Đề tài Thực trạng và một số giải pháp nâng cao khả năng thắng thầu trong xây dựng cơ bản tại Công ty tư vấn kiến trúc và xây dựng Hà Nội

lời mở đầu Trong những năm qua, cùng với sự đổi mới cơ chế quản lý kinh tế hệ thống cơ sở hạ tầng nước ta đã có sự phát triển vượt bậc thành công của ngành xây dựng cơ bản đã tạo tiền đề không nhỏ thúc đẩy quá trình công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước, với đặc điểm nổi bật của ngành xây dựng vốn đầu tư lớn, thời gian thi công kéo dài, qua nhiều khâu nên vấn đề đặt ra là làm sao phải quản lý tốt. Có hiệu quả đồng thời khắc phục tình trạng thất thoát, lãng phí trong quá trình sản xuất, giảm chi phí, tăng tính cạnh tranh cho doanh nghiệp. Trong công tác đấu thầu thì sự cạnh canh cũng không kém phần quyết liệt đó là cạnh tranh về giá bỏ thầu, cạnh tranh về chất lượng công trình, cùng với sự đòi hỏi ngày càng cao của các chủ đầu tư về chất lượng công trình tiến độ thi công đòi hỏi các nhà thầu phải luôn luôn nỗ lực để nâng cao năng lực của mình công tác đấu thầu ngày càng trở lên có tính quyết định đến sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp xây dựng. Từ nhận thức tầm quan trọng của công tác đấu thầu qua thời gian thực tập ở Công ty tư vấn kiến trúc và xây dựng Hà Nội sau khi tìm hiểu và nghiên cứu hồ sơ, tài liệu liên quan đến công tác đấu thầu các dự án. Em nhận thấy còn có nhiều vấn đề bất cập chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa và cơ chế thị trường hiện nay. Với mong muốn góp một phần nhỏ bé của mình trong việc nâng cao hiệu quả công tác đấu thầu tại công ty em đã chọn đề tài: "Thực trạng và một số giải pháp nâng cao khả năng thắng thầu trong xây dựng cơ bản tại Công ty tư vấn kiến trúc và xây dựng Hà Nội" làm đề tài luận văn tốt nghiệp của mình. Do thời gian thực tập có hạn nên luận văn của em khó tránh khỏi nhiều thiếu sót, em mong muốn nhận được sự đóng góp quý báu của thầy cô giáo, cán bộ công nhân viên công ty để luận văn được hoàn thiện hơn cuối cùng em xin chân thành cảm ơn thầy giáo Trịnh Bá Minh, cùng các thầy cô trong khoa quản lý doanh nghiệp đã tận tình hướng dẫn em hoàn thành đề tài này. Luận văn của em được chia làm 3 chương: Chương I: Khái quát về Công ty tư vấn kiến trúc và xây dựng Hà Nội Chương II: Công tác đấu thầu trong xây dựng cơ bản ở nước ta và thực trạng tại Công ty tư vấn kiến trúc và xây dựng Hà Nội Chương III: Một số giải pháp nâng cao khả năng thắng thầu tại Công ty tư vấn kiến trúc và xây dựng Hà Nội. Chương I Khái quát về Công ty tư vấn kiến trúc và xây dựng Hà Nội I. Quá trình thành lập và phát triển của công ty 1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty Công ty cổ phần tư vấn Kiến trúc và xây dựng Hà Nội thuộc UBND thành phố Hà Nội là một doanh nghiệp được thành lập theo giấy phép số 4485/GPTLDN ngày 8/7/2000 do UBND thành phố Hà Nội cấp đăng ký kinh doanh số 082027/GPĐTKD ngày 14/7/2000 do Sở Kế hoạch và đầu tư Hà Nội cấp. Công ty có trụ sở tại: số 9 ngõ 64 đường Lê Trọng Tấn - Hà Nội Điện thoại: 04.5657987 Fax: 045657985 2. Những đặc điểm kinh doanh chủ yếu Công ty thực hiện chế độ hạch toán kinh tế độc lập tự chủ về tài chính, có tư cách pháp nhân được mở tài khoản ngân hàng Nhà nước, được sử dụng con dấu riêng theo thể thức Nhà nước quy định. Nhiệm vụ chủ yếu của công ty là: - Nhận thầu, kiến trúc, xây dựng mới, cải tạo các công trình dân dụng và công nghiệp: xây dựng trang thiết bị nội ngoại thất, kiến trúc các cơ sở hạ tầng, hệ thống cấp thoát nước, xây dựng các cơ sở hạ tầng, xây dựng các công trình giao thông thủy lợi. - Sản xuất kinh doanh vật liệu xây dựng - Vận tải hàng hóa, thi công san lấp các công trình dân dụng và công nghiệp. II. Đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh 1. Đặc điểm thị trường và sản phẩm của công ty 1.1. Đặc điểm và sản phẩm ngành xây dựng Sản phẩm của quá trình xây dựng là sản phẩm đặc biệt nó có nhiều đặc điểm khác biệt so với sản phẩm của ngành khác do vậy nó có ảnh hưởng rất lớn đến công tác hoạch định chiến lược của công ty sản phẩm xây dựng là công trình (liên hiệp công trình, hạng mục công trình). Vì vậy trong công tác hoạch định chiến lược cần chú trọng phát triển để lựa chọn các chiến lược liên kết. - Sản phẩm xây dựng và kiến trúc thường mang tính đơn chiếc, thường được sản xuất và thiết kế kiến trúc theo đơn đặt hàng của chủ đầu tư. - Sản phẩm xây dựng và kiến trúc phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên của địa phương, mang nhiều tính chất cá biệt, đa dụng về công dụng cách thức cấu tạo và phương pháp chế tạo do đặc điểm này mà khi hoạch định chiến lược công ty phải tính đến thời vụ, sự thuận lợi và khó khăn của thời tiết và tính chất đặc biệt của từng công trình. Nhiều khi công trình hoàn thành kế hoạch do những yếu tố bất ngờ do đó việc tìm hiểu thời tiết năm kế hoạch rất quan trọng ảnh hưởng lớn đến công tác hoạch định thi công. - Sản phẩm xây dựng và kiến trúc chịu ảnh hưởng và có liên quan đến nhiều ngành kinh tế quốc dân, nó mang ý nghĩa kinh tế, chính trị, xã hội, an ninh quốc phòng cao vì vậy như có sự thay đổi chính sách vĩ mô sẽ ảnh hưởng đến chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp do đó khi hoạch định chiến lược cần phân tích kỹ môi trường vĩ mô. Công ty cổ phần tư vấn kiến trúc và xây dựng Hà Nội là doanh nghiệp sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực xây dựng cơ bản. Điều kiện tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như sản phẩm của công ty có sự khác biệt lớn sợ các ngành sản xuất vật chất khác. Sản phẩm của công ty là công trình thủy lợi , nguyên vật liệu xây dựng các sản phẩm xây dựng của công ty có đặc điểm. - Là sản phẩm đơn chiếc, có kết cấu phức tạp, được thực hiện theo yêu cầu cụ thể của chủ đầu tư. - Là sản phẩm được sản xuất và sử dụng trên một địa điểm có tính cố định. - Là sản phẩm phục vụ cho nhu cầu về xây dựng cơ bản, đặc biệt là xây dựng các công trình giao thông. - Sản phẩm đòi hỏi vốn đầu tư lớn, thời gian thi công kéo dài qua nhiều khâu, yêu cầu chất lượng cao. Do đặc điểm sản phẩm của công ty là các công trình xây dựng ở các địa bàn khác nhau, nguyên vật liệu sử dụng để sản xuất phải huy động ở nhiều địa phương khác nhau. Bên cạnh những nguyên vật liệu mà công ty tự khai thác. Những nguyên vật liệu chủ yếu phục vụ cho thi công ở công trường gồm: sắt thép, xi măng, cát, các loại đá chiếm từ 60% đến 80% tổng giá trị công trình. Hiện nay thị trường nguyên vật liệu xây dựng rất nhiều, Nhà nước có, tư nhân có nên nhiều lúc công ty khó tránh khỏi thiếu sót trong việc cung ứng nguyên vật liệu hay vận chuyển đến công trường chậm ảnh hưởng tới tiến độ thi công hơn nữa, mặt hàng này luôn biến động gây khó khăn cho công tác xác định giá dự thầu của công ty 1.2. Về thị trường và một số hạng mục công trình đã thi công và kiến trúc trong thời gian qua. Kể từ khi thành lập cho tới nay do nhiều yếu tố khách quan công ty chủ yếu tham gia công tác công trình ở tỉnh, thành phố là Bắc Ninh, Hà Nội, Hải Dương, Hải Phòng Một số hạng mục tiêu biểu của công ty đã thi công được đánh giá tốt chủ khách hàng là: + Đường vành đai chạy từ khu công nghiệp Từ Sơn đến phố Và + Khu chung cư nhà ở Đền Lừ thành phố Hà Nội + Kiến trúc khu chung cư Đồng Nguyên Từ Sơn Bắc Ninh + Đường 353 Cầu Rào - Đồ Sơn + Khu chung cư nhà ở Trung Dũng - Hải Phòng Trong những năm qua, thị trường xây dựng cơ bản tăng trưởng mạnh, nhiều công ty xây dựng đà không ngừng phát triển cả về chất lượng và số lượng, hoạt động rất đa dạng trên tất cả các lĩnh vực xây dựng cơ bản, tuy nhiên thị trường này đòi hỏi rất khắt khe về chi phí chất lượng và thời gian thi công buộc các công ty luôn phải hoàn thiện mình. Đây là thời cơ và cũng là thách thức đối với doanh nghiệp xây dựng cơ bản nói chung và công ty cổ phần tư vấn kiến trúc và xây dựng Hà Nội nói riêng. Thị trường sản phẩm của công ty rộng khắp trong và ngoài nước công ty đặc biệt chú trọng khai thác triệt để nhu cầu về xây dựng ở khu vực miền bắc, công ty đã chiếm lĩnh được thị trường giàu tiềm năng đồng thời giữ được uy tín với các ban quản lý dự án, các chủ đầu tư 2. Đặc điểm về bộ máy quản lý của công ty. 2.1. Đặc điểm về bộ máy tổ chức hiện nay của công ty Cơ cấu tổ chức bộ máy quản trị hiện nay của công ty thể hiện qua sơ đồ sau: Giám đốc Phòng Tổ chức hành chính Phòng kế hoạch kỹ thuật Phòng Tài chính kế toán Phòng Thương mại Đội XD số I Đội XD số II Đội XD số III Đội XD số IV Chức năng nhiệm vụ của từng bộ phận trong công ty như sau: Bộ máy của công ty đứng đầu là chủ tịch hội đồng quản trị kiêm giám đốc là người giữ vai trò lãnh đạo chung toàn công ty là đại diện pháp nhân của công ty trước pháp luật đại diện cho toàn bộ quyền lợi cán bộ công nhân viên trong công ty, chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của toàn doanh nghiệp. Giúp giám đốc còn có phó giám đốc phụ trách kỹ thuật thi công và phó giám đốc phụ trách kinh doanh thương mại. + Phòng tổ chức - hành chính: Thực hiện liên quan đến quản lý sắp xếp nhân sự, tiền lương, chủ trì xây dựng các phương án về chế độ, chính sách lao động, đào tạo, hướng dẫn việc kiểm tra việc thực hiện các phương án tổ chức bộ máy quản lý trong các đơn vị trực thuộc công ty, theo dõi công tác pháp chế tham mưu cho giám đốc công ty trong các hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty và các đơn vị trực thuộc ký các hợp đồng liên doanh liên kết đúng pháp luật theo dõi phong trào thi đua khen thưởng, kỷ luật. + Phòng kế hoạch - kỹ thuật: Do một trưởng phòng, trực tiếp có nhiệm vụ lập kế hoạch sản xuất kinh doanh, quản lý kỹ thuật các công trình đang thi công, quản lý theo dõi giá về các biến động về định mức, giá cả, lưu trữ, cập nhật, các thay đổi và văn bản chính sách mới ban hành, làm hồ sơ đấu thầu các công trình do công ty quản lý, thiết kế các tổ chức thi công, nghiên cứu, tập hợp đưa ra các giải pháp công nghệ mới, đề xuất giám đốc đưa ra quyết định khen thưởng, chịu trách nhiệm quản lý quy trình, quy phạm, đảm bảo an toàn trong sản xuất kinh doanh như giám sát chất lượng công trình, quản lý thiết kế thi công các đội công trình tổ chức công tác thống kê, lưu trữ, lập kế hoạch phát triển sản xuất kế hoạch xây dựng cơ bản, phụ trách soạn thảo các hợp đồng kinh tế, hợp đồng giao khoán cho các đội xây dựng, thanh lý hợp đồng kinh tế. Ngoài chức năng trên phòng kỹ thuật kế hoạch có nhiệm vụ quan trọng nữa là đấu thầu dự án. Đây là một việc làm trí tuệ và năng lực của cán bộ chuyên môn, chuyên ngành để tìm ra giải pháp tối ưu nhất của nhà thầu trong vấn đề đấu thầu để khai thác việc làm cho công ty. + Phòng kế toán - tài chính: cung cấp thông tin giúp lãnh đạo quản lý vật tư - tài sản - tiền vốn, các quỹ trong quá trình sản xuất kinh doanh đúng pháp luật có hiệu quả cao. Thực hiện nghiêm túc pháp lệnh kế toán - thống kê, tổ chức hạch toán, kế toán chính xác, trung thực các chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất các ý kiến về huy động các khả năng tiềm tàng của nguồn vốn có thể huy động để phục vụ sản xuất thực hiện các khoản thu nộp đối với các ngân sách Nhà nước. Các khoản công nợ phải thu, phải trả được kiểm tra, kiểm soát kịp thời, thường xuyên hạn chế các khoản nợ đọng dây dưa kéo dài, lập kịp chính xác các báo cáo tài chính, quý, năm theo hiện hành. + Phòng Thương mại Do một trưởng phòng thương mại, phụ trách trực tiếp có nhiệm vụ thực hiện các nghiệp vụ thương mại, như buôn bán các loại máy công nghiệp, vật tư thiết bị giao thông, tư liệu sản xuất và đại lý các sản phẩm công nghiệp. Như vậy mỗi phòng ban có một chức năng riêng nhưng chúng lại có mối quan hệ mật thiết với nhau, chịu sự chỉ đạo trực tiếp của giám đốc đã tạo nên một chuỗi mắt xích trong guồng máy hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, vị trí vai trò của mỗi phòng ban là khác nhau nhưng mục đích vẫn đảm bảo mọi hoạt động của công ty. Bên cạnh đó do các công trình có địa điểm thi công khác nhau, thời gian thi công dài mang tính chất đơn chiếc. nên lực lượng lao động của công ty được tổ chức thành các tổ, đội sản xuất, tổ chức hạch toán phụ thuộc. Mỗi một đội sản xuất lại có thể tổ chức thành các tổ sản xuất. Tùy thuộc vào từng điều kiện, từng thời kỳ mà số lượng các tổ, đội sẽ thay đổi phù hợp với điều kiện cụ thể. ở các đội sản xuất, có các đội trưởng phụ trách thi công, có trách nhiệm tổ chức thi công, cùng với kỹ thuật của phòng kế hoạch kỹ thuật do công ty cử xuống. Mỗi một độc sản xuất có các tổ kế toán có nhiệm vụ thanh quyết toán với công ty theo từng khối lượng xây lắp hoàn thành. Các tổ chức lao động, tổ chức sản xuất, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp có thể khoán sản phẩm tới từng công trình, từng tổ sản xuất. Chương II Công tác đấu thầu trong xây dựng cơ bản ở nước ta và thực trạng tại công ty cổ phần tư vấn kiến trúc và xây dựng Hà Nội I. Hoạt động đấu thầu xây dựng cơ bản ở nước ta trong những năm qua Quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước đang phát triển với tốc độ tăng trưởng mạnh. Việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng rất bức xúc cho lộ trình tăng trưởng và phát triển. Từ đó Nhà nước dành cho xây dựng cơ bản ngày một tăng. Để thực hiện các dự án đầu tư xây dựng cơ bản người ta lựa chọn phương thức đấu thầu để tìm đối tác. Hình thức này mở ra rất nhiều cơ hội cho các nhà thầu xây dựng. Nhà nước đã ban hành những qui chế đấu thầu và đang tiếp tục hoàn thiện giúp cho công tác đấu thầu thật sự trở thành sân chơi bình đẳng cho mọi loại hình doanh nghiệp. Các nhà thầu, giá trúng thầu có cơ hội sát hơn với giá dự toán được duyệt. Tuy nhiên, công tác đấu thầu và giao thầu các công trình xây dựng ở nước ta vẫn còn rất nhiều vấn đề gây không ít bức xúc cho các chủ đầu tư cũng như nhà thầu đây là một đề tài đang được dư luận xã hội quan tâm. 1.Đấu thầu giữa các nhà thầu trong nước Những năm qua, hoạt động đấu thầu giữa các nhà thầu trong nước diễn ra khá sôi nổi thể hiện bằng nhiều dự án được thi công trên khắp các tỉnh, như công trình giao thông huyết mạch đã được đầu tư nâng cấp xây mới góp phần phát triển kinh tế xã hội an ninh quốc phòng. Nhờ có đấu thầu nhiều dự án được thi công cơ bản cho Nhà nước nhưng hiện nay, một số dự án đấu thầu chỉ mang tính hình thức, mọi công việc liên quan đến đấu thầu đã có sự chuẩn bị sắp xếp từ trước tình trạng liên kết một số ít nhà thầu chỉ để một nhà thầu có đủ tiêu chuẩn thắng thầu, còn các nhà thầu còn lại cố tình thua. 2. Đấu thầu với các nhà thầu quốc tế Đối với các dự án tiến hành đấu thầu quốc tế như công trình 100% vốn nước ngoài, công trình viện trợ không hoàn lại, công trình bằng vốn viện trợ cho vay dài hạn ưu đãi, công trình có vốn liên doanh. Việc xuất hiện các nhà thầu nước ngoài và các nhà thầu nước ngoài đã làm cho thị trường sôi động hơn và tạo ra sự cạnh tranh gay gắt. Các nhà thầu Việt Nam đã gặp phải rất nhiều khó khăn khi tham gia các dự án có vốn đầu tư nước ngoài. Một thực tế là hầu hết các dự án có vốn đầu tư nước ngoài đều do phía nước ngoài đứng ra mời thầu hoặc chọn nhà thầu từ tư vấn giám sát đến thi công xây lắp. Các nhà thầu Việt Nam khi được chọn thường chỉ là những nhà thầu phụ, thậm chí là nhà thầu phụ của những nhà thầu phụ ở những hạng mục công trình khó khăn nhất. Hơn thế nữa do nguồn gốc của các loại vốn đầu tư phụ thuộc nhiều vào nước ngoài, nên việc đấu thầu xây dựng bị chi phối bởi phía nước ngoài. Khó khăn nữa mà các nhà thầu trong nước gặp phải đó là: các nhà thầu nước ngoài vào Việt Nam với một sức mạnh nổi trội về năng lực tài chính, về năng lực quản lý, trang thiết bị họ có kinh nghiệm thị trường dày dạn, có lợi thế trong việc xây dựng dự toán công trình ở Việt Nam, bằng cách nhờ bất kỳ một nhà thầu trong nước với lời hứa hẹn sẽ nhận làm thầu phụ, với tiềm lực tài chính họ có thể mua được thông tin kinh tế các công ty tư vấn và các văn phòng đại diện của công ty có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam. Tóm lại, họ có đủ các điều kiện để thắng thầu các công trình xây dựng lớn ở nước ta. Trong mối tương quan này rõ ràng các nhà thầu Việt Nam mất đi lợi thế nước chủ nhà. Chấp nhận làm thầu phụ cho các nhà thầu nước ngoài nhận phần trăm. Tình trạng đấu thầu mang tính chiến lệ, gây tốn kém không ít cho các nhà thầu cũng như làm thất thoát vốn của Nhà nước. Thêm vào đó là hiện tượng có những nhà thầu tham gia đấu thầu với giá cực thấp làm bất ngờ các đối thủ khác, hiện nay tiềm lực kinh tế, kỹ thuật, kinh nghiệm các nhà thầu xây dựng không còn chênh lệch quá lớn. Mức điểm cho giá dự thầu chiếm tỷ trọng khoảng 60% tổng số điểm bởi vậy việc đưa ra giá thấp hơn hẳn so với các đối thủ khác sẽ đảm bảo 70% khả năng thắng thầu thực trạng này tồn tại bởi một số nguyên nhân sau: Thứ nhất: Nhà thầu cố gắng trúng thầu để sau khi trúng thầu thì tìm cách xoay sở để làm được chủ đầu tư nâng giá dự toán lên bằng các biện pháp như: phát sinh khối lượng, thay đổi thiết kế Thứ hai: Khi trúng thầu với giá thấp nhà thầu sẽ cho ra sản phẩm kém chất lượng, không đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật rồi lại dùng các hoạt động tiêu cực khi nghiệm thu công trình để được chủ đầu tư chấp nhận. Đây là lý do có những công trình vừa bàn giao đưa vào sử dụng chưa được bao lâu đã hư hỏng phải sửa chữa tốn kém. Ngoài ra, tình trạng đưa ra giá dự thầu thấp để trúng thầu bởi các nhà thầu này chấp nhận hòa vốn (có thể lỗ) để có việc làm cho công nhân viên trong công ty mặt khác để có các khoản kinh phí tạm ứng theo hợp đồng thanh toán một khoản nợ đáo hạn với ngân hàng. Trước tình trạng trên, Nhà nước cần phải có sự quản lý, giám sát chặt chẽ hơn nữa với các công trình xây dựng cần đấu thầu để quá trình đấu thầu diễn ra nghiêm túc công bằng hơn, thực hiện đúng luật đấu thầu đã ban hành. II. phân tích thực trạng công tác đấu thầu tại công ty cổ phần tư vấn kiến trúc và xây dựng Hà Nội trong mấy năm qua 1. Các nhân tố nội tại ảnh hưởng đến khả năng thắng thầu của Công ty 1.1. Phân tích về vốn Bảng 1: Tình hình vốn và tài sản của công ty từ 2003 – 2005 Stt Danh mục Năm 2003 Năm 2004 Năm 2005 1 Nguồn vốn cố định 32.157.018 40.469.31 46.950.934 2. Nguồn vốn lưu động 29.520,671 33.059,321 48.768,000 3. Nguồn vốn chủ sở hữu 31.271,358 45.900.000 59.450.934 4. Nguồn vốn vay 30.406.331 27.628.631 36.268.000 5. Tổng vốn 61.677,689 73.528,631 95.718.934 (Nguồn: Báo cáo tài chính năm 2003 - 2005) Qua số liệu trên cho thấy tình hình vốn và tài sản của công ty tăng qua các năm. Chỉ tiêu tổng tài sản có của công ty tăng điều đó chứng tỏ công ty đầu tư vốn vào mua sắm tài sản phục vụ cho sản xuất kinh doanh ngày càng nhiều. Ba chỉ tiêu nguồn vốn tăng qua các năm chứng tỏ hiệu quả sử dụng vốn của công ty cao. - Về chỉ tiêu nguồn vốn năm 2005 đạt 120% so với năm 2004 hay vượt mức 20% (tương ứng gần 11.850.94 triệu đồng). Trong năm này cơ cấu nguồn vốn đã có sự thay đổi; vốn của công ty tăng lên chủ yếu là do nguồn vốn chủ sở hữu tăng. Điều này xuất phát từ lợi nhuận của công ty năm 2005 cao hơn so với năm 2004 do đó phần lợi nhuận bổ sung vào vốn chủ sở hữu tăng. - Nguồn vốn năm 2004 đạt 130% so với năm 2005 vượt mức 30% tương ứng (22.2190.303 triệu đồng). Bước sang năm 2004 cơ cấu nguồn vốn của công ty đã có sự thay đổi rõ nét hơn. Vốn chủ sở hữu chiếm đa số còn vốn vay đang có xu hướng giảm xuống điều đó chứng tỏ công ty kinh doanh ngày càng có hiệu quả, khả năng độc lập tự chủ ngày càng cao, ít phụ thuộc vào nguồn vốn bên ngoài. Có được điều đó là do năm 2004 lợi nhuận của công ty thu được cao hơn hẳn so với năm 2004 và 2005 nên phần lợi nhuận bổ sung vào nguồn vốn chủ sở hữu tăng lên làm cho cơ cấu nguồn vốn thay đổi (số liệu bảng lợi nhuận). 1.2. Tài sản và thiết bị thi công Bảng 2: Biểu tài sản cố định của công ty cổ phần cổ phần tư vấn kiến trúc và xây dựng Hà Nội năm 2005 ĐVT: Triệu đồng Stt Tên danh mục Nguyên giá Giá trị còn lại 31/12/2005 Tỷ trọng 1 Nhà cửa vật kiến trúc 4.001.743.95 3.332.180 6% 2 Máy móc thiết bị 28.674.203.13 25.321,830 60% 3 Phương tiện vận tải 13.222.592.2 11.771,600 32% 4 Thiết bị quản lý 1.868.700 1.110.700 2% Tổng 40.496.310 Nhận xét: Thiết bị máy móc chiếm 60% tổng giá trị tài sản cố định của Công ty phương tiện vận tải chiếm 32% trong khi thiết bị quản lý chiếm 2%. Điều này chứng tỏ công ty đã chú trọng vào mua sắm máy móc trang thiết bị của công ty để phục vụ cho sản xuất kinh doanh của công ty.Thiết bị quản lý chỉ chiếm 2% tổng giá trị tài sản cố định, như vậy là chưa phù hợp so với vị trí và khối lượng công việc của công ty.Trong tương lai công ty cần chú ý đầu tư vào trang thiết bị quản lý nhằm nâng cao trình độ, năng lực quản lý của công ty để nâng cao hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Bảng 3: Thiết bị Công ty cổ phần cổ phần tư vấn kiến trúc và Xây dựng Hà Nội hiện có đến ngày 30/12/2005 Đơn vị sản lượng: chiếc STT Loại thiết bị Nước sản xuất Số lượng Giá trị còn lại A Trạm trộn 1 Trạm trộn bê tông Hàn quốc 03 chiếc 80% 2 Trạm nghiền Nga 01 chiếc 80% 3 Máy trộn bê tông Nga 06 chiếc 80% B Ô tô vận chuyển chiếc 4 Ô tô MazBen Nga 07 chiếc 80% 5 Xe KAMA 2 ben Nga 20 chiếc 80% 6 Xe AsiAn Hàn Quốc 06 chiếc 80% 7 Xe tải thùng KAMAZ Nga 02 chiếc 80% 8 Ô tô cấu KPAZ Nga 02 chiếc 80% 9 Xe bom chở bê tông Nga 02 chiếc 80% 10 Xe tưới nhựa Hàn Quốc + Trung Quốc 02 chiếc 80% 11 Xe Stex chở nước Trung Quốc + Nga 02 chiếc 80% 12 Xe chỉ huy LANDCULISER Nhật 02 chiếc 80% 13 Xe MAZDA 626 Nhật 01 80% 14 Xe MERSEDES Đức 01 80% 15 Xe POR bán tải Nhật + Mĩ 01 80% 16 Xe FOR 4 chỗ Mỹ 01 80% 17 Xe TAFOOR 25 tấn Nga 01 80% C Thiết bị thi công 80% * Máy rải 18 Máy rải đá răm Nhật 01 80% 19 Máy rải bê tông Nhật + Đức 03 80% 20 Máy rải cấp phối Đức 01 80% * Máy nén khí 21 Máy nén khí Tiệp + Nga 03 80% 22 Máy lu rung Nhật 02 80% 23 Máy phun bê tông Trung Quốc 01 80% * Máy plam bêtông búa đóng cọc 24 Búa rung 45 kw Nhật 01 80% 25 Búa đóng cọc 2,5 tấn Trung Quốc 01 80% 26 Cọc thép L=6-12 tấn Việt Nam 01 chiếc 80% * Máy xúc 27 Máy xúc Nhật + Hàn Quốc 13 80% 28 Máy xúc lật Đức 01 80% * Máy ủi 29 Máy ủi Nga + Nhật 13 80% * Máy san 30 Máy san Nhật 08 chiếc 80% * Máy Lu 31 Máy lu bánh thép Nhật 15 chiếc 80% 32 Lu rung yz 14 Trung Quốc 03 chiếc 100% 33 Lu SAKAI 4 tấn Nhật 02 chiếc 100% 34 Lurung SAKAI 16 tấn Nhật 03 chiếc 80% 35 Lu rung BOMAX Đức 02 chiếc 80% 36 Lu bánh lốp 20-25 tấn Nhật + Việt Nam 02 chiếc 80% 37 Máy Plun bê tông Trung Quốc 01 chiếc 80% 38 Máy bơm nước Nhật 07 chiếc 80% 39 Máy phát điện Nhật 04 chiếc 80% 40 Máy hàn Nhật + Việt Nam 05 chiếc 80% 41 Máy đầm Nhật, Nga, Trung Quốc 25 chiếc 80% * Máy kỹ thuật 42 Máy kinh vĩ Đức, Nhật 5 bộ 80% 43 Máy thủy bình Nhật + Thụy Sĩ 10 chiếc 80% * Các thiết bị khác 44 Van khuôn các loại Việt Nam 06 chiếc 80% 45 Kích các loại 5-10 tấn Trung Quốc 5 chiếc 80% Qua bảng kê khai thiết bị của công ty trên ta thấy lượng máy móc thi công của công ty tương đối lớn sau 3 năm thành lập chứng tỏ công ty đã đầu tư nhiều vào việc mua sắc máy móc, thiết bị. nhưng phần lớn máy móc thiết bị có giá trị còn lại > 80% chứng tỏ những loại thiết bị mới và hiện đại phục vụ cho thi công công ty chưa có vì vậy trong công tác hoạch định chiến lược cho giai đoạn tới công ty cần phẩi có kế hoạch đầu tư mua sắm máy móc thiết bị mới tăng cường công tác nghiên cứu và phát triển để có được những máy móc kịp thời cho công tác thi công. 1.3. Phân tích về đội ngũ lao động của công ty Bảng 4 : Số lượng công nhân viên biên chế thường xuyên ĐVT: Người 2003 2004 2005 Tổng số 100 116 151 - Biên chế quản lý hành chính 15 20 22 - Số kỹ sư 20 25 29 - Công nhân chuyên nghiệp 65 71 100 Qua số liệu trên cho thấy số lượng biên chế thường xuyên trong công ty tăng qua các năm. Năm 2005 tổng số nhân viên tăng 51 người so với năm 2003, điều đó chứng tỏ quy mô của công ty ngày càng mở rộng, số kỹ sư, số công nhân lành nghề, công nhân chuyên nghiệp tăng qua các năm và lực của cán bộ CNV trong công ty được thể hiện qua biểu đồ sau: Bảng 5: Năng lực cán bộ chuyên môn và kỹ thuật của công ty 2005 STT Cán bộ chuyên môn và kỹ thuật theo nghề Số lượng > 5 năm Thâm niên > 10 năm > 15 năm I Đại học 33 1 Kỹ sư đường bộ 9 2 4 3 2 Kỹ sư cầu hầm 5 2 1 2 3 Kỹ sư cầu đường 4 2 1 1 4 Kỹ sư xây dựng 3 1 1 1 5 Kỹ sư cơ khí 3 2 1 0 6 Kỹ sư kinh tế xây dựng 5 3 2 0 7 Cử nhân kinh tế 4 2 1 1 II Cao đẳng 5 8 Cao đẳng giao thông 5 4 1 0 III Trung cấp 13 9 Trung cấp cầu đường 4 0 1 3 10 Trung cấp xây dựng 3 0 2 1 11 Trung cấp khảo sát 3 1 1 1 12 Trung cấp cơ khí 3 1 1 1 Tổng cộng 51 20 17 14 Nhận xét: Nhìn vào bảng trên ta thấy công ty rất chú trọng đến trình độ năng lực của bộ phận các bộ, cụ thể là cán bộ có trình độ đại học chiếm 75%, đồng thời có đội ngũ cán bộ có thâm niên trong khoảng từ 5-10 năm chiếm gần 50%. Chứng tỏ công ty rất chú trọng vào đội ngũ cán bộ có năng lực và trẻ tuổi. Đó là tiền đề quan trọng khi cần giới thiệu về năng lực sơ bộ của công ty trong đấu thầu. Bảng 6 : Bảng mức lương cơ bản của cán bộ CNV Chức vụ Thu nhập (VNĐ) Kỹ sư trưởng 3.000.000 VNĐ Kỹ sư giám sát 2.000.000 VNĐ Kỹ sư kinh tế xây dựng 1.500.000 VNĐ Kiến trúc xây dựng 1700.000 VNĐ Kỹ sư xây dựng 1700.000 VNĐ Kỹ sư xây lắp 1700.000 VNĐ Kỹ sư thủy lợi 1700.000 VNĐ Kỹ sư cầu đường 1700.000 VNĐ Trưởng bộ phận kinh doanh thương mại 2.000.000 VNĐ Điều hành kinh doanh 1800.000 Nhân viên kinh doanh thủy lợi 1.000.000 Trưởng bộ phận tài vụ tổ chức, hành chính 1.500.000 VNĐ Nhân viên bộ phận tài vụ, tổ chức hành chính 1.000.000 VNĐ Công nhân xây dựng 900.000 VNĐ Nguồn: Phòng Tài chính - kế toán Qua bảng lương cơ bản trên ta thấy mức lương cơ bản của cán bộ công nhân viên trong công ty là tương đối cao, thậm chí còn cao hơn mức lương của một số đơn vị xây dựng của các tổng công ty xây dựng lớn như: Công ty xây dựng Sông Đà, Vinaconex Ngoài mức lương cơ bản ở trên công ty còn đề ra chính sách thưởng phạt hợp lý nhằm động viên cán bộ CNV làm việc tốt hơn, do đó đời sống người lao động trong công ty ngày càng được đảm bảo. 2. Đặc điểm hoạt động kinh doanh của công ty trong 3 năm gần đây Trong 3 năm qua công ty đã đạt được 1 số thành tích thông qua các chỉ tiêu sau: Bảng 7: Tình hình sản xuất kinh doanh và nộp ngân sách Nhà nước năm 2003 - 2005 Đơn vị: Triệu đồng Stt Các chỉ tiêu 2003 2004 2005 2004/2003 2005/2004 Lượng Tỷ lệ Lượng Tỷ lệ 1 Giá trị sản lượng 21.037,5 26.085,5 28.691,9 5046 123,99 2608,4 110 2 Tổng doanh thu 30.660 37711,8 38.843,2 7051,8 123 1131,4 103 3 Tổng chi phí 29,993 36891,8 37779,2 6898,8 123 887,4 102,41 4 Lợi nhuận gộp 667 820 1046 153 122,94 226 127,56 5 Nộp ngân sách Nhà nước 112 210 250 98 187,50 40 109,05 6 Lợi nhuận sau thuế 555 610 814 55 109,9 204 133,44 Nguồn: Phòng Tài chính - kế toán Chỉ trong vòng 3 năm không chỉ số lượng lao động của công ty tăng gấp đôi mà doanh thu cũng như lợi nhuận sau thuế của công ty cũng tăng tỉ lệ thuận với đội ngũ lao động điều đó chứng tỏ công ty đã có những thành tựu rất lớn lao. - Về giá trị sản lượng: Năm 2004 tăng 5046 triệu đồng so với năm 2003 đạt 123,9%. Năm 2005 tăng 2608,4 triệu đồng so với năm 2004 đạt 110%. - Về tổng doanh thu: Năm 2004 tăng 7051,8 triệu đồng so với năm 2003 đạt 123%. Năm 2005 tăng 1131,4 triệu đồng đạt 103%. - Về tổng chi phí: năm 2004 tăng 6898,8 triệu đồng so với năm 2003 đạt 123%. Năm 2005 tăng 887,4 triệu đồng so với năm 2004 đạt 102,41%. - Về lợi nhuận gộp: Năm 2004 tăng 153 triệu đồng so với năm 2003 đạt 122,94%. Năm 2005 tăng 226 triệu đồng so với năm 2004 đạt 127,56%. - Về nộp ngân sách Nhà nước: Năm 2005 tăng 40 triệu đồng so với năm 2004 đạt 109,05%. - Về lợi nhuận sau thuế: Năm 2004 tăng 55 triệu đồng so với năm 2003 đạt 109,9%. Năm 2005 tăng 204 triệu đồng so với năm 2004 đạt 133,44%. 3. Những thành tích mà công ty đã đạt được trong công tác đấu thầu Trong mấy năm trở lại đây, công tác đấu thầu của công ty có những chuyển biến tích cực. Đặc biệt là lĩnh vực đối ngoại, mở rộng thị trường cũng như nâng cao sức cạnh tranh trong công tác đấu thầu với sự cố gắng vươn lên không ngừng công ty đã ngày càng khẳng định được vị trí của mình trong ngành xây dựng cơ bản điều đó thể hiện bằng việc công ty đã dự thầu và thắng thầu một số công trình, tạo công ăn việc làm cho CBCNV. Bảng 8: Công tác đấu thầu của công ty trong năm qua Giai đoạn 2002 - 2006 Tổng số công trình đấu thầu Số công trình thắng thầu Số công trình thua thầu Tỷ lệ thắng thầu (%) 2002 13 3 10 23,07 2003 12 3 9 25,00 2004 15 4 11 26,27 2005 11 3 8 27,27 2006 13 4 9 30,76 Qua bảng trên ta thấy hàng năm công ty đều tham gia đấu thầu hơn một chục công trình. Tỷ lệ thắng thầu qua các năm đều tăng, tuy nhiên tỷ lệ này so với các công ty trong ngành vẫn còn thấp. Chứng tỏ năng lực thấu thầu của công ty còn nhiều hạn chế. Tuy nhiên công ty đã trúng thầu và thi công một số công trình được chủ đầu tư đánh giá cao. Stt Tên địa điểm công trình Tổng giá trị triệu đồng Khởi công hoàn thành 1 Đường vành đai chạy từ khu công nghiệp chạy từ 6.850 2001 -> 2002 2 Khu chung cư nhà ở đều từ thành phố Hà Nội 18.876 2002 -> 2003 3 Đường 353 11.257 2002 -> 2005 4 Khu chung cư nhà ở Trung Dũng Tp. Hải Phòng 9000 2004 -> 2005 5 Khu trung cư nhà ở Đồng Nguyên Từ Sơn 11.237 2004 -> 2006 Những năm qua, công ty trúng thầu và thi công một số công trình trong và ngoài nước. Phần lớn các công trình công ty trúng thầu thi công là những công trình có quy mô vừa và nhỏ (dưới 10 tỷ đồng). Đạt được thành tích trên là do công ty có đội ngũ cán bộ công nhân kỹ thuật lành nghề đã từng thi công nhiều công trình với điều kiện tương tự trong quá trình thi công, công ty khai thác được triệt để nguyên vật liệu tại địa phương, giảm chi phí vận chuyển và rút ngắn thời gian thi công, hơn nữa công ty có mối quan hệ tốt với các đối tác nhiều bạn hàng cung cấp nguyên vật liệu sẵn sàng ký hợp đồng với công ty với số lượng lớn thời gian thanh toán kéo dài. 4. Những vấn đề tồn tại trong công tác đấu thầu 4.1. Giá bỏ thầu một số công trình chưa hợp lý Thực tế cho thấy, trong tổng số điểm cho toàn bộ hồ sơ thầu thì điểm cho giá dự thầu chiếm tỷ lệ 60% - 70% nhiều doanh nghiệp xây dựng thắng thầu nhưng đã ký hợp đồng hoặc phải bán hợp đồng cho doanh nghiệp khác chấp nhận thua lỗ. Có nhiều nguyên nhân nhưng nguyên nhân quan trọng nhất là việc tính giá bỏ thầu một số công trình của công ty. Đơn vị: Triệu đồng Stt Tên địa điểm công trình Giá bỏ thầu Giá trúng thầu 1 Quốc lộ 08 - Lào 8.050 7.980 2 Quốc lộ 32A - Phú Thọ 17.606 16.960 3 Quốc lộ 21B - Hà Tây 14.726 14.500 4 Quốc lộ 02 Km 193-197 10.088 9.715 Qua bảng ta thấy, giá bỏ thầu một số công trình của công ty vẫn còn cao so với giá trúng thầu hầu hết các công trình này đều có giá trị hơn 10 tỷ đồng, đặc biệt gói thầu quốc lộ 21B - Hà Tây, địa điểm công trình rất thuận lợi cho công ty tiến lập giá dự thầu để đảm bảo thắng thầu công ty đã gửi thư giảm giá và đưa ra bỏ thầu là 8.045 triệu đồng, trong khi đó còn có nhà thầu bỏ giá thấp hơn. Hiện nay công tác xác định bỏ thầu của công ty dựa vào phương án và biện pháp tổ chức thi công với các định mức tiêu hao, đơn giá nội bộ của công ty trên cơ sở căn cứ vào hệ thống định mức và đơn giá của Nhà nước công ty lập giá dự thầu theo sơ đồ sau: Bảng lập giá dự thầu của công ty cổ phần tư vấn kiến trúc và xây dựng Hà Nội Tiền lương công trình xây dựng Tính toán mức tiền lương giờ bình quân Giờ công, các mức chi phí Số liệu hạch toán của DNXD Chi phí trực tiếp của các loại công tác Các mức phân bổ xác định trước Giá đơn vị, giá dự thầu từng loại công tác Tổng giá dự thầu (Nguồn: Phòng KH - HT của công ty) Để lập giá dự thầu một công trình Ngoài việc xem xét mặt bằng giá của địa phương mà công trình thi công, định mức tiêu hao nguyên vật liệu để đưa giá bỏ thầu hợp lý, có hiệu quả kinh tế đồng thời vẫn có khả năng trúng thầu công ty đã kết hợp các yếu tố sau đây: - Nguồn vốn của công trình - Điều kiện thi công - Phương pháp thi công, biện pháp tổ chức thi công. Bên cạnh những điều kiện trên còn một vấn đề vô cùng quan trọng mà nhà thầu cần khai thác. Đó là sự khác nhau giữa hồ sơ mời thầu (bản vẽ hiện trạng) và thực tế hiện trường đó là những điều cần thiết để cấu thành nên giá bỏ thầu của công trình. Công ty đang từng bước hoàn thiện công tác lập giá dự thầu, làm sao đưa ra được mức giá cạnh tranh linh hoạt mặc dù công ty đã thắng thầu nhiều công trình đưa ra được những giá hợp lý, nhưng vẫn còn không ít những công trình mà công ty đã trúng thầu do đưa ra giá dự thầu quá cao thực tế cho thấy việc xác định giá dự thầu của công ty chưa linh hoạt, hiệu quả chưa thật sự cao 4.2. Hoạt động marketing chưa được quan tâm đúng mức Hoạt động marketing của doanh nghiệp xây dựng không giống như các doanh nghiệp khác đưa sản phẩm ra thị trường cho khách hàng chọn mua, ngược lại họ dựa vào danh tiếng của mình để nhằm cho khách hàng tìm đến và yêu cầu sản xuất sản phẩm cần thiết. Do vậy hoạt động marketing sẽ tạo ra hình ảnh tốt đẹp giúp doanh nghiệp mở rộng và khẳng định phạm vi ảnh hưởng của mình đến sự lựa chọn của các chủ thực tế tại công ty, hoạt động này vẫn chưa được coi trọng xứng đáng với vị trí quan trọng của nó, điều đó thể hiện một phần bảng công việc công ty gặp nhiều khó khăn trong việc dành thầu thi công các dự án Hoạt động marketing của công ty vẫn chỉ do phòng kế hoạch đảm nhiệm hoặc do vài cá nhân trong ban giám đốc thực hiện. Hoạt động này chỉ đơn thuần qua hồ sơ năng lực để tham dự thầu chứ không mang tính chiến lược, thực tế này đã gây ra không ít bất lợi trong việc tạo dựng hình ảnh của mình đối với khách hàng mới. 4.3. Tính cạnh tranh trong công tác đấu thầu chưa cao Hiện nay trên thị trường xây dựng có rất nhiều các doanh nghiệp cả trong nước và ngoài nước cùng tham gia, làm tăng tính chất quy mô cạnh tranh trong ngành làm giảm mức lợi nhuận của doanh nghiệp. Nếu trên thị trường có một số doanh nghiệp dẫn đầu thì cạnh tranh gay gắt chỉ diễn ra giữa các doanh nghiệp yếu thế hơn. Trong đấu thầu xây dựng các doanh nghiệp có khả năng cạnh tranh mạnh (các doanh nghiệp ở vị trí dẫn đầu) thường sử dụng phương thức cạnh tranh bằng giá dự thầu, chất lượng công trình, tiến độ thi công để giành được dự án thi công. Ngược lại các doanh nghiệp vừa và nhỏ như công ty cổ phần tư vấn kiến trúc và xây dựng Hà Nội sức cạnh tranh sẽ suy yếu đi nếu đối thủ dùng phương thức cạnh tranh bằng giá thành thực tế cho thấy trong những năm qua công ty luôn gặp khó khăn trong đấu thầu các dự án xây dựng có thể đánh giá tổng quát về khả năng cạnh tranh của công ty bằng sơ đồ ma trận SWOT Sơ đồ cạnh tranh của công ty Điểm mạnh: - Chất lượng sản phẩm tốt ấn tượng sản phẩm tốt. - Quy mô tài chính và khả năng huy động vốn lớn. - Nhân sự có trình độ đào tạo kỹ thuật và kinh nghiệm - Năng lực máy móc thiết bị lớn có những công nghệ thi công tiên tiến. - Tiến độ thi công các dự án hợp lý được đánh giá cao Cơ hội: - Nhu cầu đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng ngày càng tăng. - Tổng vốn đầu tư của xã hội lớn - Chính sách ưu đãi nhà thầu trong nước. - Thị trường xây dựng công trình giao thông phát triển mạnh tại địa bàn công ty. Điểm yếu: - Chưa linh hoạt trong định giá chưa có kỹ năng xây dựng các phương án giá. - Mô hình và thực tế quản lý điều hành dự án còn yếu kém. - Cán bộ làm công tác đấu thầu của công ty còn non yếu về chuyên môn, thiếu kiến thức về kỹ thuật và pháp luật. - Còn thiếu một số công nghệ thi công thực tế đang cần. - Đầu tư trang thiết bị chưa mạnh Nguy cơ: - Các đối thủ cạnh tranh trong ngành một lớn mạnh. - Yêu cầu cao của chủ đầu tư - Sự biến động của giá nguyên vật liệu - Các đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn. 5. Nguyên nhân những tồn tại trên Những năm qua công ty đã tham gia đấu thầu và thắng thầu một số công trình xây dựng cơ bản. Tuy nhiên, tỷ lệ thắng thầu vẫn chưa cao, hoặc thắng thầu nhưng giá cả chưa phù hợp dẫn đến thi công bị thua lỗ nguyên nhân thì nhiều xong phải kể đến một vài nguyên nhân cơ bản như: Thứ nhất do yêu cầu bức xúc giải quyết công ăn việc làm bằng mọi cách giảm giá các trang mục công việc cũng như khấu hao cơ bản, công ty bị thua lỗ do giá cả không phù hợp một số dự án lập hồ sơ, đấu thầu không kiểm tra xem xét chi tiết dẫn đến bỏ sót khối lượng bỏ sót quy trình công nghệ khi thi công mới phát hiện ra nhiều công trình chưa lắm bắt được nguồn vốn đầu tư ở đâu nên khi trúng thầu thi công hoàn thành và bàn giao, thanh toán rất khó khăn, có công trình kéo dài từ 5 năm đến 8 năm vẫn chưa thanh toán được dẫn đến thua lỗ đôi lúc chưa lường hết đối thủ cạnh tranh hay nói khác là chưa biết mình, biết người nên đấu thầu thất bại. Thứ hai: Việc lập giá dự thầu một số công trình vẫn còn chưa sát cái thực tế vấn đề lựa chọn mức giá bỏ thầu còn thiếu linh hoạt làm giảm sức cạnh tranh của công ty. Thứ ba: Công ty chưa có chiến lược đấu thầu phù hợp với cơ chế sôi động phức tạp của thị trường. Công tác marketing chưa đáp ứng nhu cầu phát triển của công ty. Thứ tư: Đội ngũ cán bộ công nhân viên trực tiếp làm công tác đấu thầu chưa có nhiều kinh nghiệm, các kiến thức về kinh tế tài chính, pháp luật, nên các đề suất kỹ thuật đề xuất về giá trong quá trình lập hồ sơ dự thầu, chưa thực sự sát với thực tế. Để khắp phục những hạn chế tồn tại trong công tác đấu thầu công ty cần phải lỗ lực không ngừng về mọi mặt, bên cạnh đó cần có cả sự điều tiết vĩ mô của Nhà nước đối với nền kinh tế và đặc biệt là đối với công tác đấu thầu. Việc thắng thầu một công trình xây dựng của công ty là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố nhiều sự nỗ lực và cố gắng của công ty trong đó có sự đóng góp của từng thành viên khi xét thầu, hội đồng xét thầu chủ yếu xem xét trên bốn góc độ chính là: tình hình tài chính, giá cả, giải pháp kỹ thuật, kinh nghiệm thi công và tiến độ thi công. Tuy nhiên, để đạt được điều đó là cả một vấn đề rộng lớn, một sự cố gắng về nhiều mặt của công ty qua nghiên cứu phân tích và đánh giá của mình tôi xin đưa ra ý kiến đóng góp nhằm nâng cao hiệu quả đấu thầu của công ty. Chương III một số giải pháp nâng cao khả năng thắng thầu tại công ty cổ phần tư vấn kiến trúc và xây dựng Hà Nội 1. Hoàn thiện quy trình trong công tác đấu thầu Trong điều kiện văn bản pháp luật liên quan đến đấu thầu còn chưa thực sự ổn định, vẫn còn tồn tại nhiều tranh cãi và thường xuyên có những thay đổi. Vì vậy công ty phải cập nhật mọi thông tin có liên quan để áp dụng trong quá trình thực hiện tránh hiện tượng có những sai lệch do chưa kịp thời cập nhật, đồng thời cũng phải phát huy sáng tạo góp phần nâng cao tính chính xác cũng như hiệu quả của tư vấn trong công tác đấu thầu. Quy chế đấu thầu mới ban hành. Song công ty đã áp dụng thực hiện tương đối thành công chính bản thân họ cũng cảm nhận được nhiều lợi thế hơn so với những quy định cũ. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện còn không tránh khỏi những hạn chế cần khắc phục đòi hỏi công ty phải hoàn thiện mình trong từng khâu toàn bộ quy trình đấu thầu như: lập kế hoạch đấu thầu, nghiên cứu hồ sơ mời thầu của chủ đầu tư từ đó lập hồ sơ dự thầu, đặc biệt chú ý đến các tiêu chí: năng lực về tài chính, thiết bị, nguyên vật liệu kinh nghiệm thi công. Như đã trình bày ở phần thực trạng công tác đấu thầu chúng ta thấy công ty đưa ra mức giá dự thầu một số công trình vì vậy đòi hỏi công ty phải xây dựng được các mức giá sao cho sát với thực tế với từng công trình và tình hình đối thủ cạnh tranh đồng thời tận dụng được các ưu thế của mình để đưa ra dự thầu hợp lý nhất có tính thuyết phục cao để khi trúng thầu thi công không bị thua lỗ. 2. Thành lập phòng Marketing trong công ty Tại công ty cổ phần tư vấn kiến trúc và xây dựng Hà Nội hoạt động Marketing trong công tác đấu thầu xây dựng cơ bản chỉ có phòng kế hoạch đảm nhiệm. Đội ngũ cán bộ nhân viên của phòng trình độ chuyên môn không đồng đều nên hoạt động này kém hiệu quả. Thực tế tại công ty, hoạt động marketing chưa được tổ chức một cách có hệ thống, chưa đưa ra được các chiến lược, chính sách marketing đồng bộ. Đây thực sự là một thiếu sót mà công ty cần quan tâm khắc phục. Trong bối cảnh hiện nay khi hoạt động đấu thầu của công ty đang ngày càng phát triển thì tất yếu đòi hỏi phải tăng cường hoạt động marketing mới có thể hỗ trợ đắc lực cho công ty đấu thầu đạt hiệu quả cao, trước hết công ty cần phải nắm bắt được một cách đầy đủ các nội dung của hoạt động Marketing trong công tác đấu thầu tức là phải xác định được hoạt động marketing mà công ty cần thực hiện đó là: - Không ngừng nâng cao hình ảnh của công ty trên thị trường xây dựng cơ bản trong và ngoài nước. - Chủ động tiếp cận với chủ đầu tư để cho hệ thống được năng lực của công ty. - Nghiên cứu về thị trường xây dựng cơ bản trong và ngoài khu vực - Nghiên cứu giá cả thị trường để phục vụ công tác lập giá dự thầu hợp lí có sức cạnh tranh - Luôn cập nhật những công nghệ mới nhất trong thi công các công trình - Nghiên cứu các đối thủ cạnh tranh trong đấu thầu như: những đối thủ cạnh tranh nào? tiềm lực của họ? giá dự thầu của họ là bao nhiêu? chiến lược tham gia đấu thầu của họ như thế nào? Tất cả những công việc trên cần phải được tiến hành đồng bộ, liên tục làm tốt được các công việc trên sẽ khắc phục đắc lực cho công tác đấu thầu của công ty. 3. Đa dạng hoá các hình thức huy động vốn Để giải quyết bài toán thiếu vốn là vấn đề không chỉ riêng gì những công ty Nhà nước mà là vấn đề chung của các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay. Đối với công ty cổ phần đầu tư kiến trúc và xây dựng Hà Nội hiện nay đang hạn chế ở cả 2 phương diện là huy động vốn và thu hồi vốn. Với tình trạng thiếu vốn công ty sẽ gặp rất nhiều khó khăn như: khi tiến hành thi công mà bên chủ đầu tư không ứng kịp vốn, công ty sẽ không đảm bảo được tiến độ thi công. Mặt khác thời gian sản xuất sản phẩm kéo dài sẽ làm giảm hiệu quả sản xuất kinh doanh. Hơn nữa, thiếu vốn công ty không thể tiến hành đổi mới mua sắm thiết bị hiện đại được tất cả những vấn đề đó đều ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh trong công tác đấu thầu của công ty. Đối với công ty, trong quá trình xét thầu năng lực tài chính có ảnh hưởng không nhỏ, có những công trình có giá trị lớn chỉ vì thiếu năng lực tài chính công ty sẽ bị loại ngay ở vòng sơ tuyêtn. Đối với công trình mà khả năng tài chnhs cho phép ứng vốn trước sẽ thi công thì khả năng trúng thầu rất cao. Để có thể huy động vốn tăng cường hoạt động, tạo vốn trước với công ty còn phải dự báo được nhu cầu về vốn sau khi dự báo được nhu cầu công ty có thể thực hiện các giải pháp sau để giải quyết khó khăn về huy động vốn và thu hồi vốn - tổ chức thi công, nhanh dứt điểm từng hạng mục công trình nghiệm thu thanh toán chuyển giai đoạn thi công. Cố gắng thu hồi vốn của các chủ đầu tư một cách nhanh chóng. Việc thi công bàn giao nhanh sẽ rút ngắn được thời gian xây dựng. Hiệu qủa của việc rút ngắn thời gian xây dựng sẽ giúp giảm được chi phí vốn và tiết kiệm được vốn lưu động. - Duy trì tốt các mối quan hệ với các ngân hàng, bằng việc đảm bảo uy tín trong quan hệ với ngân hàng và các tổ chức tín dụng để có sự hỗ trợ về vốn hoặc đứng ra bảo lãnh thực hiện hợp đồng cho công ty trong quá trình tham gia đấu thầu khi có công trình. Công ty vẫn phải tiếp tục tạo uy tín bằng cách thanh toán lãi vay và khoản vay đúng thời hạn quy định và khoản vay đúng thời hạn quy định. - Tại công trường công ty phải đặc biệt chú ý tới việc quản lý chặt chẽ nguồn nguyên vật liệu, việc cung cấp nguyên vật liệu giữa các đội và tổ chức thi công chặt chẽ, cuối ngày phải thu gom, kiểm tra vật liệu nhập lại kho sau khi lấy khối lượng suất đi khối lượng thi công. Có những biện pháp xử lý nghiêm minh với những hành vi gây thất thoát lãng phí nguyên vật liệu, hiện nay lãng phí nguyên vật liệu ở công trường vẫn còn. - Tiếp tục mở rộng việc thầu các công trình có giá trị nhỏ, đối với công ty việc đấu tranh thầu những công trình lớn là chưa đủ sức, vì vậy cần phải thực hiện từng bước nhưng trước hết là phải tích luỹ vốn công ty cũng phải tích cực tìm kiếm những cơ hội thầu khác. - Một vấn đề hết sức quan trọng là nếu giải quyết được những khó khăn về vốn thì công ty sẽ có một nguồn vốn để đầu tư thêm máy móc thiết bị hiện đại góp phần nâng cao chất lượng của công trình giảm giá thành và rút ngắn thời gian thi công. 4. Đổi mới nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị thi công Trong xây dựng cơ bản các doanh nghiệp có nhu cầu rất lớn lượng xe máy, thiết bị việc sử dụng hiệu quả máy móc thiết bị có ý nghĩa rất lớn trong việc nâng cao chất lượng công trình, hạ giá thành xây lắp cũng như nâng cao khả năng thắng thầu vì vậy trong việc sử dụng máy móc thiết bị thi công công ty cần phải chú ý: - Giải quyết các vấn đề như lựa chọn các phương án cơ giới hoá xây dựng tối ưu, phân phối máy hợp lý theo tốc độ thi công, phân bố máy theo các địa điểm xây dựng và mặt bằng thi công hợp lý, điều phối máy giữa các công trường. - Có kế hoạch cỉa tiến sử dụng máy móc nhằm nâng cao hệ số sử dụng máy theo công suất, theo thời gian đầu máy đưa vào hoạt động. - Xác định biện pháp tổ chức thi công phù hợp, kết hợp hài hoà giữa phương án tự mua sắm và phương án đi thuê, giữa phương án sử dụng máy tập trung hay phân tán. Cụ thể công ty thực hiện liên kết với công ty khác, sử dụng kết hợp máy móc của mình với máy móc của công ty khác nhằm làm giảm mức cphí cho đầu tư mua sắm máy móc thiết bị, vì đối với một số loại máy móc chỉ sử dụng cho một số công trình, thời gian sử dụng máy ít hơn thời gian máy không được sử dụng trong trường hợp này công ty đi thuê sẽ rẻ hơn so với mua mới, điều đó sẽ làm cho chi phí thi công giảm, đồng thời giá thành xây lắp cũng giảm, khả năng thắng thầu tăng lên các hình thức sử dụng máy hợp lý có liên quan đến việc kích thích người công nhân sử dụng máy vừa có hiệu quả lại vừa đảm bảo tuổi thọ cho máy móc thiết bị. Để có thể bảo toàn vốn lại vừa đảm bảo tính cạnh tranh về giá thành xây lắp cũng như tạo điều kiện để đổi mới kỹ thuật sản xuất công ty có thể lựa chọn phương pháp khấu hao theo từng năm vì các công trình thường phải thi công trong thời gian tương đối dài từ 1 đến 5 năm. 5. Mở rộng liên doanh, liên kết với các nhà thầu Tham dự thầu và tham dự vào sự cạnh tranh trên thị trường xây dựng cơ bản, việc mở rộng quan hệ liên kết với hình thức thích hợp là một giải pháp quan trọng để nâng cao khả năng cạnh tranh trong khi tham gia đấu thầu của công ty. Với công trình lớn kỹ thuật cao công ty không đáp ứng đủ năng lực tài chính và kỹ thuật nhất là trong khi tham dự thầu quốc tế, chính vì vậy, việc thiết lập và mở rộng quan hệ liên kết giữa các công ty với nhau là cần thiết đối với công ty cổ phần tư vấn kiến trúc và xây dựng Hà Nội. ở nước ta hiện nay, các công ty nước ngoài hoạt động trong lĩnh vực xây dựng cơ bản ngày càng nhiều, do vậy công ty có thể liên doanh liên kết với các công ty nước ngoài để nâng cao trình độ công nghệ xây dựng, học tập kinh nghiệm quản lý và tạo việc làm cho công nhân. Ngoài những biện pháp trên đòi hỏi những cán bộ cấp trên phải có những nhận định, phán đoán tình hình tốt để có thể thực hiện các hoạt động đấu thầu có hiệu quả. Những công trình mà công ty có thể tham gia đấu thầu được, phù hợp với năng lực của mình, khả năng thắng thầu lớn không nên tham gia đấu thầu những công trình mà ở đó công ty gặp nhiều bất lợi hơn nữa việc tham gia đấu thầu vừa mất thời gian lại vừa tốn kém. Đây là một yếu tố rất cần thiết đối với các cán bộ quản lý cấp trên. Kết luận Đấu thầu là một hoạt động hết sức có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển bền vững của ngành xây dựng. ở nước ta hiện nay hoạt động đấu thầu được áp dụng rộng rãi ở nhiều lĩnh vực, nhiều ngành nghề khác nhau, nhưng đấu thầu trong xây dựng cơ bản vẫn phát triển nổi trội luôn được sự quan tâm để từng bước hoàn thiện. Bên cạnh việc quản lý, điều tiết của nhà nước thì doanh nghiệp xây dựng cũng phải luôn luôn nỗ lực nâng cao sức cạnh tranh của mình để giành được quyền xây dựng các công trình với chi phí hợp lý nhất đảm bảo các yêu cầu về kỹ thuật, mỹ thuật chất lượng và tiến độ thi công. Qua quá trình thực tập tại công ty cổ phần tư vấn kiến trúc và xây dựng Hà Nội, tôi đã đi sâu và tìm hiểu thực trạng công tác đấu thầu của công ty. Với đề tài "Thực trạng và một số giải pháp nâng cao khả năng thắng thầu trong xây dựng cơ bản tại công ty cổ phần tư vấn kiến trúc và xây dựng Hà Nội" tôi đã trình bày phân tích và đánh giá những vấn đề chung về đấu thầu xây dựng, thực trạng của công tác này, những thành tích cũng như hạn chế của công ty, từ việc phân tích, đánh giá cùng với kiến thức học tập ở trường và tìm hiểu thực tế tôi xin đưa ra một vài ý kiến đóng góp nâng cao hiệu quả đấu thầu ở công ty. Mặc dù cố gắng nhưng với nhận thức và kinh nghiệm thực tế còn hạn chế lên không tránh khỏi nhiều thiếu sót. Một lần nữa tôi mọng nhận được những ý kiến quý báu từ phía các thầy cô giáo và các bạn để đề tài được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! Danh mục tài liệu tham khảo 1. Giáo trình quản lý dự án đầu tư - Ths. Từ Quang Phượng (chủ biên) - Trường ĐHKTQD. 2. Nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế nước ta trong quá trình hội nhập quốc tế GS.TS. Chu Văn Cấp (chủ biên) - Nhà xuất bản CTQG, Hà Nội 3. Giáo trình chiến lược và kế hoạch phát triển doanh nghiệp Nguyễn Thành Độ (chủ biên) - Nhà xuất bản giáo dục. 4. Cải cách doanh nghiệp Nhà nước. Thực trạng Việt Nam và kinh nghiệm thế giới - Nhà xuất bản chính trị Quốc gia. 5. Thẩm định dự án đầu tư - Ths. Vũ Công Tuấn - Nhà xuất bản TP. HCM 6. Thông tư, nghị định mới nhất về quản lý đấu thầu xây dựng cơ bản của Bộ Xây dựng. 7. Một số báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh tờ trình và các tài liệu khác của công ty xây dựng công trình giao thông 874. Mục lục