Đề tài Thực trạng và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả chủ động hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam

y qu¸ tr×nh më cöa thÞ tr­êng c¸c quèc gia, t¹o lËp ra nh÷ng khu vùc thÞ tr­êng réng lín, thóc ®Èy qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ tiªn tiÕn... 3 - Nh÷ng tæ chøc kinh tÕ toµn cÇu: Thø nhÊt lµ c¸c tæ chøc kinh tÕ cã t¸c dông ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ kinh tÕ toµn cÇu hiÖn cã: Tæ chøc Th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO); Quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF), Ng©n hµng thÕ giíi (WB), mét sè tæ chøc kinh tÕ cña Liªn hiÖp quèc: VNDP, G8 (G7 Nga), Tæ chøc hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ DECD... Ho¹t ®éng næi bËt nhÊt hiÖn nay vÉn lµ WTO, IMF, WB. Tuy nhiªn, cho ®Õn nay míi chØ cã nh÷ng cam kÕt quèc tÕ vÒ th­¬ng m¹i hµng ho¸ lµ t­¬ng ®èi cã hiÖu lùc, cßn c¸c lÜnh vùc chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, ®Çu t­ chu chuyÓn vèn, b¶o vÖ, tiªu chuÈn vÒ lao ®éng vµ di chuyÓn lao ®éng quèc tÕ, chèng tham nhòng.... vÉn cÇn cã luËt lÖ toµn cÇu h÷u hiÖu h¬n. Ngay c¶ ho¹t ®éng cña IMF vµ WB còng chØ kiÓm so¸t mét phÇn dßng vèn, tiÒn tÖ chÝnh thøc cña Nhµ n­íc, cßn viÖc bu«n b¸n tiÒn tÖ, vµ dßng vèn t­ nh©n vÉn vËn ®éng ngoµi vßng kiÓm so¸t. Do ®ã viÖc c¶i tæ thÝch hîp nh÷ng tæ chøc nµy lµ ®iÒu cÇn thiÕt trong thêi gian tíi. Thø hai lµ c¸c tæ chøc kinh doanh toµn cÇu: ®ã lµ c¸c C«ng ty xuyªn quèc gia víi c¸c con sè ®¸ng kÓ: 60.000 C«ng ty xuyªn quèc gia víi 500.000 chi nh¸nh, n¾m 25% s¶n xuÊt thÕ giíi, 50% mËu dÞch quèc tÕ, 90% víi ®Çu t­ trùc tiÕp, trªn 80% b¶n quyÒn kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi. C¸c ®Æc tr­ng míi hiÖn nay cña c¸c C«ng ty xuyªn quèc gia lµ: (1) lµn sãng s¸t nhËp gia t¨ng, chøng tá søc c¹nh tranh toµn cÇu ngµy cµng m¹nh, ®ßi hái vèn, c«ng nghÖ m¹ng l­íi ph©n phèi ngµy cµng cao; (2) c¸c C«ng ty nhá vµ võa còng gia t¨ng ho¹t ®éng xuyªn quèc gia, ®Æc biÖt trong dÞch vô; (3) ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn xuÊt hiÖn c¸c C«ng ty xuyªn quèc gia cña m×nh ho¹t ®éng ë nhiÒu n­íc; (4) c¸c C«ng ty xuyªn quèc gia ë c¸c n­íc ph¸t triÓn. NÕu kh«ng cã c¸c C«ng ty xuyªn quèc gia th× sù héi nhËp chØ dõng l¹i ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, thu hót n­íc ngoµi vµo n­íc m×nh. Do ®ã cã thÓ dù b¸o: c¸c C«ng ty xuyªn quèc gia sÏ lµ h×nh thøc doanh nghiÖp c¬ b¶n trong t­¬ng lai. 2.3. Mét sè lîi Ých b­íc ®Çu n­íc ta ®¹t ®­îc trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. MÆc dï vÊp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n, song nh×n l¹i nh÷ng n¨m qua, tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vÉn kh«ng ngõng ®­îc më réng vµ b­íc ®Çu ®· ®­a l¹i nh÷ng lîi Ých ®¸ng kÓ, kh«ng thÓ phñ nhËn cho ®Êt n­íc. Mét lµ, th«ng qua c¸c hiÖp ­íc song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng, cho ®Õn nay, n­íc ta ®· cã quan hÖ víi 165 n­íc trªn thÕ giíi (t¹i thêi ®iÓm n¨m 2000 lµ 154 n­íc), kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng tõ 677,8 nóp/USD n¨m 1986 lªn 14,3 tû USD n¨m 2000, n¨m 2001 t¨ng 4,5%. Trong cïng thêi gian kim ng¹ch nhËp khÈu t¨ng t­¬ng øng tõ 1,83 tû nóp/USD lªn 15,2 tû USD. Tõ chç nhËp siªu t­¬ng ®èi lín vµo nöa nh÷ng n¨m 80 ®Õn nay c¸n c©n xuÊt - nhËp gÇn ®¹t c©n b»ng, tõ cuèi nh÷ng n¨m 90, n­íc ta ®· cã nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu ®¹t trªn 1 tû USD nh­: dÇu th«, g¹o, hµng dÖt may, giµy dÐp, chÕ biÕn thuû s¶n... Cuèi n¨m 2001, hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü chÝnh thøc hiÖu lùc më ra cho hµng ho¸ dÞch vô ViÖt Nam mét thÞ tr­êng réng më vµ ®Çy th¸ch thøc cïng thêi gian nµy viÖc Trung Quèc gia nhËp WTO, t¹o ®iÒu kiÖn cho ViÖt Nam x©m nhËp thÞ tr­êng víi 1,3 tû d©n. vµ ch¾c ch¾n c¬ héi më réng thÞ tr­êng ra khu vùc tõng b­íc thÕ giíi vÉn ch­a dõng ë ®ã. Hai lµ, song song víi viÖc x©m nhËp thÞ tr­êng quèc tÕ, ViÖt Nam ®· t¨ng kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi. KÓ tõ khi cã luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®­îc chÝnh thøc ban hµnh ®Çu n¨m 1988 vµ tõng b­íc ®­îc ®iÒu chØnh ®Õn cuèi n¨m 2000 ®· cã trªn 700 C«ng ty thuéc 62 n­íc vµ vïng l·nh thæ ®Çu t­ trùc tiÕp vµo n­íc t¨ víi h¬n 3.000 dù ¸n, cã tæng sè vèn ®¨ng ký trªn 36 tû USD trong ®ã vèn ®· thùc hiÖn 17 tû USD. MÆc dï do khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ trong khu vùc vµ sù chËm ®æi míi trong chÝnh s¸ch kinh tÕ, song sù ®ãng gãp cña khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vÉn cã xu h­íng gia t¨ng nh÷ng n¨m gÇn ®©y, cô thÓ lµ tû träng cña khu vùc nµy trong GDP t¨ng lªn, 6,3% n¨m 1995; 7,4% n¨m 1996; 9,1% n¨m 1997; 9,8% n¨m 1998; 10% n¨m 1999; trªn 10% n¨m 2000 vµ ®Õn hÕt ngµy 30/10/2001 c¶ n­íc thªm 1,9 tû USD vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¨ng 200% vÒ vèn so víi cïng kú n¨m 2000. Bªn c¹nh ®ã, ngoµi thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ, c¸c dù ¸n cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹o ra kho¶ng 35 viÖc lµm trùc tiÕp vµ hµng chôc v¹n viÖc lµm gi¸n tiÕp. HiÖn nay ViÖt Nam ®­îc ®¸nh gi¸ lµ ®Æc ®iÓm an toµn nhÊt khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng. §©y cã ph¶i lµ c¬ héi cho dßng ch¶y vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam t¨ng lªn? Ba lµ, kh«ng chØ c¸c dßng vèn trùc tiÕp, nhiÒu tiÕn bé kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi ®­îc ®­a vµo n­íc ta. Trong nh÷ng dù ¸n liªn doanh hoÆc 100% vèn n­íc ngoµi thuéc c¸c ngµnh b­u chÝnh viÔn th«ng, dÇu khÝ, ®iÖn, ®iÖn tö, dÖt may, da giµy... c¸c c«ng nghÖ ®­îc chuyÓn giao lµ t­¬ng ®èi hiÖn ®¹i. MÆc dï vÉn cã nh÷ng c«ng nghÖ trung b×nh kh«ng cßn phï hîp víi c¸c n­íc Mü, NhËt... nh­ng vÉn cã hiÖu qu¶ ë n­íc ta trong mét sè ngµnh sù kh¸c do yªu cÇu sö dông lao ®éng cña c¸c c«ng nghÖ ®ã cao, cã kh¶ n¨ng t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm míi. Qu¶ thùc thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp ®ång thêi tiÕp nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ sö dông nã cã hiÖu qu¶ lµ con ®­êng thÝch hîp víi tr×nh ®é ViÖt Nam hiÖn nay h¬n c¶, mÆc dï n­íc ta vÉn cã kh¶ n¨ng nhËp khÈu c«ng nghÖ tõ bªn ngoµi vµo. Bèn lµ, më cöa vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cßn t¹o ®iÒu kiÖn giao l­u c¸c nguån lùc gi÷a n­íc ta vµ thÕ giíi trong ®ã nguån nh©n lùc trÝ tuÖ vµ tay nghÒ cao cã tÇm quan träng ®Æc biÖt trong sù ph¸t triÓn. Nguån nh©n lùc ViÖt Nam kh¸ dåi dµo: song l¹i ®ang cã nh÷ng h¹n chÕ nªn ®· ®­a ®Õn t×nh tr¹ng hiÖn nay lµ: thõa nhiÒu lao ®éng gi¶n ®¬n ch­a ®­îc ®µo t¹o nh­ng l¹i thiÕu nghiªm träng lao ®éng kü thuËt biÕt kinh doanh. Trong t×nh h×nh nµy, th«ng qua con ®­êng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, mèi n¨m n­íc ta xuÊt khÈu tõ 24 - 25 ngµn lao ®éng ®ång thêi thùc hiÖn hîp ®ång gia c«ng chÕ biÕn xuÊt khÈu. Do ®ã ®· gi¶m bít søc Ðp vÒ viÖc lµm trong n­íc l¹i võa häc hái nh÷ng kinh nghiÖm vÒ qu¶n lý ®iÒu hµnh c«ng nghÖ tiªn tiÕn. C¶ bèn thµnh qu¶ b­íc ®Çu trong tiÕn tr×nh chñ ®éng héi nhËp nãi trªn ®Òu lµ nh÷ng nh©n tè míi cña t¨ng tr­ëng kinh tÕ, ®ång thêi mang l¹i nh÷ng lîi Ých quan träng cho nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. Chóng l¹i tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh t­ t­ëng ®óng ®¾n chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña §¶ng, Nhµ n­íc, lµ nguån cæ ®«ng cho nh÷ng b­íc ®i tiÕp theo trong tiÕn tr×nh héi nhËp, tham gia toµn cÇu ho¸. Ch­¬ng II tiÕn tr×nh thùc tr¹ng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam 1. TiÕn tr×nh héi nhËp trong thêi gian võa qua cña ViÖt Nam Nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy ta míi nhËn thÊy r»ng: chÝnh s¸ch më cöa héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn ®Êt n­íc kh«ng ph¶i lµ mét ®iÒu hoµn toµn míi mÎ ®èi víi §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. Nã chÝnh lµ sù kÕ thõa, ph¸t triÓn vµ vËn ®éng s¸ng t¹o vµ tõng hoµn c¶nh, tõng giai ®o¹n cña ®Êt n­íc nh÷ng luËn ®iÓm mµ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh nªu lªn ngay tõ khi n­íc ViÖt Nam d©n chñ céng hoµ võa míi ra ®êi. Trong bµi tr¶ lêi pháng vÊn cña c¸c nhµ b¸o ngµy 23 th¸ng 10 n¨, 1945, Ng­êi ®· nãi: "Chóng ta hoan nghªnh nh÷ng ng­êi Ph¸p muèn ®em t­ b¶n xø ta khai th¸c nh÷ng nguån nguyªn liÖu ch­a cã ai khai th¸c.... Chóng ta sÏ mêi nh÷ng nµh chuyªn m«n Ph¸p, còng nh­ Mü, Nga hay Tµu ®Õn ®©y gióp viÖc cho chóng ta trong viÖc kiÕn thiÕt quèc gia..." cuèi n¨m 1946 trong "Lêi kªu gäi Liªn hiÖp quèc" Ng­êi l¹i viÕt "Trong chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña m×nh, nh©n d©n ViÖt Nam sÏ tu©n thñ nh÷ng nguyªn t¾c d­íi ®©y": 1) §èi víi Lµo vµ Miªn (Campuchia), n­íc ViÖt Nam lu«n t«n träng nÒn ®éc lËp cña hai n­íc ®ã vµ bµy tá lßng mong muèn hîp t¸c trªn c¬ së b×nh ®¼ng tuyÖt ®èi gi÷a c¸c n­íc cã chñ quyÒn. 2) §èi víi c¸c n­íc d©n chñ, n­íc ViÖt Nam s½n sµng thùc thi chÝnh s¸ch më cöa vµ hîp t¸c trong mäi lÜnh vùc: Mét lµ n­íc ViÖt Nam dµnh sù tiÕp nhËn thuËn lîi cho ®Çu t­ cña nhµ t­ b¶n, nhµ kü thuËt n­íc ngoµi trong tÊt c¶ c¸c ngµnh kü nghÖ cña m×nh. Hai lµ, n­íc ViÖt Nam s½n sµng më réng c¸c c¶ng, s©n bay vµ ®­êng x¸ giao th«ng cho viÖc bu«n b¸n qu¸ c¶nh quèc tÕ. Ba lµ, n­íc ViÖt Nam tham gia mét tæ chøc hîp t¸c quèc tÕ d­íi sù l·nh ®¹o cña Liªn hiÖp quèc. Tuy nhiªn trong thêi gian ®ã, do hoµn c¶nh lÞch sö, quan hÖ quèc tÕ cña n­íc ta chØ giíi h¹n trong Héi ®ång t­¬ng trî kinh tÕ (SEV) khèi liªn kÕt kinh tÕ x· héi chñ nghÜa. Cã nghÜa lµ ViÖt Nam chØ cã quan hÖ kinh tÕ víi c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa, mµ chñ yÕu lµ n­íc ta dùa vµo sù gióp ®ì cña hä, ®Æc biÖt lµ Liªn Bang X« ViÕt. TiÕp theo ®ã lµ hai cuéc kh¸ng chiÕn tr­êng kú thÇn th¸nh chèng Ph¸p vµ chèng Mü cña d©n ta. Mäi nguån lùc, søc ng­êi, søc cña ®Óu ®­îc tËp trung tèi ®a cho chiÕn tranh, c¸c vÊn ®Ò kh¸c t¹m thêi g¸c l¹i. §Õn khi ®Êt n­íc hoµn toµn gi¶i phãng, n­íc ta l¹i tËp trung kh«i phôc nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung cã sù gióp ®ì to lín cña x· héi chñ nghÜa trong Hîp ®ång t­¬ng trî kinh tÕ (SEV)? §ång thêi nhËn thÊy xu thÕ toµn cÇu ho¸ ®ang ngµy cµng t¨ng lªn, c¸c quèc gia ë møc ®é nµy hay møc ®é kh¸c ®Òu tuú thuéc vµo nhau, do ®ã nÕu n­íc nµo ®ãng cöa víi thÕ giíi lµ ®i ng­îc xu thÕ cña thêi ®¹i mµ më cöa vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ yªu cÇu tÊt yÕu h­íng tíi sù ph¸t triÓn. §¹i héi VI cña §¶ng (12 - 1986), trong khi quyÕt ®Þnh chuyÓn tõ m« h×nh kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp sang m« h×nh kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, th× còng ®ång thêi chñ tr­¬ng: ViÖt Nam ph¶i tham gia ngµy cµng réng r·i vµo sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, tÝch cùc ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ vµ khoa häc, kü thuËt víi c¸c n­íc, c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ t­ nh©n n­íc ngoµi trªn nguyªn t¾c b×nh ®¼ng cïng cã lîi. Tuy nhiªn trong t×nh h×nh cuéc chiÕn tranh l¹nh lóc ®ã tiÕp diÔn, Mü vÉn ngoan cè kÐo dµu viÖc bao v©y, cÊm vËn chèng l¹i n­íc ta th× viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa vµ héi nhË kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam nh÷ng n¨m tiÕp theo ®ã chñ yÕu nghiªng vÒ mét phÝa - Liªn X« vµ c¸c n­íc chñ nghÜa x· héi trong Héi ®ång t­¬ng trî kinh tÕ (SEU). Ph¶i tr¶i qua gÇn 5 n¨m ®æi míi, nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta b¾t ®Çu vËn hµnh cã kÕt qu¶, ®ång thêi ®øng tr­íc thùc tÕ cña c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa §«ng ¢u ®· sôp ®æ, Liªn X« còng ®ang tr­ît dµi tíi bê vùc cña sù tan r·, ®¹i héi VII cña §¶ng (6 - 1991) míi ®Ò ra c¸c luËn ®iÓm cã ý nghÜa ph­¬ng ch©m chØ ®¹o, tæng qu¸t cho viÖc thÞ tr­êng chÝnh s¸ch më cöa vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ réng r·i ë n­íc ta. "ViÖt Nam muèn lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c n­íc trong céng ®ång thÕ giíi, phÊn ®Êu v× hoµ b×nh ®éc lËp vµ ph¸t triÓn"; "§a d¹ng ho¸, ®a ph­¬ng ho¸ quan hÖ kinh tÕ víi mäi quèc gia, mäi tæ chøc kinh tÕ trªn nguyªn t¾c t«n träng ®éc lËp, chñ quyÒn b×nh ®¼ng vµ cïng cã lîi". §¹i héi §¶ng lÇn thø VIII ( 6- 1996) tiÕp tôc cô thÓ ho¸ c¸c luËn ®iÓm trªn vµ quyÕt ®Þnh "®Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhË kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi" NghÞ quyÕt héi nghÞ Trung ­¬ng lÇn thø IV kho¸ VIII (12 - 1997) còng ®· ®­a ra nguyªn t¾c héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña n­íc ta. Mét lµ, trªn vÊn ®Ò ph¸t huy néi lùc, thùc hiÖn nhÊt qu¸n l©u dµi chÝnh s¸ch thu hót nguån lùc bªn ngoµi. Hai lµ, tiÕn hµnh khÈn tr­¬ng, v÷ng ch¾c viÖc ®µm ph¸n HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt - Mü, gia nhËp APEC vµ WTO. Ba lµ, cã kÕ ho¹ch cô thÓ ®Ó chñ ®éng thùc hiÖn c¸c cam kÕt trong khu vùc AFTA. GÇn ®©y nhÊt, §¹i héi IX cña §¶ng (4 - 2001) tiÕp tôc v¹ch ra ph­¬ng ch©m cho tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trong thêi gian 10 n¨m tíi 2001 - 2010: "... n©ng lªn mét b­íc míi g¾n víi viÖc thùc hiÖn c¸c cam keets quèc tÕ ®ßi hái chóng ta ph¶i ra søc n©ng cao hiÖu qu¶ søc c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng ®éc lËp tù chñ cña nÒn kinh tÕ, tham gia cã hiÖu qu¶ vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ". NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn nµy l¹i nhÊn m¹nh thªm: "Chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc theo tinh thÇn tèi ®a néi lùc, n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ, b¶o ®¶m ®éc lËp, tù chñ vµ ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, b¶o vÖ lîi Ých d©n téc, an ninh quèc gia, gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc, b¶o vÖ m«i tr­êng". Qu¸n triÖt t­ t­ëng Hå ChÝ Minh vµ nh÷ng luËn ®iÓm cã ý nghÜa ph­¬ng ch©m chØ ®¹o hµnh ®éng cña §¶ng, 15b n¨m qua cïng víi viÖc ®Èy m¹nh sù nghiÖp ®æi míi toµn diÖn ®Êt n­íc, Nhµ n­íc ta lÇn l­ît thi hµnh mét lo¹t biÖn ph¸p ®Ó thóc ®Èy tiÕn tr×nh më cöa vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Th¸ng 12 - 1987, Quèc héi n­íc ta th«ng qua LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi ViÖt Nam vµ cho ®Õn nay vÉn liªn tôc ®­îc bæ sung, söa ®æi ®Ó phï hîp víi t×nh h×nh trong n­íc vµ quèc tÕ tõng giai ®o¹n. N¨m 1989, ViÖt Nam ®· më c¸c cuéc ®µm ph¸n ®Ó nèi l¹i quan hÖ quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF) vµ Ng©n hµng thÕ giíi (WB) vµ ®Õn th¸ng 10 - 1993 ®· b×nh th­êng ho¸ quan hÖ tÝn dông víi hai tæ chøc tµi chÝnh, tiÒn tÖ lín nhÊt thÕ giíi nµy. Th¸ng 7/1995, ViÖt Nam chÝnh thøc gia nhËp ASEAN, vµ tõ ngµy 01/01/1999 b¾t ®Çu thùc hiÖn cam kÕt trong khu«n khæ khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN tøc AFTA, còng th¸ng 7 nµy, ViÖt Nam ®· ký kÕt HiÖp ®Þnh chung vÒ hîp t¸c kinh tÕ, khoa häc, kü thuËt, vµ mét sè lÜnh vùc kh¸c víi céng ®ång Ch©u ¢u (nay lµ Liªn minh Ch©u ¢u EU), ®ång thêi b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi Mü. Th¸ng 3/1996 ViÖt Nam tham gia víi t­ c¸ch thµnh viªn s¸ng lËp diÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ ¸ - ¢u (ASEM). Th¸ng 11/1998, HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú ®· ®­îc ký kÕt vµ sau bao nhiªu nç lùc, HiÖp ®Þnh chÝnh thøc cã hiÖu lùc vµo ngµy 10/12/2001 mµ kh«ng kÌm theo c¸i gäi lµ §¹o luËt nh©n quyÒn nghÞ viÖn vµ tæng thèng Mü ®­a ra. §©y lµ b­íc tiÕn thuËn lîi trong qu¸ tr×nh gia nhËp WTO cña n­íc ta. Mµ tr­íc ®ã, cuèi n¨m 1994, Nhµ n­íc ta ®· göi ®¬n xin gia nhËp vµo tæ chøc nµy, hiÖn ®ang trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ®Ó ®­îc kÕt n¹p. Th¸ng 9 /2001, t¹i Hµ Néi ®· diÔn ra héi nghÞ Bé tr­ëng kinh tÕ c¸c n­íc ¸ - ¢u lÇn thø 3 (EMM - 3) vµ Héi nghÞ Bé tr­ëng kinh tÕ ASEAN lÇn thø 33 vµ ®iÒu phèi viÖn Ch©u ¸ cña EMM - 3 vµ ®· hoµn thµnh mét c¸ch tèt ®Ñp b¹n bÌ ®· biÕt ®Õn mét ViÖt Nam ®ang cè g¾ng bøt lªn, mét ViÖt Nam cã tiÒm n¨ng vµ néi lùc dåi dµo, ®ãn nhËn ®Çu t­ cña c¸c n­íc trong khu vùc vµ quèc tÕ, mét ViÖt Nam s½n sµng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. 2. Thùc tr¹ng héi nhËp kinh tÕ cña ViÖt Nam hiÖn nay. Cho ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay th× kh«ng thÓ nãi r»ng ViÖt Nam míi b¾t ®Çu héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Thùc tÕ ViÖt Nam ®· tham gia vµo hÇu hÕt c¸c h×nh thøc héi nhËp, ®Æc biÖt lµ ba h×nh thøc c¬ b¶n ®· tr×nh bµy ë ®©y chØ cã thÓ xem nh­ lµ mét l¸t c¾t ngang thùc tr¹ng quan hÖ ViÖt Nam víi c¸c tæ chøc c¸c n­íc mµ cã t¸c ®éng lín tíi nÒn kinh tÕ n­íc ta. 2.1. ViÖt Nam trong lé tr×nh AFTA. Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA) ®­îc ký hiÖp ®Þnh thµnh lËp n¨m 1992 gi÷a c¸c n­íc ASEAN nh»m t¹o ra b­íc ngoÆt ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c n­íc 6 thµnh viªn. Môc tiªu cña AFTA lµ gi¶m dÉn thuÕ quan hÇu hÕt c¸c mÆt hµng, tr­íc hÕt lµ gi¶m dÇn hµng c«ng nghiÖp chÕ biÕn. Theo sù ®iÒu chØnh ®­îc cam kÕt gÇn ®©y nhÊt, ViÖt Nam sÏ thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh AFTA vµo n¨m 2006, trong khi ®èi víi c¸c thµnh viªn kh¸c, thêi h¹n ®ã lµ 2003. VÝ dô, ®èi víi danh môc hµng ho¸ c¾t gi¶m b×nh th­êng th×: c¸c lo¹i s¶n phÈm cã thuÕ suÊt trªn 20% sÏ gi¶m xuèng d­íi 20% vµo ngµy 01/11/.2001 (n­íc kh¸c lµ 1998) vµ sau ®ã xuèng d­íi 5% vµo ngµy 01/01/2006 (víi c¸c n­íc lµ 2003) cßn c¸c lo¹i s¶n phÈm cã thuÕ suÊt 20% hoÆc d­íi møc 20% sÏ ®­îc gi¶m xuèng ®Õn 0- 5% vµo 1/1/2002 (n­íc kh¸c lµ 2000). Qu¶ thùc n­íc ta ®Þnh h­íng v­ît ­u ®·i khi ¸p lùc vÒ thêi gian ®­îc níi ra so víi c¸c n­íc kh¸c ®Çu n¨m 1998, ta ®· c«ng bè lÞch tr×nh gi¶m thuÕ ®Ó thùc hiÖn AFTA vµo n¨m 2006. TiÕp ®ã, luËt thuÕ xuÊt nhËp khÈu ®­îc söa ®æi nh»m t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó x©y dùng hÖ thèng thuÕ nhËp khÈu 3 cét (phæ th«ng, ­u ®·i chung theo Quy chÕ trÝ tuÖ quèc - MFN vµ ­u ®·i ®Æc biÖt) còng nh­ c¸c quy ®Þnh vÒ thuÕ chèng ph¸ gi¸ vµ thuÕ ®èi kh¸ng, ViÖt Nam còng ®· cam kÕt t¨ng sè dßng thuÕ s¶n phÈm cã thuÕ suÊt d­íi 5% vµo n¨m 2006. Nh×n chung cho ®Õn nay, ViÖt Nam ®· ®¸p øng c¬ b¶n nh÷ng ®ßi hái vÒ lé tr×nh cña CFPT/AFTA. HÕt n¨m 2001 tiÕn tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan CEPT/AFTA ®­îc chuÈn bÞ vµ b­íc ®Çu ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng kÝch lÖ. Tuy nhiªn còng cã rÊt nhiÒu vÊn ®Ò ®Æt ra cÇn quan t©m, xö lý ®ã lµ: kh«ng Ýt c¸c kÕt qu¶ ®· cã chØ mang tÝnh thñ tôc, tiÕn bé gi¶m thuÕ suÊt xuèng 5% vµ d­íi 5% thùc tÕ vÉn diÔn ra chËm. MÆc dï ®Õn 2006 ViÖt Nam míi thùc hiÖn ®Çy ®ñ AFTA, song sù chËm ch¹p ®ã cã nghÜa lµ viÖc c¾t gi¶m thuÕ sÏ dån vµo nh÷ng n¨m sau nµy. §ã lµ ngay b©y giê chóng ta ph¶i xÐt ®Õn t×nh h×nh hiÖn nay. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü ®· cã hiÖu lùc, Trung Quèc ®· gia nhËp WTO.v.v... Còng cÇn nh×n nhËn r»ng ®èi víi ViÖt Nam, trong quan hÖ so s¸nh víi c¸c thµnh viªn ASEAN kh¸c thùc hiÖn ®Çy ®ñ AFTA chñ yÕu cã nghÜa lµ ph¶i chÊp nh¹an c¹nh tranh sßng ph¼ng víi nhiÒu ®Æc ®iÓm bÊt lîi h¬n. ViÖt Nam cã kho¶ng thêi gian ­u ®·i h¬n nh­ng nã chØ cã gi¸ trÞ víi ®iÒu kiÖn lµ cã sù nè lùc rÊt lín trong viÖc c¶i thiÖn søc c¹nh tranh. Qu·ng thêi gian 3 n¨m qu¶ thùc lµ qu¸ ng¾n nÕu so qu·ng thêi gian mµ c¸c n­íc ASEAN kh¸c ®· cã ®Ó ®¹t tíi søc c¹nh tranh hiÖn t¹i. ChÝnh v× vËy, ViÖt Nam cÇn ph¶i nç lùc h¬n n÷a, n¨m 2006 ®· gÇn kÒ t×nh h×nh kinh tÕ trong n­íc vµ khu vùc lu«n biÕn ®æi. Do ®ã viÖc häc tËp rót kinh nghiÖm tõ c¸c thµnh viªn ASEAN lµ kh«ng thÓ bá qua. 2.2. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü. Quan hÖ ViÖt - Mü lµ mét quan hÖ ®Æc biÖt so víi c¸c qu¸ tr×nh gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c n­íc kh¸c kh«ng chØ bëi v× Mü lµ c­êng quèc trªn thÕ giíi. Tr­íc ®©y Mü lµ kÎ thï cña d©n téc ViÖt Nam trong chiÕn tranh. Mü còng ®· tõng cÊm vËn ViÖt Nam g©y ra mét thêi kú khã kh¨n vÊt v¶ cho c¶ n­íc. B©y giê Mü lµ mét b¹n hµng to lín, mét thÞ tr­êng réng më vµ cµng ®Æc biÖt khi HiÖp ®Þnh - Th­¬ng m¹i ViÖt - Mü chÝnh thøc cã hiÖu lùc tõ 10/12/2001. §©y lµ HiÖp ®Þnh ®­îc ®¸nh gi¸ ®å sé vµ cã quy m« lín nhÊt trong lÞch sö ®µm ph¸n ViÖt Nam. Nã bao gåm c¸c tho¶ thuËn bao trïm tÊt c¶ lÜnh vùc kinh tÕ - th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO. TÝnh ®Õn ngµy ®­îc ký kÕt (13/7/2001) HiÖp ®Þnh ®· tr¶i qua 11 vßng ®µm ph¸n (vßng 1 b¾t ®Çu vµo 9/1996 t¹i Hµ Néi). Nh­ vËy ®Ó thÊy r»ng HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü cã ý nghÜa to lín nh­ thÕ nµo ®èi víi n­íc ta. §Õn nay tuy thêi gian hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc ch­a dµi song cã ng­êi còng ®· nhËn thÊy sù kh¸c nhau trong quan hÖ hai n­íc so víi tr­íc ®©y. vµ quan träng h¬n ®ã lµ t¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh ®èi víi kinh tÕ ViÖt Nam. Nh÷ng sè liÖu sau ®©y cã thÓ xem lµ nh÷ng vÝ dô cô thÓ vµ nh÷ng t¸c ®éng ®ã lµ: §èi víi c¸c chØ tiªu kinh tÕ vÜ m«, theo c¸c chuyªn gia kinh tÕ ViÖt Nam, xuÊt khÈu n­íc ta cã thÓ t¨ng ngµy 4% - 5% trong n¨m 2002, chñ yÕu tËp trung ngµnh dÖt, may mÆc, dµy dÐp, gèm s÷, s¬n mµi, chÕ biÕn n«ng s¶n thùc phÈn. ViÖc c¾t gi¶m thuÕ quan song song víi viÖc ®­îc h­ëng møc thuÕ suÊt th­¬ng m¹i b×nh th­êng lµm GDP t¨ng lªn 0,23% trong ng¾n h¹n vµ 0,26% trong dµi h¹n. cã thÓ thÊy lµ viÖc më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu sang Hoa Kú lµm cho GDP n­íc ta t¨ng mét c¸ch bÒn v÷ng trong t­¬ng quan dµi h¹n. tæng tiªu dïng x· héi cïng t¨ng 0,44% trong khi ®ã c¸c ngµnh c«ng nghiÖp bÞ ¶nh h­ëng lín, vÝ dô, ngµnh dÇu th« gi¶m 0,34%, ngµnh thÐp gi¶m 0,29%... §èi víi sæ thu ng©n s¸ch Nhµ n­íc, qua c¸c chØ sè cô thÓ cña tõng ngµnh, trong ng¾n h¹n t¨ng kho¶ng 0,05% vµ 0,11% trong dµi h¹n. Trong ®ã ch­¬ng tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan më réng xuÊt khÈu, vÒ l©u dµi sè thu ng©n s¸ch t¨ng 0,1%. NÕu ph©n tÝch s©u s¾c vµ réng rµi h¬n, cã kh¶ n¨ng kinh tÕ ViÖt Nam thu ®­îc lîi Ých cao h¬n vµ sè thu ng©n s¸ch ®­îc ®¶m b¶o æn ®Þnh. ViÖc ký kÕt hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü lµ chñ tr­¬ng lín trong ®­êng lèi ®æi míi kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. HiÖp ®Þnh kh«ng n­íc ®¸p øng ®­îc lîi Ých cña c¶ hai n­íc, mµ cßn cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn quan hÖ ®èi ngo¹i kh¸c cña ViÖt Nam vµ Hoa Kú ®èi víi ASEAN, khu vùc vµ thÕ giíi. ChÝnh v× vËy tiÕp tôc nghiªn cøu ¶nh h­ëng ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ n­íc ta cña c¸c ch­¬ng tr×nh ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cÇn ®­îc ­u tiªn vµ ®Çu t­ thÝch ®¸ng. 2.3. Quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i ViÖt - Trung. Trung Quèc lµ ng­êi b¹n l¸ng giÒng "khæng lå" cña n­íc ta, kh«ng chØ lµ mét ®Êt n­íc réng lín víi 1,3 tû d©n mµ cßn lµ mét c­êng quèc vÒ kinh tÕ. lµ hai n­íc l¸ng giÒng qu¸ tr×nh giao l­u bu«n b¸n ®· cã tõ rÊt l©u vµ rÊt s©u s¾c. Thùc tÖ, ng­êi tiªu dïng ViÖt Nam ®· quen thuéc víi hµng ho¸ Trung Quèc víi c¸c ®Æc tÝnh: rÎ, mÉu m· phong phó ®a d¹ng nh­ng chÊt l­îng ch­a cao l¾m (thùc ra, ®©y kh«ng ph¶i lµ do c«ng nghÖ kÐm mµ lµ "chiÕn thuËt" cña Trung Quèc). Ngµy 10/11/2001, Trung Quèc chÝnh th­c lµ thµnh viªn cña WTO. Sù kiÖn nµy cµng lµm cho nÒn kinh tÕ Trung Quèc cã c¬ héi t¨ng m¹nh tÝnh c¹nh tranh ®ång thêi cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn thÞ tr­êng hµng ho¸ thÕ giíi, trong ®ã ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng n­íc chÞu ¶nh h­ëng nhiÒu nhÊt, ®Æc biÖt lµ ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng th¸ch thøc vÒ kh¶ n¨ng gi¶m kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Th¸ch thøc vÒ xuÊt khÈu ®èi víi ViÖt Nam xuÊt ph¸t tõ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ Trung Quèc ®­îc t¨ng c­êng do ®­îc h­ëng nh÷ng ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i b×nh ®¼ng vµ ­u ®·i cña WTO. Tr­íc hÕt lµ c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu hai n­íc cã tÝnh t­¬ng ®ång trïng lÆp kh¸ cao nh­: dÖt may, giµy dÐp, ®iÖn tö, linh kiÖn m¸y tÝnh, thñ c«ng mü nghÖ... mµ chi phÝ lao ®éng vµ chi phÝ s¶n xuÊt cña hä thÊp h¬n nªn sÏ ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng t¨ng xuÊt khÈu cña hµng ho¸ n­íc ta. ViÖt Nam vµ Trung Quèc l¹i cã chung c¸c ®èi t¸c lín nh­ NhËt, Mü, EU, Hµn Quèc, ASEAN... H¬n n÷a, gia nhËp WTO, kh¶ n¨ng gi¶m gi¸ cña hµng ho¸ Trung Quèc hoµn toµn cã thÓ x¶y ra khi hä tõng b­íc ®iÒu chØnh tû gi¸ ®ång nh©n d©n tÖ theo h­íng gi¶m gi¸ so víi ®« la Mü. Nh­ vËy, cã nghÜa lµ, trªn thÞ tr­êng thÕ giíi søc c¹nh tranh cña hµng Trung Quèc sÏ m¹nh h¬n. Mét th¸ch thøc lín n÷a lµ vÒ thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi (§TNN) dï 10 n¨m qua tû lÖ thu hót DTNN so víi GDP cña ViÖt Nam cao h¬n Trung Quèc nh­ng theo Ng©n hµng ThÕ giíi, thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi cña ViÖt Nam cßn thiÕu yÕu tè bÒn v÷ng, hiÖu qu¶ vµ thùc chÊt míi chØ thÓ hiÖn vÒ sè l­îng. Ng­îc l¹i thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi cña Trung Quèc h­íng ®­îc vµo xuÊt khÈu, t¹o nhiÒu viÖc lµm trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp. Tuy cßn cã mét sè trë ng¹i: l¹m ph¸t cao, n¹n quan liªu tham nhòng nh­ng Trung Quèc còng ®· tiÕn hµnh hµng lo¹t biÖn ph¸p t¹o m«i tr­êng æn ®Þnh, thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi nh­: thùc hiÖn chÝnh s¸ch miÔn thuÕ nhËp khÈu thiÕt bÞ, gi¶m tiÒn thuª ®Êt, ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc ®Çu t­, xóc tiÕn m¹nh mÏ hîp t¸c song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng. Trong khi ®ã ViÖt Nam cßn cã rÊt nhiÒu h¹n chÕ, ®Æc biÖt lµ t×nh tr¹ng thanh tra, kiÓm tra ho¹t ®éng doanh nghiÖp cßn tuú tiÖn, chång chÐo, Ýt søc thuyÕt phôc... Nh­ vËy cã thÓ thÊy viÖc Trung Quèc gia nhËp WTO ®­a ®Õn nh÷ng nguy c¬ vµ th¸ch thøc kh«ng nhá ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. ViÖc ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p tÝnh thuÕ còng nh­ l©u dµi lµ hÕt søc cÊp thiÕt. 2.4. ViÖt Nam víi Liªn minh Ch©u ¢u ®· cã nh÷ng b­íc khëi ®Çu tõ n¨m 1975. Tr¶i qua sù cè g¾ng, nè lùc tõ hai phÝa, ®Ønh cao cña sù ph¸t triÓn quan hÖ nµy ®­îc ®¸nh dÊu b»ng sù kiÖn träng ®¹i diÔn ra vµo ngµy 17/7/1995 khi "HiÖp ®Þnh hîp t¸c gi÷a Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ céng ®ång Ch©u ¢u" ®­îc ký kÕt. ë ®©y t«i muèn ®i s©u vµo mét sè mÆt hµng mµ ViÖt Nam hiÖn ®ang cã lîi thÕ trªn thÞ tr­êng EU vµ trong c¶ nh÷ng n¨m tíi. Tr­íc hÕt lµ hµng dÖt may. Tõ 1/1993, hµng dÖt may xuÊt khÈu cña ViÖt Nam lµ mét trong hai mÆt hµng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu cao nhÊt n­íc ta. HiÖn nay hµng dÖt may ViÖt Nam xuÊt khÈu sang h¬n 40 n­íc trong ®ã xuÊt khÈu sang c¸c n­íc EU chiÕm tõ 34% ®Õn 38% tæng kim ng¹ch hµng xuÊt khÈu dÖt may c¶ n­íc. Thø hai lµ hµng thuû s¶n. Theo tæ chøc l­¬ng thùc vµ n«ng nghiÖp cña Liªn hiÖp quèc, ®Õn nay hµng thuû s¶n ViÖt Nam cã mÆt trªn 49 n­íc vµ khu vùc, ®Æc biÖt ViÖt Nam tiÕp cËn ngµy cµng s©u vµo thÞ tr­êng ViÖt Nam. Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n c¶ n­íc kh«ng ngõng t¨ng lªn tõ n¨m 1991 ®Õn nay, tèc ®é t¨ng b×nh qu©n 17,7%/n¨m trong ®ã kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n sang EU lµ 75,2 triÖu USD n¨m 1997; 93,4 triÖu USD n¨m 1998 vµ 105,3 triÖu n¨m 1999. HiÖn EU lµ thÞ tr­êng lín thø hai nhËp khÈu hµng thuû s¶n ViÖt Nam, chñ yÕu lµ t«m ®«ng, c¸ ®«ng, c¸ hép, mùc, thÞt t«m hçn hîp. MÆt hµng thø ba lµ giµy dÐp vµ ®å da. EU hiÖn lµ thÞ tr­êng nhËp khÈu giµy dÐp lín nhÊt cña ViÖt Nam, chiÕm kho¶ng 70% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu giµy dÐp c¶ n­íc. ViÖt Nam lµ mét trong n¨m n­íc cã sè l­îng giµy dÐp tiªu thô nhiÒu nhÊt ë EU do gi¸ rÎ, chÊt l­îng vµ mÉu m· chÊp nhËn ®­îc. Do kim ng¹ch xuÊt khÈu giµy dÐp cña n­íc ta vµo EU t¨ng rÊt nhanh nªn EU ®· b¾t ®Çu quan t©m ®Õn t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu giµy dÐp ViÖt Nam. EU ®· cö ®oµn sang lµm viÖc víi HiÖp héi Da giµy ViÖt Nam vµ kh¶o s¸t thùc tÕ t¹i ViÖt Nam. Ch¾c ch¾n r»ng, thêi gian tíi, víi mÆt hµng giµy da ViÖt Nam, EU sÏ cã nh÷ng chÝnh s¸ch phï hîp. §©y lµ c¬ héi quý gi¸ cho kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung vµ hµng giµy da nãi riªng. Nh­ vËy, víi thÞ tr­êng réng lín EU, ViÖt Nam ®· cã vÞ thÕ ë mét sè mÆt hµng. §ã lµ nÒn t¶ng thuËn lîi cho nh÷ng b­íc tiÕn tham gia vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam. VÊn ®Ò quan träng lµ ViÖt Nam cã n¾m lÊy ®­îc c¬ héi nµy hay kh«ng? 2.5. ViÖt Nam víi tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO. Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi ®­îc coi lµ tæ chøc réng r·i nhÊt, cao nhÊt trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. ViÖt Nam tham gia vµo WTO vµ ®­îc h­ëng nh÷ng ­u ®·i, quyÒn lîi mµ tæ chøc dµnh cho c¸c thµnh viªn lu«n lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. MÆc dï r»ng nh÷ng quyÒn lîi ®ã lu«n song sãng víi nh÷ng cam kÕt c¸c n­íc ph¶i thùc hiÖn. Mµ sù bÊt lîi, hay th¸ch thøc lu«n nghiªng vÒ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, hay kÐm ph¸t triÓn h¬n. ViÖt Nam còng lµ mét quèc gia ®ang ph¶i ®èi mÆt víi rÊt nhiÒu th¸ch thøc trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n gia nhËp WTO. Gia nhËp WTO, song song víi viÖc më réng thÞ tr­êng, gi¶m bít hµng rµp thuÕ quan vµ phi thuÕ quan, lo¹i bá c¸c h¹n chÕ ®Çu t­ ë c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, ViÖt Nam còng ph¶i chÊp nhËn më cöa thÞ tr­êng, ®ãn nhËn sù c¹nh tranh gay g¾t cña nh÷ng ®èi thñ m¹nh h¬n rÊt nhiÒu ngay trªn thÞ tr­êng néi ®Þa cña m×nh. Thùc chÊt ViÖt Nam chñ ®éng trong tiÕn tr×nh AFTA, trong quan hÖ víi c¸c n­íc, khu vùc trªn thÕ giíi nh­ Mü, Trung Quèc, EU... còng lµ ®Ó rót ng¾n vßng ®µm ph¸n gia nhËp WTO mµ n­íc ta ®· nép ®¬n tõ n¨m 1994. ViÖt Nam còng x¸c ®Þnh ®­îc r»ng: WTO chØ t¹o ra c¬ héi chø kh«ng ph¶i tù nã ®em l¹i sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Cho nªn x©y dùng nÒn t¶ng h¹ tÇng vµ hÖ thèng ph¸p lý thuËn lîi cho ®Çu t­ t­ nh©n, duy tr× æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« vµ ®Çu t­ ph¸t triÓn nh©n lùc ®ang lµ ph­¬ng ch©m cho mäi ®­êng lèi kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. Cho ®Õn nay, khi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü chÝnh thøc cã hiÖu lùc, cïng víi nh÷ng b­íc tiÕn v÷ng ch¾c trong quan hÖ víi c¸c n­íc, khu vùc, chóng ta ®· t¹o nh÷ng b­íc thuËn lîi cho tham gia tæ chøc Th­¬ng m¹i thÕ giíi. 3. Nh÷ng khã kh¨n cña n­íc ta trong tiÕn tr×nh héi nhËp hiÖn nay. Qua thùc tr¹ng cña ViÖt Nam trong lé tr×nh gia nhËp c¸c tæ chøc kinh tÕ khu vùc, trong quan hÖ kinh tÕ víi c¸c quèc gia, c¸c céng ®ång quèc tÕ, ta ®· nh×n thÊy nh÷ng h¹n chÕ cña nÒn kinh tÕ, cña hÖ thèng ph¸p lý quèc gia g©y ra nh÷ng khã kh¨n cho b­íc tiÕn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Thùc ra, nh÷ng h¹n chÕ ®ã b¾t nguån tõ hoµn c¶nh cô thÓ cña ®Êt n­íc ta hiÖn nay. 3.1. Tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam víi hai ®Æc tr­ng nghÌo nµn vµ l¹c hËu. LÊy c¸c n­íc Ch©u ¸ vµ trong khu vùc lµm møc so s¸nh th× mÆt hµng xuÊt ph¸t kinh tÕ thùc tÕ cña n­íc ta cßn thÊp xa. Theo sù s¾p xÕp cña c¸c tæ chøc thÕ giíi, ViÖt Nam lµ mét trong m­êi quèc gia nghÌo nhÊt trªn thÕ giíi. GDP n­íc ta kÐm xÊp xØ 30 lÇn GDP so víi GDP cña Mü. CÇn l­u ý thªm r»ng, v× nghÌo vµ tuy nghÌo song tû lÖ tiÕt kiÖm néi ®Þa (theo % GDP) cña n­íc ta rÊt thÊp, chØ b»ng 1/2 ®Õn 2/3 so víi n­íc kh¸c, nh­ Trung Quèc ch¼ng h¹n. §iÒu nµy sÏ lµm chËm kh¶ n¨ng t¨ng tr­ëng vµ c¶i t¹o c¬ cÊu kinh tÕ chØ dùa trªn c¨n b¶n nguån vèn néi ®Þa. Ta còng dÔ dµng nh×n thÊy thùc tÕ quen thuéc lµ t×nh tr¹ng thiÕu vèn, c«ng nghÖ kÐm l¹c hËu cña c¸c dù ¸n, c«ng tr×nh hay c¸c doanh nghiÖp, C«ng ty. Ngoµi ra tr×nh ®é c¬ cÊu kinh tÕ cña ta hiÖn cßn thÊp. Ph¶i ®Õn 10 - 15 n¨m n÷a, víi nç lùc thËt cao may ra n­íc ta míi ®¹t ®­îc møc trung b×nh hiÖn t¹i cña c¸c nÒn kinh tÕ ®ang næi ë Ch©u ¸, víi tr×nh ®é ®ã, sù c¹nh tranh theo nguyªn t¾c b×nh ®¼ng sÏ ®Æt ViÖt Nam vµo thÕ bÊt lîi hÇu nh­ lµ tuyÖt ®èi. Nguy c¬ tôt hËu xa h¬n sÏ mang tÝnh hiÖn thùc ngµy cµng cao nÕu chóng ta kh«ng cã nh÷ng sù lùa chän ®óng theo h­íng ®i t¾t ®Ó ®uæi kÞp. 3.2. Khã kh¨n thø hai b¾t nguån tõ ®Æc tr­ng ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng. ChØ so s¸nh víi c¸c thµnh viªn kh¸c cña AFTA th× c¸c n­íc ®· ph¸t triÓn thÞ tr­êng thµnh c«ng tr­íc hµng mÊy chôc n¨m. Qua 15 ®æi míi, thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng cña ta cßn thiÕu ®ång bé, tr×nh ®é vËn hµnh vµ ®iÒu hµnh cßn thÊp. Trong khi ®ã, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, ®ßi hái ph¶i "ch¬i" theo "luËt ch¬i" cña thÞ tr­êng thùc sù thËm chÝ ë tr×nh ®é cao, gay g¾t s©u s¾c h¬n. D­êng nh­ ¶nh h­ëng cña nÒn kinh tÕ chØ huy tËp trung tr­íc ®©y vÉn cßn t¸c dông. Lµ lùc l­îng chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ song c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc d­êng nh­ vÉn tr«ng chê vµo Nhµ n­íc nh­ mét "cøu c¸nh" ®Ó tån t¹i chø kh«ng ph¶i dùa vµo n¨ng lùc c¹nh tranh cña chÝnh b¶n th©n m×nh, trªn c¬ së n©ng cao søc c¹nh tranh thùc sù. Søc ú lín, tiÒn tr×nh ®æi míi diÔn ra chËm, th¸i ®é s½n sµng héi nhËp còng nh­ n¨ng lùc c¹nh tranh thÊp. Khu vùc doanh nghiÖp t­ nh©n tuy ph¸t triÓn nhanh h¬n song tiÒm lùc vµ søc c¹nh tranh cßn yÕu. V× vËy hµng ho¸ ViÖt Nam ph¶i ®­¬ng ®Çu víi sù x©m nhËp å ¹t, m¹nh mÏ cña hµng ho¸ n­íc ngoµi. Còng xuÊt ph¸t tõ mét thÓ chÕ thÞ tr­êng ch­a hoµn chØnh ®· kÐo theo mét hÖ thèng ph¸p lý võa thùc hiÖn võa söa ®æi, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng chång chÐo gi÷a c¸c luËt, quyÕt ®Þnh, nghÞ quyÕt th«ng t­... Mét hÖ thèng hµnh chÝnh víi c¸c thñ tôc phøc t¹p, r­êm rµ. M­êi l¨m n¨m ®æi míi vÉn ch­a xo¸ bá ®­îc n¹n quan liªu, tham nhòng h×nh thµnh hÖ thèng tµi chÝnh c¸c doanh nghiÖp, C«ng ty ch­a trong s¹ch, hµng n¨m thÊt tho¸t hµng chôc tû ®ång cña Nhµ n­íc. Nh÷ng vÊn ®Ò nªu trªn ®· dÉn ®Õn hµng lo¹t khã kh¨n trªn tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vÒ thu hót §Çu t­ n­íc ngoµi, n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi.... Thªm vµo ®ã, cho ®Õn nay vÉn ch­a cã nhËn thøc ®Çy ®ñ c¶ c¬ héi lÉn khã kh¨n, th¸ch thøc cña qu¸ tr×nh héi nhËp trong tõng cÊp, tõng ngµnh, chñ thÓ kinh tÕ. V× thÕ, sù ­u ®·i vÒ thêi gian nh÷ng c¬ héi ®­a ®Õn tõ c¸c hiÖp ®Þnh, cam kÕt dÔ trë nªn Ýt cã ý nghÜa thùc sù. Tr¸ch nhiÖm vÒ vÊn ®Ò nµy kh«ng chØ cña riªng §¶ng, Nhµ n­íc, c¸c cÊp, ngµnh vµ b¶n th©n tõng doanh nghiÖp, tõng c¸ nh©n ph¶i tù trang bÞ cho m×nh nh÷ng hµnh trang cÇn thiÕt, ph¶i tù b¾t kÞp víi xu thÕ toµn cÇu. 3.3. Lµm thÕ nµo ®Ó héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ mµ vÉn ®éc lËp tù chñ vÒ chÝnh trÞ, vÉn gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ cña d©n téc? §ã kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò cña riªng ViÖt Nam ta khi ®øng tr­íc xu thÕ toµn cÇu ho¸, khi ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Bëi v× héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi ®ång nghÜa víi viÖc thùc hiÖn c¸c cam kÕt, hiÖp ®Þnh mµ tõ ®ã mèi liªn hÖ phô thuéc gi÷a c¸c quèc gia ngµy cµng s©u s¾c vµ chÆt chÏ. Trong khi ®ã, c¸c n­íc t­ b¶n, ®Æc biÖt lµ Mü vÉn kh«ng ngõng t×m c¸ch cam thiÖp vµo néi bé cña c¸c quèc gia, ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn hoÆc kÐm ph¸t triÓn. Qu¸ tr×nh ®µm ph¸p HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt - Mü lµ mét vÝ dô. Mü ®­a ra mét c¸i gäi lµ "§¹o luËt Nh©n quyÒn ViÖt Nam" buéc ViÖt Nam ký kÕt kÌm theo hiÖp ®Þnh, trong khi râ rµng HiÖp ®Þnh mang l¹i lîi Ých cho c¶ hai quèc gia vµ Mü còng thõa hiÓu r»ng ViÖt Nam kh«ng bao giê ®ång ý víi c¸i ®¹o luËt ®ã. Bªn c¹nh ®ã, quan hÖ kinh tÕ s©u s¾c sÏ t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn giao l­u v¨n ho¸, du lÞch... gi÷a c¸c quèc gia, c¸c khu vùc. Thùc tÕ mét xu thÕ toµn cÇu hoµ vÒ v¨n ho¸ ®ang diÔn ra. V¨n ho¸ ë ®©y bao gåm mäi mÆt ho¹t ®éng, t­ t­ëng trong ®êi sèng x· héi. Cïng víi sù xuÊt hiÖn ngµy cµng t¨ng nhiÒu c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ n­íc ngoµi, sù cã mÆt c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ sù xuÊt hiÖn nh÷ng quan niÖm, trµo l­u hoµn toµn míi. Mét b¶n s¾c v¨n ho¸ ViÖt Nam liÖu cã ®­îc gi÷ vÏng tr­íc c¸c "hµng ngo¹i nhËp"? 3.4. Cuèi cïng ®ã lµ nh©n tè bèi c¶nh quèc tÕ ngµy cµng diÔn ra phøc t¹p, khã l­êng. Sù xuÊt hiÖn c¸c tæ chøc, c¸ nh©n khñng bè tÇm cì quèc tÕ, t×nh h×nh chiÕn sù diÔn ra kh¾p mäi n¬i do sù xung ®ét gi÷a c¸c t«n gi¸o, s¾c téc ®ang lµ nh÷ng vÊn ®Ò ®¸ng lo ng¹i cho hoµ b×nh vµ æn ®Þnh trªn thÕ giíi. Sù kiÖn ngµy 11 - 9 t¹i Mü cho ®Õn nay vÉn cßn lµ nçi kinh hoµng ¸m ¶nh kh«ng chØ nh©n d©n Mü mµ víi c¶ nh©n d©n toµn thÕ giíi. Bªn c¹nh ®ã sù ph¸t triÓn cña khoa häc vµ c«ng nghÖ diÔn ra kh«ng ngõng, t¹o nªn nh÷ng b­íc nh¶y vät, ®Æc biÖt lµ th«ng tin vµ c«ng nghÖ häc lµm chuyÓn dÞch nhanh c¬ cÊu kinh tÕ vµ biÕn ®æi s©u s¾c c¸c lÜnh vùc ®êi sèng x· héi. Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ mét lÇn n÷a ®­îc kh¼ng ®Þnh lµ xu thÕ kh¸ch quan, lµ qu¸ tr×nh hîp t¸c g¾n liÒn víi ®Êu tranh phøc t¹p, ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn (trong ®ã cã ViÖt Nam) ®Ó b¶o vÖ lîi Ých cña m×nh, chèng l¹i ¸p bøc phi lý cña c¸c c­êng quèc kinh tÕ. 4. Nh÷ng thuËn lîi cña ViÖt Nam trong héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ hiÖn nay. §èi mÆt víi nh÷ng khã kh¨n cÇn gi¶i quyÕt, kh«ng c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i dùa vµo ­u thÕ v÷ng ch¾c mµ n­íc ta cã ®­îc trong tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ. §ã lµ: 4.1. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam cã møc t¨ng tr­ëng kh¸ æn ®Þnh. Trong 10 n¨m trë l¹i ®©y, tèc ®é t¨ng GDP mçi n¨m æn ®Þnh ë møc tõ 0% - 7%. Kinh tÕ n­íc ta vÉn ®øng v÷ng tr­íc c¸c cuéc khñng ho¶ng khu vùc, trªn thÕ giíi. Nh­ng cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ Ch©u ¸ n¨m 1997, trong khi c¸c n­íc kh¸c, nh­ In®«nªxia, cho ®Õn n¨m 2000 vÉn cßn chÞu ¶nh h­ëng m¹nh mÏ, tèc ®é t¨ng GDP c¸c n¨m bÞ gi¶m m¹nh mét c¸ch ®¸ng lo ng¹i th× ViÖt Nam vÉn gi÷ møc æn ®Þnh. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµ do nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ph¸t triÓn v÷ng ch¾c, dùa vµo néi lùc lµ chÝnh. Tõ sù cè g¾ng nç lùc cña c¶ n­íc cïng víi nh÷ng chÝnh s¸ch ®óng ®¾n cña §¶ng, Nhµ n­íc, kÕt qu¶ ®¸ng kÝch lÖ nµy qu¶ lµ cã ý nghÜa kh«ng nhá nÕu chóng ta nh×n ra thÕ giíi: n­íc NhËt ®· qua l©u råi "giai ®o¹n thÇn kú" vµ ®ang r¬i vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng, ®ång yªn NhËt liªn tôc mÊt gi¸; c­êng quèc kinh tÕ Mü ®ang ph¶i ®èi mÆt víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ tr× trÖ; Achentina r¬i vµo khñng ho¶ng, vì nî d­êng nh­ kh«ng cøu v·n næi... vÊn ®Ò ®Æt ra cho ViÖt Nam chóng ta lµ lµm thÕ nµo ®Ó tiÕp tôc gi÷ ®­îc møc t¨ng tr­ëng æn ®Þnh, bÒn v÷ng t¹o tiÒn ®Ò cho héi nhË kinh tÕ quèc tÕ. 4.2. ViÖt Nam cã m«i tr­êng chÝnh trÞ æn ®Þnh, quèc phßng an ninh ®¶m b¶o, m«i tr­êng ®Çut­ kinh tÕ an toµn. Kiªn tr× ®i theo con ®­êng Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· chän, ViÖt Nam cã mét vµ chØ mét §¶ng Céng S¶n l·nh ®¹o quÇn chóng nh©n d©n, kiªn quyÕt ®­a ®Êt n­íc tiÕn lªn theo con ®­êng chñ nghÜa x· héi. Sù lùa chän ®ã ®· ®­a l¹i cho ®Êt n­íc nh÷ng tiÒn ®Ò ph¸t triÓn hÕt søc quý b¸u: ®ã lµ mét m«i tr­êng chÝnh trÞ æn ®Þnh, quèc phßng an ninh ®¶m b¶o an toµn. Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ ViÖt Nam ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng quèc gia cã ®êi sèng chÝnh trÞ, x· héi æn ®Þnh nhÊt khu vùc. TÊt nhiªn ch¼ng ph¶i dÔ dµng ®Ó cã ®­îc kÕt qu¶ ®ã. Nh÷ng sù kiÖn ë T©y Nguyªn, ®ång b»ng s«ng Cöu Long ®Çu n¨m 2001nh¾c nhë chóng ta vÒ mét bµi häc. Kh«ng bao giê ®­îc l¬ lµ mÊt c¶nh gi¸c vµ nh÷ng bµi häc ®ã cµng quý gi¸ khi chóng ta nh×n thÊy mét New York tang th­¬ng, mét Afghanistan tuyÖt väng vÒ bom ®¹n vµ ®èi rÐt. Gi¸ trÞ ®ã còng gãp phÇn n©ng vÞ thÕ ViÖt Nam tõ vÞ trÝ thø 8 v­¬n lªn vÞ trÝ sè 1, giµnh danh hiÖu ®Þa ®iÓm ®Çu t­ an toµn nhÊt khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng. §©y lµ c¬ héi thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi cña ViÖt Nam mµ kh«ng ph¶i lµ quèc gia nµo còng cã ®­îc. DÜ nhiªn an toµn nhÊt ch­a ph¶i lµ tÊt c¶, ®Æc biÖt lµ trong t×nh h×nh hiÖn nay khi Trung Quèc gia nhËp WTO vµ ®ang ra søc ®­a c¸c chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. ChÝnh v× vËy, vÊn ®Ò mµ chóng ta cÇn thiÕt ph¶i suy nghÜ: lµm thÕ nµo ®Ó biÕn ­u thÕ ®ã thùc sù cã ý nghÜa thùc tÕ trong tiÕn tr×nh héi nhËt kinh tÕ quèc tÕ? 4.3. Nh©n d©n ta cã truyÒn thèng cÇn cï, th«ng minh, d©n téc ta cã truyÒn thèng ®oµn kÕt yªu n­íc. Nh÷ng truyÒn thèng tèt ®Ñp ®ã ®· ®­îc thö th¸ch vµ chøng minh trong lÞch sö hµo hïng cña d©n téc. Kh«ng cã lý do g× ®Ó kh«ng thÓ tiÕp tôc ph¸t huy "néi lùc m¹nh mÏ" ®ã trong c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, ®Æc biÖt trong tiÕn trïnh gia nhËp kinh tÕ quèc tÕ, khi mµ ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng thÕ lùc bªn ngoµi. Trung Quèc gia nhËp WTO qua 15 n¨m ®µm ph¸n víi tÇm thÕ cña mét con ng­êi cÇn mÉn víi sù ©m thÇm mµ m¹nh mÏ kh«ng ngõng. ViÖt Nam còng ®ang tiÕn dÉn nh÷ng b­íc ®i v÷ng ch¾c. D©n téc ViÖt Nam víi sù cÇn cï, chÞu th­¬ng chÞu khã ch¾c ch¾n sÏ thu ®­îc kÕt qu¶ xøng ®¸ng. ThÕ hÖ trÎ ViÖt Nam vÉn kh«ng chÞu bá qua bÊt kú mét thö th¸ch nµo cïng b¹n bÌ thÕ giíi. ChÝnh v× vËy, chóng ta cã c¬ së ®Ó tin r»ng ViÖt Nam sÏ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ b»ng chÝnh nç lùc cña b¶n th©n m×nh. §Ó ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã, kh«ng chØ riªng, §¶ng, Nhµ n­íc mµ b¶n th©n mçi c«ng d©n ViÖt Nam ph¶i tù phÊn ®Êu vµ rÌn luyÖn. Ch­¬ng III: Mét sè quan ®iÓm vµ gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ 1. X¸c ®Þnh quan ®iÓm chñ ®éng quèc tÕ. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ c¶ mét qu¸ tr×nh l©u dµi, phøc t¹p. §Ó qu¸ tr×nh nµy mang l¹i hiÖu qu¶ cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña n­íc ta, cÇn thiÕt ph¶i x¸c ®Þnh quan ®iÓm ®óng ®¾n lµm kim chØ nam, tõ ®ã lµm c¬ së ®Ò ra chÝnh s¸ch, quyÕt ®Þnh nh÷ng b­íc tiÕn phï hîp. Quan ®iÓm héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ tr­íc hÕt ph¶i dùa trªn nÒn t¶ng t­ t­ëng Hå ChÝ Minh, tiÒm lùc vµ hoµn c¶nh cña n­íc ta còng nh­ bèi c¶nh quèc tÕ ®Çy biÕn ®éng. Mét lµ, ph¸t huy t«i ®a ho¸ néi lùc. LÊy Th¸i Lan lµm vÝ dô. Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ n¨m 1997 cã ®iÓm xuÊt ph¸t tõ Th¸i Lan sau ®ã míi lan réng ra c¸c n­íc. T¹i sao kinh tÕ Th¸i Lan l¹i r¬i vµo khñng ho¶ng? Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do Th¸i Lan ®· sö dông vèn cña ®Çu t­ n­íc ngoµi qu¸ réng r·i. Kinh tÕ Th¸i Lan tr­íc ®ã ph¸t triÓn mét c¸ch v­ît bËc, nh­ng khi ®Çu t­ n­íc ngoµi rót ®i, ngay lËp tøc nÒn kinh tÕ hôt hÉng vµ khñng ho¶ng. ChÝnh v× vËy ph¸t huy tèi ®a ho¸ néi lùc kh«ng chØ lµ quan ®iÓm trong tiÕn tr×nh chñ ®éng héi nhËp quèc tÕ mµ lµ ®Þnh h­íng chung cho c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Cã nh­ vËy nÒn kinh tÕ míi ph¸t triÓn mét c¸ch lµnh m¹nh, v÷ng ch¾c. TÊt nhiªn ngo¹i lùc còng lµ mét yÕu tè cÇn thiÕt, ®Æc biÖt víi t×nh h×nh n­íc ta hiÖn nay vÉn rÊt cÇn cã nh÷ng "®ßn bÈy" tõ bªn ngoµi. §¹i héi §¶ng IX còng ®· x¸c ®Þnh: "Néi lùc lµ quyÕt ®Þnh, ngo¹i lùc lµ quan träng, g¾n kÕt víi nhau thµnh nguån lùc tæng hîp ®Î ph¸t triÓn ®Êt n­íc". Tõ quan ®iÓm nµy, Nhµ n­íc cÇn tËp trung th¸o gì mäi v­íng m¾c, xo¸ bá mäi trë lùc ®Ó kh¬i dËy nguån lùc to lín trong nh©n d©n, cæ vò c¸c nhµ kinh doanh, vµ mäi ng­êi d©n ra søc lµm giµu cho chÝnh m×nh vµ cho ®Êt n­íc. Hai lµ, héi nhËp dùa trªn nguyªn t¾c gi÷a v÷ng ®éc lËp tù chñ, ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. §éc lËp tù chñ vÒ kinh tÕ t¹o c¬ së cho héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã hiÖu qu¶. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã hiÖu qu¶ t¹o ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó x©y dùng kinh tÕ ®éc lËp tù chñ. Mçi liªn hÖ hai chiÒu ®· ®­îc NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng IX kh¼ng ®Þnh: "G¾n chÆt viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ víi chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ". §éc lËp, tù chñ tr­íc lÕt lµ ®éc lËp tù chñ vÒ ®­êng lèi ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, ®¶m b¶o nÒn kinh tÕ ®ñ søc ®øng v÷ng vµ øng phã ®­îc víi c¸c t×nh huèng phøc t¹p. Trong tiÕn tr×nh héi nhËp ®a d¹ng ho¸ c¸c quan hÖ ®èi ngo¹i nh­ng còng lu«n ph¶i ®Ò cao, c¶nh gi¸c tr­íc mäi ©m m­u ph¸ ho¹i cña c¸c thÕ lùc thï ®Þch. §ång thêi lu«n chó träng ph¸t huy lîi thÕ, n©ng cao chÊt l­îng, hiÖu qu¶, kh«ng ngõng t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh vµ gi¶m dÇn hµng rµo b¶o hé. Quan ®iÓm nµy cã mét ý nghÜa cùc kú quan träng, khi mµ tèc ®é ph¸t triÓn cña thÕ giíi biÕn chuyÓn kh«ng ngõng. ViÖc n¾m ch¾c quan ®iÓm vµ ®i s¸t víi quan ®iÓm l¹i cµng khã kh¨n. Ba lµ, ph¸t huy mäi nguån lùc trong chñ ®éng héi nhËp mµ trung t©m lµ nguån nh©n lùc. Thùc tra quan ®iÓm nµy g¾n liÒn víi quan ®iÓm ®Çu tiªn. Ph¸t huy mäi nguån lùc trong n­íc: nguån tµi nguyªn, nguån vèn, nguån nh©n lùc nh­ng nã l¹i ®­îc t¸ch riªng ra víi môc ®Ých kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ trung t©m cña con ng­êi trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ. N­íc ta cã nguån lao ®éng dåi dµo, gi¸ lao ®éng rÎ, cïng víi tinh thÇn cÇn cï th«ng minh lµ ®iÓm thu hót ®Çu t­, còng lµ thÕ m¹nh ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng. TÇng líp trÝ thøc n¨ng ®éng, biÕt d khoa häc vµo ®êi sèng mét c¸ch hîp lý, ®ãn nhËn c«ng nghÖ kü thuËt tiªn tiÕn nhanh nh¹y, chØ cã ®iÒu c¬ héi tiÕp cËn cßn qu¸ Ýt. ChÝnh v× vËy, chóng ta ph¶i ®Çu t­ lín vµo ®µo t¹o vµ ®µo t¹o, bao gåm c¶ d¹y nghÒ h­íng nghiÖp, vµ ®µo t¹o l¹i. Bèn lµ, chñ ®éng héi nhËp víi mäi h×nh thøc, b­íc ®i phï hîp, kh«ng chñ quan nãng véi. Tham gia WTO, ký kÕt c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i víi c¸c quèc gia, thùc hiÖn cam kÕt AFTA, tham gia APEC,... lµ c¸c h×nh thøc héi nhËp quèc tÕ mµ ViÖt Nam ®· tham gia vµ tiÕp tôc ®a d¹ng ho¸, ®a ph­¬ng ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i mét c¸ch m¹nh mÏ. §iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ t¹o lËp c¸c quan hÖ mét c¸ch nãng véi, chñ quan duy ý chÝ. Quan ®iÓm nµy ph¶i ®­îc g¾n liÒn víi c¸c quan ®iÓm ®· nªu ë trªn. Nh­ vËy cã nghÜa lµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cÇn cã sù kÕt hîp tæng hîp mäi ph­¬ng ch©m ®­êng lèi. Chóng ta cã nh÷ng bµi häc quÝ b¸o trong lÞch sö vÒ chñ quan, nãng véi. DÜ nhiªn ®iÒu ®ã kh«ng ®ång nghÜa víi viÖc chóng ta rôt rÌ tr­íc mäi c¬ héi, ®Æc biÖt lµ trong tèc ®é ph¸t triÓn m¹nh mÏ nh­ ngµy nay vµ sÏ cµng nhanh h¬n trong thêi gian tíi. N¨m lµ, kiªn quyÕt gi÷ v½ng ph­¬ng ch©m b×nh ®¼ng, cïng cã lîi, b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña ®Êt n­íc. Toµn cÇu ho¸, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· dì bá dÇn kho¶ng c¸ch gi¸ c¸c quèc gia b»ng c¸c cam kÕt, qui ­íc c¸c n­íc gÇn nhau h¬n vµ ngµy cµng b×nh ®¼ng trªn ph¹m vi toµn cÇu. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü cã lîi cho c¶ hai bªn vµ hai n­íc hoµn toµn b×nh ®¼ng trong vÊn ®Ò cam kÕt, thùc hiÖn néi dung cña HiÖp ®Þnh t¹i sao Mü l¹i ®­a ra "§¹o luËt nh©n quyÒn t¹i ViÖt Nam". N­íc ta ®· kiªn quyÕt ph¶n ®èi, b¶o vÖ sù trong s¹ch cña §¶ng vµ ChÝnh phñ. Trong lé tr×nh héi nhËp s¾p tíi, ViÖt Nam tiÕp tôc t¹o lËp mèi quan hÖ b×nh ®¼ng vµ cïng cã lîi vµ s½n sµng ®Êu tranh l¹i mäi ©m m­u nh»m ph¸ ho¹i hoµ b×nh ®Êt n­íc. 2. Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trong t×nh h×nh hiÖn nay. 2.1. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, ViÖt Nam cã giµnh ®­îc ­u thÕ hay kh«ng phô thuéc chñ yÕu vµo kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, cña hµng ho¸, cña c¸c lÜnh vùc, c¸c ngµnh thuéc kinh tÕ quèc d©n. 2.1.1. §èi víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc (DNNN) ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh cÇn thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu. Mét lµ, s¾p xÕp c¬ cÊu tæ chøc l¹i doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Ó cã chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p cô thÓ cho mçi lo¹i h×nh doanh nghiÖp. Cã hai lo¹i doanh nghiÖp c«ng Ých vµ doanh nghiÖp kinh doanh. Doanh nghiÖp kinh doanh cßn ph©n thµnh ba lo¹i kh¸c nhau. C¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã môc ®Ých t«n chØ ho¹t ®éng kh¸c nhau cho nªn cÇn x©y dùng kÕ ho¹ch gi¶i ph¸p cô thÓ cho tõng lo¹i h×nh. Hai lµ, ®Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ DNNN. HiÖn nay tiÕn ®é thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ cßn chËm so víi yªu cÇu. ViÖc nghiªn cøu nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù chËm chÕ nµy lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Tõ ®ã ph¶i thùc hiÖn ®ång lo¹t c¸c c«ng t¸c nh­ sau: t¨ng c­êng tuyªn truyÒn, gi¸o dôc, söa ®æi bæ sung kÞp thêi nghÞ ®Þnh sè 44/1998 N§/CP nh»m lo¹i bá h¹n møc tham gia c¶u c¸c c¸ nh©n, rót ng¾n thêi gian thùc hiÖn c¸c dù ¸n cæ phÇn ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp.... Ba lµ, cñng cè n©ng chÊt c¸c Tæng C«ng ty Nhµ n­íc, x©y dùng mét sè tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh. Cho ®Õn nay, n­íc ta ®· cã h¬n 90 Tæng C«ng ty 90 vµ 91, lµ "x­¬ng sèng" cña nÒn kinh tÕ song nhiÒu Tæng C«ng ty ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶. V× vËy ph¶i hoµn thiÖn c¬ chÕ ho¹t ®éng, sö dông c¸n bé cã n¨ng lùc, tr×nh ®é. Thùc hiÖn "chÕ ®é tham dù"... ph¸t triÓn Tæng C«ng ty theo m« h×nh tËp ®oµn kinh tÕ... ®Ó n©ng cao søc m¹nh c¸c Tæng C«ng ty, c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi. Bèn lµ, triÖt ®Ó xo¸ bá c¬ chÕ ®Çu t­. Xin cho r»ng con ®­êng cÊp ph¸t, Nhµ n­íc ®Çu t­ cho c¸c doanh nghiÖp ®­îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c c«ng ty ®Çu t­ tµi chÝnh cña m×nh. N¨m lµ, thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng qu¶n lý cña Nhµ n­íc, kh«ng can thiÖp vµo ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, b¶o ®¶m cho doanh nghiÖp cã ®Èy ®ñ c¸c quyÒn trong kinh doanh theo c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt. CÇn hoµn thiÖn hÖ thèng kiÓm to¸n ®éc lËp, thanh tra Nhµ n­íc, ®ång thêi c¸c DNNN thùc hiÖn chÕ ®é qu¶n lý C«ng ty, kiÓm so¸t néi bé cæ ®«ng. S¸u lµ, cïng víi qu¸ tr×nh s¾p xÕp tæ chøc l¹i, mçi DNNN cÇn cã sù nç lùc v­¬n lªn, n©ng cao ý thøc tù chñ, ®æi míi trang thiÕt bÞ, hiÖn ®¹i ho¸ doanh nghiÖp, kh¶ n¨ng dù b¸o, x©y dùng chiÕn l­îc s¶n phÈm tiÕp cËn thÞ tr­êng. 2.2.2. X©y dùng kÕ ho¹ch héi nhËp tíi tõng cÊp, ngµnh, chñ thÓ kinh tÕ. Héi nhap¹ kinh tÕ quèc tÕ t¸c ®éng tíi mäi lÜnh vùc trong x· héi, vµ ng­îc l¹i, ho¹t ®éng cña c¸c lÜnh vùc cã ¶nh h­ëng tíi hiÖu qu¶ héi nhËp quèc tÕ. V× vËy mäi ngµnh, cÊp cÇn quan t©m s©u s¾c, thiÕt lËp kÕ ho¹ch s½n sµng gia nhËp kinh tÕ toµn cÇu nh­ ngµnh thuÕ, ngµnh tµi chÝnh, th­¬ng m¹i. LÊy th­¬ng m¹i lµm vÝ dô. §Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cÇn thùc hiÖn ®ång thêi c¸c gi¶i ph¸p: n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸, thùc hiÖn chuyÓn biÕn m¹nh trong thay ®æi c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu, x©y dùng hÖ thèng chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i thÝch øng c¬ chÕ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ. §ång thêi c¸c cÊp ngµnh cÇn cã sù phèi hîp chÆt chÏ t¹o sù ®ång bé t¸ch chång chÐo b»ng søc m¹nh héi nhËp quèc tÕ. 2.3. T¹o m«i tr­êng ®Çu t­ æn ®Þnh, hiÖu qu¶ ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. HiÖn nay trong viÖc thu hót §Çu t­ n­íc ngoµi cña n­íc ta vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ. T×nh tr¹ng thanh tra, kiÓm tra ho¹t ®éng doanh nghiÖp cßn tuú tiÖn, chång chÐo, Ýt søc thuyÕt phôc. V× vËy ViÖt Nam cÇn c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­, nhÊt lµ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh, t¹o dùng lßng tin ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­, nghiªn cøu tham kh¶o kinh nghiÖm thu hót vµ sö dông nguån vèn ®Çu t­ cña c¸c n­íc nh­ Trung Quèc. 2.4. TËp trung ph¸t triÓn nh©n lùc. Mét lµ, n©ng cao chÊt l­îng c¸n bé ho¹t ®éng trong dù b¸o, tiÕp thÞ, n¾m b¾t th«ng tin mét c¸ch chÝnh x¸c, cã b¶n lÜnh chÝnh trÞ v÷ng vµng ®Ó cã thÓ ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n, nhanh chãng trong thÞ tr­êng nh»m t¹o ra lîi thÕ c¹nh tranh. Hai lµ ®µo t¹o, båi d­ìng n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô, ®èi víi tõng ngµnh, lÜnh vùc; n©ng cao phÈm chÊt ®¹o ®øc c¸ch m¹ng ®èi víi c¸n bé cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña hä; ®ång thêi nghiªm minh víi nh÷ng biÓu hiÖn tiªu cùc û l¹i. Ba lµ tiÕp tôc ®µo t¹o c«ng nh©n lµnh nghÒ. §Çu t­ nhiÒu h¬n cho c¸c tr­êng d¹y nghÒ nh»m n©ng cao uy tÝn, t¹o lßng tin ®èi víi ng­êi lao ®éng vµ c¸c c¸n bé qu¶n lý cÇn tuyÓn lao ®éng. Tiªps tôc xuÊt khÈu lao ®éng ra n­íc ngoµi. Ph¶i cã mét hÖ thèng qu¶n lý vµ b¶o vÖ quyÒn lîi cña ng­êi d©n ViÖt Nam lao ®éng ë n­íc ngoµi vµ ng­êi lao ®éng ViÖt Nam lµm viÖc cho ng­êi n­íc ngoµi mét c¸ch ®Çy ®ñ, s©u s¾c. 2.5. TiÕp tôc ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam ®· tõng b­íc cã nh÷ng c¶i c¸ch theo h­íng tù do ho¸ h¬n phï hîp víi nh÷ng th«ng lÖ quèc tÕ, gãp phÇn thóc ®Èy th­¬ng m¹i ph¸t triÓn. Mét lµ, §iÒu chØnh chÝnh s¸ch mÆt hµng vµ thÞ tr­êng xuÊt nhËp khÈu. VÒ s¶n phÈm xuÊt khÈu cÇn ®a d¹ng ho¸ hµng xuÊt khÈu, t¨ng dÇn tr×nh ®é chÕ biÕn, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ nh»m vµo c¸c s¶n phÈm kh«ng truyÒn thèng. VÒ chÝnh s¸ch nhËp khÈu cÇn trang bÞ m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, nhËp khÈu ph¶i b¶o hé hîp lý s¶n xuÊt néi ®Þa nhËp khÈu phôc vô cho xuÊt khÈu. Hai lµ, c¶i c¸ch chÝnh s¸ch thuÕ vµ thuÕ quan. Ba lµ hoµn thiÖn c¸c quy chÕ th­¬ng m¹i phi thuÕ quan, theo h­íng: S¾p xÕp l¹i danh môc hµng ho¸ qu¶n lý b»ng h¹n ng¹ch vµ giÊy phÐp. Thùc hiÖn quyÒn tù do kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp theo luËt quy ®Þnh. Ban hµnh c¸c quy chÕ hµnh chÝnh kü thuËt kiÓm so¸t nhËp khÈu. Bèn lµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ §Ó t¹o ®iÒu kiÖn tù do ho¸ vµ héi nhËp cÇn thùc hiÖn thÞ tr­êng tµi chÝnh më chÕ ®é hai gi¸ ®èi víi hµng ho¸ dÞch vô mang l¹i tÝnh ph©n biÖt ®èi xö ®èi víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp cÇn ®­îc xo¸ bá, qu¶n lý ngo¹i tÖ khuyÕn khÝch xuÊt khÈu vµ ¸p dông c¬ chÕ tû gi¸ linh ho¹t t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy tù do ho¸ th­¬ng m¹i. KÕt luËn NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng IX mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh "Toµn cÇy ho¸ kinh tÕ lµ xu thÕ kh¸ch quan, l«i cuèn c¸c n­íc bao trïm hÇu hÕt tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc; võa thóc ®Èy võa hîp t¸c, võa t¨ng søc Ðp c¹nh tranh vµ tÝnh tuú thuéc lÉn nhay gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ. Quan hÖ song ph­¬ng, ®a ph­¬ng gi÷a c¸c quèc gia ngµy cµng s©u réng c¶ trong kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ b¶o vÖ m«i tr­êng, phßng chèng thiªn tai vµ c¸c ®¹i dÞch...". Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ mét qu¸ tr×nh võa hîp t¸c ®Ó ph¸t triÓn, võa ®Êu tranh rÊt phøc t¹p; ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam ®Ó b¶o vÖ lîi Ých cña m×nh v× mét trËt tù kinh tÕ quèc tÕ c«ng b»ng, chèng l¹i nh÷ng ¸p ®Æt phi lý cña c¸c c­êng quèc kinh tÕ, c¸c C«ng ty xuyªn quèc gia. ChÝnh v× vËy viÖc nghiªn cøu t×m hiÓu s©u vÊn ®Ò héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ kh«ng ph¶i chØ lµ tr¸ch nhiÖm cña §¶ng, Nhµ n­íc mµ c¸c cÊp cÊp, ngµnh, nhµ qu¶n lý vµ tÇng líp trÝ thøc trÎ h«m nay. Tuú tr×nh ®é, kh¶ n¨ng vµ khÝa c¹nh quan t©m mµ mçi chñ thÕt, tæ chøc c¸ nh©n cã ph­¬ng ph¸p t×m hiÓu ®¸nh gi¸ riªng vÒ vÊn ®Ò nµy. §Æc biÖt víi sinh viªn kinh tÕ cÇn cã kiÕn thøc cËp nhËt, ®Çy ®ñ lý luËn vµ bao qu¸t vÒ toµn cÇu ho¸ vµ lé tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña n­íc ta. Tõ ®ã x¸c ®Þnh nhiÖm vô, tr¸ch nhiÖm cña b¶n th©n ®Ó phÊn ®Êu häc tËp vµ rÌn luyÖn. Hµ Néi, ngµy .... th¸ng.... n¨m 2002 Sinh viªnDanh môc tham kh¶o 1. NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø VII, VIII, IX 2. T¹p chÝ Tµi chÝnh sè 1 + 2 n¨m 2002 3. Toµn cÇu ho¸ vµ vÊn ®Ò héi nhËp quèc tÕ cña n­íc ta - TS Vâ §¹i L­îc "Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi sè 1 n¨m 2000". 4. Hai mÆt cña toµn cÇu ho¸ - §ç S¸ng l­îc thuËt 5. Th­¬ng m¹i ViÖt Nam trong lé tr×nh AFTA - NguyÔn ThÞ Nh­ Hµ "Kinh tÕ Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng" - sè 3/2001. 6. TiÕo tôc ®iÒu chØnh s¸ng th­¬ng m¹i trong qu¸ tr×nh héi nhËp vµ tù do ho¸ th­¬ng m¹i - GS. Bïi Xu©n L­u. 7. §æi míi do doanh nghiÖp Nhµ n­íc - N©ng cao kh¶ n¨ng héi nhËp thÞ tr­êng quèc tÕ cña ViÖt Nam - TrÇn V¨n HiÓn. 8. T¹p chÝ ThÕ giíi Th­¬ng m¹i sè 11 n¨m 2001. 9. B¸o Sinh viªn ViÖt Nam sè 39 n¨m 2001. 10. M­êi n¨m quan hÖ Th­¬ng m¹i ViÖt Nam - EU - T¹p chÝ nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ ThÕ giíi sè 2 n¨m 2000.