Đề tài Thực trạng và giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng trên địa bàn Hà Nội

nghiÖp kh«ng ph¶i lµ ®Êt ë........................ Båi th­êng thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n.......................................................... Nguyªn t¾c båi th­êng tµi s¶n.......................................................... Båi th­êng ®èi víi nhµ, c«ng tr×nh x©y dùng trªn ®Êt...................... Båi th­êng di chuyÓn må m¶.......................................... Båi th­êng ®èi víi c©y trång, vËt nu«i.............................................. C¸c chÝnh s¸ch hç trî....................................................................... Hç trî æn ®Þnh ®íi sèng vµ æn ®Þnh s¶n xuÊt................................ Hç trî di chuyÓn............................................................................ Hç trî ®µo t¹o chuyÓn ®æi nghÒ cho nh÷ng lao ®éng ph¶i chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp vµ t¹o viÖc lµm.................................................... Hç trî t¸i ®Þnh c­........................................................................... C¸c lo¹i hç trî kh¸c..................................................................... IV. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c gi¶i phãng mÆt b¨ng vµ yªu cÇu ®èi víi c«ng t¸c nµy Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng .............................................................. 1.1.C¬ chÕ chÝnh x¸c....................................................................... 1.2. C«ng t¸c giao ®Êt cho thuª ®Êt, cÊp GCNQSD§, thèng kª, kiÓm kª ®Êt ®ai vµ nhµ ë................................................................................... 1.3. Quy M« dù ¸n vµ ®Æc ®iÓm kinh tÕ trªn ®Þa bµn............................. 1.4. L­îng vèn dù kiÕn cho dù ¸n........................................................ 1.5. thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n................................................................. 1.6. Quü nhµ, quü ®Êt t¸i ®Þnh c­................................................................ 2. C¸c yªu cÇu ®èi víi c«ng tac GPMB................................................. 2.1. §¶m b¶o tiÕn ®é nhanh chãng, kÞp thêi, chÝnh x¸c........................ 2.2. ®¶m b¶o c«ng b»ng, c«ng khai, d©n chñ......................................... 2.3. §¶m b¶o hµi hoµ lîi Ých cho c¸c bªn cã liªn quan.......................... Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c gi¶i phãng mÆt b»ng trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi. §Æc ®iÓm tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi thµnh phè Hµ Néi...................... §iÒu kiÖn tù nhiªn................................................................................. §Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi.................................................................. HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ........................................................ §Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi............................................ T×nh h×nh sö dông ®Êt trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi Kh¸i qu¸t c«ng t¸c GPMB trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi Dự ¸n Kim Liªn – chợ Dừa Kh¸i qu¸t chung............................................................................... Nội dung của dự ¸n......................................................................... Nguyªn nh©n...................................................................... иnh gi¸............................................................................................ VÊn ®Ò ®Æt ra................................................................................. Chương III: Phương hướng và giải pháp Phương hướng và nhiệm vụ trong thời gian tới Các giải pháp………………………………………………… Giải pháp về kỷ thuật………………………………………. Giải pháp về tổ chức bộ máy giải phóng mặt bằng…….. Nhóm giải pháp pháp luật……………………………………. Nhóm giải pháp về cơ chế chính sách………………….. LỜI MỞ ĐẦU Hà Nội, thủ đô ngàn năm văn hiến, là trung tâm kinh tế văn hoá, chính trị của cả nước Việt Nam. Vì vậy mà việc quan tâm đúng mực vào sự phát triển của Hà Nội là một điều tất yếu. Quá trình đô thị hoá ngày càng phát triển, làn song di dân từ nông thôn ra thành phố ngày một nhiều , đời sống nhân dân ngày càng nâng cao. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế sự đòi hỏi xây dựng hệ thống giao thông trên toàn thành phố ngày càng cấp bách. Để thi công được các dự án về giao thông một cách nhanh chóng thì đền bù giải phóng mặt bằng là rất quan trọng. Đây cũng là một vấn đề gây bức xúc hiện nay. Đền bù giải phóng mặt bằng là một công việc phức tạp, nhạy cảm liên quan đến nhiều vấn đề, tác động đến nhiều mặt của xã hội và cộng đồng dân cư. Thực tiễn cho thấy công tác đền bù giải phóng mặt bằng là điều kiện tiên quyết để có thể thực hiện dự án đúng tiến độ, điều đó cũng có nghĩa là các dự án đem lại mức lợi nhuận cao nhất theo dự tính và người dân cũng được đền bù thoả đáng. Thực tế trên địa bàn Hà Nội hiện nay, giải phóng mặt bằng vẫn chưa thực hiện tốt, gây nhiều bức xúc trong dư luận, tình trạng phiếu kiện của người dân về việc đền bù là khá phổ biến, dẫn đến việc người dân chống đối , không hợp tác với cơ quan chức năng, không nhận tiền bồi thường. Các chính sách của nhà nước liên tục được thay đổi sao cho phù hợp và đem lại lợi ích cho nhân dân. Chính phủ đã ban hành những quy định khác nhau để giải quyết công tác đền bù giải phóng mặt bằng như: Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 03/12/2004 của chính phủ quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, Thông tư số 116/2004/TT-BTC ngày 07/12/2004 của chính phủ về việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất. Nhận thấy được tầm quan trọng của công tác giải phóng mặt bằng trên địa bàn Hà Nội chúng tôi đã thực hiện đề tài ‘Thực trạng và giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng trên địa bàn Hà Nội’. Trong đề tài này chúng tôi đã nêu ra một số giải pháp mà theo chúng tôi nghiên cứu là nó có hiệu quả trong công tác đền bù giải phóng mặt bằng trên địa bàn Hà Nội. Kết cấu của đề tài gồm: Chương I: Cơ sở lý luận của công tác bồi thường giải phóng mặt bằng. Chương II: Thực trạng công tác bồi thường , giải phóng mặt bằng trên địa bàn thành phố Hà Nội. Chương III: Phương hướng và giải pháp đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng của thành phố Hà Nội. Trong quá trình làm đề tài chúng tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu như: Phương pháp duy vật lịch sử, duy vật biện chứng làm nền tảng kết hợp chặt chẽ với phương pháp thống kê, tổng hợp, phân tích và xem xét thực tiễn việc giải phóng mặt xã hội học. bằng, phương pháp điều tra. Chương I: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG I. SỰ CẦN THIẾT VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG. 1.Khái niệm về bồi thường GPMB Quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa, đô thị hóa ở nước ta trong những năm gần đây diễn ra hết sức mạnh mẽ. Các khu công nghiệp, khu đô thị đua nhau mọc lên. Quá trình phát triển nhanh chóng kèm theo với nó là những yêu cầu bức thiết. Một trong đó là công tác GPMB mặt bằng để xây dựng cơ sở hạ tầng bao gồm đường xá, khu đô thị mới và các khu công nghiệp, khu chế xuất… Ta có thể hiểu khái niệm về GPMB như sau : GPMB là quá trình Nhà nước thu hôif đất của các đối tượng sử dụng đất (tổ chức, cá nhân, hộ gia đình) chuyển giao cho các chủ dự án tổ chức di dời các đối tượng như nhà ở, cây cối, hoa màu, các công trình xây dựng khác trả lại mặt bằng để thi công công trình trên cơ sở bồi thường thiệt hại, ổn định lại cuộc sống cho đối tượng phải di dời. Bồi thường thiệt hại GPMB có thể hiều là việc chi trả, bù đắp những tổn thất về đất đai và tài sản gắn liền với đất, những chi phí tháo dỡ, di chuyển nhà cửa, vật, kiến trúc công trình hạ tầng kỹ thuật, cây cối hoa mầu và chi phí để ổn định đời sống, chuyển đổi nghề nghiệp cho người sử dụng đất, sở hữu tài sản khi Nhà nước tổ chức thu hồi đất để sử dụng vào mục đích an ninh, quốc phòng, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng. Nhà nước có thể bồi thường bằng đất hoặc bằng tiền. Bồi thường thiệt hại bằng tiền được xác định trên cơ sở định gía đất, tài sản trên đất theo những qui định hướng dẫn của Nhà nước. Bồi thường thiệt hại bằng đất là việc dùng một diện tích đất khác bồi thường thiệt hại cho người bị thu hồi, trả các chi phí trực tiếp cho việc thực hiện tổ chức bồi thường, di chuyển GPMB, xây dựng cơ sở hạ tầng, khu tái định cư cho người bị thu hồi trong trường hợp Nhà nước thu hồi đất mà phải xây dựng khu tái định cư. 2. Sự cần thiết của công tác đền bù GPMB. Trong quá trình phát triển của mỗi quốc gia việc trưng mua, trưng thu, thu hồi những khu đất để xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế như : hệ thống giao thông, hệ thống cấp thoát nước, hệ thống thủy điện; cở sở hạ tầng xã hội như :trường học, bệnh viện, trung tâm thể dục thể thao, khu vui chơi trí; Cơ sở sản xuất như: khu kinh tế, khu công nghiệp, khu chế xuất và việc mở rộng đô thị, sắp xếp lại hệ thống dân cư… là qui luật tất yếu của sự phát triển. Trong quá trình đầu tư xây dựng các dự án có thu hồi đất, công tác GPMB để tạo địa bàn xây dựng các công trình là hết sức cần thiết. Tốc độ phát triển càng lớn thì nhu cầu xây dựng càng cao, GPMB trở thành một yêu cầu, thách thức ngày càng cấp bách đối với sự thành công không chỉ trong lĩnh vực kinh tế mà cả trong lĩnh vực chính trị, xã hội trong phạm vi một quốc gia. 2.1 GPMB là yêu cầu tất yếu đối với các dự án đầu tư xây dựng: Do quỹ đất có giới hạn và các yêu cầu của nền kinh tế, nhu cầu về văn hóa, xã hội, chúng ta không xây dựng những công trình ở những nơi hoàn toàn vắng vẻ không có người nhất là đối với nhu cầu mở rộng, cải tạo đô thị thì việc xây dựng các công trình trong khu đông dân cư là điều không tránh khỏi. Công tác GPMB trở thành một yêu cầu tiên quyết đi trước một bước trong các dự án xây dựng. Mặt bằng để xây dựng là một yếu tố hết sức quan trọng đối với các dự án đầu tư xây dựng. Có mặt bằng thì mới có thể tiến hành đo đạc, thi công, xây lắp công trình được. Trong trường hợp khu đất đã được giải tỏa gần hết mà chỉ vướng một vài hộ gia đình bị thu hồi đất trong diện GPMB mà chưa chịu di chuyển, tháo dỡ thì cũng không thi công được. 2.2 Công tác GPMB góp phần thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai, nhằm sử dụng đất đai hợp lí hiệu quả hơn. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất là những phương pháp thống nhất quản lí với toàn bộ đất đai, bảo đảm đất đai được sử dụng hợp lí tiết kiệm hiệu quả. Thông qua quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất Nhà nước nắm được quỹ đất đai đến từng loại đất, thực hiện quyền định đoạt đối với đất đai, đảm bảo pháp lí cho việc giao đất, có cơ sở để điều chỉnh chính xác đất đai theo hướng sử dụng đất tiết kiệm, hiệu quả. Đồng thời Nhà nước dự tính được nguồn ngân sách. Muốn thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hợp lí cần phải sử dụng đất vào mục đích sao cho đạt hiệu quả cao nhất. Như việc chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất có mục đích sử dụng khác như công nghiệp, dịch vụ thương mại để đáp ứng được yêu cầu của quá trình phát triển. Ở nước ta phần lớn diện tích đất nông nghiệp ở gần trung tâm các thành phố lớn hoặc có vị trí thuận tiện gần đường quốc lộ đang dần được thay thế vào đó là các khu công nghiệp, khu chế xuất… Việc chuyển đổi mục đích này tạo ra giá trị kinh tế cao hơn rất nhiều lần so với sản xuất nông nghiệp. Vì vậy để có quỹ đất “sạch” phục vụ cho các dự án thì công tác GPMB là yếu tố cần thiết không thể thiếu được trong việc thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. GPMB còn cho phép sử dụng có hiệu quả nguồn lực đất đai và là công cụ điều tiết các hoạt động liên quan đến đất đai của các tổ chức, cá nhân. Công tác giải phóng mặt bằng là cơ sở để đảm bảo thực hiện chiến lược phát triển kinh tế và quy hoạch phát triển kinh tế xã hội đúng hướng. 2.3 Công tác GPMB là yêu cầu khách quan trong quá trình đổi mới. Hiện tại và trong thời gian tới, thủ đô Hà Nội cùng với cả nước có quy mô và tốc độ đầu tư, đô thị hóa cao với hàng loạt các dự án mở rộng không gian thành phố , cải tạo nút giao thông, xây dựng các tuyến đường mới, phát triển nhà,… Thực hiện tốt công tác GPMB chính là đã góp phần đảm bảo nhịp độ đô thị, nâng cao năng lực quản lí đô thị trong tình hình mới. Cùng với quá trình đô thị hóa, dân số ngày một gia tăng, đặc biệt là sự gia tăng nhanh chóng của dân số đô thị do sự di dân cơ học từ nông thôn ra thành phố, sự chia tách hộ. Do đó cần có nhiều con đường lớn đảm bảo sự an toàn, thoải mái trong giao thông và những công trình phục vụ dân sinh khác. Vì vậy, thực hiện công tác GPMB nhằm tạo quỹ đất để thực hiện các công trình đó. II. Tổng quan về công tác GPMB 1. Bản chất của GPMB 1.1.Đối tượng GPMB đa dạng phức tạp Đối với mỗi dự án có sử dụng đất được thực hiện trên một vùng hay một mảnh đất nhất định với mỗi đặc điểm tự nhiên kinh tế xã hội khác nhau. Nếu là khu trung tâm đông dân cư thì việc thu hồi đất gặp rất nhiều khó khăn vì các hộ gia đình bị mất nhà cửa, phải di chuyển đến một nơi ở mới hoàn toàn xa lạ để sinh sống và giá đền bù giữa các dự án cũng khác nhau. 1.2.GPMB ảnh hưởng tới mĩ quan, kiến trúc của đô thị Khi thực hiện các dự án mở đường thì hầu như các hộ gia đình ở mặt đường cũ sẽ mất một phần đất, một số hộ còn mất hết. Trong trường hợp còn đất họ thường tân dụng để xây nhà, kiốt để kinh doanh tạo ra một kiến trúc không đẹp dẫn đến gây mất mĩ quan vì các ngôi nhà thụt ra thụt vào, chiều ngang hẹp hay chiều sâu qua ít, nói chung là không theo một kiểu kiến trúc nào cả (ví dụ như ở ngã tư sở sau khi GPMB xong những hộ còn lại đất với diện tích nhỏ bé, bề ngang dài chỉ khoảng 2m, họ tiếp tục xây dựng nhà 4 hoặc 5 tầng)… Tuy được trang trí hiện đại nhưng vẫ ảnh hưởng tới bộ mặt đô thị. . GPMB tạo ra mức sinh lợi cao hơn cho khu vực xung quanh. Công tác GPMB các dự án có sử dụng đất, đặc biệt là các dự án làm đường giao thông đô thị thường làm cho giá đất của các khu vực xung quanh tăng lên rất cao. Sau khi một con đường mới mở ra nghiễm nhiên những hộ gia đình ở lô trong sẽ ra mặt đường với giá đất cao hơn rất nhiều lần. Việc thu lại khoản chênh lệch này rất khó, đã có ý kiến cho rằng khi thu hồi đất để làm đường nên lấy thêm vào 20-25m lưu thông và phần đất này Nhà nước nên cho thuê hoặc đấu giá để thu lại phần lợi nhuận này vào ngân sách Nhà nước. Tuy nhiên đó vẫn là vấn đề nan giải mà các cấp chính quyền chưa tìm ra giải pháp thích hợp nhất. . GPMB đòi hỏi một lượng vốn lớn Chúng ta đều biết rằng GPMB liên quan đến việc thu hồi đất và bồi thường thiệt hại về đất và tài sản trên đất trong khi đó giá cả đất đai, bất động sản trên thị trường tự do hiện nay rất cao. Mà công tác GPMB lại thu hồi một diện tích đất rất lớn, có dự án thu hồi vài ha vì thế số tiền bồi thường là rất lớn dù cho giá đất bồi thường tính theo khung gia quy định của Nhà nước. 2. Căn cứ pháp lí của công tác GPMB 2.1 .Quy định của Chính phủ Luật đất đai năm 2003 đã ra đời và Chính phủ đã ban hành 5 Nghị định (NĐ) hướng dẫn thi hành luật đất đai, trong đó có 2 NĐ liên quan đến vấn đề bồi thường thiệt hại GPMB đó là NĐ 197/NĐ-CP ngày 3-12-2004 về bồi thường thiệt hại, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; NĐ 188/2004/NĐ-CP ngày 16-11-2004 về phương pháp giá đất và khung giá đất. Để tránh trường hợp Nhà nước thu hồi đất theo ý chí chủ quan, Luật đất đai 2003 quy định rõ về trình tự thủ tục và trách nhiệm của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền trong việc thu hồi đất tại điều 39,40; đồng thời điều 42 Luật đất đai quy định cụ thể việc bồi thường tái định cư cho người có đất bị thu hồi. 2.2.Quy định của thành phố Hà Nội Căn cứ NĐ 197/2004/NĐ-CP ngày 3-12-2004 của Chính phủ về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, ngày 1-2-2005 UBND thành phố Hà Nội ban hành quyết định 26/2005/QĐ-UB quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội. Căn cứ NĐ 188/2004/NĐ-CP ngày 16-11-2004 của Chính phủ về phương pháp xác định giá đất và khung giá đất các loại, ngày 29-12-2004 UBND thành phố Hà Nội ban hành quyết định 199/2004/QĐ-UB quy định về việc ban hành các loại đất trên địa bàn thành phố Hà Nội. 3.Vấn đề thu hồi và bồi thường GPMB 3.1.Đối tượng phải bồi thường thiệt hại Tổ chức cá nhân trong nước, tổ chức cá nhân nước ngoài được Nhà nước giao đất, cho thuê đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích cộng đồng, phát triển kinh tế. 3.2.Đối tượng được đền bù thiệt hại Tổ chức, cộng đồng dân cư, cơ sở tôn giáo, hộ gia đình cá nhân trong nước, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức cá nhân nước ngoài đang sử dụng đất mà đất bị thu hồi có đủ điều kiện về quyền sử dụng đất và quyền sở hữu tài sản trên đất một cách hợp pháp. Người bị thu hồi, bị thiệt hại tài sản gắn liền với đất bị thu hồi được bồi thường đất , tài sản hoặc hỗ trợ và bố trí tái định cư theo quy định tại NĐ 197/2004/NĐ-CP ngày 3-1-2004. 3.3.Tái định cư Người sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất theo quy định tại NĐ 197/2004/NĐ-CP mà phải di chuyển chỗ ở thì được bố trí tái định cư bằng một trong những hình thức sau: Bồi thường bằng nhà ở. Bồi thường bằng giao đất ở mới. Bồi thường bằng tiền để tự lo chỗ ở mới. 3.4.Bồi thường, hỗ trợ NĐ 197/2004/NĐ-CP ngày 3-12-2004 của Chính phủ quy định về bồi thường hỗ trợ: Bồi thường, hỗ trợ đối với toàn bộ diện tích đất bị thu hồi Bồi thường, hỗ trợ về tài sản hiện có gắn liền với đất và các chi phí đầu tư vào đất bị Nhà Nước thu hồi. Hỗ trợ để ổn định sản xuất và sản xuất tại khu tái định cư. 4.Căn cứ xác định giá bồi thường GPMB Theo NĐ 188/2004/NĐ-CP ngày 16-11-2004, khung giá đất ở tại nông thôn cao nhất là 1.250.000 đồng/m2, thấp nhất là 2500 đồng/m2; giá đất ở tại đô thị: giá tối đa là 67.500.000 đồng/m2, thấp nhất là 30.000 đồng/m2. 5.Trình tự, thủ tục GPMB Căn cứ NĐ 197/2004/NĐ-CP ngày 3-12-2004 đã ban hành quyết định 26/2005/QĐ-UB ngày 18-2-2005. Nội dung quyết định quy định về trình tự, thủ tục GPMB :. a.Lập hồ sơ thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Khi nhận được quyết định về thu hồi đất, cho thuê đất hoặc quyết định giao nhiệm vụ chuẩn bị mặt bằng để xây dựng công trình cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, chủ đầu tư có trách nhiệm lập hồ sơ đề nghị tổ chức thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư đến UBND quận, huyện nơi có đất bị thu hồi; đồng thời báo cáo thường trực Ban chỉ đạo GPMB thành phố để tổng hợp theo dõi. b. Tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư - Trong thời hạn không quá 5 ngày sau khi nhận hồ sơ của chủ đầu tư, UBND quận, huyện có trách nhiệm thành lập Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho dự án; đồng thời giao nhiệm vụ cho các cơ quan, đơn vị có liên quan. - Trong thời hạn không quá 10 ngày sau khi thành lập Hội đồng bồi thường hỗ trợ và tái định cư có trách nhiệm trình chủ tịch UBND quận, huyện phê chuẩn kế hoạch GPMB cho đơn vị được giao đất, trong đó bao gồm cả nội dung về áp dụng chính sách giá đất tính bồi thường thiệt hại, giá bồi thường, hỗ trợ về tài sản, cây cối, hoa màu… theo quy định. - Trong thời gian không quá 3 ngày sau khi nhận hồ sơ, Chủ tịch UBND quận, huyện có trách nhiệm phê duyệt kế hoạch GPMB … đồng thời báo cáo UBND thành phố và thường trực ban chỉ đạo GPMB thành phố để tổng hợp, chỉ đạo. - Các cơ sở pháp lí để thành lập hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và các chính sách áp dụng được niêm yết công khai trong suốt thời gian thực hiện tại nơi làm việc của hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và trụ sở UBND phường, xã, thị trấn nơi thu hồi đất. Trong thời gian niêm yết, Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và UBND phường, xã, thị trấn phân công cán bộ thu thập ý kiến đóng góp, phản ánh của tổ chức, cá nhân. c. Điều tra xác lập số liệu về đất đai, tài sản để làm cơ sở lập phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. - Căn cứ kế hoạch GPMB được UBND quận, huyện phê duyệt chậm nhất sau 3 ngày, Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và chủ đầu tư phối hợp với UBND phường, xã, thị trấn tổ chức họp với các cá nhân, tổ chức sử dụng nằm trong phạm vi dự án để phổ biến các văn bản chính sách liên quan đến bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và hướng dẫn kê khai. - Trong thời gian không quá 5 ngày kể từ ngày nhận được tơ khai, các tổ chức, hộ gia đình bị thu hồi đất phải kê khai và nộp các tờ khai cho Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư quận, huyện. - Điều tra xác nhận hồ sơ làm căn cứ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. d. Lập, thẩm định và phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. - Căn cứ kế hoạch thực hiện, các biên bản điều tra, kê khai và xác nhận hồ sơ Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư soạn thảo phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. - Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư công khai dự thảo phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tại trụ sở UBND phường, xã, thị trấn; đồng thời gửi tới người sử dụng nhà, đất bị thu hồi để kiểm tra, góp ý kiến trong thời hạn 3 ngày. - Sau khi thực hiện công khai phương án tại trụ sở UBND phường, xã, thị trấn và đến từng chủ sử dụng đất, Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư quận, huyện hoàn thiện các phương án chi tiết và tổ chức thẩm định. - Sau khi phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, UBND quận, huyện chỉ đạo Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, chủ đầu tư tổ chức công khai phương án, tiến độ thực hiện. e. Tổ chức thực hiện phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư được phê duyệt - Trong thời gian không quá 3 ngày sau khi phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được phê duyệt, Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và tổ chức được giao đất có trách nhiệm thông báo công khai tại trụ sở UBND phường, xã, thị trấn trên hệ thống truyền thông về phương án cho các tổ chức, cá nhân bị thu hồi đất và thời gian nhận tiền, giao nhà, đất, tái định cư. - Tổ chức được giao đất phối hợp với Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và UBND phường, xã, thị trấn tổ chức chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho từng đối tượng. - Sau khi nhận tiền bồi thường, hỗ trợ và nhận nhà tái định cư, người sử dụng đất có trách nhiệm bàn giao mặt bằng đúng thời gian quy định. - UBND phường, xã, thị trấn nơi tái định cư và các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền có trách nhiệm giải quyết các thủ tục hành chính theo quy định để các đối tượng tái định cư ổn định cuộc sống, sinh hoạt. f. Bàn giao đất cho chủ đầu tư hoặc đơn vị được giao đất Sau khi hoàn thành công tác GPMB, chậm nhất thời hạn 3 ngày Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tổ chức thực hiện bàn giao trên cho chủ đầu tư. III. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ båi th­êng gi¶i phãng mÆt b»ng Båi th­êng thiÖt h¹i vÒ ®Êt Nguyªn t¾c båi th­êng thiÖt h¹i vÒ ®Êt C¨n cø vµo ®iÒu 9 nghÞ ®Þnh 197/2004/N§-CP ngµy 3-12-2004: Ng­êi bÞ nhµ n­íc thu håi ®Êt cã ®ñ ®iÒu kiÖn quy ®Þnh t¹i ®iÒu 8 cña nghÞ ®Þnh 197/2004/N§-CP ngµy 3-12-2004 th× ®­îc båi th­êng; tr­êng hîp kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®­îc båi th­êng th× Uû ban nh©n d©n cÊp tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ¦¬ng xem xÐt ®Ó hç trî. Ng­êi bÞ thu håi ®Êt ®ang sö dông vµo môc ®Ých nµo th× ®­îc båi th­êng b»ng viÖc giao ®Êt míi cã cïng môc ®Ých sö dông. NÕu kh«ng cã ®Êt ®Ó båi th­êng th× ®­îc båi th­êng b»ng quyÒn gi¸ trÞ sö dông ®Êt theo thêi ®iÓm cã quyÕt ®Þnh thu håi. Tr­êng hîp båi th­êng b¨nngf viÖc giao ®Êt míi hoÆc b»ng nhµ, nÕu cã chªnh lÖch vÒ gi¸ trÞ th× phÇn chªnh lÖch ®ã ®­îc thanh to¸n b»ng tiÒn. Tr­êng hîp ng­êi sö dông ®Êt ®­îc båi th­êng khi nhµ n­íc thu håi ®Êt mµ ch­a ®­îc thùc hiÖn nghÜa vô tµi chÝnh vÒ ®Êt ®ai ®èi víi Nhµ N­íc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× ph¶i trõ ®i kho¶n tiÒn ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô tµi chÝnh vµo sè tiÒn ®­îc båi th­êng, hç trî ®Ó hoµn tr¶ ng©n s¸ch nhµ n­íc. Gi¸ ®Êt ®Ó tÝnh båi th­êng lµ gi¸ ®Êt theo môc ®Ých ®ang sö dông t¹i thêi ®iÓm cã quyÕt ®Þnh thu håi do UBND cÊp tØnh tuyªn bè theo quy ®Þnh cña chÝnh phñ, kh«ng båi th­êng theo gi¸ ®Êt sÏ ®­îc chuyÓn môc ®Ých sö dông. 1.2. §iÒu kiÖn ®­îc båi th­êng thiÖt h¹i vÒ ®Êt. Ng­êi bÞ nhµ n­íc thu håi ®Êt cã mét trong c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y th× ®­îc båi th­êng: a/ Cã GCNQSD§ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Êt ®ai. b/ Cã quyÕt ®Þnh giao ®Êt cña c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai. c/ Hé gia ®×nh, c¸ nh©n ®ang sö dông ®Êt æn ®Þnh, ®­îc UBND ph­êng, thÞ trÊn x¸c nhËn kh«ng tranh chÊp mµ cã mét trong c¸c lo¹i giÊy tê sau ®©y: Nh÷ng giÊy tê vÒ quyÒn sö dông ®Êt ®ai tr­íc ngµy 15/10/1993 do c¬ quan cã thÈm quyÒn cÊp trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®Êt ®ai cña nhµ n­íc ViÖt Nam d©n chñ céng hoµ, chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi MiÒn Nam ViÖt Nam vµ nhµ n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. GiÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt t¹m thêi ®­îc c¬ quan cã thÈm quyÒn Nhµ N­íc cÊp hoÆc cã tªn trong sæ ®¨ng ký ruéng ®Êt, sæ ®Þa chÝnh. GiÊy tê hîp ph¸p vÒ thõa kÕ, tÆng, cho QSD§ hoÆc tµi s¶n g¾n kiÒn víi ®Êt, giÊy tê giao nhµ t×nh nghÜa g¾n liÒn víi ®Êt. GiÊy tê chuyÓn nh­îng QSD ®Êt, mua b¸n nhµ g¾n liÒn víi ®Êt ë tr­íc ngµy 15/10/1993, nay ®­îc UBND cÊp x· x¸c nhËn lµ ®Êt sö dông tr­íc ngµy 15/10/1993. GiÊy tê vÒ thanh lý, ho¸ gi¸ ®Êt ë, mua nhµ g¾n liÒn víi ®Êt ë theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. GiÊy tê do c¬ quan cã thÈm quyÒn thuéc chÕ ®é cò cÊp cho ng­êi sö dông ®Êt. d/ Hé gia ®×nh, c¸ nh©n ®ang sö dông ®Êt cã mét trong c¸c lo¹i giÊy tê theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 3 ®iÒu 8 nghÞ ®Þnh 197/2004/N§-CP ngµy 3/12/2004 mµ trªn giÊy tê ®ã ghi tªn ng­êi kh¸c, kÌm theo giÊy tê vÒ viÖc chuyÓn nh­îng ®Êt cã ch÷ ký cña c¸c bªn cã liªn quan, nh­ng ®Õn thêi ®iÓm cã quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt ch­a thùc hiÖn chuyÓn nh­îng quuÒn sö dông ®Êt theo quy ®inh cña ph¸p luËt, nay ®­îc UBND cÊp x· x¸c nhËn lµ kh«ng cã tranh chÊp. e/ Hé gia ®×nh c¸ nh©n ®ang sö dông ®Êt cã hé khÈu th­êng tró t¹i ®Þa ph­¬ng vµ trùc tiÕp s¶n xuÊt n«ng – l©m nghiÖp, nu«i trång thuû s¶n, lµm muèi t¹i c¸c vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ – x· héi khã kh¨n ë miÒn nói, h¶i ®¶o, nay ®­îc UBND cÊp x· n¬i xã ®Êt x¸c nhËn lµ ng­êi ®· sö dông ®Êt æn ®Þnh, kh«ng cã tranh chÊp. f/ Hé gia ®×nh c¸ nh©n ®ang sö dông ®Êt kh«ng cã c¸c lo¹i giÊy tê quy ®Þnh t¹i kho¶n 1, 2, 3 ®iªu 8 nghÞ ®Þnh 197/2004/N§-CP ngµy 3/12/2004 nh­ng ®Êt nay ®· ®­îc sö dông æn ®Þnh tr­íc ngµy 15/10/1993, nay ®­îc UBND cÊp x· x¸c nhËn lµ ®Êt ®ã kh«ng cã tranh chÊp. g/ Hé gia ®×nh c¸ nh©n ®ang sö dông ®Êt dtheo b¶n ¸n hoÆc quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n nh©n d©n, quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n cña c¬ quan thi hµnh ¸n hoÆc quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt tranh chÊp ®Êt ®ai cña c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn ®· ®­îc thi hµnh. h/ Hé gia ®×nh c¸ nh©n ®ang sö dông ®Êt kh«ng cã c¸c lo¹i giÊy quy ®Þnh t¹i kho¶n 1, 2, 3 ®iÒu 8 nghÞ ®×nh 197/2004/N§-CP ngµy 3/12/2004 nh­ng ®Êt ®ai ®· ®­îc sö dông tõ ngµy 15/10/1993 ®Õn thêi ®iÓm quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt mµ t¹i thêi ®iÓm sö dông kh«ng vi ph¹m quy ho¹ch, kh«ng vi ph¹m hµnh lang b¶o vÖ c«ng tr×nh, ®­îc cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt ®· c«ng bè c«ng khai, c¾m mèc; kh«ng ph¶i lµ ®Êt lÊn chiÕm tr¸i phÐp vµ ®­îc UBND cÊp x· n¬i bÞ thu håi x¸c nhËn ®ã kh«ng cã tranh chÊp. i/ Hé gia ®×nh, c¸ nh©n ®ang sö dông ®Êt mµ tr­íc ®©y Nhµ N­íc quyÕt ®Þnh qu¶n lý trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®Êt ®ai cña nhµ n­íc, nh­ng trong thùc tÕ nhµ n­íc ch­a qu¶n lý, mµ hé gia ®×nh c¸ nh©n ®ã vÉn sö dông. k/ Céng ®ång d©n c­ ®ang sö dông ®Êt cã c«ng tr×nh lµ ®×nh, ®Òn, miÕu, am tõ ®­êng, nhµ thê hä ®­îc UBND cÊp x· n¬i cã ®Êt bÞ thu håi x¸c nhËn lµ ®Êt sö dông chung cho céng ®ång vµ kh«ng cã tranh chÊp. tr×nh g¾n liÒn víi ®Êt x©y dùng sau ngµy 1/7/2004 mµ t¹i thêi ®iÓm x©y dùng tr¸i víi môc ®Ých sö dông ®Êt ®· ®­îc x¸c ®Þnh trong quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt ®· ®­îc xÐt duyÖt th× kh«ng ®­îc båi th­êng. - Tµi s¶n g l/ Tæ chøc sö dông ®Êt trong c¸c tr­êng hîp sau: - §Êt ®­îc Nhµ N­íc giao ®Êt cã thu tiÒn sö dông ®Êt mµ tiÒn sö dông ®Êt ®· ®­îc nép kh«ng cã nguån gèc tõ ng©n s¸ch Nhµ N­íc. - §Êt nhËn chuyÓn nh­îng cña ng­êi sö dông ®Êt hîp ph¸p mµ tiÒn tr¶ cho viÖc chuyÓn nh­îng kh«ng cã nguån gèc tõ ng©n s¸ch Nhµ N­íc. - §Êt sö dông hîp ph¸p cã nguån gèc hîp ph¸p tõ hé gia ®×nh, c¸ nh©n. 1.3 Båi th­êng víi ®Êt phi n«ng nghiÖp lµ ®Êt ë Theo ®iÒu 11 nghÞ ®Þnh 197/2004/N§-CP ngµy 3/12/2004: §Êt lµ mÆt b»ng x©y dùng c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh phi c«ng nghiÖp cña gia ®×nh, c¸ nh©n cã nguån gèc lµ ®Êt ë ®· ®­îc giao sö dông æn ®Þnh l©u dµi hoÆc cã ®ñ ®iÒu kiÖn cÊp GCNQSD§, khi nhµ n­íc thu håi ®­îc båi th­êng theo ®Êt ë. Hé gia ®×nh, c¸ nh©n sö dông ®Êt phi n«ng nghiÖp cã thêi h¹n do chuyÓn nh­îng, thõa kinh doanhÕ, tÆng cho hoÆc do nhµ n­íc giapo cã thu tiÕn sö dông ®Êt ®­îc båi th­êng theo gi¸ ®Êt phi n«ng nghiÖp, tr­êng hîp sö dông ®Êt do Nhµ N­íc hoÆc do UBND x· cÊp cho thuª theo thÈm quyÒn th× khi Nhµ N­íc thu håi chØ ®­îc båi th­êng chi phÝ ®Çu t­ cßn l¹i. 1.4. Båi th­êng ®Êt phi n«ng nghiÖp kh«ng ph¶i lµ ®Êt ë §iÒu 18 nghÞ ®Þnh 197/2004/N§-CP ngµy 3/12/2004 th×: Ng­êi sö dông ®Êt ë khi nhµ thu håi ®Êt mµ ph¶i di chuyÓn chç ë ®­îc båi trh­êng b»ng giao ®Êt ë míi ë khu t¸i ®Þnh c­ hoÆc båi th­êng b»ng tiÒn theo ®Ò nghÞ cña ng­êi cã ®Êt bÞ thu håi. DiÖn tÝch ®Êt båi th­êng b»ng giao ®Êt ë míi cho ng­êi cã ®Êt bÞ thu håi cao nhÊt b»ng h¹n møc giao ®Êt ë ®Þa ph­¬ng. 2. Båi th­êng thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n 2.1. Nguyªn t¾c båi th­êng tµi s¶n Theo ®iÒu 18 nghÞ ®Þnh 197/2004/N§-CP ngµy 3/12/2004 quy ®Þnh: - Båi th­êng thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n bao gåm nhµ, c«ng tr×nh kiÕn tróc, c©y trång, vËt nu«i vµ c¸c tµi s¶n g¾n kiÒn víi ®Êt khi nhµ n­íc thu håi ®Êt mµ bÞ thiÖt h¹i th× ®­îc båi th­êng. - Chñ së h÷u tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt khi nhµ n­íc thu håi ®Êt mµ ®Êt ®ã kh«ng thuéc ®èi t­îng ®­îc båi th­êng th× tuú tõng tr­êng hîp cô thÓ ®­îc båi th­êng hoÆc hç trî tµi s¶n. - Nhµ, c«ng ¾n liÒn víi ®Êt ®­îc t¹o lËp sau khi cã quyÕt ®Þnh thu håi ®­îc c«ng bè th× kh«ng ®­îc båi th­êng. 2.2. Båi th­êng ®èi víi nhµ, c«ng tr×nh x©y dùng trªn ®Êt §èi víi nhµ ë, c«ng tr×nh phôc vô dinh ho¹t cña hé gia ®×nh, c¸ nh©n ®­îc båi th­êng b»ng gi¸ trÞ x©y míi cña nhµ, c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ t­¬ng ®­¬ng do Bé X©y Dùng ban hµnh. Gi¸ trÞ x©y dùng míi cña nhµ, c«ng tr×nh ®­îc tÝnh theo diÖn tÝch x©y dùng nhµ, c«ng tr×nh nh©n víi ®¬n gi¸ x©y dùng míi cña nhµ, c«ng tr×nh do UBND cÊp tØnh ban hµnh theo quyÕt ®Þnh cña chÝnh phñ. Theo quyÕt ®Þnh 26/2005/Q§-¦B ngµy 18/2/2005 cña UBND thµnh phè Hµ Néi: nhµ, c«ng tr×nh x©y dùng kh«ng thuéc ®èi t­îng quy ®Þnh trªn th× ®­îc båi th­êng theo møc sau: Møc båi th­êng = gi¸ trÞ cã cña nhµ, + (gi¸ trÞ x©y míi – gi¸ c«ng tr×nh trÞ hiÖn cã)*60% Gi¸ trÞ hiÖn cã cña = Gi¸ trÞ x©y míi x Tû lÖ cßn l¹i c«ng tr×nh Gi¸ trÞ x©y míi = §¬n gi¸ chuÈn x Tæng diÖn tÝch míi c«ng tr×nh 2.3. Båi th­êng di chuyÓn må m¶ Tr­êng hîp thµnh phè Hµ Néi cã quü ®Êt ®Ó bè trÝ di chuyÓn må m¶ th× chñ hé ®­îc båi th­êng chi phÝ ®µo, bèc, di chuyÓn, x©y dùng l¹i vµ c¸c chi phÝ hîp lý kh¸c cã liªn quan trùc tiÕp nh­ sau: Mé ®Êt: 1.200.000 ®ång/mé Mé x©y: 1.500.000 ®ång/mé 2.4. Båi th­êng ®èi víi c©y trång, vËt nu«i 3. C¸c chÝnh s¸ch hç trî vÒ båi th­êng gi¶i phãng mÆt b»ng 3.1. Hç trî æn ®Þnh ®êi sèng vµ æn ®Þnh s¶n xuÊt Theo nghÞ ®Þnh 22/1988/N§-CP chØ hç trî æn ®Þnh ®êi sèng ®èi víi ng­êi di chuyÓn chç ë (®iÒu 26). NghÞ ®Þnh 197/2004/N§-CP ngµy 3/12/2004 ®· kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i ë nghÞ ®Þnh trªn. 3.2. Hç trî di chuyÓn Theo ®iÒu 19 quyÕt ®Þnh 26/2005/Q§-UB ngµy 18/2/2005 3.3. Hç trî ®µo t¹o chuyÓn ®æi nghÒ cho nh÷ng lao ®éng ph¶i chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp vµ t¹o viÖc lµm. Theo ®iÒu 29 nghÞ ®Þnh 197/2004/N§-CP ngµu 3/12/2004 3.4. Hç trî t¸i ®Þnh c­ 3.5. C¸c lo¹i hç trî kh¸c Theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu 23 quyÕt ®Þnh 26/2005/Q§-UB ngµy 18/2/2005 IV. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c gi¶i phãng mÆt b»ng vµ yªu cÇu ®èi víi c«ng t¸c gi¶i phãng mÆt b»ng. 1. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng 1.1. C¬ chÕ chÝnh s¸ch 1.2. C«ng t¸c giao ®Êt, cho thuª ®Êt, cÊp GCNQSD§, thèng kª, kiÓm kª ®Êt ®ai vµ nhµ ë 1.3. Quy m« dù ¸n vµ ®Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi trªn ®Þa bµn 1.4. L­îng vèn dù kiÕn cho dù ¸n 1.5. ThÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n 1.6. Quü nhµ, quü ®Êt t¸i ®Þnh c­ 2. C¸c yªu cÇu ®èi víi c«ng t¸c GPMB 2.1. §¶m b¶o tiÐn ®é nhanh chãng, kÞp thêi, chÝnh x¸c §¶m b¶o nhanh chãng, kÞp thêi, ®óng tiÕn ®é lµ mét yªu cÇu quan träng vµ cÊp thiÕt cña c«ng t¸c båi th­êng thiÖt h¹i GPMB. §iÒu nµy kh«ng nh÷ng ¶nh h­ëng to lín yÕu tè vÒ kinh tÕ mµ cßn ¶nh h­ëng tíi yÕu tè vÒ chÝnh trÞ, v¨n ho¸ cña c«ng tr×nh x©y dùng. GPMB ®¶m b¶o ®óng tiÕn ®é sÏ tiÕt kiÖm chi phÝ, ®­a c«ng tr×nh vµo sö dông ®óng kÕ ho¹ch 2.2. §¶m b¶o c«ng b»ng, c«ng khai, d©n chñ 2.3. §¶m b¶o hµi hoµ lîi Ých cho c¸c bªn liªn quan CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG I. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế xã hội TP. Hà Nội: 1. Điều kiện tự nhiên: Thủ đô Hà Nội nằm ở trung tâm đồng bằng Bắc Bộ. Hà Nội tiếp giáp với 5 tỉnh: Thái Nguyên ở phía Bắc; Bắc Ninh, Hưng Yên ở phía Đông; Vĩnh Phúc ở phía Tây; Hà Tây ở phía Nam. Vị trí địa lý và địa thế tự nhiên đã khiến cho Hà Nội sớm có một vai trò đặc biệt trong sự hình thành và phát triển của dân tộc Việt Nam. Từ năm 1010, Hà Nội đã được Vua Lý Công Uẩn chọn làm thủ đô của cả nước. Tổng diện tích  đất tự nhiên của Hà Nội là 92.097 ha, trong đó diện tích đất ngoại thành chiếm 90,86%, nội thành chiếm 9,14%. Trong đó đất nông nghiệp chiếm tới 47,4%, đất lâm nghiệp chiếm 8,6%, đất  chuyên dùng chiếm 22,3%, đất nhà ở chiếm 12,7%, đất chưa sử dụng chiếm 9%. 2. Đặc điểm kinh tế xã hội: .Hiện trạng phát triển kinh tế Định hướng phát triển kinh tế xã hội: Gắn với kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, thành phố chủ động sáng tạo phát huy tiềm năng, nguồn lực, tiếp tục đẩy mạnh đô thị hoá, công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập kinh tế quốc tế nhằm phát triển kinh tế - Xã hội toàn diện, bền vững; bảo đảm giữ vững an ninh chính trị, ổn định trật tự an toàn xã hội; xây dựng về cơ bản nền tảng vật chất kỹ thuật, xã hội của thủ đô xã hội chủ nghĩa văn minh, hiện đại, đậm đà bản sắc dân tộc và văn hoá Thăng Long – Hà nội; nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân; phấn đấu xây dựng thủ đô Hà Nội thoát khỏi mức thủ đô nghèo và trở thành trung tâm ngày càng có uy tín ở khu vực.   - Phát triển kinh tế Hà Nội vừa bảo đảm duy trì tốc độ cao liên tục, vừa đảm bảo nâng cao chất lượng, hiệu quả và bền vững, có tính năng động, có khả năng thích ứng nhanh nhạy với kinh tế thị trường để nâng cao hơn nữa vị trí, vai trò của kinh tế thủ đô trong tổng thể nền kinh tế cả nước. Củng cố, phát triển và nâng lên tầm cao chất lượng mới cơ cấu kinh tế  dịch vụ - công nghiệp – nông nghiệp đi đôi với chuyển dịch cơ cấu nội bộ các ngành kinh tế theo hướng hiện đại hoá và hiệu quả cao. Tiếp tục mở rộng và nâng cao hiệu quả kinh tế đối ngoại, thực hiện hội nhập khu vực và quốc tế chủ động, vững chắc.     Tiếp tục đẩy mạnh đầu tư xây dựng thủ đô thành một đô thị văn minh, hiện đại với hệ thống hạ tầng kỹ thuật đồng bộ. Tiếp tục hoàn thiện các khu vực phát triển mới của thành phố ở phía Tây – Tây Nam, tập trung xây dựng và phát triển nhanh các khu đô thị mới khu vực Bắc sông Hồng, các tuyến đường vành đai và các cầu qua sông Hồng. Cải tạo, chỉnh trang các khu dân cư cũ, giãn dân trong khu vực nội thành cũ, nâng cao điều kiện sống và sinh hoạt cho người dân. Nâng cao chất lượng quản lý đô thị theo hướng văn minh, hiện đại. 3.Tình hình sử dụng đất trên địa bàn TP. Hà Nội: 3.1 Quỹ đất: 3.2 Tình hình quản lý sử dụng đất: Theo Viện chiến lược và phát triển GTVT, hiện mạng lưới giao thông đô thị của Việt Nam chưa đồng đều. Tỷ lệ đất dành cho giao thông quá thấp. Tỉ lệ đất dành cho giao thông ở Hà Nội là 2,5%, trong khi tỷ lệ của nhiều nước trên thế giới là 20 - 25%. Ngoài ra, tỷ lệ đảm nhận vận tải hành khách công cộng cũng quá thấp ( 10% tại HN). Nhiều chuyên gia giao thông cho rằng, hiện Việt Nam đang đứng trước sự lựa chọn của nhiều loại hình giao thông công cộng như: đường sắt trên cao, xe buýt, tàu điện ngầm, xe điện... Vì vậy, tới đây các nhà quản lý sẽ phải đưa ra những lựa chọn thích hợp nhất cho sự phát triển trong tương lai của hệ thống giao thông đô thị, đặc biệt tại thành phố lớn là Hà Nội . II. Khái quát công tác GPMB trên địa bàn thành phố Hà Nội những năm gần đây: 1. Thực trạng giải phóng mặt bằng trên địa bàn: Trên địa bàn TP. Hà Nội hiện đang triển khai giải phóng mặt bằng (GPMB) 333 dự án với 1.800 ha đất phải thu hồi, liên quan đến 40.059 hộ dân, trong đó dự kiến phải bố trí tái định cư cho 16.428 hộ. Tuy nhiên, do nhiều khó khăn, vướng mắc, kết quả GPMB đang thực hiện được rất chậm. Trong quá trình GPMB, thành phố đã “vấp” phải nhiều dự án khó khăn, phức tạp trong quá trình thu hồi đất như việc: Bảo vệ thi công Khu ngoại giao đoàn tại Xuân Đỉnh, huyện Từ Liêm; Bảo vệ thi công Quốc lộ 18 tại Sóc Sơn; Dự án khu công nghệ sinh học Hà Nội tại thôn Phúc Lý, Minh Khai Từ Liêm. Hoặc là ở một số dự án người dân đã không cho kê khai đất, kiểm đếm vật tài sản, kiến trúc: Khu X2, Khu đô thị THT, Bảo tàng lịch sử quốc gia…(bổ sung thêm) 2. Nguyên nhân: Nguyên nhân khách quan ảnh hưởng nhiều nhất đến kết quả thực hiện thấp là do thời điểm đầu năm 2008 có sự thay đổi về chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư theo quy định của TƯ và TP Hà Nội. Đó là, hồ sơ địa chính xác lập để thu hồi đất. Ở đó, các dự án thu hồi đất nông nghiệp bị vướng mắc chủ yếu về nội dung giao đất dịch vụ theo quy định tại Điều 48, Nghị định số 84/2007/NĐ-CP; Hoặc là việc phải công bố cơ cấu căn hộ, giá nhà tái định cư đối với từng dự án, từng nhà tái định cư. Bên cạnh đó, ở một số dự án các điều kiện cần và đủ để thực hiện công tác GPMB như: vốn, tái định cư, thủ tục thu hồi đất chưa đảm bảo đồng bộ đáp ứng tiến độ được giao phải hoàn thành… Việc bố trí tái định cư cho các dự án trọng điểm còn chậm như: dự án Đường vành đai 3, Đường vành đai I đoạn Ô Đống Mác – Đê Nguyễn Khóa, Đường Lạc Long Quân, Đường 5 kéo dài trên địa bàn huyện Đông Anh và quận Long Biên… Hà Nội gặp khó khăn lớn khi GPMB do quỹ nhà tái định cư hạn hẹp.Chẳng hạn như việc GPMB dự án đường 32 cầu Diễn – Nhổn, đã làm xong phần điều tra, khảo sát, nhưng chưa lên được phương án di dời vì chưa bố trí được nhà tái định cư… Nhiều lần thành phố đã bàn và đề nghị được áp dụng cơ chế đền bù bằng tiền mặt, nhưng vẫn chưa giải quyết được… Mặt khác, việc GPMB chậm còn do ở một số dự án thiếu sự chỉ đạo quyết liệt của một số quận, huyện, chủ đầu tư; Một số dự án đã nhận bàn giao mặt bằng nhưng việc thi công lại chậm, gây bức xúc cho người bị thu hồi đất… Bên cạnh đó, do một số chủ đầu tư đã không khách quan, cứ khi dự án chậm tiến độ là đổ lỗi cho nguyên nhân GPMB, trong đó nguyên nhân thi công chậm lại ít được đề cập đến, gây bức xúc trong các cấp, ngành và nhân dân. Về vấn đề này, Chủ tịch Nguyễn Thế Thảo cũng đưa ra minh chứng, ở đường vành đai 3, đoạn Khuất Duy Tiến, GPMB đã xong, nhưng tiến độ thi công rất chậm, đào lên lại để đấy, Bộ GTVT cần chỉ đạo tăng tốc độ dự án này. Một nguyên nhân kéo lùi tiến độ GPMB khác phải kể đến là việc quản lý hồ sơ địa chính đất của một số địa phương thiếu chặt chẽ, dẫn tới vướng mắc, thời gian bị kéo dài trong khâu xác nhận nguồn gốc đất… Trong thời gian tới, công tác GPMB của Hà Nội còn rất lớn, theo Ban chỉ đạo GPMB Thành phố, để đẩy nhanh tiến độ: UBND thành phố cần tiếp tục chỉ đạo quyết liệt, cụ thể đối với các Sở, ngành chức năng nhằm giải quyết dứt điểm các vướng mắc trong công tác GPMB, đặc biệt là quỹ nhà tái định cư đã dự kiến bố trí cho các công trình trọng điểm, phải đảm bảo điều kiện giao trước cho dân đúng tiến độ của dự án; Giao nhiệm vụ cho các Sở, ngành liên quan, tham mưu đề xuất cơ chế giải pháp thực hiện Điều 48, Nghị định số 84/2007/NĐ-CP: Cơ chế về giá nhà tái định cư theo hướng nhanh, gọn, đi trước một bước để công khai giá nhà tái định cư cho nhân dân khi phê duyệt dự án; Chỉ đạo UBND các quận, huyện phê duyệt kế hoạch tiến độ cho từng dự án và thường xuyên rà soát, điều chỉnh đảm bảo phù hợp, khả thi; Đặc biệt là rà soát các điều kiện (pháp lý, vốn, tái định cư), chỉ tổ chức thực hiện công tác bồi thường hỗ trợ tái định cư, GPMB khi đủ điều kiện. Ban chỉ đạo cũng đề xuất việc tiếp tục phối hợp với các đơn vị có liên quan tiến hành tuyên truyền, tập huấn cho đội ngũ làm công tác GPMB tại địa phương về các chính sách mới của Chính phủ và thành phố, để tạo sự đồng bộ trong nhận thức và thực hiện của các cấp, các ngành. “Trên thuận, dưới thông”, việc GPMB mới tiến hành nhanh được. III. Dự án đường Kim Liên – Ô Chợ Dừa: Giới thiệu chung. Thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về giải quyết vấn đề bức xúc của giao thông tại các thành phố lớn hiện nay, UBND HN đã xin lập dự án Kim Liên – Ô Chợ Dừa để tháo gỡ ùn tắc cho các đầu mối giao thông như: Ngã Tư Sở, Ngã Tư Đại Cổ Việt - Gải Phóng. Tuy nhiên, do đường được mở mới qua khu dân cư nên tổng kinh phí, nhất là kinh phí dành cho đền bù quá lớn và Kim Liên – Ô Chợ Dừa đã trở thành con đường đắt nhất hành tinh. Nội dung của dự án: Theo quyết định số /QD-UB ngày tháng năm 2005, nội dung của dự án như sau: Chủ đầu tư: UBND thành Phố HN Ban quản lý dự án trọng điểm phát triển đô thị HN Nhà thầu: Tổng công ty xây dựng Trường Sơn. Nguồn vốn vay: Từ Ngân Hàng hợp tác Quốc Tế Nhật Bản. Hình thức đầu tư: mở đường để hoàn thiện hệ thống giao thông. Địa điểm: Phường Kim Liên – Hai Bà Trưng – Hà Nội Diện tích sử dụng đất là: 1080 m2 Phương án bồi thường GPMB: + Bồi thường hỗ trợ công trình xây dựng + Cấp tài chính định cư cho người dân, tuỳ theo diện tích căn hộ Cụ thể: Hỗ trợ công trình xây dựng với khung giá: 11,2 triệu đồng/m2 Cấp tái định cư ( cho hộ có sổ hộ khẩu tại Hà Nội ): tuỳ theo diện tích đất đền bù mà cấp căn hộ: Nhỏ nhất: 36 Lớn nhất: 110 Ngoài ra còn các nội dung khác, như hạn mốc ranh giới, chi phí phục vụ công tác tổ chức GPMB,… Đánh giá: Sau hơn 2 năm thực hiện, công tác GPMB 1080 đất làm đường do UBNH thành phố HN cùng ban quản lý phát triển đô thị HN làm chủ đầu tư đã hoàn tất. Tổng diện tích thu hồi: 1080 Tổng kinh phí bồi thường: trên 800 tỷ đồng Đây là một dự án lớn với tổng đầu tư lớn, độ phức cao, do các chủ sử dụng có quan hệ với nhau từ trước thời kỳ nhận giao khoán đất, thêm nữa là mức đền bù chưa thực sự thoả đáng. Tuy nhiên các cơ quan chức năng đã phối hợp tốt với chủ đầu tư trong công tác GPMB để hoàn thành giao chủ đủ 1080đất. Những khó khăn vướng mắc: Tổng kinh phí đầu tư quá lớn (khó khăn trong Tài chính). Do đền bù cho mặt bằng chủ yếu là đất sở hữu nhà. Gía đền bù của nhà nước không thoả đáng, gây bức xúc cho người dân, dẫn tới tình trạng khiếu nại, làm chậm tiến độ thi công. Một số người dân do không hiểu biết đầy đủ về pháp luật cố tình gây khó khăn cho cơ quan chức năng. Thật vậy: Giá đất trước khi Quy hoạch: (20 – 25) triệu đồng/ Giá đền bù: lúc đầu đưa ra là: 7 triệu đồng/ Sau đó người dân khiếu nại: 7 triệu đồng/. Ngoài ra, còn khó khăn do người dân thiếu hiểu biết về luật pháp, các văn bản hợp đồng của ta thiếu chặt chẽ gây ra tình trạng khiếu kiện. Giá đất của những nhà mặt đường hiện nay đã tăng cao: Trước khi mở đường: (20 – 25) triệu đồng/ Sau khi mở đường: (150 - 160) triệu đồng/ Và năm nay có xu hướng tăng thêm ( 180 triệu đồng/) Rõ ràng chủ lô đất đã được hưởng lợi mà không mất mát gì nhiều. Một điểm đáng lưu ý nữa là trong quá trình lập dự án chưa có quy hoạch cụ thể rõ ràng nên sau khi con đường được mở, nhà mặt đường lộn xộn không có kiến trúc nhất định gây mất mỹ quan đô thị. Những căn nhà siêu mỏng mọc ngay trước mặt các cơ quan và toà nhà lớn trên Kim Liên gây bức xúc cho cơ quan chức năng và người dân. Nguyên nhân Nguyên nhân khách quan: do giao thông Hà Nội phát triển cần mở rộng quy mô đường sá nên giải phóng mặt bằng làm đường mới là cần thiết trong khi mật độ nhà cửa dày đặc, buộc đường giao thông phải đi qua khu dân cư. Hệ thống pháp luật về GPMB và khung giá đền bù chưa chặt chẽ. Nguyên nhân chủ quan: do ý muốn chủ quan của nhà đầu tư. Nhà đầu tư muốn đẩy nhanh tiến độ thi công nên bỏ qua một số quy tắc đền bù cho những hộ gia đình chưa chấp thuận di dời, gây mất công bằng giữa người dân. Việc thi hành luật chưa nghiêm của người dân, vì lợi ích riêng hoặc do thiếu hiểu biết về luật gây cản trở cho tiến độ thi công. 5. Vấn đề đặt ra là: - Cần có biện pháp quy hoạch để chia sẻ kinh phí GPMB cho họ nhằm tiết kiệm ngân sách Nhà Nước và đảm bảo công bằng xã hội, đồng thời điều chỉnh mức giá đền bù sao cho phù hợp để người dân không quá bức xúc, khiếu nại, cản trở tiến độ thi công của công trình. - Khắc phục tình trạng lộn xộn thiếu mỹ quan trong xây dựng đối với nhà hai bên đường. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP I. Phương hướng và nhiệm vụ trong giải phóng mặt bằng trong thời gian tới. Dựa trên thực trạng đã trình bày ở trên về giải phóng mặt bằng nếu vẫn cứ tiếp tục tiến hành như cũ thì việc giải phóng mặt bằng vẫn sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Về nhiệm vụ trong thời gian tới , lãnh đạo thành phố Hà Nội đang tích cực cùng với các bộ ngành trung ương triển khai các đề xuất kiến nghị với chính phủ. Thành phố Hà Nội đề nghị chính phủ cho phép tiếp tục tập trung huy động và bố trí vốn cho các công trình trọng điểm và các công trình kỷ niệm 1000 năm Thăng Long –Hà Nội. Đặc biệt lãnh thổ của Hà Nội đang được mở rộng về phía Tây vì vậy mà việc quy hoạch lại thành phố Hà Nội đang được triển khai. Để thực hiện được quy hoạch thì việc giải phóng mặt bằng một cách hiệu quả nhất rất quan trọng và cấp bách. Phương hướng giải phóng mặt bằng trong thời gian tới: - Xét việc giải phóng mặt bằng là nhiệm vụ trọng tâm, giảm bớt thủ tục hành chính, đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng - Áp dụng một số giải pháp như: giải pháp về chính sách, giải pháp về pháp luật, …để tăng hiệu quả của việc giải phóng mặt bằng hiện nay - Coi trọng công tác tuyên truyền vận động quần chúng, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân hiểu và thực hiện đúng nội dung, quy trình cải cách hành chính. - Vận dụng linh hoạt khung giá đất Nhà nước quy định trong luật đất đai 2003, Nghị định 188/2004/NĐ-CP ngày 16/11/2004 về phương pháp xác định giá đất sao cho phù hợp với điều kiện từng khu vực trong thành phố để đảm bảo giá đền bù hợp lý, thoả mãn cho người dân - Quản lý quỹ đất hiện có cũng như quỹ đất sau khi thu hồi một cách chặt chẽ nhằm thực thực hiện tốt phương pháp giải phóng mặt bằng nêu ra Mục tiêu của công tác giải phóng mặt phóng mặt bằng là chủ động về mặt bằng sạch, vì vậy cần bảo đảm đúng luật pháp; tính đúng, tính đủ, bảo đảm lợi ích trước hết của người dân, doanh nghiệp, nhà nước; minh bạch trong công tác đền bù, cải cách thủ tục hành chính triệt để với bộ máy tinh gọn, hiệu quả, hiệu lực; coi trọng sự tham gia của các cơ quan tư pháp, nâng cao năng lực của các uỷ Đảng cơ sở. II. Các giải pháp về giải phóng mặt bằng trong thời gian tới ở thành phố Hà Nội 1. Giải pháp về kỷ thuật Trong hồ sơ thiết kế kỷ thuật phải có bình đồ thể hịên hiện trạng công trình, hiện trạng nhà cửa, vật kiến trúc, các công trình công cộng , dân số, các mốc giải phóng mặt bằng sẽ xây dựng. 2. Giải pháp về tổ chức bộ máy giải phóng mặt bằng Thành lập tổ tư vấn giúp hội đồng đền bù cấp thành phố và việc thành lập tiểu ban giải phóng mặt bằng đến cấp phường 3. Nhóm giải pháp pháp luật - Hoàn thiện hệ thống pháp luật, nhất là trong điều chỉnh giá đền bù cho hợp lý - Ra các văn bản hướng dẫn trong công tác mua đất, thực hiện các thủ tục đấu giá cho hợp lý và quy hoạch lại đất sau khi đấu giá xong 4.Giải pháp về cơ chế chính sách - Khi thực hiện đền bù thiệt hại cho các đối tượng nằm trong khu về giải phóng mặt bằng, ngoài việc áp dụng các quy định của nhà nước đã cụ thể hoá thêm một số nội dung khác như: - Chính sách hỗ trợ sắp xếp lại sau khi tháo dỡ nhà - Hỗ trợ ổn định sản xuất và đời sống - Hỗ trợ tiền thuê nhà cho các đối tượng phải di chuyển chổ ở làm nhà mới, hỗ trợ di chuyển đi nơi khác. Đường Lô I L ô II - Nhà nước nên có chính sách lấy cả hai lô đất: Lô đất cần lấy đất để mở rộng đường + lô đất liền kề sau đó. Hai lô đất này sẽ lấy với hai mức giá khác nhau , lô trước giá cao hơn lô sau tuỳ theo khung giá đất hiện hành. - Giả sử nhà nước cần mở rộng đường A cần lấy thêm 50m2 đất sang hai bên đường. theo như cách truyền thống từ xưa đến nay trong việc giải phóng mặt bằng thì nhà nước chỉ lấy đúng 50m2 nhưng theo cách làm này thì nhà nước sẽ lấy thêm 50 m2 đất ở lô liền kề với lô thứ nhất. Giá đền bù của hai lô đất này là khác nhau tuỳ theo khung giá đất hiện hành. - Lô đất trước được sử dụng làm đường , lô đất sau dùng để bán đấu giá cho các doanh nghiệp tư nhân , cá nhân hoặc tổ chức để kinh doanh hoặc sử dụng vào các mục đích khác theo quy định của nhà nước. Tuy nhiên trước khi bán đấu giá nhà nước sẽ quy định tiêu chuẩn của các công trình xây dựng khi các doanh nghiệp hoặc tư nhân tham gia đấu giá thành công. Hiện nay trên các đường phố Hà Nội xuất hiện những ngôi nhà siêu mỏng, quy hoạch của thành phố hết sức lộn xộn vì thế làm mất đi mỹ quan và tính quy củ của thành phố Nếu nhà nước quy định như vậy sẽ đảm bảo được mỹ quan của thành phồ cũng như dễ dàng hơn trong việc thực hiện quy hoạch của nhà nước, đồng thời với số tiền thu được từ việc bán đấu giá nhà nước có thể dùng nó để góp phần vào làm đường hoặc thực hiện việc hỗ trợ cho người dân trong việc đền bù hoặc tổ chức việc tái định cư cho người dân. III. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ 1. Tiếp tục hoàn thiện các chính sách pháp luật của Nhà nước Thành phố cần có sự chỉ đạo thống nhất giữa các ban ngành của thành phố, Sở tài nguyên và môi trường, sở kế hoạch và đầu tư, sở tài chính vật giá phải có sự liên kết giữa các văn bản thực hiện. 2. Phát triển thị trường Bất Động Sản(BSĐ) Thị trường BĐS phát triển sẽ tạo điều kiện xác định giá cả thị trường của đất đai và nhà ở, đây là cơ sở thực tế để nhà nước làm căn cứ xác định giá đất và giá bồi thường, tái định cư. Khi thị trường BĐS phát triển sẽ tạo thêm vốn cho nhà đấu tư, đây là một nguồn cung nhà tái định cư khi nhà nước thu hồi đất và tái định cư cho các hộ dân KẾT LUẬN Giải phóng mặt bằng đóng vai trò hết sức quan trọng trong quá trình thực hiện dự án, là điều kiện tiên quyết để đảm bảo dự án sẽ thực hiện đúng tiến độ đề ra. Tuy nhiên đây là công việc hết sức phức tạp, nhạy cảm yêu cầu có sự tham gia của cả nhà nước và người dân. Qua đề tài chúng tôi đã nêu ra thực trạng và giải pháp trên đia bàn Hà Nội. Hi vọng với những giải pháp mà chúng tôi đề ra công tác giải phóng mặt trên thành phố Hà Nội sẽ được đẩy nhanh, góp phần vào sự phát triển của thành phố Hà Nôi. Chúng tôi xin chân thành cảm ơn tiến sĩ Nguyễn Thế Phán đã giúp chúng tôi rất nhiều trong quá trình thực hiện đề tài này.