trß kÝch thÝch hoÆc h¹n chÕ ®Çu t­ më réng hoÆc thu hÑp ®Çu t­ ë ngµnh nµy lÜnh vùc nµy. Môc tiªu thø hai trong chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña ChÝnh phñ lµ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, ®©y còng lµ môc tiªu chung cña bÊt kú nÒn kinh tÕ cña c¸c Quèc gia nµo, nhÊt lµ c¸c quèc gia chËm ph¸t triÓn víi nguån nh©n lùc ngµy cµng gia t¨ng nhanh h¬n sè l­îng viÖc lµm dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp vµ b¸n thÊt nghiÖp. ChÝnh phñ cña rÊt nhiÒu c¸c quèc gia ®· thi hµnh c¸c chÝnh s¸ch vµ nhiÒu biÖn ph¸p trong ®ã chÝnh s¸ch tiÒn tÖ chØ cã thÓ ®­îc sö dông h­íng vµo ®Çu t­ ph¸t triÓn ®Ó t¨ng tr­ëng vµ t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm. §iÒu nµy lµ mét logic hiÓn nhiªn bëi v× khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn th× ngµgnh nghÒ ®­îc më mang c«ng ¨n viÖc lµm ®­îc t¹o ra nhiÒu h¬n tõ ®ã thÊt nghiÖp gi¶m ®i vµ ng­îc l¹i lµm nÒn kinh tÕ tr× trÖ, l¹m ph¸t sÏ ®i liÒn víi thÊt nghiÖp gia t¨ng, ®ång tiÒn kh«ng æn ®Þnh. Thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh ®æi míi kinh tÕ ë ViÖt Nam, Nhµ n­íc ®· thùc thi ®æi míi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong ®ã c¶i c¸ch l·i suÊt tÝn dông theo h­íng l·i suÊt ®­îc sö dông nh­ mét cong cô quan träng cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, chuyÓn tõ l·i suÊt bao cÊp sang l·i suÊt thÞ tr­êng ®· cã t¸c dông gi¶m cÇu trªn thÞ tr­êng, gãp phÇn æn ®Þnh gi¸ c¶, n©ng cao søc mua cña ®ång tiÒn. Nhµ n­íc th«ng qua vai trß cña hÖ thèng Ng©n hµng ®· h×nh thµnh thÞ tr­êng tiÒn tÖ ng¾n h¹n. TÝn dông Ng©n hµng ®· më réng ra c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, ph¸t triÓn c¸c h×nht høc cho vay tíi hé n«ng d©n vµ ng­êi s¶n xuÊt thru c«ng, dÞch vô. Nhµ n­íc l¹i th«ng qua chÝnh s¸ch tiÒn tÖ tÝn dông ®· gãp phÇn x¾p xÕp l¹i c¸c XÝ nghiÖp quèc doanh nh­ xo¸ dÇn tÝn dông bao cÊp. §Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, ChÝnh phñ ®· thay ®æi c¸c ®iÒu chØnh tû gi¸ hèi ®o¸i gãp phÇn t¹o nguån ngo¹i tÖ bï ®¾p thiÕu hôt c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ. MÆt kh¸c, chÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi ®· ®­îc ®æi míi vµ hoµn thiÖn, Ng©n hµng Nhµ n­íc ®· më réng 2 Trung t©m giao dÞch ngo¹i tÖ ë Hµ Néi vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh nh»m kiÓm so¸t viÖc cung øng ngo¹i theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. Bªn c¹nh ®æi míi hÖ thèng Ng©n hµng chuyÓn tõ Ng©n hµng mét cÊp thµnh Ng©n hµng hai cÊp. Ng©n hµng Nhµ n­íc vµ c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i, tæ chøc tÝn dông, ChÝnh phñ còng ®· ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p cho vay trong vµ ngoµi n­íc qua hÖ thèng kho b¹c Nhµ n­íc. C¸c ph­¬ng tiÖn huy ®éng tiÒn tÖ ®ã ®­îc ph¸t triÓn nh­ tÝn phiÕu kho b¹c víi c¸c l·i suÊt vµ thêi h¹n kh¸c nhau ®Ó t¹o nguån vèn ®Çu t­ cho c¸c dù ¸n ngµnh, nghÒ thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®iÒu chØnh vÜ m« nÒn kinh tÕ x· héi cña Nhµ n­íc. 4.4. Dù tr÷ tµi chÝnh vµ b¶o hiÓm. 4.4.1. Kh¸i niÖm sù cÇn thiÕt ph¶i cã. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ h×nh thµnh cña c¶i vËt chÊt, do nhËn thøc thiÕu ®Çy ®ñ c¸c quy luËt thiªn nhiªn vµ c¸c ®èi t­îng kh¸c mµ con ng­êi ch­a kiÓm tra ®­îc , nªn t¸c ®éng cña nh÷ng yÕu tè ®ã (thiªn nhiªn, x· héi, vµ kxy thuËt), ®· lµm cho con ng­êi s¶n xuÊt kh«ng thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®· dù tÝnh tõ tr­íc, lµm mÊt c©n ®èi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x· héi. §ã chÝnh lµ tiÒn ®å kh¸ch quan cÇn thiÕt ph¶i lËp quü dù tr÷. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi , nhu cÇu lËp qòy dù tr÷ ngµy cµng t¨ng. Nh­ng trong hÖ thèng qòy dù tr÷ th× qòy dù tr÷ tµi chÝnh ®ãng vÞ trÝ ®Æc biÖt quan träng. Chóng cho phÐp sö dông mét c¸ch linh ho¹t vµ cã hiÖu qu¶ trong ph¹m vi c¶ n­íc trong viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña tõng vïng vµ ®Æc biÖt chóng cã kh¶ n¨ng bï ®¾p nh÷ng thiÖt h¹i do thiªn tai hoÆc tai n¹n bÊt ngê mét c¸ch nhanh chãng. §©y chÝnh lµ yÕu tè c¬ b¶n nhÊt nh»m ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn c©n ®èi nÒn kinh tÕ x· héi. Quü b¶o hiÓm lµ mét thµnh phÇn trong hÖ thèng dù tr÷ Nhµ n­íc ®­îc h×nht hµnh do thu phÝ b¶o hiÓm b»ng tiÒn hoÆc hiÖn vËt tõ ng­êi tham gia b¶o hiÓm cho nh÷ng c¸ nh©n hay ®¬n vÞ ph¸p nh©n cã tham gia lËp quü. VÒ néi dung kinh tÕ th× qòy B¶o hiÓm lµ mét thµnh phÇn cÇn thiÕt cña qòy dù tr÷ vµ gi÷a chóng cã liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau. Tuy nhiªn gi÷a chóng cã sù kh¸c nhau vÒ môc ®Ých vÒ h×nh thøc sö dông chung. Môc ®Ých cña qòy dù tr÷ lµ kh¾c phôc nh÷ng thiÖt h¹i do bÊt k× nguyªn nh©n nµo, mµ kh«ng cÇn mét ®iÒu kiÖn g× khi cÇn thiÕt. Cßn qudü b¶o hiÓm chØ dïng ®Ó kh¾c phôc nh÷ng thiÖt h¹i do tr­êng hîp bÊt ngê vµ thiªn tai ®Æc biÖt chóng ®­îc lËp nªn trong nh÷ng môc ®Ých nhÊt ®Þnh ®· ®­îc æn ®Þnh vµ ®¹t ®iÒu kiÖn tõ tr­íc. TÊt c¶ c¸c quü dù tr÷ vµ b¶o hiÓm nãi trªn cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Sù t­¬ng quan tû lÖ gi÷a c¸c lo¹i qòy ®ã thay ®æi theo tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn x· héi kh¸c nhau. Nghiªn cøu vµ ph©n tÝch néi dung kinh tÕ cña c¸c qòy dù tr÷ vµ b¶o hiÓm ta thÊy chóng cã nh÷ng sù gièng nhau c¬ b¶n ®ã lµ sù thèng nhÊt cña c¸c qòy trªn ®­îc h×nh thµnh tõ mét nguån c¬ b¶n - s¶n phÈm thÆng d­, tøc lµ khi con ng­êi ®· s¶n xuÊt ra sè s¶n phÈm nhiÒu h¬n sù cÇn thiÕt ®Ó duy tr× cuéc sèng hµng ngµy vµ phÇn s¶n phÈm d«i ra ®ã con ng­êi dïng ®Ó bï ®¾p cho sù hao mßn t­ liÖu s¶n xuÊt vµ ngoµi ra cßn ®Ó tÝch luü cho nh÷ng lóc khã kh¨n kh«ng ngê tíi. 4.4.2. Ph©n lo¹i. Trong mèi liªn quan ®Õn nhiÒu nguyªn nh©n x· héi kh¸c nhau, phÇn ®¶m b¶o nhu cÇu b¶o vÖ s¶n xuÊt víi nh÷ng ph¹m vi thiÖt h¹i kh¸c nhau vµ ®iÒu kiÖn ®Ó phôc vô håi s¶n xuÊt mét c¸ch nhanh chãng th× c¸c kho¶n dù tr÷ cña mçi quèc gia lËp nªn kh«ng chØ mét mµ lµ c¶ mét hÖ thèng c¸c quü dù tr÷ vµ b¶o hiÓm. Ngoµi hÖ thèng c¸c qòy dù tr÷ vµ b¶o hiÓm ng­êi ta cßn lËp qòy dù phßng. Hai lo¹i quü trªn cã ®Æc ®iÓm chung lµ: cïng lËp ra víi môc ®Ých chi cho nh÷ng tr­êng hîp kh«ng l­êng tr­íc ®­îc. Tuy nhiªn chóng cã nh÷ng kh¸c biÖt c¬ b¶n vÒ nguån h×nh thµnh vµ vÒ ph¹m vi, thêi gian ho¹t ®éng. Ng­êi ta ph©n lo¹i c¸c quü dù tr÷ theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau. C¨n cø vµo h×nh thøc lËp qòy ta cã thÓ chia ra thµnh: qòy dù tr÷ b»ng hiÖn vËt vµ quü dù tr÷ b»ng tiÒn. Nh­ng ®Ó ph©n biÖt râ ph¹m vi, møc ®é vµ t¸c dông cô thÓ c¸c quü dù tr÷ c¸c nhµ kinh tÕ thÕ giíi cßn ph©n lo¹i c¸c quü dù tr÷ theo ph¹m vi h×nh thµnh vµ sö dông chóng nh­ sau: Quü dù tr÷ tËp trung vµ quü dù tr÷ ph©n t¸n. Trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c ph©n lo¹i nãi trªn, mét quèc gia dù tr÷ vµ b¶o hiÓm kh¸c nhau dùa vµo nguyªn t¾c chung ®ã cã thÓ chia chóng thµnh: - C¸c quy dù tr÷ b»ng hiÖn vËt tËp trung cña Nhµ n­íc. - C¸c quü dù tr÷ tµi chÝnh tËp trung cña Nhµ n­íc. - C¸c quü dù tr÷ ph©n t¸n b»ng hiÖn vËt vµ b»ng tiÒn ®­îc lËp ë tõng ®¬n vÞ kinh tÕ, XÝ nghiÖp, tõng vïng nhá (x·, huyÖn, vïng vµ d©n c­). Quü b¶o hiÓm: §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ theo chiÒu d©u hiÖn nay, c¸c h×nh thøc ho¹t ®éng cña b¶o hiÓm còng ®a d¹ng thªm c¶ vÒ chiÒu réng vµ chiÒu s©u. Tõ nh÷ng n¨m 1970 ®Õn nay ng­êi ta cã xu h­íng liªnhËp khÈuÕt gi÷a lo¹i h×nh b¶o hiÓm b¾t buéc víi b¶o hiÖm tù nguyÖn vµ gi· c¸c lo¹i b¶o hiÓm kh¸c nhau víi nhau. XuÊt ph¸t tõ néi dung kinh tÕ tõng ®èi t­îng cña thÞ tr­êng b¶o hiÓm ta cã thÓ chia thµnh c¸c lo¹i b¶o hiÓm sau. B¶o hiÓm tµi s¶n - ®èi l­îng lµ tÊt c¶ c¸c gi¸ trÞ vËt chÊt cã thÓ. B¶o hiÓm nh©n thä - lµ b¶o hiÓm lµ c¬ së quan hÖ kinh tÕ cña nã lµ nh÷ng tr­êng hîp x¶y ra ®èi víi con ng­êi. B¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm - phôc vô cho nh÷ng kh¸ch thÓ vµ kh¶ n¨ng b¾t buéc ng­êi tham gia b¶o hiÓm ph¶i båi th­êng cho ng­êi thø ba. Ng­êi ta cßn c¨n cø trªn lÜnh vùc kinh tÕ vµ phi kinh tÕ mµ ph©n lo¹i b¶o hiÓm thµnh b¶o hiÓm phi nh©n thä vµ b¶o hÓim nh©n thä, vµ ngoµi ra cßn c¨n cø trªn c¬ së thêi h¹n tham gia b¶o hiÓm ng­êi ta cßn chia ra thµnh c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm dµi h¹n vµ c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm th«ng th­êng (ng¾n h¹n). 4.4.3. Vai trß cña quü dù tr÷ vµ b¶o hiÓm. Kinh nghiÖm cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi, quü dù tr÷ ®­îc tËp trung tg¹i mét mèi ®Ó qu¶n lý vµ sö dông. Sù qu¶n lý tËp trung qòy dù tr÷ ch phÐp Nhµ n­íc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tµi chÝnh thèng nhÊt, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng vµ x· héi vµ cñng cè kh¶ n¨ng quèc phßng cña Nhµ n­íc khi cÇn thiÕt. Trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ ë ViÖt Nam, chóng ta ®· gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n, trong ®ã tr­íc hÕt cÇn nãi ®Õn nh÷ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh cña quèc gia. §Ó thiÕt lËp mét h×nh thøc tµi chÝnh æn ®Þnh yªu cÇu ph¶i ph¸t triÓn nh­ng c«ng cô tµi chÝnh: Ng©n s¸ch Nhµ n­íc, thuÕ, tiªn tÖ vµ tÝn dùng , dù tr÷ vµ b¶o hiÓm… Nhê sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c c«ng cô trªnmµ Nhµ n­íc cã thÓ tiÕn hµnh ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng th«ng qua viÖc ph©n phèi hîp lý c¸c kho¶n chi Ng©n s¸ch Nhµ n­íc, ®iÒu tiÕt l­u th«ng vµ s¶n xuÊt b»ng c¸c chÝnh s¸ch thuÕ, ®­a ra nh÷ng tû lÖ l·i hîp lý, mÒm dÎo nh»m thu hót ngµy cµng nhiÒu sè tiÒn nh©n d©ntáng d¨nmá thªm nh÷ng h×nh thøc thanh to¸n tiªn tiÕn trong n­íc (Ng©n phiÕu…) khi cÇn cã thÓ tung dù tr÷ ®Ó æn ®Þnh gi¸ c¶. Vai trß ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ n­íc cßn biÓu hiÖn qua viÖc h¹n chÕ sù mÊt c©n ®èi trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh b»ng c¸ch lÊy tõ qòy dù tr÷ tµi chÝnh quèc gia ®Ó bï ®¾p cho nh÷ng thiÖt h¹i lín cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn d©y truyÒn s¶n xuÊt lµm mÊt sù æn ®Þnh chung cho toµn x· héi. Bªn c¹nh ®ã b¶o hiÓm kh«ng nh÷ng ®ãng vai trß lµ ng­êi b¶o vÖ che ch¾n cho ng­êi s¶n xuÊt, kinh doanh dÞch vô khái bÞ t¸c ®éng ngoµi ý muèn cña hä mµ cßn thu hót mét nguån vèn ®¸ng kÓ tõ c¸c t­ nh©n vµ c¸c doanh nghiÖp ®Ó ®Çu t­ cho c¸c ch­¬ng tr×nh kinh tÕ th«ng qua thÞ tr­êng tµi chÝnh. Ngoµi ra trong nÕn kinh tÕ thÞ tr­êng mét lóc cã nhiÒu thµnh phÇn tham gia kinh doanh b¶o hiÓm c¹nh tranh lÉn nhau ®Én ®Õn nhu cÇu cÇn cã mét tæ chøc b¶o hÓim ®øng gi÷a ng­êi b¶o hiÓm vµ ng­êi tham gia b¶o hiÓm lµm m«i giíi cho ng­êi tham gia b¶o hiÓm t×m t«n träng b¶o hiÓm mét ng­êi b¶o vÖ tèt nhÊt phï hîp víi kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña hä. Do ®ã dÞch vô b¶o hiÓm ngµy cµng ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu b¶o hiÓm cña c¸c c¸ nh©n c¸c tæ chøc cã nhu cÇu. 4.4.4. Thùc tr¹ng. Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÑ 1997 - 1998 ®· ¶nh h­ëng ®Õn ph¹m vi réng trong ®ã kh«ng lo¹i trõ viÖc g©y ¶nh h­ëng tíi nÒn tµi chÝnh cña ViÖt Nam. Tõ ®ã tröo ®i Nhµ n­íc còng tÝch cùc t¨ng c­êng c«ng t¸c dù tr÷ b¶o hiÓm. Táng mét vµi n¨m tr­íc ta cã t×nh tr¹ng mäi ng­êi mua vµng vµ ®« la ®Ó dù tr÷ cho sù mÊt gi¸ cña ®ång tiÒn, Nhµ n­íc ®· ®èi phã víi t×nh h×nh Êy ®· ®­a ra nh÷ng chÝnh s¸ch tiÒn tÖ tÝn dông linh ho¹t nh»m chèng l¹i l¹m ph¸t nh­: Chinh s¸ch tØ gi¸ linh ho¹t vµ t¨ng l·i suÊt tiÕt kiÖm cao h¬n t¨ng gi¸ hµng. Do ®ã l­îng tiÒn göi tiÕt kiÖm t¨ng nhanh vµ gi¶m dÇn c¬n sèt l¹m ph¸t. Trong nh÷ng giai ®o¹n cÇn thiÕt Nhµ n­íc cÇn trong dù tr÷ ®Ó mau dù phßng vËt t­, m¸y mãc n«ng nghiÖp, nh»m cung cÊp cho bµ con n«ng d©n nh÷ng vËt t­ m¸y mãc víi gi¸ c¶ ph¶i ch¨ng, nh­ vËy sÏ kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn viÖc t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y thÞ tr­êng b¶o hiÓm cña n­íc ta ®· ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ, xuÊt hiÖn nhiÒu C«ng ty b¶o hiÓm ®a quèc gia ®· cã mÆt trÒnt ViÖt Nam, c¸c C«ng ty b¶o hiÓm víi vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· lµm cho thÞ tr­êng b¶o hiÓm thªm s«i ®éng vµ cã rÊt nhiÒu lo¹i h×nh míi ra ®ßi ®¸p øng ®­îc nhu cÇu b¶o hiÓm ngµy cµng t¨ng cña mäi tÇng líp d©n c­ vµ c¸c tæ chøc. Tuy nhiªn ho¹t ®éng b¶o hiÓm vÉn cßn nhiÒu mÆt h¹n chÕ bëi vÉn tån t¹i mét sè ®éc quyÒn trÒnt b¶o hiÓm. II. Tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN ë ViÖt Nam. 1. Qu¸ tr×nh chuyÒn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. NÒn kinh tÕ n­íc ta khi b­íc vµo thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi cßn mang nÆng tÝnh tù tóc, tù cÊp, v× vËy s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn sÏ ph¸ vì dÇn kinh tÕ tù nhiªn vµ chuyÓn thµnh nÒn kinh tÕ hµng ho¸, thóc ®Èy sù x· héi s¶n xuÊt hµng ho¸. Tr­íc hÕt cÇn nghiªn cøu mét sè ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung - c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ ®· tån t¹i ë n­íc ta tr­íc ®æi míi. §ã lµ c¬ chÕ qu¶n lý mµ Nhµ n­íc qu¶n lý nÒn kinh tÕ b»ng mÖnh lÖnh hµnh chÝnh lµ chñ yÕu, ®iÒu ®ã thÓ hiÖn ë sù chi tiÕt ho¸ c¸c nhiÖm vô do Trung ­¬ng giao b»ng mét hÖ thèng chØ tiªu ph¸p lÖnh tõ mét Trung t©m. C¸c c¬ quan hµnh chÝnh can thiÖp qu¸ s©u vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së, nh­ng l¹i kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm g× vÒ mÆt vËt chÊt ®èi víi c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh. Trong nÒn kinh tÕ nµy bá qua quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, qu¶n lý nÒn kinh tÕ vµ kÕ ho¹ch ho¸ b»ng chÕ ®é cÊp ph¸t vµ giao nép s¶n phÈm, quan hÖ hiÖn vËt lµ chñ yÕu, do ®ã ho¹ch to¸n kinh tÕ chØ lµ h×nh thøc. ChÕ ®é bao cÊp ®­îc thùc hiÖn d­íi c¸c h×nh thøc: bao cÊp qua gi¸, bao cÊp qua tiÒn l­¬ng hiÖn vËt (chÕ ®é tem phiÕu) vµ bao cÊp qua cÊp ph¸t vèn cña ng©n s¸ch, mµ kh«ng rµng buéc vËt chÊt ®èi víi ng­êi ®­îc cÊp ph¸t vèn. Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ®· dÉn ®Õn bé m¸y qu¶n lý rÊt cång kÒnh cã nhiÒu cÊp trng gian vµ kÐm n¨ng ®éng, tõ ®ã sinh ra mét ®éi ngò c¸n bé kÐm n¨ng lùc qu¶n lý, kh«ng th¹o nghiÖp vô kinh doanh, nh­ng phong c¸ch th× quan liªu cöa quyÒn. C¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ®· tÝch gãp nh÷ng xu h­íng tiªu cùc, lµm n¶y sinh sù tr× trÖ, h×nht hµnh c¬ chÕ k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i ®æi míi s©u s¾c c¬ chÕ ®ã. Ph­¬ng h­íng c¬ b¶n cña sù ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ ë n­íc ta ®· ®­îc §¹i héi VI cña §¶ng x¸c ®Þnh lµ tiÕp tôc ®­îc §¹i héi VII cña §¶ng kh¼ng ®Þnh: "TiÕp tôc xo¸ bá c¬ chÕ tËp trung quan liªu, bao cÊp, h×nh thµnh ®ång bé vµ vËn hµnh cã hiÖu qu¶ c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. Sù chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ mét sù cÇn thiÕt kh¸ch quan víi c¬ së kh¸ch quan cña sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam lµ: Ph©n c«ng lao ®éng x· héi víi tÝnh c¸ch lµ c¬ së chung cña s¶n xuÊt hµng ho¸ ch¼ng nh÷ng kh«ng mÊt ®i, mµ tr¸i l¹i cßn ®­îc ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu réng vµ chiÒu s©u. Ph©n c«ng lao ®éng trong tõng khu vùc, tõng ®Þa ph­¬ng còng ngµy cµng ph¸t triÓn. Sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng ®­îc thÓ hiÖn ë tÝnh phong phó, ®a d¹ng vµ chÊt l­îng ngµy cµng cao cña s¶n phÈm ®­a ra trao ®æi trªn thÞ tr­êng. Quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ cßn cÇn thiÕt trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®Æc biÖt trong ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ ®ang ph¸t triÓn ngµy cµng s©u s¾c, v× mçi n­íc lµ mét quèc gia riªng biÖt, lµ ng­êi chru së h÷u ®èi víi c¸c hµng ho¸ ®­a ra trao ®æi trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Sù trao ®æi ë ®©y ph¶i theo nguyªn t¾c ngang gi¸. Thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc vµ kinh tÕ tËp thÓ tuy cïng dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt, nh­ng c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ vÉn cã sù kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh, cã quyÒn tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh, cã lîi Ých riªng. MÆt kh¸c c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ cßn cã sù kh¸c nhau vÒ tr×nh ®é kü thuËt -c«ng nghÖ, vÒ tr×ngh ®é tæ chøc qu¶n lý, nªn chi phÝ s¶n xuÊt vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt còng kh¸c nhau. §ång thêi trong nÒn kinh tÕ n­íc ta tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u, ®ã lµ së h÷u toµn d©n, së h÷u tËp thÓ, së h÷u t­ nh©n (gåm së h÷u c¸ thÓ, së h÷u tiÓu chñ, së h÷u t­ b¶n t­ nh©n), së h÷u hçn hîp. Do ®ã tån t¹i nhiÒu chñ thÓ kinh tÕ ®éc lËp, lîi Ých riªng, nªn quan hÖ kinh tÕ gi÷a hä chØ cã thÓ thùc hiÖn b»ng quan hÖ hµng ho¸, tiÒn tÖ. Nh­ vËy, kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta lµ mét tån t¹i tÊt yÕu, kh¸ch quan, kh«ng thÓ lÊy ý chñ quan mµ xo¸ bá nã ®­îc. 2. Nh÷ng ®Æc tr­ng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN ë ViÖt Nam. Nãi kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cã nghÜa lµ nÒn kinh tÕ cña chóng ta kh«ng ph¶i lµ kinh tÕ bao cÊp, qu¶n lý theo kiÓu tËp trung quan liªu bao cÊp nh­ tr­íc ®©y nh­ng ®ã còng kh«ng ph¶i lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng tù do theo c¸ch cña c¸c n­íc t­ b¶n, tøc lµ kh«ng ph¶i lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng tù do theo c¸ch cña c¸c n­íc t­ b¶n, tøc lµ kh«ng ph¶i kinh tÕ thÞ tr­êng t­ b¶n chñ nghÜa vµ còng ch­a hoµn toµn lµ kinh tÕ thÞ tr­êng x· héi chñ nghÜa. Bëi v× chóng ta cßn ®ang ë trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, cßn cã sù ®an xen vµ ®Êu tranh gi÷a c¸i cò vµ c¸i míi, võa cã, võa ch­a cã ®Çy ®ñ yÕu tè x· héi chñ nghÜa. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam, mét mÆt võa cã nh÷ng tÝnh chÊt chung cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Mét lµ c¸c chru thÓ kinh tÕ cã tÝnh ®éc lËp, cã quyÒn tù chñ trong s¶n xuÊt kinh tÕ. Hai lµ gi¸ c¶ do thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh, hÖ thèng thÞ tr­êng ®­îc ph¸t triÓn ®Çy ®ñ vµ nã cã t¸c dông lµm c¬ së cho viÖc ph©n bæ c¸c nguån lùc kinh tÕ vµo trong c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ. Ba lµ nÒn kinh tÕ vËn ®éng theo nh÷ng quy luËt vèn cã cña kinh tÕ thÞ tr­êng nh­ c¸c quy luËt ®ã h×nh thµnh c¬ chÕ tù ®iÒu tiÕt cña nÒn kinh tÕ. Bèn lµ nÕu lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hÖin ®¹i th× cßn cã sù ®iÒu tiÐt vÜ m« cña Nhµ n­íc th«ng qua ph¸p luËt kinh tÕ, kÕ ho¹ch ho¸. C¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ. MÆt kh¸c kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN ë ViÖt Nam dùa trªn c¬ së vµ ®­îc dÉn d¾t, chi phèi bëi nguyªn t¾c vµ b¶n chÊt cña chñ nghÜa x· héi. Do ®ã, kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ ngh·i cã nh÷ng ®Æc tr­ng sau: NÒnks thÞ tr­êng gåm nhiÒu thµnh phÇn, trong ®ã kinh tÕ Nhµ n­íc gi÷ vai trß chru ®¹o. Trong nÒn kinh tÕ n­íc ta tån t¹i 3 lo¹i h×nh së h÷u c¬ b¶n lµ: Së h÷u toµn d©n; së h÷u tËp thÓ; së h÷u t­ nh©n (gåm së h÷u c¸ thÓ, së h÷u tiÓu chñ, së h÷u t­ nh©n t­ b¶n). Tõ ba lo¹i h×nh së h÷u c¬ b¶n ®ã h×nh thµnh nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, nhiÒu tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®ã lµ kinh tÕ Nhµ n­íc, kinh tÕ tËp thÓ, kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ, kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n, kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc, kinh tÕ tËp thÓ, kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ, kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Trong ®ã kinh tÕ Nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ nãi trªn tån t¹i mét c¸ch kh¸ch quan vµ lµ nh÷ng bé phÇn cÇn thiÕt nÒn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. V× vËy, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nhiÒu thµnh phÇn lµ tÊt yÕu ®èi víi n­íc ta. ChØ cã nh­ vËy chóng ta míi khai th¸c ®­îc mäi nguån lùc kinh tÕ, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ, ph¸t huy ®­îc tiÒm n¨ng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµo ph¸t triÓn chung nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc nh»m tho¶ m·n nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña nh©n d©n. Do ®ã kh«ng chØ cñng cè vµ ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®éc«ng h÷u lµ thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc vµ kinh tÕ tËp thÓ, mµ cßn ph¶i khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é t­ h÷u ph¸t triÓn ®Ó h×nh thµnh nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng réng lín bao gåm c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ thuéc chÕ ®é tù h÷u, c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ thuéc chÕ ®é c«ng h÷u, c¸c h×nh thøc hîp t¸c liªn doanh gi÷a trong vµ ngoµi n­íc…C¸c ®¬n vÞ kinh tÕ thuéc mäi thµnh phÇn ®Òu b×nh ®¼ng víi nhau tr­íc ph¸p luËt, vµ võa hîp t¸c võa c¹nh tranh víi nhau ®Ó ph¸t triÓn. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa thùc hiÖn nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp, trong ®ã ph©n phèi theo lao ®éng lµ chñ yÕu. Mçi chÕ ®é x· héi cã chÕ ®é ph©n phèi t­¬ng øng víi nã. ChÕ ®é ph©n phèi do quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ, tr­íc hÕt lµ quan hÖ së h÷u quyÕt ®Þnh. Phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ ngh·i x· héi, nhiÒu chÕ ®é së h÷u cïng tån t¹: Së h÷u toµn d©n, së h÷u tËp thÓ, së h÷u c¸ nh©n vµ c¸c h×nh thøc së h÷u do kÕt qu¶ cña sù x©m nhËp gi÷a chóng. Mçi chÕ ®é së h÷u cã nguyªn t¾c ph©n phèi t­¬ng øng víi nã, v× thÕ trong thêi kú qu¸ ®é tån t¹i c¬ cÊu ®a d¹ng vÒ h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp. N­íc ta x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa chø kh«ng ph¶i lµ kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng t­ b¶n chru nghÜa. Chóng ta lÊy ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu c¬ b¶n x©y dùng x· héi chñ nghÜa, thùc hiÖn d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh, con ng­êi ®­îc gi¶i phãng khái ¸p bøc bãc lét, cã cuéc sèng Êm no, tù do, h¹nh phóc, cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn toµn diÖn . V× vËy mçi b­íc t¨ng tr­ëng kinh tÕ ë n­íc ta ph¶i g¾n liÒn víi c¶i thiÖn ®êi sèg nh©n d©n, víi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi. ViÖc ph©n phèi th«ng qua c¸c qòy phóc lîi x· héi vµ tËp thÓ cã ý nghÜa quan träng ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ®ã. Mét ®Æc tr­ng n÷a cña kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta lµ c¬ chÕ vËn hµnh nÒn kinh tÕ lµ c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qp cña Nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa còng vËn ®éng theo yªu cÇu cña nh÷ng quy luËt vèn cã cña kinh tÕ thÞ tr­êng. Trong ®iÒu kiÖn ngµy nay hÇu nh­ tÊt c¶ c¸c nÒn kinh tÕ cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Òu cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc ®Ó söa ch÷a mét møc ®é nµo ®ã. "Nh÷ng thÊt b¹i cña thÞ tr­êng" tøc lµ c¬ chÕ vËn hµnh nÒn kinh tÕ cña tÊt c¶ c¸c n­íc ®Òu lµ c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. Nh­ng ®iÒu kh¸c biÖt trong c¬ chÕ vËn hµnh nÕn kinh tÕ cña n­íc ta lµ ë chç Nhµ n­íc qu¶n lý nÒn kinh tÕ kh«ng ph¶i lµ Nhµ n­íc t­ s¶n, mµ lµ Nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa, Nhµ n­íc cña n©Hµ Néi d©n, do v©n vµ v× d©n ®Æt d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam. Sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa nh»m söa ch÷a nh÷ng thÊt b¹i cña thÞ tr­êng, thùc hiÖn c¸c môc tiªu x· héi, nh©n ®¹o mµ b¶n th©n c¬ chÕ thÞ tr­êng, kh«ng thÓ lµm ®­îc, ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Vai trß qu¶n lý cña Nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa lµ hÕt søc quan träng, nã ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng æn ®Þnh, ®¹t hiÖu qu¶ cao, ®Æc biÖtlµ ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi. Kh«ng ai ngoµi Nhµ n­íc cã thÓ gi¶m bít ®­îc sù chªnh lÖch gi÷a giµu vµ nghÌo, gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, gi÷a c¸c vïng cña ®Êt n­íc trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng. Bªn c¹nh nh÷ng ®Æc tr­ng trªn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa còng lµ nÒn kinh tÕ më, héi nhËp. §Æc ®iÓm nµy ph¶n ¸nh sù kh¸c biÖt gi÷a nÒnks thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa mµ chóng ta ®ang x©y dùng víi nÒn kinh tÕ ®ãng, khÐp kÝn tr­íc ®æi míi. ®ång thêi ph¶n ¸nh xu h­íng héi nhËp cña nÒn kinh tÕ n­íc ta trong ®iÌu kiÖn toµn cÇu ho¸ kinh tÕ.l Do sù t¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc - c«ng nghÖ, ®ang diÔn ra qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ, sù ph¸t triÓn cña mçi quèc gia trong sù phôc thuéc lÉn nhau. V× vËy, më cöa kinh tÕ, héi nhËp vµo kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi lµ tÊt yÕu ®èi víi n­íc ta. ChØ cã nh­ vËy míi thu hót ®­îc vèn, kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn cña c¸c n­íc ®Ó khai th¸c tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña n­íc ta, thùc hiÖn ph¸t huy néi lùc, tranh thñ ngo¹i lùc ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i theo kiÓu rót ng¾n. Thùc hiÖn më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i theo h­íng ®a ph­¬ng ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc ®èi ngo¹i, g¾n thÞ tr­êng trong n­íc víi thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi, thùc hiÖn nh÷ng th«ng lÖ trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, nh­ng vÉn gi÷ ®­îc ®éc lËp chñ quyÒn vµ b¶o vÖ ®­îc lîi Ých quèc gia, d©n téc trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i. Víi nh÷ng nÐt ®Æc tr­ng riªng biÖt nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta ®ang tõng b­íc ph¸t triÓn v÷ng ch¾c trªn con ®­êng x©y dùng chñ ngh·i x· héi. §¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ban ®Çu trong môc tiªu cña ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta. 3. Thùc tr¹ng chung vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh ë ViÖt Nam. ¦u ®iÓm: Cïng víi qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, tiªu chÝnh ViÖt Nam còng tiÕn hµnh c¶i c¸ch ®æi míi.. H¬n 15 n¨m c¶i c¸ch vµ ®æi míi nÒn tµi chÝnh cña c¬ chÐ kinh tÕ thÞ tr­êng ®· ®­îc thiÕt lËp. Tµi chÝnh ®· lµm tèt vai trß ®éng viªn, ph©n phèi nguån lùc, qu¶n lý kiÓm so¸t vµ gi¸m s¸t vÜ m« nÒn kinh tÕ - x· héi. Cïng víi sù ®æi míi vÒ t­ duy qu¶n lý kinh tÕ, nh÷ng quan ®iÓm, nh÷ng nhËn thøc míi, trong kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam ®· ®­îc h×nh thµnh ®Æc biÖt lµ quan ®iÓm vÒ ®éng viªn vµ ph©n phèi nguån lùc. Tµi chÝnh ®· ®éng viªn hîp lý søc ng­êi, søc cña trong c¶ n­íc, thu hót cã chñ ®Þnh c¸c nguån vèn tõ n­íc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. TiÒm lùc tµi chÝnh cña ®Êt n­íc ®· ®­îc t¨ng c­êng ho¹t ®éng tµi chÝnh ®· lµnh m¹nh h¬n. L¹m ph¸t phÝ m· trong nh÷ng n¨m ®Çu c¶i c¸ch ®· ®­îc kiÒm chÕ. Tû gi¸ hèi ®o¸i dÇn dÇn æn ®Þnh. L¹m ph¸t bÞ ®Èy lïi tõ 774% n¨m 1986 xuèng cßn 76% n¨m 1991; 12,7% n¨m 1995; 3,6% n¨m 1998 vµ ®· gi¶m ph¸t trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. nam 2002 tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi ®¹t 34,2% GDP, t¨ng 12,4% so víi n¨m 2001. Tû lÖ ®éng viªn tõ GDP vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc (NSNN) tõ 13% giai ®o¹n 1986 - 1990 ®· ®¹t 19,4% giai ®o¹n 1997 - 2000, vµ n¨m 2001 ®¹t 20,7%. B»ng chÝnh s¸ch phï hîp ®· thu hót ®¸ng kÓ l­îng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. §Õn ngµy 20/12/2002 cã 4.582 dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam víi tæng sè vèn ®¨ng ký 50,277 tØ USD. Táng ®ã cã 2.663 dù ¸n cßn hªÞu lùc, cã tæng sè vèn ®ang kÝ tren 39 tØ óD; tæng vèn ®Çu t­ thùc hÖn trªn 20,7 tØ USD. §Õn nay cã kho¶ng 18.000 dù ¸n, víi tæng sè vèn ®¨ng kÝ 24.500 triÖu USD ®· ®i vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §· thiÕt lËp vµ hoµn thiÖn tõng b­íc hÖ thèng ph¸p lý vµ hÖ thèng chÝnh s¸ch tµi chÝnh. C¸c quy ®Þnh ph¸p lý vÒ chÝnh s¸ch tµi kho¸, NSNN, thuÕ, tµi chÝnh doanh nghiÖp ®· ®­îc ban hµnh. Tµi chÝnh ViÖt Nam lu«n h­íng vÒ phôc vô, khuyÕn khÝch s¶n xuÊt, kinh doanh ph¸t triÓn NSNN ®· ®­îc c¬ cÊu l¹i, tËp trung x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, gi÷ v÷ng an ninh quèc phßng, t¹o ®iÒu kiÖn cho kinh tÕ ph¸t triÓn. Tµi chÝnh kh«ng chØ ch¨m lo cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn, ch¨m lo ®éng viªn nguån lùc tµi chÝnh, mµ cßn coi träng ph©n phèi sö dông sao cho cã hiÖu qu¶, tiÕt kiÖm. * Nh­îc ®iÓm: Bªn c¹nh nh÷ng thµnh c«ng cña c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ tµi chÝnh qucè gia vÉn cßn tån t¹i mét sè h¹n chÕ cÇn ®­îc qu©n t©m kh¾c phôc. Thø nhÊt ®ã lµ chiÕn lùc tµi chÝnh quèc gia cßn ch­a ®­îc ®Þnh h­íng râ rµng vµ thiÕu nh÷ng gi¶i ph¸p tµi chÝnh mang tØnh tæng thÓ, liªn hoµn vµ ®ång bé. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña §¶ng lµ ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc chiÕn l­îc tµi chÝnh quèc gia ph¶i phôc vô cho chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ, ph¶i cã nh÷ng chiÕn l­îc cô thÓ trong chiÕn l­îc tæng thÓ. Mét vÊn ®Ò næi cém lµ ch­a nhËn thøc ®­îc tÝnh ®ång bé. TÝnh liªn tôc, ®é trÔ cña chÝnh s¸ch ®Ó cã thÓ kÕt hîp hµi hoµ, nhuÇn nhuyÔn gi÷a ®Þnh h­íng, gi¶i ph¸p vµ chÝnh s¸ch tµi chÝnh dµi h¹n mang tÝnh chiÕn l­îc víi gi¶i ph¸p tµi chÝnh t¸c nghiÖp phôc vô nh÷ng yªu cÇu, nhiÖm vô bøc xóc tr­íc m¾t. Cô thÓ vÒ ng©n s¸ch Nhµ n­íc: chÝnh s¸ch chÕ ®é thu nhiÒu nh­ng vÉn s¬ hë, chång chÐo, ch¾p v¸ vµ ch­a bao qu¸t hÕt c¸c nguån thu trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ch­a t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn. HÖ thèng chÝnh s¸ch theo ban hµnh kh«ng ®ång nhÊt, chñ yÕu ban hµnh b»ng c¸c v¨n b¶n ph¸p quy d­íi lu¹t, ch­a ®óng víi hiÕn ph¸p nªn tÝnh ph¸p lý kh«ng cao, hiÖu lùc thi hµnh bÞ h¹n chÕ. Do c¬ chÕ ph©n cÊp qu¶n lý NSNN hiÖn hµnh nªn hÖ thèng quü NSNN bÞ cÊt khóc qu¸ nhiÒu tÇng nÊc, Trung ­¬ng kh«ng ®iÒu khiÓn ®­îc, t¹o nªn nh÷ng khã kh¨n c¨ng th¼ng gi¶ t¹o trong qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh ng©n s¸ch. ChÝnh s¸ch chÕ ®é ch­a hoµn chØnh, ch­a cã ®Þnh h­íng ®óng ®iÓm nªn th­êng x¶y ra t×nh tr¹ng thay ®æi qu¸ nhanh c¬ cÊu thu chi lµm cho viÖc lËp Ng©n s¸ch r¬i vµo t×nh tr¹ng thø bÞ ®éng con sè kÕ ho¹ch kh¸c con sè cÇn thiÕt thùc tÕ dÉn ®Õn tÝnh h×nh thøc, tuú tiÖn cña lËp ng©n s¸ch. V× vËy khi dù ¸n ®­îc tæng hîp vµ tr×nh ra quèc héi ®Ó quyÕt ®Þnh ph©n bè Ng©n s¸ch còng mang nÆng tÝnh h×nh thøc vµ chung hung. ë ®©y vai trß cña Quèc héi trong viÖc quyÕt ®Þnh vµ ph©n bè ng©n s¸ch ch­a ®­îc thÓ hiÖn ®Çy ®ñ thêi gian ®Ó th¶o luËn NSNN vµ c¸c th«ng tn cho c¸c ®¹i biÓu Quèc héi qu¸ Ýt vµ víi rÊt nhiÒu néi dung th¶o luËn kh¸c nhau, c¸c ®¹i biÓu Quèc héi kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó kiÓm tra xem xÐt nh÷ng vÊn ®Ò cña NSNN ®Ó cã ý kiÕn chÝnh x¸c. Bªn c¹nh nh÷ng tån t¹i trong NSNN th× hÖ thèng ph¸p lu¹t vÒ thuÕ cßn ch­a ®ång bé, thêi ®iÓm ban hµnh gi÷a luËt thuÕ, ph¸p lÖnh thuÕ vµ c¸c nghÞ ®Þnh, th«ng t­ h­íng dÉn thi hµnh chi tiÕt chÝnh s¸ch thuÕ vÉn cßn xa nhau nªn ®· lµm cho ng­êi thi hµnh ph¶i chê ®îi kh¸ l©u, kh«ng nh÷ng lµm cho viÖc thu thuÕ bÞ trËm trÔ mµ cßn lµm cho t¸c dông cña ph¸p luËt bÞ h¹n chÕ. H¬n n÷a ®iÒu nµy cßn t¹o ra t©m lý coi träng th«ng t­ h¬n luËt, ph¸p lÖnh, coi träng c¬ quan hµnh ph¸p h¬n c¬ quan lËp ph¸p. Quan ®iÓm nµy hoµn toµn xa l¹ víi nh÷ng tiªu chuÈn Nhµ n­íc ph¸p quyÒn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng mµ chóng ta ®ang x©y dùng. Sù thèng nhÊt cña ph¸p luËt kh«ng ®­îc thùc hiÖn nghiªm chØnh, vÉn cßn t×nh tr¹ng ngµnh chØ tù qu¶n, tù h­íng dÉn c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc thi hµnh nép thuÕ kh¸c víi luËt quy ®Þnh lµm rèi lo¹n lÖ phÝ. Bªn c¹nh ®ã vai trß cña Nhµ n­íc trong viÖc xö lý vµ c­ìng chÕ thi hµnh luËt vµ ph¸p lÖnh cßn bÞ xem nhÑ nªn vÊn ®Ò d©y d­a nî thuÕ, thÊt thu cßn x¶y ra rÊt ®a d¹ng vµ phøc t¹p. Nh×n chung tµi chÝnh cña chóng ta sau h¬n 15 n¨m ®æi míi ®· b­íc ®Çu gÆt h¸i ®­îc nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng kÓ gãp phÇn quan träng ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. Tuy vÉn cßn tßn t¹i nhiÒu h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc nh­ng ®ã còng chÝnh lµ nh÷ng bµi häc ®Ó chóng ta cã thÓ hoµn thiÖn h¬n n÷a hÖ thèng tµi chÝnh, gãp phÇn ®­a nÒn kinh tÕ v÷ng b­íc x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. III.Ph­¬ng h­¬ng vµ gi¶i ph¸p ®æi míi ho¹t ®éng tµi chÝnh ë ViÖt Nam 1. Môc tiªu tµi chÝnh trong n¨m tíi. Trong ®êi sèng thùc tÕ mäi ng­êi lu«n thÊy sù hiÖn diÖn cña chÝnh s¸ch tµi chÝnh. NÕu tµi chÝnh lµm mét ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch quan th× chÝnh s¸ch tµi chÝnh cña Nhµ n­íc lµ th¸i ®é ®Þnh h­íng cña Nhµ n­íc vÒ sö dông tµi chÝnh - ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch quan nµy. Trong thùc tÕ chÝnh s¸ch tµi chÝnh cña Nhµ n­íc l©u nay ®­îc hiÓu theo nghÜa hÑp - ®ã lµ ®Þnh h­íng cña Nhµ n­íc vÒ sö dông kh©u tµi chÝnh cña m×nh - Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Trªn gãc ®é nµy, chÝnh s¸ch tµi chÝnh cña Nhµ n­íc th­êng ®­îc hiÓu lµ bao gåm chÝnh s¸ch thuÕ, chÝnh s¸ch chi tiªu ng©n s¸ch, ph©n cÊp, ng©n s¸ch.. tøc lµ bao gåm nh÷ng khÝa c¹nh nhiÒu mÆt gÊp víi viÖc t¹o ra vµ sö dông quü Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Trong ®iÒu kiÖn chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng Nhµ n­íc cã chøc n¨ng vµ vai trß ®iÒu hoµ kinh tÕ vÜ m«, Nhµ n­íc ph¶i cã ®Þnh h­íng sö dông toµn bé c¸c kh©u cña hÖ thèng tµi chÝnh ®Ó phôc vô cho viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng ®ã lóc nµy Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch tµi chÝnh quèc gia phï hîp víi giai ®o¹n lÞch sö tr­íc m¾t. ChÝnh s¸ch tµi chÝnh qucè gia lµ mét bé phËn quang träng cña chÝnh s¸ch kinh tÕ, lµ tæng thÓ cña c¸c chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p vÒ tµi chÝnh tiÒn tÖ trong viÖc khai thøc, ®éng viªn vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc tµi chÝnh phôc vô cho sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, b¶o vÖ an ninh, quèc phßng, æn ®Þnh moi tr­êng kinh tÕ vÜ m«, n©ng cao tiÒm lùc cña nÒn tµi chÝnh quèc gia, tõng b­íc ®­a n­íc ta trë thµnh mét n­íc giµu m¹nh, x· héi c«ng b»ng vµ v¨n minh. ChÝnh s¸ch tµi chÝnh quèc gia cã ph¹m vi rÊt réng lín vµ bao gåm nhiÒu néi dung phøc t¹p mang ý nghÜa tæng hîp vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi. ChÝnh s¸ch tµi chÝnh quèc gia giai ®o¹n 2001 - 2010 ë n­íc ta cã mét sè môc tiªu chñ yÕu: 1. TiÕp tôc x©y dùng mét nÒn tµi chÝnh quèc gia v÷ng m¹nh nh»m ®éng viªn, ph©n phèi vµ sö dông tiÕt kiÖm, cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc tµi chÝnh trong n­íc, ngoµi n­íc ®Ó ®¶m b¶o nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng cao, æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng, ®ång thêi ®¸p øng yªu cÇu quèc phßng, an ninhv µ chiÕn l­îc ph¸t triÓn con ng­êi, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. 2. B¶o ®¶m ph¸t huy vai trß kiÓm tra, gi¸m s¸t cña tµi chÝnh Nhµ n­íc, lµm cho tµi chÝnh trë thµnh c«ng cô cña Nhµ n­íc trong viÖc kiÓm so¸t, qu¶n l‎ý vÜ m« nÒn kinh tÕ, th«ng qua viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c chÝnh s¸ch, luËt ph¸p tµi chÝnh, c¸c c«ng cô tµi chÝnh. 3. Lµnh m¹nh ho¸ m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m«, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ chuyÓn m¹nh sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, phï hîp víi ®iÒu kiÖn vµ ®Æc ®iÓm cña ViÖt Nam. §Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu chÝnh s¸ch tµi chÝnh quèc gia ph¶i thÓ hiÖn ®­îc 5 quan ®iÓm sau: §¶m b¶o khai th¸c tèi ®a c¸c nguån lùc tµi chÝnh trong n­íc, kÕt hîp víi huy ®éng c¸c nguån lùc bªn ngoµi, cã nguån tµi chÝnh trong n­íc lµ quyÕt ®Þnh, nguån tµi chÝnh n­íc ngoµi lµ quan täng, tõng b­íc t¨ng tØ träng nguån tµi chÝnh trong n­íc nh»m x©y dùng nÒn tµi chÝnh quèc gia æn ®Þnh lµnh m¹nh, v÷ng ch¾c. G¾n viÖc ®æi míi c¬ chÕ tµi chÝnh víi ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ nãi chung, ®ång thêi thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ toµn diÖn vµ s©u s¾c. Ph¸t huy vai trß cña c¸c c«ng cô tµi chÝnh - tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ, thùc hiÖn viÖc ®iÒu chØnh vµ gi¸m s¸t kinh tÕ ë tÇm vÜ m«. ChÝnh s¸ch tµi chÝnh quèc gia ph¶i ®­îc ho¹ch ®Þnh trªn csc ®¶m b¶o c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ, c¸c c©n ®èi lín cña nÒn kinh tÕ. ChÝnh s¸ch tµi chÝnh quèc gia ph¶i h­íng vµo môc tiªu ph¸t triÓn vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i thÞ tr­êng vèn víi sù tham gia cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Nã ph¶i ®­îc thùc hiÖn phï hîp víi nÒn kinh tÕ më cöa ra bªn ngoµi. NÒn tµi chÝnh quèc gia ph¶i ®­îc qu¶n lý b»ng ph¸p luËt. T¨ng c­êng ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa, thùc hiÖn nguyªn t¾c tiÐt kiÖm vµ cã hiÖu qu¶ trong qu¶n lý tµi chÝnh. Nh÷ng môc tiªu kÓ trªn cña chÝnh s¸ch tµi chÝnh quèc gia nh÷ng n¨m 2000 - 2004 lµ thÓ hiÖn c¸c quan ®iÓm chñ yÕu cña Nhµ n­íc vÒ sö dông ph¹m trï tµi chÝnh kh¸ch quan trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ®Êt n­íc giai ®o¹n nµy. 2. Ph­¬ng h­íng ®æi míi ho¹t ®éng tµi chÝnh. * Më réng ph¹m vi ho¹t ®éng cña c¸c c«ng cô tµi chÝnh. Trong giai ®o¹n ph¸t triÓn hiÖn nay cña nÒn kinh tÕ sù ho¹t ®éng cña tµi chÝnh cã mét vai trß v« cïng quan träng kh«ng thÓ phñ nhËn. §ång thêi trong hÖ thèng tµi chÝnh c¸c c«ng cô tµi chÝnh ®­îc rÊt nhiÒu sù quan t©m nghiªn cøu. §Ó ®æi míi tµi chÝnh th× c¸c c«ng cô tµi chÝnh cÇn ph¶i më réng h¬n n­a xph¹ vi ho¹t ®éng cña m×nh, nh»m khai th¸c nh÷ng ®iÓm m¹nh tæng hîp cña mäi nguån lùc tµi chÝnh. X©y dùng nÒn tµi chÝnh quèc gia cã tiÒm lùc ®ñ m¹nh, ®¶m b¶o chiÕn l­îc t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh, bÒ v÷ng phôc vô sù nghiÖp x©y dùng x· héi chñ nghÜa b¶o vÖ tæ quèc. C¸c nguån lùc tµi chÝnh rÊt ®a d¹ng. §Ó thùc hiÖn môc tiªu nµy trong thêi gian tíi Nhµ n­íc cÇn ban hµnh c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®Ó c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­, khuyÕn khÝch m¹nh mÏ mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Èy m¹nh ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh doanh. X©y dùng hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ tµi chÝnh khuyÕn khÝch c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm, t¹o ®éng lùc ph¸t triÓn cho c¶ n­íc. Ph¸t triÓn m¹nh mÏ thÞ tr­êng vèn vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt. Hoµn thiÖn qu¶n lý ng©n s¸ch Nhµ n­íc, tr¸nh thÊt tho¸t vèn. TiÕp tôc c¶i thiÖn thuÕ giai ®o¹n II vµ hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ theo h­íng ®¶m b¶o nguyªn t¾c qu¶n lý thèng nhÊt, c«ng b»ng vÒ thuÕ ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, thùc hiÖn gi¶m sù chªnh lÖch gi÷a c¸c møc thuÕ suÊt vµ sè l­îng thuÕ suÊt, më réng ph¹m vi ®èi t­îng nép thÕu. §æi míi c¬ cÊu NSNN trÕnc x¸c ®Þnh râ c¸c néi dung chi mµ Nhµ n­íc ph¶i ®¶m b¶o ®Ó thùc hiÖn ­u tiªn chØ cã chän läc theo thø tù, gi¶m dÇn vµ tiÕn tíi xo¸ bá c¸c kh¶on chi mang tÝnh bao cÊp. Chóng ta ph¶i biÕt ph¸t huy mäi nguån lùc tµi chÝnh míi cã thÓ hoµn thiÖn hÖ thèng tµi chÝnh phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ. * §æi míi quy chÕ vµ ho¹t ®éng tµi chÝnh. C¸c quy ®Þnh vÒ ho¹t ®éng tµi chÝnh tuy lµ ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn, bæ xung vµ ®¸p øng ngµy cµng tèt h¬n víi yªu cÇu ®Æt ra cña thùc tÕ. Nh­ng bªn c¹nh ®ã vÉn tån t¹i nhiÒu nh­îc ®iÓm. V× vËy ph­¬ng h­íng ®æi míi vÉn chó träng viÖc tiÕp tôc nghiªn cøu ban hµnh chÝnh s¸ch tµi chÝnh nh»m t¹o ra sù b×nh ®¼ng trong c¹nh tranh, kh¾c phôc t×nh tr¹ng ph©n biÖt ®èi xö trong kinh doanh gi÷a ®Çu t­ trong n­íc vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch qu¶n l‎ý tµi chÝnh vÒ nguån vèn vay n­íc ngoµi cña chÝnh phñ, ®æi míi vµ n©ng cao chÊt l­îng quy ho¹ch sö dông nguån vèn ODA nh»m vµo môc tiªu chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ vµ môc tiªu xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, x©y dùng c¬ chÕ chÝnh s¸ch cho vay l¹i ®èi víi khu vùc t­ nh©n. Hoµn thiÖn hÖ thèng gi¸m s¸t vµ chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ c¸c dù ¸n vµ c¸c ch­¬ng tr×nh sö dông vèn vay n­íc ngoµi, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thu håi vèn tr¶ nî n­íc ngoµi cã hiÖu qu¶. Ph­¬ng h­íng ®æi míi ho¹t ®éng tµi chÝnh trªn nh»m môc ®Ých tõng b­íc, dÇn dÇn hoµn thiÖn hÖ thèng tµi chÝnh, x©y dùng hÖ thèng tµi chÝnh v÷ng m¹nh, ph¸t triÓn nhanh, bÒn v÷ng tõ ®ã gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. 3. Mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n cho qu¸ tr×nh ®æi míi. Tõ thùc tÕ tµnh c«ng vµ ch­a thµnh c«ng cña c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ, ®æi míi tµi chÝnh quèc gia rót ra mét sè gi¶i ph¸p sau: Thø nhÊt: T«n träng vµ tu©n thñ nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ trong c«ng t¸c tµi chÝnh, coi träng sù phèi hîp ®ång bé c¸c chÝnh s¸ch c¸c c«ng cô kinh tÕ - tµi chÝnh. Duy tr× vµ ®¶m b¶o nÒn tµi chÝnh quèc gia lµ mét tæng thÓ thèng nhÊt, gi÷ v÷ng kØ c­¬ng, kØ luËt trong chØ huy, trong ®iÒu hµnh. Phªn ph¸n vµ lªn ¸n mäi t­ t­ëng, mäi viÖc lµm v« kØ luËt kh«ng chÊp hµnh nghiªm c¸c quy ®Þnh vÒ thu, chi, vÒ ®iÒu tiÕt ng©n s¸ch, vÒ qu¶n lý vµ sö dông ng©n quü quèc gia. Chèng t­ t­ëng, viÖc lµm côc bé, v× quyÒn lîi ngµnh, ®Þa ph­¬ng g©y tæn h¹i lîi Ých chung ®Æc biÖt trong viÖc chÊp hµnh chÕ ®é, chÝnh s¸ch vµ kØ luËt hµnh chÝnh. M¹nh d©n ph©n cÊp, trao quyÒn vµ ph¸t huy tÝnh chÊt tù chñ, s¸ng t¹o cña c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng trong c«ng t¸c tµi chÝnh, ®Æc biÖt trong nu«i d­ìng, khai th¸c nguån thu, ®¶m b¶o nhiÖm vô chi. Më réng quyÒn h¹n ®i ®«i víi t¨ng c­êng tr¸ch nhiÖm, t¹o dùng c¬ chÕ, kØ luËt phèi hîp hµi hoµ gi÷a c¸c néi dung ho¹t ®éng, gi÷a c¸c m¶ng c«ng t¸c tµi chÝnh, t¹o nªn mét søc m¹nh tæng thÓ, hç trî, kÝch thÝch vµ lµm tiÒn ®å cho nhau cïng ®¹t hiÖu qu¶, kinh nghiÖm cho thÊy, mäi sù rêi r¹c, chia c¾t… trong gi¶i ph¸p, trong chÝnh s¸ch tµi chÝnh trong ®iÒu hµnh ho¹t ®éng tµi chÝnh ®Òu kh«ng ®em l¹i kÕt qu¶. §Êy lµ ch­a nãi ®Õn nh÷ng hËu qu¶ khã l­êng. Xö lý tèt hµi hoµ mèi quan hÖ gi÷a thu vµ chi NSNN gi÷a ®éng viªn thu nhËp, huy ®éng nguån lùc vµ thóc ®Èy s¶n xuÊt, kinh doanh ph¸t triÓn nu«i d­ìng nguån thu, gi÷a b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc vµ yªu cÇu n©ng cao søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp; gi÷a tµi chÝnh Nhµ n­íc, tµi chÝnh doanh nghiÖp… Thø hai: Mäi gi¶i ph¸p tµi chÝnh vÒ mäi ho¹t ®éng tµi chÝnh ph¶i hµm chøa vµ tÝnh ®Õn c¸c yÕu tè chÝnh trÞ kinh tÕ vµ x· héi, ph¶i xuÊt ph¸t tõ cuéc sèng vµ ph¶i gi¶i quyÕt cho ®­îc nh÷ng vÊn ®Ò cña cuéc sèng thùc tÕ. §êi sèng kinh tÕ - x· héi rÊt phong phó, ®a d¹ng vµ lu«n vËn ®éng, ph¸t triÓn, ®ßi hái c«ng t¸c tµi chÝnh ph¶i b¸m s¸t thùc tÕ. Mäi gi¶i ph¸p tµi chÝnh cÇn ®­îc thùc tÕ kiÓm nghiÖm vµ ®¸nh gi¸. Thùc tÕ cña c«ng cuéc ®æi míi ®· chØ ra bµi häc lµ cÇn nhanh nh¹y, linh ho¹t triÓn khai vµ ®iÒu chØnh c¸c chñ tr­¬ng, gi¶i ph¸p tµi chÝnh, cÇn c©n nh¾c tÝnh to¸n mäi yÕu tè chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi trong tõng gi¶i ph¸p, tõng quyÕt s¸ch. Ho¹t ®éng chÝnh s¸ch tµi chÝnh lf ho¹t ®éng nghÖ thuËt. Mäi s¬ suÊt, sai lÇm, chËm chÔ trong tõng quyÕt s¸ch sÏ g©y hËu qu¶ xÊu kh«ng chØ vÒ kinh tÕ - tµi chÝnh mµ cã thÓ c¶ chÝnh trÞ - x· héi. Thø ba: ThiÕt lËp, vËn hµnh vµ n©ng cao hiÖu lùc kiÓm tra, kiÓm s¸ot vµ gi¸m s¸t tµi chÝnh ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ - x· héi. Yªu cÇu cña tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ nã lµ an ninh, an toµn vµ lµnh m¹nh h¬n lóc nµo hÕt, cïng víi sù thiÕt lËp c¸c khu«n khæ ph¸p lý, cho ho¹t ®éng tµi chÝnh, cÇn t¨ng c­êng hiÖu lùc, hiÖu qu¶ cña hÖ thèng gi¸m s¸t b»ng nghiÖp vô, b»ng tæ chøc cã s½n trong b¶n th©n c«ng t¸c tµi chÝnh, b¶n th©n tõng quy tr×nh chuyªn m«n. Th­êng xuyªn rµ xo¸t, thiÕt lËp c¸c quy tr×nh, c¸c c¬ cÊu tæ chøc cã tÝnh kh¸ng thÓ cao víi c¸c hµnh vi, viÖc lµm g©y tæn h¹i tµi chÝnh Nhµ n­íc. T¨ng c­êng vµ n©ng cao tÝnh hiÖu lùc cña hÖ thèng gi¸m s¸t néi bé, bé m¸y vµ quy tr×nh kiÓm so¸t néi bé, b¶o ®¶m mäi ho¹t ®éng tµi chÝnh, sù lu©n chuyÓn cña tõng ®ång tiÒn cña Nhµ n­íc, cña ng©n quü quèc gia ®­îc gi¸m s¸t th­êng xuyªn, liªn tôc ho¹t ®éng tµi chÝnh - tiÒn tÖ cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh, c¸c quü Nhµ n­íc, c¸c trung gian tµi chÝnh ph¶i ®­îc gi¸m s¸t tõ xa. Cã hÖ thèng c¶nh b¸o. C«ng khai tµi chÝnh lµ biÖn ph¸p h¹n chÕ tiªu cùc, lµ viÑc lµm thÓ hiÖn b¶n lÜnh cña c¸c c¬ quan, tæ chøc vµ còng lµ tiÌn ®å cho sù s«i ®éng cña thÞ tr­êng tµi chÝnh më. C«ng khai tµi chÝnh mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cùc kú quan träng cho chñ tr­¬ng thùc hiÖn d©n chñ tõ c¬ së, d©n chñ trùc tiÕp theo ph­¬ng ch©mn: d©n biÕt, d©n bµn, d©n lµm, d©n kiÓm tra, b¶o ®¶m Nhµ n­íc ph¸p quyÒn ViÖt Nam thùc sù lµ Nhµ n­íc cña d©n, do d©n vµ v× d©n. CÇn t¹o dùng thãi quen c«ng khai tµi chÝnh trong ®êi sèng x· héi, coi ®ã võa lµ nghÜa vô võa lµ quyÒn lîi cña c¶ ng­êi cung cÊp th«ng tin vµ sö dông th«ng tin. KiÓm to¸n Nhµ n­íc ph¸t triÓn vµ phôc vô tèt nhÊt cho c¸c quyÕt ®Þnh cña Quèc héi, cña Héi ®ång nh©n d©n c¸c cÊp. T¹o m«i tr­êng ph¸p lý cho thÞ tr­êng dÞch vô kiÓm to¸n, n©ng cao tr¸ch nhiÖm vµ ®é tin cËy ®èi víi nh÷ng th«ng tin tµi chÝnh ®· ®­îc kiÓm to¸n. Thø 4: Th­êng xuyªn ch¨m lo hoµn thiÖn vµ n©ng cao n¨ng lùc bé m¸y tæ chøc ngµnh tµi chÝnh. C¶i c¸ch m¹nh thñ tôc hµnh chÝnh, thñ tôc nghiÖp vô, tèi ­u ho¸ c¸c quy tr×nh c«ng t¸c, quy tr×nh qu¶n lý vµ cÊp ph¸t vèn. Më réng ph©n cÊp, ph©n quyÒn vµ n©ng cao tr¸ch nhiÖm cho c¸c cÊp trong c«ng t¸c chuyªn m«n, qu¶n lý c¸n bé, ®Æc biÖt lµ c¸c hÖ thèng chuyªn m«n tæ chøc theo ngµnh däc. Cã chiÕn l­îc dµi h¹n vµ biÖn ph¸p ch¨m lo n©ng cao n¨ng lùc nghiÖp vô, n¨ng lùc ®iÒu hµnh cña ®é ngò c¸n bé tµi chÝnh phï hîp yªu cÇu cña c¬ chÕ kinh tÕ míi. Cïng víi viÖc t¨ng c­êng kØ c­¬ng, kØ luËt trong c«ng t¸c tµi chÝnh, cÇn thùc sù d©n chñ, ph¸t huy tèi ®a tÝnh s¸ng t¹o, tÝnh tù gi¸c, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña viªn chøc tµi chÝnh. BiÕt tin vµo c¸n bé, biÕt ®éng viªn kh¬i dËy tÝnh tÝch cùc, tÝnh n¨ng ®éng cña c¸n bé tµi chÝnh, ®Æc biÖt lµ ®éi ngò c¸n bé trÎ, sù nghiÖp tµi chÝnh ch¾c ch¾n sÏ thµnh c«ng. §ã lµ bµi häc lu«n sèng ®éng. Gi¶i ph¸p: Muèn nh¾c ®Õn vµ gi÷ mét vÞ trÝ quan träng ®ã lµ ph¶i t¹o dùng chiÕn l­îc tµi chÝnh quèc gia víi môc tiªu, ®Þnh h­íng râ rµng víi nh÷ng gi¶i ph¸p tµi chÝnh mang tÝnh tæng thÓ, liªn hoµn vµ ®ång bé chiÕn l­îc tµi chÝnh quèc gia ph¶i phôc vô cho chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ. Ph¶i cã nh÷ng chiÕn l­îc cô thÓ trong chiÕn l­îc tæng thÓ. VÊn ®Ò quan täng cho mäi thµnh c«ng lµ nhËn thøc râ tÝnh ®ång bé, tÝnh liªn tôc, ®é trÔ cña chÝnh s¸ch ®Ó cã sù kÕt hîp hµi hoµ, nhuÇn nhuyÔn gi÷a ®Þnh h­íng, gi¶i ph¸p vµ chÝnh s¸chtµi chÝnh dµi h¹n mang tÝnh chiÕn l­îc víi chÝnh s¸ch t¸c nghiÖp phôc vô yªu cÇu vµ nhiÖm vô bøc xóc tr­íc m¾t. TuyÖt ®èi kh«ng v× nh÷ng chÝnh s¸ch tµi chÝnh cô thÓ trong ®éng viªn thu nhËp, trong chØ tiªu ng©n s¸ch tµi chÝnh hoÆc lµm chËm tiÕn tr×nh ®æi míi tµi chÝnh. Ph¶i chñ ®éng trong vÞ thÕ míi, lùa chän nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ cho phÐp khai th¸c tèt nhÊt mäi lîi thÕ cña ®Êt n­íc. §ã lµ nh÷ng gi¶i ph¸p cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ vµ hoµn thiÖn hÖ thèng tµi chÝnh ViÖt Nam. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ cÇn chñ ®éng, tØnh t¸o cã b­íc ®i vµ c¸ch lµm ®óng cho tõng môc tiªu chiÕn l­îc, s¸ch l­îc, cho tõng gi¶i ph¸p tµi chÝnh cô thÓ. C.KÕt luËn HÖ thèng tµi chÝnh quèc gia vÉn cßn lµ mét nÒn tµi chÝnh non trÎ ngay c¶ ë trong khu vùc vµ trªn thÕgiíi. XuÊt ph¸t tõ mét xuÊt ph¸t ®iÓm rÊt thÊp (sau kh¸ng chiÕn 1945 t×nh h×nh tµi chÝnh ®Çt n­íc ë trong t×nh h×nh nguy cÊp, ng©n khè ®Êt n­íc gÇn nh­ trèng rçng. §Êt n­íc ch­a cã mét ®ång tiÒn chung ®Ó thèng nhÊt viÖc mua trao ®æi hµng hãa trong ph¹m vi toµn quèc, ®éi ngò c¸n bé cßn thiÕu thèn, cßn thiÕu kinh nghiÖm vµ n¨ng lùc…) D­íi sù l·nh ®¹o s¸ng suèt cña §¶ng vµ chÝnh phñ, Nhµ n­íc ®· tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn tõ nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù ®Þnh h­íng cña Nhµ n­íc. Tr¶i qua h¬n 15 n¨m ®æi míi cã thÓ nãi cho ®Õn nay nÒn tµi chÝnh quèc gia ViÖt Nam thùc sù ngµy cµng gia t¨ng vÒ quy m« còng nh­ vÒ chÊt l­îng. C¸c c«ng cô tµi chÝnh ngµy cµng ph¸t huy søc m¹nh. Cho dï ®ång tiÒn ViÖt Nam vÉn ch­a ®­îc sö dông lµm ph­¬ng tiÖn trao ®æi th­¬ng m¹i quèc tÕ nh­ng ph¶i kh¼ng ®Þnh mét ®iÒu lµ n­íc ta cã mét ®ång tiÒn æn ®Þnh vµ mét hÖ thèng tµi chÝnh v÷ng ch¾c ngµy cµng gia t¨ng vÒ quy m«, ®ång bé vÒ c¬ cÊu, hiÖn ®¹i vÒ c«ng nghÖ, nghiÖp vô vµ còng ngµy cµng kh¼ng ®Þnh ®Ëm nÐt h¬n vÞ thÕ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong tæng thÓ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®Æc biÖt t¹op ®Þnh h­íng vµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc. Tuy nhiªn trong nhiÒu yÕu tè kh¸ch quan vµ chñ quan xÐt vÒ tæng thÓ hÖ th«ng tµi chÝnh quèc gia vÒ c¸c c«ng cô tµi chÝnh vÉn cßn tån t¹i mét sè nh­îc ®iÓm nh­ ch­a ph¸t huy ®­îc nhiÒu søc m¹nh cña c¸c c«ng cô tµi chÝnh trong viÖc ®iÒu chØnh vÜ m« nÒn kinh tÕ, hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy quy ®Þnh , tr¸ch nhiÖm chøc tr¸ch vµ søc m¹nh cña c¸c c«ng cô cßn nhiÒu bÊt cËp, mang nÆng tÝnh thñ tôc, cßn ch­a ®i s©u vµo thùc tÕ. V× v©y ®Ó ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu kinh tÕ tõ 2001_2005 chóng ta cÇn tiÕp tôc c«ng cuéc ®æi míi hÖ thèng tµi chÝnh c¶ vÒ chÊt vµ l­îng. §µo t¹o ®éi ngò c¸n bé tµi chÝnh giµu n¨ng lùc giái chuyªn m«n vµ tËn t©m víi c«ng viÖc, x©t dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh ®ång thêi t¹o mét c¬ chÕ më ®Ó kÝch thÝch thÞ tr­êng tµi chÝnh vµ c¸c c«ng cô tµi chÝnh ph¸t triÓn. §ång thêi ph¶i biÕt kÕt hîp nhÞp nhµng c¸c c«ng cô tµi chÝnh vµ huy ®éng mäi nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc, ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu ®Ò ra cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, nhanh chãng gióp ®Êt n­íc cã nÒn kinh tÕ cã thÓ trë thµnh mét con Rång Ch©u ¸. E. Tµi liÖu tham kh¶o 1.Gi¸o tr×nh: Kinh tÕ chÝnh trÞ Mac LªNin Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia. 2.Gi¸o tr×nh: Lý thuyÕt tµi chÝnh tiÖn tÖ §¹i häc kinh tÕ quèc d©n 3.T¹p chÝ: Ng©n hµng Tµi chÝnh C¸c t¹p chÝ chuyªn nghµnh thuÕ, b¶o hiÓm… 4.Tµi chÝnh vµ c«ng cô chÝnh trong nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn 5.Sù h×nh thµnh thÞ tr­êng tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®Þnh h­íng XHCN ë ViÖt Nam. F. Môc lôc Trang Më ®Çu 1 Néi dung 2 I. B¶n chÊt vµ chøc n¨ng cña tµi chÝnh 2 1. B¶n chÊt tµi chÝnh 2 2. Chøc n¨ng 3 2.1. Chøc n¨ng ph©n phèi 3 2.2. Chøc n¨ng gi¸m ®èc 5 3. Vai trß cña tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 5 4 . C¸c c«ng cô tµi chÝnh 7 4.1. Ng©n s¸ch Nhµ n­íc 7 4.2.ThuÕ 10 4.3. TiÒn tÖ, tÝn dông 13 4.4. Dù tr÷ tµi chÝnh vµ b¶o hiÓm 15 II. Tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN ë ViÖt Nam 1. Qu¸ tr×nh chuyÓn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 18 18 2. Nh÷ng ®Æc tr­ng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN ë ViÖt Nam 19 3. Thùc trang chung vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh ë ViÖt Nam 21 III. Ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p ®æi míi ho¹t ®éng tµi chÝnh ë ViÖt Nam 23 1. Môc tiªu tµi chÝnh trong nh÷ng n¨m tíi 23 2. Ph­¬ng h­íng ®æi míi ho¹t ®éng tµi chÝnh 25 3. Mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n trong qu¸ tr×nh ®æi míi 26 KÕt luËn 29 Tµi liÖu tham kh¶o 30