Đề tài Thực trạng điều hành tỷ giá hối đoái ở Việt Nam

Þnh chØ tån t¹i trong thùc tÕ vµo hai thêi kú: Thêi kú b¶n vÞ vµng vµ thêi kú chÕ ®é b¶n vÞ vµng - ®«la. ChÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh b¶n vÞ vµng : §©y lµ chÕ ®é tû gi¸ trong thêi kú vµng cßn lµm vËt ngang gi¸ chung vµ lµ ph­¬ng tiÖn thanh to¸n quèc tÕ duy nhÊt. trong chÕ ®é tû gi¸ nµy, tû gi¸ hèi ®o¸i ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së ngang gi¸ vµng. V× hµm l­îng vµng cña c¸c ®ång tiÒn kh«ng thay ®æi cho nªn tû gi¸ ngang gi¸ vµng nãi chung lµ cè ®Þnh. tû gi¸ trªn thÞ tr­êng chØ giao ®éng xung quanh ngang gi¸ vµng v× chóng bÞ giíi h¹n bëi ®iÓm vµng.Giíi h¹n lªn xuèng cña tû gi¸ hèi ®o¸i lµ ngang gi¸ vµng céng hay trõ chi phÝ vËn chuyÓn vµng, §iÓm cao nhÊt cña tû gi¸ gäi lµ ®iÓm xuÊt vµng v× v­ît qu¸ giíi h¹n nµy th× vµng ch¹y ra n­íc ngoµi. §iÓm thÊp nhÊt cña tû gi¸ gäi lµ ®iÓm nhËp vµng v× v­ît qu¸ giíi h¹n nµy th× vµng sÏ ch¶y vµo trong n­íc. Do ®ã, trong chÕ ®é b¶n vÞ vµng tû gi¸ ®­îc gi÷ æn ®Þnh, ®ång tiÒn kh«ng mÊt gi¸. Tû gi¸ trong thêi kú nµy tù ®éng ®iÒu chØnh kh«ng cÇn cã sù can thiÖp cña nhµ n­íc .Tuy nhiªn khi chÝnh phñ kh«ng cßn tu©n thñ nguyªn t¾c ph¸t hµnh tiÒn cã ®¶m b¶o b»ng vµng, l­îng tiÒn giÊy ph¸t hµnh qu¸ lín g©y lªn t×nh tr¹ng mÊt gi¸ ®ång tiÒn,chÕ ®é b¶n vÞ vµng sôp ®æ kÐo theo chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i b¶n cè ®Þnh vÞ vµng . ChÕ ®é b¶n vÞ vµng – Dollar: Sau chiÕn tranh thÕ giíi II, ®Ó thiÕt lËp trËt tù kinh tÕ míi, Mü vµ c¸c n­íc ®ång minh häp t¹i Bretton Wood th¸ng 7/1994 tho¶ thuËn x©y dùng mét chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i míi gäi lµ chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh Bretton Wood ®ång thêi thµnh lËp quü tiÒn tÖ quèc tÕ , ®Ó qu¶n lý thùc hiÖn chÕ ®é tû gi¸ nµy. §ång ®« la do søc m¹nh chÝnh trÞ vµ kinh tÕ cña Mü ®­îc ®Æt vµo trung t©m cña hÖ thèng tû gi¸ nµy víi gi¸ trÞ ®­îc g¾n víi mét hµm l­îng vµng cè ®Þnh: 1 USD = 0.888671 gr vµng . C¸c ®ång tiÒn thµnh viªn ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së so s¸nh hµm l­îng vµng víi USD vµ kh«ng ®­îc phÐp biÕn ®éng qu¸ ±1% tû gi¸ hèi ®o¸i chÝnh thøc ®¨ng ký t¹i quü. C¸c ng©n hµng thµnh viªn ph¶i ra tay can thiÖp ®Ó tû gi¸ hèi ®o¸i kh«ng biÕn ®éng qu¸ møc giíi h¹n nµy. VÝ dô: trªn c¬ së so s¸nh hµm l­îng vµng ,1 USD = 5,55 FRF . Nh­ vËy chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i nµy thùc chÊt vÉn coi vµng lµm b¶n vÞ vµ vÉn sö dông ngang gi¸ vµng dÓ x¸c ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i , trong ®ã USD chÝnh lµ cÇu nèi gi÷a c¸c ®ång tiÒn kh¸c víi vµng. V× søc m¹nh kinh tÕ cña n­íc Mü dÇn dÇn bÞ suy gi¶m, c¸n c©n thanh to¸n th­êng xuyªn th©m hôt, nî n­íc ngoµi t¨ng lµm ®ång ®« la bÞ mÊt gi¸ nghiªm träng . N¹n ®Çu c¬ ®« la trµn lµn lµm c¸c n­íc ®ång minh kh«ng cßn kh¶ n¨ng can thiÖp ®Ó gi÷ v÷ng tû gi¸ hèi ®o¸i cña ®ång ®« la nh­ ®· cam kÕt. Do ®ã, n¨m 1973 tæng thèng Mü Nicxon ph¶i tuyªn chÊm døt chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i Breton Wood ®· tån t¹i trong vßng 29 n¨m. ChÕ dé tû gi¸ hèi ®o¸i mét lÇn n÷a l¹i sôp ®æ. 4.2 ChÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh cã ®iÒu chØnh ChÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh cã ®iÒu chØnh lµ chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i trong ®ã chÝnh phñ chñ tr­¬ng can thiÖp æn ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i trong ng¾n h¹n vµ cã ®iÒu chØnh dµi h¹n khi cÇn thiÕt. Môc tiªu cña chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i lµ ®¶m b¶o sù æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«, kÒm chÕ l¹m ph¸t vµ ng¨n ngõa c¸c chÊn ®éng kinh tÕ, t¹o ra m«i tr­êng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ kinh doanh, gi÷ v÷ng lßng tin vµo chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc . Th«ng th­êng c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn hay ¸p dông chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i nµy. Hä chØ ®iÒu hµnh tû gi¸ khi cã nh÷ng biÓu hiÖn mÊt c©n ®èi c¸n c©n th­¬ng m¹i, suy gi¶m søc c¹nh tranh quèc tÕ hoÆc theo ®Þnh kú nh»m kÝch thÝch xuÊt khÈu vµ b¶o hé trong n­íc . 4.3 ChÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i th¶ næi hoµn toµn ChÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i th¶ næi hoµn toµn lµ chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i trong ®ã chÝnh phñ ®Ó mÆc cho thÞ tr­êng tù do x¸c ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i th«ng qua c¸c biÕn ®éng cung cÇu . ChÕ ®é tû gi¸ nµy hÇu nh­ chØ mang tÝnh lý thuyÕt, do tÇm quan träng cña tû gi¸ , hÇu hÕt chÝnh phñ c¸c n­íc ®Òu Ýt nhiÒu cã can thiÖp vµo viÖc x¸c ®Þnh vµ ®iÒu hµnh lo¹i tû gi¸ ®Æc biÖt nµy . 4.4 ChÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i th¶ næi cã ®iÒu tiÕt . ChÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i th¶ næi cã ®iÒu tiÕt lµ chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i trong dã c¸c chÝnh phñ ®Ó c¸ lùc l­îng thÞ tr­êng x¸c ®Þnh tû gi¸ trong ng¾n h¹n vµ chØ can thiÖp trong dµi h¹n khi cÇn thiÕt. ChÕ ®é tû gi¸ nµy t­¬ng ®èi linh ho¹t vµ do vËy th­êng ®­îc ¸p dông ë c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn . ChÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh cã ®iÒu chØnh vµ chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i th¶ næi cã ®iÒu tiÕt lµ hai chÕ ®é ®­îc ¸p dông phæ biÕn trong thùc tÕ . Sù kh¸c nhau duy nhÊt gi÷a chóng lµ møc ®é can thiÖp cña chÝnh phñ vµo qu¸ tr×nh h×nh thµnh tû gÝa. MÆc dï ®«i khi chÝnh phñ cã thÓ tuyªn bè lµ hä thi hµnh chÝnh s¸ch nµy hay chÝnh s¸ch kia, viÖc ph©n chia n­íc nµo sö dông chÕ ®é tû gi¸ nµo lµ rÊt khã . ChÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i th¶ næi cã ®iÒu tiÕt tá ra linh ho¹t h¬n, ph¶n ¸nh ®óng h¬n c¸c quan hÖ cña thÞ tr­êng vµ ng¨n ngõa c¸c biÓu hiÖn mÊt c©n ®èi trong nÒn kinh tÕ. Song nã kÐm æn ®Þnh, dÔ g©y nh÷ng ho¶ng lo¹n lµm gi¶m kh¶ n¨ng kiÒm chÕ l¹m ph¸t vµ t¹o sù æn ®Þnh trong t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn.Do mçi chÕ ®é tû gi¸ cã ­u, nh­îc ®iÓm riªng nªn viÖc lùa chän ®óng tû gi¸ trong tõng thêi kú lµ rÊt quan träng . II. T¸c ®éng cña tû gi¸ nªn c¸c biÕn sè kinh tÕ vÜ m« . T¸c ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i lªn c¸n c©n th­¬ng m¹i . C¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ lµ mét, b¶ng kÕ to¸n tãm t¾t tÊt c¶ mäi ho¹t ®éng giao dÞch kinh – tµi chÝnh cña mét n­íc víi phÇn cßn l¹i cña thÕ giíi trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh . C¸n c©n thanh to¸n gåm c¸c bé phËn sau: + Tµi kho¶n v·ng lai : Ghi chÐp c¸c luång hµng ho¸, dÞch vô vµ chuyÓn dÞch thanh to¸n còng nh­ thu nhËp rßng gi÷a mét n­íc vµ n­íc kh¸c . + Tµi kho¶n vèn : Ghi chÐp c¸c luång vèn ra vµo biªn giíi quèc gia qua h×nh thøc cho vay, ®Çu t­ . + Dù tr÷ chÝnh thøc : Ghi chÐp sù thay ®æi dù tr÷ vµng, ngo¹i tÖ cña c¸c tæ chøc trong n­íc . §Ó hiÓu tû gi¸ hèi ®o¸i t¸c ®éng ®Õn tr¹ng th¸i c¸n c©nth­¬ng m¹i nh­ thÕ nµo, chóng ta h·y trë l¹i víi vÝ dô vÒ ng­êi Anh vµ ng­êi Ph¸p. Gi¶ sö mét chai Hennessy gi¸ 60 FRF. NÕu tû gi¸ GBP/VND lµ 5 th× mét chai Hennessy sÏ cã gi¸ 60/5 = 12 GBP. NÕu ®ång B¶ng Anh ®ét ngét mÊt gi¸ so víi ®ång b¶ng Anh vµ tû gi¸ b©y giê lµ GBP/FRF = 6 th× mét chai Hennessy sÏ chØ cã gi¸ 10 GBP t¹i Anh . KÕt qu¶, xuÊt khÈu cña Ph¸p sÏ t¨ng nªn vµ ng­îc l¹i . Nh­ vËy, khi tû gi¸ t¨ng, xuÊt khÈu cã xu h­íng t¨ng trong khi nhËp khÈu cã xu h­íng gi¶m. TÊt nhiªn, biÕn ®éng cña tû gi¸ ë ®©y lµ biÕn ®éng søc mua thùc tÕ ®· lo¹i trõ yÕu tè l¹m ph¸t chø kh«ng ph¶i tû gi¸ hèi ®o¸i danh nghÜa. T¸c ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i lªn l¹m ph¸t vµ s¶n l­îng : Thùc ra, t¸c ®éng cña tû gi¸ chñ yÕu lªn xuÊt nhËp khÈu . Nh­ng xuÊt nhËp khÈu lµ mét bé phËn quan träng trong nÒn kinh tÕ, ¶nh h­ëng cña tû gi¸ hèi ®o¸i kh«ng chØ dõng l¹i ë ®ã . Khi tû gi¸ t¨ng lªn sÏ n¶y sinh : - XuÊt khÈu t¨ng lµm tæng cÇu t¨ng bëi xuÊt khÈu lµ mét bé phËn cña tæng cÇu : AD = C+ I+ G+ (X – IM) do ®ã g©y ra 2 ¶nh h­ëng + Cung t¨ng trong khi cung ch­a t¨ng g©y lªn t×nh tr¹ng l¹m ph¸t . + NÕu nÒn kinh tÕ vÉn cã nhiÒu nguån lùc cã thÓ ph¸t huy th× gi¸ t¨ng sÏ kÝch thÝch s¶n xuÊt vµ lµm cung t¨ng. Do ®ã s¶n l­îng sÏ t¨ng trong khi ®ã l¹m phÊt sÏ dÇn gi¶m xuèng. NhËp khÈu ®¾t ®á sÏ lµm gi¸ c¶ hµng nhËp vµ gi¸ c¶ hµng ho¸ cã tû träng nguyªn liÖu nhËp ngo¹i trë lªn ®¾t h¬n lµm mÆt hµng gi¸ thµnh bÞ ®Èy lªn dÉn ®Õn l¹m ph¸t . Gi¸ cao khuyÕn khÝch s¶n xuÊt hµng thay thÕ hµng nhËp khÈu vµ tõ ®ã sÏ t¨ng s¶n l­îng. KÕt qu¶ , l¹m ph¸t cã thÓ x¶y ra mµ s¶n l­îng còng cã thÓ t¨ng. Møc ®é l¹m ph¸t cao hay thÊp phô thuéc vµo kh¶ n¨ng t¨ng s¶n xuÊt. NÕu s¶n l­îng t¨ng nhiÒu th× l¹m ph¸t gi¶m . NÕu s¶n l­îng t¨ng Ýt th× l¹m ph¸t cao. III. C¸c c«ng cô ®iÒu chØnh tû gi¸ hèi ®o¸i . 1. L·i suÊt chiÕt khÊu . L·i suÊt chiÕt khÊu lµ l·i suÊt th«ng qua dã NHTW cho vay chiÕt khÊu hay t¸i chiÕt khÊu ®èi víi c¸c NHTM . Khi l·i suÊt chiÕt khÊu gi¶m xuèng, ng©n hµnh sÏ vay chiÕt khÊu nhiÒu h¬n v× nguån vèn vay rÎ h¬n nªn l·i suÊt cho vay cña c¸c ng©n hµng gi¶m xuèng. L·i suÊt cña hµng lo¹t c¸c tµi s¶n tµi chÝnh còng gi¶m xuèng . Do dã , NHTW cã thÓ vËn dông c«ng cô l·i suÊt chiÕt khÊu ®Ó ®iÒu chØnh l·i suÊt thÞ tr­êng . ë ®iÒu kiÖn b×nh th­êng ,l·i suÊt ®­îc thiÐt lËp ®¶m b¶o sù c©n b»ng l·i suÊt rßng gi÷a trong vµ ngoµi n­íc. Khi NHTW n©ng cao møc l·i suÊt chiÕt khÊu, l·i suÊt thÞ tr­êng t¨ng lªn . Göi tiÒn trong n­íc trë nªn cã lîi t¹o ra dßng vèn å ¹t ch¶y vµo trong n­íc so víi l·i suÊt bªn ngoµi . Lußng vèn ch¶y ra ngoµi g©y ¸p lùc vÒ cÇu ngo¹i tÖ vµ kÐo tû gi¸ lªn . Tuy nhiªn, t¸c ®éng cña l·i suÊt lªn tû gi¸ chØ mang ý nghÜa gi¸n tiÕp. Tû gi¸ phô thuéc vµo cung cÇu ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng trong khi l·i suÊt bÞ giíi h¹n bëi tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n. H¬n n÷a l·i suÊt ®«i khi kh«ng ph¶i lµ môc tiªu cña nhµ ®Çu t­ mµ lµ tÝnh an toµn vèn . MÆt kh¸c, ë nhiÒu quèc gia cã nh÷ng quy ®Þnh h¹n chÕ chu chuyÓn vèn. V× vËy trong nhiÒu tr­êng hîp chÝnh s¸ch l·i suÊt hÇu nh­ kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn tû gi¸ . 2. NghiÖp vô thÞ tr­êng hèi ®o¸i : Cã mét c¸ch cã vÎ ®¬n gi¶n h¬n dÓ c¸c chÝnh phñ t¸c ®éng vµo tû gi¸ hèi ®o¸i :tham gia trùc tiÕp vµo thÞ tr­êng víi vai trß lµ ng­êi b¸n hoÆc ng­êi mua. Khi cung nhá h¬n cÇu, g©y søc Ðp t¨ng tû gi¸< chÝnh phñ cã thÓ b¸n ngo¹i nh»m t¨ng cung dÓ gi÷ v÷ng tû gi¸ hèi ®o¸i .Khi cung nhá h¬n cÇu g©y søc Ðp gi¶m tû gi¸ hèi ®o¸i, chÝnh phñ cã thÓ mua ngo¹i tÖ vµ kÐo tû gi¸ lªn. Khi muèn thay ®æi tû gi¸, chÝnh phñ chØ viÖc lùa chän nªn ®øng vÒ bªn cung hay bªn cÇu: ®øng bªn cung khi muèn gi¶m tû gi¸ vµ ®øng bªn cÇu khi muèn t¨ng tû gi¸.Ho¹t ®éng can thiÖp trùc tiÕp cña NHTW vµo thÞ tr­êng ngo¹i tÖ th«ng qua mua b¸n gäi lµ nghiÖp vô thÞ tr­êng hèi ®o¸i. Quü b×nh æn hèi ®o¸i. Quü b×nh æn hèi ®o¸i lµ h×nh thøc t¹o ra nguån vèn tËp trung ®ñ lín cho ho¹t ®éng can thiÖp vµo thÞ tr­êng ngo¹i hèi cña NHTW. Quü nµy cã thÓ lÊy ®­îc tõ c¸c nguån : Ph¸t hµnh tr¸i phiÕu kho b¹c b»ng néi tÖ vµ dïng sè tiÒn nµy ®Ó mua ngo¹i tÖ khi muèn n©ng cao tû gi¸. Sè ngo¹i tÖ thu d­îc sÏ dïng ®Ó b¸n khi muèn æn ®Þnh tû gi¸ vµ thu håi l¹i c¸c tr¸i phiÕu kho b¹c ®· ph¸t hµnh ( vÝ dô : Anh. Hµ Lan) Dïng dù tr÷ vµng ®Ó lËp quü. B¶ng: Dù tr÷ ngo¹i tÖ cña mét sè n­íc. N­íc NhËt Hång k«ng Canada Italia Ph¸p Mü Anh §øc Tû USD 223,6 96,7 21,3 52,2 30,9 58,9 33,0 76,8 Nguån : ASIA WEEK april 17 , 1998 Ph¸ gi¸ tiÒn tÖ. Ph¸ gi¸ tiÒn tÖ lµ sù n©ng cao tû gi¸ hèi ®o¸i chÝnh thøc mµ c¸c chÝnh phñ cam kÕt duy tr× . Kh¸i niÖm ph¸ gi¸ chØ ®­îc dïng trong chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh hoµn toµn hoÆc chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i cã ®iÒu chØnh . §ã lµ sù ®¸nh sôt gi¸ trÞ ®ång b¶n tÖ sau mét thêi kú t­¬ng ®èi æn ®Þnh nh»m kÝch thÝch xuÊt kh©ñ, gi¶m nhËp khÈu vµ c¶i thiÖn t×nh tr¹ng c¸n c©n thanh to¸n . VÝ dô : ChÝnh phñ Mü tuyªn bè ph¸ gi¸ ®ång ®« la vµo th¸ng 12/1971 ë møc 7,89 %( Tr­íc ®ã gi¸ trÞ ®ång ®« la cè ®Þnh vµo vµng vµ mét ounce vµng= 35 USD ). N©ng gi¸ tiÒn tÖ N©ng gi¸ tiÒn tÖ lµ sù ®¸nh tôt tû gi¸ hèi ®o¸i mµ c¸c chÝnh phñ muèn duy tr×. N©ng gi¸ tiÒn tÖ th­êng dïng khi cã béi chi c¸n c©n thanh to¸n , l¹m ph¸t cao, nî n­íc ngoµi lín. Gi¶i ph¸p nµy rÊt Ýt khi d­îc sö dông. VÝ dô : th¸ng 10/1969, §øc ®· n©ng gi¸ ®ång DEM lªn 9,29% so víi ®ång ®« la . HiÖn nay, chóng ta ®ang b­íc vµo qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, thùc tÕ cho thÊy chØ cã thÓ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng chóng ta míi cã thÓ thµnh c«ng. Nh­ vËy, chóng ta tÊt yÕu ph¶i tu©n theo c¸c qui luËt cña thÞ tr­êng. ChÝnh v× vËy trong suèt tõ n¨m 1989 ®Õn nay viÖc h×nh thµnh c¬ chÕ tØ gi¸ cña ViÖt Nam ®· cã nh÷ng b­íc thay ®æi râ rÖt, phô thuéc vµo c¸c quan hÖ cung cÇu cña thÞ tr­êng, t×nh h×nh thay ®æi trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Thµnh c«ng víi chiÕn l­îc t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña chóng ta kh«ng thÓ bá qua mét trong nh÷ng nh©n tè c¬ b¶n ®ã lµ chÕ ®é tØ gi¸ hèi ®o¸i æn ®Þnh linh ho¹t. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng nh­ thÕ ®ßi hái NHNN ph¶i cã nhiÒu cè g¾ng trong c«ng t¸c x©y dùng vµ qu¶n lý hÖ thèng tØ gi¸ hèi ®o¸i lµm cho nã ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n, ®¸p øng tèt c¸c môc tiªu kinh tÕ vÜ m« cña ®Êt n­íc. PhÇn II. Thùc tr¹ng ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i ë ViÖt Nam I. TØ gi¸ hèi ®o¸i- giai ®o¹n tr­íc 1989. 1. Ho¹t ®éng x©y dùng vµ qu¶n lý tØ gi¸ hèi ®o¸i. TØ gi¸ hèi ®o¸i chÝnh thøc. Ngay tõ nh÷ng n¨m 1955, ViÖt Nam ®· chÝnh thøc ®Æt quan hÖ th­¬ng m¹i, viÖn trî hµng ho¸ kü thuËt víi Liªn X«, Trung Quèc vµ c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa nh»m t¸i thiÕt vµ x©y dùng MB , ®ång thêi tiÕn hµnh quan hÖ bu«n b¸n víi c¸c n­íc ngoµi hÖ thèng x· héi chñ nghÜa nh­ Hång K«ng, Ên §é, Ph¸p. Th¸ng 5/1955 chóng ta ®· lùa chän 34 mÆt hµng thiÕt yÕu vµ sö dông ph­¬ng ph¸p ®ång gi¸ søc mua (PPP), so s¸nh mÆt b»ng gi¸ t¹i Hµ Néi vµ B¾c Kinh ®Ó x¸c ®Þnh tØ gi¸ hèi ®o¸i: NDT/VN§ lµ 1470 VN§. MÆc dï t¹i thêi ®iÓm ®ã quan hÖ cña VN víi n­íc ngoµi cßn rÊt h¹n chÕ, nhµ n­íc vÉn ®¬n ph­¬ng c«ng bè tØ gi¸ hèi ®o¸i chÝnh thøc cña ®ång ViÖt Nam vµ mét sè ngo¹i tÖ trªn c¬ së gi¸ vµng, tiªu biÓu lµ quan hÖ th­¬ng m¹i cña ta víi Hång K«ng trong ®ã ®ång ®« la Hång K«ng chän lµm chñ tØ cßn tØ gi¸ víi c¸c ®ång tiÒn kh¸c ®­îc x¸c ®Þnh b»ng ph­¬ng ph¸p tÝnh chÐo qua ®ång ®« la Hång K«ng. VÝ dô: 31/5/1956 ta vµ Liªn X« thiÕt lËp quan hÖ th­¬ng m¹i vµ ký hiÖp ®Þnh vÒ tØ gi¸ chÝnh thøc gi÷a ®ång ViÖt Nam vµ Rup Liªn X« qua ®ång NDT b»ng ph­¬ng ph¸p tÝnh chÐo: NDT/VN§=1470 vµ NDT/Rup =2 suy ra Rup/ VN§ = 735. Nh­ vËy, chóng ta ®· x¸c ®Þnh ®­îc hÖ thèng tØ gi¸ hèi ®o¸i, t¹o c¬ së cho c¸c quan hÖ th­¬ng m¹i quèc tÕ víi c¸c n­íc mÆc dï nã thiÕt lËp kh¸ ®¬n gi¶n. Tuy r»ng nã kh¸ phï hîp víi thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ cña n­íc nhµ lóc bÊy giê nh­ng nã còng béc lé nhiÒu h¹n chÕ: - Thø nhÊt, viÖc lùa chän giá hµng ho¸ so s¸nh tØ träng mçi mÆt hµng cßn qu¸ ®¬n gi¶n do ®iÒu kiÖn thèng kª cßn nhiÒu khã kh¨n lµm cho x¸c ®Þnh ®ång tiÒn kh«ng chÝnh x¸c. - Thø hai, tØ gi¸ hèi ®o¸i gi÷a VN§ vµ mét sè ngo¹i tÖ kh«ng thuéc nhãm x· héi chñ nghÜa th­êng ®­îc x¸c ®Þnh chñ quan do ta kh«ng cã ®iÒu kiÖn so s¸nh tËp hµng ho¸ vµ søc mua cña ®ång tiÒn ®ã. - Thø ba, sö dông tØ gi¸ tÝnh chÐo sÏ cho kÕt qu¶ kÐm chÝnh x¸c khi mét trong hai hoÆc c¶ hai tØ gi¸ hèi ®o¸i sö dông cho tÝnh chÐo còng kÐm chÝnh x¸c. Tû gi¸ hèi ®o¸i trªn còng ®­îc gi÷ æn ®Þnh h¬n 20 n¨m cho ®Õn n¨m 1981, vµ ¸p dông trong quan hÖ bu«n b¸n th­¬ng m¹i gi÷a c¸c n­íc. Do ®ã tû gi¸ hèi ®o¸i nµy cßn gäi lµ tû gi¸ hèi ®o¸i mËu dÞch. Trong c¸c quan hÖ kh¸c nh­ v¨n ho¸ ngo¹i giao, du lÞch ...., ng­êi ta sö dông mét lo¹i tû gi¸ kh¸c: Tû gi¸ hèi ®o¸i phi mËu dÞch. Tû gi¸ hèi ®o¸i phi mËu dÞch lµ tû gi¸ hèi ®o¸i ®­îc ¸p dông trong c¸c quan hÖ thanh to¸n quèc tÕ kh«ng liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam víi n­íc kh¸c. Nã ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së so s¸nh søc mua ®èi néi cña c¸c ®ång tiÒn víi nhau th«ng qua chØ sè gi¸ b¶n tÖ cña mét nhãm hµng ho¸ tho¶ thuËn gi÷a n­íc. Tû gi¸ nµy ®­îc phÐp thay ®æi khi møc gi¸ t¹i c¸c n­íc thay ®æi lµ 5% vµ sau ®ã lµ 10%. Do nhiÒu nguyªn nh©n gi÷a tû gi¸ hèi ®o¸i phi mËu dÞchvµ tû gi¸ hèi ®o¸i mËu dÞch cã sù chªnh lÖch rÊt lín. Trong khi ®ã, khi thanh to¸n vÉn ph¶i mua b¸n ngo¹i tÖ theo tû gi¸ hèi ®o¸i chÝnh thøc. V× vËy ®ßi hái ph¶i cã c¬ chÕ quy ®æi thanh to¸n phi mËu dÞch ra thanh to¸n mËu dÞch ®Ó cho viÖc thanh to¸n ®­îc thuËn lîi, lÊy gi¸ thÞ tr­êng lµm c¨n cø. C¬ chÕ nh­ sau: C¸c n­íc x¸c ®Þnh hÖ sè chuyÓn ®æi cßn gäi lµ hÖ sè ®¾t ®á, lµ chªnh lÖch gi÷a gi¸ b¸n lÎ cña mçi n­íc víi gi¸ NT lµm c¬ së cho viÖc chuyÓn ®æi tû gi¸. Sau mét thêi gian, c¸c n­íc cã thÓ tho¶ thuËn l¹i hÖ sè chuyÓn ®æi cho s¸t t×nh h×nh. Cã thÓ x¸c ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i phi mËu dÞch th«ng qua tû gi¸ mËu dÞch vµ hÖ sè c©n ®èi. N¨m 1963, hÖ sè cè dÞnh cña VND lµ 2, hÖ sè cè ®Þnh cña RUP lµ 3,4, hÖ sè mËu dÞch cña RUP/VND lµ 3,27. Tû gi¸ hèi ®o¸i phi mËu dÞch cña RUP/VND lµ 3,27*2/3,4= 1,92. Tû gi¸ hèi ®o¸i phi mËu dÞch gi÷a RUP vµ VND qua c¸c lÇn ®iÒu chØnh lµ: Ngµy cã hiÖu lùc 1/10/85 1/11/86 1/12/87 20/1/88 TGH§ mËu dÞch RUP/VND 11 25 240 1080 2. T¸c ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i thêi kú nµy. Trong thêi kú nµy ho¹t ®éng bu«n b¸n cña ta chñ yÕu lµ víi n­íc XHCN ®Æc biÖt lµ Liªn X« vµ Trung Quèc, gi¸ trÞ hµng ho¸ vµ dÞch vô thay ®æi ®­îc theo ®ång RUP chuyÓn nh­îng, nh­ng thùc tÕ, viÖc thanh to¸n hµng n¨m ®­îc thùc hiÖn trªn h×nh thøc bï trõ vµ n­íc m¾c nî ph¶i xuÊt khÈu hµng ho¸ ®Ó tr¶ nî. §ång róp chØ lµ ph­¬ng tiÖn thùc hiÖn trao ®æi hai chiÒu gi÷a c¸c n­íc, v× vËy, nã kh«ng mang nhiÒu ý nghÜa kinh tÕ vµ cµng kh«ng ph¶i lµ c«ng cô kinh tÕ vÜ m«. H¬n n÷a, tû gi¸ nµy còng kh«ng ®­îc ng©n hµng c«ng bè chÝnh thøc. H¬n n÷a, tû gi¸ ®­îc x¸c ®Þnh kh«ng c¨n cø vµo søc mua thùc tÕ cña c¸c ®ång tiÒn vµ cã nhiÒu bÊt hîp lý. Kho¶ng c¸ch chªnh lÖch gi÷a tû gi¸ hèi ®o¸i ®­îc ®­a víi tû gi¸ hèi ®o¸i thÞ tr­êng tù do do nh÷ng bÊt cËp vµ h¹n chÕ nh­ sau: - Mét: TGH§ x¸c ®Þnh theo môc ®Ých cña nhµ n­íc, kh«ng theo quan hÖ cung cÇu, t×nh h×nh kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc, kh¶ n¨ng c¹nh tranh, søc mua ®ång tiÒn. V× vËy nã mang tÝnh chÊt chñ quan, cøng nh¾c nªn kh«ng thùc hiÖn ®­îc chøc n¨ng cña c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ mµ chØ tån t¹i danh nghÜa, v× thÕ kh«ng ph¸t huy ®­îc vai trß nhiÖm vô lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m«. - Hai: Tû gi¸ cè ®Þnh ®­îc kÐo dµi trong 20 n¨m trong khi ®ã t×nh h×nh l¹m ph¸t vµ kinh tÕ cã nhiÒu thay ®æi lµm biÕn ®éng gi¸ trÞ thùc cña ®ång tiÒn ViÖt Nam ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam, bãp mÐo quan hÖ mËu dÞch th­¬ng m¹i vµ thñ tiªu chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ. - Ba: Sù tån t¹i cña chÕ ®é ®a tû gi¸ ®· lµm mÊt hÕt ý nghÜa cña c«ng cô tû gi¸ hèi ®o¸i. ViÖc dïng tû gi¸ nµy thùc chÊt lµ h×nh thøc bao cÊp cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, quan hÖ th­¬ng m¹i quèc tÕ nªn nã ®· thñ tiªu tÝnh kh¸ch quan cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ®ång thêi g©y ra t×nh tr¹ng béi chi NSNN. - Bèn: quan niÖm ®ång tiÒn cao gi¸ chøng tá nÒn kinh tÕ m¹nh ®· ¨n s©u trong suy nghÜ cña nh÷ng nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch tû gi¸. NHNN ViÖt Nam ®¬n ph­¬ng Ên ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i kh¸ thÊp v­ît xa søc mua thùc tÕ. ViÖc x¸c ®Þnh tû gi¸ mang nÆng tÝnh chñ quan ®· c¶n trë sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ th­¬ng m¹i quèc tÕ, thñ tiªu n¨ng lùc s¶n xuÊt, g©y khã kh¨n cho nÒn kinh tÕ. Do vËy, chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i thêi kú nµy ®· t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn ho¹t ®éng kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc, ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn c¸n c©n th­¬ng m¹i, xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam, g©y nªn t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi cung cÇu ngo¹i tÖ. ThÓ hiÖn: N¨m 1985, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ta míi ®¹t nöa tû róp- ®« la, b×nh qu©n ®Çu ng­êi chØ ®¹t 12 róp – d«la vµ ®· thÓ hiÖn lµ thÊp nhÊt thÕ giíi. Do chÕ ®é tû gi¸ ho¹t ®éng kÕt to¸n néi bé xa rêi thùc tÕ lµm cho xuÊt khÈu trong thêi kú nµy nh×n chung lµ lç vµ nhµ n­íc ph¶i bï lç cho c¸c ®¬n vÞ xuÊt khÈu. ViÖc nhµ n­íc giao kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ bao tiªu s¶n phÈm ®· biÕn c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt thµnh thô ®éng, û l¹i vµo nhµ n­íc kh«ng quan t©m ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm vµ thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng chØ quan t©m ®Õn s¶n l­îng chñng lo¹i s¶n phÈm theo kÕ ho¹ch. NÒn kinh tÕ r¬i vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng, l¹m ph¸t gia t¨ng, r¬i vµo vßng xo¸y s¶n xuÊt kÐm - béi chi- ph¸t hµnh tiÒn - s¶n xuÊt kÐm ... v× vËy ®ßi hái ph¶i c¶i c¸ch m¹nh vµ triÖt ®Ó h¬n. II. C¶i c¸ch chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i. Tr­íc thùc tr¹ng cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, viÖc ph¸t huy kÐm hiÖu qu¶ cña c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch vÜ m« ®· ®­îc §¶ng vµ nhµ n­íc xem xÐt ®óng ®¾n kh¸ch quan ngay tõ §¹i héi lÇn thø VI. §¶ng nhËn thÊy cÇn ph¶i ®æi míi nÒn kinh tÕ, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng XHCN vµ nh­ vËy tÊt yÕu ®ßi hái ph¶i c¶i c¸ch chÕ ®é tû gi¸ phï hîp víi c¸c quy luËt kinh tÕ. ChÝnh s¸ch tû gi¸ nh­ mét c«ng kinh tÕ vÜ m« ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nh­ l¹m ph¸t, th©n hôt c¸c c©n th­¬ng m¹i, thÊt nghiÖp, t¹o m«i tr­êng kinh tÕ hÊp dÉn, tËp trung gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cÊp b¸ch mang tÝnh sèng cßn. Tuy nhiªn trong thêi kú ®Çu cña cuéc c¶i c¸ch chóng ta ®· gÆp nhiÖu khã kh¨n trong ®ã cã c¶ nguyªn nh©n chñ quan vµ nguyªn nh©n kh¸ch quan chi phèi: - HËu qu¶ chiÕn tranh, sù tan r· cña khèi ®ång minh c¸c n­íc XHCN lµm t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn xuÊt nhËp khÈu, ng©n s¸ch kh«ng cã nguån bï ®¾p. - Nh÷ng sai lÇm trong c«ng t¸c tiÒn tÖ tÝn dông, sö dông biÖn ph¸p in tiÒn ®Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng béi chi ng©n s¸ch g©y ra t×nh tr¹ng l¹m ph¸t kÐo dµi nhiÒu n¨m. T×nh tr¹ng ®«la ho¸ trµn lan kh«ng nh÷ng kh«ng kiÓm so¸t ®­îc cung cÇu ngo¹i tÖ vµ l­îng cung tiÒn trong l­u th«ng. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ bÊt lùc trong viÖc kiÓm so¸t l¹m ph¸t vµ l¹i r¬i vµo c¬n lèc xo¸y gi¸- tiÒn. - ViÖc duy tr× tû gi¸ hèi ®o¸i bÊt hîp lý trong thêi gian dµi lµm viÖc qu¶n lý ngo¹i tÖ rÊt lén xén, sù ra ®êi cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ chî ®en lµm sù chªnh lÖch kh¸ xa víi tû gi¸ chÝnh thøc. Nhµ n­íc ®· kh«ng cã n¨ng lùc qu¶n lý sù l­u th«ng ngo¹i tÖ do ®ã kh«ng thÓ æn ®Þnh ®­îc tû gi¸ hèi ®o¸i vµ tiÒn tÖ nãi chung. B¶ng tèc ®é l¹m ph¸t cña ViÖt Nam N¨m 1989 1990 1991 1992 Tèc ®é l¹m ph¸t (%) 76 67,1 67,5 17,5 Nguån: TGH§ - ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn vµ ®iÒu chØnh 1987 1988 1989 % so tæng chi 0,1 2,6 10 % so tæng thu 5,4 8,2 11 §øng tr­íc c¸c vÊn ®Ò mang tÝnh chÊt cÊp b¸ch ®ã, chóng ta ®· lùa chä chÕ ®é tû gi¸ nµo sÏ phï hîp. §¶ng vµ nhµ n­íc ta ®· ¸p dông ph­¬ng ph¸p ®ã lµ gi¶i ph¸p ph¸ gi¸ tiÒn tÖ ®Ó tõ ®ã thùc hiÖn chÕ ®é chuyÓn ®æi tû gi¸. Do tû gi¸ ®­îc thµnh lËp mét c¸ch cøng nh¾c trong nhiÒu n¨m nªn viÖc ph¸ gi¸ tiÒn tÖ lµ tÊt yÕu ph¶i x¶y ra bëi nã lµ gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi tõ ®ã n©ng cao x· héi c¶i thiÖn t×nh h×nh c¸n c©n thanh to¸n thóc ®Èy s¶n xuÊt, h¹n chÕ nhËp khÈu vµ b¶o vÖ tiÒn c«ng nghiÖp non trÎ . Bªn c¹nh ®ã nã sÏ lµm t¨ng thªm nguån dù tr÷ ngo¹i tÖ, t¹o kh¶ n¨ng cho NHNN can thiÖp vµo thÞ tr­êng ngo¹i hèi ®Ó ®iÒu chØnh tû gi¸. Nh­ng ph¸ gi¸ bao nhiªu lµ hîp lý? NÕu ph¸ gi¸ kh«ng ®ñ m¹nh th× nã sÏ dÉn ®Õn t¸c dông ng­îc vµ cã thÓ ph¶i ph¸ gi¸ nhiÒu lÇn sÏ g©y sù mÊt æn ®Þnh kinh tÕ kÌm theo n¹n ®Çu c¬ ngo¹i tÖ rÊt nguy hiÓm. NÕu ph¸ gi¸ qu¸ liÒu sÏ g©y sèc cho nÒn kinh tÕ, vµ t¸c ®éng xÊu ®Õn m«i tr­êng kinh doanh kÐo theo l¹m ph¸t vµ khñng ho¶ng kinh tÕ. §Ó cã ®­îc b­íc ®i ®óng h­íng chóng ta cÇn ph¶i ph©n tÝch nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n ®Ó ®­a ra møc ®é ph¸ gi¸ phï hîp. ThuËn lîi cña ta lµ thÞ tr­êng ngo¹i tÖ tù do ®· ph¸t triÓn, gi¸ c¶ x¸c lËp dùa trªn quan hÖ cung cÇu. Do ®ã chóng ta ph¶i lùa chon ph­¬ng ¸n th¶ næi tû gi¸ hèi ®o¸i, nh÷ng lîi thÕ cña yÕu tè thÞ tr­êng trong viÖc x¸c ®Þnh vµ ®iÒu chØnh tû gi¸ kÕt hîp víi sù can thiÖp hîp lý cña nhµ n­íc nh»m ng¨n ngõa c¸c c¬n sèc tû gi¸ cã c­êng ®é lín. §iÒu nµy còng cã nghÜa chóng ta lùa chän ph­¬ng ¸n chÕ ®é tû gi¸ th¶ næi cã ®iÒu tiÕt. ViÖc x¸c ®Þnh tû gi¸ cña VND g¾n vµo USD lµ c¸ch lµm cã hiÖu qu¶ do USD ®­îc sö dông phæ biÕn ë n­íc ta. Song song víi tiÕn tr×nh chuyÓn ®æi tû gi¸ hèi ®o¸i, nhµ n­íc còng tÝch cùc t×m kiÕm biÖn ph¸p thóc ®Èy s¶n xuÊt ®Ó t¨ng cung hµng ho¸ néi ®Þa, gi¶m sù khan hiÕm hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng, khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ, tham gia s¶n xuÊt kinh doanh, xo¸ bá ®éc quyÒn, t¹o ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh, t¨ng thô hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. Trong lÜnh vùc tiÒn tÖ kinh doanh, ®Ó ng¨n chÆn t×nh tr¹ng l¹m ph¸t cao, NHT¦ ®· n©ng l·i suÊt tÝn dông lµ 12%/ th¸ng vµ gi¶m h¹n møc tÝn dông tèi ®a ®èi víi nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ khu vùc kinh tÕ quèc doanh, gi¶m chi tiªu chÝnh phñ, chÝnh v× vËy ®· lµm cho t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, thu chi ng©n s¸ch cã nhiÒu chuyÓn biÕn thuËn lîi, võa kiÒm chÕ l¹m ph¸t võa cã t¸c dông trùc cho ph¸ gi¸, t¹o tiÒn ®å cho viÖc c¶i c¸ch chÝnh s¸ch thµnh c«ng. 1. Giai ®o¹n 1992- 1996: Do t¸c ®éng cña nhiÒu biÖn cña ChÝnh phñ, gi¸ USD ®· gi¶m xuèng, t×nh h×nh ngo¹i tÖ dÉ b¾t ®Çu æn ®Þnh trë l¹i. N¨m 1992, lÇn ®Çu tiªn chóng ta xuÊt siªu víi kim ng¹ch 40triÖu USD. Thµnh qu¶ ®ã cã mét phÇn do ¶nh h­ënh cña tû gi¸ ®· khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, mÆt kh¸c do nguån nhËp hµng tõ khèi SEV gi¶m lµm xuÊt khÈu t¨ng nhanh h¬n nhËp khÈu. Nguån ngo¹i tÖ còng b¾t ®Çu vµo ngµy mét nhiÒu: n¨m , riªng sè vèn ®Çu t­ trùc tiÕp ®· t¨ng vät lªn tíi 1 tû 106 triÖu USD(so víi 398 triÖu so víi n¨m 1992 ). T×nh h×nh cung cÇu ngo¹i tÖ cã nguy c¬ ®¶o ng­îc so víi tr­íc n¨m 1992 : cung ngo¹i tÖ cã nguy c¬ lín h¬n cÇu ngo¹i tÖ . §iÒu nµy ¶nh h­ëng ®Õn tû gi¸ VND/USD vµ dÉn ®Õn xu h­íng lªn gi¸ ®ång VND . Trong n¨m 1993 ,tû gi¸ cã xu h­íng lªn gi¸ nhÑ. Trong giai ®o¹n nµy trung t©m giao dÞch ngo¹i ®· cã vai trß tÝch trong ho¹t ®éng x¸c ®Þnh ®iÒu hµnh tû gi¸. §©y lµ c¬ së dÓ NHNN b¸m s¸t t×nh h×nh cung cÇu ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng ®ång thêi NHTW cã thÓ mua hoÆc b¸n ra ngo¹i tÖ ®Ó ®iÒu tiÕt tû gi¸. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, trung t©m giao dÞch ngo¹i tÖ ®· béc lé nh÷ng b¸t cËp kh«ng nhá : - C¸c thµnh phÇn tham gia vµo cßn h¹n chÕ chØ giíi h¹n ë c¸c NHTM vµ mét sè doanh nghiÖp lín cã lien quan ®Õn thu chi ngo¹i tÖ. V× vËy kh«ng thÓ ®¶m b¶o ®¸p øng tèt nhu cÇu ngo¹i tÖ cña nÒn kinh tÕ khi mµ tèc ®é ph¸t triÓn th­¬ng m¹i vµ giao l­u quèc tÕ ngµy cµng t¨ng, ®ång thêi kh«ng thÓ ph¶n annhs x¸c thùc tinh h×nh cung cÇu ngo¹i tÖ . - C¸c giao dÞch chØ diÔn ra t¹i 2 trung t©m theo h×nh thóc tËp trung sè phiÐu giao dÞch l¹i qu¸ Ýt( Trung t©m giao dÞch Hµ Néi më cöa thø 3,5 ; trung t©m giao dÞch TP HCM më cöa thø 2,4,6), do ®ã, g©y ra nhiÒu khã kh¨n cho qu¸ tr×nh ®i l¹i ,giao dÞch, kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ngo¹i tÖ cã tÝnh chÊt cÊp b¸ch, thêi ®iÓm. MÆt kh¸c, nhiÒu ng©n hµng hay doanh nghiÖp còng gÆp khã kh¨n khi ®Õn giao dÞch t¹i trung t©m. Nguån ngo¹i tÖ tr«i næi mua b¸n ngoµi trung t©m giao dÞch ngo¹i tÖ nhiÒu lµm giao dÞch t¹i trung t©m kÐm hiÖu qu¶, doanh nghiÖp vµ ng©n hµng cã thÓ mua t¹i thÞ tr­êng tù do nªn kh«ng mÆn mµ víi 2 trung t©m giao dÞch ngo¹i tÖ. TÝnh thanh kho¶n, tÝnh láng yÕu. Do ho¹t ®éng cña trung t©m diÔn ra kh«ng ®Òu ®Æn vµ víi thµnh phÇn h¹n chÕ nªn ho¹t ®éng mua b¸n ngo¹i tÖ ch­a s«i næi, ng­êi muèn mua cã khi kh«ng mua ®­îc, ng­êi muèn b¸n cã khi kh«ng b¸n ®­îc. Do ®ã, nã trë nªn kÐm hÊp dÉn víi doanh nghiÖp vµ ng©n hµng. §Ó t¹o thuËn lîi h¬n cho ho¹t ®éng giao dÞch ngo¹i tÖ vµ b¸m s¸t h¬n quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr­êng, ®ång thêi hoµ nhËp vµo hÖ thèng mua b¸n kinh doanh tiÒn tÖ quèc tÕ,NHNN ngµy 02/09/1994 ®· ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng ( Interbank ) . ThÞ tr­êng nµy chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng tõ ngµy 1/4/1994. §©y lµ thÞ tr­êng mua b¸n ngo¹i tÖ gi÷a c¸c ng©n hµng ®­îc phÐp kinh doanh ngo¹i tÖ cã sù can thiÖp cña NHTW. C¸c ng©n hµng cã thÓ giao dÞch víi nhau trong mua b¸n ngo¹i tÖ b»ng nhiÒu h×nh thøc vµ bÊt kú lóc nµo( trong giê lµm viÖc), cã thÓ kh«ng cÇn gÆp trùc tiÕp vµ giao dÞch qua c¸c ph­¬ng tiÖn liªn l¹c,Fax, telex... §iÒu nµy lµm cho c¸c giao dÞch ngo¹i tÖ trë lªn dÔ dµng vµ linh ho¹t h¬n, c¸c ng©n hµng ®­îc chñ ®éng mua b¸n ngo¹i tÖ trªn c¬ së c©n ®èi kÕt qu¶ kinh doanh cña m×nh. C¨n cø vµo tû gi¸ trªn thÞ tr­êng, NHTW sÏ c«ng bè tû gi¸ chÝnh thøc vµ cho phÐp c¸c NHTM b¸n ngo¹i tÖ theo tû gi¸ trong biªn ®é giao ®éng ±0,5% so víi tû gi¸ chÝnh thøc . ViÖc ra ®êi thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng lµ mét b­íc tiªn quan träng nh»m x©y dùng vµ hoµn thiÖn thÞ tr­êng h«i ®o¸i ë ViÖt Nam. Trong giai ®o¹n 1993-1994, NHNN chñ tr­¬ng æn ®Þmh tû gi¸ hèi ®o¸i t¹o ®iÒu kiÖn cho t¨ng tr­ëng kinh tÕ.Tû gi¸ hèi ®o¸i trong thêi kú nµy Ýt biÕn ®éng vµ chØ t¨ng nhÑ kho¶ng 4,5% B¶ng: DiÔn biÕn tû gi¸ n¨m 1994(USDS=/VND) Th¸ng 3 Th¸ng 6 Th¸ng 9 Th¸ng 12 Tû gi¸ chÝnh thøc 10924 10971 10992 11003 Tû gi¸ thÞ tr­êng 10947 10983 11008 11056 Chªnh lÖch(%) + 0,21 + 0,11 + 0,15 + 0,48 Nguån : NHNN ViÖt Nam Do cung ngo¹i tÖ vÉn tiÐp tôc lín h¬n cÇu ngo¹i tÖ ®Èy tû gi¸ lªn g©y khã kh¨n cho XK vµ kÝch thÝch nhËp khÈu trong khi c¸n c©n thanh to¸n ngµy cµng th©m hôt trÇm träng, NHTW tõ n¨m 1995 ph¶i can thiÖp mua ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng nh»m h¹n chÕ xu h­íng lªn gi¸ VND. Dù tr÷ ngo¹i tÖ cña NHNN t¨ng ®¸ng kÓ . B¶ng : Dù tr÷ ngo¹i tÖ NHNN n¨m 1994- 1996. N¨m 1994 1995 1996 TriÖu USD 867 1376 1798 Nguån : Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam : Kinh tÕ 1997-1998 2.Giai ®o¹n 1997 ®Õn nay. Do tû gi¸ hèi ®o¸i USD/VND ®­îc duy tr× qu¸ l©u trong khi th©m hôt c¸n c©n v·ng lai ngµy cµng trÇm träng víi ®Ønh cao n¨m 1996 lµ 3,888 tû USD dÉn tíi tin r»ng NHNN ViÖt Nam sÏ ph¶i ph¸ gi¸.Trªn thÞ tr­êng vµo ngµy 10/96 cã sù khan hiÒm ngo¹i tÖ, gi¸ USD b¾t ®Çu t¨ng lµm chªnh lÖch tû gi¸ chÝnh thøc vµ tû gi¸ thÞ tr­êng tù do.DiÔn biÕn tû gi¸ USD/VND trong 4 th¸ng ®Çu n¨m 97. Th¸ng TGTC NHNT Hµ Néi NHNT Tp HCM TTTNHµ Néi TTTN Tp HCM 1 11.070 11.176 11.179 11.331 11.336 2 110.89 11.191 11.194 11.463 11.485 3 11.089 11.534 11544 11529 11.588 4 11.103 11.658 11.655 11.638 11.603 §Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng trªn, th¸ng 11 n¨m 96, NHNN ®· cho phÐp c¸c NHTM ®­îc më réng biªn ®é chªnh lÖch tû gi¸ b¸n víi tû gi¸ chÝnh thøc lµ céng trõ 1% vµ ®Ó t¨ng tÝnh linh ho¹t cho tû gi¸ nh»m b¸m s¸t h¬n cung cÇu thÞ tr­êng. Ngµy 27/2/97 NHNN ViÖt Nam ®· cã quyÕt ®Þnh sè 45 n©ng biªn ®é dao ®éng lªn ±5%. Ho¹t ®éng mua b¸n USD b¾t ®Çu s«i ®éng trªn thÞ tr­êng. ë Hµ Néi, gi¸ USD t¨ng tõ 11480VND/USD vµo n¨m 1997 lµ lªn 11620 VND/USD th¸ng 3/97 vµ 11680 VND/USD th¸ng 6/97 t¨ng 1,74%. §Çu th¸ng 7/97, cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ b¾t ®Çu næ ra khi sau khi Th¸i Lan tuyªn bè th¶ næi ®ång Baht. C¸c nhµ ®Çu t­ mÊt lßng tin vµo thÞ tr­êng vµ c¸c ®ång tiÒn. D©n chóng ®æ x« ®i mua ®«la. ë n­íc ta, do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ, xuÊt khÈu vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi chËm l¹i. Ng­êi cã USD kh«ng muèn vµ cã nhiÒu ng­êi vÐt USD trªn thÞ tr­êng. D©n chóng ®æ x« ®i rót tiÕt kiÖm b»ng ®ång ViÖt Nam ®Ó chuyÓn sang ®«la Mü lµm cÇu USD t¨ng , cung VND gi¶m vµ gi¸ USD t¨ng. TRong khi ®ã, c¸c NHTM cã tiÒn göi ngo¹i tÖ vµ dù tr÷ ngo¹i tÖ l¹i kh«ng b¸n ra ®­îc. Mét mÆt do c¸c ng©n hµng ph¶i ®¶m b¶o vèn USD vµ chÊp hµnh quy chÕ vÒ tr¹ng th¸i ngo¹i hèi do NHNN quy ®Þnh, c©n ®èi sè ngo¹i tÖ huy ®éng vµ sö dông. MÆt kh¸c do tû gi¸ cho phÐp cña NHNN qu¸ thÊp so víi tû gi¸ thÞ tr­êng nªn nÕu b¸n ngo¹i tÖ, c¸c NHTM sÏ bi thiÖt. V× vËy, hä ph¶i dïng ngo¹i tÖ cã ®­îc ®Ó: - Cho vay b»ng ngo¹i tÖ cho kh¸ch hµng cã nhu cÇu b»ng ngo¹i tÖ. - Göi t¹i c¸c ng©n hµng kh¸c hoÆc ®Ó t¹i quÜ ngo¹i tÖ cña ng©n hµng ®ã. ThÕ nh­ng, viÖc cho vay ngo¹i tÖ l¹i gÆp khã kh¨n do kh¸ch hµng hoÆc kh«ng ®ñ tiªu chuÈn ®Ó vay ngo¹i tÖ hoÆc lo ng¹i gÆp rñi ro hèi ®o¸i nªn kh«ng vay. KÕt qu¶ lµ cung ngo¹i tÖ thÞ tr­êng thiÕu hôt song t¹i c¸c ng©n hµng l¹i d­ thõa tiÒn tÖ. Do vËy gi¸ USD tiÕp tôc t¨ng vµ ®Õn th¸ng 9/ 1997 tØ gi¸ t¹i thÞ tr­êng ®· lªn tíi 11860 USD/ VN§ vµ 11880 t¹i thµnh phè HCM, t¨ng 1,5 ®Õn 1,7% so víi th¸ng 6/1997. Tr­íc t×nh h×nh ®ã ngµy 30/10/1997, NHNN ®· cã quyÕt ®Þnh cho phÐp níi réng biªn ®é giao ®éng gi÷a tØ gi¸ chÝnh thøc vµ tØ gi¸ b¸n lªn ®Õn céng trõ 10%, ®ång thêi liªn tôc b¸n ra USD ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngo¹i tÖ cho thanh to¸n. Tuy nhiªn nh÷ng cè g¾ng cña NHNN còng nh­ muèi bá bÓ. ViÖc tØ gi¸ chÝnh thøc vÉn gi÷ cøng nh¾c ë møc 11115 VN§/USD lµm viÖc më réng biªn ®é giao ®éng t¨ng lªn céng trõ 10% trë nªn v« nghÜa do tØ gi¸ thÞ tr­êng vÉn cao h¬n tØ gi¸ trÇn cho phÐp. TØ gi¸ USD/VN§ t¨ng ®Õn møc kû lôc 14000 t¹i thÞ tr­êng tù do thµnh phè HCM ngµy 12/12/1997. Trong khi ®ã, tØ gi¸ trÇn cña NHTM ®­îc b¸n ra lµ 12293 chØ gÇn b»ng 90% tØ gi¸ thÞ tr­êng tù do. Nguyªn nh©n lµm gi¸ ®« la t¨ng ®Õn cùc ®iÓm vµo th¸ng12 lµ do nhu cÇu thanh to¸n cho nhËp khÈu vµo cuèi n¨m t¨ng lªn trong khi c¸c ng©n hµng kh«ng thÓ b¸n ngo¹i tÖ ra buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i mua ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng t­ nh©n vèn lµ thÞ tr­êng nhá bÐ so víi thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng. Møc cÇu qu¸ cao, trong khi cung qu¸ máng dÉn ®Õn c¬n sèt USD. §Ó æn ®Þnh t×nh h×nh, chÆn ®øng c¬n sèt USD vµ thu hót ngo¹i tÖ nh»m ®¸p øng nhu cÇu thanh to¸n, NHNN ®· thùc thi mét sè biÖn ph¸p m¹nh. Ngµy 17/1/1998 thèng ®èc NHNN ViÖt Nam quyÕt ®Þnh n©ng l·i suÊt ®ång néi tÖ nh»m ng¨n ch¨n xu h­íng chuyÓn VN§ sang USD. Ngµy 19/12/1998, thñ t­íng chÝnh phñ ban hµnh quyÕt ®Þnh sè 37- 1998 Q§- TTG vÒ mét sè vÊn ®Ò qu¶n lý ngo¹i tÖ khi quy ®Þnh c¸c c¬ quan cã nguån thu ngo¹i tÖ ph¶i chuyÓn ngay vµo c¸c tµi kho¶n tiÒn tÖ t¹i c¸c NHTM vµ tæ chøc tÝn dông ®­îc phÐp kinh doanh ngo¹i tÖ, chØ gi÷ l¹i ngo¹i tÖ trong chi tiªu th¸ng tíi ®ång thêi cho phÐp c¸c ng©n hµng thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ nh­ SWAPS, OPTIONS... TÊt c¶ nh÷ng biÖn ph¸p ®ã nh»m thu hót ngo¹i tÖ vµo hÖ thèng ng©n hµng. NHNN còng ®iÒu chØnh tØ gi¸ thùc tÕ lµ 11115 lªn 11800, tøc lµ cho phÐp NHTM b¸n ra USD trong kho¶ng 11620- 12980 VN§. KÕt qu¶, gi¸ USD gi¶m dÇn, tØ gi¸ ®i vµo æn ®Þnh ë møc d­íi 13000 VN§/USD. Ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng liªn ng©n hµng b¾t ®Çu s«i ®éng trë l¹i. TØ gi¸ NHNT vµ NHCT vµ thÞ tr­êng tù do n¨m 1998. 1 2 3 4 TØ gi¸ NHNT 12293 12624 12982 12987 TØ gi¸ NHCT VN 12293 12637 TØ gi¸ TTTD HN 13261 13393 13077 13000 Nguån: Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam tõ ngµy 1/1/1998 ®Õn ngµy 30/4/1998. B­íc sang n¨m 1999 trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ trªn toµn thÕ giíi cã triÓn väng phôc håi ®Æc biÖt nÒn kinh tÕ Mü vÉn tiÕp tôc t¨ng tr­ëng trong n¨m thø Y liªn tiÕp víi sù t¨ng tr­ëng kû lôc ®¹t gÇn 4%, kinh tÕ NhËt B¶n víi møc t¨ng tr­ëng víi kho¶ng 0,9% nhê nh÷ng nç lùc cña chÝnh phñ thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ tæng hîp lµm t¨ng xuÊt khÈu do nhu cÇu trong n­íc t¨ng vµ kinh tÕ c¸c n­íc Ch©u ¸ phôc håi, kinh tÕ còng cã b­íc t¨ng tr­ëng trë l¹i víi møc t¨ng tr­ëng GDP b×nh qu©n lµ 2,2%. T¹i ViÖt Nam, nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc cßn rÊt lín, gay g¾t vµ phøc t¹p do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc, nh÷ng bÊt cËp trong qu¶n lý ®iÒu hµnh nhÊt lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, søc c¹nh tranh thÊp céng víi h¹n h¸n thiªn tai ®ßi hái nhµ n­íc ph¶i liªn tôc sö dông hµng lo¹t c¸c biÖn ph¸p kÝch cÇu nh­ t¨ng chi tiªu cña nhµ n­íc, c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ gi¶m l·i suÊt t¨ng cung tiÒn. Tuy nhiªn t¨ng tr­ëng kinh tÕ thÞ tr­êng gi¶m so víi n¨m 1998, tæng s¶n phÈm trong n­íc t¨ng 4,8% so víi n¨m 1998. Trong bèi c¶nh ®ã, nhê nh÷ng biÖn ph¸p ®­êng lèi chØ ®¹o ®óng ®¾n, nh×n chung tØ gi¸ gi÷a VN§ vµ USD kh¸ æn ®Þnh, tØ gi¸ trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ liªn ng©n hµng t¨ng 1% tØ gi¸ trªn thÞ tr­êng tù do t¨ng 1,1% so víi n¨m 1995( dao ®éng trong kho¶ng 13800-14100 VN§/USD) trong n¨m 2000, tû gi¸ VN§/USD vÉn liªn tôc t¨ng ®ã lµ do sù biÕn ®éng ng­îc chiÒu vÒ xu h­íng l·i suÊt ë Mü, Ch©u ¢u, vµ Ch©u ¸ ®· ¶nh h­ëng ®Õn tØ gi¸ cña ®ång ViÖt Nam. Trong ®Çu n¨m 2000, côc dù tr÷ liªn bang Mü ®· liªn tiÕp 3 lÇn t¨ng l·i suÊt g©y søc Ðp lín víi thÞ tr­êng ngo¹i tÖ, dÊu hiÖu tØ gi¸ t¨ng trong sù bÊt cËp trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ t¨ng lªn. TÝnh ®Õn ngµy 26/9/2000 tØ gi¸ giao ngay 80 ®ång/USD th× tØ gi¸ trªn thÞ tr­êng gia t¨ng kho¶ng 250-270/ VN§. Trong bèi c¶nh d­ cÇu ngo¹i tÖ, tØ gi¸ VN§/USD t¨ng nhanh lµ nh©n tè lµm t¨ng chªnh lÖch l·i suÊt trong n­íc vµ mÆt b»ng l·i suÊt quèc tÕ g©y søc Ðp ®èi víi mÆt hµng trong n­íc. C¸c tÝnh to¸n theo lý thuyÕt kinh tÕ cho thÊy, khi l·i suÊt ë Mü t¨ng 1% th× l·i suÊt ë c¸c n­íc cã ®ång tiÒn yÕu ph¶i t¨ng cao h¬n nhiÒu nh»m ®èi phã víi t×nh tr¹ng chuyÓn ®æi tµi s¶n sang USD.Trong khi ®ã, ë ViÖt Nam, l·i suÊt tØ gi¸ USD t¹i ng©n hµng thÊp h¬n h¼n so víi mÆt b»ng l·i suÊt quèc tÕ lµm ®Çu t­ n­íc ngoµi ®èi víi ng©n hµng v« cïng hÊp dÉn. ChiÕn dÞch ch¹y ®ua n©ng l·i suÊt huy ®éng USD cña c¸c ng©n hµng khiÕn cho viÖc n¾m gi÷ ®ång tiÒn USD trë nªn hÊp dÉn. L­îng tiÒn göi b»ng USD t¨ng m¹nh do c¸c NHTM ®ang thùc hiÖn chµo møc l·i suÊt nh­ nhau víi VN§ còng nh­ USD. V× vËy l­îng tiÒn göi b»ng USD trªn tæng sè tiÒn göi trong nÒn kinh tÕ tiÕp tôc gia t¨ng. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, NHNN ®· quyÕt ®Þnh t¨ng dù tr÷ b¾t buéc cña ng©n hµng lªn ®Õn 8% tæng huy ®éng ng¾n h¹n ë møc 5% nh»m b¶o ®¶m c¸c NHTM kh«ng l¹m dông c¸c kho¶n tiÒn USD cña hä. Bªn c¹nh ®ã, c¸c ®ång tiÒn trong khu vùc mÊt gi¸ so víi USD g©y ¶nh h­ëng ®Õn tØ gi¸ hèi ®o¸i cña VN§. VN§ tiÕp tôc mÊt gi¸ khiÕn cho kh¶ n¨ng c¹nh tranh hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cã thÓ bÞ xo¸ mßn nÕu tiÒn ®ång kh«ng gi¶m gi¸ theo. T×nh h×nh ®ã khiÕn cho ViÖt Nam hoÆc muèn duy tr× kh¶ n¨ng c¹nh tranh, c¶i thiÖn c¸n c©n th­¬ng m¹i th× ph¶i ®Ó ®ång tiÒn gi¶m gi¸, hoÆc muèn æn ®Þnh tØ gi¸ ph¶i t¨ng l·i suÊt vµ ®Ó b¶o vÖ thµnh qu¶ t¨ng tr­ëng kinh tÕ th× gi¶i ph¸p t¨ng l·i suÊt lµ rÊt khã thùc hiÖn. B¶ng: Tû gi¸ USD víi mét sè ®ång tiÒn kh¸c. 3/1/200 30/10/2000 % Gi¶m gi¸ Bath 36950 43755 18.42 RingGit 7060 9380 32.64 Peso 39955 51575 29.08 SGD 1.6666 1.7555 5.33 VN§ 14.030 14.373 2.44 III. Nh÷ng thµnh c«ng vµ tån t¹i trong thêi gian qua. 1. Thµnh c«ng. Cã thÓ nãi r»ng thµnh c«ng lín nhÊt trong c«ng t¸c x¸c ®Þnh vµ ®iÒu hµnh tØ gi¸ thêi gian qua lµ sù chuyÓn ®æi ngo¹n môc chÕ ®é tØ gi¸ hèi ®o¸i, tõ chÕ ®é tØ gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh vµ ®a tØ gi¸ sang chÕ ®é tØ gi¸ hèi ®o¸i æn ®Þnh, linh ho¹t cã ®iÒu tiÕt. TØ gi¸ ®· dÇn b¸m s¸t cung cÇu thÞ tr­êng gãp phÇn kiÒm chÕ l¹m ph¸t, æn ®Þnh kinh tÕ x· héi ®­a ®Êt n­íc ra khái khñng ho¶ng vµ lÊy l¹i lßng tin trong nh©n d©n vµ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. TØ gi¸ ®­îc chuyÓn ®æi trong hoµn c¶nh kinh tÕ, tµi chÝnh hÕt søc khã kh¨n nh­ng kh«ng g©y ra khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÒ, thiÕt lËp thµnh c«ng vµ Ýt g©y sèc chÕ ®é tØ gi¸ míi, æn ®Þnh linh ho¹t. Víi sù ho¹t ®éng hiÖu qu¶ cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ liªn ng©n hµng, tØ gi¸ ®· thùc sù trë thµnh mét c«ng cô cu¶ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia. TØ gi¸ hèi ®o¸i ngµy cµng trë nªn linh ho¹t h¬n, ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng ngo¹i tÖ tho¶ m·n nhu cÇu mua b¸n ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ gãp phÇn gi¶m xu h­íng mÊt gi¸ VN§. Ngoµi ra, tØ gi¸ hèi ®o¸i còng phÇn nµo ®iÒu hoµ c¸n c©n th­¬ng m¹i phôc vô cho CNH-H§H ®Êt n­íc h­íng vÒ xuÊt khÈu. C¶i thiÖn c©n ®èi xuÊt nhËp trong giai ®o¹n 75-95. Giai ®o¹n 75-80 81-85 86-90 91-95 XuÊt nhËp(%) 23.81 35.71 55.56 76.92 Nguån: TGH§: ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn vµ nghÖ thuËt ®iÒu chØnh. 2. Nh÷ng tån t¹i. Trong c«ng t¸c ®iÒu hµnh vµ x¸c ®Þnh tØ gi¸ vÉn tån t¹i nhiÒu h¹n chÕ vµ bÊt hîp lý, ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ ®· ®¹t ®­îc: - TØ gi¸ duy tr× qu¸ æn ®Þnh trong khi l¹m ph¸t cao dÉn ®Õn VN§ bÞ ®¸nh gi¸ qu¸ cao g©y ¶nh h­ëng ®Õn t×nh tr¹ng c¸n c©n th­¬ng m¹i vµ sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ h­íng vÒ xuÊt khÈu. HoÆc khi tû gi¸ biÕn ®éng qu¸ m¹nh t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng s¶n xuÊt, kinh doanh. - C«ng t¸c ®iÒu hµnh tû gi¸ tá ra thô ®éng cøng nh¾c mang tÝnh ®èi phã víi diÔn biÕn thÞ tr­êng, kh«ng theo kÕ ho¹ch hoÆc chiÕn l­îc. H¬n n÷a, ho¹t ®éng ®iÒu chØnh tû gi¸ hèi ®o¸i tr­íc c¸c biÕn ®éng thÞ tr­êng cßn qu¸ chËm ch¹p, do kh«ng døt kho¸t dÉn ®Õn kh«ng nhanh chãng dËp t¾t c¸c c¬n co giËt tû gi¸ trªn thÞ tr­êng tù do vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho n¹n ®Çu c¬ trµn lan. - ViÖc g¾n chÆt ®ång viÖt nam vµo USD g©y ra t×nh tr¹ng ®«la ho¸ trÇm träng trong nÒn kinh tÕ, mÊt æn ®Þnh t×nh h×nh tµi chÝnh tiÒn tÖ vµ søc c¹nh tranh tû gi¸ cña ViÖt Nam còng nh­ nî n­íc ngoµi ph¶i phô thuéc vµo nh÷ng biÕn ®éng thÊt th­êng cña ®«la Mü. - Ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng vÉn ch­a thùc sù hiÖu qu¶ nªn ch­a thÓ ®¸p øng tèt nhu cÇu giao dÞch ngo¹i tÖ trong nÒn kinh tÕ vµ hoµ nhËp vµo thÞ tr­êng hèi ®o¸i quèc tÕ. - Biªn ®é giao ®éng kh«ng æn ®Þnh, nhiÒu khi lµm mÊt ý nghÜa cña chÕ ®é tû gi¸ æn ®Þnh linh ho¹t. PhÇn III: X¸c ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i trong mèi quan hÖ t¨ng tr­ëng ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam. I.Tû gi¸ hèi ®o¸i trong m«Ý quan hÖ víi xuÊt nhËp khÈu vµ c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ. Nh×n l¹i qu¸ tr×nh ph¸t triÓn thay ®æi h­íng ®iÒu hµnh tû gi¸ cña ViÖt Nam h¬n 10 n¨m trë l¹i ®©y, chóng ta thÊy hÖ thèng tû gi¸ ®· cã nh÷ng thay ®æi rÊt nhiÒu, ngµy cµng phï hîp h¬n víi xu thÕ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu, bªn c¹nh ®ã chÕ ®é tØ gi¸ cña chóng ta hiÖn nay vÉn cßn tån t¹i mét sè vÊn ®Ò cßn bÊt cËp. Nªn xÐt ®Õn tû gi¸ nh­ thÕ nµo ®Ó ®¶m b¶o duy tr× ®­îc møc t¨ng tr­ëng cao, ®iÒu hoµ mèi quan hÖ trong c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ, thu nhËp, l¹m ph¸t... §ã lµ c©u hái vµ còng lµ th¸ch thøc ®ßi hái §¶ng vµ nhµ n­íc ta ph¶i sö dông chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i nh­ lµ mét ph­¬ng tiÖn chñ chèt cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong chiÕn l­îc t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn h­íng ngo¹i. Chóng ta ®· biÕt r»ng ngay tõ nh÷ng n¨m 1955 ViÖt Nam ®· cã quan hÖ th­¬ng m¹i víi nhiÒu n­íc, nh­ng do ¸p dông chÕ ®é tû gi¸ ®«ng cøng vµ ®a tû gi¸, xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n 1982 lµ hÇu nh­ kh«ng ®¸ng kÓ, ho¹t ®éng xuÊt khÈu lu«n trong t×nh tr¹ng bÞ th©m hôt vµ lç. Cho ®Õn thêi kú 1985-1988 mÆc dï tû gi¸ ®· ®­îc ®iÒu chØnh ®Õn 99%, xuÊt khÈu cña ta vÉn cø lç, cµng xuÊt khÈu nhiÒu, nhµ n­íc cµng bÞ lç nhiÒu, mµ 1 nguyªn t¾c c¬ b¶n chÝnh lµ c¬ chÕ ®iÒu hµnh bÊt hîp lý cña ViÖt Nam. Tõ nh÷ng n¨m1990 trë l¹i ®©y, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam liªn tôc t¨ng nhanh ë trªn 10% trong ®ã xu h­íng nhËp khÈu t¨ng nhanh h¬n xu h­íng xuÊt khÈu. N¨m 1992 lÇn ®Çu tiªn ViÖt Nam xuÊt siªu 40 triÖu USD, n¨m 1996 chóng ta ®¹t møc nhËp siªu gÇn 4 tØ USD vµ chiÕm 13,4% GDP. T×nh tr¹ng nhËp siªu qu¸ møc khiÕn chóng ta ph¶i ®Æt ra 1 c©u hái lín: liÖu tØ gi¸ cã ¶nh h­ëng ®Õn xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu trong thêi gian qua hay kh«ng. C©u tr¶ lêi lµ “kh«ng ®¸ng kÓ ®èi víi xuÊt khÈu vµ cã ¶nh h­ëng tíi nhËp khÈu, bëi nh×n vµo thùc tÕ c¸c hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vÉn cßn nghÌo nµn chñ yÕu lµ dÇu th«, c¸c mÆt hµng n«ng s¶n, may mÆc giÇy dÐp..... thiÕu søc c¹nh tranh vµ nã Ýt nh¹y c¶m víi tû gi¸ B¶ng t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu vµ th©m hôt c¸n c©n th­¬ng m¹i 1992- 1997. 1992 1993 1994 1995 1996 1997 XuÊt KhÈu(trUSD) 2580 2985,2 4054,0 5448,9 7255,0 8850,0 NhËpkhÈu (trUSD) 2540,7 3924,0 5825,8 8155,4 11143,0 11200,0 Chªnh lÖch (tr USD) +40 -1061,2 -1771,8 -2706,5 -3888,0 -2350,0 Chªnh lÖch % GDP 0,4 -7,7 -11,6 -13,4 -8,3 Nguån: T¹p chÝ kinh tÕ thÕ giíi sè 5/1997. Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam 1997-1998. Bªn c¹nh ®ã nhËp khÈu kh¸ nh¹y c¶m víi tû gi¸, do phÇn lín c¸c hµng nhËp khÈu l¹i lµ m¸y mãc nguyªn liÖu nhËp khÈu cho s¶n xuÊt vµ ®æi míi trang thiÕt bÞ, cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Do ®ã chóng ta ®· chñ tr­¬ng ®iÒu chØnh tû gi¸, nhËp khÈu l¹i t¨ng trong vßng nh÷ng n¨m võa qua. Tuy nhiªn, trong nh÷ng n¨m 1999 trë l¹i ®©y, do ¸p dông chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i linh ho¹t t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu, c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ ®· cã nh÷ng b­íc thay ®æi râ rÖt. Trong n¨m 1999, lÇn ®Çu tiªn trong mét thËp kû bÞ th©m hôt liªn tôc, c¸n c©n v·ng lai chuyÓn sang thÆng d­ lµ 1339 tr USD, xuÊt khÈu ®· cã ®µ t¨ng tr­ëng cao ( ®¹t 11540 trUSD), nhËp khÈu vÉn ë møc thÊp ®¹t 0,9%, vµ ®Õn n¨m 2000, c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ cña ViÖt Nam l¹i ®¹t møc béi thu trªn 1,5 tû USD, gãp phÇn lµm t¨ng dù tr÷ ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc, xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ trong n¨m nµy ®Òu ®¹t møc t¨ng tr­ëng cao, tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu lµ 14443 tr USD, nhËp khÈu ®¹t kho¶ng 14072tr USD. Nguyªn nh©n cña nh÷ng thµnh c«ng trªn lµ cã sù ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá cña c¬ chÕ ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i linh ho¹t. Ngoµi ra, chóng ta cÇn ph¶i cã mèi liªn hÖ chÆt gi÷a tû gi¸ víi laÜ suÊt, l¹m ph¸t..... ViÖc b¸m s¸t tû gi¸ theo t×nh h×nh cung cÇu thÞ tr­êng còng nh­ nh÷ng biÕn ®éng thùc tÕ trªn thÞ tr­êng, trªn c¬ së ®ã n¾m b¾t ®­îc thùc tr¹ng t×nh h×nh kinh tÕ ®Êt n­íc, tõ ®ã ®­a ra chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i thÝch hîp. VÊn ®Ò tû gi¸ hèi ®oµi lµ mét yÕu tè rÊt quan träng ®ßi hái chóng ta ph¶i cã c¸ch nh×n nhËn kh¸ch quan nghiªm tóc, chóng ta kh«ng thÓ phñ nhËn søc mua thùc tÕ cña VND bëi nã sÏ phñ nhËn kh¶ n¨ng c¹nh tranh thùc tÕ cña ViÖt Nam vµo chÝnh thêi ®iÓm ®ã, chóng ta sÏ bÞ mÊt ph­¬ng h­íng vµ sÏ ¶nh h­ëng xÊu ®Õn qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. II. X©y dùng vµ ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i. Quan diÓm vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i hîp lý. SÏ lµ khã kh¨n khi nãi chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i nh­ thÕ nµo lµ tèi ­u nhÊt? Kh«ng cã mét c«ng thøc tû gi¸ hèi ®o¸i ®¬n gi¶n ¸p dông cho mäi quèc gia vµo mäi thêi kú, bëi tû gi¸ hèi ®o¸i lµ mét vÊn ®Ò nh¹y c¶m vµ cÇn ph¶i x©y dùng nã trong mèi quan hÖ chÆt víi c¸c yÕu tè nh­ l·i suÊt, l¹m ph¸t, xuÊt nhËp khÈu .....ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i còng ®ång thêi ph¶i h­íng tíi tho¶ m·n c¶ hai ®iÒu kiÖn m©u thuÉn nhau: æn ®Þnh vµ linh ho¹t. ChÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i æn ®Þnh ®­îc sö dông ®Ó kiÒm chÕ l¹m ph¸t, g©y dùng lßng tin vµ sù æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«, trong khi ®ã chÕ ®é tû gi¸ linh ho¹t duy tr× ®­îc søc c¹nh tranh vµ che chë nÒn kinh tÕ tr­íc c¸c có sèc tõ bªn ngoµi. Tuy nhiªn c¶ hai ®Òu kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã vÊn ®Ò gi÷a æn ®Þnh vµ linh ho¹t, yÕu tè nµo quan träng h¬n. Nã ®­îc ¸p dông víi nh÷ng thêi kú nµo?. Ph¶i tuú theo sù biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ chóng ta míi cã thÓ ®­a ra chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i thÝch hîp víi ViÖt Nam. Muèn ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã chóng ta ph¶i gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng vÊn ®Ò sau: - Gãp phÇn æn ®Þnh tiÒn tÖ, æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«. - Duy tr× søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam trong l©u dµi. - T¸c ®éng tÝch cùc ®Õn t×nh h×nh xuÊt khÈu vµ c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ. - ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i ph¶i n»m trong khu«n khæ chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña ViÖt Nam, ph¶i ®iÒu hoµ mèi quan hÖ gi÷a tû gi¸ víi l·i suÊt, l¹m ph¸t... Nh­ vËy, tû gi¸ ph¶i võa æn ®Þnh võa linh ho¹t, nªn ch¨ng chóng ta thùc hiÖn chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i æn ®Þnh trong ng¾n h¹n vµ linh ho¹t trong dµi h¹n? Cã nghÜa lµ tû gi¸ hèi ®o¸i cÇn ph¶i ®­îc gi÷ æn ®Þnh ®Ó kiÒm chÕ l¹m ph¸t, æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« ®ång thêi th­êng xuyªn ®­îc ®iÒu chØnh ®Ó duy tr× søc c¹nh tranh quèc tÕ vµ ph¶n øng tr­íc c¸c có sèc. 2. Mét sè gi¶i ph¸p cho viÖc x¸c ®Þnh vµ ®iÒu hµnh tû gi¸ ViÖt Nam trong thêi gian tíi. Nh×n chung, tû gi¸ hèi ®o¸i cña ViÖt Nam ®· cã nh÷ng b­íc thay ®æi lín qua tõng thêi kú vµ thùc tÕ chóng ta ®· ®¹t ®­îc mét sè thµnh qu¶ ®¸ng kÓ: KiÒm chÕ l¹m ph¸t, æn ®Þnh m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m«, t¹o lßng tin trong nh©n d©n vµ c¸c nhµ ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. Tuy nhiªn, tû gi¸ vÉn cßn nhiÒu mÆt h¹n chÕ, næi bËt lµ tÝnh kÐm æn ®Þnh vµ kÐm linh ho¹t. Tr­íc nh÷ng thay ®æi vµ nh÷ng th¸ch thøc míi cÇn ph¶i cã c¬ chÕ ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i thÝch hîp h¬n ®Ó thùc hiÖn môc tèt h¬n c¸c môc tiªu kinh tÕ vÜ m«, t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, chóng ta cÇn ph¶i nghiªn cøu trªn nhiÒu lÜnh vùc: Thø nhÊt: æn ®Þnh tiÒn tÖ, duy tr× tû gi¸ ë møc cung cÇu thÞ tr­êng. Chóng ta ®· biÕt r»ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y do ¶nh h­ëng cña khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ch©u ¸ vµ sau ®ã lµ sù suy tho¸i nÆng nÒ cu¶ nÒn kinh tÕ toµn cÇu, th× viÖc VN§ liªn tôc gi¶m gi¸ lµ ®iÒu kh«ng tr¸nh khái. Tuy nhiªn, chóng ta còng cÇn ph¶i cã nh÷ng tÝnh to¸n hîp lý trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay. Thø hai: ViÖc qu¶n lý tû gi¸ ph¶i t¸ch khái nh÷ng quyÕt ®Þnh mang tÝnh chÝnh trÞ, bëi viÖc ®iÒu hµnh tû gi¸ mang tÝnh quyÕt ®Þnh t­¬ng ®èi, cã quyÕt ®Þnh ®iÒu chØnh tû gi¸ ®éc lËp míi cã thÓ b¸m s¸t t×nh h×nh kinh tÕ vµ theo kÞp diÔn biÕn cung cÇu trªn thÞ tr­êng. Thø ba: Ph¶i thµnh lËp bé phËn chuyªn theo dâi biÕn ®éng cña tû gi¸ c¶ trong vµ ngoµi n­íc, tÝnh to¸n vµ theo dâi t­¬ng quan søc c¹nh tranh cña VN§, ®¶m b¶o cho ®ång ViÖt Nam ë møc thùc tÕ. NhiÒu khi tû gi¸ sÏ ph¶i ®iÒu chØnh liªn tôc vµ ®«i khi lµ ë møc m¹nh theo quan hÖ cung cÇu thùc tÕ nh­ng vÉn ph¶i theo quan ®iÓm nhÊt qu¸n l©u dµi lµ æn ®Þnh vµ linh ho¹t tû gi¸ hèi ®o¸i. Thø t­: Xo¸ bá dÇn sù phô thuéc cña VN§ víi USD, ng¨n ngõa t×nh tr¹ng ®«la ho¸. Thùc tÕ hiÖn nay, ViÖt Nam ®ang trong t×nh tr¹ng ®«la ho¸ do sù sôt gi¶m lßng tin cña d©n chóng vµo VN§, chóng ta ph¶i dÓ tû gi¸ ë møc hîp lý ®Ó cã thÓ kh«i phôc lßng tin vµ søc c¹nh tranh cña ®ång ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Nªn ch¨ng chóng ta tiÕp tôc ®Èy møc tû gi¸ lªn cao h¬n n÷a. Thø n¨m: Xö lý tèt mèi quan hÖ gi÷a l·i suÊt vµ tû gi¸. Gi÷a l·i suÊt vµ tû gi¸ cã mèi quan hÖ kh¸ chÆt chÏ, nÕu tû gi¸ cã xu h­íng t¨ng th× ng­êi ta b¾t ®Çu quan t©m ®Õn l·i suÊt vµ ng­îc l¹i. C¸c hµnh vi mua b¸n - göi rót ngo¹i tÖ t¹o ra dßng lu©n chuyÓn gi÷a VN§ vµ ngo¹i tÖ. §Ó xö lý tèt ®iÒu nµy mét c©u hái ®¾t ra ë ®©y, tû gi¸ trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng cã thÓ lµm c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ mua, b¸n ngo¹i tÖ cña c¸c NHTM, t¹i sao l·i suÊt trªn thÞ tr­êng liªn ng©n hµng ch­a thÓ lµ c¬ së ®Ó c¸c NHTM x¸c ®Þnh l·i suÊt cho vay vµ tiÒn göi cña m×nh. Bªn c¹nh ®ã, viÖc khèng chÕ møc l¹m ph¸t trong n­íc lµ mét yÕu tè v« cïng quan träng v× l¹m ph¸t cã t¸c ®éng ng­îc chiÒu víi tû gi¸ ®ång néi tÖ. NÕu kh«ng khèng chÕ ®­îc møc l¹m ph¸t, th× nh÷ng diÔn biÕn trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi vµ tû gi¸ hèi ®o¸i khã lßng kiÓm so¸t ®­îc, dÉn ®Õn nh÷ng hËu qu¶ ngoµi mong muèn. Thø s¸u: XÐt vÒ mÆt l©u dµi nªn ch¨ng chóng ta ®Ó mét chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i tù do th¶ næi? KÕt luËn Ph¶i thõa nhËn r»ng, chÝnh s¸ch tû gi¸ trong thêi gian qua ®· thu ®­îc nh÷ng thµnh qu¶ nhÊt ®Þnh. Sù æn ®Þnh tiÒn tÖ vµ m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m«, sù nhén nhÞp cña c¸c quan hÖ th­¬ng m¹i, tµi chÝnh, ®Çu t­, khoa häc kü thuËt,... lµ kÕt qu¶ cña mét chÝnh s¸ch kinh tÕ liªn tôc, nhÊt qu¸n võa khuyÕn khÝch vµ æn ®Þnh t×nh h×nh trong n­íc võa tÝch cùc më réng quan hÖ víi bªn ngoµi trong ®ã xu h­íng quèc tÕ hãa, toµn cÇu hãa nÒn kinh tÕ thÕ giíi cã sù gãp phÇn kh«ng nhá cña chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i æn ®Þnh, linh ho¹t. Tuy nhiªn, tû gi¸ hèi ®o¸i lµ mét c«ng cô hÕt søc phøc t¹p, kinh nghiÖm ®iÒu hµnh ch­a nhiÒu (kho¶ng 10 n¨m), nguån th«ng tin thu thËp ch­a ®Çy ®ñ. ChÝnh v× vËy, mÆc dï rÊt cè g¾ng nh­ng trong c«ng t¸c x¸c ®Þnh vµ ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ, t×nh h×nh th©m hôt c¸n c©n th­¬ng m¹i, xuÊt nhËp khÈu, hiÖn t­îng ®« la hãa trµn lan lµ nh÷ng vÊn ®Ò nãng báng cÇn ph¶i gi¶i quyÕt. HiÖn nay thÞ tr­êng chøng kho¸n cña ViÖt Nam ®· ra ®êi tuy vÉn ®ang trong giai ®o¹n s¬ cÊp nh­ng ®ã còng lµ mét c«ng cô hç trî ®¾c lùc trong viÖc Ên ®Þnh møc tû gi¸ hèi ®o¸i. H¬n n÷a, chóng ta cÇn ph¶i ph¸t triÓn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng, më réng c¸c nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ, kh«ng chØ dõng l¹i ë ph¹m vÞ ®¸p øng nhu cÇu ngo¹i tÖ giao ngay cho xuÊt nhËp khÈu. §Ó chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ mong muèn cÇn ph¶i cã sù phèi hîp, hç trî cña c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« kh¸c nh­ l·i suÊt, qu¶n lý ngo¹i hèi, xuÊt nhËp khÈu. C¸c bµi häc vÒ qu¶n lý tû gi¸ tr­íc ®©y lµ nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u gióp chóng ta tõng b­íc x¸c ®Þnh vµ ®iÒu hµnh mét chÕ ®é tû gi¸ ngµy mét hoµn h¶o h¬n. Tµi liÖu tham kh¶o TiÒn tÖ- ng©n hµng vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh: F.D.Miskin Tµi chÝnh quèc tÕ- NguyÔn V¨n TiÕn C¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ, tû gi¸ vµ c¸c vÊn ®Ò ®èi ngo¹i Tû gi¸ hèi ®o¸i, ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn vµ nghÖ thuËt ®iÒu chØnh HÖ thèng chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng Kinh doanh ngo¹i hèi vµ c¸ch x¸c ®Þnh tû gi¸ 7. NghiÖp vô hèi ®o¸i vµ thanh to¸n quèc tÕ 8. B¸o c¸o th­êng niªn 1997, 1998, 1999, 2000 9. T¹p chÝ ng©n hµng, thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam 10. Mét sè tµi liÖu kh¸c