Đề tài Thiết kế phân xưởng sản xuất nitrobenzen

ric = 4809,88 / 1807,5 = 2,661 m3 / h. vn­íc = 641,32 / 987,5 = 0,650 m3 / h. Suy ra : Vhæn hîp = 3,827 + 1,757 + 2,661 + 0,650 = 8,895 m3 / h.§ã lµ thÓ tÝch cña nguyªn liÖu vµo .Do vËy chän thÓ tÝch cña thiÕt bÞ lµ : 13 m3. Chän ®­êng kÝnh thiÕt bÞ nitro ho¸ : D = 2,2 m . Suy ra chiÒu cao cña thiÕt bÞ lµ : H = V x 4 / p x D2 = 13 x 4 / 3,1415 x 4,84 = 3,4 m. = 3400 mm . 2.TÝnh bÒ dµy th©n thiÕt bÞ nitro ho¸ : BÒ dµy th©n thiÕt bÞ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc : ; m , [ 16 – 360 ] Víi :§­êng kÝnh trong cña thiÕt bÞ : D = 2,2 m. HÖ sè bÒn cña thµnh h×nh trô theo ph­¬ng däc .Trong tr­êng hîp thµnh kÝn hay cã lç ®­îc gia cè hoµn toµn th× chän ch = 0,95. [sk ] : øng suÊt cho phÐp ; N/m2. P : ¸p suÊt trong thiÕt bÞ ; N/m2. C : HÖ sè bæ sung do ¨n mßn , do dung sai vÒ chiªu dµy ; m. *TÝnh øng suÊt cho phÐp : ¦ng suÊt cho phÐp ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau : [sk ] = sk x h / nb , N/m2. Víi : sk : Giíi h¹n bÒn cho phÐp cña thÐp OX21H6M2T lµ : 600.106 N/m2 . HÖ sè ®iÒu chØnh : h = 1 . HÖ sè an toµn theo gíi h¹n bÒn : nb = 1,5 . VËy: [sk ] = sk x h / nb = 600.106 x 1 / 1,5 = 400.106 N/m2. *TÝnh ¸p suÊt trong thiÕt bÞ : §­îc tÝnh theo c«ng thøc sau : P = Pmt + P1 N/m2 . [16- 366]. Víi : ¸p suÊt m«i tr­êng lµm viÖc : Pmt = 105 N/m2. ¸p suÊt thuû tÜnh cña cét chÊt láng ®­îc tÝnh nh­ sau : P1 = g x rhæn hîp x H1 N/m2 . Víi : Gia tèc träng tr­êng : g = 9,81 m/s2. ChiÒu cao cña cét chÊt láng chän : H1 = 3,2 m. Khèi l­îng riªng cña chÊt láng ®­îc tÝnh theo nc«ng thøc nh­ sau : ; [ 14- 5 ] . Víi : x1 ; x2 ; x3 ; x4 : lÇn l­îc lµ nång ®é cña c¸c cÊu tö : benzen th«; axit nitric ; axit sunfuric ; n­íc trong hæn hîp nguyªn liÖu . *L­îng ngyªn liÖu vµo thiÕt bÞ nitro ho¸ bao gåm: +Khèi l­îng benzen kü thuËt (98%): 3240,86 kg/h. ChiÕm : 8,79%. +Khèi l­îng HNO3 : 2565,27 kg/h. ChiÕm : 22,78%. +Khèi l­îng H2SO4 : 4809,88 kg/h ChiÕm : 42,73%. +Khèi l­îng H2O : 641,32 kg/h. ChiÕm : 5,70%. *Khèi l­îng riªng cña c¸c thµnh phÇn ë 50oC nh­ sau : [ 14 – 9 ] rbenzen = 847 kg/m3 . raxit nitric = 1460,5 kg/m3 raxit sunfuric = 1807,5 kg/m3 rn­íc = 987,5 kg/m3. VËy khèi l­îng riªng cña hæn hîp láng ®­îc tÝnh nh­ sau : Suy ra : rhæn hîp = 1265,815 kg/m3 . P1 = g x rhæn hîp x H1 = 9,81 x 1265,815 x 3,2 = 74331,1 N/m2. P = P1 + Pmt = 74331,1 + 105 = 1,743.105 N/m2. *TÝnh hÖ sè ¨n mßn C : TÝnh theo c«ng thøc sau : C = C1 + C2 + C3 (mm). [ 16- 363]. Víi : C1 : HÖ sè bæ sung do ¨n mßn , do m«i tr­êng lµm viÖc lµ axit .Nªn chän C1 = 4 mm ( theo thêi gian lµm viÖc lµ 15 ®Ðn 20 n¨m). C2 : HÖ sè bæ sung do bµo mßn do h¹t r¾n chuyÓn ®éng : C2 = 0 mm. C3: HÖ sè bæ sung do dung sai chiÒu dµy, phô thuéc vµo chiÒu dµy tÊm thÐp: C3 = 0,8 mm . VËy : C = 0,8 + 4 = 4,8 mm. BÒ dµy th©n thiÕt bÞ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: ; m , [ 16 – 360 ] = 0,000504 + 0,0048 = 0,0053 m = 5,3 mm. Chän : S = 7 mm. *KiÓm tra øng suÊt cho phÐp cña thµnh th¸p ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau : ; [ 16 – 365 ] +¸p suÊt tÝnh to¸n P0 ®­îc tÝnh theo c«ng thøc : P0 = Pth + P1 ; (2 - 356). + ¸p suÊt thö thuû lùc :Pth = 1,2 x P = 1,2 x 1,743.105=2,029105 N/m2. Suy ra : P0 = 74331,1 + 2,029.105 =2,835.105 N/m2 . [ 2 + ( 0,007 – 0,0048 ) ]x 2,835.105 s = = 149,36.106 N/m2 2 x ( 0,007 – 0,0048) x 0,95 VËy : Víi : [sk ] / 2 = 400.106 / 2 = 200.106 N/m2 > s = 149,36.106 N/m2. VËy bÒ dµy cña th©n thiÕt bÞ nitro ho¸ lµ : S = 7 mm lµ phï hîp. 3.TÝnh bÒ dµy cña ®¸y vµ n¾p : BÒ dµy cña ®¸y vµ n¾p ®­îc tÝnh theo c«ng thøc : ; [ 16 – 365 ] §­êng kÝnh trong cña th©n thiÕt bÞ : Dt = 2,2 m. øng suÊt bÒn : [sk ] = 400.106 N/m2 . ChiÒu cao cña phÇn ®¸y : chän 0,5 m. HÖ sè kh«ng thø nguyªn (k) .§èi víi ®¸y cã læ ®­îc t¨ng cøng hoµn toµn th× : k = 1. ¸p suÊt lµm viÖc cña thiÕt bÞ : P = 1,743.105 N/m2 . HÖ sè bÒn : ch = 0,95 . HÖ sè bæ sung do dung sai ,do ¨n mßn C . S – C = 0,73.10-3 m 10 mm .Nªn ta ph¶i céng thªm vµo hÖ sè bæ sung do ¨n mßn lµ : 2 mm .Tøc lµ : C1 = 4 + 2 = 6 mm. Víi : C = C1 + C2 + C3 = 6 + 0,8 = 6,8 mm. S = 6,8 + 0,73 = 7,53 mm. Chän S = 10 mm. *KiÓm tra øng suÊt ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau : ; N/m2 [16 – 387 ]. = 148,5.105 < [sk ] / 2 = 200.106 N/m2 . VËy bÒ dµy cña ®¸y : S = 10 mm, lµ phï hîp . *Chän n¾p vµ ®¸y lµ nh­ nhau . Nªn : +ChiÒu cao cña n¾p lµ : hb = 500 mm. +BÒ dµy cña n¾p lµ : S = 10 mm. 4.Chän bÝch ®Ó nèi n¾p vµ ®¸y cña th©n thiÕt bÞ : §­êng kÝnh trong cña th©n thiÕt bÞ Dt = 2,2 (m) Chän theo ¸p suÊt lµm viÖc p = 0,6.106 (N/m2) BÝch ®­îc lµm b»ng thÐp kiÓu I : [ 16 - 421] . Dt = 2200 mm ; Db = 2300 mm D1 = 2260 mm ; D0 = 2215 mm h = 40 mm ; D = 2360 mm db = M30 ; Z = 48 c¸i. *Chän bÝch ®Ó nèi th©n vµ ®¸y vá bäc ngoµi cña thiÕt bÞ. Dt = 2500 mm ; D = 2660 mm D1 = 2560 mm ; Db = 2600 mm h = 40 mm ; D0 = 2510 mm db = M27; Z = 56 c¸i. 5.TÝnh chän ch©n ®ë cho thiÕt bÞ nitro ho¸ : a.TÝnh khèi l­îng th©n thiÕt bÞ nitro ho¸ : ChiÒu cao cña th©n thiÕt bÞ lµ : H = 3,4 m. §­êng kÝnh cña th©n thiÕt bÞ : D = 2,2 m. Chu vi cña th©n thiÕt bi ®­îc tÝnh : L = 2 x p x r = 2 x 3,14 x 1,1 = 6,91 m. DiÖn tÝch cña th©n thiÕt bÞ ®­îc tÝnh: F = L x H = 6,91 x 3,4 = 23,487 m2 . ChiÒu dµy cña th©n thiÕt bÞ lµ : S = 7 .103 m. Khèi l­îng riªng cña thÐp OX21H6M2T lµm thiÕt bÞ lµ: [16–313]. rthÐp = 7,7.103 kg/ m3. VËy khèi l­îng cña th©n thiÕt bÞ lµ: Gtb = rthÐp x F x S = 7,7.103 x 23,487 x7.10-3 = 1266 kg. b.TÝnh khèi l­îng cña n¾p vµ ®¸y : ChiÒu cao cña n¾p b»ng chiÒu cao cña ®¸y : hn =h® = 0.5 m. BÒ dµy cña n¾p b»ng bÒ dµy cña ®¸y : Sn = S® = 10.10-3 m. BÒ mÆt bªn trong cña n¾p b»ng bÒ mÆt bªn trong cña ®¸y . Tra theo b¶ng XIII.10 cña [ 16 – 382 ] ta ®­îc : Fn¾p = F®¸y = 5,53 m2 . Khèi l­îng riªng cña thÐp OX21H6M2T lµm thiÕt bÞ lµ: [16 – 313] rthÐp = 7,7.103 kg/ m3. VËy khèi l­îng cña n¾p b»ng khèi l­îng cña ®¸y vµ b»ng : Gn =G® = rthÐp x Fn x Sn = 5,53 x 9.10-3 x7,7.103 = 425,8 kg. c. Chän khèi l­îng cña : mÆt bÝch , m¸y khoÊy , èng dÉn , vá bäc ngoµi , èng ®Þnh l­îng , bï lon,... b»ng 1,2 phÇn khèi l­îng cña th©n thiÕt bÞ .Tøc lµ b»ng : 1,2 x 1266= 1899 kg. d.TÝnh khèi l­îng cña dung dÞch trong thiÕt bÞ nitro ho¸ : Do khèi l­îng cña dung dÞch H2SO4 t­¬ng ®èi lín , mÆt kh¸c khèi l­îng riªng cña dung dÞch H2SO4 lµ : 1807,5 kg/m3 còng cao nhÊt trong sè c¸c chÊt trong dung dÞch. Nªn coi nh­ thiÕt bÞ chøa ®Çy dung dÞch H2SO4 .Do ®ã khèi l­îng cña dung dÞch trong thiÕt bÞ nitro ho¸ lµ : Gaxit sunfuric = raxit sunfuric x Vdd = 1807,5 x 8,895 = 16077,713 kg. VËy khèi l­îng cña toµn bé thiÕt bÞ nitro ho¸ lµ: 1266 + 2x425,8 + 1899 +16077,713 = 20094,3 kg. Do ®ã t¶i träng cña toµn bé thiÕt bÞ nitro ho¸ lµ: Ptb = 20094,3 x 9,81 = 197125,1 N. Chän 4 ch©n ®ë cho thiÕt bÞ nitro ho¸ .Khi ®ã mçi ch©n ®ë cã t¶i träng lµ : 197125,1 / 4 = 49281 N. V× t¶i träng cña mçi ch©n ®ë lín h¬n 4.104 N .Cho nªn tra theo b¶ng XIII.35 cña [ 16 – 437 ] ta cã cÊu t¹o cïng nh÷ng th«ng sè cña mét ch©n ®ë nh­ sau: Trong ®ã: B1 = 370 mm. ; S = 22 mm. H = 500 mm ; l = 120 mm. h = 275 mm ; d = 34 mm. A = 800 mm ; R = 30 mm. 6.TÝnh chän b¬m trong d©y chuyÒn : [ 14 – 447 ] - Chän b¬m ®Ó b¬m hæn hîp axit H2SO4 vµ HNO3 : V× b¬m nµy lµm viÖc trong m«i tr­êng axit co tÝnh ¨n mßn cao , nªn ta chän b¬m ly t©m lo¹i XHX mét cÊp , lo¹i nµy chÕ t¹o dÓ , chÞu axit rÊt tèt . B¬m nµy cã c«ng suÊt m« t¬ lµ 5,6 kw , cã sè vßnh quay 3000 vßng / phót . - Chän b¬m ®Ó b¬m benzen vµ nitrobenzen : Chän lo¹i b¬m ly t©m X- H. B¬m nµy cã c«ng suÊt m« t¬ 5,4 kw, cã sè vßng quay 2900 vßng / phót , ®é cao lµ 5m cét n­íc . -Chän b¬m ®Ó b¬m n­íc vµo vá bäc ngoµi thiÕt bÞ nitro ho¸ : Chän lo¹i b¬m ly t©m HK, cã l­u l­îng 150 m3/ h, ®é cao cét n­íc 15,5 m, c«ng suÊt m« t¬ 8,6 kw, sè vßng quay 1450 vßng / phót. -TÝnh chän b¬m ®Ó hót n­íc trong èng xo¾n ruét gµ trong thiÕt bÞ nitro : Chän lo¹i b¬m HK nh­ trªn . 7.Chän m¸y nÐn ®Ó ®­a hæn hîp nitro ho¸ vµo thiÕt bÞ nitro ho¸ hoµn toµn : [ 14 – 514 ] -Chän m¸y nÐn ly t©m lo¹i TK - 250-9, lo¹i nµy cã n¨ng suÊt 250 m3/phót , ¸p suÊt nÐn 9 at, c«ng suÊt ®éng c¬ 2000 kw, sè vßng quay 6000 vßng / phót . pHÇN iii ThiÕt kÕ x©y dùng I.X¸c ®Þnh ®Þa ®iÓm x©y dùng : [ 19 ] 1.NhiÖm vô vµ yªu cÇu: a.NhiÖm vô: Nghiªn cøu, ph©n tÝch, tæng hîp mäi sè liÖu cña dù ¸n ®Ó ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p bè trÝ thùc tÕ trªn ®i¹ h×nh mét khu ®Êt cô thÓ ®­îc lùa chän lµm c¬ së s¶n xuÊt. b.Yªu cÇu : Ph¶i phï hîp víi d©y chuyÒn s¶n xuÊt, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña nhµ m¸y trong t­¬ng lai. Bè trÝ giao th«ng trong vµ ngoµi nhµ m¸y thuËn tiÖn. §¶m b¶o an toµn vÖ sinh c«ng nghiÖp thuËn lîi trong x©y dùng . 2.C¬ së ®Ó x¸c ®Þnh ®Þa ®iÓm x©y dùng : - X¸c ®Þnh ®Þa ®iÓm x©y dùng hîp lý sÏ t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t­, lµ c¬ së ph¸t triÓn s¶n xuÊt , kinh doanh cña nhµ m¸y , vèn ®Çu t­ còng nh­ gi¸ thµnh cña s¶n phÈm cña nhµ m¸y, trong giai ®o¹n tr­íc m¾t còng nh­ ®Þnh h­íng l©u dµi cña kÕ ho¹ch 5 n¨m, 10 n¨m. - §Þa ®iÓm x©y dùng ®­îc lùa chän ph¶i phï hîp víi qui ho¹ch l·nh thæ, qui ho¹ch vïng, qui ho¹ch côm kinh tÕ c«ng nghiÖp ®· ®­îc c¸c cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt. T¹o ®iÒu kiÖn ph¸t huy tèi ®a c«ng suÊt cña nhµ m¸y víi c¸c nhµ m¸y l©n cËn. - §Þa ®iÓm lùa chän x©y dùng ph¶i ®¶m b¶o gÇn víi c¸c nguån cung cÊp nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt vµ gÇn n¬i tiªu thô s¶n phÈm cña nhµ m¸y. GÇn nguån cung cÊp n¨ng l­îng, nhiªn liÖu nh­: ®iÖn, n­íc, h¬i, khÝ nÐn... Nh­ vËy sÏ h¹n chÕ tèi ®a c¸c chi phÝ cho vËn chuyÓn, h¹ gi¸ thµnh phÈm gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nhµ m¸y. - §Þa ®iÓm x©y dùng ph¶i ®¶m b¶o ®­îc sù ho¹t ®éng liªn tôc cña nhµ m¸y , vËy cÇn chó ý ®Õn c¸c yÕu tè sau: + Phï hîp vµ tËn dông tèi ®a hÖ thèng giao th«ng quèc gia bao gåm ®­êng bé, ®­êng s¾t, ®­êng s«ng, ®­êng biÓn kÓ c¶ ®­êng hµng kh«ng. + Phï hîp vµ tËn dông m¹ng l­íi cung cÊp ®iÖn, th«ng tin liªn l¹c vµ c¸c hÖ thèng kü thuËt kh¸c. + NÕu ®Þa ph­¬ng ch­a cã s½n c¸c ®iÒu kiÖn h¹ tÇng kü thuËt trªn th× ph¶i xÐt ®Õn kh¶ n¨ng x©y dùng nã tr­íc m¾t, còng nh­ trong t­¬ng lai. §Þa ®iÓm x©y dùng ®­îc chän cÇn l­u ý tíi c¸c ®iÒu kiÖn sau: + Kh¶ n¨ng nguån cung cÊp vËt liÖu, vËt t­ x©y dùng ®Ó gi¶m chi phÝ gi¸ thµnh ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n cña nhµ m¸y, h¹n chÕ tèi ®a l­îng vËn chuyÓn vËt t­ x©y dùng tõ n¬i xa ®Õn. + Kh¶ n¨ng cung øng nh©n c«ng trong qu¸ tr×nh x©y dùng nhµ m¸y còng nh­ vËn hµnh nhµ m¸y sau nµy. Do vËy trong thiÕt kÕ cÇn chó ý x¸c ®Þnh sè c«ng nh©n cña nhµ m¸y vµ kh¶ n¨ng cung cÊp nh©n c«ng ë c¸c ®Þa ph­¬ng l©n cËn trong qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸. - VÒ ®Þa h×nh khu ®Êt: Khu ®Êt ph¶i cã kÝch th­íc vµ h×nh d¹ng thuËn lîi cho viÖc x©y dùng tr­íc m¾t còng nh­ viÖc më réng nhµ m¸y trong t­¬ng lai. KÝch th­íc, h×nh d¹ng vµ qui m« diÖn tÝch cña khu ®Êt nÕu kh«ng hîp lý sÏ g©y khã kh¨n trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ bè trÝ d©y chuyÒn c«ng nghÖ, còng nh­ viÖc bè trÝ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh trªn mÆt b»ng khu ®Êt ®ã. Do vËy, khu ®Êt ®­îc lùa chän cÇn ®¸p øng c¸c yªu cÇu sau: + Khu ®Êt ph¶i cao r¸o tr¸nh ngËp lôt trong mïa lò, cã mùc n­íc ngÇm thÊp t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho viÖc tho¸t n­íc th¶i dÔ dµng. + Khu ®Êt ph¶i t­¬ng ®èi b»ng ph¼ng vµ cã ®é dèc tù nhiªn tèt nhÊt lµ i = 0,5¸1% ®Ó h¹n chÕ tèi ®a cho kinh phÝ san lÊp mÆt b»ng ( th«ng th­êng chi phÝ nµy kh¸ lín chiÕm tõ 10¸15% gi¸ trÞ c«ng tr×nh). + Khu ®Êt lùa chän kh«ng ®­îc n»m trªn c¸c vïng cã má kho¸ng s¶n hoÆc ®Þa chÊt kh«ng æn ®Þnh (nh­ cã hiÖn t­îng ®éng ®Êt, xãi mßn hay hiÖn t­îng c¸t ch¶y). C­êng ®é khu ®Êt x©y dùng lµ 1,5¸2,5 kg/cm2. Nªn x©y dùng trªn nÒn sÐt, ®Êt ®¸ mong, ®Êt ®åi,.. §Ó gi¶m tèi ®a chi phÝ gia cè nÒn mãng cña c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh nhÊt lµ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh cã t¶i träng b¶n th©n vµ t¶i träng ®éng lín. + §Þa ®iÓm x©y dùng ®­îc chän cÇn xÐt ®Õn mèi quan hÖ mËt thiÕt gi÷a khu d©n c­ ®« thÞ vµ khu c«ng nghiÖp. §iÒu ®ã kh«ng tr¸nh khái lµ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c¸c nhµ m¸y th­êng th¶i ra chÊt ®éc h¹i nh­: KhÝ ®éc, n­íc bÈn, khãi, bôi, tiÕng ån,.. HoÆc c¸c yÕu tè bÊt lîi kh¸c nh­: dÔ ch¸y nç, « nhiÔm m«i tr­êng,... §Ó h¹n chÕ tèi ®a ¶nh h­ëng xÊu cña m«i tr­êng c«ng nghiÖp tíi khu d©n c­, c¸c khu vùc cã di tÝch lÞch sö vµ danh lam th¾ng c¶nh cña ®Þa ph­¬ng cÇn tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn sau: + VÞ trÝ x©y dùng nhµ m¸y th­êng ph¶i ë cuèi h­íng giã chñ ®¹o, bëi v× trong c«ng nghiÖp ho¸ chÊt nãi chung vµ nhµ m¸y chÕ biÕn dÇu má nãi riªng, th­êng bÞ « nhiÔm bëi khÝ ®éc ®èi víi ng­êi vµ m«i tr­êng. Nªn ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt ®Æt xa khu d©n c­ ®Ó h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng ¶nh h­ëng xÊu. Nguån n­íc th¶i cña nhµ m¸y ®­îc xö lý ph¶i h¹ l­u vµ c¸ch bÕn dïng cña khu d©n c­ tèi thiÓu lµ 500m. 3.Chän ®Þa ®iÓm x©y dùng: Tõ c¸c c¬ së trªn, ta chän ®Þa ®iÓm x©y dùng nhµ m¸y s¶n xuÊt nitrobenzen t¹i Dung QuÊt - Qu¶ng Ng·i. N¬i ®­îc chÝnh phñ phª duyÖt x©y dùng khu c«ng nghiÖp. §èi víi ®Þa ®iÓm nµy mang nhiÒu yÕu tè thuËn lîi cho viÖc x©y dùng nhµ m¸y s¶n xuÊt nitrobenzen nh­: H­íng T©y-Nam lµ m¹ng l­íi giao th«ng xuyªn quèc gia ®i qua nªn rÊt thuËn lîi vÒ mÆt giao th«ng c¶ vÒ ®­êng bé vµ ®­êng s¾t. H­íng §«ng c¸ch kho¶ng 6 km lµ biÓn, víi ®é s©u vµ réng rÊt thuËn lîi cho c¸c tµu t¶i träng lín cËp bÕn vµ cã thÓ cã nhiÒu tµu cËp bÕn mét lÇn, cã c¶ng biÓn s©u . H­íng B¾c gi¸p khu kinh tÕ më Chu Lai cña Qu¶ng Nam. V× vËy vÒ mÆt giao th«ng sÏ rÊt thuËn tiÖn cho viÖc vËn chuyÓn nguyªn liÖu vÒ nhµ m¸y còng nh­ viÖc vËn chuyÓn s¶n phÈm cña nhµ m¸y ®i tiªu thô. MÆt kh¸c vËt liÖu, vËt t­ x©y dùng nhµ m¸y lÊy ngay trong néi tØnh. Nguån nh©n c«ng dåi dµo, ®©y lµ yÕu tè quan träng trong qu¸ tr×nh ®Èy m¹nh x©y dùng nhµ m¸y còng nh­ viÖc vËn hµnh nhµ m¸y sau nµy. Mét vÊn ®Ò còng rÊt cÇn thiÕt n÷a lµ: - KÝch th­íc vµ h×nh d¸ng khu ®Êt rÊt thuËn lîi cho viÖc x©y dùng tr­íc m¾t còng nh­ viÖc më réng nhµ m¸y trong t­¬ng lai. - Khu ®Êt cao r¸o, kh«ng bÞ ngËp lôt, ®é dèc tù nhiªn cña khu ®Êt kho¶ng 1% víi nÒn ®Êt sÐt kÕt hîp víi ®Êt ®¸ ong nªn ®¶m b¶o tÝnh chÞu t¶i träng lín. Víi ®Þa h×nh cña nhµ m¸y lµ h­íng §«ng gi¸p biÓn vµ h­íng giã chñ ®¹o lµ h­íng T©y- Nam .V× vËy c¸c chÊt khÝ, bôi cña nhµ m¸y sÏ Ýt hoÆc kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn khu d©n c­. 4.Tæng mÆt b»ng nhµ m¸y: Nhµ m¸y s¶n xuÊt nitrobenzen ®­îc thiÕt kÕ tæng víi diÖn tÝch mÆt b»ng kh¸ lín ,bao gåm 17 h¹ng môc c«ng tr×nh kh¸c nhau trong nhµ m¸y vµ ®­îc bè trÝ chÆt chÎ vµ hîp lý . Gi÷a c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt ph¶i cã kho¶ng c¸ch ®¶m b¶o an toµn vµ thuËn lîi cho qu¸ tr×nh l­u th«ng cña dßng ng­êi, dßng xe ®ång thêi nguyªn liÖu vµ nhiªn liÖu, c¸c ho¸ chÊt phô trî vµ thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn kh¸c còng ph¶i ®¶m b¶o l­u th«ng. C¸c h¹ng môc c«ng tr×nh nhµ m¸y ®­îc x©y dùng tho¶ m·n tÝnh chÊt hîp khèi phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt liªn tôc ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn vÖ sinh c«ng nghiÖp vµ ®iÒu kiÖn mü quan. Víi tÝnh chÊt cña mét nhµ m¸y s¶n xuÊt ho¸ chÊt, th× vÊn ®Ò tr¸nh ®éc h¹i cho ng­êi vµ kh«ng g©y « nhiÓm m«i tr­êng cÇn ®­îc chó ý ®Æc biÖt. 5.Tæng hîp c¸c chØ tiªu kü thuËt c¬ b¶n trong x©y dùng nhµ m¸y: DiÖn tÝch toµn nhµ m¸y : F = 14010 m2 . DiÖn tÝch chiÕm ®Êt cña nhµ c«ng tr×nh : A = 2802 m2 . DiÖn tÝch chiÕm ®Êt cña kho b·i , lé thiªn : B = 1152 m2 . DiÖn tÝch chiÕm ®Êt cña ®­êng giao th«ng, ®­êng èng : C = 5713 m2 . Nh­ vËy : HÖ sè x©y dùng lµ : Kxd = . HÖ sè sö dông lµ : Ksd = B¶ng 1:C¸c h¹ng môc c«ng tr×nh trong nhµ m¸y : Sè TT Tªn c«ng tr×nh x©y dùng Sè l­îng Dµi (m) Réng (m) DiÖn tÝch (m2) 1 Ph©n x­ëng s¶n xuÊt chÝnh 1 62 24 1448 2 Kho chøa nguyªn liÖu 3 18 12 648 3 Kho chøa s¶n phÈm 2 18 12 432 4 BÓ chøa n­íc 1 12 6 72 5 Khu xö lý n­íc th¶i 1 12 6 72 6 Khu xö lý khÝ th¶i 1 12 6 72 7 Tr¹m c¬ khÝ 1 9 6 54 8 Tr¹m ®iÖn 1 6 6 36 9 Nhµ cøu ho¶ 1 6 6 36 10 Phßng hµnh chÝnh 1 18 12 216 11 C¨ng tin ¨n uèng 1 18 12 216 12 Gara «t« nhá 1 12 9 108 13 Gara «t« träng t¶i lín 1 12 9 108 14 Nhµ ®Ó xe ®¹p 1 9 6 54 15 Phßng b¶o vÖ 2 6 4 48 16 Nhµ vÖ sinh c«ng céng 2 6 3 36 17 Khu ®Êt dù tr÷ 1 80 30 2400 Tæng diÖn tÝch 3954 II.ThiÕt kÕ tæng mÆt b»ng nhµ m¸y. [ 19 ] 1.NhiÖm vô: ThiÕt kÕ tæng mÆt b»ng nhµ m¸y lµ mét giai ®o¹n quan träng, nhiÖm vô cña nã lµ nghiªn cøu, ph©n tÝch, tæng hîp mäi d÷ liÖu cña dù ¸n sang c¸c gi¶i ph¸p bè trÝ thùc tÕ trªn ®Þa h×nh mét khu ®Êt cô thÓ ®· ®­îc chän lµm c¬ së cho viÖt tæ chøc x©y dùng nhµ m¸y s¶n xuÊt nitrrobenzen. *NhiÖm vô chÝnh khi thiÕt kÕ nhµ m¸y: +§¸nh gi¸ c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn, nh©n t¹o cña khu ®Êt x©y dùng nhµ m¸y lµm c¬ së cho c¸c gi¶i ph¸p bè trÝ s¾p xÕp c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh, c¸c c«ng tr×nh kü thuËt, biÖn ph¸p gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vi khÝ hËu cña nhµ m¸y vµ c¸c nhµ s¶n xuÊt...Sao cho phï hîp tèi ®a yªu cÇu d©y chuyÒn c«ng nghÖ cña nhµ m¸y l©n cËn trong vïng c«ng nghiÖp. X¸c ®Þnh c¬ cÊu mÆt b»ng, h×nh khèi kiÕn tróc cña c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh, ®Þnh h­íng nhµ, tæ chøc m¹ng l­íi c«ng tr×nh phôc vô c«ng céng, trång c©y xanh, hoµn thiÖn khu ®Êt x©y dùng, h­íng ph©n chia thêi kú x©y dùng. Nghiªn cøu kh¶ n¨ng më réng vµ ph¸t triÓn cña nhµ m¸y. + Gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn m«i tr­êng qua c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ®¶m b¶o yªu cÇu vÖ sinh c«ng nghiÖp, chèng ån chèng « nhiÔm mÆt n­íc vµ khÝ quyÓn, còng nh­ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn an toµn s¶n xuÊt nh­ ho¶ ho¹n hoÆc c¸c sù cè ®Æc biÖt kh¸c. + Gi¶i quyÕt c¸c quan hÖ vÒ c¶nh quan ®« thÞ víi m«i tr­êng xung quanh t¹o kh¶ n¨ng hoµ nhËp cña nhµ m¸y víi c¸c nhµ m¸y l©n cËn, phï hîp hµi hoµ víi kh«ng gian tù nhiªn cña vïng. 2.C¸c yªu cÇu khi thiÕt kÕ tæng mÆt b»ng nhµ m¸y: §Ó cã ®­îc ph­¬ng ¸n tèi ­u khi thiÕt kÕ quy ho¹ch tæng mÆt b»ng nhµ c«ng nghiÖp cÇn ph¶i tho¶ m·n c¸c yªu cÇu cô thÓ nh­ sau: + Gi¶i ph¸p thiÕt kÕ tæng mÆt b»ng nhµ m¸y ph¶i ®¸p øng ®­îc møc cao nhÊt cña d©y chuyÒn c«ng nghÖ sao cho chiÒu dµi d©y chuyÒn s¶n xuÊt ng¾n nhÊt, kh«ng trïng lÆp lén xén, h¹n chÕ tèi ®a sù giao nhau. B¶o ®¶m mèi liªn hÖ mËt thiÕt gi÷a c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh víi hÖ thèng giao th«ng, c¸c m¹ng l­íi cung cÊp kü thuËt kh¸c bªn trong vµ bªn ngoµi nhµ m¸y. + Trªn khu ®Êt x©y dùng nhµ m¸y ph¶i ®­îc ph©n thµnh c¸c khu vùc chøc n¨ng theo ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt, yªu cÇu vÖ sinh, ®Æc ®iÓm sù cè, khèi l­îng ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn, mËt ®é nh©n c«ng,.. T¹o ®iÒu kiÖn tèt cho viÖc qu¶n lý vËn hµnh cña c¸c khu vùc chøc n¨ng. + DiÖn tÝch khu ®Êt x©y dùng ®­îc tÝnh to¸n tho¶ m·n mäi yªu cÇu ®ßi hái cña d©y chuyÒn c«ng nghÖ trªn c¬ së bè trÝ hîp lý c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh, t¨ng c­êng vËn dông c¸c kh¶ n¨ng hîp khèi n©ng tÇng sö dông tèi ®a c¸c diÖn tÝch kh«ng x©y dùng ®Ó trång c©y xanh tæ chøc m«i tr­êng c«ng nghiÖp vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn më réng nhµ m¸y trong t­¬ng lai. + Tæ chøc hÖ thèng giao th«ng vËn chuyÓn hîp lý phï hîp víi d©y chuyÒn c«ng nghÖ, ®Æc tÝnh hµng ho¸ ®¸p øng mäi yªu cÇu s¶n xuÊt vµ qu¶n lý, luång ng­êi luång hµng ph¶i ng¾n nhÊt kh«ng trïng lÆp nhau. Ngoµi ra, cßn ph¶i chó ý khai th¸c phï hîp víi m¹ng l­íi giao th«ng quèc gia còng nh­ c¸c côm nhµ m¸y l©n cËn. + Ph¶i tho¶ m·n c¸c yªu cÇu vÖ sinh c«ng nghiÖp, h¹n chÕ tèi ®a c¸c sù cè s¶n xuÊt, ®¶m b¶o yªu cÇu vÖ sinh m«i tr­êng b»ng c¸c gi¶i ph¸p ph©n khu chøc n¨ng, bè trÝ h­íng nhµ hîp lý theo h­íng giã chñ ®¹o cña khu ®Êt. Kho¶ng c¸ch cña c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh ph¶i tu©n theo quy ph¹m thiÕt kÕ, t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho viÖc th«ng tho¸ng tù nhiªn h¹n chÕ bøc x¹ nhiÖt cña mÆt trêi truyÒn vµo nhµ. + Khai th¸c triÖt ®Ó c¸c ®Æc ®iÓm khÝ hËu ®Þa ph­¬ng nh»m gi¶m ®Õn møc cã thÓ chi phÝ san nÒn, xö lý nÒn ®Êt, tiªu huû, xö lý c¸c c«ng tr×nh ngÇm khi bè trÝ c¸c h¹nh môc c«ng tr×nh. + Ph¶i ®¶m b¶o tèt mèi quan hÖ hîp t¸c mÆt thiÕt kÕ víi c¸c nhµ m¸y l©n cËn trong khu c«ng nghiÖp víi viÖc sö dông chung c¸c c«ng tr×nh ®¶m b¶o kü thuËt, Xö lý chÊt th¶i chèng « nhiÔm m«i tr­êng còng nh­ c¸c c«ng tr×nh hµnh chÝnh phôc vô c«ng céng... Nh»m mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ, h¹n chÕ vèn ®Çu t­ x©y dùng nhµ m¸y vµ tiÕt kiÖm diÖn tÝch x©y dùng. + Ph©n chia thêi kú s¶n xuÊt hîp lý, t¹o ®iÒu kiÖn thi c«ng nhanh, sím ®­a nhµ m¸y vµo s¶n xuÊt, nhanh chãng hoµn vèn ®Çu t­ x©y dùng. + B¶o ®¶m c¸c yªu cÇu thÈm mü cña tõng c«ng tr×nh, tæng thÓ nhµ m¸y. Hoµ nhËp ®ãng gãp c¶nh quan xung quanh t¹o thµnh khu c¶nh kiÕn tróc c«ng nghiÖp ®« thÞ. 3.Nh÷ng gi¶i ph¸p thiÕt kÕ tæng mÆt b»ng nhµ m¸y: Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, thiÕt kÕ tæng mÆt b»ng nhµ m¸y cÇn vËn dông linh ho¹t c¸c biÖn ph¸p cã tinh nguyªn t¾c sau, ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao nhÊt khi tiÕn hµnh nghiªn cøu thiÕt kÕ tæng mÆt b»ng. §©y lµ mét biÖn ph¸p cã tÝnh ®Þnh h­íng ban ®Çu ®Ó cã thÓ ®i ®Õn gi¶i ph¸p quy ho¹ch tæng mÆt b»ng nhµ m¸y hîp lý. Thùc chÊt cña biÖn ph¸p nµy lµ ph©n chia c¸c bé phËn chøc n¨ng cña nhµ m¸y thµnh c¸c nhãm theo ®Æc ®iÓm vËn chuyÓn hµng ho¸, ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt, khèi l­îng vµ ®Æc ®iÓm vËn chuyÓn hµng ho¸, ®Æc ®iÓm ph©n bè nh©n lùc, ®Æc ®iÓm vµ c¸c yªu cÇu vÖ sinh c«ng nghiÖp còng nh­ c¸c ®Æc thï sù cè cña c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt. *Gi¶i ph¸p ph©n vïng: Tuú theo ®Æc thï s¶n xuÊt cña nhµ m¸y mµ ng­êi ta thiÕt kÕ sÏ vËn dông nguyªn t¾c ph©n vïng cho hîp lý. Trong thùc tiÔn thiÕt kÕ, biÖn ph¸p ph©n chia khu ®Êt thµnh c¸c vïng theo ®Æc ®iÓm sö dông lµ phæ biÕn nhÊt. BiÖn ph¸p bµy ph©n chia khu ®Êt thµnh 4 vïng chÝnh. 3 4 2 1 a.Vïng tr­íc nhµ m¸y: N¬i bè trÝ c¸c nhµ hµnh chÝnh qu¶n lý, phôc vô sinh ho¹t, cæng ra vµo, gara «t« vµ xe ®¹p... §èi víi c¸c nhµ m¸y cã quy m« nhá hoÆc møc ®é hîp khèi lín, vïng tr­íc nhµ m¸y hÇu nh­ ®­îc dµnh diÖn tÝch cho b·i ®ç xe «t«, xe g¾n m¸y, cæng b¶o vÖ, b¶ng tin vµ c©y xanh c¶nh quan. DiÖn tÝch vïng nµy tuú theo yªu cÇu ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt, quy m« cña c¸c nhµ m¸y cã diÖn tÝch tõ 4 ¸ 20% diÖn tÝch toµn nhµ m¸y. b.Vïng s¶n xuÊt: N¬i bè trÝ c¸c nhµ vµ c¸c c«ng tr×nh n»m trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt chÝnh cña nhµ m¸y, nh­ c¸c x­ëng s¶n xuÊt chÝnh, phô, s¶n xuÊt phô trî... Tuú theo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt vµ quy m« cña nhµ m¸y diÖn tÝch vïng nµy chiÕm 22 ¸ 52% diÖn tÝch cña nhµ m¸y. §©y lµ vïng quan träng nhÊt cña nhµ m¸y nªn khi bè trÝ cÇn l­u ý mét sè ®iÓm sau: -Khu ®Êt ®­îc ­u tiªn vÒ ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh,®Þa chÊt còng nh­ vÒ h­íng -C¸c nhµ s¶n xuÊt chÝnh , phô trî s¶n xuÊt cã nhiÒu c«ng nh©n nªn bè trÝ gÇn n¬i phÝa cæng hoÆc gÇn trôc giao th«ng chÝnh cña nhµ m¸y vµ ®Æc biÖt ­u tiªn vÒ h­íng. -C¸c nhµ x­ëng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt g©y ra t¸c ®éng xÊu nh­ tiÕng ån lín, l­îng bôi, nhiÖt th¶i ra nhiÒu hoÆc dÔ cã sù cè nªn ®Æt ë cuèi h­íng giã vµ tu©n thñ chÆt chÏ theo quy c¸ch vÖ sinh c«ng nghiÖp. c.Vïng c¸c c«ng tr×nh phô: N¬i ®Æc c¸c nhµ vµ c«ng tr×nh cung cÊp n¨ng l­îng bao gåm c¸c c«ng tr×nh cung cÊp ®iÖn, h¬i.... Xö lý n­íc th¶i vµ c¸c c«ng tr×nh b¶o qu¶n kü thuËt kh¸c. Tuú theo yªu cÇu møc ®é cña c«ng nghÖ mµ vïng nµy cã diÖn tÝch tõ 14¸28% tæng diÖn tÝch nhµ m¸y. Khi bè trÝ c¸c c«ng tr×nh trªn vïng nµy ng­êi ta thiÕt kÕ cÇn l­u ý mét sè ®iÓm sau: -H¹n chÕ tèi ®a chiÒu dµi cña hÖ thèng cung cÊp kü thuËt b»ng c¸ch b« trÝ hîp lý gi÷a n¬i cung cÊp vµ tiªu thô n¨ng l­îng ( khai th¸c tèi ®a hÖ thèng cung cÊp ë trªn kh«ng vµ ngÇm d­íi mÆt n­íc). -TËn dông c¸c khu ®Êt kh«ng thuËn lîi vÒ h­íng hoÆc giao th«ng ®Ó bè trÝ c¸c c«ng tr×nh phô. -C¸c c«ng tr×nh cã nhiÒu bôi, khãi hoÆc chÊt kh«ng thuËn lîi ®Òu ph¶i chó ý bè trÝ cuèi h­íng giã chñ ®¹o. d.Kho tµng vµ phôc vô giao th«ng: Trªn ®ã, bè trÝ c¸c hÖ thèng kho tµng bÕn b·i, c¸c cÇu bèc dì hµng ho¸, san ga nhµ m¸y... Tuú theo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt vµ qui m« nhµ m¸y vïng nµy th­êng chiÕm tõ 23¸37% tæng diÖn tÝch nhµ m¸y. Khi bè trÝ vïng nµy nguêi thiÕt kÕ cÇn l­u ý mét sè ®iÓm sau: -Cho phÐp bè trÝ c¸c c«ng tr×nh trªn vïng ®Êt kh«ng ­u tiªn vÒ h­ãng. Nh­ng ph¶i phï hîp víi c¸c n¬i tËp kÕt nguyªn liÖu vµ s¶n phÈm cña nhµ m¸y ®Ó dÔ dµng cho viÖc nhËp, xuÊt hµng cña nhµ m¸y. -Tuy nhiªn, trong nhiÒu tr­êng hîp, do ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu cña d©y chuyÒn c«ng nghÖ, hÖ thèng kho tµng cã thÓ bè trÝ mét phÇn hÖ thèng kho tµng n»m ngay trong khu vùc s¶n xuÊt. V× vËy ng­êi thiÕt kÕ cã thÓ bè trÝ mét phÇn hÖ thèng kho tµng n»m ngay trong khu vùc s¶nxuÊt. *Hîp khèi c¸c c«ng tr×nh cã ­u ®iÓm sau: +¦u ®iÓm: Sè l­îng c¸c c«ng tr×nh gi¶m, thuËn lîi cho quy ho¹ch mÆt b»ng. -TiÕt kiÖm ®Êt x©y dùng tõ 10¸30%. -Rót ng¾n m¹ng l­ãi giao th«ng vËn chuyÓn tõ : 20¸25%. -Gi¶m gi¸ thµnh x©y dùng tõ : 10¸18%. -Rót ng¾n thêi gian x©y dùng tõ : 20¸25%. -N¨ng suÊt lao ®éng t¨ng tõ : 20¸25%. + Nh­îc ®iÓm: MÆc dï cã nhiÒu ­u ®iÓm nh­ng trong ®iÒu kiÖn x©y dùng ë ViÖt Nam nÕu ¸p dông kh«ng hîp lý sÏ gÆp c¸c nh­îc ®iÓm sau: -Kh«ng phï hîp víi c¸c x­ëng,c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt cã ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt s¶n xuÊt kh¸c nhau. -§iÒu kiÖn th«ng tho¸ng chiÕu s¸ng tù nhiªn kÐm. -GÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc tho¸t n­íc m¸i. -Trong c¸c ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh, ®Þa chÊt kh«ng thuËn lîi sÏ rÊt tèn kÐm cho chi phÝ san nÒn vµ gia cè nÒn mãng. Bëi vËy, khi thiÕt kÕ cÇn xem xÐt kü c¸c ®iªu kiÖn cña gi¶i ph¸p hîp khèi c¸c c«ng tr×nh ®Ó lùa chän c¸c biÖn ph¸p thiÕt kÕ thÝch hîp. -Bè trÝ kho¶ng c¸ch c¸c c«ng tr×nh hîp lý ®¶m b¶o c¸c quy ph¹m vÒ phßng ho¶, c¸ch ly theo ®iÒu kiÖn vÖ sinh c«ng nghiÖp ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn më réng nhµ m¸y. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu thiÕt kÕ quy ho¹ch mÆt b»ng nhµ m¸y cÇn l­u ý ®Õn yÕu tè ph¸t triÓn më réng nhµ m¸y trong t­¬ng lai, trong c¸c tr­êng hîp sau: -N©ng cao c«ng suÊt cña nhµ m¸y . -Më réng s¶n xuÊt s¶n phÈm míi. -Thay thÕ c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ míi. Trong x©y dùng më réng nhµ m¸y cÇn ph¶i tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn sau: -Trong qu¸ tr×nh x©y dùng më réng nhµ nhµ m¸y kh«ng ®­îc ¶nh h­ëng ®Õn c¸c c«ng tr×nh hiÖn cã. -Kh«ng ph¸ vì kh«ng gian kiÕn tróc ®· cã mµ ph¶i t¨ng thªm kh¶ n¨ng thÈm mü hoµn chØnh kh«ng gian dù kiÕn. -TuyÖt ®èi kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®· cã. -Dù kiÕn c¸c vÞ trÝ khu ®Êt cã thÓ ph¸t triÓn ®Ó khi më réng kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn d©y chuyÒn s¶n xuÊt vµ hÖ thèng giao th«ng cña nhµ m¸y. 4.MÆt b»ng nhµ m¸y: V× d©y chuyÒn s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt gÇn gièng nhau do ®ã thiÕt kÕ mÆt b»ng ph©n x­ëng s¶n xuÊt theo nguyªn t¾c hîp khèi víi tæng diÖn tÝch lµ : 14010 m2. PhÇn IV TÝNH TO¸N KINH TÕ I.Môc ®Ých: TÝnh to¸n kinh tÕ lµ mét phÇn quan träng trong viÖc thiÕt kÕ ph©n x­ëng s¶n xuÊt , nh»m gióp cho ng­êi thiÕt kÕ hiÓu ®­îc ho¹t ®éng cña nhµ m¸y , kÕt qu¶ cña viÖc tÝnh to¸n nã cho phÐp ta quyÕt ®Þnh ®­îc nhµ m¸y ®ã cã nªn ho¹t ®éng ®­îc kh«ng , cã hiÖu qu¶ kinh tÕ kh«ng . II.Néi dung tÝnh to¸n : 1.TÝnh chi phÝ cè ®Þnh : a.TÝnh vèn ®Çu t­ x©y dùng chung cña nhµ m¸y ; MÆt b»ng cña nhµ m¸y ®­îc thiÕt kÕ n»m trong khu c«ng nghiÖp cña nhµ n­íc , ®­îc chinhs phñ cÊp cho x©y dùng , nªn kh«ng ph¶i chi phÝ cho viÖc mua mÆt b»ng . Chi phÝ ®Ó x©y dùng cho tÊt c¶ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh trong nhµ m¸y lµ: 2.2.106 VN§ / m2 . Tæng diÖn tÝch cÇn x©y dùng cña nhµ m¸y lµ : 3954 m2 . VËy tæng vèn x©y dùng c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh trong nhµ m¸y lµ : 3954 x 2,2.106 = 8698,8.106 VN§ . Ngoµi ra cßn chi phÝ cho c¸c c«ng tr×nh kh¸c nh­ : ®­êng giao th«ng , t­êng rµo , mua c¬ së vËt chÊt bµn ghÕ ,... kho¶ng 8% tæng vèn ®Çu t­ x©y dùng . Tøc lµ : 0,8 x 8698,8.106 = 695,904.106 VN§ . VËy tæng vèn ®Çu t­ x©y dùng cho nhµ m¸y lµ : Pxd = 8698,8.106 + 695,904.106 = 9394,7.2106 VN§ . b.Vèn ®Çu t­ cho thiÕt bÞ , m¸y mãc cña nhµ m¸y : *B¶ng kª khai chi phÝ ®Çu t­ cho thiÕt bÞ : STT Tªn thiÕt bÞ Sè l­îng §¬n gi¸ VN§) Thµnh tiÒn (VN§) 1 ThiÕt bÞ nitro ho¸ 1 200.106 200.106 2 ThiÕt bÞ nitro ho¸ hoµn toµn 1 200.106 200.106 3 ThiÕt bÞ l¾ng 1 150.106 150.106 4 ThiÕt bÞ lµm l¹nh 2 40.106 80.106 5 ThiÕt bÞ röa b»ng Na2CO3 1 150.106 150.106 6 ThiÕt bÞ röa b»ng n­íc 1 150.106 150.106 7 ThiÕt bÞ ph©n ly 4 75.106 300.106 8 M¸y nÐn 1 50.106 50.106 9 M¸y khoÊy 4 12,5.106 50.106 10 B¬m 13 6.106 80.106 11 Thïng chøa 10 8.106 80.106 12 Thïng l­êng 4 8.106 32.106 13 Tæng 1512.106 c.Vèn ®Çu t­ cho viÖc vËn chuyÓn , l¾p ®Æt thiÕt bÞ : Chi phÝ cho viÖc vËn chuyÓn vµ l¾p ®Æt b»ng 5% gi¸ mua thiÕt bÞ .Khi ®ã ta ®­îc : Pvc = 0.15 x1512.106 = 226,8.106 VN§ . Tæng vèn ®Çu t­ cho thiÕt bÞ lµ: Ptbij = 1512.106 + 226,8.106 = 1738,8.106 VN§ d.Tæng vèn ®Çu t­ cè ®Þnh lµ : P®t = 9394,7.2106 + 1512.106 + 226,8.106 = 11133,5.106 VN§ . 2.TÝnh chi phÝ vèn l­u ®éng : a.Chi phÝ cho viÖc mua nguyªn liÖu : L­îng nguyªn liÖu cÇn dïng trong 1(h) ®Ó s¶n xuÊt ra 4948,962 kg s¶n phÈm nitrobenzen bao gåm : L­îng benzen kü thuËt : 3240,86 kg / h. L­îng hæn hîp melanz¬ : 2882,32 kg / h. L­îng axit sunfuric 96% : 3738,02 kg / h. L­îng Na2CO3 6% : 10088,90 kg / h. L­îng n­íc : 4950,29kg / h. *B¶ng kª khai chi phÝ nguyªn liÖu cho nhµ m¸y: Tªn nguyªn liÖu khèi l­îng (kg/h) §¬n gi¸ (VN§/ kg) Thµnh tiÒn (VN§/n¨m) Hæn hîp melanz¬ 2882,31 1500 35279,6.106 Axit sunfuric 96% 3738,02 1700 51853,8.106 Benzen kü thuËt 3240,86 3900 102439,8.106 Na2CO3 6% 10088,90 1200 98790,5.106 N­íc 4950,29 500 20197,2.106 Tæng 308560,9.106 b.Chi phÝ n¨ng l­îng cho nhµ m¸y: *§iÖn dïng ®Ó cÊp cho d©y chuyÒn c«ng nghÖ ho¹t ®éng ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau : W1 = K1 x K2 x åNi x Ti ; Kwh . Trong ®ã : W1 : §iÖn n¨ng dïng trong 1 (h) . Ni : C«ng suÊt ®éng c¬ thø i ; Kwh . n : Sè ®éng c¬ . Ti : Thowifg gian swrt dông cña ®éng c¬ = 1 (h). K1 : HÖ sè phô t¶i , th­êng lÊy b»ng 0,75 . K2 : HÖ sè tæn thÊt , th­êng lÊy b»ng 1,05. STT Tªn thiÕt bÞ n Ni (Kwh) K1 K2 Ti(h) W1 (Kwh) 1 M¸y khoÊy 4 11 0,75 1,05 1 34,65 2 M¸y nÐn 1 20 0,75 1,05 1 15,75 3 ThiÕt bÞ l¾ng 1 1,7 0,75 1,05 1 1,34 4 B¬m HK 4 8,6 0,75 1,05 1 27,09 5 B¬m UT 8 5,4 0,75 1,05 1 34,02 6 B¬ 2X-6113a 1 5,4 0,75 1,05 1 4,25 7 Tæng 19 117,10 *§iÖn dïng th¾p s¸ng trong nhµ m¸y ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau : W2 = åPi x Ti ; Kwh . Trong ®ã : W2 : §iÖn dïng trong 1(h). Pi : C«ng suÊt ®éng c¬ thø i ; Kwh . Ti : Thêi gian sö dông th¾p s¸ng = 1 (h) . ` n : Sè bãng ®Ìn . *B¶ng kª khai ®iÖn dïng ®Ó th¾p s¸ng trong nhµ m¸y : STT Tªn c«ng tr×nh Pi (W) n W2 (wh) 1 Nhµ s¶n xuÊt chÝnh 40 48 1920 2 Kho chøa nguyªn liÖu 40 48 1920 3 Kho chøa s¶n phÈm 40 32 1280 4 BÓ chøa n­íc 40 10 400 5 Khu xö lý khÝ th¶i 40 18 720 6 Khu xö lý n­íc th¶i 40 18 720 7 Tr¹m c¬ khÝ 40 10 400 8 Tr¹m ®iÖn 40 10 400 9 Nhµ cøu ho¶ 40 6 240 10 Phßng hµnh chÝnh 40 18 720 11 C¨n tin 40 18 720 12 Gara «t« nhá 40 10 400 13 Gara «t« lín 40 10 400 14 Nhµ ®Ó xe ®¹p 40 10 400 15 Phßng b¶o vÖ 40 8 320 16 Nhµ vÖ sinh 40 8 320 17 §­êng giao th«ng 100 40 4000 18 T Tæng 16240 Gi¸ ®iÖn dïng trong c«ng nghiÖp lµ : 8500 VN§ / Kwh . Gi¸ ®iÖn dïng cho th¾p s¸ng lµ : 440 VN§ / Kwh . VËy : Chi phÝ ®iÖn n¨ng dïng trong toµn bé nhµ m¸y lµ trong mét giê lµ : P®iÖn = 8500 x 117,1 + 440 x 16,240 = 106640 VN§ / h . §iÖn dïng ®Ó th¾p s¸ng lµ 16 h mét ngµy. Cho nªn tæng l­îng ®iÖn dïng trong mét n¨m lµ :106640 x 16 x 340 = 580,12.106 VN§/ n¨m . c.TÝnh tiÒn l­¬ng cho c«ng nh©n : *B¶ng tÝnh l­¬ng cho c«ng nh©n , c¸n bé lµm viÖc trong nhµ m¸y lµ: STT N¬i lµm viÖc cña c«ng nh©n Sè ng­êi lµm viÖc trong mét ngµy Sè tiÒn l­¬ng cho mét ng­êi (VN§ /th¸ng) Sè tiÒn cho mét n¨m (VN§/n¨m) 1 Gi¸m ®èc 1 2,8.106 33,6.106 2 Phã gi¸m ®èc 2 2,5.106 60,0.106 3 Th­ ký 2 2.106 48,0.106 4 C¸n bé kü thuËt 2 2,5.106 60,0.106 5 Nhµ s¶n xuÊt chÝnh 21 1,8.106 453,6.106 6 Kho chøa 21 1,8.106 453,6.106 7 Thî c¬ khÝ 6 1,8.106 129,6.106 8 Thî ®iÖn 6 1,8.106 129,6.106 9 Phßng hµnh chÝnh 8 2.106 192,0.106 10 Phßng b¶o vÖ 6 1,5.106 108,6.106 11 DÞch vô b¸n hµng 8 1,8.106 172,8.106 12 Tæng 87 1927,8.106 Ngoµi ra cßn mét sè chi phÝ kh¸c : TiÒn båi d­ìng cho nh©n viªn trong mét n¨m b»ng 5% tæng tiÒn l­¬ng cho c«ng nh©n. Tøc lµ : 0,05 x 1927,8.106 = 96,36.106 VN§ / n¨m. TiÒn b¶o hiÓm cho nh©n viªn lµ : 30000 (VN§/ n¨m) cho mçi ng­êi . Tøc lµ : 87 x 30000 = 2,61.106 VN§ / n¨m . VËy tæng chi phÝ tiÒn cho nh©n viªn trong mét n¨m lµ: 1927,8.106 + 96,36.106 + 2,61.106 = 2024,19.106 .106 VN§ /n¨m . 3.TÝnh khÊu hao : Tæng vèn ®Çu t­ x©y dùng : Pxd = 9394,7.106 VN§ . Tæng ®Çu t­ cho thiÕt bÞ lµ : PtbÞ = 1738,8.106 VN§ . *TÝnh chi phÝ khÊu hao c¬ b¶n : -Nhµ s¶n xuÊt cã thêi gian khÊu hao lµ 20 n¨m . Do ®ã møc khÊu hao trong mét n¨m cña nhµ s¶n xuÊt lµ : VN§ / n¨m. -ThiÕt bÞ cã thêi gian khÊu hao lµ : 15 n¨m .Do ®ã møc khÊu hao cña thiÕt bÞ trong mét n¨m lµ : VN§/ n¨m . -Møc khÊu hao cho viÖc s÷a ch÷a thiÕt bÞ , cho c«ng tr×nh x©y dùng lÊy b»ng 5% møc khÊu hao c¬ b¶n . Tøc lµ : 0,05 x ( 469,7.106 + 115,92.106 ) = 29,3.106 VN§ / n¨m . VËy tæng møc khÊu hao lµ : 469,7.106 + 115,92.106 + 29,3.106 = 614,92.106 VN§ / n¨m . 4.TÝnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm : N¨ng suÊt cña nhµ m¸y lµ : 45000000 kg/ n¨m . §¬n gi¸ cña s¶n phÈm lµ : 7000 VN§ / kg s¶n phÈm . VËy tæng doanh thu cña nhµ m¸y trong mét n¨m lµ : Psp = 45000000 x 7000 = 315000.106 VN§ / n¨m . 5.TÝnh lîi nhuËn cña nhµ m¸y trong mét n¨m : Tæng vèn l­u ®éng cña nhµ m¸y bao gåm : +Chi phÝ mua nguyªn liÖu : 308560,9.106 VN§ / n¨m . +Chi phÝ cho ®iÖn n¨ng : 580,12.106 VN§/ n¨m . +Chi phÝ cho nh©n viªn : 2024,19.106 VN§/ n¨m . +KhÊu hao : 614,92.106 VN§/ n¨m . Suy ra tæng vèn l­u ®éng cña nhµ m¸y lµ : Pld =308560,9.106 + 580,12.106 + 2024,19.106 + 614,92.106 = = 311782,9.106 VN§ / n¨m . Lîi nhuËn cña nhµ m¸y tr­íc thuÕ lµ : L = Psp- Pld =315000.106 +311782.9.106 = 3217,1.106 VN§/ n¨m . ThuÕ cña nhµ n­íc thu tõ doanh nghiÖp nµy lµ 5% lîi nhuËn cho mçi n¨m .Do VËy nhµ m¸y phai r nép thuÕ cho nhµ n­íc lµ : 0,05 x 3217,1.106 = 160,1.106 VN§ / n¨m . VËy lîi huËn cña nhµ m¸y sau mçi n¨m lµ : L = 3217,1.106 – 160,1.106 = 3057.106 VN§ / n¨m . Tæng vèn ®Çu t­ cè ®Þnh 11133,5.106 = = 3.1 (n¨m) Lîi nhuËn + KhÊu hao 3057.106 + 614,92.106 6.TÝnh thêi gian thu håi vèn : NhËn xÐt : VËy sau 3 n¨m vµ 1 th¸ng nhµ m¸y ho¹t ®éng th× thu håi l¹i vèn . XÐt vÒ mÆt kinh tÕ th× dù ¸n nhµ m¸y nµy cã tÝnh kh¶ thi, lµm ¨n cã l·i . Do ®ã nªn x©y dùng nhµ m¸y nµy. PhÇn V An toµn lao ®éng vµ vÖ sinh m«i tr­êng. I.An toµn lao ®éng : NÒn c«ng nghiÖp ho¸ chÊt nãi chung , ph©n x­ëng s¶n xuÊt nitrobenzene nãi riªng , rÊt ®éc h¹i cho con ng­êi vµ m«i tr­êng .V× vËy ®Ó ®¶m b¶o an toµn lao ®éng cho con ng­êi vµ vÖ sinh cho m«i tr­êng th× trong s¶n xuÊt ph¶i ®¶m b¶o c¸c qui tr×nh sau ®©y : Trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ ph©n x­ëng s¶n xuÊt th× kh©u an toµn lao ®éng lµ hÕt søc cÇn thiÕt , nh»m c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho c«ng nh©n trong nhµ m¸y V× vËy ngay tõ ®Çu thiÕt kÕ ph¶i bè trÝ cho hîp lÝ , huÊn luyÖn tuyªn truyÒn c¸c qui ®Þnh cho c«ng nh©n hiÓu râ . Nh­ vËy ®Ó ®¶m b¶o tèt cÇn ph¶i tu©n thñ theo c¸c yªu cÇu sau: 1.Yªu cÇu vÒ phßng ch¸y ch÷a ch¸y : -Th­êng xuyªn thùc hiÖn c¸c c«ng t¸c gi¸o dôc ®Õn c«ng nh©n lao ®éng trong ph©n x­ëng , thùc hiÖn nh÷ng qui ®Þnh chung cña nhµ m¸y , tiÕn hµnh kiÓm tra ®iÞnh k× , thùc hiÖn c¸c thao t¸c an toµn lao ®éng trong s¶n xuÊt . -Khi thiÕt kÕ ph¶i bè trÝ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh theo ®óng qui ®Þnh , hîp lÝ theo h­¬ng giã t¹i ®Þa ®iÓm x©y dùng . -C¸c thiÕt bÞ ph¶i ®¶m b¶o an toµn ch¸y næ tuyÖt ®èi , khong cho c¸c hiÖn t­îng rß rØ khÝ snar phÈm hay nguyªn liÖu ra ngoµi , khi thÕt kÕ cÇn chän nhøng nguyªn liÖu cã kh¶ n¨ng chèng ch¸y næ cao ®Ó thay thÕ cho nh÷ng lo¹i nguyªn liÖu cã khö n¨ng ch¸y næ lín . -Ph¶i cã hÖ thèng tù ®éng ho¸ an toan lao ®éng vµ b¸o ®éng kÞp thêi khi co ch¸y næ x¶y ra . -Bè trÝ c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ tho¸ng , c¸c ®­êng èng trong nhµ m¸y ph¶i ®¶m b¶o , h¹n chÕ c¸c ®­êng èng chång chÐo lªn nhau . -Kho , bÓ chøa s¶n phÈm vµ nguyªn liÖu ph¶i ®­îc bao che , tranh xa nguån löa, ®iÖn . -Bè trÝ c¸c thiÕt bÞ dÓ ch¸y , næ ra xa nguån ®iÖn, löa, tia löa ®iÖn. -VËn hµnh c¸c thiÕt bÞ ph¶i theo ®óng c¸c thao t¸c kü thuËt , khi lµm viÖc ph¶i tu©n theo c¸c thao t¸c chÆt chÏ . -Trong tr­êng hîp muèch s÷a ch÷a c¸c thiÕt bÞ cã chøa khÝ dÓ ch¸y næ , ph¶i dïng khÝ tr¬ thæi ra khái thiÕt bÞ , sau ®ã míi ®­îc s÷a ch÷a . -Gi¶m thÊp nång ®é c¸c chÊt dÓ ch¸y næ ®Õn møc cÇn thiÕt trong khu s¶n xuÊt . -Trong nhµ m¸y ph¶i cã ®éi ngò phßng, ch¸y ch÷a ch¸y th­êng trùc 24/24h trong ngµy , lu«n s¼n sµn , bè trÝ ®Çy ®ñ trang thiÕt bÞ phßng ch¸y , ch÷a ch¸y hiÖn ®¹i , ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cho viÖc cøu ch÷a . -Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¶i ®¶m b¶o c¸c thiÕt bÞ ¸p lùc lín , hÖ thèng ®iÖn ph¶i ®­îc thiÕt kÕ an toµn nhÊt , ph¶i cã thiÕt bÞ b¶o hiÓm , che ch¾n . -Ph¶i trang bÞ quÇn , ¸o phßng hé lao ®éng cho c«ng nh©n lµm viÖc. 2.Trang bÞ phßng hé lao ®éng : Nh÷ng c«ng nh©n lµm viÖc trong nhµ m¸y ph¶i ®­îc gi¸o dôc th­êng xuyªn vÒ néi qui an toµn lao ®éng , thùc hiÖn tèt c¸c thao t¸c trong khi lµm viÖc , ®óng kü thuËt . -Trong nhµ m¸y ph¶i tuyÖt ®èi kh«ng dïng löa, tr¸nh c¸c va ch¹m cÇn thiÕt ®Ó g©y ra tia löa ®iÖn , trong söa ch÷a ph¶i tr¸nh dïng nguån ®iÖn cao ¸p. -Trong c«ng t¸c b¶o qu¶n c¸c kho, bÓ chøa ph¶i tr¸nh hót thuèc, ph¶i trang bÞ khÈu trang, quÇn , ¸o, … hîp lý . -Ph¶i kiÓm tra søc khoÎ ®Þnh kú cho c«ng nh©n , ph¸t hiÖn nh÷ng bÖnh phæ biÕn ®Ó phßng tr¸nh , ®¶m b¶o chÕ ®é lao ®éng cho c«ng nh©n theo qui ®Þnh cña nhµ n­íc . II. VÖ sinh m«i tr­êng : MÆt b»ng nhµ m¸y ph¶i chän t­¬ng ®èi b»ng ph¼ng cã hÖ th«ng tho¸t n­íc vµ xö lý n­íc th¶i tèt . §Æt nhµ m¸y c¸ch ly khu d©n c­ mét kho¶ng c¸ch an toµn , cuèi h­íng giã ph¶i trång nhiÒu c©y xanh xung quanh nhµ m¸y ®Ó t¹o m«i tr­êng tèt h¬n . Khi thiÕt kÕ nhµ m¸y ph¶i tu©n thñ theo qui ®Þnh trong x©y dùng , ph¶i ®¶m b¶o th«ng giã , chiÕu s¸ng , tho¸t khÝ cho c«ng nh©n lµm viÖc . 1.Xö lý khÝ th¶i : C¸c nhµ m¸y , xÝ nghiÖp th× m«i tr­êng kh«ng khÝ trong s¶n xuÊt cã ¶nh h­ëng lín ®Õn søc khoÎ cña con ng­êi lµm viÖc .V× vËy chóng ta lu«n lu«n t¹o ®iÒu kiÖn m«i tr­êng tèt trong nhµ m¸y .Gi¶i quyÕt ®­îc ®iÒu kiÖn vÖ sinh ®ã kh«ng chØ gi¶m bít ®­îc c¸c bÖnh nghÒ nghiÖp cho c«ng nh©n mµ cßn t¹o ®­îc ®iÒu kiÖn lµm vieec tèt cho c«ng nh©n lµm viÖc tõ ®ã n©ng cao n¨ng suÊt cña c«ng viÖc . C¸c chÊt ®éc h¹i ®èi víi søc khoÎ cña con ng­êi cßn mang tªn lµ ®éc tè con ng­êi trong ®ã kÓ c¶ bôi ®éc . C¸c chÊt ®­îc coi lµ ®éc h¹i nªu nh­ mét sè l­îng lín r¬i vµo c¬ thÓ cña con ng­êi , khi ®ã ng­êi sÏ bÞ nhiÔm ®éc vµ bÖnh tËt .Sù nhiÔm ®éc ®ã cã thÓ ngay tøc kh¾c hoÆc sau mét thêi gian . Trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ®éc tè cã thÓ th©m nhËp vµo c¬ thÓ con ng­êi vµo c¬ quan h« hÊp , qua da vµ qua con ®­êng ¨n uèng . C¸c chÊt bôi ®­îc t¸ch ra bay vµo kh«ng khÝ cña c¸c phßng s¶n xuÊt do thùc hiÖn c¸c qu¸ tr×nh c«ng nghÖ kh¸c nhau . Dùa vµo t¸c h¹i cña bôi cña c¬ thÓ con ng­êi mµ ng­êi ta chia lµm hai lo¹i bôi ®éc vµ bui kh«ng ®éc . Khi con ng­êi gÆp ph¶i th× dÓ m¾c bÖnh nghÒ nghiÖp , bÖnh cÊp tÝnh , .… V× vËy ph¶i hÕt søc cÈn thËn trong khi lµm viÖc . §Ó ng¨n chÆn h¬i , khÝ , bôi ®éc h¹i th× trong c«ng nghiÖp s¶n xuÊt ng­êi ta th­êng bè trÝ thiÕt bÞ ®éc h¹i ra xa khu vùc ®«ng ng­êi, ®ång thêi cã hÖ th«ng th«ng giã nhÊt ®Þnh . Chñ yÕu ng­êi ta dïng c¸c c«ng nghÖ xö lý khÝ nh­ : hÊp thô ,hÊp phô, trung hoµ , läc, hót , … 2. Xö lý n­íc th¶i : N­íc th¶i th­êng chøa c¸c hîp chÊt c¬ häc kh¸c nhau .V× vËy môc ®Ých xö lý n­íc th¶i lµ khö c¸c t¹p chÊt ®ã sao cho n­íc sau khi xö lý ®¹t yªu cÇu th¶i ra m«i tr­êng . C¸c qu¸ tr×nh xö lý n­íc th¶i ®­îc chia thµnh c¸c c«ng ®o¹n xö lý nh­ sau : cÊp I, cÊp II, cÊp III . +Xö lý cÊp I : Gåm c¸c qu¸ tr×nh xö lý s¬ bé vµ l¾ng , b¾t ®©ï tõ song ch¾n sau ®ã ®Õn xö lý cÊp I . C«ng ®o¹n nµy cã nhiªm vô khö c¸c vËt r¾n næi cã kÝch th­íc lín vµ c¸c t¹p chÊt cã kÝch th­íc lín ra khái n­íc th¶i ®Ó b¶o vÖ b¬m vµ ®­êng èng . +Xö lý cÊp II : Gåm c¸c qu¸ tr×nh sinh häc , ho¸ häc cã t¸c dông khö hÇu hÕt c¸c t¹p chÊt h÷u c¬ hoµ tan cã thÓ ph©n huû b»ng con ®­êng sinh häc nh­ : ho¹t ho¸ bïn , läc sinh häc hay oxy ho¸ sinh häc trong c¸c ao hå vµ phÈm huû , yÕm khÝ ,… +X­ lý cÊp III : Th­êng gåm c¸c qu¸ tr×nh : Vi läc , kÕt tña ho¸ häc vµ ®«ng tô , hÊp thô b»ng than ho¹t tÝnh , zeolic, trao ®æi cation , them thÊu ng­îc, ®iÖn thÊm tÝch , c¸c qu¸ tr×nh khö c¸c chÊt dinh d­ìng , clo ho¸ , ozon ho¸ , … PHÇN VI Tù §éNG HO¸ TRONG D¢Y CHUYÒN S¶N XUÊT 1-Muïc ñích vaø yù nghóa. M« h×nh tù ®éng hãa trong d©y chuyÒn c«ng nghÖ lµ qu¸ tr×nh sö dông c¸c dông cô, c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc tù ®éng ®iÒu khiÓn sù ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn trong d©y chuyÒn c«ng nghÖ theo ®óng yªu cÇu ®· ®­îc t¹o dùng theo chÕ ®é c«ng nghÖ cña d©y chuyÒn ®ã. Môc ®Ých cña viÖc ®­a hÖ thèng m« h×nh ®iÒu khiÓn tù ®éng ho¸ nµy vµo trong d©y chuyÒn c«ng nghÖ lµ nh»m lµm cho c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ ho¹t ®éng theo chÕ ®é tèi ­u nhÊt, mét c¸ch chÝnh x¸c nhÊt, tr¸nh ®­îc sù cè x¶y ra trong thao t¸c ®iÒu khiÓn, bé phËn nµy tù ®éng b¸o ®éng khi cã sù cè x¶y ra. MÆt kh¸c, nhê sù c«ng dông hÖ thèng tù ®éng ho¸ nµy vµo trong d©y chuyÒn c«ng nghÖ cho phÐp tr¸nh sù nhÇm lÉn, gi¶m sè l­îng c«ng nh©n lµm viÖc trong nhµ m¸y, ®ång thêi t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. Nhê hÖ thèng tù ®éng ho¸ mµ trong d©y chuyÒn c«ng nghÖ cã nh÷ng n¬i sinh khÝ ®éc h¹i hay dÔ g©y ch¸y næ… lµm cho c«ng nh©n kh«ng thÓ ®iÒu khiÓn trùc tiÕp ®­îc, khi ®ã sö dông hÖ thèng ®iÒu khiÓn tù ®éng sÏ ®¶m b¶o tÝnh m¹ng cho c«ng nh©n . Nh­ vËy, viÖc ¸p dông hÖ thèng m« h×nh ®iÒu khiÓn tù ®éng trong d©y chuyÒn c«ng nghÖ kh«ng chØ lµ mét vÊn ®Ò cÇn thiÕt mµ cßn cã tÝnh b¾t buéc ®èi víi c«ng nghÖ. §èi víi d©y chuyÒn c«ng nghÖ s¶n xuÊt nitrobenzen th× khèng chÕ ®iÒu kiÖn c«ng nghÖ cho thÝch hîp nh­: §o nång ®é nhiÖt ®é l­u l­îng cña c¸c dung dÞch axit còng nh­ nguyªn liÖu tr­íc khi cho vµo thiÕt bÞ trén, ®o l­u l­îng dßng láng, dßng khÝ, nhiÖt ®é, l­u l­îng trong toµn bé d©y chuyÒn. Do vËy ph¶i l¾p ®Æt hÖ thèng ®iÒu khiÓn tù ®éng lµ rÊt cÇn thiÕt vµ b¾t buéc ph¶i cã trong d©y chuyÒn. ­ t0 + Duïng cuï ño nhieät ñoä : + Duïng cuï ño aùp suaát : +Duïng cuï ño löu löôïng : TI TT Pcz +Duïng cuï ño nhieät ñoä hieån thò taïi trung taâm ñieàu khieån +Duïng cuï ño nhieät ñoä truyeàn xa taïi trung taâm ñieàu khieån +Thieát bò ño aùp suaát töï ñoäng ñieàu chænh (van an toaøn) LRA PIR Boä ñieàu chænh möùc chaát loûng töï ghi coù baùo ñoäng khí cuï laép taïi trung taâm ñieàu khieån. Boä ñieàu chænh aùp suaát töï ghi vaø hieån thò, khí cuï laép taïi trung taâm ñieàu khieån. HÖ thèng tù ®éng ®iÒu chØnh bao gåm ®èi t­îng ®iÒu chØnh (§T) vµ bé ®iÒu chØnh (B§C) . Bé ®iÒu chØnh cã thÓ bao gåm : bé c¶m biÕn vµ bé khuÕch ®¹i. Bé c¶m biÕn dïng ®Ó ph¶n ¸nh sù sai lÖch c¸c th«ng sè ®iÒu chØnh so víi gi¸ trÞ cho tr­íc vµ biÕn ®æi thµnh tÝn hiÖu. Bé khuÕch ®¹i lµm nhiÖm vô khuÕch ®¹i tÝn hiÖu cña bé c¶m biÕn ®Õn gi¸ trÞ cã thÓ ®iÒu chØnh c¬ quan ®iÒu khiÓn (CQ§K), c¬ quan nµy t¸c ®éng lªn ®èi t­îng nh»m xo¸ ®i ®é sai lÖch cña c¸c th«ng sè ®iÒu chØnh. M¹ch ®iÒu chØnh ®­îc khÐp kÝn nhê quan hÖ ng­îc tö ®èi t­îng ®Õn bé ®iÒu chØnh. Quan hÖ nµy ®­îc gäi lµ håi tiÕp chÝnh. 2.Mét sè d¹ng tù ®éng: a. Tù ®éng kiÓm tra vµ tù ®éng b¶o vÖ: Tù ®éng kiÓm tra c¸c th«ng sè c«ng nghÖ ( nhiÖt ®é, ¸p suÊt, l­u l­îng, nång ®é, …) kiÓm tra c¸c th«ng sè c«ng nghÖ ®ã cã thay ®æi hay kh«ng? NÕu cã th× c¶nh b¸o chØ thÞ ghi l¹i gi¸ trÞ thay ®æi ®ã. BiÓu diÔn s¬ ®å tù ®éng kiÓm tra vµ tù ®éng ®iÒu chØnh nh­ sau: 1. §èi t­îng ®iÒu chØnh. 2. C¶m biÕn ®èi t­îng. Bé khuÕch ®¹i. Nguån cung cÊp n¨ng l­îng. C¬ cÊu chÊp hµnh. 5.1. C¶nh b¸o. 5.2. ChØ thÞ b»ng kim lo¹i hoÆc b»ng sè. 5.3. Ghi l¹i sù thay ®æi. 5.4. Ph©n lo¹i. b. D¹ng tù ®éng ®iÒu khiÓn: S¬ ®å cÊu tróc: §èi t­îng ®iÒu chØnh. C¶m biÕn ®èi t­îng. Bé khuÕch ®¹i. Nguån cung cÊp n¨ng l­îng. Bé ®Æc cho phÐp ta ®Æc tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn, nã lµ mét tæ chøc c¸c t¸c ®éng cã ®Þnh h­íng ®iÒu khiÓn tù ®éng. c. D¹ng tù ®éng ®iÒu chØnh: S¬ ®å cÊu tróc: §èi t­îng ®iÒu chØnh. C¶m biÕn ®èi t­îng. Bé khuÕch ®¹i. Nguån cung cÊp n¨ng l­îng. Bé ®Æc. Bé so s¸nh. C¬ cÊu chÊp hµnh. 3.CÊu t¹o cña mét sè thiÕt bÞ tù ®éng: Bé c¶m biÕn ¸p suÊt: Trong c¸c bé ®iÒu chØnh th­êng sö dông bé c¶m øng ¸p suÊt kiÓu mµng, hép xÕp, piston, èng cong ®µn håi,…ViÖc chän bé c¶m øng ¸p suÊt phô thuéc vµo viÖc c¶m øng ®iÒu chØnh vµ ®é chÝnh x¸c theo yªu cÇu. Bé c¶m øng suÊt kiÓu mµng ; Bé c¶m øng kiÓu hép xÕp Bé c¶m øng nhiÖt ®é : Ho¹t ®éng cña bé c¶m øng nhiÖt ®é dùa trªn nguyªn lý gi·n në nhiÖt, mèi quan hÖ gi÷a nhiÖt ®é cña chÊt khÝ vµ ¸p suÊt h¬i b·o hoµ cña nã trong hÖ kÝn dùa trªn nguyªn lý nhiÖt ®iÖn trë. c.Bé c¶m øng møc ®o chÊt láng: Møc c¸c chÊt láng cã thÓ ®o ®­îc b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau nh­ng ph­¬ng ph¸p ®¬n gi¶n vµ cã ®é chÝnh x¸c cao lµ ®o b»ng phao. d.Boä caûm bieán löu löôïng : Boä caûm bieán löu löôïng ñöôïc xaây döïng treân söï phuï thuoäc vaøo bieåu thöùc sau: Q = f.V F : Dieän tích cuûa ñöôøng oáng daãn. V: Toác ñoä chaát loûng chaûy trong oáng daãn theo ñònh luaät Becnuli Vôùi S: Tyû troïng cuûa chaát loûng DP: Ñoä cheânh leäch aùp suaát chaát loûng Neáu tyû troïng khoâng ñoåi thì löu löôïng theå tích phuï thuoäc vaøo hai thoâng soá laø tieát dieän f vaø ñoä cheânh leäch aùp suaát DP Ta coù hai caùch ño löu löôïng: + Khi tieát dieän khoâng ñoåi ño löu löôïng baèng ñoä cheânh leäch aùp suaát tröôùc vaø sau thieát bò coù oáng heïp. + Khi ñoä cheânh leäch aùp suaát khoâng ñoåi ño ñieän tích tieát dieän cuûa oáng daãn xaùc ñònh ñöôïc löu löôïng cuûa doøng chaûy. kÕt luËn Sau kho¶ng thêi gian gÇn 4 th¸ng nghiªn cøu ®Ò tµi : ‘ThiÕt kÕ ph©n x­ëng s¶n xuÊt nitrobenzen víi n¨ng suÊt 45000 tÊn / n¨m ‘.Tõ sù næ lùc lµm viÖc cña b¶n th©n , víi sù h­íng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o GS.TS §µo V¨n T­êng , cïng víi c¸c thÇy c« gi¸o trong bé m«n c«ng nghÖ H÷u C¬ -Ho¸ DÇu cña tr­êng §HBK Hµ Néi , ®Õn nay em ®· hoµn thµnh b¶n ®å ¸n ®óng thêi gian quy ®Þnh . Qua b¶n ®å ¸n nµy ®· gióp cho em hiÓu ®­îc c¬ b¶n vÒ qu¸ tr×nh thiÕt kÕ mét ph©n x­ëng s¶n xuÊt ho¸ chÊt ë quy m« c«ng nghiÖp , phÇn nµo biÕt ¸p dông kÕt qu¶ lý thuyÕt vµo trong thùc tÕ s¶n xuÊt, cô thÓ nh­ sau : -PhÇn tæng quan lý thuyÕt : N¾m ®­îc tÝnh chÊt cña nguyªn liÖu vµ s¶n phÈm , còng nh­ øng dông cña nã trong thùc tÕ s¶n xuÊt . HiÓu ®­îc c¬ chÕ , ®éng häc , c¸c th«ng sè c«ng nghÖ nh­ : nhiÖt ®é , ¸p suÊt , nång ®é , thêi gian l­u, … cña qu¸ tr×nh ph¶n øng . BiÕt c¸ch so s¸nh c¸c chØ tiªu kü thuËt cña qu¸ tr×nh ph¶n øng , tõ ®ã lùa chän c«ng nghÖ thÝch hîp nhÊt , nh»m ®em l¹i n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng s¶n phÈm cao, gi¸ thµnh rÎ , kinh tÕ nhÊt . -PhÇn tÝnh to¸n c«ng nghÖ : BiÕt c¸ch tÝnh to¸n c©n b»ng vËt chÊt ,c©n b»ng nhiÖt l­îng cña d©y chuyÒn s¶n xuÊt, tÝnh ®­êngkÝnh, chiÒu cao,bÝch, bÒ dµy , ch©n ®ì, chän vËt liÖu lµm thiÕt bÞ ,… -PhÇn x©y dùng : N¾m ®­îc c¸ch chän ®Þa ®iÓm x©y dùng nhµ m¸y , hiÓu ®­îc c¬ b¶n vÒ sù bè trÝ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh trong toµn bé nhµ m¸y theo h­íng giã nhÊt ®Þnh , bè trÝ c¸c thiÕt bÞ trong ph©n x­ëng s¶n xuÊt , trªn c¬ së ®ã thiÕt kÕ tæng thÓ mÆt b»ng ®Ó x©y dùng nhµ m¸y s¶n xuÊt . -PhÇn tÝnh to¸n kinh tÕ : HiÓu ®­îc c¬ b¶n vÒ sù tÝnh to¸n c¸c chi phÝ còng nh­ doanh thu trong toµn bé nhµ m¸y , tõ ®ã xÐt tÝnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña mét nhµ m¸y . -PhÇn an toµn lao ®éng vµ vÖ sinh m«i tr­êng :NhËn biÕt ®­îc møc ®é ®éc h¹i cña khÝ th¶i ®èi víi ng­êi vµ m«i tr­êng, ®Ó tõ ®ã ph©n bè vÞ trÝ lµm viÖc cña con ng­êi vµ thiÕt bÞ phßng chèng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt , nh»m ®em l¹i sù trong s¹ch cho m«i tr­êng vµ con ng­êi . Tuy nhiªn , do kh¶ n¨ng cña b¶n th©n , thêi gian , tµi liÖu cßn h¹n chÕ vµ lÇn ®Çu tiªn ®­îc nhËn nhiÖm vô thiÕt kÕ ph©n x­ëng s¶n xuÊt ë quy m« c«ng nghiÖp , nªn ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt , em rÊt mong quý thÇy c« gi¸o t¹o ®iÒu kiÖn , gióp ®ì cho em , ®Ó em ®­îc hiÓu h¬n . TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Taäp theå: Vaên ñình Ñeä, Trònh Thanh Ñoan, Döông Vaên Tueä, Nguyeãn Thò Minh Nguyeät, Nguyeãn Ñaêng Quang, Nguyeãn Thò Thanh , Hoaøng Troïng Yeâm. Hoaù Hoïc Höõu Cô NXB KH & KT . 2002.Taäp 3. 2.NguyÔn ThÞ Thanh . Hoùa höõu cô. Taäp 2 . Hôïp chaát höõu cô maïch voøng. Nhaø xuaát baûn Giaùo Duïc. 1998. 3. Nguyeãn Minh Chaâu. Hoùa höõu cô. Tröôøng Ñaïi Hoïc Sö Phaïm Qui Nhôn. 1995 4. Leâ Maäu Quyeàn. Hoùa hoïc voâ cô. Nhaø xuaát baûn Khoa Hoïc vaø Kyõ Thuaät. 2000. 5. Hoaøng Nhaâm. Hoùa hoïc voâ cô. Taäp 2. Nhaø xuaát baûn Giaùo Duïc. 2001. 6. Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Haø Noäi. Boä moân toång hôïp höõu cô. Kyõ thuaät toång hôïp caùc chaát höõu cô trung gian. 1974. 7. Nguyeãn Thaïc Caùt (Chuû Bieân), Hoaøng Minh Chaâu, Ñoã Taát Hieån, Nguyeãn Quoác Tín. Töø ñieån hoùa hoïc phoå thoâng. Nhaø xuaát baûn Giaùo Duïc. 2002. 8. Vuõ Theá Trí. Toång hôïp caùc chaát trung gian. §¹i Häc B¸ch Khoa Hµ Néi . 1974. 9. Phan Minh T©n . Toång hôïp höõu cô vaø hoaù daàu. T2. Tröôøng ÑHBK TPHCM. NXB Ñaïi hoïc Quoác Gia TP HCM. 2001. 10.Traàn Xoa, Nguyeãn Troïng Khuoâng, Hoà Leâ Vieân. Soå tay quaù trình vaø thieát bò coâng ngheä hoùa chaát. Taäp 1. Nhaø xuaát baûn Khoa Hoïc vaø Kyõ Thuaät. 1992. 11.TrÇn C«ng Khanh ThiÕt bÞ ph¶n øng tæng hîp c¸c hîp chÊt h÷u c¬ . NXB KH & KT n¨m 1986 . 12.Ullman’s encyclopedia of industrial chemistry. Vol A17, A3. 13.Tadeu S .Z.Urbanski . Nitro compound . 1964. 14.Carl . R . Noler .Chemistry of organic compound . 1957. 15.TËp thÓ : NguyÔn Bin , §ç V¨n §µi , Lª V¨n D­¬ng , Long Thanh Hïng , §inh V¨n Huúnh , NguyÔn Träng Khu«ng , Phan V¨n Th¬m , Ph¹m Xu©n To¶n , TrÇn Xoa . Sæ tay qu¸ tr×nh vµ thiÕt bÞ c«ng nghÖ ho¸ chÊt . TËp 1. NXB KH & KT . Hµ Néi 1991. 16.TËp thÓ : NguyÔn Bin , §ç V¨n §µi , Lª V¨n D­¬ng , Long Thanh Hïng , §inh V¨n Huúnh , NguyÔn Träng Khu«ng Phan V¨n Th¬m , Ph¹m Xu©n To¶n , TrÇn Xoa . Sæ tay qu¸ tr×nh vµ thiÕt bÞ c«ng nghÖ ho¸ chÊt . TËp 2. NXB KH & KT . Hµ Néi 1999. 17.NguyÔn Bin.TÝnh to¸n c¸c qu¸ tr×nh c«ng nghÖ ho¸ chÊt vµ thùc phÈm . NXB KH & KT . Hµ Néi 1998 . 18.Ph¹m Xu©n To¶n C¸c qu¸ tr×nh vµ thiÕt bÞ trong c«ng nghÖ ho¸ chÊt vµ thùc phÈm . TËp 3 .NXB KH & KT . Hµ Néi 2003 . 19.PGS.TS Ng« B×nh ,TS Phïng Ngäc Th¹ch , NguyÔn Minh HËu, Phan §×nh TÝnh . C¬ së x©y dùng nhµ c«ng nghiÖp . §¹i Häc B¸ch Khoa Hµ Néi Bé m«n x©y dùng c«ng nghiÖp . Hµ Néi 1997 . 20.Kinh tÕ c«ng nghiÖp ho¸ chÊt . §¹i Häc B¸ch Khoa Hµ Néi . 1971. 21.H­íng dÉn thiÕt kÕ tèt nghiÖp phÇn kinh tÕ .§HBK Hµ Néi . 1973 . 22.KhuÊt Minh TuÊn . Bµi gi¶ng an toµn lao ®éng vÖ sinh m«i tr­êng . 23.Bé m«n m¸y ho¸ .Tr­êng §HBK Hµ Néi ThiÕt bÞ ho¸ chÊt , 1989 . 24.C¬ së kü thuËt an toµn lao ®éng vµ phßng ch¸y ch÷a ch¸y trong c¸c nhµ m¸y ho¸ chÊt .