Đề tài Thực trạng giảm phát ở Việt Nam - Nguyên nhân và kinh nghiệm từ một số nước

ña t­ b¶n” (the marginal productivity of capital). C¸c nhµ ®Çu t­ khi quyÕt ®Þnh mét cuéc ®Çu t­ nµo ®Òu so s¸nh hiÖu qu¶ cËn biªn cña t­ b¶n víi l·i suÊt. NÕu chõng nµo hiÖu qu¶ cËn biªn cña t­ b¶n cßn lín h¬n l·i suÊt th× c¸c nhµ ®Çu t­ cßn tiÕp tôc ®Çu t­, më réng s¶n xuÊt lµm thu nhËp gia t¨ng, s¶n l­îng gia t¨ng, c«ng ¨n viÖc lµm gia t¨ng vµ ng­îc l¹i, khi hiÖu qu¶ cËn biªn cña t­ b¶n b»ng hoÆc thÊp h¬n l·i suÊt th× t×nh h×nh ®Çu t­ sÏ sôt gi¶m, mµ ®iÒu ®ã th× kh«ng cã lîi cho nÒn kinh tÕ. Keynes cho r»ng, hiÖu qu¶ cËn biªn cña t­ b¶n cã xu h­íng gi¶m sót, ¶nh h­ëng xÊu ®Õn t×nh h×nh ®Çu t­ vµ lµm cho n¹n thÊt nghiÖp t¨ng cao. Tõ ®ã, cÇn ph¶i gi¶m l·i suÊt ®Ó kÝch thÝch ®Çu t­. Muèn gi¶m l·i suÊt th× nhµ n­íc ph¶i dïng chÝnh s¸ch t¨ng cung tiÒn tÖ. Theo Keynes, khèi l­îng tiÒn mÆt trong l­u th«ng cµng nhiÒu h¬n nhu cÇu vÒ tiÒn mÆt th× sÏ lµm cho l·i suÊt gi¶m xuèng. Keynes chñ tr­¬ng “l¹m ph¸t lµ quèc s¸ch” ®Ó thóc ®Èy nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng, gi¶i quyÕt n¹n thÊt nghiÖp, bëi v× thÊt nghiÖp lµ c¨n bÖnh nguy hiÓm cho nÒn kinh tÕ chø kh«ng ph¶i l¹m ph¸t. ¤ng cho r»ng ph¸t hµnh tiÒn cµng nhiÒu sÏ lµm thu nhËp b»ng tiÒn t¨ng lªn, cÇu vÒ hµng ho¸ tiªu dïng sÏ t¨ng, gi¸ c¶ sÏ t¨ng, nh­ng gi¸ ®Çu t­ (l·i suÊt) l¹i gi¶m vµ do ®ã sÏ mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn cho nhµ ®Çu t­ nªn hä gia t¨ng ®Çu t­. VËy l¹m ph¸t t¨ng, dÉn ®Õn cÇu gia t¨ng, s¶n xuÊt gia t¨ng ®Ó tho¶ m·n cÇu, s¶n xuÊt t¨ng sÏ gi¶i quyÕt ®­îc n¹n thÊt nghiÖp. C«ng ¨n viÖc lµm gia t¨ng nªn thu nhËp x· héi gia t¨ng, cÇu tæng hîp gia t¨ng, cung tæng hîp, do ®ã còng gia t¨ng lµm cho nÒn kinh tÕ còng t¨ng tr­ëng theo. §ã lµ hiÖu øng sè nh©n cña Keynes, vµ ®­îc c¸c nhµ kinh tÕ ®¸nh gi¸ nh­ mét m« h×nh kinh ®iÓn vÒ sè nh©n. - KÕ tôc quan ®iÓm träng cÇu, c¸c nhµ kinh tÕ häc hiÖn ®¹i ®· ph¸t triÓn lý thuyÕt tæng cÇu cña Keynes. Theo hä, tæng cÇu (AD) bao gåm c¸c thµnh phÇn c¬ häc sau: chi tiªu cña c¸ nh©n hé gia ®×nh (C), ®Çu t­ t­ nh©n cña c¸c doanh nghiÖp (I), chi tiªu cña chÝnh phñ (G), vµ xuÊt khÈu rßng (NX-lµ hiÖu sè cña xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu). Nh­ vËy, AD = C+I+G+NX. ThËt sù th× c¸c thµnh tè trªn cña tæng cÇu ®· ®­îc Keynes ®Ò cËp ®Õn råi vµ hä chØ lµm râ thªm mµ th«i. §Ó t¨ng tæng cÇu th× cã thÓ t¸c ®éng lµm t¨ng c¸c yÕu tè cña nã, nghÜa lµ, cã thÓ gia t¨ng tiªu dïng, gia t¨ng ®Çu t­, gia t¨ng chi tiªu cña chÝnh phñ vµ gia t¨ng xuÊt khÈu rßng (t¨ng xuÊt khÈu vµ gi¶m nhËp khÈu). M« h×nh sè nh©n ®Çu t­ cña Keynes còng ®­îc ph¸t triÓn thµnh m« h×nh sè nh©n cña tæng cÇu, nghÜa lµ hiÖu øng sè nh©n cã ý nghÜa ®èi víi tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn cña tæng cÇu, chø kh«ng ph¶i chØ cã ®èi víi ®Çu t­. Cã thÓ kh¸i qu¸t lý luËn trªn b»ng c¸c c«ng thøc sau: k = do ®ã DY = k . DAD. ë ®©y trÞ sè cña k ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc sau: k = Trong ®ã: - t: thuÕ suÊt lµ tû lÖ phÇn tr¨m cña l­îng thuÕ tÝnh trªn thu nhËp (Y) - MPI: khuynh h­íng ®Çu t­ cËn biªn = víi DI lµ gia t¨ng ®Çu t­ cßn DY lµ gia t¨ng thu nhËp. - MPM: khuynh h­íng nhËp khÈu cËn biªn = víi DM lµ gia t¨ng nhËp khÈu. MÉu sè trong sè nh©n (k) ®­îc gäi lµ suÊt rß rØ cËn biªn. Nh­ vËy, nÕu suÊt rß rØ cËn biªn cµng nhá khi khuynh h­íng tiªu dïng cËn biªn cµng t¨ng, thuÕ suÊt cµng gi¶m, khuynh h­íng ®Çu t­ cËn biªn cµng t¨ng vµ khuynh h­íng nhËp khÈu cËn biªn cµng gi¶m th× sè nh©n cµng lín, ®é khuÕch ®¹i thu nhËp cña gia t¨ng tæng cÇu sÏ cµng lín vµ ng­îc l¹i, nÕu suÊt rß rØ cËn biªn cµng lín khi khuynh h­íng tiªu dïng cËn biªn cµng gi¶m, thuÕ suÊt cµng t¨ng, khuynh h­íng ®Çu t­ cËn biªn cµng gi¶m vµ khuynh h­íng nhËp khÈu cËn biªn cµng t¨ng th× sè nh©n sÏ cµng nhá, ®é khuÕch ®¹i thu nhËp cña tæng cÇu sÏ cµng nhá. Tõ nh÷ng lý thuyÕt c¬ b¶n trªn, chóng ta thÊy r»ng viÖc gia t¨ng thu nhËp, s¶n l­îng, c«ng ¨n viÖc lµm ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m lµm t¨ng ®é lín cña sè nh©n (k) còng nh­ c¸c gi¶i ph¸p lµm t¨ng tæng cÇu (DAD = DC+DI+DG+DNX). ®Ó gia t¨ng tæng cÇu cÇn kÝch thÝch sù gia t¨ng tiªu dïng, gia t¨ng ®Çu t­, gia t¨ng chi tiªu cña chÝnh phñ vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu so víi nhËp khÈu. §Ó gi¶m suÊt rß rØ cËn biªn th× cÇn kÝch thÝch khuynh h­íng tiªu dïng biªn, ®Çu t­ biªn vµ gi¶m thuÕ suÊt còng nh­ gi¶m khuynh h­íng nhËp khÈu biªn. Nh­ vËy, ®Ó kÝch cÇu ta cÇn thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p sau: + Dùa vµo ph­¬ng tr×nh Yd = Y - Td - TR Yd : thu nhËp cã thÓ sö dông Y : thu nhËp quèc d©n Td : thuÕ trùc thu TR : c¸c kho¶n trî cÊp Muèn kÝch thÝch tiªu dïng th× ph¶i t¨ng thu nhËp cã thÓ sö dông. Mµ muèn t¨ng Yd th× ph¶i gi¶m Td . VËy ®Ó t¨ng thu nhËp ®­îc quyÒn sö dông cña c¸c tÇng líp d©n c­ th× ph¶i gi¶m thuÕ thu nhËp vµ c¸c kho¶n ®ãng gãp kh¸c. §Ó kÝch cÇu cßn cÇn gi¶m c¸c kho¶n thuÕ gi¸n thu nh»m gi¶m gi¸ b¸n cña hµng ho¸ phï hîp víi søc mua cßn thÊp cña thÞ tr­êng. + §èi víi chÝnh s¸ch l­u th«ng tiÒn tÖ, tÝn dông ng©n hµng. Trong ®iÒu kiÖn mét nÒn kinh tÕ ®ang cã gi¶m ph¸t th× Nhµ n­íc nªn dïng chÝnh s¸ch tiÒn tÖ më réng nh»m gi¶m l·i suÊt ®Ó kÝch thÝch ®Çu t­ vµ tiªu dïng. L·i suÊt h¹, nhµ ®Çu t­ sÏ thÊy r»ng viÖc göi tiÒn trong ng©n hµng víi l·i suÊt thÊp kh«ng cã lîi b»ng viÖc ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt nªn hä sÏ më réng ®Çu t­, t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm, thu nhËp gia t¨ng. L·i suÊt göi tiÒn thÊp, ng­êi d©n sÏ më réng tiªu dïng v× viÖc tiªu dïng lóc nµy cã lîi h¬n lµ viÖc göi tiÒn ë c¸c tµi kho¶n tiÕt kiÖm. Nh­ vËy, cÇn thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p nh»m t¨ng khèi l­îng tiÒn trong l­u th«ng nh­: h¹ l·i suÊt chiÕt khÊu, gi¶m tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc, ph¸t hµnh thªm tiÒn vµo l­u th«ng ®Ó thu nhËp b»ng tiÒn cho x· héi... TÊt c¶ nh÷ng viÖc nµy sÏ lµm l¹m ph¸t gia t¨ng, nh­ng nã l¹i kÝch thÝch s¶n xuÊt t¨ng tr­ëng, c«ng ¨n viÖc lµm gia t¨ng, tiªu dïng gia t¨ng vµ nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng theo. VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ x¸c ®Þnh tû lÖ l¹m ph¸t võa ph¶i, ®õng ®Ó l¹m ph¸t t¨ng cao t¸c ®éng xÊu ®Õn nÒn kinh tÕ. + §èi víi chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i: cÇn t¨ng xuÊt khÈu hµng trong n­íc, gi¶m dÇn nhËp khÈu. T¨ng xuÊt khÈu cã t¸c ®éng t¨ng viÖc lµm, t¨ng thu nhËp, t¨ng tiªu dïng vµ kinh tÕ néi ®Þa ph¸t triÓn. Muèn vËy Nhµ n­íc ph¶i cã chÝnh s¸ch b¶o hé xuÊt khÈu, gi¶m thuÕ xuÊt khÈu (cã thÓ gi¶m xuèng b»ng 0%). + Nhµ n­íc ph¶i t¨ng c­êng ®Çu t­ trong n­íc. + Ngoµi c¸c gi¶i ph¸p nªu trªn cßn mét vÊn ®Ò quan träng n÷a lµ cÇn khuyÕn khÝch t©m lý tiªu dïng hµng néi ®Þa. Bëi v× nÕu khuyÕn khÝch tiªu dïng mµ ng­êi d©n chØ thÝch tiªu dïng hµng ngo¹i nhËp th× l¹i kh«ng cã t¸c ®éng lµm gia t¨ng s¶n xuÊt trong n­íc, t¨ng c«ng ¨n viÖc lµm trong n­íc mµ ng­îc l¹i nã lµm s¶n xuÊt trong n­íc bÞ thu hÑp vµ c«ng ¨n viÖc lµm bÞ thu hÑp, thu nhËp sÏ bÞ gi¶m thÊp. phÇn II Thùc tr¹ng gi¶m ph¸t ë ViÖt Nam - nguyªn nh©n vµ kinh nghiÖm tõ mét sè n­íc  I-/ Kinh nghiÖm tõ c¸c n­íc trong khu vùc: 1-/ KÝch cÇu ë Trung Quèc - bµi häc cho ViÖt Nam B­íc sang n¨m 1998 Trung Quèc chÞu søc Ðp ngµy cµng gia t¨ng vµ râ nÐt cña khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ khu vùc, xuÊt hiÖn nhiÒu mÇm mèng cña sù t¨ng tr­ëng kh«ng bÒn v÷ng. §Çu t­ n­íc ngoµi, xuÊt khÈu cã dÊu hiÖu suy gi¶m, s¶n xuÊt trong n­íc r¬i vµo t×nh tr¹ng tr× trÖ, hµng ho¸ ø ®äng nhiÒu, søc tiªu thô gi¶m, tû lÖ thÊt nghiÖp t¨ng nhanh. TÝnh ®Õn hÕt th¸ng 7 - 1999 gi¸ hµng tiªu dïng tiÕp tôc gi¶m sang th¸ng thø 16 nÕu tÝnh 6 th¸ng ®Çu n¨m nay th× gi¸ b¸n lÎ gi¶m 3,2%. Møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®ang chËm l¹i, nhËp khÈu ph¸t triÓn 16,6% trong khi ®ã xuÊt khÈu gi¶m 4,6%. §Çu t­ n­íc ngoµi so 4 th¸ng ®Çu n¨m 98 th× ®Çu t­ n­íc ngoµi gi¶m 12,6%. Trong khi ®ã Trung Quèc l¹i muèn duy tr× sù æn ®Þnh cña ®ång nh©n d©n tÖ. §øng tr­íc søc Ðp tõ trong vµ ngoµi n­íc nªu trªn. Trung Quèc ®· buéc ph¶i lùa chän nh÷ng gi¶i ph¸p th¸o gì, chñ yÕu lµ kÝch cÇu víi quy m« lín trong c¶ n­íc ®Ó ®¶m b¶o t¨ng tr­ëng GDP 8% nh­ môc tiªu ®· ®Ò ra trong n¨m 1999. Ch­¬ng tr×nh kÝch cÇu cña Trung Quèc gåm 2 vÊn ®Ò lín lµ kÝch thÝch nhu cÇu ®Çu t­ vµ tiªu dïng trong n­íc vµ khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Cô thÓ: - KÝch thÝch nhu cÇu ®Çu t­ vµ tiªu dïng trong n­êc: + Ch­¬ng tr×nh kÝch cÇu víi quy m« lín cña Trung Quèc ®­îc b¾t ®Çu tõ c«ng nghiÖp x©y dùng víi ®iÓm khëi ®Çu lµ x©y dùng nhµ ë th¸ng 6 n¨m 1998 Trung Quèc quyÕt ®Þnh chÊm døt bao cÊp nhµ ë cho c«ng nh©n viªn chøc vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i ho¸ nhµ ë. ChÝnh phñ Trung Quèc dµnh mét kho¶n 12 tû USD ®Ó x©y dùng nhµ ë cho c«ng nh©n viªn chøc cã nhu cÇu mua tr­íc tr¶ gãp sau. §Õn th¸ng 7 n¨m 1999 Trung Quèc ®· ®­a ra mét lo¹t c¸c biÖn ph¸p kÝch thÝch tµi chÝnh nh»m khuyÕn khÝch c¸c nhµ kinh doanh bÊt ®éng s¶n ®Çu t­ vµo khu vùc nhµ ë nh­ miÔn thuÕ ®¸nh vµo c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®ang t×m c¸ch ®Çu t­ vµo c¸c dù ¸n nhµ ë hoÆc v¨n phßng cao cÊp, hoÆc c¸c nhµ ®Çu t­ sÏ ®­îc vay ng©n hµng víi l·i suÊt thÊp nhÊt cã thÓ. Bªn c¹nh ®ã Trung Quèc ®· ®Èy m¹nh t­ nh©n ho¸ viÖc x©y dùng nhµ cöa vµ coi x©y dùng nhµ ë míi lµ ®éng lùc míi nh»m kÝch thÝch t¨ng tr­ëng kinh tÕ, cïng víi viÖc c¶i c¸ch chÕ ®é nhµ ë, Trung Quèc ®· ®Èy m¹nh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ chÊp nhËn víi quy m« lín. Trong n¨m 1998, c¸c ng©n hµng ®· cho vay 100 tû nh©n d©n tÖ dïng vµo viÖc ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n. Trong nh÷ng th¸ng cuèi n¨m 1998 Trung Quèc ®· ph¸t hµnh thªm 100 tû nh©n d©n tÖ ®Ó hç trî tËp trung vèn x©y dùng h¹ tÇng c¬ së. Hµng lo¹t c¸c ch­¬ng tr×nh ®­êng x¸, cÇu cèng ®· ®­îc khëi c«ng x©y dùng. Cã thÓ nãi trong nh÷ng th¸ng cuèi n¨m 1998 vµ ®Çu n¨m 1999, ®Èy m¹nh x©y dùng h¹ tÇng c¬ së ®· ®­îc Trung Quèc coi nh­ “®Çu tÇu” ®Ó kÝch cÇu trong n­íc, l«i kÐo c¸c ngµnh kh¸c cïng ph¸t triÓn. + Song song víi viÖc ®Èy m¹nh ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc Trung Quèc ®· ¸p dông hµng lo¹t c¸c biÖn ph¸p vÒ tµi chÝnh - tiÒn tÖ nh»m kÝch thÝch ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt vµ nhu cÇu tiªu dïng cña ng­êi d©n, mµ hai biÖn ph¸p chÝnh lµ ®iÒu chØnh l·i suÊt vµ h­íng ng­êi d©n ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n. ChØ trong vßng 3 n¨m tõ 1996 - 1999 Trung Quèc ®· 7 lÇn h¹ l·i suÊt. §Æc biÖt trong n¨m 1998 Trung Quèc ®· 3 lÇn gi¶m l·i suÊt. ViÖc gi¶m l·i suÊt liªn tôc nh­ vËy cã t¸c dông b¬m tiÒn göi trong hÖ thèng ng©n hµng vµ kÝch thÝch ®Çu t­ cña t­ nh©n vµ doanh nghiÖp. ë Trung Quèc, t×nh tr¹ng tiÒn göi trong ng©n hµng rÊt lín song ng©n hµng l¹i kh«ng d¸m cho vay hoÆc ®Çu t­ v× sî kh«ng thu håi ®­îc vèn. Do ®ã gi¶m l·i suÊt ng©n hµng cïng víi ®¸nh thuÕ l·i tiÒn göi tiÕt kiÖm sÏ kh«ng khuyÕn khÝch ng­êi d©n tiÕp tôc göi tiÒn vµo ng©n hµng mµ dïng tiÒn ®ã ®Ó ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt, tiªu dïng, mua nhµ ë... + Trung Quèc ®· liªn tôc ®­a ra c¸c biÖn ph¸p nh»m lµm s«i ®éng thÞ tr­êng chøng kho¸n. Môc tiªu lµ h­íng ng­êi d©n ®Çu t­ vµo cæ phiÕu vµ th«ng qua ®ã gi¸n tiÕp gãp vèn cho doanh nghiÖp. C¸c biÖn ph¸p ®ã cô thÓ lµ: Cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n, cho phÐp c¸c nhµ m«i giíi ph¸t triÓn quy m« vèn trªn thÞ tr­êng thø cÊp. Gi¶m thuÕ giao dÞch trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Cho phÐp c¸c c«ng ty t­ nh©n ph¸t hµnh cæ phiÕu B b»ng ngo¹i tÖ m¹nh vµ chµo b¸n cho ng­êi n­íc ngoµi mµ tr­íc ®©y chØ cã c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc míi ®­îc phÐp ph¸t hµnh cæ phiÕu B. Nh÷ng biÖn ph¸p trªn ®· thu hót mét l­îng tiÒn mÆt ®¸ng kÓ vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n. + Mét biÖn ph¸p n÷a mµ Trung Quèc ¸p dông ®Ó kÝch thÝch nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc lµ t¨ng l­îng hµng lo¹t cho c¸n bé c«ng nh©n viªn chÝnh phñ Trung Quèc ®· chi mét kho¶n tiÒn khæng lå vµ hy väng cã thÓ kÝch thÝch nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc. §Ó cã kho¶n tiÒn trªn, Trung Quèc quyÕt ®Þnh ph¸t hµnh 60 tû nh©n d©n tÖ c«ng tr¸i trong ®ã 30 tû nh©n d©n tÖ dïng cho t¨ng l­¬ng. - KhuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu: Song song víi viÖc khuyÕn khÝch më réng nhu cÇu ®Çu t­ vµ tiªu dïng trong n­íc Trung Quèc ra søc thu hót tèi ®a nguån vèn n­íc ngoµi. Trung Quèc khuyÕn khÝch th­¬ng nh©n n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo n«ng nghiÖp, kü thuËt cao, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng m«i tr­êng sinh th¸i vµ c¸c ngµnh xuÊt khÈu thu ngo¹i tÖ. Ph¸t triÓn c¸c dù ¸n thu hót ng­êi lao ®éng. KhuyÕn khÝch c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ®Çu t­. T¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng ty n­íc ngoµi sö dông ngo¹i tÖ b»ng níi láng nh÷ng h¹n chÕ vÒ ngo¹i hèi. §ång thêi Trung Quèc thùc hiÖn tõng b­íc tù do ho¸ khu vùc tµi chÝnh tiÒn tÖ th«ng qua c¸c biÖn ph¸p nh­ cho phÐp ng©n hµng n­íc ngoµi më réng kinh doanh ®ång nh©n d©n tÖ, cho phÐp c¸c ty n­íc ngoµi kinh doanh chøng kho¸n ®­îc tham gia trong thÞ tr­êng Trung Quèc... Cã thÓ nãi khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi còng lµ mét c¸ch ®Ó Trung Quèc ph¸t triÓn cµng thu hót vèn ®Çu t­ cho s¶n xuÊt. Bªn c¹nh ®ã Trung Quèc còng hÕt søc nç lùc thóc ®Èy xuÊt khÈu b»ng c¸c biÖn ph¸p nh­ n©ng møc hoµn thuÕ, t¨ng c­êng tÝn dông xuÊt khÈu, duy tr× tû gi¸ ®ång nh©n d©n tÖ. Ch­¬ng tr×nh kÝch cÇu víi quy m« lín cña Trung Quèc ®· duy tr× ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng t­¬ng ®èi cao. Nhu cÇu ®Çu t­ vµ tiªu dïng ®Òu t¨ng lªn. Nhê ch­¬ng tr×nh nµy Trung Quèc ®· gi¶m thiÓu tèi ®a t¸c ®éng, ¸p lùc tõ bªn trong vµ bªn ngoµi nÒn kinh tÕ, duy tr× sù æn ®Þnh cña ®ång NDT. 2-/ Kinh nghiÖm tõ c¸c n­íc kh¸c. Do t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ, tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña hÇu hÕt c¸c n­íc trong khu vùc ®Òu gi¶m sót nghiªm träng, ®Çu t­ gi¶m, s¶n xuÊt thu hÑp, søc mua kÐm... §Ó tho¸t khái t×nh tr¹ng trªn, mét trong sè c¸c gi¶i ph¸p mµ c¸c n­íc ®Òu ®· ¸p dông lµ kÝch cÇu trong n­íc c¶ s¶n xuÊt lÉn tiªu dïng ®Ó kh«ng lÖ thuéc vµo thÞ tr­êng bªn ngoµi. - ë Th¸i Lan, chÝnh phñ ®· ®­a ra nhiÒu ch­¬ng tr×nh trän gãi víi gi¸ trÞ lªn ®Õn vµi tû USD ®Ó thóc ®Èy kinh tÕ, kÝch thÝch tiªu dïng. §Ó gi¶m gi¸ c¶ hµng ho¸, t¨ng søc mua cña d©n chóng, chÝnh phñ Th¸i Lan s½n sµng chÊp nhËn gi¶m ng©n s¸ch 1,8 tû USD ®Ó gi¶m thuÕ GTGT ®èi víi mét sè ngµnh tõ 10% xuèng 7% trong 2 n¨m (ban ®Çu tõ 1/4/1999 ®Õn 31/3/2000). Bªn c¹nh ®ã chÝnh phñ còng quy ®Þnh gi¶m gi¸ ®iÖn, dÇu khÝ ®èt, (v× nh÷ng kho¶n nµy, ng©n s¸ch gi¶m 700 triÖu USD/n¨m) gi¶m thuÕ thu nhËp c¸ nh©n ®Ó t¨ng søc mua... ®Ó thu hót vèn nhµn rçi trong d©n, chÝnh phñ ®· ph¸t hµnh nhiÒu ®ît tr¸i phiÕu... Nhê nh÷ng biÖn ph¸p kÝch cÇu trªn mµ Th¸i Lan ®· gi¶i quyÕt ®­îc hµng triÖu lao ®éng, tiªu dïng nhiÒu mÆt hµng ph¸t triÓn h¬n, kÝch thÝch s¶n xuÊt t¨ng tr­ëng - sè l­îng xe h¬i b¸n ra trªn thÞ tr­êng n¨m 1998 t¨ng vät, sè l­îng ng­êi Th¸i ®i du lÞch sang Mü, sang T©y ¢u t¨ng gÊp ®«i... - ë NhËt B¶n: ChÝnh phñ ®· thùc hiÖn c¾t gi¶m thuÕ vµ tung ra c¸c ch­¬ng tr×nh hµng tr¨m tû USD ®Ó kÝch thÝch tiªu dïng. ë NhËt ng­êi ta thùc hiÖn nhiÒu ch­¬ng tr×nh Marketing ®Æc biÖt ®Ó t¨ng l­îng s¶n phÈm tiªu thô nh­ nh÷ng ®ît gi¶m gi¸ trong th¸ng, trong tuÇn, nh÷ng lêi qu¶ng c¸o rÊt hÊp dÉn “Anh lµ g×? Chóng t«i sÏ nãi cho anh biÕt ph¶i tiªu dïng hµng g×?” TÊt c¶ nh»m môc ®Ých thóc ®Èy ng­êi tiªu dïng chi sµi nhiÒu h¬n n÷a. Nhê nh÷ng biÖn ph¸p ®ã mµ trong quý I/1999 tiªu dïng cña NhËt B¶n ®· t¨ng 2,2%. Søc tiªu thô mét sè mÆt hµng ®¾t tiÒn nh­ nhµ ë, « t«, m¸y tÝnh ... ®· t¨ng 1,2% sau 4 quý gi¶m liªn tôc. - ë Philipin, chÝnh phñ lËp quü ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, tiÕp tôc thùc hiÖn l·i suÊt cho vay thÊp ®Ó khuyÕn khÝch s¶n xuÊt, khuyÕn khÝch tiªu dïng... II-/ Thùc tr¹ng vµ nguyªn nh©n g©y ra gi¶m ph¸t ë ViÖt Nam 1-/ Thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ ViÖt Nam: Lµ mét n­íc cã nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn, hÖ thèng tµi chÝnh tÝn dông ®ang cßn non trÎ. ViÖt Nam còng kh«ng tr¸nh khái vßng cuèn lèc cña c¬n b·o khñng ho¶ng kinh tÕ diÔn ra vµo th¸ng 7 n¨m 1997 võa qua, trªn ph¹m vi toµn cÇu. Tuy møc ®é ¶nh h­ëng kh«ng to lín nh­ nhiÒu n­íc song hËu qu¶ cña nã ®èi víi nÒn kinh tÕ rÊt nÆng nÒ. §Ó tho¸t khái t×nh tr¹ng trªn §¶ng vµ Nhµ n­íc cïng toµn thÓ nh©n d©n c¶ n­íc ®ang tõng b­íc kh¾c phôc khã kh¨n b»ng c¸c biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« chèng suy gi¶m kinh tÕ ®ang x¶y ra, ng¨n chÆn gi¶m ph¸t. XÐt trªn toµn c¶nh, t×nh h×nh suy gi¶m kinh tÕ lµ râ rÖt, næi cém lªn lµ vÊn ®Ò gi¶m ph¸t ®ang liªn tôc x¶y ra vµ kÐo dµi g©y ra nhiÒu hËu qu¶ lµm c¶n trë t¨ng tr­ëng kinh tÕ, lµm c¶n trë qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ héi nhËp quèc tÕ cña ViÖt Nam. Sù suy gi¶m kinh tÕ diÔn ra liªn tôc trong nhiÒu ngµnh, nhiÒu lÜnh vùc: c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, dÞch vô,... ChØ sè GDP n¨m 1999 chØ t¨ng 4,7-5%, ®©y lµ tû lÖ thÊp nhÊt trong m­êi n¨m trë l¹i ®©y. Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 99 chØ ®¹t 4,3% còng lµ møc thÊp nhÊt trong vßng 6, 7 n¨m trë l¹i ®©y kh«ng b»ng ®­îc môc tiªu 5-6% ®· ®­îc ®Ò ra håi ®Çu n¨m 1999. Cô thÓ trong tõng ngµnh: · N«ng nghiÖp: Trong lÜnh vùc nµy nh÷ng n¨m gÇn ®©y n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng con sè ®¸ng mõng. Víi møc t¨ng tr­ëng 5%, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ ®Æc biÖt lµ s¶n xuÊt l­¬ng thùc ®­îc mïa lín, ®¹t 31 triÖu tÊn n¨m 1999. Tæng s¶n l­îng l­¬ng thùc trong n¨m 1999 ®¹t 33,8 triÖu tÊn trong 2 triÖu so víi n¨m 1998. XuÊt khÈu g¹o ®¹t møc kû lôc 4,3 triÖu tÊn. Cã thÓ nãi s¶n xuÊt l­¬ng thùc, thùc phÈm trong n¨m 1999 ®· ®¶m b¶o an toµn l­¬ng thùc, thùc phÈm vµ ®¹t møc xuÊt khÈu cao. Ch¨n nu«i n¨m 1999 t¨ng tõ 100 ®Õn 106% so víi 1998. Tuy nhiªn søc tiªu thô cña nhiÒu c©y c«ng nghiÖp vµ ch¨n nu«i thÊp do gi¸ c¶ cao, chÊt l­îng ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu. · C«ng nghiÖp: N¨m 1999 gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp t¨ng 10,3% so víi n¨m 1998. Trong ®ã doanh nghiÖp Nhµ n­íc t¨ng 4,6%, doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh t¨ng 8,2%, khu vùc doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¨ng 19,1%. Mét sè ngµnh cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao nh­ dÇu th« t¨ng 20,5%, chÕ biÕn thuû s¶n t¨ng 13,8%, sø vÖ sinh t¨ng 39,8%, may mÆc t¨ng 13%, s¶n xuÊt ®éng c¬ diegen t¨ng 2 lÇn, s¶n xuÊt xe ®¹p t¨ng 22%. Bªn c¹nh ®ã lµ hÇu hÕt c¸c ngµnh ®Òu gi¶m hoÆc t¨ng tr­ëng chËm, ®¸ng chó ý lµ s¶n xuÊt ti vi gi¶m 33,9%, so víi n¨m 1998 than gi¶m 19,4%, m¸y c«ng cô gi¶m 23,7%. · Giao th«ng vËn t¶i: M­êi th¸ng ®Çu n¨m 1999 khèi l­îng vËn chuyÓn hµng ho¸ vµ hµnh kh¸ch cã møc t¨ng tr­ëng t­¬ng øng 6,6% vµ 4,3% vËn chuyÓn hµng ho¸ theo ®­êng hµng kh«ng tiÕp tôc gi¶m 8,5% so víi cïng kú n¨m 1998. · Tµi chÝnh tiÒn tÖ: - Trong 9 th¸ng ®Çu n¨m 1999 thu ng©n s¸ch t¨ng 6% so víi cïng kú n¨m tr­íc, trong ®ã thu thuÕ vµ phÝ b»ng 78,2% dù to¸n n¨m vµ gi¶m 8,5% so víi cïng kú. Chi ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®Õn cuèi th¸ng 9 n¨m 1999 t¨ng 6,5%. - Trong hÖ thèng ng©n hµng: n¨m 1999, ngoµi c«ng t¸c ®iÒu hµnh tû gi¸, qu¶n lý ngo¹i hèi ng©n hµng Nhµ n­íc ®· chñ ®éng ®iÒu chØnh gi¶m trÇn l·i suÊt 4 lÇn (tõ 1,25%/th¸ng xuèng 0,85%/th¸ng ë thµnh thÞ) gi¶m tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc. Tuy nhiªn tæng d­ nî vÉn ë møc thÊp l­îng vèn tån ®äng trong hÖ thèng ng©n hµng lµ lín. · XuÊt nhËp khÈu: tû lÖ nhËp siªu tuy ë møc thÊp song ®ã lµ dÊu hiÖu biÓu hiÖn mét c¸ch râ rÖt sù ch÷ng l¹i cña nÒn kinh tÕ. Kim ng¹ch xuÊt khÈu 10 th¸ng ®Çu n¨m ®¹t 9.127 triÖu USD t¨ng 18% so víi cïng kú. Kim ng¹ch nhËp khÈu 10 th¸ng ®¹t 9.166 triÖu USD gi¶m 3,6% so víi n¨m 1998. · LÜnh vùc ®Çu t­: lµ lÜnh vùc cã tèc ®é gi¶m nhanh. Vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n cña Nhµ n­íc, theo ­íc tÝnh cña Tæng côc thèng kª, n¨m 1999 chØ ®¹t 97,2% kÕ ho¹ch n¨m. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ­íc tÝnh ®Õn th¸ng 10 míi cã 191 dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp víi tæng vèn ®¨ng ký 1.457 triÖu USD. Gi¶m 14% vÒ sè dù ¸n vµ gi¶m 38% vèn ®¨ng ký so víi cïng kú. T×nh h×nh ®Çu t­ sôt gi¶m g©y ra nhiÒu t¸c ®éng xÊu ®Õn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nh­ hiÖn t­îng gi¶m ph¸t liªn tôc, gi¶m tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ... · Lùc l­îng lao ®éng: HiÖn nay c¶ n­íc cã kho¶ng trªn 40 triÖu lao ®éng, trong ®ã lao ®éng n«ng th«n kho¶ng 30 triÖu chiÕm 75% tæng lao ®éng c¶ n­íc. Víi t×nh h×nh kinh tÕ hiÖn nay l¹m ph¸t liªn tôc gi¶m th× thÊt nghiÖp t¨ng lµ mét ®iÒu khã tr¸nh khái. TØ lÖ thÊt nghiÖp cña lùc l­îng lao ®éng ë ®é tuæi cao, ®Æc biÖt lµ t¹i c¸c thµnh phè lín nh­ Hµ Néi 10,31%, TP. Hå ChÝ Minh lµ 7,04%. ThÊt nghiÖp gia t¨ng cµng g©y c¶n trë ®èi víi mét nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn, ®ã lµ sù gi¶m sót vÒ s¶n xuÊt, thu nhËp d©n c­ gi¶m sót,... Víi thùc tr¹ng trªn, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang l©m vµo mét thêi kú khã kh¨n ®Æc biÖt trong lÜnh vùc thÞ tr­êng vµ gi¸ c¶. NÕu nh­ nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi sù sôt gi¶m gi¸ chung b¾t ®Çu cã mÇm mèng xuÊt hiÖn tõ n¨m 1996 lµ sù d­ thõa cung, do s¶n xuÊt ph¸t triÓn cung v­ît qu¸ cÇu th× t¹i ViÖt Nam, mét n­íc cã nÒn s¶n xuÊt cßn non trÎ, ch­a cã sù ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu tiªu dïng qu¸ lín trong d©n c­, th× t×nh tr¹ng cung vÉn thõa mµ cÇu vÉn t¨ng lµ mét vÊn ®Ò ®¸ng lo ng¹i. Gi¸ c¶ liªn tôc tôc gi¶m ®Ó gi¶i quyÕt hµng ho¸ Õ thõa trong c¸c ngµnh g©y ra hiÖn t­îng gi¶m ph¸t kÐo dµi nhÊt trong lÞch sö, lµm chao ®¶o thÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ,... Trong lÜnh vùc thÞ tr­êng vµ gi¸ c¶: n¨m 1999 sù t¨ng tr­ëng chËm, tr× trÖ cña c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc, ho¹t ®éng s¶n xuÊt bÞ l©m vµo bÕ t¾c do hµng ho¸ ø ®äng nhiÒu, søc mua gi¶m ë c¶ thµnh phè lÉn n«ng th«n. §iÒu ®ã lµm gi¶m søc hÊp dÉn cña m«i tr­êng ®Çu t­. Møc l¹m ph¸t ®¹t ®Õn møc thÊp nhÊt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Møc l¹m ph¸t trong 8 th¸ng ®Çu n¨m lµ 0,8% theo tæng côc thèng kª møc t¨ng tr­ëng vµ l¹m ph¸t ®­îc thÓ hiÖn nh­ sau: N¨m T¨ng tr­ëng (GDP) L¹m ph¸t (CPI) 1995 9,5 12,7 1996 9,3 4,5 1997 8,2 3,7 1998 5,8 9,2 1999 4,8 0,1 Møc ®é l¹m ph¸t gi¶m liªn tôc n»m ngoµi mong ®îi cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch. Sù sôt gi¶m l¹m ph¸t dÉn ®Õn t×nh tr¹ng gi¶m râ rÖt tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP. H¬n thÕ n÷a t×nh tr¹ng chuyÓn ho¸ nhanh liªn tôc vµ ®ét ngét cña t×nh tr¹ng l¹m ph¸t tõ n¨m 1998 vµ 2 th¸ng ®Çu quý I n¨m 1999 sang gi¶m ph¸t suèt 8 th¸ng liÒn tõ th¸ng 3 ®Õn th¸ng 10 trong n¨m lµ ®iÒu ®¸ng lo ng¹i trong nÒn kinh tÕ. T×nh tr¹ng gi¶m ph¸t ®· diÔn ra trong nÒn kinh tÕ thÓ hiÖn ë chç mÆt b»ng gi¸ gi¶m liªn tôc cïng víi sù suy gi¶m tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Theo sè liÖu Tæng côc thèng kª th× tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ chØ sè gi¸ tiªu dïng qua c¸c n¨m nh­ sau: N¨m T¨ng tr­ëng (GDP) L¹m ph¸t (CPI) 1994 8,8 14,4 1995 9,5 12,7 1996 9,3 4,5 1997 8,2 3,6 1998 5,8 9,2 Riªng n¨m 1999 t×nh h×nh trë nªn trÇm träng khi chØ sè GDP t¨ng 4,7-5%, ®©y lµ tû lÖ thÊp nhÊt gÇn 10 n¨m trë l¹i ®©y. MÆt b»ng gi¸ gi¶m liªn tôc chØ sè gi¸ chØ t¨ng vµo 2 th¸ng ®Çu n¨m lµ nh÷ng th¸ng tÕt Nguyªn §¸n, nhu cÇu tiªu dïng cña c¸c tÇng líp d©n c­ t¨ng cao: th¸ng 1 t¨ng 1,7%, th¸ng 2 t¨ng 1,9%. Sau ®ã tõ th¸ng 3 trë ®i gi¸ gi¶m liªn tôc: Th¸ng/99 ChØ sè gi¸ gi¶m (%) 3 -0,7 4 -0,6 5 -0,4 6 -0,3 7 -0,4 8 -0,6 9 -1 10 0,4 Víi møc gi¶m b×nh qu©n 0,55%/th¸ng. Trong th¸ng 8, trong 11 nhãm hµng ho¸ dÞch vô tiªu dïng chØ cã 5 nhãm gi¸ t¨ng lµ d­îc phÈm, y tÕ t¨ng 0,8%, ®å uèng vµ thuèc l¸ t¨ng 0,3%, nhµ ë vµ vËt liÖu x©y dùng t¨ng 0,2%, may mÆc t¨ng 0,1%, ph­¬ng tiÖn ®i l¹i, b­u ®iÖn t¨ng 0,1%. Cßn 4 nhãm hµng ho¸ vµ dÞch vô gi¶m lµ: l­¬ng thùc gi¶m 1,3%, thùc phÈm gi¶m 0,7%, thiÕt bÞ vµ ®å dïng gia ®×nh gi¶m 0,2%, hµng ho¸ vµ dÞch vô kh¸c lµ 0,2%. Víi t×nh h×nh trªn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang tån t¹i nhiÒu m©u thuÉn: - Hµng ho¸ Õ thõa trong khi nhu cÇu tiªu dïng trong d©n c­ t¨ng. Theo sè liÖu cña tæng côc ®iÒu tra d©n sè ViÖt Nam n¨m 1999 th× hiÖn trªn 70% d©n sè sèng trong khu vùc n«ng nghiÖp cã møc sèng thÊp, ®å dïng vµ vËt dông nh­: s¾t thÐp, xi m¨ng, ti vi mÇu, qu¹t ®iÖn, giÊy viÕt, v¶i vãc, quÇn ¸o hµng ngµy hÇu nh­ thiÕu. Ng­îc l¹i l­îng hµng ho¸ nµy l¹i tån kho rÊt nhiÒu t¹i doanh nghiÖp. - Trong nÒn kinh tÕ ®ang rÊt cÇn vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn th× hÖ thèng ng©n hµng l¹i tån ®äng mét l­îng vèn lín, gi¶i ng©n chËm, cã ng©n hµng ®· ph¶i ngõng huy ®éng c¸c nguån vèn ng¾n h¹n. - N¨ng lùc s¶n xuÊt cña nhiÒu doanh nghiÖp vÉn cßn nh­ng ch­a sö dông hÕt c«ng suÊt do ch­a cã c¬ chÕ qu¶n lý thÝch hîp ®Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt, ®ång thêi s¶n xuÊt s¶n phÈm kh«ng cã chç tiªu thô nªn hä tù co l¹i. VÝ dô: nhµ m¸y ®­êng chØ sö dông 50% c«ng suÊt. - Gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ dÞch vô gi¶m lµ mét biÓu hiÖn tÝch cùc cã lîi cho ng­êi tiªu dïng nÕu nã ®­îc x©y dùng trªn c¬ së gi¸ thµnh gi¶m, n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao cña s¶n phÈm,... Cßn ë ®©y gi¸ c¶ gi¶m lµ do søc mua gi¶m sót, hµng ho¸ trë lªn Õ Èm, kh¶ n¨ng thanh to¸n thÊp,... Gi¸ c¶ hµng ho¸, dÞch vô gi¶m ¶nh h­ëng ®Õn thu ng©n s¸ch, huy ®éng vµ cho vay vèn cña ng©n hµng, ®Çu t­ cña doanh nghiÖp, c¸ nh©n gi¶m, s¶n xuÊt thu hÑp lµm gi¶m tèc ®é t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ. Nh­ vËy nghÞch lý ë ®©y lµ gi¸ c¶ tiªu dïng gi¶m trong khi tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ thÊp, nhËp siªu gi¶m, béi chi ng©n s¸ch gi¶m,.... - Trong khi n¨ng lùc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp vµ nhiÒu c«ng tr×nh x©y dùng lín cña Nhµ n­íc vÉn cßn cã thÓ thu hót ®­îc mét lùc l­îng lao ®éng nhÊt ®Þnh th× do tæng cÇu gi¶m, s¶n xuÊt tr× trÖ vµ bÞ thu hÑp ®· lµm cho tû lÖ thÊt nghiÖp t¨ng cao, sè lao ®éng mÊt viÖc lµm ®· chiÕm trªn 10% sè lao ®éng hiÖn cã. Thªm vµo ®ã, sè ng­êi ®Õn tuæi lao ®éng, sè häc sinh ra tr­êng ngµy cµng t¨ng, t¹o søc Ðp viÖc lµm rÊt lín. Víi nh÷ng m©u thuÉn trªn, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang gÆp khã kh¨n. Gi¸ c¶ gi¶m sót do søc mua, kh¶ n¨ng thanh to¸n thÊp vµ gi¶m. ThÞ tr­êng trong n­íc bÞ thu hÑp vµ kÐm s«i ®éng, l­îng tån ®äng s¶n phÈm hµng ho¸ t¹i doanh nghiÖp lín, khã tiªu thô, doanh nghiÖp s¶n xuÊt cÇm chõng. Khu vùc doanh nghiÖp Nhµ n­íc chØ cã kho¶ng 20% doanh nghiÖp ®øng v÷ng lµm ¨n cã l·i, sè cßn l¹i gÆp khã kh¨n vµ thua lç. 2-/ Nguyªn nh©n g©y ra t×nh tr¹ng trªn: Thø nhÊt: Cung hµng ho¸ ch­a h¼n lín so víi cÇu kh«ng ph¶i lµ nguyªn nh©n chñ yÕu cña t×nh tr¹ng gi¶m ph¸t. Víi mét n­íc kÐm ph¸t triÓn nh­ n­íc ta, s¶n xuÊt trõ mét sè ngµnh nh­ l­¬ng thùc, thùc phÈm,... lµ ®¸p øng ®ñ nhu cÇu cña ng­êi d©n vµ xuÊt khÈu cßn l¹i lµ ch­a ®¸p øng ®­îc. VËy nguyªn nh©n cña sù ø ®äng hµng ho¸ kh«ng cã thÞ tr­êng tiªu thô ë chç: + HiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c doanh nghiÖp thÊp, ®Æc biÖt lµ kinh tÕ quèc doanh, sö dông yÕu tè ®Çu vµo kh«ng hîp lý ch­a hoÆc chËm ®æi míi c«ng nghÖ, ch­a tiÕt kiÖm chi phÝ yÕu kÐm trong qu¶n lý kinh tÕ... DÉn ®Õn t×nh tr¹ng gi¸ thµnh cao, thËm chÝ nhiÒu lo¹i cßn cao h¬n gi¸ quèc tÕ nªn kh«ng phï hîp víi thÞ tr­êng trong n­íc, n¬i mµ thu nhËp cña ®¹i bé phËn d©n c­ cßn thÊp. + ChÊt l­îng s¶n phÈm cßn kÐm, kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh víi hµng xuÊt khÈu. HiÖn nay trªn thÞ tr­êng hµng ho¸ nhËp khÈu cña Trung Quèc cã nhiÒu mÆt hµng chÊt l­îng kh¸ tèt mµ gi¸ chØ b»ng mét nöa gi¸ cña hµng ho¸ néi ®Þa. Víi chÊt l­îng kÐm hoÆc ch­a phï hîp víi thÞ tr­êng cña ng­êi tiªu dïng th× gi¸ c¶ l¹i cao lµ nguyªn nh©n cña sù Õ ®äng hµng ho¸ t¹i doanh nghiÖp. + L­îng hµng ho¸ trèn thuÕ nhËp lËu xe g¾n m¸y, ®­êng, xe ®¹p, quÇn ¸o may s½n,... ®ang tr«i næi víi sè l­îng lín trªn thÞ tr­êng cã ­u thÕ vÒ gi¸ c¶ vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng ®· ®ãng vai trß kh«ng nhá lµm t¨ng cung vµ gi¶m nhu cÇu hµng néi ®Þa, chÌn Ðp s¶n xuÊt trong n­íc vµ dèi lo¹n thÞ tr­êng. Thø hai - vèn: + T×nh tr¹ng thiÕu vèn trÇm träng lµ nh÷ng khã kh¨n lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¬ së s¶n xuÊt. C¸c doanh nghiÖp ®· hoµn toµn cã lý khi lµm phÐp so s¸nh: chØ sè gi¸ tiªu dïng liªn tôc gi¶m trong khi l·i suÊt vay ng©n hµng vÉn ë møc cao, nh­ vËy ch¾n ch¾n hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ kÐm vµ khã cã thÓ ®¶m b¶o ®­îc kh¶ n¨ng thanh to¸n, s¶n xuÊt cÇm chõng, t¾c nghÏn, hµng ho¸ kÐm l­u th«ng dÉn ®Õn gi¸ tiÕp tôc gi¶m. + Cung øng tiÒn tÖ kh«ng ®¹t kÕ ho¹ch ®Çu n¨m. L­îng tiÒn ®­a vµo l­u th«ng Ýt h¬n møc cÇn thiÕt khiÕn s¶n xuÊt vµ l­u th«ng t¾c nghÏn. ViÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ tÝn dông kÐm hiÖu qu¶ cña hÖ thèng ng©n hµng. Do s¶n xuÊt kinh doanh tr× trÖ trong 5 th¸ng ®Çu n¨m ng©n hµng Nhµ n­íc ®· 2 lÇn gi¶m l·i suÊt cho vay víi ý ®å kÝch cÇu tÝn dông. Nh­ng do søc hÊp thô vèn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã h¹n, chñ tr­¬ng kÝch cÇu tÝn dông kh«ng ®¹t ®­îc kÕt qu¶ nh­ mong muèn. Trong 5 th¸ng ®Çu n¨m, tèc ®é t¨ng d­ nî cho vay chØ ®¹t 5,2% trong khi tèc ®é huy ®éng vèn ®¹t 9,3% so víi cuèi n¨m 1998. T×nh h×nh nµy nãi lªn tiÒn trong l­u th«ng bÞ hót vµo trong ng©n hµng kh¸ nhiÒu vµ n»m ®äng t¹i ®ã. MÆc dï ng©n hµng th­¬ng m¹i ®· h¹ l·i suÊt ®Çu vµo nh­ng vÉn cßn cao h¬n nhiÒu tû lÖ l¹m ph¸t trong cïng thêi kú (0,75%/0,17%/th¸ng). Thªm vµo ®ã, nh©n d©n cã xu h­íng gi¶m ®Çu t­ ®Ó göi tiÕt kiÖm vµo kho b¹c Nhµ n­íc. §· vËy, trong th¸ng 2 n¨m 1999 ng©n hµng Nhµ n­íc ®· ph¸t hµnh 600 tû ®ång kú phiÕu ®Ó rót bít tiÒn vÒ, trong quÝ II n¨m 1999 ng©n hµng §Çu t­ - ph¸t triÓn n«ng th«n ®· ph¸t hµnh 2.000 tû ®ång tr¸i phiÕu dµi h¹n thu ®­îc 1.900 tû ®ång, kho b¹c Nhµ n­íc ph¸t hµnh 4.000 tû ®ång c«ng tr¸i quèc gia. KÕt qu¶ huy ®éng v­ît møc kÕ ho¹ch. L­îng tiÒn huy ®éng vµo kho b¹c vµ ng©n hµng t¨ng lªn bao nhiªu th× quü tiªu dïng x· héi gi¶m ®i t­¬ng øng. TiÒn thu hót vµo kho b¹c ng©n hµng ph¶i sau mét thêi gian míi ®Çu t­ ra dÇn dÇn ®ã lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho thÞ tr­êng khan hiÕm tiÒn. + ChÝnh s¸ch tû gi¸ vµ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu ch­a phï hîp khiÕn n­íc ta liªn tôc nhËp khÈu nhiÒu h¬n xuÊt khÈu. MÆc dï nhËp siªu trong 8 th¸ng ®Çu n¨m 1999 ®· gi¶m chØ cßn 1,3 kim ng¹ch xuÊt khÈu nh­ng nhËp khÈu gi¶m chñ yÕu lµ do gi¶m sót phÇn nhËp khÈu tõ nguån vèn FDI. Thø ba - thu nhËp: thu nhËp cña ng­êi ViÖt Nam ë møc thÊp so víi thÕ giíi. Trªn 70% lao ®éng ë n«ng th«n víi møc thu nhËp rÊt thÊp kho¶ng 2 triÖu ®ång/n¨m “Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra cña Bé NN & PTNN”. Do gi¸ c¶ thÞ tr­êng l­¬ng thùc, thùc phÈm ®ang gi¶m liªn tôc nªn thu nhËp cña bé phËn nµy bÞ ¶nh h­áng gi¶m ®¸ng kÓ. Thu nhËp thùc tÕ cña khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp vµ nh÷ng ng­êi h­ëng quü l­¬ng tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc bÞ thÞ tr­êng ®iÒu tiÕt gi¶m ®¸ng kÓ do chØ sè gi¸ c¶ ®· t¨ng sÊp sØ 30% (trõ 20% ®· ®­îc bï). Víi møc thu nhËp gi¶m nh­ vËy, ®Æc biÖt ë khu vùc n«ng th«n chØ ®¶m b¶o møc sinh ho¹t tèi thiÓu hµng ngµy, kh«ng cã kh¶ n¨ng mua s¾m c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c ®Ó phôc vô cuéc sèng tèt h¬n. Ng­êi d©n thµnh phè cã nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cao h¬n song do thÞ hiÕu ®èi víi chÊt l­îng hµng ho¸, gi¶ c¶ cña c¸c lo¹i hµng ho¸ néi ®Þa thÊp h¬n so víi hµng ngo¹i nhËp nªn gi÷a cung vµ cÇu trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam vÉn cßn nhiÒu bÕ t¾c. §ã lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y ra hiÖn t­îng gi¶m ph¸t trªn. Thø t­ - thÊt nghiÖp: T×nh tr¹ng thÊt nghiÖp lín ®Æc biÖt lµ ë thµnh thÞ lµm gi¶m møc sèng trung b×nh cña ng­êi d©n. Ng­êi ®i lµm víi thu nhËp ®· thÊp l¹i ph¶i nu«i thªm mét l­îng ng­êi nhµn rçi cµng lµm cho møc sinh ho¹t x· héi gi¶m. Ngoµi ra thÊt nghiÖp t¨ng kh«ng chØ ¶nh h­ëng trùc tiÕp lµm gi¶m søc mua cña ng­êi d©n mµ cßn g©y ra nhiÒu vÊn ®Ò x· héi cÇn gi¶i quyÕt. Thø n¨m - ®Çu t­: lµ 1 trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y ra gi¶m ph¸t. C¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi lu«n e ng¹i tr­íc m«i tr­êng luËt ph¸p ë ViÖt Nam bëi lý do nh­ c¬ cÊu ®Çu t­ kÐm hiÖu qu¶ ngµy cµng mÊt an toµn (vèn ®Çu t­ t­ nh©n, FDI gi¶m; vèn ®Çu t­ ng©n s¸ch Nhµ n­íc vµ ®i vay t¨ng), thñ tôc hµnh chÝnh phiÒn hµ, thêi gian cÊp phÐp chËm,... céng víi t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ khiÕn t×nh tr¹ng rót lui ®Çu t­ n­íc ngoµi diÔn ra phæ biÕn. Trong khi ®ã ®Çu t­ trong n­íc còng liªn tôc gi¶m do t×nh tr¹ng s¶n xuÊt tr× trÖ hµng ho¸ Õ ®äng, vÊn ®Ò trèn nî diÔn ra nhiÒu n¬i nªn mét bé phËn d©n c­ kh«ng d¸m cho vay trong t­ nh©n, hay liªn kÕt ®Çu t­, bá vèn ra kinh doanh vµ lµm dÞch vô mµ chän c¸ch göi tiÒn vµo ng©n hµng hoÆc mua tr¸i phiÕu kho b¹c, c«ng tr¸i Nhµ n­íc ®Ó h­ëng l·i suÊt æn ®Þnh vµ kh«ng lo thua lç bªn c¹nh t×nh h×nh gi¶m ®Çu t­ lµ viÖc triÓn khai chËm trÔ c¸c nguån vèn ®Çu t­. Tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi ®­îc thùc hiÖn trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 99 xÊp xØ 40.000 tû ®ång ®¹t 35,7% kÕ ho¹ch n¨m trong ®ã vèn ng©n s¸ch ®¹t 41%, vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®¹t 35%. MÆc dï møc tiÕt kiÖm vµ ®Çu t­ trªn GDP cña ViÖt Nam cßn thÊp so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ so víi c¶ nhu cÇu cÇn thiÕt ®Ó ®Èy nhanh t¨ng tr­ëng kinh tÕ song møc l·i suÊt vµ thuÕ suÊt l¹i tá ra kh¸ cao trong mÆt b»ng chung vÒ kÕt qu¶ kinh doanh c¶ n­íc cµng lµm h¹n chÕ ®Çu t­ vµ tiªu dïng. Thø s¸u: C¸c ho¹t ®éng dÞch vô nh»m më réng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng cña ViÖt Nam cßn s¬ khai, ch­a ®­îc coi träng ®óng møc c¶ ë cÊp vÜ m« lÉn vi m«. Nªn ®«i lóc doanh nghiÖp ch­a t×m ra ®­îc thÞ tr­êng cña m×nh hoÆc ch­a t×m ®­îc c¸ch më réng nªn kh«ng tiªu thô ®­îc hµng ho¸ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng hµng ho¸ bÞ ø ®äng. Thø bÈy: do xu h­íng gi¶m gi¸ x¶y ra cã tÝnh chÊt chu kú trªn ph¹m vi toµn cÇu ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi sù sôt gi¸ chung ë ViÖt Nam. §Õn cuèi n¨m 1998, gi¸ nguån nhiªn liÖu trªn thÕ giíi ®· gi¶m gÇn 30%, n«ng s¶n phÈm gi¶m 20%, c¸c mÆt hµng n«ng s¶n phÈm l¹i lµ hµng ho¸ xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam do vËy ViÖt Nam liªn tôc ph¶i gi¶m gi¸ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Theo sè liÖu cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng th× gi¸ xuÊt khÈu FOB nhiÒu lo¹i hµng ho¸ ViÖt Nam n¨m 1999 ®· gi¶m nhiÒu so víi n¨m 1998 nh­: g¹o gi¶m 22%, chÌ gi¶m 21%, h¹t tiªu gi¶m 9%, cµ phª gi¶m 7%. MÆt kh¸c, gi¸ c¶ thÞ tr­êng thÕ giíi gi¶m nªn hµng ho¸ n­íc ngoµi ®· dÔ dµng trµn qua biªn giíi vµ ®¸nh b¹i hµng ho¸ néi ®Þa ngay trªn thÞ tr­êng trong n­íc. III-/ ViÖt nam mét n¨m kÝch cÇu: Nh­ trªn ®· nªu, ë tÊt c¶ c¸c n­íc, khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ®· lµm thøc tØnh mét ®iÒu lµ kh«ng thÓ chØ dùa vµo ngo¹i lùc, mµ ®iÒu quan träng lµ ph¶i h­íng m¹nh vµo thÞ tr­êng trong n­íc, tøc lµ ph¸t huy néi lùc mét c¸ch tèi ®a. V× chØ cã nh­ vËy, nÒn kinh tÕ míi cã nh÷ng b­íc ®i v÷ng ch¾c, c¨n b¶n, sím kh¾c phôc ®­îc nh÷ng hËu qu¶ cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ®Ó l¹i. Tr­íc bèi c¶nh nÒn kinh tÕ gi¶m sót cã tÝnh xu thÕ chung, ë ViÖt Nam hiÖn t­îng gi¶m ph¸t diÔn ra liªn tôc trong mét thêi gian dµi, s¶n xuÊt th× cÇm chõng, hµng ho¸ d­ thõa kh«ng ph¶i so víi kh¶ n¨ng thanh to¸n cña x· héi, mµ chÝnh lµ do ch­a cã c¬ chÕ kÝch thÝch kh¶ n¨ng tiªu dïng, dï lµ kh¶ n¨ng tèi thiÓu trong khi nhu cÇu tiªu dïng thùc sù cña d©n, cña nÒn kinh tÕ cßn lín, mÆt b»ng vÒ cÇu cã thÓ n©ng cao. ChÝnh v× vËy, t¹i phiªn häp th­êng kú vµo th¸ng 4/1999 t¹i Hµ Néi võa qua, chÝnh phñ ®· nªu “ph¶i ph¸t huy néi lùc, t¨ng kh¶ n¨ng ®Çu t­, kÝch thÝch m¹nh s¶n xuÊt vµ n©ng cao tiªu dïng hîp lý “lµ mét gi¶i ph¸p ®óng ®¾n kÞp thêi, mang tÝnh chiÕn l­îc, ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam. §Ó thùc hiÖn ®­îc viÖc ®ã th× “kÝch cÇu” lµ mét trong nhiÒu gi¶i ph¸p hîp lý. Bëi v× mÆt lý thuyÕt, kÝch cÇu lµ mét gi¶i ph¸p kÝch thÝch, khuyÕn khÝch tiªu dïng vµ môc tiªu cuèi cïng lµ lµm t¨ng tæng cÇu, tæng cung hµng ho¸ xuÊt khÈu ®Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Mµ tiªu dïng theo nghÜa réng bao gåm c¶ tiªu dïng cho s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cho sinh ho¹t, ®êi sèng. Do mèi t¸c ®éng qua l¹i cïng chiÒu cña tiªu dïng vµ s¶n xuÊt nªn kÝch cÇu ph¶i ®­îc x©y dùng trªn nguyªn t¾c ph¸t huy néi lùc, kÝch thÝch s¶n xuÊt trong n­íc, tõ ®ã kÝch thÝch tiªu dïng. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i lµ cÇu nµo còng kÝch mµ chØ kÝch thÝch nh÷ng cÇu lµm cho s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t triÓn, ch¼ng h¹n nh­ cÇu hµng tiªu dïng nhËp khÈu th× kh«ng thÓ kÝch ®­îc. §ång thêi ph¶i lùa chän c¸c ngµnh, s¶n phÈm ®Ó kÝch, c¸c ngµnh hoÆc s¶n phÈm kh«ng cã tÝnh c¹nh tranh, Õ thõa, kÐm hiÖu qu¶ th× kh«ng nªn, hoÆc c«ng nghiÖp dÞch vô ®· cã møc t¨ng tr­ëng cao h¬n nhiÒu so víi n«ng nghiÖp nay l¹i ®­îc kÝch thÝch m¹nh trong khi n«ng nghiÖp kh«ng ®­îc kÝch ®ñ liÒu l­îng ®Ó hÊp thô hÕt s¶n phÈm cña c«ng nghiÖp - dÞch vô th× sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng cung lín h¬n cÇu vµ l¹i ®Èy nÒn kinh tÕ r¬i vµo mét vßng luÈn quÈn. §Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn tr­íc hÕt ph¶i gia t¨ng ®Çu t­ cho c¸c doanh nghiÖp 1/2/1999 chÝnh phñ ®· h¹ l·i suÊt cho vay cña ng©n hµng tõ 1,2% chØ cßn 1,15% vµ gÇn ®©y l¹i tiÕp tôc gi¶m xuèng chØ cßn 1,05%. C¸c doanh nghiÖp ®­îc hç trî l·i suÊt cho vay ng©n hµng tõ nhiÒu nguån kinh phÝ nÕu s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp thuéc 5 lÜnh vùc ­u tiªn cña thµnh phè vµ ph¶i ®¹t møc t¨ng tr­ëng liªn tôc tõ n¨m 1996 ®Õn nay vÒ nép ng©n s¸ch vµ kh«ng bÞ thua lç. Ngoµi ra doanh nghiÖp cßn ®­îc hç trî s¶n xuÊt b»ng c¸ch mua tr¶ gãp, chËm ®èi víi thiÕt bÞ, vËt t­ trong n­íc. §Ó kÝch cÇu, t¨ng vèn ®Çu t­ x©u dùng c¬ b¶n lµ mét trong c¸c biÖn ph¸p quan träng vµ cã ý nghÜa lín c¶ vÒ kinh tÕ vµ x· héi, ch¼ng nh÷ng t¹o ra nhiÒu c«ng tr×nh x©y dùng míi, n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng, ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, tõng b­íc hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc mµ cßn gi¶i quyÕt ®Çu ra cho nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt ®ang trong t×nh tr¹ng ø thõa, gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¨ng thu nhËp, n©ng cao søc mua cho ng­êi lao ®éng. §Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ph¸t triÓn, thùc hiÖn chñ tr­¬ng lín cña chÝnh phñ, mét trong nh÷ng yªu cÇu cÊp b¸ch lµ kiªn cè ho¸ hÖ thèng kªnh m­¬ng, n©ng cÊp mÆt b»ng, ®­êng giao th«ng n«ng th«n, x©y dùng vµ ph¸t triÓn hÖ thèng ®iÖn kÓ c¶ c«ng tr×nh nguån còng nh­ m¹ng l­íi ®iÖn vÒ c¸c th«n, x·, x©y dùng nhµ ë c¸c vïng bÞ ngËp lò. TÊt c¶ nh÷ng kho¶n trªn ®ßi hái t¨ng nguån kinh phÝ lín. §Ó thùc hiÖn kÝch cÇu ®Çu t­, trong thêi gian qua chÝnh phñ ®· thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p nh­ t¨ng béi chi ng©n s¸ch, dµnh mét kho¶n tiÒn ®Ó trî gióp h¬n 1000 x· nghÌo nhÊt ë vïng cao, ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ phóc lîi x· héi, thanh to¸n kho¶n nî khèi l­îng x©y dùng c¬ b¶n ®· thùc hiÖn v­ît møc kÕ ho¹ch n¨m 1996 - 1997. Më réng diÖn cho vay ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong nh÷ng lÜnh vùc ­u tiªn: trång c©y c«ng nghiÖp, chÕ biÕn n«ng l©m thuû s¶n xuÊt khÈu víi l·i suÊt hµnh lý vµ lÊy c«ng tr×nh lµm ®iÒu kiÖn thÕ chÊp. Cho phÐp b¸n cæ phÇn cho nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi còng lµ mét c¸ch ®Ó ph¸t triÓn ®Çu t­. §Çu t­ n­íc ngoµi còng lµ mét gi¶i ph¸p nh»m kÝch cÇu s¶n xuÊt trong n­íc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. ChÝnh phñ ®· ban hµnh luËt cho phÐp doanh nghiÖp ®­îc ®Çu t­ ra n­íc ngoµi kh«ng h¹n chÕ vÒ m¸y mãc, nguyªn vËt liÖu... cho phÐp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam më réng ®Þa bµn s¶n xuÊt kinh doanh, thu lîi nhuËn, t¨ng søc c¹nh tranh trªn tr­êng Quèc tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn tiªu thô ®­îc l­îng s¶n phÈm Õ thõa. §ång thêi còng gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, t¨ng thu nhËp, t¨ng tiªu dïng trong n­íc. §Ó thùc hiÖn kÝch cÇu ®Çu t­ cho s¶n xuÊt, gi¶i ph¸p ph¸t triÓn cïng thu hót vèn tiÒm tµng trong d©n cã mét ý nghÜa quan träng nh»m ph¸t huy néi lùc trong ®iÒu kiÖn vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ang trªn ®µ gi¶m sót. Tõ ®ã ph¶i ®Èy m¹nh tiÕt kiÖm, chèng tham nhòng vµ bu«n lËu. Trong ®ã chÝnh s¸ch tiÕt kiÖm ®­îc thùc hiÖn trªn ba mÆt: chèng l·ng phÝ, khai th¸c tèi ®a c«ng suÊt, hiÖu qu¶ cña c¸c ch­¬ng tr×nh ®Çu t­, tiÕt kiÖm chi tiªu ng©n s¸ch ChÝnh phñ vµ tiÕt kiÖm tiªu dïng x· héi trong mäi gia ®×nh, mäi c¸ nh©n. TiÕt kiÖm kh«ng cã nghÜa lµ hµ tiÖn bëi nÕu kh«ng sÏ ¶nh h­ëng xÊu ®Õn chñ tr­¬ng kÝch cÇu tiªu dïng. HiÖn nay cã nhiÒu ý kiÕn cho lµ m©u thuÉn khi ChÝnh phñ mét mÆt kªu gäi tiÕt kiÖm, mét mÆt l¹i cã hµng lo¹t c¸c gi¶i ph¸p ®Ó kÝch cÇu. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ, hoµn toµn kh«ng cã sù m©u thuÉn gi÷a c¸c chñ tr­¬ng tiÕt kiÖm, chèng l·ng phÝ vµ c¸c gi¶i ph¸p kÝch cÇu. Bëi tiÕt kiÖm b¶n chÊt lµ víi chi phÝ hoÆc hao phÝ Ýt h¬n hoÆc nh­ cò nh­ng lµm ®­îc nhiÒu viÖc h¬n, kÕt qu¶ lµ hiÖu qu¶ h¬n. TiÕt kiÖm lµ yªu cÇu b¾t buéc cña mäi miÒn kinh tÕ. Trong khi ®ã kÝch cÇu lµ sù ph¸t huy néi lùc, kÝch thÝch s¶n xuÊt trong n­íc, tõ ®ã kÝch thÝch tiªu dïng. Do ®ã hai viÖc cã quan hÖ h÷u c¬ vµ hç trî cho nhau. §Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng hµng tån kho vµ gi¶m gi¸ ChÝnh phñ ®· gi¶m thuÕ cho c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô. NghÞ ®Þnh 78/N§-CP ngµy 20/08/1999 söa ®æi bæ sung gi¶m 50% møc thuÕ cho 18 nhãm s¶n phÈm hµng ho¸, bæ sung ®èi t­îng vµ qui ®Þnh tû lÖ khÊu trõ ®Çu vµo cho mét sè hµng ho¸, dÞch vô mua hoÆc khai th¸c kh«ng cã ho¸ ®¬n. Gi¶i quyÕt hµng tån kho t¹i thêi ®iÓm 31/12/1998, qui ®Þnh thêi gian nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thay "tiÒn kiÓm" b»ng "hËu kiÓm" thuÕ GTGT ®èi víi hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. §Ó thùc hiÖn viÖc tiªu thô s¶n phÈm s¶n xuÊt ra do c¸c gi¶i ph¸p kÝch cÇu trªn, ChÝnh phñ ®· cã mét sè biÖn ph¸p kÝch thÝch tiªu dïng cña c¸c tÇng líp d©n c­, t¨ng søc mua x· héi b»ng viÖc n©ng thu nhËp x· héi ë thµnh thÞ còng nh­ n«ng th«n th«ng qua c¸c biÖn ph¸p t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, gi¶m thuÕ, gi¶m c¸c kho¶n ®ãng gãp, më réng tÝn dông víi l·i suÊt ­u ®·i, kÌm theo lµ thñ tôc vay m­în dÔ dµng. N©ng cao thu nhËp cña ng­êi lao ®éng b»ng c¸ch c¶i tiÕn tõng b­íc chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng, thùc hiÖn kho¸n chi hµnh chÝnh, rót ng¾n thêi gian lµm viÖc xuèng 40 giê/tuÇn. ChÝnh phñ còng ®· khuyÕn khÝch x· héi ho¸ ®èi víi c¸c ho¹t ®éng trong lÜnh vùc gi¸o dôc, y tÕ, v¨n ho¸, thÓ thao nh»m huy ®éng mäi nguån lùc trong nh©n d©n, vËn ®éng vµ tæ chøc sù tham gia cña toµn x· héi vµo sù ph¸t triÓn c¸c sù nghiÖp ®ã, tõng b­íc n©ng cao møc h­ëng thô vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n. ChÝnh phñ còng ®· tÝch cùc c¶i thiÖn c¸n c©n th­¬ng m¹i, t¨ng xuÊt khÈu, gi¶m nhËp khÈu. Nhµ n­íc ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch hç trî vµ khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, t×m thÞ tr­êng míi gãp phÇn t¨ng xuÊt khÈu, t¨ng c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng thu nhËp vµ tiªu dïng. Bªn c¹nh ®ã ChÝnh phñ còng ®· vµ ®ang ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p nh­ "chÝnh s¸ch níi láng tiÒn tÖ", "chÝnh s¸ch tiÒn tÖ më réng", chÊp nhËn l¹m ph¸t trong kh¶ n¨ng kiÓm so¸t béi chi ng©n s¸ch vµ tÝn dông cã chän läc. QuyÕt ®Þnh vÒ giê lµm viÖc 40 giê/tuÇn vµ chñ tr­¬ng kª khai nhµ cöa, ®Êt ®ai míi ®©y cña ChÝnh phñ còng cã t¸c dông tíi kÝch cÇu bëi sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi d©n mua s¾m nhiÒu h¬n vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng­êi d©n cã nh÷ng giÊy tê hîp ph¸p vÒ chñ quyÒn vÒ nhµ ®Êt ®Ó hä cã thÓ vay tiÒn ë c¸c tæ chøc tÝn dông ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh vµ mua s¾m. Nãi tãm l¹i trong n¨m 1999, cã thÓ nãi c¸c gi¶i ph¸p cña ChÝnh phñ ®· bao qu¸t ®­îc toµn bé c¸c vÊn ®Ò ®ang næi cém, bøc thiÕt cña nÒn kinh tÕ vµ ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶. Tuy nhiªn sù hoµn thiÖn cña hÖ thèng chÝnh s¸ch l¹i ®­îc g¾n víi c¸c môc tiªu cô thÓ, thªm vµo ®ã nh÷ng t¸c nh©n tån t¹i kh¸ch quan ®· c¶n trë chÝnh s¸ch kinh tÕ do ®ã trong nÒn kinh tÕ vÉn cã nh÷ng hËu qu¶ cña t×nh tr¹ng suy gi¶m kinh tÕ do gi¶m ph¸t g©y ra ch­a ®­îc kh¾c phôc, nÒn kinh tÕ ch­a cã dÊu hiÖu thùc sù tèt ®Ñp. ChÝnh v× vËy cÇn ph¶i cã nhiÒu thay ®æi trong gi¶i ph¸p cña ChÝnh phñ ®Ó c¶i thiÖn t×nh thÕ. PhÇn Iii §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p 1-/ Më réng thÞ tr­êng cho c¸c doanh nghiÖp, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp vay vèn ®Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. ViÖc h¹ l·i suÊt trÇn ph¶i ®i kÌm víi c¸c gi¶i ph¸p c¶i tæ l¹i doanh nghiÖp nhµ n­íc, tiÕp tôc ®Èy m¹nh cæ phÇn ho¸, kh«ng ngõng ®æi míi c«ng nghÖ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, t×m kiÕm thÞ tr­êng míi, thay ®æi mÉu m·, t¨ng chÊt l­îng s¶n phÈm, kh«ng ngõng n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. NÕu kh«ng viÖc h¹ trÇn l·i suÊt ch½ng nh÷ng lµm cho doanh nghiÖp cã t­ t­ëng û l¹i, tr«ng chê mµ cßn lµm cho ®ång vèn kh«ng hÊp thô hÕt hoÆc sö dông kÐm hiÖu qu¶. §Èy m¹nh søc tiÕn th­¬ng m¹i c¶ trong n­íc vµ ngoµi n­íc, cho phÐp c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®­îc tham gia s¶n xuÊt trùc tiÕp vµ t×m kiÕm thÞ tr­êng tiªu thô ë n­íc ngoµi. Bªn c¹nh ®ã ph¶i tæ chøc l¹i m¹ng l­íi b¸n hµng, h¹ gi¸ b¸n mét sè s¶n phÈm ®ang bÞ tån ®äng, khuyÕn khÝch tiªu dïng hµng néi ®Þa th«ng qua c¸c cuéc b×nh chän "hµng ViÖt Nam chÊt l­îng cao". Kiªn quyÕt kh«ng cho c¸c ngµnh, c¸c doanh nghiÖp cã s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô ®éc quyÒn, tù ý n©ng gi¸ lµm ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt, tiªu dïng trong n­íc còng nh­ xuÊt khÈu. CÇn cã sù phèi hîp gi÷a ChÝnh phñ víi c¸c ban ngµnh ®Ó ®iÒu hµnh thÞ tr­êng, tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p t¸c ®éng kÞp thêi nh»m ®Èy nhanh tèc ®é tiªu thô hµng ho¸ ë thÞ tr­êng néi ®Þa. - §Èy m¹nh c«ng t¸c chèng tham nhòng, bu«n lËu ®Ó gióp cho hµng ho¸ trong n­íc kh«ng bÞ chÌn Ðp bëi gi¸ c¶ dÉn ®Õn ø thõa, s¶n xuÊt bÞ co hÑp, dÉn tíi chÝnh s¸ch ®Çu t­ sÏ kh«ng ®¹t hiÖu qu¶. 2-/ Thu nhËp: CÇn ph¶i cã ®iÒu chØnh vÒ thu nhËp ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho kÝch cÇu ®¹t hiÖu qu¶ cao. Cô thÓ: - §èi víi nh÷ng ng­êi cã thu nhËp thÊp tr­íc hÕt ph¶i chó ý ®Õn c¸c gi¶i ph¸p t¹o c«ng ¨n viÖc lµm nh»m t¨ng thu nhËp cho hä. Ngoµi ra ChÝnh phñ nªn xem xÐt ®Ó n©ng l­¬ng hoÆc bï gi¸ vµo l­¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, nh÷ng ng­êi lµm c«ng t¸c gi¸o dôc, nh÷ng ng­êi h­u trÝ v.v... - §èi víi nh÷ng ng­êi cã thu nhËp cao, nhu cÇu ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm thiÕt yÕu vÒ ¨n, mÆc, ë d­êng nh­ ®· b·o hoµ, ng­êi ta ®· cã nh÷ng nhu cÇu vÒ s¶n phÈm, dÞch vô cao cÊp. CÇn khuyÕn khÝch hä ®Çu t­ trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt kinh doanh b»ng c¸ch ®a d¹ng ho¸ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc lËp doanh nghiÖp vµ c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ tÝn dông, gi¸ c¶, thuÕ v.v..§ång thêi cÇn khuyÕn khÝch hä dïng tiÒn nhiÒu h¬n ®Ó chi tiªu mua s¾m c¸c ph­¬ng tiÖn tiªu dïng hiÖn ®¹i nh­ trang trÝ néi thÊt, ®iÖn tö cao cÊp v.v... cÇn më réng vµ x©y dùng míi c¸c khu vui ch¬i gi¶i trÝ, t¨ng c­êng më réng c¸c chuyÕn du lÞch trong vµ ngoµi n­íc. 3-/ §Çu t­: C¬ së h¹ tÇng: CÇn cã sù ®Çu t­ h¬n n÷a vÒ c¬ së h¹ tÇng, nhµ ë, khuyÕn khÝch ng­êi d©n thµnh thÞ chi dïng nhiÒu h¬n cho x©y dùng nhµ cöa vµ trang trÝ néi thÊt cã thÓ b»ng c¸ch ®æi nhµ cò thuª cña Nhµ n­íc lÊy nhµ míi cña C«ng ty x©y dùng nhµ ë, ®æi nhµ lÊy ®Êt .... Nh»m võa t¨ng tÝnh hîp lý chç ë vµ lµm viÖc, võa t¨ng thu nhËp x· héi: thu nhËp cña ng­êi b¸n vËt liÖu x©y dùng, thu nhËp cña nh÷ng ng­êi thî x©y .... tõ ®ã dÉn ®Õn t¨ng cÇu tiªu dïng. §èi víi n«ng th«n cÇn t¨ng c­êng ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ vµ x· héi nh­: m¹ng l­íi ®iÖn, giao th«ng, b­u chÝnh viÔn th«ng, y tÕ, gi¸o dôc .... nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho l­u th«ng hµng ho¸ ph¸t triÓn, n©ng møc sèng vµ thu nhËp vèn thÊp cña ng­êi d©n. §ång thêi t¨ng c­êng trang thiÕt bÞ kü thuËt nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¹o ra s¶n l­îng còng nh­ chÊt l­îng hµng ho¸ cao h¬n. CÇn më réng ®Çu t­ trong n­íc vµ n­íc ngoµi ®Ó t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng thu nhËp, t¨ng søc mua b»ng c¸ch gióp ®ì doanh nghiÖp cã nhiÒu th«ng tin vÒ thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. Nhµ n­íc nªu miÔn gi¶m thuÕ ®èi víi nhµ ®Çu t­ míi, thùc hiÖn tÝn dông ­u ®·i, h¹ l·i suÊt cho vay bëi v× hiÖn nay l·i suÊt vÉn ch­a thùc sù cã lîi cho nhµ ®Çu t­. Kh«ng ph©n biÖt c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc vµ n­íc ngoµi v× hiÖn nay c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc cho r»ng Nhµ n­íc chØ quan t©m ­u ®·i cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. VÝ dô nh­ n©ng møc chÞu thuÕ thu nhËp cho ng­êi n­íc ngoµi mµ kh«ng thùc hiÖn ®èi víi ng­êi ViÖt Nam. Trong viÖc thùc hiÖn vèn ®Çu t­, ®Æc biÖt lµ vèn ODA cÇn lùa chä dù ¸n quan träng ®­îc tµi trî cã thÓ tr¶ l­¬ng sím víi sù ­u tiªn c©n ®èi vèn ø ®äng tõ nguån ng©n s¸ch Nhµ n­íc. 4-/ ChÝnh s¸ch tµi kho¸. §Ó lµm t¨ng thu nhËp x· héi nh»m gia t¨ng tæng cÇu, Nhµ n­íc cÇn t¨ng chi tiªu ng©n s¸ch ®Ó kÝch thÝch t¨ng tr­ëng kinh tÕ. §ång thêi ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ sù chi tiªu cña ChÝnh phñ, chó träng c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm, c«ng tr×nh cã tÝnh chiÕn l­îc quèc gia. Thùc hiÖn tiÕt kiÖm th«ng qua viÖc kiªn quyÕt c¾t gi¶m c¸c kho¶n chi phÝ mang tÝnh bao cÊp cho viªn chøc Nhµ n­íc, cho doanh nghiÖp Nhµ n­íc. H¹n chÕ thÊt tho¸t trong ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n do tham nhòng, mãc ngoÆc, mua b¸n c«ng tr×nh, do yÕu kÐm trong qu¶n lý. CÇn qu¶n lý chÆt chÏ viÖc sö dông tµi s¶n c«ng sao cho an toµn, cã hiÖu qu¶. KiÓm so¸t vµ c¾t gi¶m c¸c kho¶n chi tiªu hµnh chÝnh c«ng vô. Hç trî vèn l­u ®éng cho c¸c doanh nghiÖp nh»m h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, thùc hiÖn hç trî gi¸ cho hµng ho¸ n«ng s¶n. §èi víi thuÕ kho¸ vµ c¸c kho¶n phÝ: CÇn gi¶m thuÕ thu nhËp vµ c¸c kho¶n thu kh¸c nh»m t¨ng thu nhËp ®­îc quyÒn sö dông cña c¸c tÇng líp d©n c­. HiÖn nay møc thu nhËp chÞu thuÕ t¹i ViÖt Nam lµ ch­a hîp lý. Møc thu nhËp b¾t ®Çu chÞu thuÕ lµ 2 triÖu ®ång trªn th¸ng ®èi víi n«ng th«n lµ qu¸ cao trong khi ë thµnh thÞ l¹i lµ thÊp. Do ®ã cÇn thay ®æi c¸ch tÝnh thuÕ thu nhËp thoe h­íng khuyÕn khÝch tiªu dïng tøc lµ dùa trªn møc thu nhËp rßng sau khi trõ ®i c¸c kho¶n ®· tiªu dïng. §iÒu ®ã sÏ khuyÕn khÝch tiªu dïng v× ng­êi nµo tiªu dïng Ýt sè thu nhËp rßng sau khi trõ ®i c¸c kho¶n ®· tiªu dïng sÏ cao vµ hä sÏ ph¶i nép thuÕ thu nhËp nhiÒu h¬n. Ngoµi ra cÇn gi¶m c¸c kho¶n thuÕ gi¸n thu nh»m gi¶m gi¸ b¸n thõa víi søc mua qu¸ thÊp hiÖn nay. 5-/ ChÝnh s¸ch l­u th«ng tiÒn tÖ. ChÝnh phñ nªn dïng chÝnh s¸ch tiÒn tÖ më réng ®Ó gi¶m l·i suÊt nh»m khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµ tiªu dïng, chÊp nhËn l¹m ph¸t trong kh¶ n¨ng kiÓm so¸t b»ng c¸ch béi chi ng©n s¸ch vµ chÝnh s¸ch tµi trî b»ng vay nî. 6-/ Ngoµi c¸c gi¶i ph¸p trªn mét vÊn ®Ò cùc kú quan träng n÷a cÇn khuyÕn khÝch tiªu dïng hµng néi ®Þa. HiÖn nay t©m lý thÝch tiªu dïng hµng ngo¹i ¨n s©u trong c¸c tÇng líp d©n c­, kÓ c¶ c¸c l·nh ®¹o cao cÊp. CÇn ph¶i kªu gäi tinh thÇn yªu n­íc trong mäi tõng líp d©n c­, ph¶i ph¸t ®éng phong trµo "nhµ nhµ dïng hµng néi, ng­êi ng­êi dïng hµng néi" mµ ®i ®Çu lµ c¸c c¸n bé l·nh ®¹o §¶ng vµ Nhµ n­íc, c¸c §¶ng viªn ®Ó lµm g­¬ng cho quÇn chóng nh©n d©n. TÊt nhiªn, tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm néi ®Þa, c¶i tiÕn mÉu m· mÆt hµng vµ gi¸ c¶ ®Ó cã thÓ c¹nh tranh ®­îc víi hµng ngo¹i nhËp. Lêi kÕt Víi nç lùc cña ChÝnh phñ vµ nh©n d©n ta, sau n¨m 1999 t×nh h×nh nÒn kinh tÕ ®· cã nhiÒu dÊu hiÖu kh¶ quan h¬n. T×nh tr¹ng sôt gi¶m gi¸ liªn tôc trong nhiÒu th¸ng ®· kÐo theo nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng nh­ s¶n xuÊt ®×nh trÖ, søc mua ng­êi d©n gi¶m... Gi¶i ph¸p kÝch cÇu ®· ®­îc ChÝnh phñ sö dông nh­ mét gi¶i ph¸p quan träng nh»m gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng hµng ho¸ tån ®äng, qua ®ã kÝch thÝch ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Nh÷ng chØ sè thèng kª vÒ t×nh h×nh kinh tÕ th¸ng 7, 7 th¸ng cho thÊy gi¶i ph¸p kÝch cÇu ®· ®ang ph¸t huy mét sè t¸c ®éng ban ®Çu. §iÒu ®ã thÓ hiÖn sù s¸ng suèt, ®óng ®¾n trong sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta tr­íc mäi t×nh h×nh khã kh¨n cña ®Êt n­íc. Tuy nhiªn chØ nªn coi kÝch cÇu lµ mét gi¶i ph¸p t×nh thÕ bëi nã chØ mang l¹i c¸c t¸c dông ng¾n h¹n ®èi víi t¨ng tr­ëng kinh tÕ. NÕu sö dông biÖn ph¸p nµy l©u dµi cã thÓ lµm gi¶m tÝnh n¨ng ®éng cña c¸c doanh nghiÖp, thËm chÝ ph¸ vì thÕ c©n b»ng cña nÒn kinh tÕ. V× ChÝnh phñ ph¶i kÐo dµi thêi gian b¶o hé ®èi víi mét bé phËn doanh nghiÖp, lµm t¨ng mÆt b»ng gi¸ c¶ trong khi chÊt l­îng vµ søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ s¶n xuÊt ra kh«ng ®­îc n©ng cao mét c¸ch t­¬ng øng, g©y t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn nÒn kinh tÕ n­íc ta trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc toµn cÇu. ChÝnh v× vËy Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· tuyªn bè "kh«ng thÓ kÐo dµi c¸c chÝnh s¸ch b¶o hé v× nh­ thÕ lµ cã téi ®èi víi d©n khi mµ d©n ®ang ph¶i mua hµng v¬Ý gi¸ cao h¬n trong khi thu nhËp cßn thÊp". §iÒu nµy nãi lªn tÝnh ®óng ®¾n trong ®­êng lèi chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc ta vµ sù quan t©m cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®èi víi ng­êi d©n lao ®éng. ChÝnh v× lÏ ®ã tÊt c¶ chóng ta ph¶i cïng nh©n d©n c¶ n­íc thùc hiÖn tèt c¸c biÖn ph¸p cña ChÝnh phñ, nç lùc gãp phÇn ®­a ®Êt n­íc tho¸t khái t×nh tr¹ng khñng ho¶ng, gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy c¸c thµnh kinh tÕ x· héi mµ n­íc ta ®· ®¹t ®­îc sau nh÷ng n¨m ®æi míi b»ng c¸ch t¨ng c­êng sö dông hµng néi ®Þa, tÈy chay hµng ngo¹i nhËp. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1-/ TiÒn tÖ, ng©n hµng vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh - F.S. MISHKIN 2-/ Kinh tÕ vÜ m« - §HKTQD. 3-/ T¹p chÝ ThÞ tr­êng TC-TT sè 8 + 9/1999, sè 2/2000. 4-/ T¹p chÝ ng©n hµng sè 14+ 16 +18/1999. 5-/ T¹p chÝ TT- GC sè 9 +10/1999, sè 1+2/2000. 6-/ T¹p chÝ Ph¸t triÓn kinh tÕ sè 106/1999 7-/ T¹p chÝ Nghiªn cøu kinh tÕ sè 255 (th¸ng 8)/1999. 8-/ T¹p chÝ Th«ng tin tµi chÝnh sè 13/1999. 9-/ T¹p chÝ Tµi chÝnh sè 7 + 8 + 9 + 12 /1999. môc lôc