Đề tài Thực trạng các khu công nghiệp tại Việt Nam

Mở đầu Trong công cuộc đổi mới của đất nước ta có sự ra đời của mô hình khu công nghiệp ( KCN ). Mô hình này đã không ngừng phát triển về số lượng và chất lượng .Nếu như vào thời điểm năm 1991 bắt đầu xuất hiện quy chế về KCN và chỉ chứng kiến sự ra đời của hai khu chế xuất , Tân Thuận và Linh Trung thì cho đến nay số lượng các khu công nghiệp ở nước ta đã lên tới con số 68và được phân bố rộng khắp từ Bắc –Trung . Chính sự phát triển mạnh này đã khẳng định hiệu quả kinh tế của một mô hình .Qua hơn 10 năm phát triển vai trò của KCN trong sự phát triển kinh tế đất nước là rất lớn . Nó đã góp phần nâng cao năng lực xuất khẩu của đất nước , thu hút vốn đầu tư , kỹ thuật và kinh nghiệm quản lý tiên tiến của thế giới , tạo điều kiện tăng trưởng GDP nhanh chóng và vững chắc , tạo việc làm , phất triển KCN theo quy hoạch, bảo vệ môi trường , tiết kiệm và phát huy hiệu quả sử dụng các nguồn lực khác , hình thành các khu đô thị mới và giảm bớt khoảng cách giữa các vùng nông thôn và thành thị . KCN là mô hình phù hợp để thực hiện cơ chế quản lý ” một cửa tại chỗ” và hội nhập quốc tế không chỉ nhằm thu hút đầu tư nước ngoài , mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư trong nước hoạt động . Bên cạnh những thành tịu đáng trân trọng ấy các KCN tại Việt Nam vẫn tồn đọng những khó khăn , thách thức mà vấn đề nổi cộm hiện nay chính là việc vóng bóng của các nhà đấu tư trong các KCN , hầu hết các khu công nghiệp vẫn chưa được lấp đầy . Theo bộ kế hoạch và đầu tư tính đến đầu năm 2002 trên tổng số 68 KCN chỉ có 25% KCN được lấp đầy . Nguyên nhân dẫn tới thực trạng trên có nhiều , nhưng tập trung chủ yếu vào một số nguyên nhân như : Giá thuê đất còn đắt , cơ sở hạ tầng còn kém , cơ chế chính sách còn chưa thông thoáng , và một trong những lực cản lớn nhất hiện nay chính là vẫn chưa có cách nhìn nhận tổng quát và đầy đủ về các KCN như là một bộ phận không thể tách rời trong nền kinh tế đất nước . Như vậy việc tìm hiểu một cách toàn diện về KCN, đồng htời đưa ra những giải pháp để nâng cao việc thu hút vốn đầu tư vào KCN là những mục tiêu chính mà đề tài này hướng tới . Phần nội dung I . Những vấn đề chung về KCN 1. Khái niệm, phân loại , cơ chế tổ chức của một KCN 1.1. Khái niệm Theo nghị định 36/ CP của chính phủ thì KCN được hiểu như sau : “ KCN là khu tập trung các doanh nghiệp chuyên sản xuất hàng công nghiệp và thực hiện các dịch vụ cho sản xuất hàng công nghiệp có ranh giới địa lý xác định , không có dân cư sinh sống do chính phủ hoặc thủ tướng chính phủ thành lập trong KCN có thể có các doanh nghiệp chế xuất “ . 1.2. Phân loại KCN Để phân loại KCN ta căn cứ vào một số chỉ tiêu sau : - Xét về quy mô : Do có điều kiện thuận lợi về tài nguyên , lao động , địa lý có KCN phát triển gắn với hàng triệu dân . Bên cạnh đó có KCN chỉ bao gồm một số doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ gắn với thị trấn , thị xã vài vạn dân . - Xét về vị trí địa lý : KCN được phân bố trong một tỉnh , một vùng trên lãnh thổ , liên tỉnh , liên vùng . - Xét về trình độ phát triển : Xét trong mỗi thời điểm có thể thấy KCN đã xây dựng tương đối hoàn chỉnh , KCN cần đầu tư xây dựng bổ xung , KCN đang xây dựng . 1.3. Cơ cấu của KCN KCN thường gắn với các bộ phận chủ yếu sau : -Thứ nhất : Các cơ sở sản xuất kinh doanh bao gồm + Các doanh nghiệp nòng cốt : Đó là các doanh nghiệp được xây dựng căn cứ vào lợi thế tương đối hay tuyệt đối của từng vùng . + Các doanh nghiệp hỗ trợ các doanh nghiệp nòng cốt : Đó là các doanhnghiệp cung cấp về tư liệu sản xuất , các doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp nòng cốt , các doanh nghiệp phục vụ đời sống của cán bộ công nhân viên của KCN . - Thứ hai : Các cơ sở sản xuất kinh doanh của các ngành sản xuất vật chất khác ( nông nghiệp , ngư nghiệp ) - Thứ ba : Các cơ sở giao thông vận tải , bưu điện , phục vụ sản xuất và đời sống dân cư . - Thứ tư : Các cơ sở xử lý phế thải bảo vệ môi trường . 2. Tính tất yếu khách quan về thành lập KCN tại Việt Nam Trong quá trình công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước việc hình thành và phát triển KCN là đòi hỏi tất yếu khách quan , bởi vì đem lại vai trò vô cùng to lớn , điều này nó được thể hiện : - Tạo điều kiện thuận lợi để thu hút vốn và công nghệ của nước ngoài . Vai trò này xuất phát từ các ưư đãi và thuận lợi của các nhà đầu tư khi vào sản xuất tại KCN . + Ưu đãi về tài chính : Thông thường nó bao gồm các ưu đãi về thuế nhập khẩu vật tư , thiết bị , nguyên liệu , thuế thu nhập công ty , thuế sở hữu tài sản , thuế thương mại , được vay vốn với mức lãi suất ưu đãi , một số KCN còn được ưu đãi về điện và nước . + Thuận lợi về lao động Chính quyền sở tại tạo mọi điều kiện để tuyển dụng lao động tại chỗ , đôi khi còn đưa một số điều khoản hạn chế quyền của công nhân làm việc tại các KCN theo hướng có lợi cho các công ty của KCN . + KCN tạo khả năng áp dụng một hệ thống luật pháp nhất định nhằm đáp ứng yêu cầu của các nhà đầu tư nước ngoài , nhưng chỉ trên một địa bàn giới hạn . Thông thường các quy định pháp ký của các KCN tương đối đơn giản , thông thoáng , dễ thực hiện nên hấp dẫn các nhà đầu tư . Có thể xây dựng các quy chế này tương đối nhanh chóng , không gây mâu thuẫn với hệ thống pháp luật hiện có , và giới hạn địa bàn áp dụng là khu vưc nhỏ với khả năng kiểm soát dễ dàng . Với đặc tính trên KCN tạo khả năng thuận lợi để đạt được yêu cầu đề ra khi thu hút vốn đầu tư . Do môi trường đầu tư thuận lợi nên doanh nghiệp nước ngài có thể đưa vốn đầu tư lớn vào KCN để hoạt động . Họ có thể yên tâm với môi trường đầu tư hội đủ các điều kiện cần thiết cho việc kinh doanh đạt hiệu quả cao , một địa bàn bảo đảm an ninh , an toàn xã hội . - Chuyển giao công nghệ : Mặc dù tại KCN người ta chủ yếu thực hiện các thao tác lắp ráp cấu kiện là chính và rất ít hoặc không có hoạt động nghiên cứu song chuyển giao công nghệ ở đây vẫn diển ra thông qua một số hình thức sau : + Đào tạo công nhân nước chủ nhà để sử dụng máy móc và công nghệ sản xuất . + Công nhân được đào tạo về kỷ luật lao động ý thức đúng giờ , và thói quen lao động công nghiệp . + Các giám đốc , kỹ sư , kỹ thuật viên có được kỹ năng cần thiết của tác phong làm việc công nghiệp trong quản lý và kiểm tra chất lượng . Đồng thời những máy móc thiết bị hiện đại , công nghệ sản xuất hiện đại sẽ được áp dụng sản xuất tại KCN , như thế sẽ nâng cao được mức độ trang bị và trình độ sử dụng máy móc thiết bị tại nước sở tại . -Tạo việc làm , giải quyết thất nghiệp Việc thành lập KCN sẽ góp phần tích cực trong vấn đề giải quyết việc làm tại địa phương . Ngoài một lực lượng lớn sẽ vào KCN để sản xuất trực tiếp thì nó còn tạo ra việc làm cho hàng vạn lao động gián tiếp trong các ngành dịch vụ , xây dựng cơ bản phục vụ cho quá trình phát triển KCN. Đối tượng được thu hút chính vào làm việc tại các KCN thường là lao động phụ nữ trẻ không có tay nghề từ các nông thôn ra . Sở dĩ các công ty này sử dụng các loại lao động này vì : + Phụ nữ phù hợp với các thao tác cần sự khéo léo . + Phụ nữ có khả năng thích ứng với các hoạt động lắp ráp đơn điệu . Thông thường tỷ lệ thất nghiệp tại các quốc gia đang phát triển thì tỷ lệ lao động nữ chiếm rất cao . Nhưng với ưu tiên về lao động nữ tại các KCN thì nó đã phần nào giải quyết được những vấn đề thất nghiệp tại các quốc gia này . Nâng cao hiệu quả sử dụng nguyên liệu Cùng với việc hình thành và phát triển KCN thì việc hình thành vùng nguyên liệu cho KCN là cấp bách và cần thiết . Thay cho việc sản xuất lương thực nhân dân xung quanh KCN sẽ được định hướng thay thế trong các loại nguyên liệu phục vụ cho nhà máy trong KCN . Từ đó giúp nâng cao giá trị nông sản , mở rộng thị trường , thu hẹp khoảng cách giữa các vùng , góp phần xoá đói giảm nghèo , và phát triển kinh tế . Cho phép khắc phục yếu kém về cơ sở hạ tầng Cơ sở hạ tầng là vấn đề quan trọng trong quá trình xây dựng KCN. Để có thể thu hút được nhà đầu tư vào KCN không những cần phải có chính sách ưu đãi tốt , mà cần có cơ sở hạ tầng tốt để đáp ứng nhu cầu sản xuất . Cần có việc phát triển đồng bộ cơ sở hạ tầng tại KCN , bên cạnh đó việc đảm bảo hệ thống nhà máy , các phòng ban , hệ thống dịch vụ trong các KCN cũng phải hoàn thiện việc phát triển hệ thống các cơ sở hạ tầng ngoài KCN như : Làm đường giao thông , các công trình nhà ở cho công nhân , các công trình phục vụ cho vui chơi ,giải trí Kết quả quá trình xây dựng đó đã góp phần làm thay đổi bộ mặt của vùng , không ít vùng nông thôn đất đai sinh lầy , hoang hoá , ít có khả năng sinh lợi sau khi xây dựng KCN đã trở nên sầm uất , đời sống king tế xã hội được lột xác . - Tạo ra mô hình kinh tế năng động đóng góp lớn vaòi tăng trưởng kinh tế + KCN sẽ là nơi đào tạo cán bộ kỹ thuật năng động , công nhân lành nghề và cán bộ quản lý có trình độ cao , đủ sức vươn ra thị trường thế giới . + KCN sẽ là sợi dây nối liền giữa nền kinh tế thế giới và Việt Nam . + Hình thánh một số ngành công nghiệp mũi nhọn có khả năng cạnh tranh trên thị trường thế giới ( dệt may , đồ gia dụng , giày dép ). + Nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng xuất khẩu của nền kinh tế . + Phát triển các ngành công nghiệp theo đúng hướng , và quy hoạch chung . + Các KCNgóp phần hình thành các khu kinh tế trọng điểm cho cả nước , đảm bảo được yêu cầu về quy hoach vùng lãnh thổ . 3. Những nhân tố thu hút vốn đầu tư vào các KCN - Vị trí địa lý Đây là nhân tố quan trọng để thu hút vốn đầu tư vào các KCN, và vị trí địa lý liên quan đến một loạt vấn đề cho sản xuất như tạo nguồn nguyên liệu , nguồn lao động , tạo thị trường tiêu thụ sản phẩm , mạng lưới giao thông Các nhà đâud tư sẽ căn cứ vào ngành nghề , khả năng tài chính của mình sẽ quyết định đầu tư vào KCN này hay KCN khác . Chẳng hạn , với doanh nghiệp chế biến nguyên vật liệu . Nguyên vật liệu dùng cho chế biến khối lượng lớn cồng kềnh ,dễ hỏng , chở đi xa gặp khó khăn , vì vậy nên chọn địa điểm KCN gần vùng sản xuất . Còn với cơ sở sản xuất kinh doanh sản phẩm khó bảo quản , khó chở đi xa thì nên chọn địa điểm gần nơi tiêu thụ . Với những cơ sở sản xuất công nghiệp sử dụng nguyên liệu có sẵn , không đòi hỏi kỹ thuật sản xuất phức tạp thì có thể chọn địa điểm ở nhiều nơi . Hạ tầng trong và ngoài KCN : Bao gồm + Hệ thống đường giao thông trong KCN . + Hệ thống nhà xưởng phục vụ cho sản xuất . + Hệ thống các phòng , nơi ban làm việc của ban quản lý KCN . + Hệ thống điện nước . + Hệ thống thông tin liên lạc . + Hệ thống xử lý chất thải . Các công trình bên ngoài KCN + Hệ thống khu nhà ở cho công nhân . + Hệ thông đường giao thông dẫn tới KCN . + Các công trình phục vụ cho giải trí . + Hệ thống nhà nghỉ , khách sạn . + Hệ thống bưu điện , phục vụ y tế . + Bể bơi , sân tập thể thao cho công nhân viên Chính sách của nhà nước + Các chính sách về quản lý và sử dụng đất đai tại các KCN Giá thuê đất . Cơ chế giao đất , thuê đất . Việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất . Quy mô sử dụng đất . + Các chính sách ưu đãi vầ tài chính . Chính sách vay vốn với lãi suất ưu đãi . Chính sách ưu đãi các loại thuế ( thuế thu nhập doanh nghiệp , thuế tiêu thụ đặc biệt , thuế xuât nhập khẩu ) . + Các chính sách liên quan tới xây dựng cơ sở hạ tầng : Việc đền bù giải phóng mặt bằng . + Các chính sách đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực . + Các thủ tục hành chính . + Chương trình vận động đầu tư : Đó là bản tường trình , giới thiệu về KCN với tất cả các nhà đầu tư , nội dung bao gồm : * Nêu toàn bộ các điều kiện thuận lợi về KCN : Về vị trí địa lý . Về cỏ sở hạ tầng . Nguồn lao động tại KCN . * Nêu ra những ưu đãi về đầu tư : Những ưu đãi về thuế . Những ngành công nghiệp ưu tiên lựa chọn . Về thuế đất . Yêu cầu về xây dựng nhà xưởng . II . Thực trạng các KCN tại Việt Nam Thành tựu đạt được * Sự phát triến rầm rộ các KCN Tính đến cuối năm 1997 cả nước có 48 KCN, trong đó Miền Bắc 10 KCN, Miền Trung 6 KCN , Miền Nam là 32 KCN. Sau ba năm tới tháng 3/2000 số lượng KCN trên toàn quốc là 65 KCN, được thủ tướng chính phủ thành lập và cho thuê đất . Các KCN tập trung ở 27 tỉnh thành phố trực thuộc trung ương , còn 34 tỉnh chưa có KCN. Diện tích đất đã cho công ty xây dựng cơ sở ghạ tầng là 24.395 ha , diện tích đất KCN theo chi tiết là 5.350 ha . Diện tích đất của các KCN đã lấp đầy 1.680 bằng 32% diện tích đất công nghiệp theo quy hoạch chi tiết . Và 48% diện tích đất đã tạo mặt bằng công nghiệp có các công trình hạ tầng có thể thu hút đầu tư 1.680/3.550 và mặt bằng 24%tổng diện tích công nghiệp theo quy hoạch . Các KCN đã đầu tư theo ba loại hình là KCN do các doanh nghiệp trong nước đầu tư 51 KCN . KCN liên doanh với nước ngoài là 13 KCN. KCN đầu tư 100% vốn nước ngoài 1 KCN . Các KCN đã đầu tư xong cơ sở hạ tầng là 16 KCN , các KCN đang đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng là 34 KCN , và KCN chưa đầu tư xây dựng là 15 KCN . Các KCN đã thực hiện song đền bù giải phóng mặt bằng là 22 KCN , đang thực hiện đền bù là 13 KCN . . * Thu hút được lượng vốn đầu tư lớn đồng thời tạo việc làm cho hàng vạn lao động . Việc thu hút vốn đầu tư vào KCN đạt kết quả nhất định , số lượng các dự án được cấp phép và đi vào sử dụng tăng liên tục qua các năm . Cùng với nó là việc thu hút lao động rất lớn vào làm việc trong KCN , đó là dấu hiệu đang mừng . Theo số liệu thống kê , đến cuối năm 1997 các KCN đã thu hút được 543 doanh nghiệp với tổng số vốn thuẹc hiện trên 2 tỷ USD , đã thu hút được 8.8 vạn lao động , không kể số lượng lao động xây dựng cơ bản và làm việc trong lĩnh vực phục vụ cho KCN . Cho đến cuối năm 1999 đã có 914 doanh nghiệp được cấp giấy phép hoạt động tổng số vốn đăng ký là 7.8 tỷ USD , trong đó 569 doanh nghiệp nước ngoài vốn đănh ký 1800tỷ tương đương 1.4 tỷ USD chiếm 36% số dự án và 17% tổng số vốn đầu tư . Trong tổng số các doanh nghiệp được cấp phép hoạt động , đã thu hút được 14000 người lao động , tạo sức mua cho thị trường trong nước 1000 tỷ đồng . Chỉ trong sáu tháng đầu năm 2000 đã có thêm 68 giấy phép đầu tư nước ngoài đăng ký vào KCN với tổng số vốn đăng ký 186,3 triệu USD tăng 97 % về tổng dự án so với cùng kỳ năm trước . Do kinh doanh có hiệu quả đã có 18 dự án mở rộng quy mô sản xuất với tổng số vốn đầu tư gần 80 triệu USD , đã thu hút tới 180.000 lao động trực tiếp , đồng thời tạo việc làm cho hàng vạn lao động gián tiếp . Cho đến nay , đầu năm 2002 theo bộ kế hoạch và đầu tư thu hút 795 dự án của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài , tổng số vốn đầu tư là 7.555 triệu USD , 674 dự án trong nước tổng số vốn 30.090 tỷ đồng , tạo việc làm cho 233.000 lao động . * Các KCN đã đóng góp đáng kể cho tăng trưởng kinh tế . Hoạt động của các KCN đạt được kết quả nhanh hơn so với nền kinh tế nói chung , ngành công nghiệp và các khu đầu tư nước ngoài nói riêng và giữ được mức tăng trưởng cao qua mấy năm gần đây . Năm 1997 : KCN đạt tổng giá trị sản lượng 1.155 triệu USD chiếm 15% giá trị sản xuất công nghiệp . Đóng góp vào xuất khẩu 848 triệu USD gần bằng 10% giá trị xuất khẩu cả nước , 47 % giá trị xuất khẩu của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và tăng gần hai lần so với năm 1996 Năm 1998 : KCN đạt giá trị sản lượng 1.871 triệu USD, chiếm 20% sản xuất nông nghiệp , đóng góp xuất khẩu 1300 triệu USD bằng 14% giá trị xuất khẩu của cả nước , 65%giá trị xuất khẩu của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tăng 50% so với năm 1997 . Trong gần 10 tháng đầu năm 1999 tạo ra giá trị sản lượng 1,7 tỷ USD chiếm 20% giá trị sản xuất công nghiệp cả nước , trong đó xuất khẩu đạt 1,1 tỷ USD chiếm 15% giá trị xuất khẩu , tăng 20% so với năm 1998 . Trong 6 tháng đầu năm 2000 tạo giá trị tổng sản lượng chiếm 25% giá trị tổng sản lượng công nghiệp và chiếm 16 % giá trị xuất khẩu của cả nước , với doanh số đạt 1,5 tỷ USD trong đó xuất khẩu đạt 1 tỷ . tăng 25 % so với năm 1999 về cả doanh số lẫn giá trị xuất khẩu . 2. Khó khăn , tồn tại Vấn đề tồn tại lớn nhất tại các KCN của ta là việc dư thừa đất đai trong KCN , tỷ lệ lấp đầy tại các KCN là rất thấp . Theo số liệu thống kê , đến đầu năm 1999 chỉ có 24% diện tích quy hoạch cho các KCN , khu chế xuất được lấp kín bằng các dự án đầu tư . Có 8 KCN cho thuê 50 % diện tích . 10KCN chỉ cho thuê từ 30 -35 % diện tich . 17KCN cho thuê dưới 30% diện tích . 17 KCN chưa thực hiện được dự án nào . KCN Nomura Hải Phòng xây dựng trên 153 ha đất với tổng số vốn đầu tư 162 triệu USD , hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật hoàn chỉnh , nhưng đến tháng 4/1999 mới cho thuê được 3ha ( 1,95% quỹ đất xây dựng ) . Tỉnh Đồng Nai có 10 KCN , khu chế xuất , nhưng giữa năm 1999 chỉ mới lấp đầy 20% diện tích . Ơ thành phố Hồ Chí Minh ngay cả hai khu chế xuất Tân thuận và Linh Trung cũng còn nhiều diện tích chưa có người thuê , mặc dù xây dựng từ năm 1991. Đó là chưa kể đến số KCN sau khi xây song tường bao rồi bỏ đất hoang hoá , cuối cùng phải giải thể như KCN Đồ Sơn Hải Phòng . Đó là bức tranh chung KCN tại Việt Nam . Thực tế tại các địa phương chỉ có KCN ở phía Nam : Thành phố Hồ Chí Minh , Bình Dương , Đồng Nai hoạt động tương đối có hiệu quả còn các KCN tại Bắc Bộ tỷ lệ diện tích đất trống còn rất cao .Nếu như vào thời điểm năm 1999 tỷ lệ lấp đầy ở Bình Dương và Đồng Nai đã tăng lên một cách đáng kể ( tại 7 KCN ở Bình Dương tỷ lệ lấp đầy là 43% , tại 9 KCN Đồng Nai tỷ lệ lấp đầy là 38% ) thì tại các KCN ở vùng trọng điểm Bắc Bộ tỷ lệ lấp đầy chỉ mới đạt can 7%- một con số rất thấp và đáng lo ngại . Tỷ lệ này còn thua kém ngay cả KCN mới thành lập , đó là KCN Phú Tài _ Bình Định tuy mới được thành lập đã có 80% diện tích được lấp đầy . * Nguyên nhân của những tồn tại trên : + Thứ nhất : Do sự tồn tại quá nhiều KCN Các KCN không chỉ nhiều về số lượng mà diện tích quy hoạch rất rộng . Chính và thế dẫn tới tình trạng phân tán các dự án đầu tư làm tỷ lệ thu hút vốn vào KCN đều thấp . Các KCN đua nhau ra đời trong tình trạng “ Trăm hoa đua nở “, quy hoạch phát triển các KCN trên tổng thể địa bàn cả nước và từng khu vực còn thấp , nhiều vấn đề chưa được xử lý , thiếu sư phối hợp giữa ngành và lãnh thổ trong công tác chỉ đạo thực hiện quy hoạch các ngành các cấp . Đặc biệt một số chính quyền còn chủ quan , thiếu tính toán các điều kiện cần thiết và đầy đủ khi quyết đinh đầu tư xây dựng KCN tại địa phương mình . Có địa phương quy hoạch phát triển KCN chưa xác định được hướng thu hút phát triển những loại doanh nghiệp thuộc ngành nghề , lĩnh vực nào cho phù hợp bới địa phương mình . Trong công tác quy hoạch và định hướng nhược điểm của chúng ta là ham quy mô lớn , đa ngành nên KCN ,khu chế xuất nào cũng trăm ha , không phù hợp với xu hướng phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ vốn có hiệu quả hơn . + Thứ hai : Giá thuê đất còn tương đối đắt đặc biệt là tại Bắc Bộ giá đất thường cao hơn mặt bằng chung của các nước và cao hơn rất nhiều các tỉnh ở phía Nam . Đó là một trong những lực cản làm cho tỷ lệ thu hút vốn đầu tư vào các KCN ở Bắc Bộ thường kém hấp dẫn và thấp hơn các tỉnh ở phía Nam. Với quy định hiện nay chính phủ cho phép các công ty phát triển hạ tầng , có quyền ấn định giá thuê đất ấn định các kết cấu hạ tầng , giá chi thuêhoặc bán nhà xưởng dịch vụ , các nghị định tạo quyền chủ đông cho các công ty phát triển hạ tầng KCN . nhưng các công ty đã lợi dụng ưu đãi này đẩy giá đất lên rất cao , nhiếu công ty chưa đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng sử dụng ngay diện tích đất cho thuê cho doanh nghiệp thuê kại với giá thấp nhất từ 1,5 lần cho đến cao nhất là 30 lần so với giá nhà nước cho công ty thuê . Còn giá cho thuê lại đất đã đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng tối thiểu cũng cao gấp 16 lần so với giá nhà nước cho các công ty phát triển hạ tầng thuê . Cá biệt tại một KCN tại một tỉnh miền tây giá cho thuê đất cao gấp 162 lần giá nhà nước cho thuê với các doanh nghiệp nước ngoài và 140 lần đối với doanh nghiệp trong nước . Theo phản ánh của các nhà đầu tư vào các KCN phí sử dụng cơ sở hạ tầng tại các KCN cũng rất cao từ 1,01 USD đến 1,45USD/ m2 / năm. Nhà nước khuyến khích các doanh nghiệp có vốn đấu tư nước ngoài và doanh nghiệp trong nước đầu tư vào các KCN, khu chế xuất , nhưng giá cho thuê đất quá cao làm nản lòng các nhà đầu tư , đang diễn ra mâu thuẫn : KCN mở ra ngày càng nhiều , xí nghiệp mọc lên lóm thóm , trong khi không ít các nhà đầu tư lại thuê đất ngoài KCN để xây dựng nhà máy . + Thứ ba : Đó là cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ và bảo đảm . nguyên nhân chính den tới chưa đồng bộ trong xây dựng cơ sở hạ tầng có lẽ do nguồn vốn còn hạn hẹp . Vốn đầu tư cho xây dựng cơ sở hạ tầng chỉ mới có 379 triệu USD chưa đủ tạo ra hạ tầng hiện đại trên cả nước cũng là điều dễ hiểu .Bên cạnh một số ít các KCN làm tốt việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng nhiều KCN còn thể hiện sự yếu kém , mặt bằng còn dở dang nhưng đã lêu gào đâu tư . Nhiều chủ đầu tư cho rằng cho đến nay vẫn chưa có thông tư hướng dẫn của bộ xây dựng và các ngành liên quan về thực hiện nghị định 52 CP ban hành quy chế quản lý đầu tư và xây dựng . Điều này đã làm cho các công trình chậm triển khai vì lhông biết làm theo cơ chế cũ hay cơ chế mới . Trong khi tốc độ giải ngân vốn tín dụng cho các công ty phát triển cơ sở hạ tầng vẫn còn chậm , hiện nay mới chỉ có 2/3 trong tổng số 1.300 tỷ đồng vốn tín dụng nhà nước đầu tư cho xây dựng cơ sở hạ tầng cho KCN được giải ngân , vì còn vướng mắc giữa các ngân hàng cho vay và các công ty phát triển hạ tầng can nhu cầu vay . Kết quả là nhiều nhà đầu tư đến ngã ngửa vì không thể nào xây dựng cơ sở hạ tầng trên một mặt bằng đầy chông gai , trong khi đó ban quản lý và các nhà thầu xây dựng đến coi như đã làm xong phần việc của mình yên tâm đệ trình mặt bằng đã giải quyết song và KCN đã thu hút số dự án đầu tư . + Thứ tư : Thiếu nguồn lao động có tay nghề tại các KCN . Thực tế này đang làm đau đầu các nhà quản lý và đầu tư . Việc chậm thực hiện chính sách đào tạo nguồn nhân lực dẫn tới lao động cho các KCN xuất hiện nghịch lý thừa lao động giản đơn , thiếu lao động có tay nghề . Trong số 13,7 vạn lao động đang làm việc tại các KCN vẫn có hàng vạn lao động tại địa phương nơi có KCN đangchờ việc làm . Chẳng hạn ở huyện Sóc Sơn Hà Nội các nhà đầu tư đã hạ chỉ trên trình độ học vấn xuống còn 9/12 nhưnh khi tuyển chọn vẫn gặp lúng túng . + Thứ năm : Các chính sách về đầu tư còn chưa thay đổi kịp với sự phát triển kinh tế , trong khi các quốc gia khác các chính sách của họ đổi mới rất nhanh để kịp với sự chuyển biến của nền kinh tế tại Việt Nam các chính sách luật doanh nghiệp , luật thu hút đầu tư nước ngoài chỉ mới ra đời và việc áp dụng nó còn nhiều bất cập . Chẳng hạn chính sách áp dụng về thuế trong KCN còn có sự phân biệt giữa nhà đầu tư trong nước và nước ngoài . Trong khi các nhà đầu tư nước ngoài được hưởng ưu đãi lớn về thuế thì các nhà đầu tư trong nước hầu như không được hưởng ưu đãi gì so với doanh nghiệp khác cùng ngành , cùng nghề ngoài KCN . Ơ nước ta vấn đề thủ tục hành chính còn rườm rà và rắc rối , đây là điều mà các nhà đầu tư vào Việt Nam nhận thấy . Nguyên nhân xâu xa chính là năng lực của cán bộ lãnh đạo , vẫn còn tình trạng làm việc hết sức quan liêu cửa quyền và thích gây khó dể . Chính điều này hạn chế đáng kể việc đầu tư vào các KCN . + Thứ sáu : Do nền kinh tế thế giới giảm sút . Đặc biệt là cuộc khủng hoảng tài chính tại châu á ( mạnh nhất tại Đông Nam A ) vào năm 1998-1999 và mới đây vụ khủng bố 11/9/2001 tại mỹ tác động không nhỏ tới tình hình đầu tư . Các nhà đầu tư tỏ ra dè dặt hơn với chọn địa điểm đầu tư . Tình hình chính trị biến động hạn chế khả năng bỏ vốn của các nhà đầu tư . Giảm hiệu suất đầu tư vào KCN . Việc cạnh tranh mạnh mẽ của các KCN các nước láng giềng . Tại các nước Thái Lan , Mã Lai , Sinh Ga Bo , và đặc biệt là Trung Quốc hình thành nên rất nhiều KCN, khu chế xuất , khu kinh tế mở nhờ chính sách ưu đãi của chính phủ mà các KCN này có tính cạnh tranh lớn có ảnh hưởng không nhỏ tới tình hình thu hút vốn đầu tư vào KCN tại Việt Nam . III. Các giải pháp nâng cao thu hút vốn đầu tư vào KCN Các KCN thành công thì có nhiều điểm giống nhau còn các KCN thất bại thì có nhiều nguyen nhân khác nhau . Qua đánh giá tổng kết xây dựng KCN, khu chế xuất các nhà kinh tế đã rút ra 10 yếu tố quyết định sự thành công của các khu này . Đối với nước ta nếu muốn xây dựng thành công KCN cần phải quán triệt và tuân thủ 10 yếu tố trên , đó là : + Lao động nhiều , giá rẻ nhưng chất lượng tốt . + Tình hình chính trị ổn định . + Chế độ giảm thuế rông rãi và thủ tục thuế đơn giản . + KCN , khu chế xuất nằm gần các tuyến giao thông đường bộ , hàng không và đường thuỷ và các điều kiện thuận lợi khác . + Phương tiện thông tin nhanh chóng và giá dịch vụ thấp. + Nguồn điện ổn định . + Nguồn nước đạt tiêu chuẩn và được cung cấp đầy đủ . + Các ngành công nghiệp liên quan hỗ trợ đày đủ về phụ tùng linh kiện , bán thành phẩm . + Các quy định thủ tục đơn giản , dễ hiểu . + Điều kiện ăn ở giải trí đảm bảo . Mười yếu tố trên coi như những căn cứ để đè ra các giải pháp nhằm thu hút vốn đầu tư vào KCN , các giải pháp cụ thể : * Tiến hành quản lý và quy hoạch xây dựng KCN một cách chặt chẽ . + Chính phủ cần xem xét kỹ lưỡng trước khi quyết định thành lập KCN . Phải tiến hành phân tích tỉ mỉ các diều kiện tại khu vực định thành lập KCN , các điều kiện đó là : - Vị trí địa lý của nơi dự định xây dựng KCN , quan trọng vì nó liên quan tới vấn đề nhân lực , nguyên vật liệu phục vụ cho KCN . - Chiến lược phát triển kinh tế của vùng . - Nhu cầu sản phẩm thị trường đòi hỏi các doanh nghiệp thuộc KCN . - Khả năng đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp trong KCN. Kiên quyết không cấp giấy phép thành lập KCN nếu như không đạt các yêu cầu đặt ra . + Khi tiến hành thành lập KCN cần lưu ý tới đất đai tại các KCN. Nhà nước cần hạn chế diện tích đất cho phép ở một số KCN Tránh tình trạng sử dụng đất lãng phí không lấp đầy diện tích . + Đối với tỉnh nhỏ không có điều kiện thuận lợi để phát triển các KCN , cần nghiên cứu xây dựng các cụm công nghiệp quy mô vừa và nhỏ , phát triển các làng nghề truyền thống để dẫn các doanh nghiệp ra khỏi các đô thị , vừa góp phần cải tạo môi trường sinh thái . Việc hình thành các cụm công nghiệp này không mang lại lợi ích cho địa phương mà nó có thể coi như vệ tinh cho các KCN trọng điểm . + Nên định hướng ưu tiên phát triển một số KCN chẳng hạn ba cụm KCN ở Hải Phòng – Dung Quất và Quảng Nam - Đồng Nai và Bà Rịa Vũng Tàu . Ba khu vực này sẽ được chỉ đạo tập trung để tăng tốc độ phát triển cùng với việc hình thành các khu kinh tế mở , tạo động lực phát triển ở ba vùng kinh tế trọng điểm đã quy hoạch . Lý do của việc lựa chọn ba KCN này : KCN Hải Phòng Các điều kiện thuận lợi + Vị trí giao thông thuận lợi : Nằm trên quốc lộ 14 nối Hải Phòng với khu du lịch Đồ Sơn . Đây là tuyến đường có chất lượng tốt và tương lai sẽ được mở rộng tạo điều kiện cho việc vận chuyển nguyên liệu , hàng hóa ,máy móc thiết bị đến cảng Hải Phòng , ga đường sắt cũng như nối KCN Hải Phòng với Hà Nội và các tỉnh phía Bắc thông qua quốc lộ 5 . KCN cách cảng biển 16 km là cảng hiẹn đại có khả năng bốc hàng hoá lớn . Cách KCN 17km là sân bay quốc tế cát bi được nối liền với Thành Phố Hồ Chí Minh , Hồng Kông , Thái Lan , Đài Loan và các tỉnh phía nam Trung Quốc , tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư . + Vị trí kinh tế xã hội : Nằm trong vùng kinhtế trọng diểm Bắc Bộ , trong tam giác kinh tế Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh . Đây là điều kiện hết sức thuận lợi cho Hải Phòng trong việc thu hút vốn , nguồn nhân lực , kỹ thuật có trình độ cao từ thủ đô Hà Nội , đồng thời cũng tạo ra thị trường tiêu thụ sản phẩm vô cùng rộng lớn với thủ đô Hà Nội và các vùng phụ cận khác . - KCN Dung Quất – Quảng Nam + Định hướng phát triển kinh tế của vùng : Đưa miền Trung thoát khỏi khó khăn , đưa nền kinh tế từng bước phát triển nâng cao đời sông người dân từ việc định hướng trên việc chọn Dung Quất làm KCN sự đầu tư của nhà nước nhằm vực dậy vùng đất Miền trung nghèo khó này . + Điều kiện thuận lợi : Có địa thế thuận lợi trong tổ chức , khai thác hoạt động kinh tế cảng , sân bay thông tin viễn thông có khả năng thu hút tài nguyên và giao lưu kinh tế với các vùng xung quanh . Tài nguyên thiên nhiên : Tài nguyên rừng , tài nguyên biển , hệ thống công nghiệp địa phương hình thành tương đối đồng bộ từ cơ khí chế tạo , cơ khí đống mới , sửa chữa ô tô + KCN Dung Quất được xác định là KCN lọc hoá dầu đầu tiên trong cả nước , là khu vực tập trung nhiều ngánh công nghiệp quan trọng . Dung Quất gắn với cảng biển nước sâu , sân bay quốc tế Chu Lai và khu đô thị mới Vạn Tường . việc phát triển KCN Dung Quất đem lại lợi thế to lớn cho người dân nơi đây . Khả năng giải quyết việc làm đến năm 2005 là 10.000-15.000 người trong đó cần 20% kỹ sư lao động kỹ thuật cao . - KCN Đồng Nai và Bà Rịa Vũng Tàu + Định hướng phát triển kinh tế vùng : Trở thành khu vực kinh tế năng động có tiềm năng lớn trong tam giác kinh tế vùng trọng điểm phía Nam . + Điều kiện thuận lợi : Có hệ thống cơ sở hạ tầng tương đối đồng bộ và phát triển . Các tuyến đường giao thông với chất lượng tốt nhất cả nước , tại đây có đội ngũ lao động tương đối đông đảo và có trình độ . Vị trí kinh tế xã hội : Cũng giống như Hải Phòng nó nằm trong vùng kinh tế trọng diểm phía Nam , chỉ cách Thành Phố Hồ Chí Minh 30 km . Đó là điều kiện thuận lợi cho thu hút vốn , công nghệ , lao động từ thành phố này . Không những thế nó còn mở ra thị trường rộng lớn cho KCN . Trên đây là lý do chính cho việc định hướng phát triển các vùng KCN . Việc phát triển đúng đắn tạo thuận lợi cho việc phát triển ba vùng kinh tế trọng diểm góp phần phát triển kinh tế chung toàn quốc . * Xây dựng cơ sở hạ tầng KCN một cách đồng bộ Phát triển một cách toàn diện cơ sở hạ tầng trong KCN đi đôi với quy hoạch phát triển cơ sở hạ tầng ngoài KCN - Công việc khó khăn đầu tiên trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng đó là phát sinh trong giải phóng mặt bằng , công tác đền bù giải phóng mặt bằng đang là vấn đề nổi cộm ,làm chậm quá trình phát triển KCN , gây khó khăn không nhỏ cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước . Để giải quyết được khó khăn này cần tập trung giải quyết một số vấn đề : + Do diện tích đất đầu tư xây dựng KCN thường là đất nông nghiệp nên có thể căn cứ theo giá đất nông nghiệp sẽ đưa ra mức cao hơn trong đền bù . + Ngoài phần tiền được lĩnh từ bán đất nông nghiệp nhà nước còn phải có nguồn kinh phí hỗ trợ cho việc chuyển ngành nghề . + Những đối tượng có đất dành cho KCN nên ưu tiên tuyển dụng vào làm tại các KCN , làm được điều này sẽ góp phần giảI quyết hai vấn đề : Tạo thu nhập cho người dân khi họ không còn đất sản xuất nông nghiệp . Tạo cho họ động lực và tin tưởng vào sự phát triển KCN vì nó đem lại lợi ích cho chính họ . Nếu các vấn đề trên được làm tốt thì việc giải phóng mặt bằng không còn là vấn đề phải bàn tới nữa khi xây dựng hạ tầng cơ sở KCN . - Việc xây dựng các cơ sở hạ tầng bên trong các KCN , để có tính khả thi đồng thời tiết kiệm vốn , hậ tầng bên trong KCN sẽ được đầu tư theo phương pháp cuốn chiếu nhưng đảm bảo cơ sở hạ tầng sẵn có để thực hiện giai đoạn xây dựng phần kiến trúc lắp đặt thết bị cho các nhà đầu tư . Quá trình xây dựng có thể chia ra thành các giai đoạn : + Giai đoạn đầu : Sẽ tập trung xây dựng các trục đường chính phụ nối liền các đơn vị sản xuất trong KCN . Các công trình này phục vụ việc vận chuyển các thiết bị máy móc cho lắp đặt sản xuất , đồng thời xây dựng các công trình phục vụ sản xuất như : Hệ thống cung cấp điện , hệ thống cung ccáp nước , san nền phục vụ thực hiện các dự án đầu tiên . + Giai doạn sau : Giai đoạn xây dựng nhà xưởng sản xuất , diện tích đất còn lại sau khi xây dựng các công trình giao thông sẽ chia thành nhiều lô đất với quy mô hợp lý . Từng lô đất sẽ xây dựng theo yêu cấu của nhà đầu tư , hoặc do người đầu tư xây dựng . Chú ý với doanh nghiệp sản xuất mà ngành nghề sản xuất có ảnh hưởng tới môi trường tự nhiên thì throng quy hoạch xây dựng tại đó chú ý tới công trình xử lý chất thải , tránh gây ô nhiễm môi trường . Đồng thời với việc xây dựng các nhà xưởng cần tạo quang cảnh cho KCN thông qua việc trồng cây xanh trong KCN . Việc trròng cây xanh có tác dụng to lớn đối với KCN , nó góp phần giảm ô nhiễm môi trường , là nơi nghỉ ngơi giải trí cho công nhân sau khi làm việc căng thẳng , tạo cảm giác thoải mái cho cán bộ công nhân viên khi bước vào làm việc , từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất . Đi đôi với việc xây dựng cơ sở bên trong KCN là việc phát triển hạ tầng bên ngoài KCN . Các tuyến đường giao thông chính dẫn tới KCN : Cần được xây dựng, cải tạo mở rộng để phục vụ tốt nhất cho KCN .Các tuyến đường này đóng vai trò rất quan trọng Tạo điều kiện vận chuyển hàng hoá nhanh chóng vào KCN . Tạo điều kiện nối liền với thị trường tiêu thụ sản phẩm . Tạo điều kiện cho công nhân throng nhà máy đi lại thuận lợi . Xây dựng nhà ở cho công nhân đang là vấn đề bức xúc nhất hiện nay Tại các KCN tập trung rất nhiều nhà máy xí nghiệp và thu hút một lượng lao động tương đối lớn vào làm viêc tại đây , có khi lên tới hàng chục vạn người nếu tại địa bàn tập trung nhiều KCN . Do nhu cầu lao động lớn như thế nên khả năng đáp ứng lao động tại chỗ không đủ , vì vậy dẫn tới tình trạng nhà đầu tư phải thuê lao động tại các tỉnh khác . Chính vì vậy xảy ra nhiều vấn đề đặc biệt là nhà ở . Ơ hầu hết các KCN khu nhà cho công nhân chưa được xây dựng . Nguyên nhân của vấn đề này là do chưa nhất quán trong khâu quy hoạch , cụ thể : Nếu xây dựng các khu nhà ở một cách đồng bộ , hiện đại phù hơp với KCN thì giá thuê nhà lại rất đắt và vì thế mà phần lớn công nhânh không có khả năng thuê nhà . Nếu xây dựng các khu nhà mà chi phí thuê nhà thấp nó sẽ hình thành nên những khu phố chuột ảnh hưởng tới hiệu quả phát triển KCN và mỹ quan đô thị . Để dung hoà hai vấn đề trên có lẽ giải pháp tốt nhất đưa ra kêu gọi các nhà đầu tư xây dựng các khu trung cư cao tầng như dạng ký túc xá của sinh viên , như thế vừa đáp ứng được cảng quan đô thị , vừa giúp công nhân có nhà ở gần KCN giải quyết được hai vấn đề lớn : Vấn đề xã hội và hiệu quả trong KCN . * Giảm giá thuê đất tại các KCN Để làm được vấn đề này cần có sự can thiệp trực tiếp của chính phủ . Phải có biện pháp và giám sát các công ty phát triển hạ tầng KCN trong việc đưa ra giá thuê đất . Nhà nước có thể bổ xung nghị định để giảm ưu đãi đối với các công ty phát triển cơ sở hạ tầng . Nên đưa ra mức giá tối đa , tối thiểu tại mỗi KCN . Nên có chính sách phân biệt giá tại mỗi địa phương khác nhau . * Các chính sách của nhà nước cần thông thoáng và đơn giản hơn : - Chính sách quản lý và sử dụng đất đai . + Tiền thuê đất : Đối với những KCN mà nhà đầu tư trong nước , hoặc nước ngoài phải trả tiền thuê đất trực tiếp thì cho phép các nhà đầu tư lập tiến độ sử dụng đất đến đâu thì nộp tiền thuê đất cho nhà nước tới đó . Phần diện tích đã đền bù cho địa phương nếu chưa sử dụng thì có thể cho nhân dân tạm thời sản xuất để tận thu . + Cơ chế thuê đất , giao đất : Có thể áp dụng cơ chế giao đất ổn định lâu dài nhằm đảm bảo cho việc chủ động kêu gọi đầu tư giảm tiền thuê , tiền sử dụng đất trong KCN . + Cần giải quyết sự bất cập :Giữa thời hạn thuê đất phát triển giữa các công ty phát triển hạ tầng KCN và các nhà đầu tư thuê lại đất để sản xuất kinh doanh dảm bảo cho các nhà đầu tư vào các KCN tại bất kỳ thời điểm nào cũng có thể thuê đất tối đa không quá 50 năm hoặc 70 năm theo quy định của luật đất đai . + Thống nhất việc cấp giấy phép quyền sử dụng đất Thể hiện đúng nội quy của luật đất đai sửa đổi năm 1998 cho các nhà đầu tư thuê lại đất bình đẳng trong quyền sử dụng đất với các nhà đầu tư thuê đất lần đầu . + Cần tạo ra giá thuê đất trong các KCN thấp hơn ngoài hàng rào . + Về quy mô sử dụng đất cho các KCN hiện nay chủ yếu dựa trên nhu cầu đề nghị của các nhà đầu tư , hoặc khả năng quỹ đất đai có thể đáp ứng của địa phương . Chính vì vậy mà hiện nay có KCN diện tích lên tới 1000 ha như KCN Việt Nam – Sinh Ga Po , song lại có KCN diện tích chưa đầy 25 ha như KCN Việt –Hương , do vậy cần đưa ra một số tiêu chí về quy mô sử dụng đất . - Các chính sách liên quan tới việc xây dựng cơ sở hạ tầng Chính phủ và chính quyền địa phương phải quan tâm tới vấn đề này . Thực tế là xảy ra nhiều KCN giải phong mặt bằng khó khăn , mặc dù đã được đền bù nhưng nhiều hộ vẫn không chịu di dời gây khó khăn cho tiến độ phát triển KCN . Vậy công việc cấp bách của chính phủ là đưa ra một số chính sách liên quan tới vấn đề này , chẳng hạn là quy định bắt buộc di dời , tại KCN nếu 90% hộ dân đã di dời thì 10 % còn lại phải di dời theo . Đồng thời cho các nhà đầu tư được vay vốn phục vụ cho công tác đền bù giải phóng mặt bằng . Chính quyền địa phương cần đưa ra hướng phát triển ngành nghề mới cho bộ phận dân cư sau khi đã dành đất phục vụ cho sự phát triển KCN . - Các chính sách liên quan tới đào tạo , sử dụng nguồn nhân lực cho KCN Chính quyền địa phương nơi có KCN có trách nhiệm cùng với nhà đầu tư trong việc tìm kiếm đào tạop nguồn nhân lực . Chính quyền cần có biện pháp hỗ trợ như : Cấp và tìm địa điểm mở trường đào tạo những lao động ngay tại địa phương . Trong trường hợp lực lượng lao động tại chỗ không đáp ứng được cần có biện pháp giúp đỡ tìm nguồn lực tại các tỉnh lân cận . Để giải quyết vấn đề nhà ở cho công nhân trong KCN nhà nước cần kêu gọi hỗ trợ vốn cho các công ty kinh doanh nhà ở để xây dựng các khu nhà phục vụ cho công nhân. Các chính sách ưu đãi về tài chính : + Chính sách tín dụng và vốn Đưa các doanh nghiệp phát triển hạ tầng KCN vào danh mục được vay ưu đãi , hoặc được hỗ trợ lãi suất cho vay . Cho phép các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài được vay tín dụng kể cả trung và dài hạn tại các tổ chức tín dụng hoạt động tại Việt Nam . Cho phép các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài được thế chấp quyền sử dụng đất tại các ngân hàng để vay vốn . Xây dựng quy chế quản lý tài chính với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài , ban hành các chuẩn mực kế toán , kiểm toán phù hợp với thông lệ quốc tế nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh tại KCN. + Chính sách thuế Hiện nay các doanh nghiệp tập trung trong các KCN được ưu đãi về thuế . Tuy nhiên , ưu đãi phần lớn chỉ dành cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài , còn doanh nghiệp trong nước chưa được hưởng mức ưu đãi cao hon so với các doanh nghiệp cùng ngành nghề . Vì thế , trong thời gian sắp tới cần có ưu đãi thoả đáng hơn với doanh nghiệp trong nước hoạt động trong KCN ( Thuế suất ưu đãi , kỳ miễn giảm thuế , thuế thu nhập doanh nghiệp nếu dùng lợi nhuận để tái đầu tư ) , các ưu đãi về thuế hiện nay trong công nghiệp chưa có tác dụng kích thích mạnh , vì thế hướng đổi mới sau : Không ưu đãi bằng thuế gián thu mà bằng thuế trực thu Các ưu đãi phải đơn giản , dễ thực hiện , không nên ưu đãi nhiều về thếu suất mà nên ưu đãi về thời hạn ưu đãi thuế Về thuế thu nhập doanh nghiệp : Theo quy định của các công ty xây dựng cơ sở hạ tầng đều phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp nên hầu hết gặp khó khăn về vốn , do phần lớn các công ty xây dựng cơ sở hạ tầng đều bỏ vốn kinh doanh theo hình thức cuốn chiếu . Mặt khác khi xây dựng song và cho thuê cơ sở hạ tầng thì hàng năm các công ty vẫn phải bỏ chi phí để duy trì vì lý do trên cần xem xét quy định sửa đổi về việc xác định doanh thu để tính thuế thu nhập doanh nghiệp của các công ty phát triển cơ sở hạ tầng theo hướng : Cho phép các công ty này được tính doanh thu chịu thuế thu nhập doanh nghiệp theo từng năm đối với số tiền thu trước tiền cho thuê cơ sở hạ tângf dịch vụ nhiều năm . - Các thủ tục hành chính rườm rà không cần thiết Biện pháp đề ra thực hiện cơ chế mở cửa tại chỗ thông qua việc uỷ quyền cho các ban quản lý KCN cấp tỉnh thực hiện một số nhiệm vụ quản lý nhà nước mà tại đó các bộ ngành trung ương nắm giữ . Thứ hai , các cơ quan quản lý chuyên ngành như tài chính thương mại , hải quan , công an và các chuyên ngành cần thiết khác đặt các cơ quan đủ thẩm quyền giải quyết trực tiếp công việc tại từng KCN hoặc từng cụm công nghiệp . Thứ ba , bỏ dần cơ chế xin cho xét duyệt từng trường hợp một , song quản lý nhà nick bằng các quy định mẫu , các định mức tiêu chuẩn , chuẩn mực Các cơ quan nhà nước chuyển dần sang việc ban hành văn bản hướng dẫn và giám sát thực hiện . Cũng cần tránh những thủ tục không cần thiết trong xây dựng cơ sở hạ tầng KCN . Với cơ chế hiện nay vốn cho xây dựng cơ sở hạ tầng KCN chủ yếu từ ngân sách . Mỗi dự án KCN lại phải thành lập một doanh nghiệp nhà nước kinh doanh hạ tầng KCN đảm nhận quản lý vốn ngân sách , trong khi đó các doanh nghiệp thuộc thành phần kinh tế khác muốn góp vốn chưa cho phép , cơ chế này dẫn tới sự bất cập nhiều KCN. Với diện tích nhỏ nên theo các bước trên thì các thủ tục cần thiết cho việc ra đời sẽ chậm chạp , do vậy nên có sự thay đổi cho phù hợp hơn . Chỉ nên thành lập doanh nghiệp nhà nước kinh doanh cơ sở hạ tầng với những KCN có diện tích lớn , còn với KCN có diện tích nhỏ 20-25 ha nên cho doanh nghiệp không thuộc thành phần kinh tế nhà nước đầu tư trực tiếp . Nếu làm được thế công tác triển khai xây dựng cơ sở hạ tầng KCN thuận lợi . * Phải xây dựng chương trình vận động tiếp thị đầu tư Đây là vấn đề quan trọng vì nó góp phần lôI kéo các nhà đầu tư biết và đến với KCN của mình Trước hết phải tiến hành công tác quảng cáo tiếp thị thông qua phương tiện thông tin đại chúng , thông qua doanh nghiệp thương mại để tìm kiếm đối tác bằng cách quan hệ thương mại thành các quan hệ đầu tư , hiện nay công tác nay đã đang tiến hành qua các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu ở một vài trung tâm như ở Hà Nội , Thành Phố Hồ Chí Minh , Đồng Nai , Bình Dương . Biện pháp thứ hai trả hoa hồng thoả đáng cho người môi giới đầu tư để tạo nhiều chân rếp kêu gọi các nhà đầu tư vào các KCN thuê lại đất . Vấn đè tiếp theo là phảI xây dựng một mối quan hệ với các công ty tư vấn đầu tư hoạt động mạnh , hiệp hội tổ chức đàu tư trong nước và quốc tế . Kết luận Có thể nói bức tranh toàn cảnh của các KCN Việt Nam tới nay còn nhiều khoảng sáng tối khác nhau . Những gì mà KCN gặt hái được chỉ là bước đầu và còn quá khiêm tốn , chưa phản ánh đầy đủ tiềm năng , thế mạnh của nó , trong khi đó những khó khăn tồn tại vẫn rất nhiều , nhưng suy cho đến cùng hiện tượng đó là khó tránh khỏi . Vấn đề đặt ra hiện nay là trên cơ sở đánh giá đúng thực trạng và dự báo triển vộng năm tới cần tiến hành rà soát điều chỉnh lại quy hoạch phát triển các KCN hiện có cũng như sẽ xây dựng mới sao cho thật thiết thực và hiệu quả với phương châm là không lên hướng vào tăng số lượng mà chủ yeéu là phải thu hút được các nhà đầu tư kể cả trong và ngoài nước vào KCN đã có , nhanh chóng lấp đầy diện tích đã xây dựng . Việc thực hiện phương châm trên không phải chỉ ngày một ngày hai mà nó là cả quá trình rất dài . Đồng thời phải thực sự ủng hộ , phối hợp tham gia tích cực của Đảng , Chính Phủ ,của các cấp các ngành có liên quan nhằm đưaKCN phát triển lên tầm cao mới . Trong tương lai không xa KCN sẽ góp phần xứng đáng trong việc phát triển công nghiệp , đáp ứng sự nghiệp công nghiệp hoá , hiện đại hoá đất nước . Danh mục tài liệu tham khảo Giáo trình kinh tế và quản lý công nghiệp . Sách cơ hội đầu tư vào các KCN ở Việt Nam . Sách các KCN châu á thái bình dương. Tạp chí con số & sự kiện. Tạp chí kinh tế Sài Gòn. Tạp chí kinh tế phát triển. Tạp chí công nghiệp . Tạp chí địa chính . Tạp chí kinh tế thái bình dương. Tạp chí xây dựng. Mục lục Mở đầu 1 Phần nội dung 3 I. Những vấn đề chung về KCN 3 1. Khái niệm , phân loại , cơ cấu tổ chức của một KCN 3 1.1.Khái niệm 3 1.2. Phân loại 3 1.3. Cơ cấu tổ chức của một KCN 3 2. Tính tất yếu khách quan về thành lập KCN tại Việt Nam 4 3. Những nhân tố thu hút vốn đầu tư vào các KCN 7 II. Thực trạng các KCN tại Việt Nam 9 Thành tựu đạt được 9 Khó khăn tồn tại 11 III. Các giải pháp nâng cao việc thu hút vốn đầu tư vào KCN 15 Phần kết luận 25 Danh mục tàI liệu tham khảo 26