Đề tài Thực trạng chi ngân sách nhà nước (2000 - 2005)

thùc tr¹ng chi ng©n s¸ch nhµ n­íc (2000_2005) I kh¸i niÖm chi ng©n s¸ch nhµ n­íc 1.1 t×nh h×nh thùc hiÖn nhiÖm vô tµi chÝnh n¨m (2000_2005) (1)Nh÷ng thµnh tùu næi bËt: _ TiÒm lùc tµi chÝnh quèc gia ngµy cµng ®­îc cñng cè vµ t¨ng c­êng, chuyÓn tõ thÕ bÞ ®éng,phô thuéc tõ bªn ngoµi, sang mét nÒn tµi chÝnh chñ ®éng, cã tÝch luü ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn . Tæng thu NSNN dù kiÕn thùc hiÖn th¸ng 5 n¨m 2001 ®Õn 2005 ®¹t kho¶ng 715 ngh×n tû ®ång, v­ît so víi môc tiªu ®¹i héi IX(620 ngh×n tû ®ång), tèc ®é t¨ng thu trung b×nh ®¹t 15,1% trªn mét n¨m (môc tiªu lµ 12% / n¨m) gãp phÇn lµm gia t¨ng ®¸ng kÓ quy m« ng©n s¸ch, ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn thùc hiÖn th¾ng lîi kÕ ho¹ch kinh tÕ -x· héi giai ®o¹n 2001_2005. _ Tû lÖ huy ®éng b×nh qu©n vµo NSNN ®¹t 22,5% GDP , trong ®ã thuÕ, phÝ dù kiÕn ®¹t 20,8% GDP (môc tiªu lµ 20-21%GDP , trong ®ã thuÕ, phÝ lµ 18-19% GDP). _ C¬ cÊu thu NSNN ®· tõng b­íc v÷ng ch¾c h¬n,thu néi ®Þa trë thµnh nguån thu quan träng vµ chñ yÕu (tû träng néi thu kh«ng kÓ dÇu th« t¨ng tõ 50,7% tæng thu ng©n s¸ch n¨m 2001 lªn 57,5% n¨m 2005). _ HÖ thèng chÝnh s¸ch ®éng viªn tµi chÝnh tiÕp tôc ®­îc ®æi míi theo h­íng gi¶i phãng vµ kh¬i th«ng mäi nguån lùc cho ®Çu t­ ph¸t triÓn. _ HÖ thèng c¬ chÕ chÝnh s¸ch, ph¸p luËt vÒ tµi chÝnh tiÕp tôc ®­îc ®æi míi theo h­íng t¹o m«i tr­êng ®Çu t­ vµ m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi,th«ng tho¸ng vµ minh b¹ch,nh»m thu hót tèi ®a c¸c nguån tiÒm n¨ng ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi. Trong 5 n¨m 2001-2005, tû träng vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn toµn x· héi b×nh qu©n ­íc ®¹t 35,6%GDP v­ît môc tiªu §H §¶ng IX(31-32%GDP) cao h¬n so víi giai ®o¹n 1996-2000(33%GDP). Trong c¬ cÊu vèn ®Çu t­ toµn x· héi,vèn ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vµ d©n c­ cã xu h­íng t¨ng vÒ tû träng: Vèn ®Çu t­ thuéc khu vùc d©n doanh chiÕm kho¶ng 26% v­ît môc tiªu §H §¶ng IX(24-25%),vµ t¨ng h¬n so víi giai ®o¹n 1996-2000(23,8%) .Nhê kÕt qu¶ ®ã, møc huy ®éng c¸c tiÒm n¨ng trong n­íc t¨ng ®¸ng kÓ (®¹t 70% v­ît môc tiªu §H §¶ng IX-66%). _ C¸c h×nh thøc vµ c¸c c«ng cô huy ®éng nguån lùc tµi chÝnh tõng b­íc ®­îc ®a d¹ng ho¸ vµ dÇn thùc hiÖn theo c¸c nguyªn t¾c thÞ tr­êng ®¶m b¶o tËp trung nguån lùc cho viÖc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ,thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ tõng b­íc sö dông hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc tµi chÝnh. _ ChÝnh s¸ch thuÕ cã nhiÒu ®æi míi quan träng theo h­íng tõng b­íc h×nh thµnh hÖ thèng thuÕ c«ng b»ng, thèng nhÊt, gi¶m dÇn sù ph©n biÖt gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ,t¹o m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh,t¨ng tÝch luü cho doanh nghiÖp,thñ tôc hµnh chÝnh trong thu nép thuÕ ®­îc ®¬n gi¶n ho¸,c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ ®­îc ®æi míi vµ dÇn ®­îc hiÖn ®¹i ho¸. _ C¬ cÊu ph©n phèi vµ sö dông nguån lùc tµi chÝnh ®· cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc theo h­íng t¨ng dÇn tû lÖ chi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn,tËp trung ­u tiªn chi cho nh÷ng nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi quan träng vµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò x· héi bøc xóc. _ Nhê nguån ®éng viªn thu NSNN ®¹t kh¸ nªn tæng chi NSNN trong giai ®o¹n 2001-2005 ®¹t trªn 889 ngh×n tû ®ång,t¨ng 18,6% so víi môc tiªu ®Ò ra(720-750 ngh×n tû ®ång); tèc ®é t¨ng chi b×nh qu©n ®¹t 16,1% /n¨m(môc tiªu lµ 12%/n¨m). Tû träng chi ®Çu t­ ph¸t triÓn dù kiÕn kho¶ng 29,2% tæng chi NSNN,®¹t 8,2%GDP, v­ît môc tiªu §H§¶ng IX(kho¶ng 25-26% tæng chi NSNN,®¹t 6-6,5%GDP) t¨ng so víi giai ®o¹n 1996-2000(chi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn lµ 26,3% tæng chi NSNN). _ Chi NSNN cho gi¸o dôc-®µo t¹o t¨ng tõ 15% tæng chi NSNN n¨m 2000 lªn 18% tæng chi NSNN n¨m 2005, nÕu so GDP t¨ng tõ 3,5%(n¨m 1998) lªn 4,7%( n¨m 2004). Chi cho khoa häc-c«ng nghÖ ®¹t 2% tæng chi NSNN. _ Tµi chÝnh doanh nghiÖp ®­îc ®æi míi, tõng b­íc h×nh thµnh c¬ chÕ tµi chÝnh thèng nhÊt gãp phÇn khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµ më réng kinh doanh. _ ThÞ tr­êng tµi chÝnh b­íc ®Çu ®­îc h×nh thµnh. _ Héi nhËp quèc tÕ trong lÜnh vùc tµi chÝnh cã nhiÒu kÕt qu¶. (2)Nh÷ng tån t¹i, yÕu kÐm. _ Nhu cÇu vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn lín nh­ng møc ®¸p øng cßn h¹n chÕ nhiÒu tiÒm n¨ng vèn trong n­íc vµ n­íc ngoµi ch­a ®­îc khai th¸c tèt ,®Æc biÖt lµ vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. _ C¬ cÊu ®Çu t­ ch­a hîp lý,tÝnh dµn tr¶i trong chi ®Çu t­ ch­a ®­îc kh¾c phôc. HiÖu qu¶ ®Çu t­ cßn thÊp, thÊt tho¸t ,l·ng phÝ, trong qu¶n lý vµ sö dông ®Êt ®ai, qu¶n lý vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n cßn nghiªm träng. §Çu t­ cña nhµ n­íc chiÕm tû träng cao nh­ng møc ®ãng gãp vµo t¨ng tr­ëng l¹i thÊp. _ ChÝnh s¸ch thuÕ cßn nhiÒu ®iÓm ch­a phï hîp. _ Bao cÊp trong ng©n s¸ch ch­a ®­îc xo¸ bá triÖt ®Ó.Chi tiªu ng©n s¸ch, chi tiªu hµnh chÝnh cßn nhiÒu l·ng phÝ thiÕu hiÖu qu¶. Chi ng©n s¸ch phôc vô nhu cÇu ch¨m lo ph¸t triÓn con ng­êi nh­ gi¸o dôc,y tÕ ch­a ®¸p øng nhu cÇu cÇn thiÕt. _ Thùc hiÖn chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc, tiÒm lùc tµi chÝnh doanh nghiÖp nhµ n­íc cßn nhá bÐ, n¨ng lùc c¹nh tranh bÞ h¹n chÕ. _ ThÞ tr­êng tµi chÝnh, thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh ph¸t triÓn ch­a ®ång bé cßn ë tr×nh ®é thÊp, quy m« nhá bÐ, chÊt l­îng dÞch vô ch­a cao. 1.2 Chi ng©n s¸ch nhµ n­íc (1) Kh¸i niÖm chi ng©n s¸ch nhµ n­íc _ §iÒu 2 luËt NSNN ghi râ:”Chi NSNN bao gåm: c¸c kho¶n NSNN chi ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi, ®¶m b¶o quèc phßng, an ninh, b¶o ®¶m ho¹t ®éng cña bé m¸y nhµ n­íc; chi tr¶ nî cña Nhµ n­íc; chi viÖn trî vµ c¸c kho¶n chi kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸t triÓn”. _ Nh­ vËy, chi NSNN lµ tæng thÓ c¸c quan hÖ kinh tÕ d­íi h×nh thøc gi¸ trÞ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ph©n phèi vµ sö dông quü NSN theo nguyªn t¾c kh«ng hoµn tr¶ trùc tiÕp nh»m thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô kinh tÕ, x· héi do Nhµ n­íc ®¶m nhiÖm. _ Chi NSNN cã thÓ ®­îc hiÓu trong hai qu¸ tr×nh: Qu¸ tr×nh ph©n phèi vµ qu¸ tr×nh sö dông quü tiÒn tÖ Nhµ n­íc. Cã thÓ nãi ng¾n gän chi NSNN lµ viÖc cung cÊp nguån tµi chÝnh tõ quü tiÒn tÖ cña Nhµ n­íc nh»m thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô cña Nhµ n­íc. (2)§Æc ®iÓm chi ng©n s¸ch nhµ n­íc _ Chi NSNN ph¶i g¾n chÆt víi viÖc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi mµ Nhµ n­íc ph¶i ®¶m nhËn trong tõng thêi kú cô thÓ NSNN ®­îc coi lµ mét c«ng cô tµi chÝnh quan träng mµ Nhµ n­íc sö dông ®Ó ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ, nªn c¸c kho¶n ®­îc ph©n phèi tõ nguån vèn cña NSNN ph¶i phôc vô cho viÖc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô cña Nhµ n­íc. _ Chi NSNN lµ mét kho¶n chi dùa trªn nguyªn t¾c kh«ng hoµn tr¶ mét c¸ch trùc tiÕp Chi NSNN liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng kh¸c nhau vµ ®­îc thùc hiÖn trong ph¹m vi réng lín. Møc ®é chi, ph¹m vi chi phô thuéc vµo sù quyÕt ®Þnh cña Nhµ n­íc. C¬ cÊu c¸c kho¶n chi phô thuéc vµo sù quyÕt ®Þnh vña c¬ quan quyÒn lùc cao nhÊt lµ Quèc héi. Bëi v× chi cho nh÷ng ngµnh nµo, cho ho¹t ®éng nµo, møc chi cô thÓ nh­ thÕ nµo ®Òu phô thuéc vµo v¨n b¶n, chÝnh s¸ch, chÕ ®é hiÖn hµnh do c¬ quan nhµ n­íc ®Æt ra. _ Khi ®¸nh gi¸ tÝnh hiÖu qu¶ cña c¸c kho¶n chi NSNN th× nã ph¶i ®­îc xem xÐt ë tÇm vÜ m«. Tøc la ph¶i ®¸nh gi¸ dùa trªn c¬ së sù t¸c ®éng cña nã tíi c¸c ho¹t ®éng khinh tÕ – x· héi trong mét kho¶ng thêi gian dµi vµ ph¹m vi réng. (3)Vai trß cña chi ng©n s¸ch nhµ n­íc víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ë n­íc ta hiÖn nay _ Cïng víi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, chÝnh s¸ch thu nhËp vµ chÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng, chÝnh s¸ch ng©n s¸ch ®­îc sö dông ®Ó t¸c ®éng vµo tæng cÇu cña x· héi nh»m h­íng nÒn kinh tÕ ®¹t nh÷ng môc tiªu nhÊt ®Þnh nh­ s¶n l­îng cao, tû lÖ l¹m ph¸t thÊp, tû lÖ thÊt nghiÖp thÊp vµ c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n. ChÝnh s¸ch ng©n s¸ch nh»m vµo c¸c môc tiªu: thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ, thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi, æn ®Þnh kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ. Nãi c¸ch kh¸c, khi nãi tíi vai trß cña chi NSNN ng­êi ta th­êng g¾n víi ba chøc n¨ng sau: + Chi NSNN ®Ó ®¶m b¶o æn ®Þnh kinh tÕ vµ t¨ng tr­ëng. + Chi NSNN ®Ó ph©n bæ nguån lùc, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ. + Chi NSNN ®Ó ph©n phèi l¹i thu nhËp quèc d©n. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i chÝnh phñ nµo còng cã kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn ®Ó gi¶i quyÕt tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò ®ã. §Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña chÝnh s¸ch ng©n s¸ch ng­êi ta th­êng sö dông c¸c c«ng cô nh­: thuÕ, trî cÊp, cÊp ph¸t cho ®Çu t­, chi mua hµng ho¸, dÞch vô c«ng céng vµ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu. Trong t×nh h×nh hiÖn nay, khi n­íc ta ®ang b¾t ®Çu chuyÓn sang thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc th× chi NSNN ®ãng vai trß v« cïng quan träng. Nã cã t¸c dông ®iÒu chØnh, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn c©n ®èi, v÷ng ch¾c cña nÒn kinh tÕ – x· héi trªn tõng lÜnh vùc cô thÓ nh­ sau: _ LÜnh vùc kinh tÕ: NSNN ®­îc coi lµ mét c«ng cô quan träng v× kh¶ n¨ng nguån vèn cña NSNN lµ rÊt lín vµ ph¹m vi t¸c ®éng cña nã rÊt réng. Th«ng qua chi NSNN sÏ gãp phÇn ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng nhµ n­íc. Th«ng qua c¸c kho¶n chi gi¸n tiÕp, ®Æc biÖt lµ chi x©y dùng ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng còng gãp phÇn tÝch cùc cho viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ trªn c¶ mét vïng réng lín, h×nh thµnh c¬ së vËt chÊt cña Nhµ n­íc. _ Chi NSNN lµ mét yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ mçi n­íc, tuy nhiªn x· héi ngµy cµng ®ßi hái tÝnh hiÖu qu¶ cao trong qu¸ tr×nh chi NSNN. §Æc biÖt ®èi víi n­íc ta mét quèc gia ®ang trong giai ®o¹n ph¸t triÓn, chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc vµo mäi lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ lµ mét ®ßi hái kh¸ch quan. _ LÜnh vùc x· héi: Cïng víi viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ th× chi NSNN còng gop phÇn tÝch cùc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch x· héi, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ho¹t ®éng x· héi ph¸t triÓn mét c¸ch ®éng bé. Th«ng qua chi NSNN sÏ gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c ho¹t ®éng: v¨n ho¸, gi¸o dôc ®µo t¹o, y tÕ, c¸c ho¹t ®éng kh¸c thuéc lÜnh vùc v¨n ho¸ x·…ViÖc sö dông c«ng cô chi NSNN nh»m ®iÒu tiÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi kh«ng ®¬n gi¶n, trong nhiÒu tr­êng hîp nã t¸c ®éng trë l¹i lµm c¸c vÊn ®Ò x· héi thªm phøc t¹p. Ch¼ng h¹n khi NSNN trî cÊp gi¸ ®iÖn vµ x¨ng dÇu th× nh÷ng ®èi t­îng ®­îc h­ëng kh«ng ph¶i lµ nh÷ng ng­êi nghÌo mµ l¹i lµ nh÷ng ng­êi cã thu nhËp cao t¹o ra sù mÊt c©n b»ng trong x· héi. V× vËy, ®ßi hái qu¸ tr×nh chi NSNN ph¶i ®­îc nghiªn cøu ®Çy ®ñ vµ ph¶i cã sù thèng nhÊt gi÷a chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p thùc hiÖn. _ Trªn gãc ®é tµi chÝnh: Qu¸ tr×nh chi NSNN cã vai trß quan träng ®èi víi viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch æn ®Þnh gi¸ c¶ thÞ tr­êng, chèng l¹m ph¸t. Chi NSNN nh»m môc ®Ých kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn, tr¸nh t×nh tr¹ng bao cÊp l·ng phÝ. Ngoµi ra chi NSNN cßn phôc vô cho mét sè ho¹t ®éng cã tÝnh chÊt tiªu dïng nh­ chi cho ho¹t ®éng qu¶n lý tµi chÝnh, an ninh quèc phßng. §ã lµ nh÷ng ho¹t ®éng còng rÊt quan träng vµ ph¶i ®­îc duy tr× cïng sù ph¸t triÓn cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, x· héi kh¸c. (4) C¸c lo¹i chi ng©n s¸ch nhµ n­íc _ Chi NSNN rÊt phong phó ®a d¹ng lu«n biÕn ®éng theo t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ x· héi nh»m ph©n tÝch ®¸nh gi¸ ®Ó qu¶n lÝ vµ ®Þnh h­íng c¸c kho¶n chi. Ng­êi ta tiÕn hµnh ph©n lo¹i c¸c kho¶n chi NSNN theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau. Ph©n lo¹i c¸c kho¶n chi lµ viÖc s¾p xÕp c¸c kho¶n chi NSNN cã cïng tÝnh chÊt, cã cïng môc ®Ých thµnh c¸c lo¹i chi. Cã nhiÒu tiªu thøc ®Ó ph©n lo¹i c¸c c¸c kho¶n chi NSNN, tuy nhiªn tuú thuéc vµo c«ng t¸c chi NSNN cña tõng ®¬n vÞ mµ cã sù ¸p dông c¸ch ph©n lo¹i nµy hay ph©n lo¹i kia. C¸c kho¶n chi NSNN cã thÓ ph©n thµnh Ch­¬ng – Lo¹i – Kho¶n Nhãm – TiÓu nhãm – Môc – TiÓu môc. Trong ®ã: + Ch­¬ng dïng ®Ó chØ c¬ quan qu¶n lý ®­îc nhËn kinh phÝ tõ NSNN + Lo¹i dïng ®Ó chØ ngµnh kinh tÕ quèc d©n cÊp I (hiÖn nay theo c¸ch ph©n lo¹i, ngµnh kinh tÕ quèc d©n cã 20 ngµnh cÊp I) + Kho¶n dïng ®Ó chØ ngµnh kinh tÕ quèc d©n cÊp II hoÆc cÊp III (trùc thuéc ngµnh kinh tÕ quèc d©n cÊp I) + Nhãm vµ tiÓu nhãm dïng ®Ó ph©n lo¹i c¸c kho¶n chi NSNN theo tÝnh chÊt ph¸t sinh cña c¸c nhãm ®ã. + Môc vµ tiÓu môc lµ chØ c¸c h×nh thøc chi cô thÓ. Trong c¸ch ph©n lo¹i nµy nÕu kh«ng xÐt c¸c kho¶n môc theo Ch­¬ng – Lo¹i – Kho¶n mµ chØ xÐt theo Nhãm – TiÓu nhãm, Môc – TiÓu môc th× c¸c kho¶n chi NSNN ®­îc chia thµnh 2 lo¹i: Chi th­êng xuyªn, Chi ®Çu t­ ph¸t triÓn, chi tr¶ nî vµ viÖn trî. Tæng hîp c¬ cÊu chi NSNN Nguån: Tæng côc Thèng kª, Bé Tµi chÝnh II > Néi dung chÝnh vÒ thùc tr¹ng chi ng©n s¸ch nhµ n­íc ë viÖt nam(giai ®o¹n 2000-2005) Theo tÝnh chÊt kinh tÕ chi ng©n s¸ch nhµ n­íc ®­îc chia ra c¸c néi dung sau ®©y. *) Chi th­êng xuyªn Lµ nh÷ng kho¶n chi kh«ng cã trong khu vùc ®Çu t­ vµ cã tÝnh chÊt th­êng xuyªn ®Ó tµi trî cho ho¹t ®éng cña c¬ quan nha n­íc nh»n duy tr× ®êi sèng quèc gia.Chi th­¬ng xuyªn gåm cã: _ Chi vÒ chñ quyÒn quèc gia:tøc lµ c¸c chi phÝmµ c¬ quan nhµ n­íc cÇn ph¶i thùc hiÖn ®Ó b¶o vÖ chñ quyÒn quèc gia, nhÊt lµ trªn lÜnh vùc quèc phßng, an ninh, ngo¹i giao, th«ng tin ®¹i chóng.... _ Chi phÝ liªn quan ®Õn sù ®iÒu hµnh vµduy tr× ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan nhµ n­íc ®Ó thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô ®­îc giao phã. _ Chi phÝ do sù can thiÖp cña nhµ n­íc vao c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, v¨n ho¸ x· héi ®Ó c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n. *) Chi ®Çu t­ ph¸t triÓn. _ Chi cho mua s¾m m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ dông cô. _ Chi x©y dùng míi vµ tu bæ c«ng së, ®­êng s¸, kiÕn thiÕt ®« thÞ. _ Chi cho viÖc thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, gãp vèn vµo c¸c c«ng ty, gãp vèn vµo c¸c tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh. _ C¸c chi phÝ chuyÓn nh­îng ®Çu t­. _ Nh÷ng chi phÝ ®Çu t­ liªn quan ®Õn sù tai trî cña nhµ n­íc d­íi h×nh thøc cho vay ­u ®·i hoÆc trî cÊp cho nh÷ng ph¸p nh©n kinh tÕ c«ng hay t­, ®Ó thùc hiÖn c¸c nhiÖn vô ®ång lo¹t víi c¸c nghiÖp vô trªn, nh»m thùc hiÖn chÝnh s¸ch ph¸t triÒn kinh tÕ cña nhµ n­íc. t×nh h×nh chi NSNN trong c¸c n¨m 2000-2005 *Nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc . _ C¬ cÊu chi cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc theo h­íng t¨ng tû lÖ chi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn, tËp trung ­u tiªn chi cho nh÷ng nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi quan träng vµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò x· héi bøc xóc. + Chi NSNN ®¹t trªn 869ngh×n tû ®ång t¨ng 15,9% so víi môc tiªu ®Ò ra (720-750 ngh×n tû ®ång ). +Chi ®Çu t­ ph¸t triÓn ®¹t 29,2% (môc tiªu lµ 25-26%) +Chi gi¸o dôc ®µo t¹o t¨ng tõ 15% n¨m 2000 lªn 18% n¨m 2005 +Chi khoa häc c«ng nghÖ 2% +T¨ng chi phÝ ph¸t triÓn sù nghiÖp v¨n ho¸ th«ng tin, y tÕ, ®¶m b¶o x· héi ... +T¨ng chi phÝ ph¸t triÓn cho c¸c vïng s©u-xa, nh÷ng vung miÒn nói khã kh¨n (nh­ T©y Nguyªn, c¸c vïng nói phÝa b¾c, c¸c tØnh T©y Nam Bé ,,...) +Chi gãp phÇn ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, nhiÖm vô kinh tÕ-x· héi, an ninh quèc phßng, thùc hiÖn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo... _ Gi÷ møc béi chi hîp lý (d­íi 5% so víi GDP ), ®¶m b¶o tr¶ nî hÕt h¹n theo cam kÕt. _ D­ nî chÝnh phñ, d­ nî quèc gia so GDP ë møc an toµn (d­íi 50% ) t¸c ®éng tÝch cùc ®èi víi c¸c chØ tiªu kinh tÕ vÜ m«, ®¶m b¶o an ninh tµi chÝnh quèc gia. *Nh÷ng tån t¹i chñ yÕu: +TÝnh bao cÊp trong ng©n s¸ch cßn cao, bè trÝ ng©n s¸ch cßn dµn tr¶i, ph©n t¸n, c«ng t¸c x· héi ho¸ ®· triÓn khai thùc hiÖn nhiÒu gi¶i ph¸p nh­ng kÕt qu¶ cßn h¹n chÕ so víi yªu cÇu. T×nh tr¹ng nî c¬ b¶n ®· ®­îc kh¾c phôc mét phÇn nh­ng sè tiÒn nî vÉn cßn lín. Qu¶n lý chi tiªu ë nhiÒu lÜnh vùc, ®Þa bµn, ®¬n vÞ cßn thÊt tho¸t, l·ng phÝ, kû luËt, kû c­¬ng trong qu¶n lý tµi chÝnh ng©n s¸ch nhiÒu n¬i bu«ng láng. +TÝnh dµn tr¶i trong ®Çu t­ ch­a ®­îc kh¾c phôc, hiÖu qña ®Çu t­ cßn thÊp, thÊt tho¸t ,l·ng phÝ trong qu¶n lý vµ sö dông ®Êt ®ai, qu¶n lý vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n cßn nghiªm träng. §Çu t­ cña nhµ n­íc chiÕm tû träng cao nh­ng møc ®ãng gãp vµo t¨ng tr­ëng thÊp. Chi ng©n s¸ch cho mét sè lÜnh vùc phôc vô nhu cÇu ch¨m lo ph¸t triÓn con ng­êi nh­ gi¸o dôc, y tÕ ...ch­a ®¸p øng nhu cÇu cÇn thiÕt. *Quy m« chi ng©n s¸ch qua c¸c n¨m Quy m« chi ng©n s¸ch b×nh qu©n c¸c n¨m 2001-2004 ®¹t 25,4% GDP, cao h¬n møc b×nh qu©n 22,1% GDP cña giai ®o¹n 1996-2000. Quy m« chi n¨m sau th­êng cao h¬n n¨m tr­íc. N¨m 2000, ®¹t 23,4% GDP, n¨m 2001 ®¹t 24,8%GDP, n¨m 2002 ®¹t 25%GDP, n¨m 2003 ®¹t 26,2%GDP, n¨m 2004 ®¹t 25,6% GDP. MÆc dï quy m« chi NSNN t¨ng dÇn qua c¸c n¨m nh­ng tèc ®é t¨ng chi NSNN cã chËm l¹i. N¨m 2000, chi NSNN t¨ng 21,6% so víi n¨m 1999. N¨m 2001, t¨ng 15,8% so víi n¨m 2000. N¨m 2002, chØ cßn t¨ng 12,9% so víi n¨m 2001. N¨m 2003, do t¨n l­¬ng tèi thiÓu tõ 210.000 lªn 290000 ®ång, nªn tèc ®é t¨ng chi tiªu so víi n¨m 2002 l¹i lªn ®Õn 18,3%. N¨m 2004, tèc ®é t¨ng l¹i gi¶m xuèng cßn 15,4%. Nh×n chung ,vÒ quy m« nhu cÇu chi NSNN kh«ng qu¸ cao so víi kh¶ n¨ng thu, kh«ng g©y søc Ðp xÊu ®Õn c©n ®èi NSNN. Tuy nhiªn t×nh h×nh thùc hiÖn chi NSNN lu«n lu«n v­ît qua dù to¸n lµ ®iÒu ®¸ng xem xÐt. N¨m 2005, mét sè kho¶n chi ®· v­ît dù to¸n kh¸ lín. Chi sù nghiÖp kinh tÕ v­ît dù to¸n 30,2% so víi dù to¸n, chi bæ sung quü dù tr÷ quèc gia v­ît 58%, chi qu¶n lý bé m¸y nhµ n­íc v­ît 11,9%. Chi bï lç dÇu nhËp khÈu ­íc thùc hiÖn 11000 tû ®ång...T×nh tr¹ng chi tiªu v­ît dù to¸n ®· phª chuÈn thÓ hiÖn kû luËt tµi chÝnh ch­a nghiªm vµ chøa ®ùng nh÷ng nguy c¬ t¸c ®éng xÊu ®Õn tÝnh bÒn v÷ng, æn ®Þnh cña NSNN. +Tõ nhiÒu n¨m nay chi ®Çu t­ ph¸t triÓn ®Òu v­ît dù to¸n vµ t¨ng cao so víi n¨m tr­íc. N¨m 2003 ,chi §TPT t¨ng 13,9% so víi n¨m 2002. N¨m 2004 t¨ng15,7% so víi n¨m 2003, chiÕm 28,6% tæng chi NSNN, ®¹t 8,3%GDP. N¨m 2005 t¨ng 14,1% so víi n¨m 2004. +Béi chi NSNN n¨m 2004, tÝnh theo chuÈn quèc tÕ lµ 1,6% GDP. B×nh qu©n 4 n¨m 2001-2004 chØ ë møc 2,2%GDP. Mét sè mÆt cô thÓ cña chi ng©n s¸ch nhµ n­íc vÒ néi dung vµ thùc tr¹ng Chi cho ho¹t ®éng kinh tÕ – x· héi, v¨n ho¸ _ Chi cho ph¸t triÓn kinh tÕ: Kho¶n chi nµy hµng n¨m b×nh qu©n ®¹t 6,2% tæng chi NSNN (giai ®o¹n 1991-1996); 5,5% (giai ®o¹n 1996-2000); n¨m 2001 ®¹t 6,37%; n¨m 2002 ­íc kho¶ng 5,22% tæng chi NSNN _ Chi cho sù nghiÖp gi¸o dôc: §Çu t­ cho gi¸o dôc lµ mét trong nh÷ng ­u tiªn hµng ®Çu cña ChÝnh phñ ViÖt Nam. Sau 10 n¨m, tõ 1991 ®Õn 2000, tû träng trong tæng chi ng©n s¸ch ®· t¨ng gÊp 2 lÇn, ®¹t tèc ®é t¨ng nhanh nhÊt trong chi th­êng xuyªn. Giai ®o¹n 1991-1995, NSNN ®Çu t­ cho GD-§T ®¹t møc trung b×nh hµng n¨m b»ng 9% tæng chi NSNN; sang giai ®o¹n 1996-2000 t¨ng lªn 11,3%; n¨m 2001 tiÕp tôc t¨ng lªn b»ng 12,7%; n¨m 2002 13,7% tæng chi NSNN. MÆc dï ®Çu tư cho GD của ta còng tăng nhưng chưa tập trung dứt điểm và có trọng điểm. Cho nªn, còng dàn trải và thiếu đồng bộ, làm ảnh hưởng đến chất lượng GD; đồng thời, chưa cã sù kết hợp đầu tư từ ng©n s¸ch và c¸c nguồn thu huy động từ x· hội ho¸ (XHH). Tức là huy động toàn d©n tham gia GD. Trong khi đã, nguồn thu từ học phÝ còng lộn xộn, chưa cã cơ chế chÝnh s¸ch thu quản lý thống nhất, sử dụng chưa đóng cho đào tạo.Việc sử dụng chi cho GD- ĐT chưa được c©n đối giữa chi cho con người và mua sắm trang thiết bị dạy học. Thực tế, ng©n s¸ch chủ yếu mới tập trung để trả lương, còng đầu tư cho thiết bị dạy học cả phổ th«ng và ĐH chưa được chó trọng. Tỷ lệ trả lương cho gi¸o viªn chiếm từ 90 - 95%, đầu tư x©y dựng cơ bản mới chỉ chó trọng x©y "vỏ" bªn ngoài, thiết bị dạy học, phßng thÝ nghiệm thực hành rất Ýt. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ph¸t triÓn gi¸o dôc, n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc th× cÇn ph¶i gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò tµi chÝnh cho gi¸o dôc. VÊn ®Ò nµy bao gåm hai khÝa c¹nh. KhÝa c¹nh thø nhÊt lµ cÇn thiÕt ph¶i t¨ng thªm chi tiªu cho gi¸o dôc, dù kiÕn n¨m 2006 t¨ng chi cho gi¸o dôc lªn møc 19% tæng chi NSNN, tøc kho¶ng 22.000-23.000 tØ ®ång, t¨ng chi cho gi¸o dôc ®Õn n¨m 2010 lªn 20% tæng chi tiªu NSNN. Chi cho y tÕ: Trong vßng 5 n¨m(2001- 2005), mÆc dï NSNN ®· t¨ng chi y tÕ tõ 5 USD lªn kho¶ng 10 USD/ ng­êi(tÝnh trong tæng chi ng©n s¸ch th× con sè nµy t¨ng tõ 4,2 % n¨m 2001 lªn 5,5% tæng chi NSNN n¨m 2005). Tuy nhiªn, nÕu tÝnh chi phÝ cho mçi c¸c nh©n th× phÇn nhµ n­íc chi míi ®¶m b¶o ®­îc kho¶ng 20%, 80% cßn l¹i do gia ®×nh ng­êi èm tù tr¶. Møc chi NSNN cho y tÕ n­íc ta thÊp h¬n nhiÒu so víi Malaysia, Th¸i Lan, Singapo, Brun©y. Tæ chøc y tÕ thÕ giíi ®· xÕp ViÖt Nam ®øng thø 187/191 n­íc thµnh viªn khi xÐt vÒ “tû träng chi cho y tÕ tõ nguån tµi chÝnh c«ng”. §Þnh møc ph©n bæ chi th­êng xuyªn theo ®Çu d©n kÕt hîp víi hÖ sè vïng cao cßn rÊt thÊp dÉn ®Õn kinh phÝ cÊp cho gi­êng bÖnh thÊp. Cã n¬i kinh phÝ cÊp hµng n¨m cho 1 gi­êng bÖnh tÝnh chi ®¹t 16-17 triÖu ®ång/gi­êg/n¨m trong khi ®Ó duy tr× ho¹t ®éng tèi thiÓu phôc vô cho 1 gi­êng bÖnh lµ 20-25 triÖu ®ång/gi­êng/n¨m. NhiÒu bªnh viÖn hiÖn nay chØ cã ®ñ kinh phÝ chi tr¶ tiÒn l­¬ng vµ phô cÊp l­¬ng cho c¸n bé bÖnh viÖn, kh«ng ®ñ kinh phÝ ®Ó chi cho ho¹t ®éng vµ mua thuèc, vËt t­. Bªn c¹nh ®ã møc thu viÖn phÝ thÊp vµ ch­a ®ñ chi phÝ nªn dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nî tiÒn thuèc, tiÒn trùc tiÒn c«ng t¸c phÝ. Mét trong c¸c biÖn ph¸p mµ Bé tr­ëng kiÕn nghÞ víi Quèc héi lµ xem xÐt t¨ng chi NSNN cho ngµnh y tÕ ®Ó ®¹t kho¶ng 10-12% tæng chi NSNN ®Õn n¨m 2010. Ng©n s¸ch t¨ng thªm ®Ó ®Çu t­ cho c¸c ®Þa ph­¬ng vïng khã kh¨n vµ lÜnh vùc y tÕ dù phßng, ch­¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia, thùc hiÖn chÝnh s¸ch, chÕ ®é cho c¸n bé y tÕ c¬ së, vïng nói, vïng s©u, vïng xa. Tuy nhiªn dÞch chuyÓn ng©n s¸ch cho y tÕ lªn møc nµy lµ cùc kú khã v× ngµnh nµo còng ®ßi t¨ng th× ng©n s¸ch chÞu sao næi. V× thÕ ®Ó gi¶m g¸nh nÆng cho ng©n s¸ch, thu hót tiÒm n¨ng cña x· héi, t¹o sù c¹nh tranh n©ng cao chÊt l­îng phôc vô ng­êi bÖnh th× ph¶i x· héi ho¸ y tÕ. Riªng kÕ ho¹ch cho n¨m 2006 sÏ t¨ng chi cho y tÕ lªn kho¶ng 24-25% so víi møc chi n¨m 2005 ®Ó n©ng cÊp hÖ thèng y tÕ cÊp huyÖn, víi môc ®Ých gi¶m søc Ðp cho tuyÕn trung ­¬ng vµ cÊp tØnh ®ång thêi ®ì ®Çu cho y tÕ cÊp x· Chi nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ: Giai ®o¹n 1991-1995 chi NSNN cho sù nghiÖp nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ chiÕm 1,1% tæng chi NSNN, giai ®o¹n 1996-2000 chiÕm 1% tæng chi NSNN. NÕu so víi GDP th× tû träng chi cho nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ ®¹t kho¶ng 0,2%. N¨m tíi, ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®Çu t­ cho ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ ë c¸c ®Þa ph­¬ng sÏ t¨ng 21% trong ®ã kinh phÝ sù nghiÖp cho khoa häc t¨ng tõ 620 tû lªn 750 tû ®ång vµ kinh phÝ ®Çu t­ x©y dùng h¹ tÇng c¬ së cho khoa häc t¨ng tõ 1.000 tû lªn 1.200 tû ®ång Chi cho vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr­êng: Trong hoµn c¶nh nguån lùc ®Çu t­ cho b¶o vÖ m«i tr­êng trong d©n c­ h¹n chÕ, Bé ChÝnh trÞ võa ®Ò cËp ®Õn gi¶i ph¸p t¨ng chi cho sù nghiÖp nµy trong NghÞ quyÕt sè 41 vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng trong thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Một trong những giải pháp được nêu trong Nghị quyết số 41 là tăng chi để đảm bảo đến năm 2006 đạt mức chi không dưới 1% tổng chi ngân sách nhà nước và tăng dần tỷ lệ này theo tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế đối với mục chi riêng cho hoạt động sự nghiệp môi trường. Nghị quyết xác định những yếu kém và khuyết điểm chủ yếu trong công tác BVMT là do chưa có nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của công tác BVMT, chưa biến nhận thức, trách nhiệm thành hành động cụ thể của từng cấp, từng ngành, và từng người cho việc BVMT; chưa đảm bảo sự hài hoà giữa phát triển kinh tế với BVMT, thường chỉ chú trọng đến kinh tế mà ít quan tâm đến BVMT công tác quản lý nhà nước về môi trường còn nhiều yếu kém, phân công, phân cấp chưa rõ ràng; việc thi hành pháp luật chưa nghiêm. V× thÕ nhiệm vụ chung trước mắt là khắc phục các khu vực môi trường đã bị ô nhiễm, suy thoái; có kế hoạch bảo vệ khai thác tài nguyên thiên nhiên hợp lý, đáp ứng yêu cầu môi trường trong hội nhập quốc tế. Với vùng đô thị, ven đô thị, Nghị quyết yêu cầu chấm dứt đổ và xả rác thải chưa qua xử lý vào các sông, kênh, rạch, ao, hồ; ưu tiên việc tái sử dụng, tái chế chất thải, hạn chế tối đa chôn lấp rác; xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường; hạn chế gia tăng các phương tiện giao thông cá nhân, thực hiện các biện pháp giảm khí độc, khói, bụi _ T¹i c¸c thµnh phè lín, xe buýt ngµy cµng chøng tá ­u ®iÓm trong vËn chuyÓn hµnh kh¸ch c«ng céng, gi¶m t¶i c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng c¸ nh©n. Tuy nhiªn, ®Ó lo¹i h×nh nµy trë nªn hÊp dÉn, mçi n¨m Nhµ n­íc ph¶i bï c­íc, trî gi¸ kh«ng Ýt. LiÖu NSNN cã thÓ g¸nh m·i ®­îc kho¶n ch nµy kh«ng khi nã ngµy cµng lín. T¹i Hµ Néi, theo sè liÖu cña Së giao th«ng C«ng chÝnh, trong khi n¹n t¾c ®­êng cø liªn tôc ph¸t triÓn th× ng©n s¸ch dµnh cho ®Çu t­ vµ trî gi¸ xe buýt cµng ngµy mét nh¶y vät. ChØ trong hai n¨m 2001-2002, Hµ Néi ph¶i ®Çu t­ 457 tû ®ång cho lÜnh vùc nµy trong ®ã mua míi 520 xe buýt. N¨m 2001, sè tiÒn thµnh phè trî gi¸ cho xe buýt lµ 19,7 tû ®ång, ®Õn n¨m 2003, lªn tíi 77 tû ®ång. N¨m 2004 sè tiÒn nµy lµ 134 tû ®ång, n¨m 2005 sÏ lµ 140 tû dång. Tr­íc t×nh tr¹ng nµy, c¸c nhµ qu¶n lý ®ang xem xÐt viÖc trî gi¸ cho xe buýt. Hä cho r»ng vÊn ®Ò cèt lâi lµ xe buýt ph¶i thu hót ®­îc nhiÒu kh¸ch h¬n n÷a qua chÊt l­îng phôc vô. §Ó gi¶m trî gi¸ tr­íc hÕt ph¶i gi¶m c¸c chi phÝ vËn hµnh xe. Sau ®ã biÖn ph¸p rÊt quan träng lµ qu¶n lý chÆt chÏ kh©u b¸n vÐ. Lóc ®ã doanh thu sÏ t¨ng vµ sÏ tõng b­íc gi¶m sù trî gi¸ cña ng©n s¸ch. _ Trong lÜnh vùc v¨n ho¸: nguån chi ng©n s¸ch nhµ n­íc vÉn cßn bÊt cËp. Nh÷ng lÔ héi ®­îc tæ chøc l·ng phÝ ®Õn hµng tû ®ång nhµ n­íc. Hµng lo¹t c¸c kinh phÝ nh­ : tiÕp kh¸ch ®Þa ph­¬ng, trung ­¬ng, t×nh b¹n, t×nh ®oµn kÕt h÷u nghÞ, råi mÊt hµng chôc triÖu ®ång ®Ó ®­îc giíi thiÖu tuyªn truyÒn trªn ®µi truyÒn h×nh trung ­¬ng, ®Þa ph­¬ng…Theo tÝnh to¸n th× mçi buæi lÔ kØ niÖm cña ®Þa ph­¬ng vµo kho¶ng 3 ®Õn 4 tû ®ång. So víi nguån thu ng©n s¸ch cña mçi ®Þa ph­¬ng cßn nhiÒu khã kh¨n nh­ c¸c tØnh miÒn Trung, T©y Nguyªn th× sè tiÒn trªn qu¶ kh«ng nhá chót nµo. Bªn c¹nh ®ã hµng chôc tû ®ång cßn bÞ phung phÝ vµo nh÷ng buæi lÔ hoµnh tr¸ng, nh©n dÞp ®ãn nhËn danh hiÖu anh hïng, hu©n huy ch­¬ng, cê thi ®ua… 155 tû ®ång lµ sè tiÒn Kho b¹c Nhµ n­íc ®· tõ chèi c¸c kho¶n chi th­êng xuyªn kh«ng hîp lÖ n¨m 2004, trong ®ã cã kho¶n chi kh«ng nhá cho viÖc ®ãn nhËn danh hiÖu thi ®ua, héi häp. 200 tû ®ång lµ tæng sè tiÒn chi cho tiÕp kh¸ch ë 2.099 ®¬n vÞ trong c¶ n­íc ®­îc kiÓm tra trong n¨m 2001 theo thèng kª cña Bé Tµi chÝnh. chi ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n Chi ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n lµ mét kho¶n chi ®­îc nhµ n­íc c©n ®èi trong tæng chi NSNN hµng n¨m, dµnh cho x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kiÕn thiÕt phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. Chi ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n bao gåm: _Chi x©y l¾p: +Chi x©y dùng c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh. +Chi l¾p ®Æt thiÕt bÞ c«ng tr×nh. +Chi kh¸c. _Chi thiÕt bÞ: +Chi mua s¾m thiÕt bÞ. +Chi phÝ gia c«ng, l¾p ®Æt thiÕt bÞ phi tiªu chuÈn. +Chi phÝ kh¸c. _Chi phÝ kh¸c: +C¸c kho¶n chi theo tû lÖ ®¬n gi¸ quy ®Þnh +Chi ®iÒu tra, kh¶o s¸t, thu thËp tµi liÖu +LÖ phÝ cÊp ®Êt x©y dùng, cÊp giÊy phÐp x©y dùng +TiÒn thuª ®Êt hoÆc chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt +Chi phÝ thuª chuyªn gia vËn hµnh vµ s¶n xuÊt +Chi ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt vµ c¸n bé s¶n xuÊt +Chi nguyªn ,nhiªn vËt liÖu cho qu¸ tr×nh ch¹y thö +Chi phÝ øng dông c«ng nghÖ míi cho thi c«ng +Chi phÝ ®Òn bï ®Êt ®ai... +Chi phÝ thÈm ®Þnh dù ¸n, thiÕt kÕ kÜ thuËt _Chi quy ho¹ch: +Chi quy ho¹ch ngµnh +Chi quy ho¹ch x©y dùng ®« thÞ n«ng th«n +Chi quy ho¹ch l·nh thæ C¸c sè liÖu cô thÓ nh­: N¨m 2000:26211 tû ®ång chiÕm24,06%tæng chi NSNN N¨m 2001:36139 tû ®ång chiÕm27,85%tæng chi NSNN N¨m 2002:40740 tû ®ång chiÕm27,49%tæng chi NSNN N¨m 2004: N¨m 2005: Nh­ vËy chi ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n lµ kho¶n chi lín nhÊt trong chi ®Çu t­ ph¸t triÓn vµ chiÕm tû träng kh¸ lín trong tæng chi NSNN (chiÕm gÇn 30%/n¨m), ®iÒu ®ã chøng tá x©y dùng c¬ b¶n ®ãng mét vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Êt n­íc. NhËn xÐt: Tõ n¨m 2000 ®Õn nay ®Êt n­íc ®· cã nhiÒu ®æi thay, c¸c dù ¸n ®Çu t­ ®­îc hoµn thµnh nh­ x©y dùng ®­êng cao tèc, cÇu v­ît, c¸c nót giao th«ng träng ®iÓm,c¸c khu c«ng nghiÖp míi liªn tôc ®­îc mäc lªn, c¸c tuyÕn ®­êng liªn tØnh ®­îc më réng ....Nh÷ng c«ng tr×nh nµy ®· gãp phÇn gióp hÖ thèng giao th«ng vµ c¬ së h¹ tÇng ®­îc n©ng cao, ®ã còng lµ mét trong nh÷ng chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña n­íc ta. Bªn c¹nh ®ã trong ®Çu t­ x©y dùng vÉn cßn nhiÒu yÕu kÐm vµ thiÕu sãt lín nh­: +Mét sè dù ¸n ®Çu t­ kh«ng cã hiÖu qu¶,dµn tr¶i , thÊt tho¸t ,l·ng phÝ nhiÒu nh­ mÝa ®­êng , dÇukhÝ .... +T×nh tr¹ng nî ®äng ®Çu t­ ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc hiÖn nay. ViÖc thanh to¸n c¸c kho¶n nî nµy v­ît qu¸ kh¶ n¨ng c©n ®èi cña ng©n s¸ch vµ khã cã thÓ xö lý døt ®iÓm trong thêi gian ng¾n. Sè nî x©y dùng c¬ b¶n ®· lªn tíi 11000 tû ®ång, b»ng 25% tæng ®Çu t­ tõ nguån ng©n s¸ch . +C¸c dù ¸n ®­îc phª duyÖt vµ cÊp vèn nhiÒu nh­ng hiÖu qu¶ kh«ng t­¬ng xøng víi dù kiÕn.C¸c c«ng tr×nh v× nhiÒu lý do mµ bÞ khëi c«ng chËm, bµn giao chËm so víi kÕ ho¹ch, hoÆc thËm chÝ bÞ bá quªn hay x©y dùng dë dang. +N¨m 2004 Bé Tµi ChÝnh ®· c«ng khai liÖt kª 59 dù ¸n nî ®äng thÊt tho¸t vèn, kh«ng thÓ thùc hiÖn theo kÕ ho¹ch. +C¸c khu c«ng nghiÖp ®­îc x©y dùng nhiÒu ë ngo¹i thµnh vµ n«ng th«n kÌm theo nã lµ gi¶i to¶ vµ ®Òn bï nhiÒu , mÆc dï vËy mét sè khu c«ng nghiÖp ®· kh«ng ®­îc ®­a vµo ho¹t ®éng nh­ dù kiÕn. Nh­ vËy, n«ng d©n mÊt ®Êt canh t¸c, l¹i thÊt nghiÖp, trong khi ®ã nhµ n­íc ®· mÊt ®i kho¶n chi phÝ ng©n s¸ch cho viÖc ®Çu t­ x©y dùng vµ ®Òn bï thiÖt h¹i cho ng­êi d©n. ***** Sau ®©y lµ mét sè b¶ng biÓu vÒ t×nh h×nh chi ng©n s¸ch nhµ n­íc qua c¸c n¨m 2000, 2001, 2005 . III > ph­¬ng h­íng nhiÖm vô trong thêi gian tíi 1: Môc tiªu chung Qu¸n triÖt quan ®iÓm t×a chÝnh lµ m¹ch m¸u cña nÒn kinh tÕ, cã vai trß thóc ®Èy, më ®­êng cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi bÒn v÷ng, nhiÖm vô tµi chÝnh ng©n s¸ch giai ®o¹n 2006-2010 ®­îc x¸c ®Þnh ttªn c¬ së môc tiªu tæng qu¸t nh­ sau: §¶m b¶o tiÒm lùc tµi chÝnh quèc gia ®ñ m¹nh ®Ó chñ ®éng thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh, hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng, cã kh¶ n¨ng kiÓm so¸t l¹m ph¸t, æn ®Þnh tiÒn tÖ gi¸ c¶ vµ thÞ tr­êng, hÖ thèng chÝnh s¸ch ®éng viªn, ph©n phèi tµi chÝnh c«ng b»ng,tÝch cùc, n¨ng ®éng, phï hîp víi thÓ chÕ thÞ tr­êng ®Þn h­íng XHCN, cã ®ñ kh¶ n¨ng khai th¸c néi lùc, thu hót ngo¹i lùc vµ sö dông hiÖu qu¶ toµn bé nguån lùc cña ®Êt n­íc; X©y dùng nÒn tµi chÝnh quèc gia lµnh m¹nh, c«ng khai, minh b¹ch,d©n chñ , ®­îc kiÓm to¸n, kiÓm so¸t, lµm cho tµi chÝnh trë thµnh th­íc ®o hiÖu qu¶ cña mäi ho¹t ®éng kinh tÕ; N¨ng lùc, hiÖu lùc qu¶n lý nhµ n­íc vÒ tµi chÝnh ®­îc t¨ng c­êng vµ ®æi míi trªn c¬ së ®Èy m¹nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh, hiÖn ®¹i ho¸ c«ng cô vµ ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý tµichÝnh; Cñng cè vµ n©ng cao vÞ thÕ tµi chÝnh ViÖt Nam trong quan hÖ quèc tÕ trªn c¬ së ®¶m b¶o ®éc lËp tù chñ vµ an ninh tµi chÝnh quèc gia. 2 môc tiªu cô thÓ (1). Tû träng huy ®éng vèn ®Çu t­ x· héi trung b×nh c¶ giai ®o¹n 2006-2010 lµ 38-40%GDP, víi tèc ®é t¨ng trung b×nh 12-13%/n¨m, trong ®ã nguån vèn trong n­íc chiÕm kho¶ng 60-65%. T¨ng tû träng vèn trung vµ dµi h¹n kho¶ng 40-50% tæng vèn ®Çu t­, trong ®ã vèn cña NSNN chiÕm 20% tæng vèn ®©ï t­ toµn x· héi(nÕu c¶ nguån tr¸i phiÕu chÝnh phñ chiÕm 22-23%). (2). Tû lÖ huy ®éng b×nh qu©n vµo NSNN giai ®o¹n 2006-2010 kho¶ng 22%GDP (3). Tû lÖ chi NSNN giai ®o¹n 2006-2010 ®¹t 26-27%GDP, trong ®ã: _Chi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn ë møc 29-30% tæng chi NSNN. _Chi th­êng xuyªn ë møc kho¶ng 54-56% tæng chi NSNN. _Chi tr¶ nî trong vµ ngoµi n­íc ë møc kho¶ng 16-17% tæng chi NSNN. (4). Tèc ®é t¨ng chi NSNN cho GD-§T, khoa häc vµ c«ng nghÖ nhanh h¬n cô thÓ ®Õn n¨m 2010 chi NSNN cho GD_§T ®¹t 20% tæng chi ng©n s¸ch, cho khoa häc c«ng nghÖ ®¹t 2.1% tæng chi ng©n s¸ch. 3. C¸c nhiÖm vô tµi chÝnh ng©n s¸ch träng t©m. (1). ChÝnh s¸ch ph©n phèi tµi chÝnh thóc ®Èy kinh tÕ t¨ng tr­ëng nhanh, æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng. ChuyÓn dÞch cã hiÖu qu¶ c¬ cÊu kinh tÕ. Thùc hiÖn ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i c¸c nguån thu nhËp trong x· héi theo hiÖu qu¶ kinh doanh vµ n¨ng suÊt lao ®éng, theo vèn, tµi s¶n, trÝ tuÖ vµ phóc lîi x· héi. N©ng cao râ rÖt hiÖu qu¶ trong nguån lùc tµi chÝnh quèc gia. Hoµn thiÖn c¬ chÕ , chÝnh s¸ch ph©n phèi vµ södông hîp lý ,tiÕt kiÖm vµ sö dông hiÖu qu¶ nguån lùc ®Çu t­ cña x· héi, thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, ph¸t triÓn ®ång bé c¸c vïng kinh tÕ, ®¶m b¶o nguån lùc tµi chÝnh thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ g¾n víi ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. TiÕp tôc c¬ cÊu l¹i chi NSNN theo h­íng tÝch cùc h¬n, t¨ng ®Çu t­ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, ®Çu t­ kÕt cÊu h¹ tÇng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu lao ®éng. §¶m b¶o vèn cho c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm quèc gia vµ c¸c môc tiªu, nhiÖm vô ­u tiªn cña chiÕn l­îc, hç trî ®Çu t­ ph¸t triÓn hîp lý cho c¸c vïng khã kh¨n. Ph©n ®Þnh râ néi dung vµ ph¹m vi chi NSNN, tËp trung thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô quan träng, thiÕt yÕu. G¾n c¬ cÊu chi NSNN víi c¶i c¸ch hµnh chÝhn cho phï hîp víi chøc n¨ng, nhiÖm vô cña nhµ n­íc vµ ®Èy m¹nh x· héi ho¸ ®Ó huy ®éng nguån lùc cho ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi. N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông NSNN, t¹o b­íc chuyÓn quan träng trong bè trÝ, sö dông ng©n s¸ch theo h­íng tËp trung, chèng dµn tr¶i. Thùc hiÖn th¾ng lîi nhiÖm vô c¶i c¸ch tiÒn l­¬ng. Thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c gi¶i ph¸p chèng l·ng phÝ, chèng ph©n t¸n trong bè trÝ x©y dùng c¬ b¶n: bè trÝ ®ñ vèn theo tiÕn ®é c¸c c«ng tr×nh, dù ¸n quan träng ®ang thùc hiÖn, chuyªn quyÕt ®×nh ho·n nh÷ng dù ¸n kh«ng cã hiÖu qña, kh«ng phª duyÖt dù ¸n nÕu kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc nguån vèn thùc hiÖn. §¶m b¶o lµnh m¹nh tµi chÝnh vµ ng©n s¸ch. Môc lôc I. kh¸i niÖm chi ng©n s¸ch nhµ n­íc 1 1.1. T×nh h×nh thùc hiÖn nhiÖm vô tµi chÝnh n¨m (2000_2005) 1 (1)Nh÷ng thµnh tùu næi bËt 1 (2)Nh÷ng tån t¹i, yÕu kÐm 3 1.2 Chi ng©n s¸ch nhµ n­íc 3 (1) Kh¸i niÖm chi ng©n s¸ch nhµ n­íc 3 (2)§Æc ®iÓm chi ng©n s¸ch nhµ n­íc 4 (3)Vai trß cña chi ng©n s¸ch nhµ n­íc víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ë n­íc ta hiÖn nay 4 (4) C¸c lo¹i chi ng©n s¸ch nhµ n­íc 6 II. Néi dung chÝnh vÒ thùc tr¹ng chi ng©n s¸ch nhµ n­íc ë viÖt nam(giai ®o¹n 2000-2005) 7 t×nh h×nh chi NSNN trong c¸c n¨m 2000-2005 8 Mét sè mÆt cô thÓ cña chi ng©n s¸ch nhµ n­íc vÒ néi dung vµ thùc tr¹ng 10 Chi cho ho¹t ®éng kinh tÕ – x· héi, v¨n ho¸ 10 chi ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n 13 III. ph­¬ng h­íng nhiÖm vô trong thêi gian tíi 16 1. Môc tiªu chung 16 2 môc tiªu cô thÓ 16 3. C¸c nhiÖm vô tµi chÝnh ng©n s¸ch träng t©m 17