Đề tài Thực trạng cơ cấu kinh tế ngành nước ta

, Mü, §øc, Nga, NhËt B¶n ). Nh÷ng ®iÒu kiÖn chung cña qu¸ tr×nh C«ng nghÖp ho¸ vµ chuyÓn dÞch c¬m cÊu ngµnh cña nhãm n­íc theo m« h×nh nµy lµ: - Lµ n­íc cã quy m« l·nh thæ vµ d©n sè lín . - DÉn ®Çu thÕ giíi vÒ tiÕn bé Khoa häc kü thuËt - C«ng nghÖ. - C¸c mèi quan hÖ quèc tÕ cßn h¹n hÑp nªn møc ®é ¶nh h­ëng cña thÕ giíi bªn ngoµi ®èi víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ cña chóng kh«ng gièng nh­ hiÖn nay. - Nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn t­¬ng ®èi phong phó, ®a d¹ng nªn ®¸p øng c¬ b¶n nhu cÇu giai ®o¹n ®Çu c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp. Thªm vµo ®ã c¸c n­íc nµy l¹i cã thuéc ®Þa riªng nªn cã nguån bæ sung quan träng vÒ nguyªn vËt liÖu, lao ®éng, thÞ tr­êng vµ møc ®é c¹nh tranh ch­a quyÕt liÖt. Trong ®iÒu kiÖn nh­ vËy, qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ cña m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ kiÓu “ cæ ®iÓn” cã nh÷ng nÐt ®Æc tr­ng sau: · Cuéc c¸ch m¹ng trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp x¶y ra tr­íc lµm tiÒn ®Ò tiªn quyÕt cña c¸ch m¹ng c«ng nghÖp (C«ng nghiÖp ho¸) Thay ®æi vÒ kü thuËt vµ c¸ch tæ chøc lµm cho s¶n l­îng vµ n¨ng suÊt lao ®éng trong n«ng nghiÖp t¨ng lªn . Nhê ®ã t¨ng khèi l­îng hµng ho¸ n«ng s¶n cung cÊp cho x· héi, cã thÓ chuyÓn mét phÇn lao ®éng tõ n«ng nghiÖp sang c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c mµ kh«ng lµm suy gi¶m s¶n l­îng n«ng nghiÖp. CÇu vÒ t­ liÖu lao ®éng vµ hµng tiªu dïng trong khu vùc n«ng nghiÖp t¨ng lªn kÝch thÝch më réng s¶n xuÊt ë khu vùc phi n«ng nghiÖp. Kinh tÕ tù nhiªn chuyÓn thµnh kinh tÕ hµng ho¸ vµ h×nh thµnh thÞ tr­êng d©n téc . Quy m« vµ nhÞp ®é cña c¸c b­íc tiÕn trong n«ng nghiÖp ®· ¶nh h­ëng ®Õn tiÕn tr×nh c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp. ·Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh trong m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ kiÓu “ cæ ®iÓn” ®· diÔn ra theo tr×nh tù lµ: C«ng nghiÖp nhÑ, C«ng nghiÖp nÆng, giao th«ng vËn t¶i vµ b­u ®iÖn, n«ng nghiÖp vµ cuèi cïng lµ lÜnh vùc dÞch vô vµ l­u th«ng . §iÓn h×nh lµ ë Anh. · C«ng cuéc c«ng nghÖp ho¸ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh diÔn ra mét c¸ch tõ tõ, tiÕt kiÖm vµ ph¶i kÐo dµi hµng tr¨m n¨m. Nh­ vËy sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh cña m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ kiÓu “cæ ®iÓn” diÔn ra “nh­ mét qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn”, ®Ó l¹i mét “chuÈn mùc” cho nh÷ng b­íc ®i sau trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸. Víi ®iÒu kiÖn hiÖn nay kh«ng nªn nhÊt nhÊt tu©n theo m« h×nh cæ ®iÓn nµy mµ chØ nªn lÊy ®ã lµm c¨n b¶n, h×nh mÉu ®Ó ph¸t triÓn thªm cho phï hîp víi thêi ®¹i. 2. 2 M« h×nh c«ng nghÖp theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung. M« h×nh nµy khëi ®Çu ë Liªn X«, sau ®ã lµ mét lo¹t c¸c n­íc XHCN trong nh÷ng thËp niªn sau §¹i chiÕn thÕ giíi lÇn thø hai. Nã kh¸c víi m« h×nh c«ng nghiÖp kiÓu cæ ®iÓn ë thÓ chÕ. Nguån lùc kinh tÕ ®­îc tËp trung trong tay nhµ n­íc . Sù h¹n chÕ vÒ mÆt tµi nguyªn, kinh tÕ, x· héi ®· t¹o ra søc Ðp gia t¨ng tèc ®é c«ng nghiÖp ho¸ ®Ó ®uæi kÞp c¸c n­íc ®i tr­íc. Trong bèi c¶nh ®ã, qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c«ng nghiÖp ho¸ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ cña m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ tËp trung cã c¸c biÓu hiÖn ®Æc tr­ng lµ: a. TËp trung ­u tiªn cao ®é cho sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng ngay trong giai ®o¹n ®Çu cña thêi kú c«ng nghiÖp ho¸. HÇu hÕt c¸c n­íc ®i theo m« h×nh nµy ®Òu tiÕp cËn qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ b»ng c¸ch ­u tiªn cao ®é ngay tõ ®Çu sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng. Sù ­u tiªn nµy ph¶i dùa trªn nh÷ng ®¸nh gi¸ vÒ ®iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ nh­ sau: - VÒ thùc tiÔn cã nhiÒu lý do thóc Ðp ph¶i cã nÒn c«ng nghiÖp nÆng cµng sím cµng tèt ®èi víi mçi nÒn kinh tÕ. - ChÕ ®é c«ng h÷u XHCN cho phÐp Nhµ n­íc th©u tãm mäi nguån lùc kinh tÕ, khoa häc - kü thuËt vµ trùc tiÕp ®iÒu hµnh c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ theo c¬ cÊu kinh tÕ ®Þnh s½n theo kÕ ho¹ch. b. C¸c chØ tiªu hiÖn vËt ®­îc xem lµ c¬ së quan träng nhÊt cña viÖc duy tr× tÝnh c©n ®èi gi÷a c¸c ngµnh cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. §©y lµ thuéc tÝnh riªng s½n cã g¾n liÒn víi thÓ chÕ cña m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ nµy. c. Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®­îc ®Èy nhanh b»ng c¸ch ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p phi kinh tÕ. Do mong muèn ®Èy m¹nh tèc ®é c«ng nghiÖp ho¸ trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ h¹n hÑp nªn sù thiÕu hôt vµ c¨ng th¼ng vÒ nguån vèn ®· ®­îc gi¶i quyÕt b»ng c¸c chØ tiªu giao nép (ThuÕ) tËp trung vµo trong tay Nhµ n­íc . Song song víi c¸c chÝnh s¸ch ®ã lµ më réng cµng nhanh cµng tèt quy m« cña c¸c h×nh thøc së h÷u XHCN (Quèc doanh vµ tËp thÓ). KÕt qu¶ ®¹t ®­îc ban ®Çu ë c¸c n­íc lµ rÊt kh¶ quan. Song cuéc khñng ho¶ng cã tÝnh chÊt hÖ thèng dÉn ®Õn sù xôp ®æ cña Liªn X« vµ c¸c n­íc XHCN ë §«ng ¢u ®· chøng tá m« h×nh nµy ®· thÊt b¹i . Ta cã thÓ thÊy l«gic cña c¸ch tiÕp cËn vÊn ®Ò chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ trong m« h×nh nµy lµ ng­îc víi m« h×nh cæ ®iÓn. Tuy nhiªn nã vÉn cã nh÷ng ­u ®iÓm nhÊt ®Þnh. VÊn ®Ò lµ ë chç lµm thÕ nµo kÕt hîp ®­îc nh÷ng ­u ®iÓm cña m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ nµy trong thÓ chÕ kinh tÕ kh¸c. 2.3 M« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ thay thÕ nhËp khÈu T­ t­ëng chñ ®¹o cña m« h×nh nµy lµ thay thÕ nh÷ng mÆt hµng nhËp khÈu b»ng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong n­íc . Nguyªn nh©n chÝnh trùc tiÕp thóc ®Èy trµo l­u nµy lµ mong muèn x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ, tho¸t khái ¸ch n« lÖ thùc d©n. M« h×nh nµy ®· thùc hiÖn nh÷ng chÝnh s¸ch ®­îc coi lµ chÝnh s¸ch b¶o hé “®Æc tr­ng cho ®­êng lèi c«ng nghiÖp ho¸ h­íng néi”. Nã cã nh÷ng hiÖu n¨ng cô thÓ lµ: - ChÝnh s¸ch b¶o hé mËu dÞch: ®©y ®­îc coi lµ c«ng cô ph¸t triÓn. Bao gåm b¶o vÖ thÞ tr­êng néi ®Þa cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trong n­íc, gióp h×nh thµnh nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp non trÎ (Th­êng lµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn trong ®ã quan träng nhÊt lµ chÕ t¹o c¬ khÝ) tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ. Liªn quan trùc tiÕp tíi chÝnh s¸ch nµy lµ hµng rµo thuÕ quan cao vµ chÕ ®é h¹n ng¹ch nhËp khÈu. - ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i: ®©y lµ mét bé phËn cÊu thµnh quan träng cña chÝnh s¸ch b¶o hé mËu dÞch. MÆc dï víi nh÷ng chÝnh s¸ch nµy hÇu hÕt c¸c n­íc ®· ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ t­¬ng ®èi cao trong giai ®o¹n ®Çu, nh­ng dÇn dÇn nã ®· vÊp ph¶i nh÷ng giíi h¹n kh«ng v­ît qua ®­îc . Lý do c¬ b¶n lµ: + M« h×nh nµy tù nã gi¶ ®Þnh ph¸t triÓn ®ång thêi tÊt c¶ ( hay Ýt nhÊt lµ còng hÇu hÕt ) mäi ngµnh c«ng nghiÖp ®Ó tù s¶n xuÊt tÊt c¶ c¸c lo¹i s¶n phÈm tiªu dïng, tr­íc hÕt lµ hµng vèn ph¶i nhËp khÈu. Mµ yªu cÇu nµy khã cã thÓ thù hiÖn ®­îc. + Tr×nh ®é kü thuËt kÐm vµ kh¶ n¨ng ®Çu t­ ban ®Çu h¹n chÕ nªn qu¸ tr×nh thay thÕ hµng nhËp khÈu chØ ®­îc bÊt ®Çu tõ nh÷ng s¶n phÈm chÕ t¹o phôc vô tiªu dïng. + Kh«ng cã søc Ðp buéc ph¶i t¨ng c­êng c¶i tiÕn kü thuËt, t¨ng n¨ng xuÊt, chÊt l­îng s¶n phÈm. + Nh÷ng vÊn ®Ò x· héi g¾n víi c¬ chÕ vËn hµnh nÒn kinh tÕ do c¸c chÝnh s¸ch thay thÕ nhËp khÈu ®Ò ra. Tãm l¹i viÖc ¸p dông m« h×nh nµy cã hiÖu qu¶ trong giai ®o¹n ®Çu tiªn vµ ®­îc ¸p dông réng r·i . Song nã kh«ng chÞu ®ùng næi thö th¸ch cña thêi gian mét sè m« h×nh kh¸c h­íng vÒ xuÊt khÈu ®· thay thÕ nã. 2.4 M« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ h­íng vÒ xuÊt khÈu. M« h×nh nµy ®· ®Ó l¹i kÕt qu¶ kh¶ quan ë mét nhãm Ýt n­íc thùc hiÖn chÝnh s¸ch nµy. M« h×nh nµy dùa trªn nh÷ng xu h­íng quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ d­íi t¸c ®éng cña c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ vµ lùa chän c¬ cÊu kinh tÕ kh«ng c©n ®èi ®Ó h×nh thµnh c¸c cùc t¨ng tr­ëng dùa trªn nh÷ng lîi thÕ so s¸nh trong quan hÖ ngo¹i th­¬ng. C¸ch tiÕp cËn c¬ cÊu kinh tÕ cña m« h×nh nµy cã mét sè ®Æc ®iÓm lµ: - C«ng nghiÖp ho¸ b¾t ®Çu tõ tËp trung khai th¸c c¸c thÕ m¹nh cña nÒn kinh tÕ, t¹o ra nh÷ng lÜnh vùc ph¸t triÓn cã lîi thÕ so s¸nh lín trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. -Toµn bé hÖ thèng chÝnh s¸ch chñ yÕu nh»m khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. Nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu : +Nhµ n­íc trùc tiÕp t¸c ®éng vµo b»ng c¸ch ®­a ra danh môc c¸c mÆt hµng ­u tiªn, ®­îc gi¶m hoÆc miÔn thóª nhËp khÈu hoÆc trùc tiÕp trî cÊp cho c¸c lo¹i hµng ho¸ phôc vô s¶n xuÊt, hµng xuÊt khÈu. +Nhµ n­íc gi¸n tiÕp can thiÖp th«ng qua c¸c c«ng cô tµi chÝnh tiÒn tÖ, t¹o lËp m«i tr­êng thuËn lîi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt h­íng ra thÞ tr­êng thÕ giíi. C¸c nhµ kinh tÕ ®¸nh gi¸ rÊt cao t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch ®èi víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ . Tuy nhiªn còng nªu ra hai vÊn ®Ò cÇn l­u ý. Thø nhÊt, mét sè yÕu ®iÓm cña chÝnh s¸ch thóc ®Èy c«ng nghiÖp ho¸ h­íng ngo¹i kh«ng ph¶i lµ ë bÊt cø ®©u vµ bÊt kú lóc nµo còng s½n sµng. Thø hai, kh«ng ch¾c m«i tr­êng kinh tÕ quèc tÕ cßn thuËn lîi cho viÖc thùc thi chÝnh s¸ch trong thËp niªn qua . ViÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vÒ m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ ë c¸c n­íc hÕt søc ®a d¹ng vµ c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®­îc còng rÊt kh¸c nhau. V× vËy viÖc lùa chän mét chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp ho¸ thÝch hîp lµ mét th¸ch thøc to lín. Mçi m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ cã nh÷ng khÝa c¹nh hîp lý v× vËy sÏ lµ lý t­ëng nÕu tËn dông ®­îc tèi ®a c¸c yÕu tè hîp lý cña mçi m« h×nh ®Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. 3. Kinh nghiÖp chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ nghµnh trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ ë mét sè n­íc. 3.1 NhËt b¶n. Vµi nÐt vÒ t×nh h×nh kinh tÕ NhËt tr­íc thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ Thêi kú trt­íc c«ng nghiÖp ho¸, NhËt lµ n­íc phong kiÕn . Trong n«ng nghiÖp, r­îng ®Êt tËp trung trong tay bän phong kiÕn. N¹n cho vay nÆng l·i vµ lao dÞch còng ph¸t triÓn. Nhµ n­íc phong kiÕn ®Ò ra nh÷ng chÝnh s¸ch hµ kh¾c cét chÆt ng­êi n«ng d©n vµo khu«n khæ bãc lét cña chóng. Ho¹t ®éng th­¬ng nghiÖp yÕu kÐm. NÒn kinh tÕ cña NhËt b¶n lµ nÒn kinh tÕ tù nhiªn. ho¹t ®éng trao ®æi gi÷a phong kiÕn vµ n«ng d©n chñ yÕu lµ to hiÖn vËt. Sù trao ®æi hµng ho¸ diÔn ra trùc tiÕp. ChÕ ®é chuyªn chÕ NhËt B¶n chñ tr­¬ng c« lËp ®Êt n­íc, h¹n chÕ tèi ®a bu«n b¸n víi th­¬ng nh©n n­íc ngoµi. C«ng nghiÖp, c«ng tr­êng thñ c«ng kh«ng ph¸t triÓn lªn ®­îc. §Õn cuèi thÕ kû XIX n¶y sinh nh÷ng mÇm mèng quan träng lµm tiÒn ®Ò cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ë NhËt. Nh÷ng ®iÓm ®¸ng chó ý nhÊt lµ: - S¶n xuÊt n«ng nghiÖp b¾t ®Çu ®­îc chuyªn canh vµ ngµy cµng s©u s¾c. - Khñng ho¶ng hÖ thèng ®¼ng cÊp phong kiÕn diÔn ra. - Cµng gÇn c¸ch m¹ng Minh TrÞ (1868) sù ph¸t triÓn cña c«ng tr­êng thñ c«ng cµng t¨ng lªn. - Ho¹t ®éng th­¬ng nghiÖp dÇn ph¸t triÓn. - Gi÷a thÕ kû XIX, t­ b¶n ngo¹i quèc b¾t ®Çu x©m nhËp NhËt B¶n vµ ®e do¹ biÕn nã thµnh thuéc ®Þa. Hµng ho¸ n­íc ngoµi trµn vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n. MÆc dï ®· dÇn xuÊt hiÖn nh­ng mÇm mèng nµy kh«ng ®ñ cho sù ra ®êi cña mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi. b) ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ qua c¸c giai ®o¹n c«ng nghiÖp ho¸. * Giai ®o¹n 1 (tõ c¸ch m¹ng Minh TrÞ 1868 ®Õn ®¹i chiÕn thÕ giíi lÇn thø nhÊt): Giai ®o¹n thóc ®Èy c«ng nghiÖp. Cuéc c¶i c¸ch ®Êt n­íc b¾t ®Çu ®­îc tæ chøc. Nh÷ng c¶i c¸ch kinh tÕ quan träng nhÊt lµ: + N«ng nghiÖp: N«ng d©n cã quyÒn tù do lùa chän mïa vô, lµm thuû lîi, sö dông ph©n bãn réng r·i… do ®Êt ®ai n«ng nghiÖp Ýt nªn thuÕ r­îng ®Êt gi¶m nhanh. + C«ng th­¬ng nghiÖp: tæ chøc hÖ thèng ng©n hµng vµ söa ®æi chÕ ®é tµi chÝnh, sau ®ã tæ chøc ngµnh vËn t¶i biÓn vµ ®­êng s¾t. cuèi cïng nhËp kü thuËt s¶n xuÊt tõ ph­¬ng t©y vµo. + KhuyÕn khÝch t­ nh©n ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh thñ c«ng cæ truyÒn. ChÝnh phñ thµnh lËp c¸c c«ng ty cæ phÇn råi khuyÕn khÝch t­ nh©n tham gia, cÊp vèn cho nh÷ng xÝ nghiÖp cã triÓn väng nhÊt. C«ng nghiÖp quèc phßng ®­îc ®Èy m¹nh, ®Æc biÖt lµ sau chiÕn tranh NhËt - Thanh 1897. + C¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ph¸t triÓn nhanh chãng. NhËt liªn tiÕp g©y chiÕn tranh x©m chiÕm thuéc ®Þa ®èi víi c¸c n­íc trong khu vùc nh»m v¬ vÐt cña c¶i ®Ó bµnh ch­íng søc m¹nh. Cã thÓ nãi thêi ®¹i Minh TrÞ ®· thùc sù më ®Çu cho cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp ë NhËt B¶n trªn quy m« lín . * Giai ®o¹n 2: (tõ ®¹i chiÕn thÕ giíi lÇn thø nhÊt ®Õn ®¹i chiÕn thÕ giíi lÇn thø 2): giai ®o¹n ph¸t triÓn vµ hîp lý ho¸ c«ng nghiÖp. C¬ cÊu kinh tÕ cã sù thay ®æi: tû träng n«ng nghiÖp gi¶m xuèng nhanh chãng trong tæng s¶n l­îng, ®ång thêi víi sù t¨ng lªn t­¬ng øng cöa ngµnh c«ng nghiÖp. Trong c¬ cÊu c«ng nghiÖp, nghµnh dÖt vÉn chiÕm tû träng cao nhÊt. C«ng nghiÖp nÆng ph¸t triÓn nhanh chãng. Tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng c«ng nghiÖp t¨ng gÊp ®«i. §Õn n¨m 1940, c«ng nghiÖp c¬ khÝ ®· v­ît ngµnh dÖt. Nhê sù ph¸t triÓn ®ã NhËt B¶n ®· ®øng vµo hµng ngò nh÷ng n­íc cã nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Ngo¹i th­¬ng còng gia t¨ng víi tèc ®é cao. Xu huíng t¸ch rêi thµnh thÞ vµ n«ng th«n xuÊt hiÖn. Ngoµi ra xu h­íng tËp trung ho¸ nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµo tay mét sè Ýt c«ng ty ®éc quyÒn còng xuÊt hiÖn. Nh­ vËy giai ®o¹n nµy ®­îc ®¸nh dÊu b»ng sù ph¸t triÓn nhanh cña c«ng nghiÖp ®Æc biÖt lµ sù ra ®êi cña nh÷ng nghµnh c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. C¬ cÊu nÒn kinh tÕ ®· thay ®æi hoµn toµn, c«ng nghiÖp gi÷ vai trß chñ ®¹o. Ngoµi ra ph¶i kÓ ®Õn vai trß cña nhµ n­íc NhËt trong ®êi sèng kinh tÕ. * Giai ®o¹n 3 (Tõ ®¹i chiÕn thÕ giíi lÇn thø hai ®Õn cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ thÕ giíi gi÷a thËp kû 1970): giai ®o¹n b¾t kÞp kü thuËt tiªn tiÕn. §©y lµ giai ®o¹n cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh trong viÖc ®­a NhËt B¶n tiÕn lªn thµnh mét c­êng quèc c«ng nghiÖp thø hai trªn thÕ giíi sau Mü. Ban ®Çu NhËt nhËn ®­îc viÖn trî ®Ó phôc håi kinh tÕ. B­íc sang thËp niªn 1950, NhËt b¾t ®Çu cÊt c¸nh víi tèc ®é “ thÇn kú “ . BiÓu 1: Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ trung b×nh hµng n¨m cña mét sè n­íc (%). (Gi¸ cè ®Þnh n¨m 1963) N­íc NhËt B¶n Anh Mü Ph¸p Italia CHLB §øc 1950-1960 8,5 2,4 2,9 4,6 5,3 7,6 1960-1969 10,8 2,7 4,8 5,2 5,7 5,2 BiÓu 2: Tèc ®é t¨ng tr­ëng c«ng nghiÖp trung b×nh hµng n¨m cña mét sè n­íc (% ). (Gi¸ cè ®Þnh n¨m 1963) N­íc NhËt B¶n Anh Mü Ph¸p Italia CHLB §øc 1950-1960 15,9 2,9 2,6 5,4 - 9,4 1960-1969 13,9 2,7 5,7 5,6 7,9 6,4 Trong c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n, c«ng nghÖ lµ lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt then chèt vµ còng lµ lÜnh vùc ph¸t triÓn then chèt . Trong c«ng nghiÖp, mét sè ngµnh s¶n xuÊt c¬ b¶n cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao lµ : n¨ng l­¬ng l­îng,luyÖn kim, c¬ khÝ ho¸ chÊt,®¸nh c¸. C«ng nghiÖp ph¸t triÓn võa lµ tiÒn ®Ò võa ®­îc sù hç trî m¹nh mÏ cu¨ sù gia t¨ng ngo¹i th­¬ng. c. Nh÷ng t¸c nh©n c¬ b¶n thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña NhËt. *Sù gia t¨ng nguån vèn nhanh chãng . Vµo thêi k× nµy NhËt ®· duy tr× ®­îc tØ lÖ tÝch luü rÊt cao vµ cã xu h­íng t¨ng lªn. Nguyªn nh©n lµ do: -Duy tr× møc tiÒn l­¬ng thÊp trong khi møc n¨ng xuÊt lao ®«ng t¨ng rÊt nhanh. -Lîi dông ®­îc khèi l­îng lín tiÒn tiÕt kiÖm cña d©n chóng vµo kinh doanh -Chi phÝ qu©n sù thÊp . -Nguån vèn n­íc ngoµi . -H¹n chÕ g¾t gao vÒ phuc lîi x· héi, tinh gi¶n bé m¸y Nhµ n­íc. *§a d¹ng ho¸ c¬ cÊu s¶n xuÊt . VÒ c¬ cÊu vÜ m«, trong giai ®o¹n 1 th× tû träng c«ng nghiÖp nhÑ truyÒn thèng chiÕm ­u thÕ ; giai ®o¹n 2 cã sù thay ®æi vÞ trÝ gi÷a n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp . §Õn giai ®o¹n 3 th× c«ng nghiÖp ®· chiÕm vÞ trÝ ¸p ®¶o, trong ®ãa nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt b»ng kü thuËt hiÖn ®¹i nhÊt, cã n¨ng suÊt cao nhÊt ®­îc tËp trung chó ý h¬n c¶. *§Èy m¹nh c«ng t¸c øng dông vµ nghiªn cøu khoa häc kü thuËt NhËt t¨ng c­êng nhËp khÈu c¸c b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ chñ yÕu lµ tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn . §ång thêi NhËt còng t¹o ra mét ®äi ngò c¸n bé khoa häc kü thuËt rÊt m¹nh vµ kh«ng ngõng t¨ng c­êng cho chi phÝ nghiªn cøu khoa häc. Ngoµi ra NhËt cßn chó ý tíi vÊn ®Ò t¹o ra tiÒm lùc kü thuËt bªn trong ®ñ m¹nh ®Ó cã thÓ sö dông nã nh»m tiÕt kiÖm t­ b¶n . *T¨ng c­êng vai trß qu¶n lý, ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc . HÖ thèng qu¶n lý ë NhËt B¶n ®­îc ®¸nh gi¸ cao v× nã kÕt hîp ®­îc c¸c yÕu tè hiÖn ®¹i víi viÖc khai th¸c tèi ®a truyÒn thèng cña NhËt. *Më réng thÞ tr­êng §©y lµ mét trong nh÷ng h­íng nç lùc chÝnh cña NhËt. Trong n­íc, tèc ®é t¸i s¶n xuÊt më réng nhanh nªn tèc ®é tiªu dïng s¶n xuÊt t¨ng nhanh h¬n c¶ tèc ®é tiªu dïng c¸ nh©n. ThÞ tr­êng ngoµi n­íc sau chiÕn tranh còng më réng nhanh kh«ng kÐm vµ ngµy cµng ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi qu¸ trnhf c«ng nghiÖp ho¸ . NhËt ph¶i t¨ng c­êng ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng do nghÌo kho¸ng s¶n. NhËt chñ yÕu ph¶i nhËp nguyªn liÖu tõ n­íc ngoµi vµ chñ yÕu tiªu thô hµng ho¸ ë ®ã . Nh­ vËy cã thÓ nãi NhËt B¶n lµ n­íc ®Çu tiªn cña m« h×nh “c«ng nghiÖp ho¸ h­íng vµo xuÊt khÈu ”. Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ cña NhËt diÔn ra kh«ng mÊy dÔ dµng . Nh­ng râ rµng NhËt ®· trë thµnh kiÓu mÉu cho m« h×nh cña mét n­íc vµo c«ng nghiÖp ho¸ muén h¬n ®· thµnh c«ng. 3.2 Hµn Quèc Qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña Hµn Quèc Tõ khi cuéc chiÕn tranh TiÒu Tiªn kÕt thóc (1953) ®Õn nay, sù t¨ng tr­ëng vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña Hµn Quèc cã thÓ chia thµnh ba giai ®o¹n lín : *Giai ®o¹n 1: 1954-1961. §©y lµ giai ®o¹n phôc håi vµ æn ®Þnh nÒn kinh tÕ sau chiÕn tranh. Tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ chËm ch¹p(4% n¨m) ; L¹m ph¸t ë møc cao; ThÊt nghiÖp ch­a ®ù¬c gi¶i quyÕt ; GNP b×nh qu©n ®Çu ng­êi thÊp . ChÝnh phñ ®· ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch : T¨ng c­êng chèng l¹m ph¸t b»ng chÝnh s¸ch t¨ng thuÕ, gi¶m ®Çu t­, th¾t chÆt tiÒn tÖ vµ gi÷ ng©n s¸ch c©n ®èi >Tuy nhiªn møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ bÞ gi¶m ®¸ng kÓ . *Giai ®o¹n 2 : 1962 ®Õn hÕt thËp kû 70. §©y lµ giai ®o¹n “cÊt c¸nh” C¸c ngµnh cã tèc ®é t¨ng tr­ëng ®¸ng kh©m phôc. C«ng nghiÖp, nhÊt lµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn cã tèc ®é ph¸t triÓn rÊt cao. Xu h­íng ph¸t triÓn “c©n ®èi” dÇn thay thÕ xu h­íng “mÊt c©n ®èi” DÞch vô ®­îc hÕt søc chó träng ph¸t triÓn. N«ng nghiÖp mÆc dï bÞ l¹c hËu so víi c«ng nghiÖp song còng ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ kh¶ quan. Ngo¹i th­¬ng ph¸t triÓn m¹nh . Kim ng¹ch xuÊt khÈu kh«ng ngõng t¨ng. §Õn cuèi giai ®o¹n cÊt c¸nh, Hµn QUèc trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp víi tiÒm n¨ng kinh tÕ kü thuËt kh¸ ph¸t triÓn . §ång thêi Hµn Quèc còng x¸c lËp ®­îc vÞ trÝ v÷ng ch¾c cña m×nh trong mét sè s¶n phÈm xuÊt khÈu trªn thÕ giíi. *Giai ®o¹n 3 : Tõ ®Çu thËp niªn 80 ®Õn nay. Tèc ®é t¨ng tr­ëng dÇn ch÷ng l¹i vµ ®¹t møc thÊp h¬n so víi tr­íc . Do chÝnh s¸ch “h­íng vÒ xuÊt khÈu”vÉn tiÕp tôc ®­îc duy tr× hµng ®Çu nªn Hµn Quèc gÆp nhiÒu khã kh¨n khi kinh tÕ thÕ giíi l©m vµo t×nh tr¹ng tr× trÖ. Tuy vËy tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ v½n cao h¬n nhiÒu so víi ®a sè c¸c quèc gia kh¸c. b.Nguyªn nh©n t¨ng tr­ëng vµ chuyÓ dÞch c¬ cÊu kinh tÕ . Mét trong sè c¸c nguyªn nh©n ph¶i kÓ ®Õn lµ chi phÝ qu©n sù chØ chiÕm tû träng nhá trong ng©n s¸ch quèc gia. V× Mü ®¶m nhËn hÇu nh­ toµn bé g¸nh nÆg qu©n sù nµy. Nhê ®ã Hµn Quèc cè c¬ héi thùc thi mét lo¹t chÝnh s¸ch nh»m thóc ®Èy kinh tÕ ®ã lµ: *Lùa chän chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ. Héi ®ång ph¸t triÓn kinh tÕ cña ChÝnh phñ ®· ®­a ra 2 kÕ ho¹ch t¸i thiÕt ®Êt n­íc (n¨m 1958 vµ 1961) nh­ng ®Òu kh«ng thùc hiÖn ®­îc. Sau ®ã mét kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ tæng hîp bao gåm 2 kÕ ho¹ch 5 n¨m (tõ 1962 ®Õn 1971) ®­îc thùc hiÖn. T­ t­ëng chiÕn l­îc cña kÕ ho¹ch nµy lµ tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ ®Ó ®¹t ®­îc tèc ®é ph¸t triÓn caovµ tù cung tù cÊp ®Çy ®ñ . H­íng ®ét ph¸ lµ ®Èy m¹nh tèc ®é ph¸t triÓn C«ng nghiÖp, tr­íc hÕt lµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn. C¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng vµ mét sè ngµnh c«ng nghiÖp nÆng then chèt . Ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ h­íng vµo xuÊt khÈu . Nh­ vËy chiÕn l­îc “h­íng vÒ xuÊt khÈu” ra ®êi ngay tõ ®µu thËp niªn 1960 vµ ®Þnh h­íng toµn bé ho¹t ®«ngj kinh tÕ cña Hµn Quèc tõ ®ã ®Õn nay. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nã ®­îc bæ xung mét sè ®iÓm . Tõ chç ph¸t triÓn “mÊt c©n ®èi” chuyÓn sang “c©n ®èi”. *ChÝnh s¸ch c¶i t¹o nguån vèn Ngay tõ ®Çu nh÷ng n¨m 1960, Hµn Quèc ®· ®­a ra chÝnh s¸ch ®Çu t­ víi ba ®iÓm chÝnh : -KhuyÕn khÝch ®Çu t­ lµm t¨ng viÖc sö dông nguyªn liÖu trong c«ng nghiÖp. -KhuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo Hµn Quèc . -KhuyÕn khÝch du nhËp kü thuËt míi. ChÝnh phñ ban hµnh c¸c ®¹o luËt míi ®Ó thu hót vèn ®µu t­ d­íi d¹ng cho vay hoÆc ®Çu t­ trùc tiÕp . ViÖc ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh ®­îc xóc tiÕn m¹nh mÏ vµ cã hiÖu lùc . §Çu t­ n­íc ngoµi vµo Hµn Quèc còng t¨ng tuyÖt ®èi Ngoµi ra Hµn Quèc cßn ®­îc h­ëng kho¶n viÖn trî lín tõ Mü vµ NhËt. Nguån vèn tõ bªn ngoµi cã t¸c ®éng m¹nh mÏ, ®ñ søc vùc dËy mét nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn. Nhê ®ã kh¶ n¨ng tÝch luü vèn néi bé t¨ng lªn 87 lÇn trong thêi gian 1962-1971. Nh÷ng biÖn ph¸p nh»m t¨ng nguån tÝch luü vèn : +ChÝnh s¸ch thuÕ Ng­êi lao ®éng ph¶i chÞ thuÕ cao. §èi víi s¶n xuÊt kinh doanh cã sù ph©n biÖt lín : mét sè ngµnh ph¶i chÞ møc thuÕ cao cßn nh÷ng ngµnh xuÊt khÈu ®­îc miÔn gi¶m nhiÒu lo¹i thuÕ vµ thËm chÝ cßn ®­îc ChÝnh phñ miÔn thuÕ nÕu kinh doanh gÆp khã kh¨n. Trong thêi kú 1976-1977, tæng møc trî cÊp xuÊt khÈu cña ChÝnh phñ lªn tíi 770 tû won. + ChÝnh s¸ch tiÕt kiÖm vµ hÖ thèng tÝn dông ng©n hµng . Ngay tõ ®Çu nh÷ng n¨m 1960, hµn Quèc ®· chó ý x©y dùng hÖ thèng tÝn dông, ng©n hµng nh»m bæ trî cho viÕc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. Nhê ®ã mµ sè tiÒn göi t¨ng lªn nhanh chãng . *ChÝnh s¸ch lao ®éng vµ tiÒn l­¬ng . ChÝnh phñ ®Çu t­ ph¸t triÓn mm¹nh nh÷ng ngµnh cÇn nhiÒu lao ®éng . Nhê ®ã ®Õn ®Çu thËp kû 1970, thÊt nghiÖp gi¶m 37,9% . Bªn c¹nh ®ã cßn quan t©m ®Õn viÖc n©ng cao chÊt l­îng lao ®éng: -Thi hµnh chÝnh s¸ch gi¸o dôc b¾t buéc. -KhuyÕn khÝch t­ b¶n n­íc ngoµi ®Çu t­ kü thuËt míi vµ ®µo t¹o c«ng nh©n sö dông kü thuËt ®ã… ChÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng còng rÊt cã ý nghÜa ®èi víi sù t¨ng tr­áng kinh tÕ cña Hµn Quèc . *ChÝnh s¸ch kü thuËt. Hµn Quèc ®· c«ng bè mét ®¹o luËt vÒ chuyÓ giao b»ng ph¸t minh vµo n¨m 1966 vµ ®¹o luËt bæ sung n¨m 1973. Hµn Quèc tiÕn hµnh mua vÒ khèi l­îng lín c¸c ph¸t kinh, s¸ng chÕ tõ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Nh»m n©ng cao tr×nh ®é kü thuËt, Hµn Quèc ®· ®i theo ba h­íng c¬ b¶n sau: -Tæ chøc lùc l­îng c¸n bé khoa häc kü thuËt nghiªn cøu c¸c b»ng ph¸t minh ®· mua cña n­íc ngoµi nh»m c¶i thiÖn cho phï hîp víi kh¶ n¨ng hÊp thô trong n­íc vµ n©ng cao søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm s¶n xuÊt dùa trªn nh÷ng s¸ng chÕ ®ã . -T¨ng c­êng tiÕp nhËn “chuyÓn giao kü thuËt” tõ c¸c nø¬c c«ng nghiÖp ph¸t triÓn( Chñ yÕu lµ Mü vµ NhËt) d­íi h×nh thøc gi¸n tiÕp th«ng qua ®Çu t­ trùc tiÕp cña t­ b¶n n­íc ngoµi. -¸p dông h×nh thøc “chuyÓn giao kü thuËt” lµ chuyÓn giao toµn bé (Trän gãi) hay cßn gäi lµ “ch×a kho¸ trao tay”. Nhê ®ã mµ Hµn Quèc trë thµnh mét trong nh÷ng n­íc ®øng ®Çu c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ë Ch©u ¸ vÒ kh¶ n¨ng tù chñ vÒ kü thuËt s¶n xuÊt. V× vËy nã b¾t ®Çu xuÊt khÈu t­ b¶n vµ kü thuËt d­íi h×nh thøc “ch×a kho¸ trao tay” sang c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c. *ChÝnh s¸ch më réng thÞ tr­êng Lóc ®Çu Hµn Quèc chñ yÕu thu nhËp tõ Mü vµ NhËt. Mü g©y chiÕn t¹i ViÖt Nam ®· ®em l¹i c¬ héi cho Hµn Quèc cã c¬ ®­îc nguån thu lín(gÇn 1/3 ng©n s¸ch thêi kú 1965-1967). Tû träng cña hµng ho¸ ngµy cµng chiÕm vÞ trÝ ¸p ®¶o trong kim ng¹ch xuÊt khÈu. Hµn Quèc cßn thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®a d¹ng ho¸ thÞ tr­êng gåm hai giai ®o¹n lín. Giai ®o¹n 1(1962-1971): T¨ng c­êng xuÊt khÈu sang mü Giai ®o¹n 2(Tõ thËp niªn 70 trë ®i): Cè g¾ng më mang thÞ tr­êng ra kh¾p thÕ giíi. §Ó ®¶m b¶o søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, ChÝnh phñ cßn ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p ph¸ gi¸ ®ång tiÒn . Ngoµi hµng vµ dÞch vô, Hµn Quèc cßn quan t©m ®µu t­ kinh doanh trùc tiÕp ë n­íc ngoµi. ViÖc më réng thÞ tr­êng néi ®Þa còng ®­îc chó ý. *X©y dùng c¸c khu “mËu dÞch tù do” (FTZ) Nh÷ng khu nµy cã nhiÒu ®Æc quyÒn ­u tiªn ®¶m b¶o thu hót vèn ®Çu t­ cña n­íc ngoµi. §Õn nay Hµn Quãc cã hai khu “mËu dÞch tù do” lµ Masan vµ Iri. C¸c khu nµy cã ®Æc ®iÓm lµ: -N­íc ngoµi ®Çu t­ tù do -Cã nh÷ng luËt lÖ ®Æc biÖt nh»m thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. -ChuÈn bÞ s½n sµng c¸c ®iÒu kiÖn vÒ c¬ së h¹ tÇng ®Ó b¸n hoÆc cho thuª. ®Æc khu Masan ®­îc coi lµ mét khu vùc ®µu t­ n­íc ngoµi tèt nhÊt ë Ch©u ¸ C¬ cÊu ngµnh th× chñ yÕu lµ c«ng nghiÖp cã kü thuËt cao, trong ®ã cã c¸c ngµnh ®iÖn vµ ®iÖn tö, c«ng nghÞªp chÕ t¹o kim lo¹i vµ chÕ t¹o m¸y cã tû lÖ cao h¬n c¶. HiÖn nay Hµn Quèc ®ang lµ mét trong bèn con rång Ch©u ¸ .Sù thµnh c«ng nµy chÞu ¶nh h­ëng lín cña viÖc lùa chän chiÕn l­îc ph¸t triÓn thÝch hîp víi bèi c¶nh trong n­íc vµ quèc tÕ lóc ®ã. ViÖc lùa chän mòi ®ét ph¸ lµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn h­íng vµo xuÊt khÈu, t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nã ph¸t triÓn, thËm chÝ c¶ b»ng biÖn ph¸p chÊp nhËn sù tôt hËu cña nh÷ng khu vùuc kh¸c trong buæi ®Çu, ®· tá ra h÷u hiÖu ®èi víi nÒn kinh tÕ cña Hµn Quèc. II. Thùc tr¹ng c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh n­íc ta. §¸nh gi¸ chung thùc tr¹ng c¬ cÊu ngµnh. Quan nÖm vÒ c¬ cÊu ngµnh, chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh vµ nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng. a.Quan niÖm vÒ c¬ cÊu ngµnh. C¬ cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ lµ tæ hîp c¸c ngµnh, hîp thµnh c¸c t­¬ng quan tû lÖ, biÓu hiÖn mèi liªn hÖ gi÷a c¸c ngµnh ®ã cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. C¬ cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ : -Ph©n theo ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt cña nã: gåm c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, x©y dùng c¬ b¶n, th­¬ng m¹i, dÞch vô…Trong mçi ngµnh ®ã l¹i bao gåm c¸c ph©n ngµnh. -Ph©n theo tÝnh chÊt t¸c ®éng vµo ®èi t­îng lao ®éng :gåm khèi ngµnh khai th¸c(n«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c), khèi ngµnh chÕ biÕn vµ khèi ngµnh dÞch vô. …. ViÖc ph©n tÝch c¬ cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ võa biÓu hiÖn mÆt l­îng võa biÓu hiÖn mÆt chÊt : vÞ trÝ, vai trß cña ngµnh trong nÒn kinh tÕ, t­¬ng t¸c gi÷a n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp trong ph¸t triÓn, kh¶ n¨ng h­íng ngo¹i… ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh cña nÒn kinh tÕ lµ sù thay ®æi cã môc ®Ých, cã ®Þnh h­íng vµ dùa trªn c¬ së ph©n tÝch ®Çy ®ñ c¨n cø lý luËn vµ thùc tiÔn, cïng víi viÖc ¸p dông ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p cÇn thiÕt ®Ó chuyÓn c¬ cÊu ngµnh tõ tr¹ng th¸i nµy sang tr¹ng th¸i kh¸c, hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh ph¶i ®­îc coi lµ ®iÓm cèt tö, néi dung c¬ b¶n, l©u dµi trong qóa tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. CÇn x¸c ®Þnh râ mét c¬ cÊu c¸c ngµnh kinh tÕ, x¸c ®Þnh hîp lý c¸c ngµnh, c¸c vïng träng ®iÓm, mòi nhän cho phï hîp víi tõng giai ®oan CNH- H§H. Nhµ n­íc cã vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc h¹ch ®Þnh chñ tr­¬ng vµ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, cßn c¸c doanh nghiÖp th×cã vai trß quyÕt ®Þnh thùc hiÖn ph­¬ng h­íng, nhiÖm vô chuyÓn dÞch. b.Nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng tíi chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ ViÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh träng ®iÓm, mòi nhän cña nÒn kinh tÕ chÞu tÊc ®éng cña rÊt nhiÒu yÕu tè . Trong ®ã nhÊn m¹nh 3 yÕu tè: -ThÞ tr­êng, ®Æc biÖt lµ nhu cÇu vµ t×nh h×nh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng lµ yÕu tè cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp vµ quyÕt dÞnh ®Çu tiªn tíi c¬ cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ. -Nh÷ng ®Þnh h­íng chiÕn l­îc vµ vai trß qu¶ lý kinh tÕ vÜ m« cña Nhµ n­íc còng cã vai trß rÊt lín trong viÖc h×nh thµnh c¬ cÊu ngµnh. -T¸c ®éng cña tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ cã ¶nh h­ëng nhiÒu mÆt ®Õn c¬ cÊu ngµnh cña toµn bé nÒn kinh tÐ. Thùc tr¹ng c¬ cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ n­íc ta tõ 1986 cho ®Õn nay. Tõ ®¹i héi §¶ng VI ®Õn nay nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· tõng b­íc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc vµ th­o ®Þnh h­íng XHCN víi hai néi dung c¬ b¶n : chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý. Chóng ta ®· ®¹t ®­îc mét sè thµnh c«ng b­íc ®Çu cña sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh nh­ sau: NÒn kinh tÕ tõg bø¬c ®­îc cÊu tróc l¹i, ®i dÇn vµo thÕ æn ®Þnh. T¨ng tr­ëng cao gãp phÇn quyÕt ®Þnh kiÒm chÕ vµ gi¶m l¹m ph¸t . Tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP hµng n¨m giai ®o¹n 1986-1995 ®­îc thÓ hiÖn ë biÓu sau BiÓu 3: Tèc ®é t¨ng GDP b×nh qu©n hµng n¨m cña nÒn kinh tÕ (%) 1986-1990 1991-1995 1995 Toµn bé nÒn kinh tÕ Trong ®ã: 5,2 8,2 9,5 -C«ng nghiÖp 5,9 12,5 13 -N«ng nghiÖp 3,6 4,3 4,5 -DÞch vô - 11 9,1 Nhê ®ã mµ ViÖt Nam vÒ c¬ b¶n ®· ra khái khñng ho¶ng vµ t¹o nh÷ng c¬ së tèt cho sù ph¸t triÓn tiÕp theo. Sù gia t¨ng cña c¸c s¶n phÈm chñ yÕu ®· gãp phÇn quyÕt ®Þnh cho sù t¨ng tr­ëng cña GDP cña nÒn kinh tÕ trong nh÷ng n¨m qua. b.C¬ cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ ®· cã b­íc chuyÓn dÞch tÝch cùc vµ tiÕn bé theo h­íng gia t¨ng tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, gi¶m tû träng n«ng nghiÖp. BiÓu 4: C¬ cÊu GDP ph©n theo ngµnh kinh tÕ(%) Ngµnh 1991 1994 1995 N«ng nghiÖp 40,5 28,7 27,2 C«ng nghiÖp 23,8 29,6 30,3 DÞch vô 35,7 41,7 42,5 C¸c ngµnh ®Þnh h­íng vµo xuÊt khÈu ®­îc ph¸t triÓn m¹nh. §øng ®Çu b¶ng trong c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña n­íc ta lµ dÇu th«, tiÕp ®ã lµ g¹o vµ hµng dÖt may. d.§Çu t­ trong n­íc hç trî trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp cho chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh ngµy cµng t¨ng. Vèn ®Çu t­ c¬ b¶n cña toµn x· héi n¨m 1990 chiÕm 15,8%GDP, n¨m 94 chiÕm 18,3% trong ®ã kho¶ng 30% lµ vèn ®Çu t­ t­ nh©n. §©y lµ nÐt míi trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë n­íc ta. e.§Çu t­ n­íc ngoµi trùc tiÕp lµ b­íc ®ét ph¸ ban ®Çu cho viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh ë n­íc ta ®Æc biÖt lµ c¸c ngµnh ®Þnh h­íng xuÊt khÈu. Tõ 1988 ®Õn 1993, c¸c liªn doanh víi n­íc ngoµi ®· xuÊt khÈu 780 triÖu USD, thu hót gÇn 5 v¹n lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt vµ hµng chôc v¹n lao ®éng phô trî. f. C¶ nhµ n­íc vµ thÞ tr­êng ®Òu tham gia vµo qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh c«ng b­íc ®Çu cßn cã mét sè tån t¹i chñ yÕu sau: +Qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch vµ h×nh thµnh c¸c ngµnh träng ®iÓm, mòi nhän cßn chËm so víi mong muèn vµ yªu cÇu ®Æt ra. +Vai trß cña thÞ tr­êng tµi chÝnh vµ ng©n hµng ®· thÓ hiÖn nh­ng cßn yÕu ít. +T×nh tr¹ng buén lËu trèn thuÕ gia t¨ng vµ trë thnµh quèc n¹n, g©y nhiÒu thiÖt h¹i cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc . +L¹m ph¸t vÉn cßn cã nguy c¬ bét ph¸t trë l¹i bëi lÏ béi chi ng©n s¸ch vÉn ë møc ®¸ng lo ng¹i vµ cã nguy c¬ gai t¨ng. +Tû lÖ ®Çu t­ vµ tiÕt kiÖm trªn GDP tuy ®· t¨ng nh­ng cßn thÊp so víi yªu cÇu vµ so víi nhiÒu n­íc trong khu vùc. +C¬ së h¹ tÇng qu¸ yÕu kÐm c¶n trë m¹nh mÏ qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. +Ch­a thùc sù quan t©m ®óng møc viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng, sinh th¸i trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh, lùa chän c«ng nghÖ. +Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh ch­a thùc sù g¾n kÕt víi chuyÓn dÞch c¬ cÊu vïng, c¬ cÊu c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. 2.Thùc tr¹ng n«ng nghÖp trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ 2.1VÞ trÝ cña n«ng nghiÖp trong c¬ cÊu kinh tÕ. §Þa vÞ cña n«ng nghÖp trong c¬ cÊu kinh tÕ tuú thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Víi t­ c¸ch lµ bé phËn hîp tahnhf hÖ thèng kinh tÕ quèc d©n thèng nhÊt, sù ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp cã quan hÖ t­¬ng hç víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. §ã lµ luËn c­ cã tÝnh nguyªn t¾c ®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña n«ng nghiÖp trong c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n. N«ng nghiÖp cã c¬ cÊu néi t¹i phøc tËp thÓ hiÖn ë c¸c bé phËn cÊu thµnh hÖ thèng n«ng nghiÖpvµ cã mèi quan hÖ t­¬ng t¸c gi÷a c¸c bé phËn Êy . Sù h×nh thµnh vµ vËn ®éng cña c¬ cÊu n«ng nghiÖp phô thuéc vµo c¸c yÕu tè kinh tÕ vµ tæ chøc, khoa häc vµ c«ng nghÖ, tù nhiªn vµ x· héi,v.v… Víi tiÒm n¨ng ®a d¹ng vÒ sinh th¸i, n­íc ta cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn nÒn n«ng nghiÖp hoµn thiÖn. Tuy nhiªn ta cßn gÆp nhuÒ khã kh¨n do diÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi, v.v… C«ng cuéc CNH - H§H ë n­íc ta thùc hiÖn víi xuÊt ph¸t ®iÓm rÊt thÊp : nÒn n«ng nghiÖp l¹c hËu tËp trung chñ yÕu vµo c©y l­¬ng thùc víi c©y lu¸ n­íc gi÷ vÞ trÝ träng t©m. §¹i bé phËn d©n c­ vµ lao ®éng sèng ë n«ng th«n. Giai ®o¹n ®Çu cña c«ng nghiÖp ho¸ n­íc ta ­u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng dÉn tíi t×nh tr¹ng n«ng nghiÖp kh«ng ®­îc khai th¸c ph¸t triÓn . §Õn ®Çu nh÷ng n¨m 80, quan ®iÓm vÒ CNH ®· ®­îc ®iÒu chØnh c¬ b¶n theo ®Þnh h­íng coi néi dung chÝnh cña CNH trong nh÷ng n¨m 80 lµ “tËp trung søc ph¸t triÓn m¹nh n«ng nghiÖp, coi n«ng nghiÖp lµ mÆt trËn hµng ®Çu, ®­a s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lªn s¶n xuÊt lín XHCN, ra søc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt hµng tiªu dïng, tiÕp tôc x©y dùng mét sè ngµnh c«ng nghiÖp nÆng quan träng.” N«ng nghiÖp tõng b­íc ®­îc ®Æt vµo ®óng chç cña m×nh . ViÖc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp tËp trung vµo thùc hiÖn 3 nhiÖm vô c¬ b¶n : b¶o ®¶m l­¬ng thùc, thùc phÈm, tiÕn tíi cã l­¬ng thùc dù tr÷ ; b¶o ®¶m nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt hµng tiªu dïng, cung cÊp s¶n phÈm xuÊt khÈu. §¹i héi §¶ng lÇn thø VII(1991) x¸c ®Þnh “ph¸t triÓn n«ng - l©m - ng­ nghiÖp g¾n víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn, ph¸t triÓn toµn diÖnkinh tÕ n«ng th«n vµ x©y dùng n«ng th«n míi lµ nhiÖm vô quan träg hµng ®Çu ®Ó æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi”. Nh÷ng b­íc chuyÓn biÕn c¬ b¶n cña hÖ thèng n«ng nghiÖp Vai trß cña n«ng nghiÖp ngµy cµng ®­îc x¸c ®Þnh râ rµng trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n . DiÒu nµy cã ý nghÜa nh­ mét sù ®iÒu chØnh chiÕn l­îc nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ ë n­íc ta . Nã ®­îc thùc hiÖn b»ng mét lo¹t thay ®æi vÒ c¬ chÕ qu¶n lý t¹o ®éng lùc gi¶i phãng søc s¶n xuÊt, øng dông cã hiÖu qu¶ h¬n nh÷ng thµnh tùu cña tiÕn bé kü thuËt c«ng nghÖ, sù hç trî cña Nhµ n­íc vµ viÖc tæ chøc quan hÖ kinh tÕ kü thuËt víi c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c. Sù ra ®êi cña LuËt ®Êt ®ai ®· g¾n bã h¬n tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi víi ruéng ®Êt mµ n«ng d©n ®­îc giao quyÒn sö dông l©u dµi. NÒn n«ng nghiÖp ®¹t ®­îc nh÷ng chuyÓn biÕn râ nÐt . Thêi kú 1990-1994, n«ng nghiÖp ®¹t møc t¨ng gi¸ trÞ s¶n l­îng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 4,2%; Gi¸ trÞ s¶n xuÊt t¨ng 24,25%. S¶n xuÊt l­¬ng thùc t¨ng liªn tôc trong nhiÒu n¨m. Ngoµi ra ph¶i kÓ ®Õn sù gia t¨ng cña tÊt c¶ c¸c lo¹i c©y c«ng nghiÖp . Ch¨n nu«i còng ph¸t triÓn æn ®Þnh. L©m nghiÖp ®­îc chó ý theo h­íng t¨ng diÖn tÝch trång rõng vµ gi¶m l­îng gç khai th¸c. Nhê cã kÕt qu¶ ®ã mµ n­íc ta trë thµnh n­íc ®øng thø ba trªn thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu g¹o. Thµnh tùu vÒ s¶n xuÊt l­¬ng thùc, thùc phÈm ®· gãp phÇn quan träng vµo viÖc æn ®Þnh chÝnh trÞ, x· héi ë n«ng th«n vµ trong c¶ n­íc, t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng tèc ®é c«ng nghiÖp ho¸. N«ng nghiÖp gãp phÇn to lín vµo t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu. Mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc ®· h×nh thµnh nh­ g¹o, hµng thuû s¶n, cµ phª, cao su.v.v… MÆc dï ®· cã b­íc ph¸t triÓn song nh×n chung n«ng nghiÖp n­íc ta vÉn cßn ch­a tho¸t khái t×nh tr¹ng s¶n xuÊt nhá, ch­a trë thµnh c¬ së thËt v÷ng ch¾c cho qu¸ tr×nh CNH. Nh÷ng ®éng th¸i cña chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp. Xu thÕ biÕn ®æi cña c¬ cÊu n«ng nghiÖp biÓu hiÖn trªn nh÷ng mÆt chñ yÕu sau: a.Tû träng n«ng nghiÖp trong c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n cã xu h­íng gi¶m dÇn trong khi s¶n l­îng cña n«ng nghiÖp vÉn kh«ng ngõng t¨ng (c¶ vÒ gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt). BiÓu 5: Tû träng ®ãng gãp vµo GDP cña c¸c ngµnh kinh tÕ (%) Ngµnh 2000 2001 N«ng-l©m-ng­ nghiÖp 24,3 23 C«ng nghiÖp - x©y dùng 36,6 38 DÞch vô 44,1 39 b.C¬ cÊu néi t¹i cña n«ng nghiÖp cã thay ®æi nh­ng ch­a thÓ hiÖn xu h­íng tÝch cùc, æn ®Þnh. BiÓu 6: C¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp(1985-1993)(%) Ngµnh 1985 1988 1989 1990 1992 1993 N«ng nghiÖp 85 83 84 83,3 82,3 85,1 L©n nghiÖp 7,8 8,9 7,7 7,8 6,8 6,7 Ng­ nghiÖp 7,2 8,1 8,3 8,5 10,9 8,2 Trong giai ®o¹n nµy n«ng nghiÖp vÉn gi÷ vÞ trÝ ®éc t«n trong kinh tÕ n«ng nghiÖp theo nghÜa réng. Tû träng l©m nghiÖp cã xu h­íng gi¶m . §iÒu nµy ph¶n ¸nh thùc tr¹ng vÒ viÖc khai th¸c rõng tíi møc c¹n kiÖt ®· vµ ®ang g©y ra nh÷ng hËu ho¹ kh«n l­êng vÒ sinh th¸i . Toµn bé sù thay ®æi tû träng trong c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp rÊt chËm ch¹p, ch­a t­¬ng xøng víi yªu cÇu vµ kh¶ n¨ng tµi nguyªn, sinh th¸i ®a d¹ng cña ®Êt n­íc. Quan hÖ trång trät vµ ch¨n nu«i thay ®æi theo xu h­íng tÝch cùc. Tû träng gi¸ trÞ s¶n l­îng trång trät gi¶m dÇn, ch¨n nu«i t¨ng lªn. N¨m 1990,c¸c tû träng t­¬ng øng lµ 74,4% vµ 25,6%; n¨m 1994 lµ 73% vµ 27%. C¬ cÊu s¶n phÈm cña c¸c ngµnh cÊu thµnh còng ®ang trong qu¸ tr×nh thay ®æi tÝch cùc: c©y l­¬ng thùc vÉn ®­îc chó träng nh­ng c¸c lo¹i c©y c«ng nghiÖp, c©y thùc phÈm ®­îc ph¸t triÓn m¹nh. c.C¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÇn tõ nÒn kinh tÕ mang nÆng tÝnh tù cung tù cÊp sang nÌn kinh tÕ hµng ho¸ víi c¸c lo¹i s¶n phÈm chñ lùc trªn c¬ së ®iÒu kiÖn sinh th¸i mçi vïng. Qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp n­íc ta g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh chuyÓn tõ c¬ chÕ kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qñan lý cña nhµ n­íc . B»ng hµng lo¹t c¸c chÝnh s¸ch më cöa ®· thóc ®Èy viÖc phÊt triÓn s¶n xuÊt c¸c lo¹i n«ng s¶n, t¨ng s¶n l­îngvµ tû xuÊt n«ng s¶n hµng ho¸ . NhiÒu vïng s¶n xuÊt n«ng s¶n hµng ho¸ tËp trung vµ vïng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tËp trung ®· h×nh thµnh. C¬ cÊu s¶n xuÊt trong néi bé mçi vïng ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn theo chiÒu h­íng tÝch cùc. M« h×nh liªn kÕt gi÷a HTX n«ng nghiÖp víi c¸c c¬ së chÕ biÕn ®· ra ®êi, thu hót ®¸ng kÓ lùc l­îng lao ®éng c¶ ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n. c.Bªn c¹nh nh÷ng xu h­íng biÕn ®æi tÝch cùc ®· nªu ra ë trªn, sù vËn ®éng cña n«ng nghiÖp trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ còng béc lé râ mét lo¹t nh÷ng tån t¹i, khã kh¨n, c¶n trë : Thø nhÊt, c¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã tr×nh ®é s¶n xuÊt hµng ho¸ thÊp kÐm, tÝnh chÊt ®éc canh, qu¶ng canh, tù cÊp tù tóc cßn nÆng nÒ. Thø hai lµ c¸c bé phËn hîp thµnh cña nÒn kinh tÕ ch­a g¾n chÆt víi nhau trong c¬ cÊu. Thø ba lµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp kh«ng g¾n chÆt víi x©y dùng n«ng th«n. Thø t­ lµ gi÷a n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ dÞch vô ch­a t¹o tahnhf c¬ cÊu kinh tÕ thèng nhÊt. Nh÷ng giíi h¹n trong sù ph¸t triÓn n«ng nghiÖp. Sù ph¸t triÓn n«ng-l©m-ng­ nghiÖp chÞu t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi. C¸c nh©n tè ®ã kh«ng ph¶i lµ c¸c ®¹i l­îng v« h¹n . Khi nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ thay ®æi, nÕu kh«ng cã sù thay ®æi thÝch øng, cã nh÷ng nh©n tè trë thµnh lùc c¶n qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. D­íi ®©y lµ mét sè giíi h¹n chñ yÕu trong sù ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n­íc ta : -§Êt ®ai canh t¸c -t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu kh«ng g× thay thÕ ®­îc - lµ mét ®¹i l­îng cã h¹n vµ ®ang ngµy cµng cã xu h­íng gi¶m dÇn. -T¸c ®éng tÝch cùc cña nh÷ng ®éng lùc t¹o ra tõ ng÷ng n¨m ®Çu ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý ®ang ®i dÇn ®Õn ®iÓm ®Ønh cña sù giíi h¹n. -Sù manh món ph©n t¸n cña kinh tÕ hé h¹n chÕ trùc tiÕp kh¶ n¨ng øng dông tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ vµ ph¸t triÓn vïng chuyªn canh . -Thùc tr¹ng n«ng nghiÖp ViÖt Nam cßn thÊp xa so víi yªu cÇu ph¸t triÓn nÒn n«ng nghiÖp “s¹ch”. -TiÒm n¨ng thuû s¶n lín nh­ng kh¶ n¨ng ®¸nh b¾t cßn h¹n chÕ. 3.Thùc tr¹ng c«ng nghiÖp trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ . 3.1 Sù ph¸t triÓn hÖ thèng c«ng nghiÖp Cã thÓ chia sù ph¸t triÓn hÖ thèng c«ng nghiÖp tõ n¨m 1986 tíi nay lµm 3 giai ®o¹n: a.Giai ®o¹n tõ 1986 ®Õn 1990 Sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp qua c¸c n¨m vÉn ®­îc duy tr× so víi tr­íc . Tèc ®é ph¸t triÓn c«ng nghiÖp : n¨m 1987/1986 lµ 109,96%; n¨m 1988/1987 lµ 114,32%. b.Giai ®o¹n tõ 1991 ®Õn nay nÒn kinh tÕ b¾t ®Çu ph¸t triÓn trong c¬ chÕ míi, c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc . §©y lµ thêi kú c«ng nghiÖp b¾t ®Çu vùc dËy. 3.2 Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh cña c«ng nghiÖp Tõ n¨m 1986 ®Õn nay do ph¸t triÓn c«ng nghiÖp theo ®­êng lèi ®æi míi nªn c¬ cÊu ngµnh cña c«ng nghiÖp ®· cã sù chuyÓn dÞch nhÊt ®Þnh . C«ng nghiÖp hµng tiªu dïng vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn l­¬ng thùc thùc phÈm chiÕm vÞ trÝ quan träng trong sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. N¨m 1986, c«ng nghiÖp l­¬ng thùc thùc phÈm chiÕm 27,24% gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng c«ng nghiÖp; n¨m 1993 chiÕm 34,4%. Khai th¸c ®­îc thÕ m¹nh n«ng s¶n nhiÖt ®íi . Nh÷ng ngµnh cã tèc ®é ph¸t triÓn cao, dÇn chiÕm vÞ trÝ quan träng trong sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp lµ: C«ng nghiÖp nhiªn liÖu,c«ng nghiÖp s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng . §©y lµ nh÷ng ngµnh cã nhu cÇu trong n­íc lín vµ thÞ tr­êng nhËp khÈu. Mét sè ngµnh gÆp nhiÒu khã kh¨n : c¬ khÝ, chÕ t¹o, ho¸ chÊt ph©n ho¸, dÖt may.v.v… Nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp cã quy m« vµ tèc ®é ph¸t triÓn t­¬ng ®èi ®ång ®Òu cã xu thÕ gi¶m sót trong nh÷ng n¨m tíi: C«ng nghiÖp luyÖn kim ®en vµ luyÖn kim mµu… Tõ ®ã cã thÓ rót ra xu h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh c«ng nghiÖp n­íc ta : -ChuyÓn tõ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp nÆng h­íng tíi ph¸t triÓn c¸c ngµnh khai th¸c c¸c nguån lùc cña nÒn kinh tÕ vµ thu hót vèn ®Çu t­ cña n­íc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng tiªu dïng vµ ph¸t triÓn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp nÆng cÇn thiÕt. -C¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp cña ta trong thêi gian dµi Ýt biÕn ®æi, sù dÞch chuyÓn diÔn ra chËm ch¹p -C¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp h­íng tíi cã sù lùa chän vµ hiÖu qu¶ ®èi víi sù ph¸t triÓn. -Chó träng ph¸t triÓn ®ång thêi c«ng nghiÖp truyÒn thèng vµ c«ng nghiÖp sö dông nhiÒu vèn ®Çu t­ víi kü thuËt hiÖn ®¹i. 3.3 T¸c ®éng cña hÖ thèng c«ng nghiÖp ®Õn qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu nÒn kinh tÕ quèc d©n. Sù ph¸t triÓn nhanh cña c¸c ngµnh ®iÖn tö, ho¸ chÊt …®· kÝch thÝch s¶n xuÊt vµ tiªu dïng ph¸t triÓn. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh chÕ biÕn l­¬ng thùc thùc phÈm ®· lµm cho n«ng nghiÖp chuyÓn m¹nh sang s¶n xuÊt hµng ho¸, bé mÆt cña c¸c vïng n«ng nghiÖp, n«ng th«ng cã nhiÒu thay ®æi. C¸c ngµnh x©y dùng, TTLL, kinh tÕ ®èi ngo¹i ®­îc thóc ®Èy ph¸t triÓn v¸ t¸c ®éng vµo giao th«ng vËn t¶i, m«i tr­êng sinh th¸i. Tuy niªn sù ph¸t triÓn vµ t¸c ®éng cña nã cßn gÆp nh÷ng khã kh¨n tån t¹i sau: -Tèc ®é ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cßn chËm. -Sù h×nh thµnh c¸c ngµnh mòi nhän trong c¬ cÊu cßn chËm. -Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp cßn thÊp. -Sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ch­a thËt sù cã c¬ së v÷ng ch¾c nªn ch­a ph¸t huy ®­îc kh¶ n¨ng vèn cã cña nã. Nguyªn nh©n cña t×nh h×nh trªn lµ do : xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp, hËu qu¶ cña viÖc ®Þnh h­íng ph¸t triÓn vµ ®Çu t­ tõ nh÷ng n¨m ®æi míi, kü thuËt c«ng nghiÖp l¹c hËu. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, chóng ta ®· cã nhiÒu ®æi míi song cßn thiÕu chiÕn l­îc, quy ho¹ch ph¸t triÓn tõng ngµnh, vïng vµ doanh nghiÖp 3.4 Xu h­íng vËn ®éng cña hÖ thèng c«ng nghiÖp trong nh÷ng n¨m tíi a.C¬ héi vµ th¸ch thøc ®èi víi sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp Nh÷ng thµnh c«ng trong chÝnh s¸ch ®æi míi ®· ®­a n­íc ta tõng b­íc hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi.ThiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao vµ tæng cty ®t & pt nhµ hn gia vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ ®em l¹i cho ViÖt Nam nhiÒu c¬ héi nh­ng còng kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n. Nªm kinh tÕ ViÖt nam Ph¶i chuÈn bÞ ®Çy ®ñ mäi nguån lùc ®Ó s½n sµng ®­¬ng ®Çu víi nh÷ng khã kh¨n thö thchs ®ã. b.H­íng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp: ChÆng ®­êng ph¸t triÓn kinh tÕ ®Õn n¨m 2020 chia lµm 3 giai ®o¹n: -Tõ ®Çu nh÷ng n¨m 90 ®Õn n¨m 2000: ChÆng ®­êng chuyÓn ®æi, b¨t ®Çu qu¸ tr×nh CNH trªn nÒn t¶ng, nguyªn t¾c cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®­a nÒn kinh tÕ ViÖt Nam vµo ®­êng b¨ng ®Ó “cÊt c¸nh” -Tõ 2000 ®Õn 2010: §Èy nhanh qu¸ tr×nh CNH, ®­a ®Êt n­íc v­ît qua giai ®o¹n trung b×nh cña qu¸ tr×nh CNH. -Tõ 2010 ®Õn 2020: §Èy nhanh hiÖn ®¹i ho¸. 4. Th­¬ng m¹i - dÞch vô vµ t¸c ®éng c¬ cÊu cña nã trong giai ®o¹n võa qua. 4.1 VÞ trÝ cña th­¬ng m¹i - dÞch vô trong c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ quèc d©n DÞch vô lµ mét lÜnh vùc ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n bao hµm c¶ ho¹t ®éng phôc vô s¶n xuÊt vµ ®êi sång d©n c­ . DÞch vô - th­¬ng m¹i lµ mét bé phËn hîp thµnh c¬ cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ. Nã võa phô thuéc vµo c¸c ngµnh s¶n xuÊt võa ®­îc coi lµ nh©n tè quan träng cho sù ph¸t triÓn c¸c ngµnh . Th­¬ng m¹i - dÞch vô ®­îc coi lµ cÇu nèi gi÷a s¶n xuÊt víi s¶n xuÊt, s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. C¬ cÊu Th­¬ng m¹i - DÞch vô ®­îc h×nh thµnh do kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi. C¬ cÊu vµ quan hÖ cung cÇu hang ho¸ - dÞch vô trªn thÞ tr­êng. Trong c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n kh«ng nªn nhÊn m¹nh qu¸ vai trß cña Th­¬ng M¹i dÞch vô v× dÔ bÞ sa vµo tr­êng ph¸i “träng th­¬ng”, t¹o nªn sù sai lÖch vµ mÊt c©n b»ng trong tr¹ng th¸i ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc 4.2 §éng th¸i chuyÓn dÞch c¬ cÊu th­¬ng m¹i-dÞch vô vµ sù t¸c ®éng cña nã ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. -Th­¬ng m¹i-dÞch vô cã sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ, tû träng trong tæng s¶n phÈm trong n­íc (GDP) kh«ng ngõng gia t¨ng. -Tõng b­íc h×nh thµnh thÞ tr­êng thèng nhÊt trong c¶ n­íc. -C¬ cÊu ho¹t ®éng th­îng m¹i ®ang chuyÓn dÞch phï hîp víi chñ ch­¬ng x©y dùng nÒn kinh tÕ më cöa. C¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ ngµy cµng më réng ph¶n ¶nh tr×nh ®é ph¸t triÓn vµ phôc vô h÷u hiÖu viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ trong n­íc. -C¸c ho¹t ®éng dÞch vô s¶n xuÊt v¸ ®êi sèng ngµy cµng ®a d¹ng h¬n. -Bªn c¹nh nh÷ng xu thÕ vËn ®éng tÝch cùc ®ã, sù ph¸t triÓn th­¬ng m¹i dÞch vô cßn lé râ nh÷ng tån t¹i, yÕu kÐm cÇn ph¶i kh¾c phôc . III. §Þnh h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh vµ nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh. 1.§Þnh h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu. 1.1Khu«n khæ chung cña c¸c gi¶i ph¸p chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo h­íng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn c¸c ngµnh träng ®iÓm vµ mòi nhän. Nã bao gåm 3 khèi vÊn ®Ò lín: Khèi vÊn ®Ò thø nhÊt : -X¸c ®Þnh nh÷ng ngµnh ­u tiªn ph¸t triÓn. -Sö dông 1 c¸ch tËp trung, trong mét kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh c¸c biÖn ph¸p vµ c¸c khuyÕn khÝch thóc ®Èy. Khèi vÊn ®Ò thø hai: -C¸c khuyÕn khÝch vÒ thuÕ quan nh­ miÔn gi¶m thuÕ quan cho c¸c thiÕt bÞ vµ nguyªn liÖu. -C¸c khuyÕn khÝch vÒ thuÕ nh­ miÔn gi¶m thuÕ c«ng ty. -C¸c khuyÕn khÝch tµi chÝnh nh­ cung cÊp tµi chÝnh vµ tÝn dông xuÊt khÈu dµi h¹n, l·i xuÊt thÊp. -Níi láng c¸c rµng buéc h¹n chÕ. -Hç trî c¸c ho¹t ®éng R & D -X¸c ®Þnh c¸c môc tiªu vµ khuynh h­íng cã triÓn väng. Khèi vÊn ®Ò thø ba : -Sö dông tèi ®a c¬ chÕ thÞ tr­êng. -Phèi hîp ho¹t ®éng vµ hîp t¸c gi÷a nhµ n­íc vµ khu vùc kinh doanh. -Hîp t¸c gi÷a c¸c tæ chøc vµ thÓ chÕ liªn quan. Nh÷ng vÊn ®Ò chung Lùa chän hîp lý c¬ cÊu ngµnh Nh×n chung c¸c n­íc §«ng ¸ h­íng tíi c¸c ngµnh môc tiªu sau: -C¸c ngµnh thay thÕ nhËp khÈu nh»m tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc. -C¸c ngµnh xuÊt khÈu sö dông nhiÒu lao ®éng -C¸c ngµnh c«ng nghiÖp nÆng cung cÊp nguyªn liÖu, vËt liÖu th« vµ m¸y mãc (®Çu vµo c¬ b¶n) cho toµn bé hÖ thèng c«ng nghiÖp. -C¸c ngµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm cã hµm l­îng vèn hoÆc kü thuËt c«ng nghÖ cao. -C¸c ngµnh xuÊt khÈu dùa trªn c«ng nghÖ tiªn tiÕn . C¸c ngµnh ®· ®­îc lùa chän ®Ó khuyÕn khÝch ph¸t triÓn cÇn ph¶i lµ mét sè ngµnh thay thÕ nhËp khÈu vµ ngµnh xuÊt khÈu sö dông nhiÒu lao ®éng ViÖt Nam cã thÓ ®Æt nÒn mãng ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghÖ cao t­¬ng ®èi sím h¬n so víi nhiÒu n­íc ®i tr­íc trong khu vùc hoÆc nh÷ng n­íc cã cïng tr×nh ®é ph¸t triÓn thuéc c¸c khu vùuc kh¸c trªn thÕ giíi. b.Tæ chøc l¹i vµ h×nh thµnh cÊu tróc thÓ chÕ nh»m môc tiªu chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh vµ thuÕ, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c ngµnh ­u tiªn. N­íc ta giai ®o¹n 1996-2000, vÊn ®Ò quan hÖ gi÷a c¸c yÕu tè cÊu tróc thÓ chÕ ®Æt ra víi tÝnh cô thÓ vµ ®Æc thï cao. Hai néi dung chñ yÕu cña nã lµ: -TiÕp tôc ®æi míi khu vùc c«ng céng. -Ph¸t triÓn khu vùc t­ nh©n. Trong ®iÒu kiÖn n­íc ta ®a sè c¸c yÕu tè s¶n xuÊt lµ nh÷ng nguån lùc khan hiÕm. Do vËy, viÖc ¸p dông tèi ®a c¬ chÕ ch¹nh tranh sÏ lµ gi¶i ph¸p h÷u hiÖu, c¬ b¶n nhÊt ®Ó thùc hiÖn c¬ cÊu l¹i nÒn kinh tÕ mét c¸ch hiÖu qu¶. §­¬ng nhiªn ®©y ph¶i lµ c¬ chÕ c¹nh tranh tù do lµnh m¹nh. 2.C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu. * C¸c khuyÕn khÝch vÒ thuÕ quan Gi¶i ph¸p vÒ thuÕ quan lµ nh»m môc ®Ých khuyÕn khÝch t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu ë mét sè ngµnh, ®ång thêi gãp phÇn b¶o hé thÞ tr­êng néi ®Þa. Trong giai ®o¹n tiÕp theo, nhiÖm vô ®Çu tiªn vµ c¬ b¶n nh»m c¶i tiÕn hÖ thèng thuÕ quan lµ ®¬n gi¶n ho¸ hÖ thèng thuÕ b»ng c¸ch thu gän c¸c møc thuÕ trong tõng s¾c thuÕ. Gi¶i ph¸p thuÕ quan cÇn ®­îc ¸p dông lµ møc ®é ®¸nh thuÕ hµng nhËp khÈu cÇn mang tÝnh chän läc vµ ph©n biÖt cao. §èi víi môc tiªu t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu, chÕ ®é thuÕ quan sÏ cã t¸c dông khuyÕn khÝch ph¸t triÓn nÕu thuÕ quan ®¸nh vµo c¸c hµng nhËp khÈu phôc vô s¶n xuÊt xuÊt khÈu ®­îc thùc hiÖn theo chÕ ®é miÔn gi¶m thuÕ . ChÝnh phñ båi hoµn hay tr¶ l¹i thuÕ ®· ®ãng cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu chØ khi chóng thùc sù xuÊt khÈu . Kinh nghiÖm ph¸t triÓn cña c¸c n­íc §«ng ¸ cho thÊy mét møc thuÕ thÊp lu«n ®i liÒn víi mét tû lÖ tiÕt kiÖm vµ ®Çu t­ quèc néi cao. b.C¸c khuyÕn khÝch tµi chÝnh -§­a ra c¸c h×nh thøc khuyÕn khÝch tÝn dông . CÇn cã quan ®iÓn râ rµng vÒ mèi quan hÖ gi÷a l·i xuÊt d­¬ng víi ®é cao cÇn thiÕt cña møc l·i xuÊt, cÇn söa ®æi c¬ cÊu l·i xuÊt vµ t¹o ra m«i tr­êng tµi chÝnh-tiÒn tÖ. Kh«ng chØ duy tr× møc l·i xuÊt d­¬ng mµ cßn cÇn gi÷ ë møc cao ®ñ hÊp dÉn c¸c kho¶n tiÕt kiÖm cña d©n c­ . Thay ®æi c¬ cÊu l·i suÊt cho phï hîp . §­a ra nh÷ng khuyÕn khÝch tµi chÝnh cô thÓ ®èi víi nh÷ng môc tiªu cña chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp. H×nh thøc ­u ®·i chñ yÕu ®­îc ¸p dông lµ ­u ®·i khèi l­îng vµ thêi h¹n tÝn dông. T¹o c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp tiÕp cËn ®Õn c¸c nguån vèn vay n­íc ngoµi. -VÒ tû gi¸ hèi ®o¸i : ®­a ra c¸c nguyªn t¾c chung cÇn cã cña chÝnh s¸ch tû gÝa hèi ®o¸i . §Ó tr¸nh t×nh tr¹ng nhËp khÈu l¹m ph¸t, cÇn lùa chän mét chÕ ®é tû gi¸ linh ho¹t h¬n ®Ó ®iÒu chØnh ®­îc IR. Nh­ng ®ã kh«ng thÓ lµ chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i th¶ næi v× trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn th× chÕ ®é ®ã chøa ®ùng nguy c¬ bÊt æn to lín, sÏ g©y tæn h¹i nghiªm träng ®Õn nç lùc tr­êng kú theo ®uæi môc tiªu t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu. c.Huy ®éng vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ CÇn kiÓm so¸t vµ thèng kª chÆt chÏ c¸c kho¶n vay th­¬ng m¹i . §Þnh h­íng râ rµng viÖc sö dông vèn n­íc ngoµi, kÓ c¶ vèn FDI, cho nh÷ng môc tiªu ®· ®­îc luËn chøng ®Çy ®ñ vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ - kü thuËt. d.T¹o vèn trong n­íc . -KhuyÕn khÝch ®Çu t­ t­ nh©n trong n­íc -N©ng cao hiÖu qu¶ cña viÖc ®Çu t­ cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc . -Ph¸t triÓn hÖ thèng ng©n hµng vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh trong n­íc. e. Ph¸t triÓn tèi ­u c¸c khu chÕ xuÊt (EPZ), khu c«ng nghiÖp tËp trung, khu c«ng nhÖ cao. Ph¸t triÓn EPZ ë n­íc ta víi t­ c¸ch lµ c«ng cô cña chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp vµ lµ mét khu c«ng nghiÖp h­íng vÒ xuÊt khÈu lµ mét chñ tr­¬ng ®óng ®¾n cÇn ®­îc kh¼ng ®Þnh ®Ëm nÐt . f. Hç trî c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn (R&D) g. N©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng phèi hîp cña bé m¸y qu¶n lý. KÕt luËn Trªn ®©y lµ nh÷ng t×m hiÓu c¬ b¶n vÒ vÊn ®Ò chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh. Nh÷ng t×m hiÓu ®ã cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc ®Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam. Tõ thùc tÕ ViÖt Nam ®· vµ ®ang thùc hiÖn qu¸ tr×nh CNH_H§H, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®· cho thÊy ý nghÜa cña viÖc x¸c ®Þnh râ ®­êng lèi, ®Ých cña qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Tuy nhiªn, trªn ®©y chØ lµ nh÷ng t×m hiÓu c¬ b¶n vµ kh«ng tr¸nh khái cã sai sãt. Do vËy cã thÓ nã ch­a ph¶n ¸nh ®­îc hÕt yªu cÇu cña qu¸ tr×nh CNH_H§H. Tµi liÖu tham kh¶o 1. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh vµ ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh träng ®iÓm mòi nhän ë ViÖt Nam - §ç Hoµi Nam - NXB Khoa häc XH, HN 1996. 2. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo ®Þnh h­íng CNH_H§H nÒn kinh tÕ quèc d©n - Ng« §×nh Giao. 3. Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ. 4. V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn VII 5. V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn VIII 6. V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn IX. 7. T¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn. 8. T¹p chÝ céng s¶n 9. T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ Môc lôc Lêi nãi ®Çu 1 I. Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ kinh nghiÖm thÕ giíi vÒ sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh 2 1. Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh 2 2. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh trong mét sè m« h×nh CNH 6 3. Kinh nghiÖm chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh trong thêi kú CNH ë mét sè n­íc 10 II. Thùc tr¹ng c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh n­íc ta 17 1. §¸nh gi¸ chung thùc tr¹ng c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh 17 2. Thùc tr¹ng n«ng nghiÖp trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ 20 3. Thùc tr¹ng c«ng nghiÖp trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ 23 4. Th­¬ng m¹i - dÞch vô vµ t¸c ®éng c¬ cÊu cña nã trong giai ®o¹n võa qua 25 III. §Þnh h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh vµ nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ 26 1. §Þnh h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu 26 2. C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu 27 KÕt luËn 29 Tµi liÖu tham kh¶o 30