Đề tài Thực trạng và những biện pháp nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh của ngành công nghiệp ô tô tại Việt Nam trong quá trình hội nhập tổ chức thương mại thế giới WTO

vµ l¾p r¸p thµnh c«ng chiÕc « t« ®Çu tiªn trªn thÕ giíi. Theo lÞch sö ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi, n¨m ®Çu tiªn cña thÕ kû 20-n¨m 1901, trªn toµn thÕ giíi ®· cã hµng tr¨m nhµ m¸y s¶n xuÊt « t« xe m¸y. Tuy nhiªn, mèc thêi gian ®¸nh dÊu sù ra ®êi chÝnh thøc cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« ph¶i kÓ ®Õn n¨m 1910 khi «ng Henry Ford-Ng­êi s¸ng lËp ra tËp ®oµn Ford Motor næi tiÕng, b¾t ®Çu tæ chøc s¶n xuÊt « t« hµng lo¹t trªn qui m« lín. Vµo nh÷ng n¨m 1930 cña thÕ kû 20, tr­íc chiÕn tranh thÕ giíi thø 2, « t« ®· cã ®­îc nh÷ng tÝnh n¨ng kü thuËt c¬ b¶n. Cïng víi nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt thêi ®ã, c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi ®· thùc sù trë thµnh mét ngµnh s¶n xuÊt ®Çy søc m¹nh víi 3 trung t©m s¶n xuÊt chÝnh B¾c Mü, T©y ¢u (tõ tr­íc chiÕn tranh thÕ giíi thø I) vµ NhËt B¶n (tr­íc chiÕn tranh thÕ giíi thø II). HÇu hÕt c¸c h·ng s¶n xuÊt cã tªn tuæi trªn thÕ giíi nh­ Ford, General Motor, Toyota, Mercedes-Benz... ®Òu ra ®êi tr­íc hoÆc trong thêi kú nµy. Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø II, cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i bïng næ, « t« vµ c«ng nghiÖp « t« còng cã nh÷ng b­íc tiÕn v­ît bËc. Nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt ®­îc ¸p dông nh­ vËt liÖu míi, kü thuËt ®iÖn tö, ®iÒu khiÓn häc,.... ®· lµm thay ®æi c¬ b¶n, b¶n th©n « t« vµ c«ng nghiÖp « t« c¶ vÒ mÆt kü thuËt, khoa häc c«ng nghÖ còng nh­ vÒ quy m« kinh tÕ x· héi. Nh×n l¹i lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña « t« vµ ngµnh s¶n xuÊt « t« thÕ giíi, cã thÓ hoµn toµn ®ång ý víi ý kiÕn cho r»ng thÕ kû 20 lµ thÕ kû cña « t«. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« trªn thÕ giíi cã thÓ chia lµm 3 giai ®o¹n: + Tr­íc n¨m 1945: NÒn c«ng nghiÖp « t« cña thÕ giíi chñ yÕu tËp trung t¹i Mü, s¶n l­îng c«ng nghiÖp « t« ë T©y ¢u vµ NhËt B¶n rÊt thÊp. + Giai ®o¹n 1945-1960: S¶n l­îng c«ng nghiÖp « t« cña NhËt B¶n vµ T©y ¢u t¨ng m¹nh song cßn nhá bÐ so víi Mü. + Giai ®o¹n tõ 1960 trë l¹i ®©y: NÒn c«ng nghiÖp s¶n xuÊt « t« xe m¸y NhËt ®· v­¬n lªn m¹nh mÏ vµ ®· chiÕm vÞ trÝ thø nhÊt trong ngµnh c«ng nghiÖp to lín nµy. NhËt ®· trë thµnh ®èi thñ sè mét cña Mü vµ T©y ¢u trong ngµnh c«ng nghiÖp « t«. S¶n l­îng « t« trªn thÕ giíi, tõ n¨m 1960 ®Õn nay, gÇn nh­ æn ®Þnh vµ tËp trung vµo 3 trung t©m c«ng nghiÖp lín lµ Mü, NhËt B¶n vµ T©y ¢u Tãm l¹i, trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, mçi quèc gia khu vùc ®Òu sím nhËn thÊy tÇm quan träng cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« vµ cè g¾ng x©y dùng ngµnh c«ng nghiÖp nµy ngay khi cã thÓ. Nh­ng kh«ng v× thÕ mµ ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi trë nªn manh món, nhá lÎ mµ chÝnh c¸c tËp ®oµn « t« khæng lå ho¹t ®éng xuyªn quèc gia nh­ mét sîi d©y x©u chuçi liªn kÕt cã vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« c¸c quèc gia nãi riªng vµ ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi nãi chung. VËy nªn ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi h×nh thµnh, lín m¹nh vµ ph¸t triÓn g¾n liÒn víi sù ra ®êi, liªn kÕt, hîp t¸c, s¸p nhËp vµ lín m¹nh kh«ng ngõng cña c¸c tËp ®oµn « t« khæng lå ho¹t ®éng ë kh¾p c¸c quèc gia, ch©u lôc. 2.2. §Æc ®iÓm vµ xu h­íng ph¸t triÓn cña nghµnh c«ng nghiÖp «t« trªn thÕ giíi 2.2.1 §Æc ®iÓm cña ngµnh s¶n xuÊt « t« 2.2.1.1. VÒ vèn ®Çu t­ + Vèn ®Çu t­ cùc lín So víi vèn ®Çu t­ vµo c¸c ®¹i bé phËn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c, vèn ®Çu t­ vµo ngµnh c«ng nghiÖp « t« lµ cao h¬n rÊt nhiÒu, cã thÓ nãi lµ cùc lín. Mçi « t« cã ®Õn 20.000 -30.000 chi tiÕt, bé phËn kh¸c nhau. C¸c chi tiÕt, bé phËn l¹i ®­îc s¶n xuÊt víi nh÷ng c«ng nghÖ cã ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt; chi tiÕt phô tïng cña lo¹i xe nµy kh«ng thÓ sö dông chung cho c¸c lo¹i xe kh¸c, do vËy vèn ®Çu t­ cho viÖc s¶n xuÊt 20.000- 30.000 chi tiÕt th­êng rÊt cao. Thªm vµo ®ã, do ®Æc ®iÓm cña ngµnh lµ kh«ng ngõng vËn dông c¸c tiÕn bé kü thuËt vµo s¶n xuÊt. V× thÕ, ngoµi c¸c kho¶n chi phÝ ban ®Çu bao gåm chi phÝ x©y míi nhµ x­ëng, mua s¾m trang thiÕt bÞ kü thuËt, ®µo t¹o c«ng nh©n lµnh nghÒ, vµ c¸c kho¶n chi th­êng xuyªn nh­ mua nguyªn vËt liÖu, b¶o d­ìng nhµ x­ëng, m¸y mãc, b¶o qu¶n hµng ho¸, th× chi phÝ cho c«ng t¸c nghiªn cøu vµ triÓn khai (R&D) trong lÜnh vùc « t« còng chiÕm mét phÇn ®¸ng kÓ trong tæng vèn ®Çu t­ ban ®Çu vµ t¨ng thªm. + Thu håi chËm Ngµnh c«ng nghiÖp « t« lµ ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o nªn phÇn lín vèn tËp trung ®Çu t­ cho c¬ së vËt chÊt, vèn cè ®Þnh chiÕm tØ träng lín. Kh«ng nh­ c¸c ngµnh dÞch vô vèn chñ yÕu tån t¹i d­íi d¹ng vèn l­u ®éng, tèc ®é quay vßng vèn nhanh vµ do ®ã, dÔ thu håi. H¬n n÷a, vèn ®Çu t­ cho ngµnh l¹i rÊt lín chØ xÕp sau s¶n xuÊt m¸y bay nªn thêi gian ®Ó thu håi vèn lµ rÊt l©u. + Sinh lîi cao C«ng nghiÖp « t« lµ mét ngµnh cã quy m« lín vµ còng ®­îc coi lµ ngµnh siªu lîi nhuËn. Tæng gi¸ trÞ hµng hãa do ngµnh c«ng nghiÖp nµy t¹o ra ®· ®¹t tíi nh÷ng con sè khæng lå. ChØ xÐt nh÷ng chi tiÕt phô tïng rÊt nhá trong « t« nh­ng nã cã gi¸ trÞ lín gÇn b»ng mét chiÕc xe m¸y cã gi¸ trÞ. §iÒu nµy chøng tá ngµnh c«ng nghiÖp « t« cã ®­îc nguån lîi nhuËn lín lµ do ngµnh t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã gi¸ trÞ cao. 2.2.1.2. VÒ c«ng nghÖ kü thuËt §©y lµ lÜnh vùc ®ßi hái c«ng nghÖ kü thuËt tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i. Mét s¶n phÈm « t« ®­îc tung ra trªn thÞ tr­êng lµ sù kÕt hîp cña hµng ngh×n, hµng v¹n chi tiÕt c¸c lo¹i, kh«ng gièng nhau. Mçi chi tiÕt ®Òu cã nh÷ng tiªu chuÈn kü thuËt riªng vµ ®­îc chÕ t¹o theo ph­¬ng ph¸p riªng ë nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau nh­ng vÉn ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé cña s¶n phÈm. Khi c«ng nghiÖp « t« ph¸t triÓn, xuÊt hiÖn nhiÒu chi tiÕt v­ît qu¸ kh¶ n¨ng thao t¸c cña con ng­êi, yªu cÇu ph¶i cã sù trî gióp cña m¸y mãc kü thuËt. M¸y mãc kü thuËt cµng hiÖn ®¹i cµng gi¶m bít sù nÆng nhäc vµ nguy hiÓm; nh­ng ®iÒu quan träng h¬n lµ d­íi sù ®iÒu khiÓn cña con ng­êi, nh÷ng m¸y mãc hiÖn ®¹i cã thÓ chÕ t¹o vµ l¾p r¸p c¸c chi tiÕt thµnh s¶n phÈm cuèi cïng víi x¸c suÊt sai sãt kh«ng ®¸ng kÓ. 2.2.1.3. VÒ tæ chøc s¶n xuÊt + Chuyªn m«n ho¸, hîp t¸c ho¸ trong s¶n xuÊt ChiÕc « t« lµ mét s¶n phÈm c«ng nghiÖp v« cïng phøc t¹p. Mét chiÕc « t« hiÖn ®¹i cã trªn 25.000 chi tiÕt. B¶n th©n c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« kh«ng thÓ tù m×nh s¶n xuÊt ra toµn bé sè l­îng lín c¸c chi tiÕt ®ã. C¸c c«ng ty s¶n xuÊt « t« nhËn ®­îc tõ c¸c nhµ cung cÊp phÇn lín c¸c chi tiÕt l¾p r¸p vµ nguyªn vËt liÖu s¶n xuÊt. Sù kh¸c nhau vÒ tû lÖ còng nh­ néi dung ph©n chia gi÷a phÇn gi¸ trÞ hµng ho¸ mµ c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« tù t¹o ra vµ phÇn mµ hä ®Æt hµng c¸c nhµ cung cÊp tuú theo truyÒn thèng vµ quan ®iÓm qu¶n lý cña tõng nhµ s¶n xuÊt. Th«ng th­êng phÇn gi¸ trÞ hµng ho¸ mµ b¶n th©n nhµ s¶n xuÊt « t« t¹o ra vµo kho¶ng 20% tíi 40% tæng gi¸ trÞ « t«. HiÖn nay, c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« trªn thÕ giíi vÉn thùc hiÖn quy tr×nh chÕ t¹o gåm bèn c«ng ®o¹n cña h·ng Ford: rÌn dËp, hµn, s¬n, l¾p r¸p. Côm chi tiÕt quan träng nhÊt cña « t« mµ hÇu hÕt c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« trªn thÕ giíi ®Òu tù m×nh nghiªn cøu, chÕ t¹o lµ khung vá xe. Khung vá xe ®­îc hoµn thµnh vÒ c¬ b¶n sau ba c«ng ®o¹n ®Çu lµ rÌn dËp, hµn vµ s¬n. Sau ®ã ë c«ng ®o¹n l¾p r¸p, c¸c côm vµ chi tiÕt cßn l¹i ®­îc l¾p r¸p vµo côm chi tiÕt c¬ së lµ khung vá xe t¹o nªn chiÕc xe « t« hoµn chØnh. Ngoµi khung vá xe, c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« cßn th­êng tù s¶n xuÊt c¸c chi tiÕt vµ c¸c côm chi tiÕt c¬ b¶n, quan träng nh­ ®éng c¬, hÖ thèng truyÒn lùc, hÖ thèng treo, ... C¸c côm chi tiÕt cßn l¹i nh­ hÖ thèng ®iÖn, phÇn néi vµ ngo¹i thÊt,... thËm chÝ c¶ nguyªn vËt liÖu, kü thuËt c«ng nghÖ ®Ó chÕ t¹o c¸c chi tiÕt do nhµ s¶n xuÊt « t« tù s¶n xuÊt, ®Òu do c¸c nhµ s¶n xuÊt ®­îc chuyªn m«n ho¸ kh¸c cung cÊp. + Quy m« lín vµ xu h­íng tËp trung ho¸ lµ ®Æc tr­ng thø hai cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« trong tæ chøc s¶n xuÊt §Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ kh«ng thÓ tæ chøc s¶n xuÊt « t« víi quy m« nhá. C«ng nghiÖp « t« ngay tõ khi míi h×nh thµnh ®· lu«n g¾n liÒn víi quy m« s¶n xuÊt lín. Quy m« lín cña c«ng nghiÖp « t« ®­îc thÓ hiÖn c¶ vÒ s¶n l­îng, vèn ®Çu t­ vµ thu hót lùc l­îng lao ®éng khæng lå. C«ng nghiÖp « t« thÕ giíi hiÖn nay ®ang trong qu¸ tr×nh tæ chøc l¹i víi mét lo¹t sù s¸t nhËp, liªn kÕt, hîp t¸c. 2.2.1.4. VÒ s¶n phÈm §Æc ®iÓm næi bËt cña ngµnh ®ã lµ s¶n phÈm mang gi¸ trÞ rÊt cao. ChiÕc xe «t« tõ rÊt l©u ®· kh«ng cßn ®­îc coi chØ lµ ph­¬ng tiÖn ®i l¹i ®¬n thuÇn mµ c¸c nhµ chÕ t¹o ®· kh«ng ngõng trang bÞ cho nã v« sè tiÖn Ých kh¸c, khiÕn cho « t« giê ®©y nh­ mét m¸i nhµ di ®éng, mét biÓu t­îng cña sù giµu cã, thÞng v­îng. Mét chiÕc xe «t« cã gi¸ trÞ tõ chôc ngh×n ®«la cho ®Õn hµng tr¨m ngh×n ®«, thËm chÝ cã c¸i lªn tíi 700.000 ®Õn 800.000 USD. Thªm mét sù kh¸c biÖt n÷a so víi c¸c s¶n phÈm chÕ t¹o kh¸c, mét chiÕc « t« ®­îc h×nh thµnh tõ rÊt nhiÒu chi tiÕt-gÇn 30 000 chi tiÕt ®ßi hái sù tinh vi trong chÕ t¹o. ChÝnh nhê ®Æc ®iÓm nµy mµ ngµnh c«ng nghiÖp « t« trë thµnh kh¸ch hµng cña rÊt nhiÒu c¸c ngµnh kh¸c. 2.2.2 C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam NÒn c«ng nghiÖp s¶n xuÊt « t« cña viÖt nam ®· chÝnh thøc ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn tõ ®Çu nh÷ng n¨m n¨m m­¬i cña thÕ kû 20. Trong thêi kú tõ n¨m 1952-1996 lµ sù xuÊt hiÖn cña c¸c c«ng ty s¶n xuÊt « t« cña ViÖt nam ®­îc x¾p xÕp theo m« h×nh kinh tÕ tËp trung, bao cÊp. C¸c doanh nghiÖp chñ yÕu s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p c¸c xe x· héi chñ nghÜa nh­ cña Liªn x«. Tõ n¨m 1996 ®Õn nay, khi mµ mét lo¹t c¸c liªn doanh s¶n xuÊt « t« ra ®êi th× nÒn c«ng nghiÖp chuyÓn sang giai ®o¹n ph¸t triÓn míi. Tuy nhiªn, c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vÉn chØ dõng l¹i ë møc ®é gia c«ng l¾p r¸p chø ch­a thùc sù h×nh thµnh mét nÒn c«ng nghiÖp s¶n xuÊt « t« chÝnh quy hiÖn ®¹i theo ®óng nghÜa cña nã. III. Thùc tr¹ng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt « t« t¹i ViÖt Nam trong thêi k× héi nhËp. 3.1 Thùc tr¹ng cu¶ ngµnh s¶n xuÊt « t« ViÖt Nam thêi kú héi nhËp Năm 2007, Việt Nam có khoảng 770.000 xe ô tô con lưu hành, tỷ lệ sở hữu là 8 xe /1000 người. Theo thứ trưởng bộ công thương Đỗ Hữu Hào, năm 2007 Việt Nam mới chỉ tiêu thụ được khoảng 100.000 ô tô các loại, trong khi đó, lượng tiêu thụ xe gắn máy vào khoảng 3,6 triệu chiếc. Thị trường xe máy đang trong thời kỳ nở rộ và theo dự đoán sẽ duy trỳ trong 5-10 năm nữa do nhu cầu về lưu thông cá nhân và hệ thống đường giao thông chưa phát triển. Tuy nhiên, ông Hào nhận định, thị trường ô tô Việt Nam sẽ là một thị trường đầy tiềm năng và việc sử dụng ô tô thay thế cho xe gắn máy sẽ đến trong một tương lai không xa. Ông Ngô Văn Trụ - Phó vụ trưởng Vụ cơ khí luyện kim và hoá chất (Bộ Công thương) đánh giá Việt Nam hiện nay đang ở thời kỳ trước “ô tô hóa” motorization với tỷ lệ 18xe/1000 dân, tương đương như Ấn Độ và Pakistan, và Việt Nam năm 2007 có thể bằng với Thái Lan thời điểm năm 1986 nếu so sánh bề tỷ lệ xe/1000 dân và mức GDP đầu người (theo ngang sức giá mua). Thứ trưởng Đỗ Hữu Hào thảng thắn vạch rõ những vấn đề nổi cộm chủ yếu của thị trường ô tô trong nước hiện nay là thị trường nhỏ, sản lượng nhỏ nhưng lại có quá nhiều nhà sản xuất lắp ráp ô tô. Thứ hai là thiếu nhà cung cấp nội địa về linh kiện, phụ tùng cho các liên doanh lắp ráp, sản xuất ô tô. Thứ ba là giá xe ô tô sản xuất lắp ráp tại Việt Nam quá cao. Ngoài ra, ngay trong khu vực thì ngành công nghiệp ô tô của Việt Nam lại đi sau các nước như Thái Lan và Indonesia. Ngành công nghiệp phụ trợ không thể phát triển được vì sản lượng nhỏ và hạ tầng giao thông kém. Hơn nữa Việt Nam chỉ còn có quỹ thời gian là mười năm để phát triển ngành công nghiệp ô tô (năm 2018, theo cam kết CEPT, thuế dành cho xe nhập khẩu nguyên chiếc từ các nước Asian chỉ còn 0%) đang đặt ra những thách thức gay gắt. Khi mức thu nhập đầu người tăng lên, các nghành cạnh tranh dựa trên chi phí lao động giá rẻ hiện nay như dệt may da giầy ... hiện nay sẽ mất dần lợi thế. Khi đó không có nghành công nghiệp ô tô phát triển mạnh có thể mang lại những hậu quả nặng nề. Điều này sẽ ảnh hưởng đến đầu tư xã hội , số lượng công ăn việc làm và ảnh hưởng tới cán cân thương mại. Ông nêu rõ quá trình ô tô hóa là xu thế tất yếu, để đem lại lợi ich, Việt Nam cần phải nâng cao thị phần của xe sản xuất trong nước với tỷ lệ nội địa hóa cao. Hay nói cách khác, nếu như không phát triển được nghành công nghiệp ô tô thì về lâu dài Việt Nam sẽ phải gánh chịu mức thâm hụt thương mại khổng lồ Trong khi đó thị trường ô tô nhập ngoại trong nước lại quá thừa, theo số liệu thống kê của tổng cục Hải quan, cho đến ngày cuối tháng 6/2008, số lượng xe nhập khẩu về Việt Nam là 1.700 chiếc. Bên cạnh đó trong tháng 4 và tháng 5/2008, số xe nhập khẩu về Việt Nam là 7.000 chiếc. Còn theo số liệu của Cục cảnh sát giao thông đường bộ, đường sắt - Bộ công an, 6 tháng đầu năm 2008 số lượng xe hơi nhập về nước khoảng gần 20.000 chiếc, thế nhưng chỉ có 12.000 chiếc được đăng ký, còn lại khoảng 8.000 chiếc được xếp vào dạng tồn kho. Bảng1: Báo cáo sản phẩm ngành công nghiệp lắp ráp ôtô Việt Nam Đơn vị: 1000 cái Ðon vị tính Năm 2003 Năm 2004 Năm 2005 Năm 2006 Năm 2007 (%) (%) (%) (%) (%) A B C 1 2 3 4 5 6=2/1 7=3/2 8=4/3 9=5/4 10=5/1  127 Lắp ráp ô tô 1000 cái 51  49  56  48  73  -0.03 0.14 -0.15 0.53 0.09  128 - CNTƯ 0 0 14 0 19 0 0 -1 0 0  129 - CNĐP 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  130 - ĐTNN 1000 cái 41 41 42 37 54 -0.02 0.05 -0.14 0.48 0.07 Nguồn: Trích báo cáo sản phẩm của nghành công nghiệp lắp ráp ô tô ở Việt Nam tính từ năm 2003 đến cuối năm 2007 3.1.1. T×nh h×nh ho¹t ®éng cña mét sè c«ng ty ViÖt Nam tr­íc khi héi nhËp 3.1.1.1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn Hoµ nhÞp cïng sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam còng ®· tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n th¨ng trÇm trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Qu¸ tr×nh ®ã cã thÓ chia thµnh c¸c thêi kú sau: * Thêi k× tr­íc n¨m 1975 Tr­íc n¨m 1954 xe « t« sö dông ë ViÖt Nam hoµn toµn lµ xe cña n­íc ngoµi mang tõ Ph¸p sang víi c¸c m¸c xe næi tiÕng nh­ Renault, Peugoet, Citroen...Phô tïng ®­îc nhËp 100% tõ Ph¸p, ta chØ lµm nh÷ng chi tiÕt ®¬n gi¶n nh­ bul«ng, ªcu…phôc vô cho söa ch÷a xe. C¸c h·ng cña Ph¸p thµnh lËp c¸c gara võa tr­ng bµy b¸n xe, võa tiÕn hµnh dÞch vô b¶o hµnh, b¶o d­ìng vµ söa ch÷a. Tuy nhiªn, sè l­îng xe « t« sö dông ë ViÖt Nam trong thêi k× nµy rÊt Ýt ái. §Õn n¨m 1950, ta më chiÕn dÞch biªn giíi, khai th«ng biªn giíi ViÖt Nam víi c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa anh em. Ta ®· ®­îc c¸c n­íc b¹n viÖn trî mét sè xe ca GAT51 dïng ®Ó vËn chuyÓn ng­êi vµ qu©n khÝ . Lóc nµy c¸c x­ëng qu©n giíi s¶n xuÊt vµ söa ch÷a vò khÝ kiªm lu«n viÖc b¶o d­ìng vµ s÷a ch÷a xe. Sau ngµy gi¶i phãng, Bé c«ng nghiÖp nÆng thµnh lËp c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt phô tïng 1, 2, 3 ®Ó s¶n xuÊt c¸c chi tiÕt nh­ ®éng c¬, hép sè, gÇm xe. Bé giao th«ng vËn t¶i giao cho côc c¬ khÝ trùc thuéc thµnh lËp m¹ng l­íi söa ch÷a xe vµ s¶n xuÊt phô tïng kh¾p c¸c tØnh tõ L¹ng S¬n, Hµ Néi ®Õn NghÖ An, Qu¶ng B×nh. Mét thêi gian sau, Côc c¬ khÝ Bé giao th«ng vËn t¶i thµnh lËp nhµ m¸y « t« 1-5 vµ nhµ m¸y Ng« Gia Tù s¶n xuÊt phô tïng m¸y gÇm. C¸c bé kh¸c nh­ Bé Quèc phßng, Bé C¬ khÝ luyÖn kim còng x©y dung riªng cho m×nh mét nhµ m¸y s¶n xuÊt phô tïng « t«. *Thêi k× tõ n¨m 1975 ®Õn n¨m 1991 Thêi k× nµy, tÝnh chÊt kÕ ho¹ch hãa mÊt dÇn t¸c dông, sù bao cÊp ®Çu vµo, ®Çu ra cho c¸c nhµ m¸y « t« kh«ng cßn ®­îc nh­ tr­íc, nhu cÇu vÒ phô tïng còng h¹n chÕ, thªm vµo ®ã thiÕt bÞ kÜ thuËt, m¸y mãc lçi thêi, l¹c hËu ®· kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm. ë MiÒn B¾c, c¸c nhµ m¸y cña chóng ta xuèng cÊp nghiªm träng, ®øng tr­íc nguy c¬ ph¶i ®ãng cöa vµ mét sè nhµ m¸y nh­ c¬ khÝ Ng« Gia Tù 3-2, niÒm tù hµo cña chóng ta tr­íc kia, ®· ph¶i cho mét bé phËn c«ng nh©n nghØ kh«ng ¨n l­¬ng. ë miÒn Nam, chóng ta kh«ng cã nhµ m¸y s¶n xuÊt phô tïng « t«, chØ cã c¸c x­ëng söa ch÷a vµ b¸n phô tïng xe ngo¹i nhËp. Tõ n¨m 1986, ViÖt Nam b¾t ®Çu thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa nÒn kinh tÕ, lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c n­íc trªn thÕ giíi trªn c¬ së hîp t¸c cïng cã lîi. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· nh×n thÊy nh÷ng ®iÓm yÕu vÒ vèn, vÒ c«ng nghÖ, vÒ con ng­êi, cña ngµnh trong khi nÒn kinh tÕ cña chóng ta cÇn nhiÒu chñng lo¹i xe ®Ó phôc vô c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. §Ó ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t«, chóng ta cÇn cã nguån vèn lín, trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, cã ®éi ngò c¸n bé ®ñ n¨ng lùc vµ tr×nh ®é ®Ó cã thÓ sö dông tèt hÖ thèng trang thiÕt bÞ ®ã. Song t¹i thêi ®iÓm nµy, viÖc chóng ta tù ®Çu t­ toµn bé trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ hoµn chØnh ®Ó s¶n xuÊt xe lµ ®iÒu kh«ng thÓ. Chóng ta ®· ®i theo mét h­íng kh¸c. Song song víi viÖc kªu gäi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam, chóng ta ®· ban hµnh mét lo¹t c¸c chÝnh s¸ch vÒ ­u ®·i ®Çu t­. §iÒu nµy ®· lµm thÞ tr­êng « t« trong n­íc s«i ®éng h¬n, nhiÒu nhµ ®Çu t­ ®· ®Õn ViÖt Nam ®Ó t×m hiªu thÞ tr­êng, nghiªn cøu c¸c h­íng ®Çu t­ cã lîi nhÊt. Tuy nhiªn do thêi k× nµy ta cßn bÞ Mü cÊm vËn vÒ kinh tÕ nªn c¸c h·ng s¶n xuÊt xe h¬i lín cña Mü, NhËt B¶n, Ch©u ¢u cßn dÌ dÆt trong viÖc quyÕt ®Þnh cã ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam hay kh«ng. Hä th­êng ®Çu t­ gi¸n tiÕp th«ng qua mét c«ng ty ch©u Á nµo ®ã. MÆc dÇu vËy, ®©y còng lµ nh÷ng tiÒn ®Ò quan träng cho viÖc thµnh lËp c¸c liªn doanh l¾p r¸p « t« t¹i ViÖt Nam thêi gian sau ®ã. *Thêi kú tõ n¨m 1991 ®Õn nay Ph¶i nãi r»ng ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam thùc sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kÓ tõ sau n¨m 1991 g¾n liÒn víi sù ra ®êi rÇm ré cña c¸c liªn doanh cña hÇu hÕt c¸c h·ng xe næi tiÕng trªn thÕ giíi nh­ Ford, Toyota, Mercedes-Benz....Theo thèng kª cña HiÖp héi c¸c nhµ s¶n xuÊt l¾p r¸p « t« ViÖt Nam (VAMA), hiÖn nay trªn c¶ n­íc ®· cã 11 liªn doanh s¶n xuÊt l¾p r¸p « t« víi tæng sè vèn ®Çu t­ lµ 543,429 triÖu ®« la, c¸c liªn doanh « t« cã tæng s¶n l­îng ®¹t 148.900 chiÕc xe/n¨m, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho h¬n 3000 lao ®éng. Nh­ vËy, c¸c liªn doanh cã vai trß cùc kú quan träng trong b­íc ®Çu t¹o dùng nªn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam trong khi vai trß cña c¸c doanh nghiÖp « t« trong n­íc cña ViÖt Nam lµ hÕt søc mê nh¹t. Cã thÓ nãi, sù ra ®êi cña 11 liªn doanh trªn ®· cho thÊy thÞ tr­êng xe h¬i ViÖt Nam lµ thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng vµ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· rÊt chó träng ®Õn thÞ tr­êng nµy. Nh­ vËy, lÞch sö h×nh thµnh ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®· cho thÊy sau bao n¨m chóng ta dß dÉm con ®­êng ph¸t triÓn ngµnh giê ®©y con ®­êng ®ã ®· hiÖn râ h¬n vµ høa hÑn mét triÓn väng s¸ng l¹ng trong mét t­¬ng lai kh«ng xa. 3.1.1.2. T×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp « t« ViÖt Nam hiÖn nay Vµo thêi ®iÓm nµy, ho¹t ®éng s¶n xuÊt l¾p r¸p cña c¸c liªn doanh « t« ë ViÖt Nam ch­a cho thÊy hÕt tÝnh hiÖn ®¹i trong s¶n xuÊt « t«. Mét nhµ m¸y s¶n xuÊt « t« chuÈn ph¶i cã Ýt nhÊt 4 quy tr×nh c¬ b¶n lµ dËp, hµn, s¬n vµ l¾p r¸p; trong khi ®ã c¸c liªn doanh « t« ë ViÖt Nam (trõ Toyota míi ®Çu t­ vµo c«ng ®o¹n dËp) míi chØ thùc hiÖn ®­îc 3 quy tr×nh cuèi lµ hµn, s¬n vµ l¾p r¸p. C¶ 3 c«ng ®o¹n nµy ®Òu kh«ng ®ßi hái cao vÒ kü thuËt vµ c«ng nghÖ, kh«ng ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o vµ khã cã thÓ n©ng cao ®­îc tû lÖ néi ®Þa ho¸ s¶n phÈm. ¤ t« n­íc ta ®­îc cung cÊp tõ hai nguån chÝnh lµ nhËp khÈu vµ do c¸c doanh nghiÖp l¾p r¸p, chÕ t¹o « t« trong n­íc cung cÊp bao gåm 11 liªn doanh vµ sáu doanh nghiÖp Nhµ n­íc tuy nhiªn sè l­îng xe l¾p r¸p cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ kh«ng ®¸ng kÓ. MÆc dï cïng víi sù lín m¹nh cña c¸c liªn doanh víi sè l­îng xe b¸n ra kh«ng ngõng gia t¨ng nhanh chãng nh­ng sè l­îng xe nhËp khÈu còng tiÕp tôc t¨ng. Thời kỳ trước khi nước ta gia nhập WTO, số lượng xe tiêu thụ của nước ta chủ yếu vẫn là xe nhập khẩu với tỷ trọng lớn dù rằng nhà nước đã có những chính sách nhập khẩu. Tuy nhiên theo tổng cục thống kê cho biết thì so với mức tăng trưởng của xe nhập khẩu thì sản lượng xe bán ra của các doanh nghiệp trong nước vẫn còn thấp. §©y lµ b¸o c¸o s¶n phÈm cña hiÖp héi các nhà sản xuất lắp ráp ô tô Việt Nam (VAMA) n¨m 2005 vµ 2006: B¶ng 2 - Tæng sè xe b¸n ra cña c¸c thµnh viªn VAMA §¬n vÞ: chiÕc, % Doanh nghiÖp 2005 2006 S¶n l­îng L­îng tiªu thô S¶n l­îng L­îng tiªu thô sè l­îng (chiÕc) tû träng (%) sè l­îng (chiÕc) tû träng (%) sè l­îng (chiÕc) tû träng (%) sè l­îng (chiÕc) tû träng (%) Mªkong 172 0,90 217 1,34 438 1,23 597 1,45 VMC 646 3,37 303 1,88 172 0,48 659 1,60 Vidamco 2658 13,87 2320 14,38 899 2,52 1634 3,97 Vinastar 2663 13,90 1802 11,17 2466 6,92 3398 8,26 Mercedes 447 2,33 691 4,28 904 2.53 1202 2,92 Vidaco 309 1,60 206 1,27 483 1,35 530 1,29 Suzuki 2410 12,60 1775 11,00 1296 3,64 1807 4,39 Toyota 5925 30,90 5602 34,72 12325 34,58 14784 35,94 Isuzu 1344 7,00 1147 7,10 2476 6,95 2512 6,10 Ford 2245 11,70 1739 10,78 3109 8,72 3610 8,78 Hino 350 1,83 333 2,08 643 1,80 714 1,74 Tr­êng H¶i 5713 16,03 5354 13,01 Vinacomin 76 0,21 351 0,85 Honda 2124 5,96 1110 2,70 Samco 530 1,49 478 1,16 Vinaxuki 1982 5,59 2393 5,84 Tæng 19169 100 16135 100 35636 100 41133 100 Nguån: Thèng kª cña hiÖp héi các nhà sản xuất lắp ráp ô tô Việt Nam (VAMA) Nhìn vào bảng thống kê thấy sản lượng và số lượng tiêu thụ xe của các doanh nghiệp trong nước tăng lên đáng kể, sự phát triển của nhiều doanh nghiệp so với tương quan chung của cả hiệp hội thì tỷ trọng của các doanh nghiệp này cũng tăng lên.Có thể kể ra như Mekong có sản lượng tăng 266 chiếc, tỷ trọng tăng 0,33%; lượng tiêu thụ tăng 380 chiếc, tăng tỷ trọng hơn 0,11%. Tương tự như vậy có các doanh nghiệp như Toyota, Isuzu, Hino, Mercedes.Tuy nhiên cũng có một số doanh nghiệp giảm sút về cả sản lượng lẫn số lượng tiêu thụ và cả tỷ trọng chung so với toàn hiệp hội. Như doanh nghiệp Vidamco ( doanh nghiệp này giải thể vào năm 2007) có sản lượng giảm 1759 chiếc,tỷ trọng giảm 11,35%; lượng tiêu thụ giảm 686 chiếc,tỷ trọng giảm 10,41%. Các doanh nghiệp khác như VMC, Suzuki. Các doanh nghiệp còn lại của năm 2005 nhìn chung không thay đổi nhiều so với tương quan chung của cả hiệp hội và của riêng từng doanh nghiệp. Đặc biệt, năm 2006 có sự gia nhập của 5 doanh nghiệp vào hiệp hội VAMA, có sản lượng và lượng tiêu thụ khá cao, cao nhất là Trường Hải với sản lượng là 5713 chiếc và lượng tiêu thụ là 5354 chiếc, tỷ trọng so với toàn ngành là 16,03% và 13,01%. Các doanh nghiệp khác có chất lượng xe rất tốt. 3.1.2. T×nh h×nh ho¹t ®éng cña mét sè c«ng ty ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp Theo ý kiến chung của các nhà quản lý, nghiên cứu, doanh nghiệp sản xuất, phân phối ô tô và công nghiệp phụ trợ thì Việt Nam chưa có nghành công nghiệp ô tô theo nghĩa đủ. + Nghành công nghiệp ô tô hình thành từ đầu thập kỷ trước, với 11 liên doanh có vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Cho tới năm 2000, Chính phủ cho phép nhà đầu tư trong nước được thành lập doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp dòng xe bus, xe thông dụng. Hiện, hơn 40 doanh nghiệp lắp ráp được khoảng 8 vạn xe/năm, làm giảm nhập khẩu, tiết kiệm nhiều tỉ USD, giải quyết việc làm cho hàng chục vạn lao động trong nghành này và các nghành công nghiệp phụ trợ; dự kiến năm 2010 có thể đạt sản lượng 10 vạn xe/ năm. Viện chiến lược chính sách công nghiệp dự báo, năm 2010, Việt Nam sẽ có khoảng hơn 1,2 triệu, năm 2020 sẽ có hơn 3 triệu ô tô hoạt động. Nhu cầu vận tải bộ chiếm nhu cầu ngày càng lớn, cộng với đòi hỏi công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế đang đòi hỏi nghành công nghiệp ô tô và những nghành liên quan cần phải đổi mới nhanh, nhiều hơn nữa. + Theo Tổng thư ký hội kỹ sư ô tô Việt Nam Dư Quốc Thịnh, nghành công nghiệp ô tô nước nhà đang còn manh mún, chủ yếu là lắp ráp. Các bộ phận quan trọng nhất của ô tô (động cơ, hộp truyền động...) chúng ta chưa làm được. Hô hào nội địa hóa từng đấy năm, đến nay chúng ta mới chỉ sản xuất được một phần rất nhỏ giá trị xe. + Công nghiệp ô tô đòi hỏi nguyên liệu từ nhiều nghành (gang, thép, cao su, nhựa, hóa chất, điện tử...), phát triển công nghiệp ô tô đương nhiên đẩy hàng chục nghành khác phát triển. Để hình thành một chiếc ô tô cần 2-3 vạn chi tiết, nhưng thực tế công nghiệp phụ trợ của ta: các doanh nghiệp đầu tư còn chắp vá, quy mô sản xuất nhỏ, sản phẩm chủ yếu là linh kiện giản đơn, công kềnh, ít bí quyết công nghệ, có giá trị thấp trong cơ cấu nội địa hóa; công nghiệp lạc hậu, hầu như chưa đáp ứng được yêu cầu của các doanh nghiệp FDI. Công nghiệp phụ trợ ô tô cần hàng nghìn nhà cung cấp linh kiện (như Đài Loan hơn 2.000), trong đó nhiều nhất là các nhà cung cấp nguyên vật liệu, tiếp đó là các nhà cung cấp linh kiện, cuối cùng là lắp ráp. Để tránh khỏi lắp ráp giản đơn, một doanh nghiệp ô tô cần ít nhất 20 nhà cung cấp nhiều loại linh kiện; nhưng đến nay chưa doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô nào tại Việt Nam có được 20 nhà cung cấp trong nước. Hãng ô tô hiện đại đòi hỏi rất cao về nguồn nguyên liệu, loại sản phẩm, dịch vụ, năng lực sản xuất; còn chúng ta năng lực sản xuất thấp, quản lý yếu, năng lực tài chính hạn chế, kế hoạch và điều độ sản xuất chưa tốt. Cho đến nay, cả nước có khoảng 200 doanh nghiệp sản xuất lắp ráp ô tô và con số này sẽ không dừng ở đó vì ngày càng thêm nhiều doanh nghiệp “xếp hàng” xin được tham gia sản xuất ô tô theo công nghệ Trung Quốc, giá rẻ. * Bảng 3: Báo cáo bán hàng của VAMA mÊy th¸ng cuèi n¨m 2007: + Trong tháng 10, tổng sản lượng bán hàng của các thành viên VAMA tăng 125% so với tháng 10 năm 2006 đạt 9081 xe. Phân khúc xe thương mại tăng 170% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong 10 tháng, số lượng xe bán ra của VAMA tăng gần gấp đôi năm ngoái, đặc biệt dòng xe du lịch tăng gần gấp 3 lần (141%). Trong 9081 xe tháng này số lượng xe du lịch là 1864 xe, xe đa dụng là 1789 xe. Toyota Việt nam tiếp tục dẫn đầu với trên 2000 xe các loại, sau là Vinamotor gần 1300 xe, đứng thứ 3 là Trường Hải hơn 1200 xe. Vidamco đứng thứ 2 ở dòng xe du lịch với hơn 800 xe, FORD Việt nam là hơn 600 xe, Honda 518 xe các loại + Trong th¸ng 11: Thị trường xe tháng 11 vừa lập lên kỷ lục mới với 10.110 chiếc được bán ra, tăng 167% so với cùng kỳ năm ngoài và vượt số lượng bán tháng trước, tháng được coi là thành công kỷ lục, 1.029 chiếc. Tuy nhiên, một số mẫu xe có dấu hiệu hạ nhiệt. Nhìn một cách tổng thể, báo cáo của Hiệp hội Các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) cho thấy doanh số bán ra từ tháng 1 tới nay đã liên tục tăng và đạt mức tăng 97% so với cùng kỳ năm trước, trong đó dòng xe du lịch tăng trưởng nhiều nhất với mức 148%.  Bên cạnh đó, doanh số bán của một số mẫu xe như Toyota Innova, Honda Civic, Chevrolet Captiva giảm nhẹ trong tháng này. Cụ thể, Toyota Innova bán được 1.263 chiếc, giảm 57 chiếc so với tháng trước, Honda Civic giảm 6 chiếc và Chevrolet Captiva giảm 26 chiếc.    Báo cáo của VAMA cũng cho thấy dù doanh số bán ra vẫn tăng với 2.190 xe nhưng thị phần của hãng xe số 1 Toyota tiếp tục giảm. Đây là tháng thứ 5 thị phần Toyota bị giảm từ 22,2% xuống còn 21,7% tổng lượng xe bán ra của các thành viªn VAMA. Trong khi đó, nhờ doanh số bán tăng nhẹ lên 13,7%, Trường Hải đã lấy lại ngôi vị số 2 từ tay lính mới Vinamotor. Tuy nhiên, nhìn một cách chi tiết có thể thấy sản lượng bán hàng của các thành viên trong tháng này tăng không đều. Nếu trong tháng 10, chỉ có Vinastar giảm doanh số thì tháng này có tới 6 thành viên là Honda, Vinacomin, Isuzu, Suzuki, Vinastar và VMC bị giảm doanh số so với tháng trước dù mức giảm không nhiều. Đóng góp nhiều nhất vào sự tăng trưởng này là phân khúc xe thương mại với mức tăng 235% so với tháng 11 năm ngoái và đạt 5.452 chiếc. Tiếp đến là phân khúc xe du lịch, phân khúc này tăng 198% so với cùng kỳ năm ngoái và đạt 2.177 chiếc. + Trong tháng 12/2007 tổng sản lượng bán hàng của VAMA tăng gần 100% so với năm ngoái đạt hơn 12000 xe các loại, đặc biệt dòng xe thương mại tăng gần 300% Tổng khối lượng xe du lịch là 2117 xe đặc biệt Miền bắc tiêu thụ trên 60% . Xe đa dụng MPV 2220 và chủ yếu phân phối ở khu vực Phía Nam. Dòng xe 2 cầu việt dã SUV tiêu thụ hơn 600 xe, Xe du lịch chở khách tiêu thụ 865 xe còn lại là xe tải chiếm hơn 6000 xe. Tình hình bán hàng từ tháng 1 đến tháng 12/2007 tăng 97% so với năm 2006 đặc biệt dòng xe du lịch tăng 128% so với cùng kỳ năm ngoái Như thường lệ , TOYOTA Việt nam vẫn đứng đầu với 2328 xe, Vinamotor đứng thứ 2 với 1968 xe, đứng tiếp theo là Trường hải hơn 1600 xe, Vinaxuki hơn 1300 xe, Ford tiêu thụ hơn 1000 xe và đặc biệt là ISUZU tiêu thụ tới 667 xe. GM Daewoo vẫn vững vàng với 916 xe và CIVIC vẫn đứng đầu dòng xe du lịch với hơn 500 xe. * Bảng 4: Báo cáo bán hàng của VAMA mÊy th¸ng cuèi n¨m 2008: + Tháng 7, theo báo cáo bán hàng của Hiệp hội các nhà sản xuất lắp ráp ô tô Việt Nam (VAMA) trong tháng 7/2008, tổng lượng xe bán ra của các doanh nghiệp thành viên đạt 8.458 chiếc các loại, giảm 1.291 chiếc so với tháng 6/2008. Đây là tháng thứ 3 liên tiếp các doanh nghiệp này có lượng xe bán ra giảm. Trong tháng 6/2008, lượng xe bán ra của các doanh nghiệp này giảm 1.745 chiếc so với 5/2008 và trong tháng 5/2008 giảm 1.777 chiếc so với tháng 4/2008 + Th¸ng 8: Thị trường xe đã giảm dần đều trong 4 tháng liền mới mức giảm trung bình 1.365 xe/tháng. Và chỉ sau 4 tháng, doanh số cả thị trường giảm gần 40%. Thị trường xe nội đang dần trở về mốc của năm 2006. Tuy nhiên, nếu so sánh cùng kỳ thì doanh số tháng này vẫn “nhúc nhích” tăng 21% trong đó tăng mạnh nhất là xe du lịch (tăng 62%). Dù liên tục sụt giảm trong 4 tháng qua nhưng tổng doanh số 8 tháng đầu năm nay vẫn cao gấp hơn 2 lần năm ngoái (đạt 84.876 xe, tăng 104% so với cùng kỳ năm 2007). Tuy không giảm mạnh nhưng tương tự như tháng 7, thị trường xe tháng này chứng kiến sự sụt giảm doanh số đều đặn của 11 trên 16 thành viên của Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA). Trường Hải với mức giảm 361 xe. Không chỉ giảm nhiều nhất, Trường Hải còn mất luôn vị trí số 3 về tay GM Daewoo Vidamco.   Tiếp đến là Honda với mức giảm 262 xe. Như vậy, sau 4 tháng lên xuống, Honda Civic lần đầu tiên bị giảm doanh số tới 35%. Tình trạng ảm đạm chung của thị trường cộng với sự cạnh tranh khốc liệt của đối thủ mới ra mắt Corolla Altis khiến Honda Civic giảm doanh số.   Hãng xe Ford Việt Nam với doanh số 632 xe, tăng 173 xe so với tháng trước. Đây là lần tăng doanh số đầu tiên của Ford trong suốt 4 tháng qua.    Toyota Việt Nam và GM Daewoo Vidamco cã doanh số tăng nhẹ. Doanh số của Toyota vẫn tăng 58 xe dù mẫu xe bom tấn Innova đã phần nào bớt ăn khách (chỉ bán được 1.374 xe, giảm 149 xe. + Th¸ng 9: Theo VAMA, tổng sản lượng bán hàng của 17 thành viên của VAMA trong tháng 9-2008 đạt 5.180 xe, giảm 33% so với cùng kỳ năm ngoái, và giảm hơn 2.600 xe so với tháng trước. Cụ thể, hãng Honda Việt Nam luôn đạt mức tăng trưởng cao với dòng xe Civic của mình từ khi có mặt ở thị trường Việt Nam thì tháng 9 chỉ bán được 121 xe, giảm đến 72% so với cùng kỳ năm ngoái, hay Vinastar - nhà sản xuất dòng xe Mitsubishi, cũng chỉ bán được 121 xe, giảm đến 76%. Ford Việt Nam bán được nhiều hơn hai hãng xe trên, đạt 278 xe, nhưng cũng sụt giảm 50% so với cùng ký năm ngoái. Nhà sản xuất luôn dẫn đầu thị trường xe ô tô trong nước là Toyota Việt Nam cũng bị giảm đến 34%, bán được 1.226 xe… Tính chung trong 9 tháng đầu năm 2008, lượng xe của các thành viên của VAMA bán ra đạt được đến hơn 90.050 xe, tăng đến 83% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, Toyota vẫn dẫn đầu thị trường với lượng xe bán ra hơn 18.650 xe, tăng hơn 5.070 xe so với cùng kỳ, kế đến là Vinamotor bán được hơn 17.700 xe. + Th¸ng 10: Hiệp hội các Nhà sản xuất ôtô VN (VAMA) vừa công bố sản lượng bán hàng trong tháng 10.2008 của 17 thành viên. Tổng lượng xe tiêu thụ trong tháng của VAMA đạt 5.679 xe, giảm 26% so với cùng kỳ năm ngoái Trong đó, dòng xe thương mại giảm mạnh nhất, đến 43%, đạt hơn 2.719 xe, tiếp đến là dòng xe đa dụng (2 cầu) giảm 33%, đạt 1.596 xe và dòng xe du lịch giảm 27%, đạt 1.364 xe. Tuy nhiên, nếu tính cả 10 tháng đầu năm thì tổng lượng xe bán ra củaVAMA lại tăng đến 64%. Tăng mạnh nhất ở dòng xe thương mại (95%) với tổng số 95.736 xe, so với 58.276 xe của cùng kỳ 2007.  Toyota Việt Nam vẫn dẫn dầu với doanh số trong tháng 10 giảm ít nhất (16%) với 1.695 xe được bán ra.  Honda Việt Nam bán được 283 xe, giảm 45% so cùng kỳ Đây chính là những báo cáo, số liệu cụ thể nhất cho thấy tình hình hoạt động của một số doanh nghiệp ô tô Việt Nam trong quá trình hội nhập. Sự phát triển của các doanh nghiệp ô tô Việt Nam tiến lên theo xu hướng phát triển chung của nền công nghiệp ô tô thế giới tuy nhiên sự sụt giảm của các doanh nghiệp ô tô trong nước cũng chịu sự ảnh hưởng của sự sụt giảm thị trường ô tô thế giới. 3.2 Thùc tr¹ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp « t« ViÖt Nam trong thêi kú héi nhËp Để ngành công nghiệp ôtô phát triển cần có 3 yếu tố là kỹ thuật, con người và thị trường. Việt Nam có 2 yếu tố là con người và thị trường, nhưng thực tế chúng ta đã không có kế hoạch thực hiện. Cụ thể là thị trường rất tiềm năng nhưng hiện tại thì quá nhỏ hẹp. Giá xe quá cao không phù hợp với khả năng thanh toán của đại bộ phận người tiêu dùng. Hệ thống hạ tầng thì yếu kém không đáp ứng cho thị trường ôtô phát triển. Con người thì thiếu và không được đào tạo bài bản. Bên cạnh đó chính sách  thuế đang xây dựng bởi những người không am hiểu về ôtô. Ông  Đinh Văn Đính - Trưởng ban cơ khí Tập đoàn Than Khoáng sản Việt Nam cho biết chúng ta luôn muốn phát triển công nghiệp ôtô, muốn có một ngành công nghiệp ôtô mạnh. Để làm được điều đó, đòi hỏi phải có thị trường quy mô lớn. Nhưng  ngược lại, ta lại dùng thuế tiêu thụ đặc biệt tới 50% để hạn chế tiêu dùng ôtô.  Theo ông Ngô Văn Trụ, Phó vụ trưởng vụ Cơ khí luyện kim và hoá chất (Bộ Công thương), để phát triển công nghiệp ôtô, điều mấu chốt ở đây là vấn đề nội địa hoá. Nhưng hiện nay ngành công nghiệp phụ trợ Việt Nam phát triển kém. Chúng ta mới có 40 DN đầu tư nước ngoài và 30 doanh nghiệp trong nước tham gia sản xuất linh kiện ôtô và chủ yếu sản xuất các phụ tùng đơn giản như: săm, lốp, ghế, ắc quy, dây điện... Công nghiệp phụ trợ muốn phát triển thì phải dựa vào sản lượng xe bán ra. Quy mô thị trường dưới 100.000 xe/năm thì còn lâu mới phát triển được, ai cũng hiểu điều đó. Ông Phan Đăng Tuất - Viện trưởng Viện nghiên cứu chiến lược và chính sách Công nghiệp (Bộ Công thương) cho biết hiện nay cả nước mới có khoảng 130.000 ôtô cá nhân trên tổng số 84 triệu dân. Con số này chỉ nói lên một điều là Việt Nam chưa có thị trường ôtô. Với lượng xe tiêu thụ  khoảng 60.000 xe/năm, rất khó để ngành công nghiệp ôtô phát triển. Tuy đã có bước phát triển rõ rệt so với thời kỳ trước tuy nhiên nghành công nghiệp ô tô Việt Nam vẫn còn rất chậm tiến so với các nước trong khu vực và trên thế giới. + Nhà nước vẫn còn chính sách bảo hộ cho các doanh nghiệp trong nước. Một trong những biểu hiện rõ nét nhất của chính sách bảo hộ áp dụng trong ngành công nghiệp ôtô tại Việt Nam là hàng rào hải quan chống lại ôtô nhập khẩu.   Ví dụ minh họa: trước tháng 1/1999, ôtô nhập khẩu bị đánh thuế 155% (55% là thuế nhập khẩu, 100% là thuế tiêu thụ đặc biệt); sau thời gian này thì bị cấm nhập; năm 2004 thì chịu thuế đến 180% (chưa kể thuế giá trị gia tăng); đến 7/8/2007, thuế nhập khẩu lại giảm từ 80% xuống còn 70%; và cho đến 8/2008 thuế nhập khẩu là 83% và đang có thông tin sẽ tăng lên 94%.   Hậu quả là, cạnh tranh trên thị trường ôtô tại Việt Nam rất yếu. Giá bán xe lắp ráp rất ít bị quyết định bởi mối quan hệ giữa cung và cầu. Và tất nhiên, trong một môi trường “tuyệt vời” như vậy, giá này sẽ được đẩy lên cao để tối đa hóa lợi nhuận. Khả năng cạnh tranh và phát triển của ngành công nghiệp ô tô nước ta là rất cao. Tuy nhiên chúng ta cần có những chính sách, chiến lược đúng đắn đê sớm đưa nước ta thành một nước có nền công nghiệp ô tô phát triển. IV. Môc tiªu vµ mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt « t« t¹i ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp WTO 4.1. Môc tiªu tr­íc m¾t cña c¸c doanh nghiÖp §Ó x©y dùng ®­îc mét ngµnh c«ng nghiÖp « t« hoµn chØnh, Anh vµ Mü ®· ph¶i mÊt 70 - 80 n¨m; NhËt B¶n, Hµn Quèc mÊt 30 - 40 n¨m. §iÒu dÔ nhËn thÊy trong viÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi lµ c¸c n­íc ®i sau bao giê còng tèn Ýt thêi gian h¬n c¸c n­íc ®i tr­íc bëi ®· cã sù tiÕp thu kinh nghiÖm, c«ng nghÖ s¶n xuÊt song song víi qu¸ tr×nh ®i t¾t, ®ãn ®Çu kü thuËt tiªn tiÕn hiÖn ®¹i. §©y lµ ®iÒu mµ c¸c chuyªn gia kinh tÕ ViÖt Nam cÇn hÕt søc quan t©m trong viÖc nghiªn cøu, x©y dùng vµ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« n­íc nhµ, trong ®ã c«ng viÖc quan träng vµ cÇn thiÕt nhÊt lµ t×m hiÓu qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Ó rót ra kinh nghiÖm vµ x©y dùng cho ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam con ®­êng ph¸t triÓn tèi ­u. Theo ông Ngô Văn Trụ, phó vụ trưởng vụ công nghiệp nặng bộ công thương và ông Hirozuky Nakamura - trưởng phòng đại diện tại châu Á Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản (ZAMA) thì ngành công nghiệp ô tô Việt Nam có tiềm năng rất lớn tuy nhiên còn quá nhỏ, chưa đủ để cạnh tranh được với 4 nước Asian khác - đang cố gắng nâng cao khả năng cạnh tranh của mình. Vì vậy mục tiêu, chiến lược trước mắt của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam là tập trung nguồn lực vào sản xuất một dòng sản phẩm chiến lược. Để phát triển nghành công nghiệp ô tô và sản xuất ô tô có tính cạnh tranh thì: thứ nhất là việc mở rộng thị trường ô tô và thứ hai là xúc tiến đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. Chính phủ nên có các chính sách khuyến khích phát triển ô tô, tạo được môi trường kinh doanh thuận lợi cho các hoạt động của doanh nghiệp và nghiên cứu mức thuế hợp lý để đạt được tính cạnh tranh cao hơn. Trong cuộc hội thảo do Bộ công thương và VAMA vừa tổ chức nhằm đưa ra một bức tranh tổng thể của ngành của ngành công nghiệp ô tô Viêt Nam đến năm 2025, thứ trưởng Bộ công thương Đỗ Hữu Hào nêu rõ: Việt Nam đã trở thành thành viên của WTO, thị trường ô tô Việt Nam cũng sẽ hội nhập với thị trường ô tô khu vực và thế giới và độ chênh giữa thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc và thuế nhập khẩu chi tiết, phụ tùng sẽ phải giữ ở mức hợp lý - đây là cơ hội và cũng là thách thức với ngành công nghiệp ô tô Việt Nam. Để ngành này phát triển một cách bền vững cần có môth chính sách hỗ trợ cho ngành một cách ổn định, lâu dài đặc biệt là chính sách về thuế. Ngoài ra việc ưu tiên đầu tiên đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng giao thông vận tải, các chính sách phát triển công nghiệp phụ trợ, ưu đãi về đầu tư, phát triển nguồn nhân lực... cũng là những chính sách hết sức quan trọng cho sự phát triển ngành công nghiệp ô tô. 4.2. C¸c biÖn ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp « t« ViÖt Nam 4.2.1 Đối với các doanh nghiệp liên doanh * Nâng cao tỷ lệ nội địa hóa §Ó n©ng cao tû lÖ néi ®Þa ho¸, c¸c liªn doanh s¶n xuÊt « t« ViÖt Nam cÇn kªu gäi thªm c¸c nhµ s¶n xuÊt linh kiÖn, phô tïng « t« n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. Tèt h¬n hÕt, mçi liªn doanh nªn liªn kÕt víi mét hoÆc mét vµi nhµ s¶n xuÊt linh kiÖn phô tïng « t« n­íc ngoµi. Kinh nghiÖm nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi cho thÊy sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt linh kiÖn phô tïng xe h¬i cã vai trß quan träng trong ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t«. Trong c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt cña c¸c c«ng ty, cÇn nhanh chãng ®Çu t­ thªm d©y chuyÒn dËp v× ®©y lµ kh©u c¬ b¶n trong s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p « t«, gióp nhanh chãng n©ng cao tû lÖ néi ®Þa ho¸. * Nâng cao tỷ lệ vốn góp của phía Việt Nam trong các liên doanh Th«ng th­êng, trong c¸c liªn doanh, phÝa ®èi t¸c ViÖt Nam chØ gãp 30% vèn b»ng quyÒn sö dông ®Êt, 70% cßn l¹i lµ vèn cña phÝa n­íc ngoµi. Vèn gãp cña phÝa ViÖt Nam thÊp cho nªn quyÒn qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh doanh nghiÖp liªn doanh tËp trung c¶ vµo phÝa ®èi t¸c n­íc ngoµi. §iÒu nµy thùc tÕ lµm cho vai trß phÝa ®èi t¸c ViÖt Nam trong liªn doanh kh«ng cã ¶nh h­ëng lín. T¸c ®éng thóc ®Èy theo h­íng cã lîi cho c«ng nghiÖp ViÖt Nam rÊt Ýt, do ®ã, ¶nh h­ëng cña ®Çu t­ n­íc ngoµi ®èi víi c«ng nghiÖp « t« mê nh¹t * Đầu tư chiều sâu vào công nghệ, đón bắt kỹ thuật tiên tiến HiÖn nay, c¸c liªn doanh s¶n xuÊt « t« trong n­íc ®ang trong t×nh thÕ ph¶i rót ng¾n giai ®o¹n, tr¸nh nguy c¬ tôt hËu, v× vËy rÊt cÇn cã sù b¶o hé, ®Çu t­ m¹nh cña Nhµ n­íc trªn c¬ së nh÷ng môc tiªu s¶n phÈm, dù ¸n ®Çu t­ ®· ®­îc x¸c ®Þnh. C¸c liªn doanh còng cÇn ph¶i cã mét chÝnh s¸ch vµ kÕ ho¹ch nªu râ tiÕn ®é vµ môc tiªu thùc hiÖn ®Çu t­ cho c«ng nghÖ. Tr­íc hÕt, c¸c liªn doanh ph¶i t¹o ®­îc nguån vèn ®Ó ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ b»ng c¸c gi¶i ph¸p: - TrÝch 2-5% doanh sè b¸n ra cho nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ, ®æi míi s¶n phÈm, chi phÝ nµy tÝnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. - H×nh thµnh c¸c tæ chøc dÞch vô chuyÓn giao c«ng nghÖ bao gåm tµi liÖu thiÕt kÕ, t­ vÊn c¸c bÝ quyÕt vÒ c«ng nghÖ. KÕt hîp hîp lý qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt ®¶m b¶o mçi n¨m cã 3-5 s¶n phÈm míi ®­a ra thÞ tr­êng. - ¦u tiªn nguån viÖn trî cña n­íc ngoµi cho ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ s¶n xuÊt c¬ khÝ giao th«ng. - X©y dùng ch­¬ng tr×nh hç trî s¶n xuÊt s¶n phÈm tiªu thô hµng n¨m. §­îc ®Çu t­ kÞp thêi, cïng víi c¸c chÝnh s¸ch b¶o hé cã thêi h¹n hîp lý, ch¾c ch¾n c¸c doanh nghiÖp « t« ViÖt Nam sÏ ®ñ tiÒm lùc ®Ó v­¬n lªn c¹nh tranh, ®Ó tíi khi héi nhËp hoµn toµn vµo khu vùc, s¶n phÈm « t« cña ViÖt Nam sÏ cã ®ñ n¨ng lùc c¹nh tranh quèc tÕ vµ cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu. * Đào tạo nguồn nhân lực, kiện toàn tổ chức C¸c liªn doanh cã thÓ tham kh¶o chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch sinh viªn nh­: trao quµ tÆng, cÊp häc bæng...Tr­íc m¾t ®©y lµ mét kho¶n ®Çu t­ kh«ng nhá nh­ng l¹i cã lîi vÒ l©u dµi. Khi c¸c sinh viªn nµy ra tr­êng cã thÓ vÒ lµm cho c¸c c«ng ty vµ ®©y còng chÝnh lµ yÕu tè c¬ b¶n quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña c¸c liªn doanh trong t­¬ng lai. §èi víi c¸c c¸n bé ®ang t¹i chøc, c¸c liªn doanh cÇn tiÕp tôc më líp båi d­ìng nghiÖp vô vÒ qu¶n trÞ kinh doanh, ph¸p luËt, ngo¹i ng÷..., rµ so¸t l¹i c¸n bé trong c¸c liªn doanh hiÖn cã, thay thÕ nh÷ng ng­êi qu¸ kÐm, ®Æc biÖt lµ kÐm phÈm chÊt, ®ång thêi ban hµnh chÕ ®é qu¶n lý c¸n bé, gióp c¸n bé lµm tèt c«ng t¸c trong xÝ nghiÖp. KhuyÕn khÝch ®éi ngò c«ng nh©n viªn cã tay nghÒ cao, th­êng xuyªn tæ chøc c¸c cuéc thi tay nghÒ n©ng bËc cho nh©n viªn, t¹o ra ®éng lùc cho hä phÊn ®Êu. VÒ kiÖn toµn tæ chøc, ®©y lµ vÊn ®Ò kh¸ quan träng, quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ, thÓ hiÖn tr×nh ®é qu¶n lÝ tiªn tiÕn cña mçi c«ng ty. Mçi phßng ban, ph©n x­ëng ph¶i ®­îc quy ®Þnh râ rµng vÒ c«ng viÖc, tr¸ch nhiÖm ®Ó ®¶m b¶o gän nhÑ, dÔ qu¶n lÝ, tr¸nh sù chång chÐo. * Chú trọng đến việc bảo vệ môi trường ¤ nhiÔm m«i tr­êng ®ang lµ mét vÊn ®Ò toµn cÇu lµm ®au ®Çu c¸c vÞ l·nh ®¹o cña c¸c quèc gia, v× vËy viÖc sö dông c¸c thiÕt bÞ h¹n chÕ « nhiÔm lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt. 4.2.2. §èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ t­ nh©n Thêi gian qua c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ t­ nh©n ViÖt nam l¾p r¸p « t« còng ®· cã nh÷ng nç lùc nhÊt ®Þnh song lùc bÊt tßng t©m, c¸c doanh nghiÖp míi chØ l¾p r¸p nh÷ng xe ®¬n gi¶n víi s¶n l­îng kh«ng ®¸ng kÓ do h¹n chÕ vÒ n¨ng lùc vµ c«ng nghÖ mÆc dï ®· ®­îc Nhµ n­íc bao tiªu ®Çu ra. §Ó c¸c doanh nghiÖp nµy cã thÓ n©ng cao vai trß h¬n trong viÖc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña chÝnh m×nh, c¸c doanh nghiÖp nµy cÇn ph¶i: - T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¸n bé chñ chèt tham gia vµo c¸c liªn doanh, thËm chÝ ®i ®µo t¹o n­íc ngoµi ®Ó n¾m b¾t, häc tËp vµ cËp nhËt c¸c c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn. - Cïng víi sù hç trî vÒ vèn ®Çu t­ cña Nhµ n­íc, mua l¹i c¸c doanh nghiÖp, c¸c nhµ m¸y liªn doanh hoÆc n­íc ngoµi nh»m gi¶m bít nh÷ng ®Çu t­ ban ®Çu, tËn dông c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ s½n cã, c¶i t¹o theo h­íng phï hîp víi viÖc s¶n xuÊt c¸c lo¹i xe phï hîp víi thÞ tr­êng, ®Þa h×nh, khÝ hËu ViÖt Nam mµ c¸c liªn doanh hÇu nh­ ch­a s¶n xuÊt v× c¸c doanh nghiÖp nµy kh«ng thÓ c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp liªn doanh cã sù ®Çu t­ vÒ c«ng nghÖ tõ chÝnh h·ng n­íc ngoµi vµ cµng kh«ng nªn c¹nh tranh vÒ c¸c dßng xe sang träng cao cÊp cña c¸c liªn doanh khi tr×nh ®é cña m×nh cßn h¹n chÕ. - C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, c¸c Tæng c«ng ty nªn liªn kÕt s¸p nhËp, x©y dùng vµ ph¸t triÓn thµnh mét tËp ®oµn s¶n xuÊt ®Ó t¹o søc m¹nh tæng hîp còng nh­ cho phÐp tËn dông c¸c thÕ m¹nh cña nhau nh»m cho ra c¸c s¶n phÈm, c¸c dßng xe mang ®Æc thï cña ViÖt Nam. Hi väng r»ng víi nh÷ng cè g¾ng nç lùc cña c¸c doanh nghiÖp ngành công nghiệp ô tô nước ta sÏ kh«ng ngõng lín m¹nh vµ s¸nh vai cïng c¸c doanh nghiÖp liªn doanh cïng bæ sung cho nhau t¹o nªn mét ngµnh c«ng nghiÖp « t« hoµn chØnh. KẾT LUẬN Cùng với ngành công nghiệp ô tô trong khu vực và trên thế giới, ngành công nghiệp ô tô nước ta hiện nay đang từng bước hình thành và phát triển. Trong quá trình hội nhập này các doanh nghiệp ô tô nước ta nói riêng và ngành công nghiệp ô tô Việt Nam nói chung đã, đang và sẽ gặp rất nhiều khó khăn và thách thức. Để phát triển hơn nữa ngành công nghiệp ô tô nước nhà các doanh nghiệp ô tô trong nước cần mở rộng quy mô, thu hút nhân tài, đầu tư, tự lực cánh sinh kết hợp với tiếp thu có chọn lọc những công nghệ, phương pháp của những nước có ngành công nghiệp ô tô tiên tiến để cố gắng nâng cao khả năng cạnh tranh của mình trong nước và cả thị trường ngoài nước. Nhà nước cũng nên có các chính sách, chiến lược đúng đắn để hỗ trợ các doanh nghiệp ô tô trong nước và ngành công nghiệp ô tô nước nhà, tạo các công ty liên doanh với các hãng ô tô lớn, phát triển trên thế giới để thực hiện đi tắt đón đầu các kỹ thuật công nghệ tiên tiến. Để tránh ngành công nghiệp ô tô trong nước khỏi bị tụt hậu sao với ngành công nghiệp ô tô khu vực và thế giới nhà nước cũng cần phát triển cơ sở hạ tầng giao thông, cơ sở pháp lý, các luật định, phát triển chiều sâu hơn nữa các nền công nghiệp sản xuất phụ trợ để tạo thuận lợi cho ngành công nghiệp ô tô phát triển dễ dàng. Nền công nghiệp sản xuất ô tô trên thế giới đã có quá trình hình thành và phát triển trên 100 năm từ khi xuất hiện ô tô dựa trên nguyên lý xe ngựa và từ khi ông Henry Ford đưa công nghệ lắp ráp thủ công sang lắp ráp dây chuyền để có thể nâng cao năng lực sản xuất, giảm giá thành sản phẩm cho tới bây giờ khi mà ô tô là một phương tiện không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại. Trong quá trình phát triển của mình nền công nghiệp ô tô thế giới đã trải qua không ít các thăng trầm, cho đến nay là một vật dụng không thể thiếu trong cuộc sống của người dân. Hy vọng một ngày nào đó nền công nghiệp ô tô nước nhà sẽ thực sự tiến bộ, sánh ngang các nước trong khu vực, có thể tự sản xuất và tiêu thụ những xe có chất lượng tốt do các doanh nghiệp trong nước sản xuất và không xa sẽ xuất khẩu sang các nước khác. Mặc dù có rất nhiều cố gắng song do thời gian nghiên cứu và tài liệu còn hạn chế, cộng với sự hiểu biết chưa đầy đủ nên đề tài này chắc chắn còn nhiều thiếu sót. Em rất mong nhận được sự góp ý, nhận xét của cô giáo để đề tài của em hoàn thiện hơn. Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn cô giáo-Thạc sĩ Nguyễn Ngọc Điệp đã tận tình giúp đỡ em hoàn thành đề tài này!   DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Các bài báo, tµi liÖu: Báo tiền phong số 248 ra ngày 4/9/2008 Báo tiền phong số 165 ra ngày 13/6/2008 Báo đầu tư, thời báo kinh tế 10/2006 Báo đời sống và pháp luật số 98 ra ngày 14/7/2008 Báo đời sống và pháp luật số 78 ra ngày 28/6/2008 Thèng kª cña hiÖp héi c¸c nhµ s¶n xuÊt l¾p r¸p « t« ViÖt Nam (VAMA) Thống kê của Lanta Brand Thông tin từ Bộ ngoại giao Các trang web: vnexpress.net irv.moi.gov.vn - báo cáo sản phẩm nghành công nghiệp lắp ráp ô tô lantabrand.com vnn.vn trang web cua tuoitreonline MỤC LỤC Lời mở đầu I. Tính tất yếu của toàn cầu hóa trong quá trình gia nhập tổ chức thương mại thế giới WTO ......................................................................................... 1.1 Hội nhập là xu hướng tất yếu của Việt Nam và của cả thế giới............................... 1.2 Mối liên hệ giữa toàn cầu hóa với nền côngnghiệp ô tô ở Việt Nam. Chính sách của các hãng ô tô trên thế giới trong xu thế toàn cầu hóa ........................... 1.2.1 Chính sách liên kết tạo ra một liên minh vững chắc .......................................... 1.2.2 Chia sẻ công nghệ và chi phí nghiên cứu .............................................................. 1.2.3 Mở rộng thị trường ............................................................................................... II. Quá trình hình thành và phát triển của ngành công nghiệp ô tô trên thế giới ........... 2.1 Lịch sử hình thành ngành công n ghiệp ô tô trên thế giới ........................................ 2.2 Đặc điểm và xu hướng phát triển của nghành .......................................................... 2.2.1 Đặc điểm của ngành sản xuất ô tô ......................................................................... 2.2.1.1 Về vốn đầu tư ..................................................................................................... 2.2.1.2 Về công nghệ kỹ thuật ....................................................................................... 2.2.1.3 Về tổ chức sản xuất ........................................................................................... 2.2.1.4 Về sản phẩm ...................................................................................................... 2.2.2 Các giai đoạn phát triển của công nghiệp ô tô Việt Nam ..................................... III, Thực trạng và khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp sản xuất ô tô tại Việt Nam trong quá trình hội nhập ............................................................ 3.1 Thực trạng của nghành sản xuất ô tô Việt Nam thời kỳ hội nhập ........................... 3.1.1 Tình hình hoạt động của một số công ty Việt Nam trước khi hội nhập ................ 3.1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển ......................................................................... 3.1.1.2 Tình hình hoạt động của một số doanh nghiệp ô tô Việt Nam .......................... 3.1.2 Tình hình hoạt động của một số công ty Việt Nam trong quá trình hội nhập ....... 3.2 Thực trạng khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp ô tô Việt Nam trong thời kỳ Việt Nam ................................................................................. IV. Mục tiêu và một số giải pháp nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp sản xuất ô tô tại Việt Nam trong quá trình hội nhập WTO ............... 4.1 Mục tiêu trước mắt của doanh nghiệp ..................................................................... 4.2 Các biện pháp nâng cao khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp ô tô Viêt Nam .......................................................................................... 4.2.1 Đối với các doanh nghiệp liên doanh ................................................................... 4.2.2 Đối với các doanh nghiệp nhà nước và tư nhân .................................................. Kết luận Danh mục tài liệu tham khảo Phụ lục 1 1 3 3 5 6 7 7 8 8 8 9 9 10 11 12 12 13 13 16 18 24 26 26 27 27 29