Đề tài Thực trạng và những giải pháp nhằm nâng cao tính bắt buộc trong nghiệp vụ Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới đối với người thứ ba tại công ty cổ phần bảo hiểm

a cao vµ kü thuËt nghÒ cßn bÞ h¹n chÕ nªn nã còng ¶nh h­ëng kh«ng ná ®Õn tiÕn ®é, chÊt l­îng, ®¸nh gi¸, kÕt luËn ®Ó ®i båi th­êng trong kh©u gi¸m ®Þnh. - Do sè vô tai n¹n hµng n¨m lín mµ ®éi ngò c¸n bé gi¸m ®Þnh th× Ýt kh«ng ®ñ ®Ó thùc hiÖn gi¸m ®Þnh, kh«ng cã mÆt t¹i hiÖn tr­êng kÞp thêi. C¸c hå s¬ biªn b¶n gi¸m ®Þnh, kiÓm tra tÝnh ph¸p lý... HÇu hÕt ph¶i dcùa vµo hå s¬ cña c«ng an, bÖnh viÖn vµ c¸c ngµnh c¬ quan chøc n¨ng cã thÈm quyÒn liªn quan. §©y lµ nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn viÖc gi¸m ®Þnh thiÕu chÝnh x¸c kh«ng ®¸nh gi¸ ®óng tæn thÊt thùc tÕ lµ boa nhiªu, lµm cho ph¸t sinh tiªu cùc trong kh©u båi th­êng. * Nguyªn nh©n cña h¹n chÕ. - Th­êng c¸c vô tai n¹n x¶y ra chñ xe (l¸i xe ®èi víi ng­êi thø ba viÖc ph©n ®Þnh lçi lµ rÊt khã, th«ng th­êng khi x¶y ra tai n¹n th× chñ xe (l¸i xe) bá trèn ®Ó l¹i hiÖn tr­êng bÞ thiÖt h¹i gi¶i quyÕt b»ng th­¬ng l­îng hoµ gi¶i, th«ng c¶m cho nhau cho nªn trong lóc nµy ¸p dông luËt ®Þnh lµ rÊt khã. ChØ kho¶ng 5% vô tai n¹n ph¶i ®­a ra toµ ¸n xÐt xö ®Ó ph©n ®Þnh lçi. - Do xe c¬ giíi liªn quan trùc tiÕp tíi ngµnh giao th«ng nªn mäi hå s¬ l¹i do ngµnh c«ng an trùc tiÕp qu¶n lý, ¾m gi÷. Mµ sù phèi hîp gi÷a c«ng ty b¶o hiÓm PJIO víi lùc l­îng c¶nh s¸t giao th«ng, c«ng an ch­a ®­îc chÆt chÏ vµ quan hÖ mËt thiÕt qua l¹i víi nhau. - Th«ng th­êng khi x¶y ra tai n¹n chñ xe kh«ng th«ng b¸o cho c«ng ty b¶o hiÓm ngay mµ ®Ó mét thêi gian sau míi tíi ®Ó gi¶i quyÕt. §Æc biÖt ®èi víi c¸c vô tai n¹n nghiªm träng ®· g©y khã kh¨n trong viÖc gi¶i quyÕt båi th­êng cu¶ b¶o hiÓm, hÇu nh­ bÊt lîi l¹i toµn r¬i vÒ phÝa PJICO. Sau nh÷ng thùc tÕ, h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n cña h¹n chÕ trong kh©u gi¸m ®Þnh ®ßi hái PJICO cÇn ph¶i cã sù xem xÐt kü l­ìng h¬n n÷a, t¨ng c­êng ®éi ngò nh©n viªn gi¸m ®Þnh c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng nh»m ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c, kÞp thêi ®Ó t¹o uy tÝn cho PJICO trªn thÞ tr­êng b¶o hiÓm h¬n n÷a. 4. C«ng t¸c båi th­êng. Båi th­êng lµ mét kh©u cuèi cïng sau ba kh©u (khai th¸c, ®Ó phßng h¹n chÕ tæn thÊt, gi¸m ®Þnh), nªn nã quan träng ®èi víi sù kiÖn b¶o hiÓm x¶y ra. Båi th­êng kh«ng chØ ¶nh h­ëng ®Õn lîi Ých cña ng­êi tham g ia b¶o hiÓm mµ cßn t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty. Riªng trong nghiÖp vô BHTNDS cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ng­êi thø ba th× kh©u nµy thÓ hiÖn râ nhÊt tÇm quan träng cña nã. C«ng ty PJICO rÊt chó träng ®Õn c«ng t¸c båi th­êng thÓ hiÖn trong lÒ lèi lµm viÖc, chÊt l­îng vµ sè l­îng båi th­êng, quy tr×nh gi¶i quyÕt båi th­êng. Båi th­êng nhanh cãng h¬n ®¸p øng kÞp thêi yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Nh©n viªn trong kh©u båi th­êng ®· chñ ®éng xuèng tËn c¬ së ®Ó h­íng dÉn lµm kÞp thêi thñ tôc chu ®¸o, nhiÒu hå s¬ ®­îc gi¶i quyÕt ngay ®­îc trong ngµy ®· h¹n chÕ ®­îc phiÒn hµ cho kh¸ch hµng. Mçi n¨m, x¸c suÊt x¶y ra tai n¹n lµ kh¸c nhau víi møc ®é kh¸c nhau, nªn c«ng t¸c båi th­êng ë PJICO hµng n¨m còng kh¸c nhau. §Ó ®¸nh gi¸ c«ng t¸c båi th­êng cô thÓ, chÝnh x¸c h¬n ra cã b¶ng t×nh h×nh båi th­êng nghiÖp vô BHTNDS cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ng­êi thø ba. Theo b¶ng 8 th× n¨m 2000 sè vô tai n¹n bÞ gi¶m ®i rÊt nhiÒu so víi n¨m tr­íc, n¨m 1998 cã tíi 617 vô tai n¹n nh­ng n¨m 2000 cßn 390 vô nh­ng møc ®é thiÖt h¹i trong mçi vô lín h¬n, nen tæng sè tiÒn båi th­êng n¨m 2000 tû; n¨m 1998 STBT lµ 2,7 tû; n¨m 1999 STBT lµ 2,85 tû; n¨m 2000 sè tiÒn båi th­êng gi¶m cßn 2,6974 tû. Tû lÖ tai n¹n «t« g©y tai n¹n nhiÒu h¬n ë xe m¸y, riªng n¨m 1999, n¨m 2000 sè vô tai n¹n còng gi¶m ®i rÊt nhiÒu, ®©y lµ kÕt qu¶ ®¸ng mõng còng lµ do mét phÇn c«ng t¸c tuyªn truyÒn, c«ng t¸c gi¸m ®Þnh vµ sù nhËn thøc cña c¸c chñ xe tèt h¬n. Song so víi gÇn 5 n¨m ho¹t ®éng th× tû träng doanh thu nghiÖp vô BHTNDS n¨m 1999 l¹i bÞ gi¶m sót. n¨m 2001 x¶y ra nhiÒu vôt tai n¹n giao th«ng ngihªm träng, ®Õn hÕt quý I n¨m 2001 tû lÖ tai n¹n giao th«ng t¨ng trªn 130,3%. §©y lµ mét thö th¸ch rÊt lín cho ngµnh b¶o hiÓm nãi chung vµ PJICO nãi riªng trong n¨m 2001. Tæng sè tiÒn båi th­êng kh«ng ngõng gia t¨ng, møc ®é tæn thÊt/ vô tai n¹n lín còng lµ do c«ng ty b¶o hiÓm kh«ng tham gia gi¸o dôc, tuyªn truyÒn an toµn giao th«ng. Qua b¶ng trªn ta cßn ®¸nh gi¸ ®­îc PICO lµ c«ng ty cã tû lÖ gi¶i quyÕt båi th­êng xe m¸y cao h¬n «t« v× so c«ng viÖc gi¸m ®Þnh tæn thÊt cdña c¸c vô xe m¸y ®¬n gi¶n h¬n nhiÒu, møc dodä thiÖt h¹i nhá giÊy tê, hå s¬ gi¶i quyÕt båi th­êng nhanh gän. Khai th¸c lµ ®Çu vµo cña b¶o hiÓm cßn båi th­êng lµ ®Çu ra, c¶ hai kh©u nµy ®Òu cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña c«ng ty. B¶ng 8: Tû lÖ båi th­êng cña PJICO (1998 - 2002) N¨m Doanh thu nghiÖp vô (Tr.®) Sè tiÒn båi th­êng (Tr.®) Tû lÖ båi th­êng (%) N¨m 1998 - ¤t« (chiÕc) - Xe m¸y 3.760,04 3.462,52 297,5 2.685,6 2.397,096 288,504 71,42 69,23 96,98 N¨m 1999 - ¤t« (chiÕc) - Xe m¸y 3.909,5394 3.612,0342 357,50517 2.854,75 2.509,694 345,056 73,02 69,48 96,51 N¨m 2000 - ¤t« (chiÕc) - Xe m¸y 4.212,84 3.812.034 460,806 2.973,668 2.600,08 271,366 70,59 68,21 48,9 (Nguån : Theo b¸o c¸o thèng kª cña PJICO (1998 -2002) Qua b¶ng sè 9 cho thÊy doanh thu nghiÖp vô vµ sè tiÒn båi th­êng nghiÖp vô ngµy cµng t¨ng dÇn. - N¨m 1998 doanh thu nghiÖp vô lµ 2.414,99 triÖu, sè tiÒn båi th­êng chiÕm 71,37% tû träng doanh thu. - N¨m 1999 doanh thu nghiÖp vô t¨ng lªn 3,45 tû nh­ng sè tiÒn båi th­êng 72,86% tû träng doanh thu. - N¨m 1998 doanh thu nghiÖp vô lµ 3,91 tû, sè tiÒn båi th­êng chiÕm gi¶m xuèng cßn 71,42% tû träng doanh thu nghiÖp vô. - N¨m 1999 doanh thu nghiÖp vô t¨ng lªn 3,45 tû nh­ng sè tiÒn båi th­êng 72,86% tû träng doanh thu. - N¨m 1998 doanh thu nghiÖp vô lµ 3,91 tû, sè tiÒn båi th­êng chiÕm gi¶m xuèng cßn 71,42% tû träng doanh thu nghiÖp vô. - N¨m 1999 doanh thu nghiÖp vô lµ 3,9095 tû, sè tiÒn båi th­êng chiÕm 73,02%. - N¨m 2000 doanh thu nghiÖp vô lµ 4,2123 tû, tû lÖ båi th­êng gi¶m xuèng cßn 70,59% thÊp nhÊt tõ giai ®o¹n tõ 1998 - 2000. Tû lÖ båi th­êng cña c«ng ty t¨ng dÇn theo thêi gian do møc ®é thiÖt h¹i ë mçi vô tai n¹n ngµy mét t¨ng mµ phÝ b¶o hiÓm l¹i rÊt Ýt t¨ng thËm chÝ l¹i gi¶m di vµ do sù c¹nh tranh. * H¹n chÕ cña c«ng t¸c båi th­êng: ViÖc båi th­êng cña PJICO cã phÇn thùc hiÖn tèt h¬n, nh­ng kh«ng thÓ tr¸nh khái r­êm rµ, tiªu cùc trong kh©u båi th­êng chñ xe ph¶i ®i l¹i mÊt rÊt nhiÒu thêi gian vµ ®· t¹o ra c¶m gi¸c mÊt tin t­ëng vµo b¶o hiÓm, thÊt väng cho chñ xe vµ ng­êi bÞ n¹n. * Nguyªn nh©n cña sù h¹n chÕ. - Do tõ phÝa ng­êi bÞ n¹n, nh­ khi ng­êi bÞ n¹n hä ®­a ra møc ®ßi båi th­êng v« lý cßn ng­êi g©y tai n¹n bao giê còng ®ßi møc thÊp h¬n nªn lóc nµy nhµ b¶o hiÓm (c«ng ty) r¬i vµo t×nh thÕ ®øng gi÷a hai bªn nªn ph¶i dïng th­¬ng l­îng ®Ó gi¶i quyÕt, nÕu hai bªn hoÆc ba nªn kh«ng tù gi¶i quyÕt th­¬ng l­îng ®­îc th× ph¶i ®­a ra toµ ¸n cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt. - Nh÷ng vô tai n¹n kh«ng do PJICO trùc tiÕp ®øng ra gi¸m ®Þnh mµ hå s¬ ph¶i th«ng qua c«ng an, c¶nh s¸t giao th«ng ®Ó lµm c¨n cø xÐt båi th­êng. Nªn dÔ g©y ra thiÖt thßi cho ng­êi bÞ n¹n, thiÕu chÝnh x¸c trong kh©u båi th­êng. - Nh÷ng vô tai n¹n hÇu hÕt kh«ng x¸c ®Þnh ®óng møc thiÖt h¹i n­h: + MÊt thu nhËp hiÖn nay kh«ng c¬ quan nµo x¸c ®Þnh ®­îc thu chÝnh thøc cña n¹n nh©n, hÇu hÕt nh÷ng ng­êi bÞ tai n¹n lµ bu«n b¸n tù do. + Chi phÝ y tÕ hiÖn nay cung cÊp ho¸ ®¬n chøng tõ kh«ng ®­îc thùc hiÖn ®­îc v× n¹n nh©n kh«ng l­u gi÷ hå s¬ bÖnh ¸n, hay cã tr­êng hîp gian lËn trong viÖc khai kh«ng ®óng sù thËt. Ngoµi ra chi phÝ ®iÒu trÞ cïng th­¬ng tËt cã thÓ rÊt kh¸c nhau do c¸ch ®iÒu trÞ rÊt kh¸c nhau cña b¸c sü. §Ó thu thËp ®Çy ®ñ hå s¬ ph¶i chê ®Õn khi n¹n nh©n ra viÖn. Qua ®ã ta thÊy c«ng t¸c båi th­êng kh«ng ®¬n gi¶n, nã lu«n g©y ra cho c¸c c¸n bé trong kh©u båi th­êng ph¶i mÊt nhiÒu thêi gian ®Ó thu thËp chøng tõ, ho¸ ®¬n, sæ s¸ch, ph©n ®Þnh lçi, tuy nhiªn t×nh h×nh båi th­êng cña PJICO ngµy mét t¨ng. LiÖu trong thêi gian tíi møc ®é båi th­êng cña c«ng ty sÏ nh­ thÕ nµo? Thu phÝ nghiÖp vô vµ phÝ toµn thu cã ®ñ bï ®¾p næi nh÷ng tæn th¸t x¶y ra? Cã lÏ d©y vÉn lµ c©u hái ®Æt ra coh c¸n bé l·nh ®¹o c«ng ty? cÇn ph¶i lµm g× ®Ó h¹n chÕ bít tai n¹n vµ c«ng t¸c gi¸m ®Þnh, båi th­êng cÇn chÊn chØnh vµ hoµn thiÖn h¬n. 5. KÕt qu¶ triÓn khai nghiÖp vô. KÕt qu¶ triÓn khai nghiÖp vô thÓ hiÖn qua hai chØ tiªu lµ chØ tiªu doanh thu vµ chØ tiªu lîi nhuËn, ngoµi ra cßn cã chØ tiªu tèc ®é t¨ng doanh thu vµ tèc ®é t¨ng lîi nhuËn, hiÖu qu¶ kinh doanh. Trong c¸c chØ tiªu th× chØ tiªu lîi nhuËn lµ th­íc ®o h÷u hiÖu nhÊt, nã cho biÕt t×nh h×nh doanh thu ®¹t ®­îc ë møc ®é nµo, cho phÐp ®¸nh gi¸ ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh doanh. Lîi nhuËn nghiÖp vô = doanh thu nghiÖp vô - tæng chi phÝ nghiÖp vô ®ã. - Doanh thu tõ nghiÖp vô b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù cña chñ xe c¬ giíi lµ toµn bé sè tiÒn hay phÝ bo¶ hiÓm mµ c«ng ty b¶o hiÓm thu ®­îc tõ chñ xe c¬ giíi. - Chi phÝ nghiÖp vô gåm c¸c kho¶n chi: + Chi phÝ båi th­êng nghiÖp vô lµ kho¶n ci chñ yÕu chiÕm 73%. + Chi ®Ò ph×ng h¹n chÕ tæn thÊt (3% doanh thu phÝ). + Cih hoa hång (2%). + Chi thuÕ (10%). + Chi kh¸c 2%. C«ng ty PJICO trong 5 n¨m ho¹t ®éng ®· ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n lµ 39% n¨m. §©y lµ tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¸ cao so víi nhiÒu doanh nghiÖp b¶o hiÓm trong cïng ®iÒu kiÖn vµ thêi h¹n kinh doanh. Qua b¶ng 10 ta thÊy c«ng ty hµng n¨m lu«n ®¹t ra møc kÕ ho¹ch nh­ng thùc tÕ hµng n¨m ®¹t cao h¬n møc kÕ ho¹ch ®Ò ra. - N¨m 1998 tû lÖ v­ît møc kÕ ho¹ch lµ 19,79%. - N¨m 1999 tû lÖ v­ît møc kÕ ho¹ch lµ 28,32% - N¨m 2000 tû lÖ v­ît møc kÕ ho¹ch lµ 30,55%. - N¨m 2001 tû lÖ v­ît møc kÕ ho¹ch lµ 13, 42%. - N¨m 2002 tû lÖ v­ît møc kÕ ho¹ch lµ 9,4%. Tõ n¨m 1998 -2000 tû lÖ v­ît ë møc cao dÇn nh­ng ®Õn n¨m 2000 chØ t¨ng 13,42%. L­îng chi nghiÖp vô chiÕm phÇn ®¸ng kÓ trong tæng thu nghiÖp vô, nhÊt lµ tõ khi ChÝnh phñ thu thuÕ VAT10% th× doanh thu c«ng ty bÞ gi¶m mÊt mét phÇn. Trong c¸c kho¶n chi th× chi båi th­êng chiÕm tû lÖ cao. N¨m 1996 chi båi th­êng lµ 71,33%, trong ®ã chi hoa hång chiÕm 2%, chi ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt chiÕm 2,25% vµ c¸c kho¶n chi kh¸c lµ 2%. Tíi n¨m 2000 do møc ®é thiÖt h¹i kh«ng t¨ng nªn sè båi th­êng lµ 70,6%, cho ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt lµ 2,26%, chi hoa hång 3% cßn c¸c kho¶n chi kh¸c vÉn gi÷ ë møc æn ®Þnh 2% qua c¸c n¨m. Nh×n chung th× PJICO vÉn lu«n ®¹t møc thu lîi nhuËn æn ®Þnh, hµng n¨m chªnh lÖch thu chi nghiÖp vô t¨ng dÇn tõ 541,4 triÖu (1996) ®Õn 932,84 triÖu vµo n¨m 2000 chøng tá C«ng ty kinh doanh nghiÖp vô b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ xe c¬ giíi ®¹t hiÖu qu¶ cao, nã ®ãng gãp tÝch cùc trong tæng lîi nhuËn chung cho toµn c«ng ty. Tuy PJICO ®· cã nh÷ng kÕt qu¶ kinh doanh nghiÖp vô b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ xe c¬ giíi ®¹t kÕt qu¶ cao, nh­ng so víi c¸c C«ng ty nh­ B¶o ViÖt, B¶o Minh vÒ kÕt qu¶ kinh doanh nghiÖp vô th× PJICO cßn kÐm rÊt nhiÒu nªn PJICO cÇn ph¶i t¨ng c­êng khai th¸c nghiÖp vô, më réng ®Þa bµn ho¹t ®éng kinh doanh liªn hÖ c¸c tr¹m ®¨ng kiÓm ®Ó thu phÝ, c¾t gi¶m nh÷ng chi phÝ kh¸c kh«ng cÇn thiÕt vµ ph¶i ®­a ra nh÷ng biÖn ph¸p ®Ò phßng h¹n chÕ rñi ro ë møc thÊp nhÊt. III. Nh÷ng h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n h¹n chÕ trong viÖc thùc hiÖn b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ xe c¬ giíi ®èi víi ng­êi thø ba 1. KÕt qu¶ thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 115/CP/1997 NghÞ ®Þnh 115/CP/1997 "VÒ chÕ ®é b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ xe c¬ giíi" cña ChÝnh phñ lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó gãp phÇn kh¾c phôc hËu qu¶ cña c¸c vô tai n¹n giao th«ng, (nhÊt lµ trong t×nh h×nh tai n¹n giao th«ng ®Æc biÖt nghiªm träng nh­ hiÖn nay). Vµ b¶o vÖ quyÒn lîi cña nh÷ng ng­êi bÞ h¹i vÒ th©n thÓ vµ tµi s¶n trong c¸c vô tai n¹n giao th«ng, ®ång thêi gãp phÇn æn ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh cña chñ xe c¬ giíi khi cã tai n¹n giao th«ng x¶y ra. Theo sè liÖu thèng kª cña Uû ban An toµn giao th«ng quèc gia vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn ph­¬ng tiÖn c¬ giíi ®­êng bé. - N¨m 1998 c¶ n­íc hiÖn cã kho¶ng 6 triÖu xe « t« vµ xe g¾n m¸y, vµo n¨m 2000 dù b¸o lªn kho¶ng trªn 6,5 triÖu xe c¸c lo¹i. Tuy nhiªn sè l­îng xe tham gia b¶o hiÓm chØ ë møc 10% ®Õn 15% ë xe g¾n m¸y vµ kho¶ng 65% ®Õn 75% ®èi víi xe « t«. - N¨m 2000 víi tæng sè xe c¬ giíi t¨ng kho¶ng 12% nh­ng sè l­îng xe tham gia b¶o hiÓm chØ t¨ng tõ 8% ®Õn 9% (­íc tÝnh). Qua ®ã ta thÊy, mÆc dï chÕ ®é b¶o hiÓm b¾t buéc tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ xe c¬ giíi ®· ®­îc ban hµnh c¸ch ®©y h¬n 12 n¨m kÓ tõ khi NghÞ ®Þnh sè 30/héi ®ång bé tr­ëng nh­ng cho ®Õn nay tæng kÕt l¹i vÉn chØ kho¶ng 30% sè xe c¸c lo¹i tham gia b¶o hiÓm (®©y lµ con sè qu¸ Ýt so víi t×nh h×nh chung). Do ®ã nhiÒu ng­êi bÞ h¹i trong c¸c vô tai n¹n giao th«ng kh«ng ®­îc båi th­êng ®Çy ®ñ theo chÕ ®oä. 2. Nh÷ng h¹n chÕ trong quy t¾c BHTN d©n sù cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ng­êi thø ba a. Båi th­êng tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ xe c¬ giíi ®èi víi ng­êi thø ba vÒ con ng­êi lµ rÊt khã do ph©n ®Þnh tû lÖ lçi vµ møc thiÖt h¹i lµ kh«ng thùc tÕ vµ khã chÝnh x¸c (tõ møc thu nhËp vµ chi phÝ y tÕ). Cho nªn båi th­êng ®­îc tÝnh theo nguyªn t¾c thiÖt h¹i thùc tÕ vµ lçi ch­a phï hîp víi ®Æc ®iÓm båi th­êng trong xe c¬ giíi. Trong møc tr¸ch nhiÖm b¾t buéc tèi thiÓu, ta nªn gi¶i quyÕt båi th­êng theo nguyªn t¾c kho¸n. b. Ch­a cã quy t¾c b¶o hiÓm riªng cho xe m¸y - NhiÒu ®iÒu quy ®Þnh cho xe c¬ giíi kh«ng phï hîp víi xe m¸y nh­ quy ®Þnh vÒ yªu cÇu b¶o hiÓm (®iÒu 8.1), thay ®æi môc ®Ých sö dông (®iÒu 8.4), chøng nhËn kiÓm ®Þnh an toµn kü thuËt vµ m«i tr­êng (®iÒu 13.2), giÊy phÐp kinh doanh vËn chuyÓn hµnh kh¸ch (®iÒu 14/2.5)… - Sö dông xe m¸y lµ mét tËp qu¸n tiªu dïng cña ng­êi ViÖt Nam chiÕm trªn 5,5 triÖu xe nªn cã quy t¾c riªng còng lµ ®óng ®èi víi hä, ®èi víi tr¸ch nhiÖm tham gia b¶o hiÓm vµ n©ng cao ý thøc cña chñ xe h¬n. c. ChÕ ®é trong b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù cßn bu«ng láng viÖc cung cÊp th«ng tin ®iÒu tra tai n¹n cßn ch­a cã c¬ së râ rµng ®Ó lµm c¨n cø båi th­êng dÉn ®Õn viÖc thiÕu chÝnh x¸c, g©y ra thiÖt h¹i cho c¶ C«ng ty vµ ng­êi bÞ n¹n. T×nh tr¹ng xe g©y tai n¹n råi bá trèn, nhiÒu tr­êng hîp tai n¹n ®Òu gi¶i quyÕt theo tho¶ thuËn kh«ng cÇn thiÕt ®Õn b¶o hiÓm, ph¸p luËt nh»m tr¸ch phiÒn to¸i. §©y lµ c¶ vÊn ®Ò mang tÝnh nh©n ®¹o, tÝnh x· héi. §Ò nghÞ c¸c Bé, ngµnh liªn quan cÇn ph¶i cã sù xem xÐt phèi hîp víi b¶o hiÓm trong viÖc gi¶i quyÕt båi th­êng tai n¹n theo NghÞ ®Þnh 115/CP. d. C«ng t¸c tuyªn truyÒn gi¸o dôc ý thøc vÒ an toµn giao th«ng, ph©n tÝch cho chñ xe (l¸i xe) hiÓu ®­îc phÇn tr¸ch nhiÖm, quyÒn lîi cña hä khi tham gia b¶o hiÓm. e. NhiÒu c«ng ty b¶o hiÓm lµm mÊt uy tÝn trªn thÞ tr­êng g©y ra cho c¸c chñ xe nh÷ng hoµi nghi vÒ tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm d©n sù "cã tham gia nh­ng ch¼ng ®­îc g× khi cã x¶y ra tæn thÊt". Båi th­êng chËm ch¹p, giÊy tê hå s¬ phøc t¹p lµm cho kh¸ch hµng c¶m thÊy mÖt mái. HiÖn t­îng trôc lîi b¶o hiÓm cña nhiÒu chñ xe ®· lùa chän rñi ro b¶o hiÓm lµm g©y thiÖt h¹i cho C«ng ty b¶o hiÓm, mµ xÐt vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh th× C«ng ty rÊt muèn tõ chèi b¶o hiÓm nh­ng kh«ng ®­îc phÐp. g. BiÓu phÝ vÒ møc tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm Cã sù chªnh lÖch vÒ møc phÝ qu¸ lín ®èi víi hµnh kh¸ch trªn xe ®­îc ph©n theo sè chç ngåi. VÝ dô: nhãm lo¹i xe trªn 24 chç ngåi phÝ b¶o hiÓm còng lµ 900.000 ®ång nh­ng tæng møc tr¸ch nhiÖm chªnh lÖch ®Õn 552 triÖu ®ång/vô (xe 24 chç ngåi cã tæng møc tr¸ch nhiÖm lµ 12 triÖu x 24 = 288 triÖu ®ång). Trong khi ®ã nhãm xe cïng lo¹i lµ xe 70 chç ngåi cã tæng møc tr¸ch nhiÖm lµ 12 triÖu x 70 chç = 840 triÖu ®ång. VËy cÇn lµm sao ®Ó chØnh ®èn l¹i vÒ phÝ b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ xe ®­îc tÝnh theo sè chç ngåi cô thÓ tõng xe, kh«ng nªn chia nhãm v× thùc chÊt rñi ro nhiÒu hay Ýt lµ phô thuéc vµo tõng chç ngåi. C¸ch ph©n biÖt nµy rÊt c«ng b»ng: xe cµng nhiÒu chç ngåi th× rñi ro cµng cao vµ biÓu phÝ ph¶i t¨ng theo. 3. Nguyªn nh©n h¹n chÕ a. Sù bÊt cËp cña c¸c v¨n b¶n (kh«ng ®ång bé) NghÞ ®Þnh 115 ®· ®Æt ra vÊn ®Ò vÒ b¾t buéc BHTN d©n sù cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ng­êi thø ba (c¸c C«ng ty b¶o hiÓm ®­îc phÐp kinh doanh lo¹i h×nh nµy vµ b¾t buéc c¸c chñ xe), yªu cÇu ®Æt ra lµ rÊt lín vµ rÊt cã ý nghÜa nh­ng quy t¾c b¶o hiÓm l¹i cã phÇn th¾t chÆt h¬n, cã phÇn m©u thuÉn víi NghÞ ®Þnh. C¸c v¨n b¶n ph¸p lý ch­a ®Þnh nghÜa râ hay quy ®Þnh râ vÒ ng­êi thø ba lµ nh÷ng ng­êi nµo, ®èi t­îng nµo thuéc ng­êi thø ba vµ ®èi t­îng nµo kh«ng thuéc. b. ViÖc ph©n ®Þnh lçi khã do khi vô tai n¹n x¶y ra th× nã chØ mang tÝnh t­¬ng ®èi trong va ch¹m trong møc lçi vµ thiÖt h¹i vÒ ng­êi lµ kh«ng thÓ tÝnh to¸n næi do con ng­êi lµ tµi s¶n v« gi¸. MÆt kh¸c khi x¶y ra tai n¹n xong dï cã ®Ó nguyªn hiÖn tr­êng khi gi¸m ®Þnh b¶o hiÓm vµ c«ng an ®Õn th× chØ lµ xem xÐt l¹i hiÖn tr­êng cò ®· x¶y ra lµm sao mµ tËn m¾t tr«ng thÊy ®­îc sù thÓ ®©m va ra sao. Khi xÐt ®Õn båi th­êng còng rÊt khã kh¨n trong viÖc tÝnh møc thu nhËp chi phÝ y tÕ v× tai n¹n x¶y ra hÇu nh­ ë nh÷ng ng­êi lµm ¨n, kinh doanh tù do bªn ngoµi hä cã thu nhËp bÊp bªnh cã khi rÊt cao trong ngµy, trong th¸ng nh­ng còng cã khi hä l¹i ch¼ng cã thu nhËp g×, cßn chi phÝ bÖnh viÖn th× v« vµn (khi th× thuèc lo¹i nµy lo¹i kh¸c, thay ®æi b¸c sÜ, thay ®æi bÖnh viÖn, giÊy tê bÖnh ¸n liªn quan ®Õn viÖc xem xÐt båi th­êng còng trë nªn mÊt tÝnh chÝnh x¸c). c. V× xe m¸y lµ lo¹i ph­¬ng tiÖn cã ®éng c¬ ®¬n gi¶n ai còng cã thÓ sö dông vµ mua ®­îc, gi¸ trÞ cña nã kh«ng lín vµ møc ®é thiÖt h¹i còng kh«ng nguy hiÓm g©y ra cho ng­êi thø ba. Cã nh÷ng tr­êng hîp xe m¸y g©y tai n¹n th× hä tù gi¶i quyÕt vµ tù th­¬ng l­îng víi nhau mµ kh«ng cÇn nhê ®Õn b¶o hiÓm vµ c«ng an. Ngoµi ra l­îng xe m¸y l­u hµnh l¹i rÊt lín trªn 5,5 triÖu xe nªn viÖc thay ®æi nµy sang chñ xe kh¸c hä kh«ng tu©n theo ®óng thñ tôc ph¸p luËt cø thÕ mµ l­u hµnh, nªn viÖc kiÓm tra vµ gi¶i quyÕt tai n¹n lµ rÊt khã kh¨n. N­íc ta sö dông ®a d¹ng lo¹i xe m¸y c¸c h·ng, c¸c lo¹i xe tõ rÎ ®Õn ®¾t khi nh÷ng chiÕc xe m¸y cã gi¸ trÞ lín (cã khi b»ng c¶ chiÕc « t«), nh­ng khi bÞ tai n¹n th× hä l¹i chØ quy theo møc tr¸ch nhiÖm tham gia b¶o hiÓm (b¶ng phÝ ®­îc ph©n theo ph©n khèi cña xe). d. Quy t¾c b¶o hiÓm cÇn ph¶i bæ sung thªm - T¹i ®iÒu 2: quy ®Þnh vÒ ng­êi thø ba cßn s¬ sµi ch­a râ vÝ dô (®èi víi th©n thÓ vµ tµi s¶n chñ xe, nh÷ng ng­êi mµ chñ xe ph¶i cã tr¸ch nhiÖm nu«i d­ìng theo ph¸p luËt cã thuéc ng­êi thø ba hay kh«ng?). - §iÒu 13 lo¹i trõ b¶o hiÓm nªn bæ sung: xe kh«ng ®ñ thiÕt bÞ an toµn ®Ó ch¹y (c¸c thiÕt bÞ vÒ an toµn xe kh«ng b¶o ®¶m, chñ xe, l¸i xe kh«ng thùc hiÖn vµ thùc hiÖn kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt). Thñ tôc gi¶i quyÕt tai n¹n, nhËn tiÒn båi th­êng cßn r¾c rèi, do ®ã mét sè chñ xe khi bÞ tai n¹n kh«ng muèn lµm thñ tôc ®ßi båi th­êng (chñ yÕu lµ nh÷ng vô tai n¹n nhá d­íi 200.000 ®ång) dÉn ®Õn t©m lý cña chñ xe lµ khi mua b¶o hiÓm khã ®ßi ®­îc tiÒn båi th­êng. C¸c chñ xe g¾n m¸y khi x¶y ra tai n¹n nhá th­êng th­¬ng l­¬îng víi nhau. - C¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng chØ th«ng tin vÒ néi dung NghÞ ®Þnh mét sè lÇn trong thêi gian ®Çu do ®ã ng­êi d©n còng ch­a biÕt hÕt ®­îc c¸c quy ®Þnh cña nhµ n­íc vÒ chÕ ®é b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù b¾t buéc. C¸c ch­¬ng tr×nh ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt ®­îc th¶o luËn trªn b¸o chÝ nh­ng còng kh«ng ®­îc ®Ò cËp g× vÒ b¶o hiÓm. - §¹i ®a sè chñ xe thiÕu tinh thÇn tù gi¸c, hä t×m mäi c¸ch lÈn tr¸nh b¶o hiÓm nhÊt lµ c¸c chñ xe m¸y hä chØ mua b¶o hiÓm lÇn ®Çu khi ®¨ng ký xe. f. ViÖc kiÓm tra thùc hiÖn bÞ bu«ng láng, kh«ng kiÓm tra, kiÓm so¸t chÆt chÏ, kh«ng cã biÖn ph¸p xö lý, chÕ tµi nh÷ng tæ chøc vµ c¸ nh©n vi ph¹m. - B¶n th©n c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm ch­a quan t©m ®óng møc ch­a tuyªn truyÒn ®Ó c¸c chñ xe cã ý thøc vµ tr¸ch nhiÖm khi mua b¶o hiÓm. - §éi ngò c¸n bé nh©n viªn trong C«ng ty b¶o hiÓm PJICO cßn ch­a nhiÖt t×nh, ch­a lµm trßn tr¸ch nhiÖm tr×nh ®é chuyªn m«n cßn bÞ h¹n chÕ. Nªn trong c«ng t¸c tõ khai th¸c ®Õn gi¸m ®Þnh, båi th­êng còng kh«ng ®­îc hiÖu qu¶ cao. g. ViÖc x©y dùng phÝ b¶o hiÓm theo møc tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm më réng võa qua ch­a hîp lý, cÇn xem xÐt l¹i sao cho ®¶m b¶o thu chi th× hµng n¨m sè l­îng xe « t« kh¸ch tai n¹n cµng t¨ng lµm thiÖt h¹i vÒ ng­êi vµ tµi s¶n. PhÇn biÓu phÝ më réng theo møc tr¸ch nhiÖm më réng nªn ta thèng nhÊt theo tû lÖ (møc tr¸ch nhiÖm so víi møc b¾t buéc tû lÖ víi møc phÝ lµm t¨ng c¸ch nµy sÏ ®¶m b¶o c¸c thang tû lÖ réng h¬n vµ dÔ thùc hiÖn). Qua nh÷ng h¹n chÕ trªn PJICO nªn cã nh÷ng gi¶i ph¸p kh¾c phôc t¨ng tÝnh b¾t buéc trong nghiÖp vô BHTN d©n sù chñ xe c¬ giíi ®èi víi ng­êi thø ba sao cho hiÖu qu¶ nhÊt. Ch­¬ng III Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m thùc hiÖn tèt nghiÖp vô b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ xe c¬ giíi ®èi víi ng­êi thø ba t¹i c«ng ty cæ phÇn b¶o hiÓm Petrolimexx (PJICO) I. Nh÷ng khã kh¨n, thuËn lîi vµ tån t¹i cña c«ng ty PJICO Theo chñ tr­¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®a thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc trong ®ã næi bËt lµ chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp (C«ng ty) vµ ph¸t triÓn c¸c c«ng ty cæ phÇn theo luËt c«ng ty 1990. §ång thêi xuÊt ph¸t tõ chÝnh s¸ch më cöa, ph¸t triÓn thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam - mét thÞ tr­êng mµ cho tíi tr­íc 1994 vÉn cßn ®éc quyÒn, ch­a thùc sù ph¸t triÓn theo NghÞ ®Þnh 100/CP ngµy 18/12/1993 cña chÝnh phñ, C«ng ty cæ phÇn b¶o hiÓm PJICO gåm 7 cæ ®«ng s¸ng lËp ®· ®­îc thµnh lËp theo giÊy chøng nhËn ®ñ tiªu chuÈn vÒ ®iÒu kiÖn kinh doanh b¶o hiÓm. Sè 06-TC/GCN ngµy 27/5/1995 cña Bé Tµi chÝnh, giÊy phÐp thµnh lËp sè 1873/GP-UB ngµy 8/6/1995 cña UBND thµnh phè Hµ Néi vµ giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh sè 060256 ngµy 15/6/1995 UB KÕ ho¹ch (nay lµ Së KÕ ho¹ch - §Çu t­) thµnh phè Hµ Néi. C«ng ty cæ phÇn b¶o hiÓm PJICO ®­îc thµnh lËp trong hoµn c¶nh nÒn kinh tÕ n­íc ta cã nhiÒu chuyÓn biÕn m¹nh mÏ, phøc t¹p trong giai ®o¹n thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam b¾t ®Çu ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn víi nhiÒu thuËn lîi khã kh¨n n¶y sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, ®ã lµ: 1. Nh÷ng thuËn lîi - NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu ®¸ng khÝch lÖ sau 10 n¨m ®æi míi. C¸c n¨m 1995, 1996 lµ nh÷ng n¨m ph¸t triÓn m¹nh nhÊt, tû lÖ t¨ng tr­ëng GDP trªn 9%. - N¨m 1995 lµ n¨m ®¸nh dÊu viÖc thÞ tr­êng b¶o hiÓm b¾t ®Çu ®­îc më réng ph¸t triÓn. Tr­íc ®ã thÞ tr­êng b¶o hiÓm míi chØ cã m×nh B¶o ViÖt ®éc quyÒn (B¶o ViÖt lµ doanh nghiÖp b¶o hiÓm nhµ n­íc) tiÕp ®Õn lµ PJICO vµ B¶o Long (trong ®ã PJICO lµ c«ng ty cæ phÇn b¶o hiÓm ®Çu tiªn ®­îc thµnh lËp t¹i ViÖt Nam). - Chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ®ang tiÕp tôc ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc quan t©m. - Sù tham gia gãp vèn, tham gia b¶o hiÓm vµ ñng hé cña c¸c cæ ®«ng lín, ®Æc biÖt lµ Tæng C«ng ty X¨ng dÇu ViÖt Nam, ®èi víi c«ng ty lµ thuËn lîi nÒn t¶ng vµ xuyªn suèt ®èi víi C«ng ty trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ph¸t triÓn. 2. Khã kh¨n c¬ b¶n cña C«ng ty PJICO - C¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ c«ng t¸c cæ phÇn ®Æc biÖt liªn quan tíi ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm cßn ch­a ®Çy ®ñ, nªn ho¹t ®éng cña c«ng ty gÆp nhiÒu v­íng m¾c khã kh¨n. Lµ c«ng ty cæ phÇn thµnh lËp míi theo luËt c«ng ty, c«ng ty bÞ thiÖt thßi h¬n c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc kh¸c, c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸, c«ng ty kh«ng ®­îc h­ëng bÊt kú ­u ®·i nµo cña nhµ n­íc (thuÕ b¶o toµn vèn), trong khi ®ã nhËn thøc vµ th¸i ®é cña c«ng chóng, c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña nhµ ­íc ®èi víi c«ng ty cæ phÇn ho¸ cßn ph©n biÖt ®èi xö. - Tõ n¨m 1997 ®Õn nay nÒn kinh tÕ ®· t¨ng tr­ëng chËm l¹i vµ ®· gÆp nhiÒu khã kh¨n do khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc. Tèc ®é t¨ng GDP liªn tôc gi¶m cïng víi sù gi¶m sót cña ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. - ThÞ tr­êng b¶o hiÓm ®· b­íc sang giai ®o¹n c¹nh tranh gay g¾t do sù ra ®êi thªm nhiÒu c«ng ty b¶o hiÓm míi (C«ng ty cæ phÇn, c«ng ty liªn doanh, c«ng ty 100% vèn n­íc ngoµi) dÉn ®Õn sù chia sÎ thÞ tr­êng b¶o hiÓm. - ViÖc ¸p dông luËt thuÕ VAT t¨ng gÊp 2,5 lÇn so víi doanh thu tr­íc ®©y. Trong khi ®ã tû lÖ phÝ gi¶m tõ 20% ®Õn 40% so víi tû lÖ phÝ b¶o hiÓm nh÷ng n¨m tr­íc n¨m 1995, ®· g©y nhiÒu khã kh¨n cho ho¹t ®éng khai th¸c vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña PJICO. - PJICO ch­a nhËn ®­îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c ngµnh chøc n¨ng liªn quan nh­ c«ng an giao th«ng, ch­a cã sù hîp t¸c chÆt chÏ gi÷a c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ë ViÖt Nam. Trong viÖc thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 112/CP vµ QuyÕt ®Þnh sè 299/BTC. 3. Nh÷ng tån t¹i cña PJICO Tõ sau khi thµnh lËp ®Õn nay, PJICO ®· tr¶ qua nh÷ng khã kh¨n trªn thÞ tr­êng b¶o hiÓm ®Çy c¹nh tranh. - Víi 6 n¨m ho¹t ®éng ®ã lµ kho¶ng thêi gian ng¾n h¬n so víi tæng c«ng ty B¶o ViÖt trªn 30 n¨m ho¹t ®éng. PJICO víi ®ång vèn h¹n hÑp vµ lµ c«ng ty cæ phÇn ®Çu tiªn ë n­íc ta, trong khi B¶o ViÖt lµ c«ng ty cã sè vèn lµ 776 tû ngay tõ khi thµnh lËp vµ ®éi ngò c¸n bé nh©n viªn cã tr×nh ®é, kinh nghiÖm cao. MÆt kh¸c, B¶o ViÖt l¹i cßn lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc nªn cã uy tÝn lín vµ quan hÖ réng víi nhiÒu b¹n hµng trong n­íc vµ quèc tÕ. B¶o Minh tuy míi thµnh lËp nh­ng cã tæ chøc vµ bé m¸y c¸n bé chuyÓn tõ c«ng ty b¶o hiÓm thµnh phè Hå ChÝ Minh sang vµ hä ®· cã h¬n 20 n¨m kinh nghiÖm trong nghÒ nªn sè kh¸ch hµng còng rÊt quen thuéc, ®iÒu nµy t¹o thuËn lîi cho c«ng t¸c khai th¸c. Trong t×nh h×nh thÞ tr­êng b¶o hiÓm võa ph¸t triÓn võa c¹nh tranh cµng lµm cho PJICO trë nªn khã kh¨n h¬n trong viÖc thu hót, khai th¸c, tuyªn truyÒn, qu¶ng c¸o s¶n phÈm. Thªm vµo ®ã tÝnh ®éc quyÒn nhµ n­íc trong thÞ tr­êng b¶o hiÓm hiÖn nay tõ tr­íc ®Õn nay ®· t¹o cho kh¸ch hµng thãi quen sö dông s¶n phÈm b¶o hiÓm cña C«ng ty cò mµ hä tham gia. - Tr×nh ®é nhËn thøc cña d©n ta vÒ b¶o hiÓm cßn thÊp, nªn sè l­îng ng­êi tham gia b¶o hiÓm cßn ch­a ®¹t yªu cÇu (b×nh qu©n mét ng­êi d©n ViÖt Nam míi chØ bá ra 2 USD/1 ng­êi cho c¸c lo¹i b¶o hiÓm, th× con sè ®ã ë Th¸i Lan chØ bá ra 2 USD/1 ng­êi, ë Malaysia lµ h¬n 120USD/1 ng­êi. Quan niÖm "Cuéc sèng kh«ng cã b¶o hiÓm nh­ cÇu thang kh«ng cã tay vÞn" ch­a thùc sù ®­îc ng­êi d©n thÊu hiÓu. - H¬n n÷a, bé m¸y tæ chøc c¸n bé cña PJICO cßn ch­a ®Çy ®ñ vµ æn ®Þnh theo hÖ thèng thèng nhÊt tõ trô së chÝnh xuèng c¸c chi nh¸nh vµ v¨n phßng ®¹i diÖn. Sè l­îng c¸n bé trong c¸c bé, v¨n phßng cßn thiÕu c¸n bé qu¶n lý cã kinh nghiÖm, ®Æc biÖt lµ c¸n bé khai th¸c, gi¸m ®Þnh. Chuyªn m«n nghiÖp vô vµ ý thøc kû luËt cña nh©n viªn trong giê lµm viÖc cßn ch­a cao. VÉn cã hiÖn t­îng ¨n quµ, hót thuèc, lµm nh÷ng viÖc c¸ nh©n trong c«ng ty, trong giê lµm viÖc. T×nh tr¹ng sö dông ®iÖn thaäi kh«ng ®óng môc ®Ých c«ng viÖc cßn x¶y ra. - C¸c v¨n phßng khu vùc ch­a cã m¸y tÝnh riªng ®Ó tiÖn cho viÖc qu¶n lý th«ng tin. Ch­a cã sù ®iÒu hµnh b»ng qu¶n lý m¹ng Internet tõ trô së xuèng v¨n phßng khu vùc. C«ng t¸c khai th¸c, tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o cßn ch­a ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Møc phÝ PJICO ¸p dông ch­a ®­îc linh ho¹t, ch­a ®­îc phï hîp ®«i khi cßn qu¸ cao hay qu¸ thÊp so víi nh÷ng ®ßi hái yªu cÇu cña kh¸ch hµng. - Gi÷a C«ng ty PJICO víi ngµnh c«ng an giao th«ng ch­a cã sù phèi hîp thèng nhÊt, viÖc kiÓm tra giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm cßn l¬i lµ. C¸c tr¹m ®¨ng kiÓm ch­a nhiÖt t×nh gióp ®ì c¸n bé khai th¸c cña PJICO. Ch­a cã nh÷ng biÖn ph¸p xö ph¹t nghiªm minh cho chñ xe (l¸i xe) tham gia ho¹t ®éng g©y thiÖt h¹i cho ng­êi thø ba mµ kh«ng cã b¶o hiÓm hoÆc kh«ng g©y tai n¹n mµ còng kh«ng cã b¶o hiÓm th× còng bÞ ph¹t. ChÝnh v× do viÖc kh«ng nghiªm minh trong viÖc xö ph¹t mµ c¸c chñ xe (l¸i xe) coi th­êng ph¸p lu¹at, coi th­êng b¶o hiÓm, v« tr¸ch nhiÖm trong viÖc l­u hµnh xe g©y thiÖt h¹i cho ng­êi kh¸c. ThÓ hiÖn cµng râ h¬n trong viÖc chñ xe m¸y mua xe m¸y kh«ng cã giÊy tê hîp lÖ, mua xe kh«ng ®æi tªn chñ, c¸c chñ xe kh«ng kh¸m xe ®Þnh kú hµng n¨m mµ vÉn l­u hµnh. - Trong kh©u gi¸m ®Þnh båi th­êng ch­a chÝnh x¸c, lu«n g©y phøc t¹p, phiÒn hµ cho ng­êi bÞ n¹n, ®iÒu nµy ®· g©y cho kh¸ch hµng kh«ng tin t­ëng ®èi víi c«ng ty vµ kh«ng muèn tham gia b¶o hiÓm n÷a. - ViÖc tuyÓn chän c¸n bé nh©n viªn cho C«ng ty cßn láng lÎo vÉn cã t×nh tr¹ng khi cö lµm lÖ, g©y ra hiÖn t­îng thõa nh÷ng ng­êi kh«ng cã n¨ng lùc nh­ng l¹i thiÕu nh÷ng c¸n bé nh©n viªn cã n¨ng lùc vµ tr×nh ®é chuyªn m«n. - Ngoµi ra, viÖc chi hoa hång cho ®¹i lý cßn ch­a hîp lý, cßn cã hiÖn t­îng nh©n viªn kh«ng lµm mµ vÉn ®­îc h­ëng l­¬ng. §©y còng lµ vÊn ®Ò kh«ng nhá ®Ò nghÞ c¸n bé l·nh ®¹o c«ng ty cÇn ph¶i ®iÒu chØnh l¹i. Qua nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n vµ tån t¹i cña C«ng ty PJICO, sau héi nghÞ HiÖp héi b¶o hiÓm lÇn thø hai ngµy 20/10/2000 gåm: PTI, C«ng ty b¶o hiÓm thµnh phè Hå ChÝ Minh, B¶o ViÖt, B¶o Minh, C«ng ty b¶o hiÓm NhËt, C«ng ty PJICO cïng nhau tranh luËn, ®¸nh gi¸ vµ ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao tÝnh b¾t buéc nghiÖp vô BHTN d©n sù cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ng­êi thø ba. II. Nh÷ng gi¶i ph¸p thùc hiÖn b¾t buéc BHTN d©n sù cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ng­êi thø ba cña mét sè c«ng ty t¹i héi th¶o lÇn 2 (20/10/2000). 1. C«ng ty cæ phÇn b¶o hiÓm b­u ®iÖn (PTI) PTI lµ c«ng ty b¶o hiÓm ra ®êi trong bèi c¹nh thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam ®ang ho¹t ®éng nãng báng vµ gay g¾t, tuy míi ho¹t ®éng ®­îc 2 n¨m nh­ng PTI ®· triÓn khai hÇu hÕt c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm trong ®ã cã lo¹i h×nh b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ xe c¬ giíi. * Theo nhËn ®Þnh cña PTI: - B¶o hiÓm b¾t buéc tr¸ch nhiÖm d©n sù ®èi víi chñ xe c¬ giíi ®· ®­îc triÓn khai tõ khi cã NghÞ ®Þnh sè 30/Héi ®ång Bé tr­ëng ngµy 10/3/1998 vÒ chÕ ®é b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ xe c¬ giíi. Tuy vËy ®èi t­îng tham gia chñ yÕu lµ chñ xe « t«, ®èi víi chñ xe m¸y chØ mua b¶o hiÓm lÇn ®Çu khi tiÕn hµnh ®¨ng ký xe qua mét sè c¬ quan chøc n¨ng nh­: c¬ quan thuÕ, tr¹m ®¨ng kiÓm, c¶nh s¸t giao th«ng… - §¹i ®a sè c¸c chñ xe ch­a ý thøc ®­îc tÇm quan träng cña viÖc tham gia b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù. - Tuy ®· cã v¨n b¶n cña ChÝnh phñ quy ®Þnh vÒ b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù cña chñ xe c¬ giíi, nh­ng ch­a cã c¬ quan gi¸m s¸t chung viÖc thùc hiÖn. - Sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan chøc n¨ng vµ doanh nghiÖp b¶o hiÓm ®Ó tæ chøc gi¸m ®Þnh, gi¶i quyÕt tai n¹n giao th«ng ch­a chÆt chÏ. - C¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng cã liªn quan ch­a ®­îc phèi hîp ®Ó tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o vÒ tÇm quan träng trong viÖc mua b¶o hiÓm ®èi víi nÒn kinh tÕ x· héi. - C¸c doanh nghiÖp ch­a liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau trong c¸c vô tai n¹n giao th«ng ®Ó x¶y ra khi cã liªn quan tr¸ch nhiÖm cña m×nh. §Ó thùc hiÖn tèt viÖc b¶o hiÓm b¾t buéc tr¸ch nhiÖm d©n sù cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ng­êi thø ba th× PTI cã mét sè gi¶i ph¸p cô thÓ sau: + C¸c doanh nghiÖp khai th¸c b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù ®èi víi chñ xe th«ng qua hiÖp héi b¶o hiÓm ViÖt Nam. + C¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm cïng víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng liªn quan phèi hîp chÆt chÏ trong viÖc tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o, n©ng cao ý thøc tr¸ch nhiÖm vµ tÇm quan träng cña viÖc tham gia b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù cña chñ xe c¬ giíi, nhÊt lµ c¸c chñ xe m¸y. + Ph¶i cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng trong gi¸m ®Þnh, båi th­êng cho ng­êi thø bao sao cho nhanh, gän. + Do t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cho thÊy møc tr¸ch nhiÖm cña b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù b¾t buéc hiÖ nay 12/30 triÖu ®ång lµ thÊp ®èi víi chñ xe « t« nªn ®iÒu chØnh lªn 30/80 triÖu ®ång (cßn møc tr¸ch nhiÖm xe m¸y th× vÉn gi÷ nguyªn). + C¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn ®óng theo chñ tr­¬ng sè 115/CP/1997, n©ng cao h¬n n÷a vai trß cña lo¹i h×nh b¶o hiÓm b¾t buéc nµy trong nÒn kinh tÕ - x· héi hiÖn nay. * §¸nh gi¸ gi¶i ph¸p cña c«ng ty b¶o hiÓm PTI: C«ng ty ®· ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p rÊt cã hiÖu qu¶ theo ®óng chñ tr­¬ng ChÝnh phñ ®Ò ra, nh­ng hÇu hÕt c¸c gi¶i ph¸p cña PTI th× tr¸ch nhiÖm vµ c¶i tæ chøc hiÖn l¹i ®Òu r¬i vµo c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh»m hoµn thiÖn nghiÖp vô mµ l¬i lµ ®i tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ nghÜa vô cña chñ xe (l¸i xe). 2. Gi¶i ph¸p cña C«ng ty b¶o hiÓm thµnh phè Hå ChÝ Minh C«ng ty b¶o hiÓm Thµnh phè Hå ChÝ Minh (B¶o Minh) lµ c«ng ty ®øng thø hai vÒ thÞ tr­êng b¶o hiÓm trong triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ xe c¬ giíi, chiÕm tíi 26% thÞ phÇn. Tuy còng míi thµnh lËp nh­ng B¶o Minh ®· nhanh chãng thu hót kh¸ch hµng, triÓn khai nghiÖp vô nµy mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Sau khi ra ®êi NghÞ ®Þnh 115/CP th× B¶o Minh còng lµ c«ng ty mÉu mùc thùc hiÖn nghiªm chØnh, nh­ng ®Ó cïng nhau thùc hiÖn tèt h¬n n÷a NghÞ ®Þnh 115 (chÕ ®é b¶o hiÓm b¾t buéc tr¸ch nhiÖm d©n sù cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ng­êi thø ba) th× b¶o hiÓm thµnh phè Hå ChÝ Minh còng cã nh÷ng gi¶i ph¸p sau: + CÇn ph¶i chØnh l¹i mét sè quy t¾c vµ biÓu phÝ phï hîp cô thÓ t¹i ®iÒu 2, ®iÒu 13. · VÒ biÓu phÝ: th× hiÖn nay tû lÖ phÝ gi÷a xe kinh doanh vµ xe kh«ng kinh doanh chªnh lÖch cßn thÊp, dÉn ®Õn båi th­êng cao h¬n khi b¶o hiÓm cho lo¹i xe kinh doanh. Do ®ã ph¶i n©ng møc tr¸ch nhiÖm, më réng ®iÒu kho¶n cho nh÷ng chñ xe muèn tham gia ë møc cao h¬n møc tr¸ch nhiÖm b¾t buéc hoÆc ®­îc më réng mét sè quyÒn lîi cao h¬n so víi møc tr¸ch nhiÖm còng nh­ quyÒn lîi cña chñ xe ®­îc quy ®Þnh trong quy t¾c b¶o hiÓm do Bé Tµi chÝnh ban hµnh, c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm nªn më réng ®iÒu kho¶n (theo h­íng cã lîi cho nhµ b¶o hiÓm) vµ trªn nguyªn t¸c: phÝ h¹ h¬n, ph¹m vi réng, båi th­êng tr¸ch nhiÖm b¾t buéc tr­íc, tù nguyÖn sau… Nh»m ®¸p øng tèt h¬n nh÷ng yªu cÇu mµ chñ xe muèn tham gia. · C¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm ph¶i tù hoµn thiÖn m×nh, gi¶m bít c¸c thñ tôc kh«ng cÇn thiÕt trong kh©u båi th­êng tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ xe c¬ giíi, h­íng dÉn tËn t×nh kh¸ch hµng t¹o niÒm tin cho kh¸ch hµng khi mua b¶o hiÓm. · ChÝnh phñ cho phÐp c¬ quan c«ng an (c¶nh s¸t giao th«ng) ®Ò ra møc ph¹t hîp lý, kiÓm tra vµ ph¹t nh÷ng tr­êng hîp chñ xe kh«ng tham gia b¶o hiÓm (dïng biÖn ph¸p hµnh chÝnh). · Ngoµi ra B¶o Minh còng gièng nh­ PTI còng ®Ò cËp ®Õn c«ng t¸c tuyªn truyÒn, gi¸o dôc ý thøc tr¸ch nhiÖm b¶n th©n khi g©y ra tai n¹n cho ng­êi kh¸c, ®Ó ng­êi d©n hiÓu râ thªm vÒ quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vÒ chÕ ®é b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ xe c¬ giíi ®èi víi ng­êi thø ba b¾t buéc. Ph¶i lµm sao ®Ó c¸c cÊp, c¸c c¬ quan c«ng quyÒn chÊp nhËn b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù lµ mét biÖn ph¸p quan träng trong hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt trong giai ®o¹n ho¹t ®éng giao th«ng vËn t¶i. * §¸nh gi¸ gi¶i ph¸p cña B¶o Minh C¸c gi¶i ph¸p mµ B¶o Minh ®­a ra ®Òu cã tÝnh tÝch cùc vµ còng nh­ nh÷ng c«ng ty b¶o hiÓm kh¸c trong hiÖp héi b¶o hiÓm 2 ®­a ra, ngoµi nh÷ng ý kiÕn riªng biÖt lµ (thay ®æi vµ xem xÐt l¹i quy t¾c) th× hÇu hÕt B¶o Minh vµ PTI ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p cã gÇn môc ®Ých nh­ nhau. Nh­ng theo em trong c¸c gi¶i ph¸p cña B¶o Minh, cã gi¶i ph¸p "ChÝnh phñ cho phÐp c¬ quan c«ng an (c¶nh s¸t giao th«ng) ®Ò ra møc ph¹t hîp lý, kiÓm tra vµ ph¹t nh÷ng chñ xe kh«ng tham gia b¶o hiÓm (biÖn ph¸p hµnh chÝnh)". §óng chóng ta cÇn ph¶i sö dông biÖn ph¸p nµy v× ®©y lµ biÖn ph¸p cã tÝnh hiÖu qu¶ cao (®¸nh gi¸ tói tiÒn cña hä lµ hä sÏ sî h¬n). Vµ møc ph¹t cÇn ph¶i cã sù thèng nhÊt cña HiÖp héi b¶o hiÓm (c¸c c«ng ty b¶o hiÓm trong n­íc cã triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ xe c¬ giíi, c¬ quan c«ng an vµ c¬ quan chøc n¨ng lµ Bé Tµi chÝnh d­íi sù cho phÐp cña chÝnh phñ cïng thùc hiÖn, hîp t¸c; thèng nhÊt chung ®Ó ®­a ra møc ph¹t hîp lý cho chñ xe sai ph¹m. 3. Gi¶i ph¸p cña The Tokyo Marine and fire insurace Co, Ltd. nh»m b¾t buéc c¸c chñ ph­¬ng tiÖn xe m¸y T¹i v× n­íc ta cã sè l­îng xe m¸y dù b¸o n¨m 2001 lªn tíi xÊp xØ 6 triÖu xe, hÇu nh­ c¸c chñ ph­¬ng tiÖn xe m¸y chØ tham gia b¶o hiÓm lÇn ®Çu cßn nh÷ng ®ît sau th× hä l¹i kh«ng tiÕp tôc mua, cßn b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ xe «t« cßn dÔ b¾t buéc h¬n. Do chóng ta ch­a cã hÖ thèng kiÓm tra hîp ph¸p cho xe m¸y d­íi 125 ph©n khèi (125 CC), do t×nh h×nh nh­ vËy c«ng ty b¶o hiÓm Tokyo Marine ®· cã c¸c gi¶i ph¸p sau: - §­a ra luËt yªu cÇu chñ ph­¬ng tiÖn xe m¸y d¸n nh·n chøng nhËn ®· b¶o hiÓm trªn gãc cña biÓn sè xe. C¸c c«ng ty b¶o hiÓm khai nghiÖp vô b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ xe c¬ giíi cña ViÖt Nam còng nªn thùc hiÖn viÖc d¸n tem b¶o hiÓm ®Ó dÔ kiÓm tra, kiÓm so¸t sè l­îng xe m¸y cã tham gia b¶o hiÓm hay kh«ng. Nh·n chøng nhËn nµy ng­êi b¶o hiÓm ph¸t cïng víi ®¬n b¶o hiÓm cho ng­êi ®­îc b¶o hiÓm (chñ xe m¸y), vµ th¸ng, n¨m cña ngµy hÕt h¹n b¶o hiÓm ®­îc thÓ hiÖn râ trªn ®ã bÊt cø ai còng cã thÓ nh×n thÊy tõ xa. ViÖc ®¸ng bµn n÷a lµ chÊt liÖu tem ph¶i lµm nh­ thÕ nµo ®Ó chÞu ®­îc c¶ m­a, c¶ n¾ng. CÇn kÐo dµi thêi h¹n b¶o hiÓm b»ng c¸ch khuyÕn khÝch c¸c chñ xe m¸y mua b¶o hiÓm dµi h¹n. Cßn ngµy th¸ng ghi tem, kh«ng nªn ghi ngµy mua tem b¶o hiÓm mµ chØ cÇn ghi ngµy hÕt h¹n vµ thêi h¹n lµ bao nhiªu n¨m ®Ó c«ng an dÔ nhËn ra ngay khi tem hÕt h¹n. Mµu s¾c cña tem cÇn ph¶i ®Æc biÖt, nh×n thÊy lµ b¾t m¾t ngay vµ nhËn ra ngay, tr¸nh trïng khÝt víi mµu xe. NÕu ®­îc sù thèng nhÊt chung víi c¶ n­íc vÒ cïng lo¹i tem (mµu s¾c, biÓu t­îng, chÊt liÖu, phÝ…) th× cµng tèt. Cßn nÕu kh«ng th× ph¶i cã sù thèng nhÊt mµu s¾c, biÓu t­îng tem ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn. - CÇn kÕt hîp víi c«ng an cã biÖn ph¸p xö ph¹t trªn ph¹m vi toµn quèc ®èi víi nh÷ng ng­êi kh«ng thùc hiÖn b¶o hiÓm xe m¸y vµ kh«ng d¸n nh·n trªn xe. - Møc ph¹t cã thÓ lµ: + Nh÷ng ng­êi kh«ng thùc hiÖn viÖc mua b¶o hiÓnm xe m¸y: ph¹t tiÒn 50.000 ®ång hoÆc nÆng h¬n lµ ph¹t tõ vµi th¸ng. + Kh«ng d¸n nh·n trªn xe ph¹t 20.000 ®Õn 30.000 ®ång - Ng­êi b¶o hiÓm ph¸t hµnh th«ng b¸o t¸i tôc ®Õn ng­êi mua b¶o hiÓm (chñ xe m¸y) khi hîp ®ång b¶o hiÓm hÕt h¹n. HiÖn t¹i, tÊt c¶ nh÷ng ng­êi b¶o hiÓm ®Òu göi th«ng b¸o t¸i tôc tíi ng­êi ®­îc b¶o hiÓm (ng­êi chñ xe m¸y) hai th¸ng tr­íc khi ®¬n b¶ohiÓm hÕt h¹n vµ thùc hiÖn viÖc t¸i tôc b¶o hiÓm. - TiÕn hµnh chiÕn dÞch b¶o hiÓm vµ c¸c ho¹t ®éng c«ng céng + Thùc hiÖn chiÕn dÞch "kh«ng cã xe m¸y kh«ng ®­îc b¶o hiÓm", víi sù hîp t¸c cña c¬ quan chøc n¨ng liªn quan, hiÖp héi b¶o hiÓm vµ c¸c nhµ b¶o hiÓm, cÇn tiÕn hµnh chiÕn dÞch b»ng c¸ch ph©n ph¸t tê r¬i th«ng qua ®¹i lý xe m¸y, tr¹m b¶o hµnh, söa ch÷a, ®¹i lý b¶o hiÓm… vµ treo nh÷ng tê ¸p phÝch. + Nh÷ng ho¹t ®éng c«ng céng qu¶ng c¸o trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin nh­ b¸o, t¹p chÝ, ti vi, ®µi. * §¸nh gi¸ gi¶i ph¸p cña Tokyo Marine: C«ng ty ®· cã ®­îc gi¶i ph¸p v« cïng hiÖu qu¶ cao võa thùc hiÖn ¸p ®Æt ngay, võa ®­a ra ph­¬ng thøc thùc thi vµ sè tiÒn ph¹t cô thÓ. §©y lµ c«ng ty cña NhËt nªn cã rÊt nhiÒu kinh nghiÖm trong vÊn ®Ò b¾t buéc mäi ng­êi d©n ®Òu ph¶i tham gia. C¸c c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam nªn ¸p dông ngay vµo thùc thi trong thêi gian gÇn nhÊt. 4. Gi¶i ph¸p cña PJICO trong viÖc thùc hiÖn nghiÖp vô b¶o hiÓm b¾t buéc tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ xe c¬ giíi. ë phÇn tr­íc chóng ta ta ®· ®Ò cËp rÊt nhiÒu tíi c«ng ty cæ phÇn B¶o hiÓm PJICO lµ c«ng ty míi thµnh lËp vµ ®i vµo ho¹t ®éng tõ n¨m 1995, PJICO lµ c«ng ty cæ phÇn ®Çu tiªn thùc hiÖn chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc. Míi thµnh lËp nh­ng c«ng ty triÓn khai nhiÒu nghiÖp vô (21 nghiÖp vô), trong ®ã cã triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ xe c¬ giíi, mÆc dï ch­a ph¶i lµ nghiÖp vô m¹nh nh­ng nghiÖp vô nµy ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá trong doanh thu, còng nh­ ho¹t ®éng chung toµn thÓ c«ng ty. Tr¶ lêi c«ng v¨n sè 32/2000/HHBH, HiÖp héi b¶o hiÓm bµn vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 115/1997/N§-CP, do cã nh÷ng h¹n chÕ, v­íng m¾c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn NghÞ ®Þnh vµ cÇn t¨ng tÝnh b¾t buéc h¬n trong nghiÖp vô nµy, PJICO ®· cã nh÷ng gi¶i ph¸p sau: - C¸c c¬ quan chøc n¨ng t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra vµ cã biÖnph¸p thÝch hîp ®Ó yªu cÇu chñ xe tham gia b¶o hiÓm. Cã sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan ban ngµnh, c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm ®Ó triÓn khai c«ng t¸c tuyªn truyÒn b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ xe c¬ giíi ®èi víi ng­êi thø ba. - §Ò nghÞ c¸c c¬ quan c«ng an, toµ ¸n khi tiÕn hµnh hoµ gi¶i gi÷a chñ xe víi ng­êi thiÖt h¹i cµn yªu cÇu bªn bÞ thiÖt h¹i ®­a ra c¸c c¨n cø x¸c ®¸ng chøng minh tÝnh thiÖt h¹i cña hä vµ c Çn x¸c ®Þnh ®­îc tû lÖ lçi cña c¸c bªn. - Bé tµi chÝnh cÇn nghiªn cøu gi¶i thÝch râ h¬n mét sè kh¸i niÖm trong quy t¾c b¶o hiÓm TNDS chñ xe c¬ giíi nh­:Kh¸i niÖm chñ xe c¬ giíi trong nghÞ ®Þnh 115 vµ bæ sung biÓu phÝ nh»m cã ®­îc quy ®Þnh chÆt chÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc triÓn khai c«ng t¸c b¶o hiÓm cµng sím cµng tèt. Th«ng th­êng ®Ó tr¸nh sù kiÓm tra, kiÓm so¸t cña C«ng ty, c¬ quan chuyªn m«n, nhiÒu chñ xe chØ mua b¶o hiÓm TNDS víi thêi h¹n ba th¸ng. ChÝnh v× vËy c¸c C«ng ty b¶o hiÓm ®Òu thÊy viÖc qu¶n lý c¸c hîp ®ång lo¹i nµy rÊt phøc t¹p vµ tèn kÐm vµ muèn thèng nhÊt chØ nªn cÊp b¶o hiÓm víi thêi h¹n tõ mét n¨m trë lªn, ®Ò nghÞ c¸c C«ng ty trong hiÖp héi b¶o hiÓm nªn cã sù thèng nhÊt chung. - Trong tr­êng hîp xe tham gia b¶o hiÓm g©y tai n¹n víi xe thø ba khi còng cïng l­u hµnh trªn ®­êng, theo biªn b¶n gi¶i quyÕt tai n¹n giao th«ng cña cÈnh s¸t giao th«ng th× xe tham gia b¶o hiÓm cã lçi hoµn toµn, nh­ng thùc tÕ xe thø ba l¹i kh«ng cã giÊy phÐp kiÓm ®Þnh an toµn kü thuËt vµ ng­êi ®iÒu khiÓn kh«ng cã giÊy phÐp l­u hµnh, tr­êng hîp nµy C«ng ty b¶o hiÓm cã ph¶i båi th­êng tr¸ch nhiÖm d©n sù 100% thiÖt h¹i cho thø ba hay kh«ng? VÊn ®Ò nµy Bé tµi chÝnh cïng hiÖp héi b¶o hiÓm cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p gi¶i quyÕt cô thÓ cµng. * §¸nh gi¸ gi¶i ph¸p cña pjIco: pjIco còng nh­ c¸c C«ng ty b¶o hiÓm kh¸c trong hiÖp héi lµ cÇn t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, tuyªn truyÒn gi¸o dôc ý thøc tr¸ch nhiÖm c¸c chñ xe c¬ giíi. Cã ®Ò cËp ®Õn viÖc kÕt hîp víi c¸c bé, ngµnh, c¬ quan c«ng an (c¶nh s¸t giao th«ng) ®Ó xö ph¹t vµ kiÓm so¸t qu¸ tr×nh l­u hµnh xe trong giao th«ng. Nh­ng trong gi¶i ph¸p cña pjIco th× kh«ng thÓ tr¸nh khái cã biÖn ph¸p qu¸ khã kh¨n ®Ó cã thÓ thùc hiÖn. VÝ dô gi¶i ph¸p “C¸c c¬ quan c«ng an, Toµ ¸n khi tiÕn hµnh hoµ gi¶i gi÷a chñ xe víi ng­êi bÞ thiÖt h¹i ®­a ra c¸c c¨n cø x¸c ®¸ng chøng minh thiÖt h¹i cña hä vµ cÇn x¸c ®Þnh ®­îc tû lÖ lçi cña c¸c bªn”. Gi¶i ph¸p nµy qu¶ lµ khã thùc hiÖn v× ng­êi bÞ n¹n lu«n t×m mäi c¸ch ®Ó b¶o vÖ phÇn ®óng vÒ m×nh, h¬n n÷a th­êng theo phong tôc ng­êi ViÖt Nam khi hä bÞ t¹i n¹n do m×nh g©y ra (cã thÓ lµ chÕt) nguyªn nh©n nÕu thuéc vÒ ng­êi bÞ n¹n th× ng­êi g©y ra ®Òu ph¶i båi th­êng theo th­¬ng l­îng. MÆt kh¸c khi x¶y ra tai n¹n th× c«ng an, gi¸m ®Þnh viªn còng kh«ng thª cã mÆt ngay lóc ®ã ®­îc (tËn m¾t kh«ng nh×n thÊy). Nªn mäi x¸c minh vÊn ®Ò tai n¹n (nguyªn nh©n, møc tæn thÊt...) chØ lµ t­¬ng ®èi. VËy ngoµi c«ng an, toµ ¸n ra th× gi¸m ®Þnh viªn C«ng ty cña ng­êi g©y tai n¹n tham gia b¶o hiÓm ph¶i s¸ng suèt t×m ra nguyªn nh©n, ®¸nh gi¸ ®óng møc tæn thÊt theo kh¶ n¨ng hiÓu biÕt vµ tr×nh ®é nghiÖp vô, thu thËp, thô lý hå s¬ c«ng an lµm b»ng chøng x¸c minh. Khi x¶y ra tai n¹n nÕu cã mÆt ®­îc cña gi¸m ®Þnh viªn th× qu¸ tèt. 5. §¸nh gi¸ l¹i toµn bé gi¶i ph¸p cña c«ng ty Nh÷ng gi¶i ph¸p cña bèn c«ng ty ®· nªu ë phÇn trªn ngoµi nh÷ng nÐt riªng biÖt ra, hä ®Òu cã ®iÓm chung trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn b¶o hiÓm b¾t buéc tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ xe c¬ v× ®Òu chung môc ®Ých lµ thùc hiÖn tèt nghiÖp vô vµ tu©n thñ NghÞ ®Þnh 115/CP. C¸c c«ng ty ®Òu ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p: - T¨ng c­êng tuyªn truyÒn, gi¸o dôc n©ng cao ý thøc tr¸ch nhiÖm cña chñ xe. - KÕt hîp chÆt chÏ víi c¸c ngµnh, c¸c cÊp chÝnh quyÒn chøc n¨ng liªn quan, cïng víi c¶nh s¸t giao th«ng trong kh¸m ®Þnh tai n¹n. - §­a ra møc vµ h×nh thøc xö ph¹t cô thÓ do Bé Tµi chÝnh cïng hiÖp héi b¶o hiÓm vµ c¬ quan c«ng an thèng nhÊt chung. 6. Mét sè kiÕn nghÞ Trong ®iÒu kiÖn kh¾c nghiÖt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng c¹nh tranh vµ ®µo th¶i rÊt cao, sù dËm ch©n t¹i chç cña bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo còng ®ång nghÜa víi sù tôt hËu vµ thÊt b¹i. ChÝnh v× vËy, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong thÞ tr­êng b¶o hiÓm hiÖn nay, c¸c c«ng ty ph¶i liªn tôc ®æi míi vµ t×m ra c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc h¹n chÕ vµ ph¸t huy nh÷ng mÆt m¹nh cña m×nh ®Ó thÝch nghi víi t×nh h×nh míi. §èi víi mét doanh nghiÖp trÎ nh­ PJICO, nghiÖp vô BHTNDS chñ xe c¬ giíi ®èi víi ng­êi thø ba kh«ng chØ cã ý nghÜa n©ng cao doanh thu hµng n¨m mµ cßn cã môc ®Ých x· héi rÊt lín, gãp phÇn t¹o sù an toµn cho x· héi vµ mang l¹i lîiÝch cho ng­êi tham gia b¶o hiÓm. §Ó khai th¸c mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt nghiÖp vô nµy, ®ßi hái ngoµi viÖc nhµ n­íc ph¶i ®­a ra Bé luËt b¶o hiÓm hoµn thiÖn nh»m t¹o khung ph¸p lý cho c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm ho¹t ®éng th× viÖc t×m kiÕm nh÷ng gi¶i ph¸p tèt nhÊt nh»m hoµn thiÖn nghiÖp vô nµy lµ rÊt cÇn thiÕt. Sau ®©y, em xin cã mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m gãp phÇn triÓn khai tèt h¬n vÒ nghiÖp vô b¶o hiÓm b¾t buéc TNDS chñ xe c¬ giíi ®èi víi ng­êi thø ba. a. C«ng t¸c khai th¸c Thø nhÊt, ®ã lµ vÊn ®Ò tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o trong quÇn chóng nh©n d©n, ®©y lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao trong kh©u khai th¸c. C¸c h×nh thøc tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o nh­ s¸ch b¸o, t¹p chÝ, radio, v« tuyÕn truyÒn h×nh. Thø hai lµ vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc chµo phÝ vµ thu phÝ, C«ng ty nªn ®­a ra nhiÒu biÓu phÝ míi ®Ó phï hîp víi tõng lo¹i xe trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, ®ång thêi n©ng cao møc tr¸ch nhiÖm cña b¶o hiÓm nh»m khuyÕn khÝch c¸c chñ xe tham gia. MÆt kh¸c, c«ng ty nªn cö c¸n bé xuèng tËn n¬i kh¸ch hµng tham gia ®Ó chµo phÝ vµ thu phÝ, gi¶i thÝch cÆn kÏ sÏ gióp hä nhanh chãng ®­a ra quyÕt ®Þnh. NÕu hä ®ång ý tham gia th× ký kÕt hîp ®ång vµ thu phÝ. Thø ba: x©y dùng chÝnh s¸ch kh¸ch hµng hîp lý, ph©n chia kh¸ch hµng thµnh nhiÒu lo¹i ®Ó tiÖn cho viÖc khai th¸c, tËp trung khai th¸c kh¸ch hµng quan träng vµ quen thuéc, cÇn cã chÝnh s¸ch ­u ®·i hîp lý víi tõng lo¹i kh¸ch hµng. Thø t­: x©y dùng vµ qu¶n lý mét hÖ thèng ®¹i lý cã hiÖu qu¶. §ång thêi më c¸c líp tËp huÊn nh»m n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cho c¸c c¸n bé, céng t¸c viªn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thùc tÕ hiÖn nay. C«ng ty ph¶i th­êng xuyªn gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c¸c ®¹i lý, cô thÓ b»ng c¸ch ®ãng gi¶ ng­êi mua hµng ®­a ra c¸c t×nh huèng ®Ó xem xÐt øng xö cña ®¹i lý ra sao ®Ó tõ ®ã rót ra kinh nghiÖm nh»m h­íng dÉn l¹i c¸ch ®èi xö víi kh¸ch hµng mang l¹i sù tho¶ m·n cho kh¸ch hµng. C«ng ty nªn cã sù th­ëng ph¹t ®óng ®¾n víi c¸c c¸n bé C«ng ty. Thø n¨m: ®Èy m¹nh phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c ngµnh chøc n¨ng nh­ c¶nh s¸t giao th«ng, Së giao th«ng c«ng chÝnh, Côc thuÕ, c¸c tr¹m ®¨ng kiÓm… Trong viÖc khai th¸c b¶o hiÓm khi lµm c¸c thñ tôc nh­ nép thuÕ tr­íc b¹, ®¨ng ký xe, cÊp b»ng l¸i… C«ng ty cÇn h­íng dÉn b»ng c¸c v¨n b¶n ph¸p lý cô thÓ cã liªn quan ®Õn BHTNDS chñ xe c¬ giíi ®èi víi ng­êi thø ba vÒ viÖc thu phÝ vµ cÊp giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm. CÇn thùc hiÖn d¸n tem b¶o hiÓm cho ph­¬ng tiÖn xe c¬ giíi (®Æc biÖt lµ xe m¸y, ®©y sÏ lµ gi¶i ph¸p h÷u hiÖu kh«ng chØ cho c«ng ty mµ cßn thuËn tiÖn cho c¶nh s¸t giao th«ng trong viÖc nhËn diÖn xe ®· tham gia b¶o hiÓm. Phèi hîp víi ngµnh s¶n xuÊt giao th«ng ®Ó thèng kª mét c¸ch chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ sè l­îng xe c¬ giíi l­u hµnh. §iÒu nµy gióp cho PJICO dù ®o¸n thÞ tr­êng, më réng thÞ phÇn ®Ó ®Èy m¹nh c«ng t¸c khai th¸c h¬n. b. C«ng t¸c ®Ò phßng vµ h¹n chÕ tæn thÊt C«ng t¸c nµy cã vÞ trÝ quan träng kh«ng chØ ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh nghiÖp vô mµ cßn ¶nh h­ëng ®Õn toµn x· héi. V× vËy, PJICO cÇn ph¶i quan t©m h¬n ®Õn vÊn ®Ò nµy b»ng c¸ch: - §Ò xuÊt kiÕn nghÞ víi ngµnh giao th«ng vËn t¶i, giao th«ng c«ng chÝnh th­êng xuyªn quan t©m chØ ®¹o viÖc söa sang ®­êng x¸, cÇu cèng... ®Þnh kú hµng n¨m tiÕn hµnh tæ chøc c¸c líp tËp huÊn cho l¸i xe, ®Ò cao tr¸ch nhiÖm cña l¸i xe trong viÖc ®¶m b¶o an toµn giao th«ng, ®¶m b¶o tiªu chuÈn an toµn kü thuËt xe. - Phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c ngµnh cã liªn quan vµ c¸c chñ xe ®Ó khen th­ëng, ®éng viªn vµ hç trî kÞp thêi ®èi víi nh÷ng ®¬n vÞ thùc hiÖn tèt c«ng t¸c ®Ò phßng vµ h¹n chÕ tæn thÊt. - PJICO cÇn ph¶i t×m ra nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn tai n¹n ®Ó ®­a ra nh÷ng biÖn ph¸p h¹n chÕ, ng¨n ngõa, kh¾c phôc nh÷ng ¶nh h­ëng cña nguyªn nh©n ®ã. - T¨ng chi phÝ cho ®Ò phßng vµ h¹n chÕ tæn thÊt. c. C«ng t¸c gi¸m ®Þnh båi th­êng - C«ng ty cÇn ph¶i cã nh÷ng c¸n bé gi¸m ®Þnh cã chuyªn m«n, phÈm chÊt ®¹o ®øc vµ cã hiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt ®Ó gióp c¸c c¸n bé dÔ dµng gi¶i quyÕt c¸c hå s¬ båi th­êng mét c¸ch nhanh gän, bá bít c¸c thñ tôc kh«ng cÇn thiÕt. - PJICO cÇn ph¶i phèi hîp chÆt chÏ víi c¬ quan c«ng an trong viÖc thu thËp hå s¬ ®Ó gi¶i quyÕt båi th­êng. Tr¸nh t×nh tr¹ng chñ xe vµ ng­êi bÞ n¹n gian lËn nh»m trôc lîi b¶o hiÓm. - C«ng ty cÇn x©y dùng cñng cè vµ n©ng cÊp hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c th«ng suèt gi÷a c¸c v¨n phßng ®¹i lý vµ chi nh¸nh. §èi víi bé phËn c¸n bé gi¸m ®Þnh vµ thanh tra cÇn ph¶i ®­îc trang bÞ hÖ thèng m¸y mãc hoµn thiÖn h¬n. Cã nh­ vËy, míi thu nhËn vµ xö lý th«ng tin nhanh chãng kÞp thêi, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn tiÖn cho viÖc gi¶i quyÕt båi th­êng còng nh­ tËn dông ®­îc nh÷ng thêi c¬ thuËn lîi. - §èi víi c¸c thñ tôc gi¶i quyÕt båi th­êng cÇn ng¾n gän chÝnh x¸c, h­íng dÉn kh¸ch hµng lµm c¸c giÊy tê cÇn thiÕt khi ®­îc båi th­êng ®Ó tr¸nh cho kh¸ch hµng ph¶i ®i l¹i nhiÒu lÇn ®Ó t¹o t©m lý tho¶i m¸i cho ng­êi kh«ng may gÆp rñi ro. - T¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, x¸c minh, gi¶i quyÕt hå s¬ kh¸ch hµng, ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc gi¶i quyÕt båi th­êng. C¸c hå s¬ cã liªn quan tíi c¬ quan toµ ¸n xö lý, C«ng ty ph¶i cã sù tho¶ thuËn l¹i víi c¬ quan toµ ¸n tèi cao. - C«ng ty nªn x©y dùng vµ ph©n phèi båi th­êng cho c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn vµ c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc nh»m t¹o mèi quan hÖ chÆt chÏ vÒ ph¸p lý, chÕ ®é tµi chÝnh theo ®iÒu kho¶n b¶o hiÓm. Nªn cã nh÷ng quy ®Þnh cho v¨n phßng tù gi¶i quyÕt båi th­êng nh÷ng vô tai n¹n nhá. Th­êng xuyªn kiÓm tra, thanh tra t×nh h×nh xÐt duyÖt båi th­êng ë c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc. a. C«ng t¸c kh¸c - T¨ng c­êng c«ng t¸c ®µo t¹o t¹i chç chñ yÕu lµ tËp huÊn nghiÖp vô cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, céng t¸c viªn. C«ng ty nªn chó ý tuyÓn nh÷ng c¸n bé, nh©n viªn cã tr×nh ®é nghiÖp vô, n¨ng ®éng vµ kh¶ n¨ng giao tiÕp tèt. - T¨ng c­êng c«ng t¸c t­ t­ëng, gi¸o dôc chÝnh trÞ, phong c¸ch ®¹o ®øc ng­êi c¸n bé b¶o hiÓm nh»m ®¶m b¶o uy tÝn cho PJICO trªn thÞ tr­êng b¶o hiÓm. - Hç trî chi phÝ cho viÖc giao dÞch chµo b¶o hiÓm nh÷ng kh¸ch hµng lín. - T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý, thùc hiÖn quy chÕ gi¸m s¸t kiÓm tra ®èi víi c¸c ®¬n vÞ trong toµn c«ng ty, ®Æc biÖt lµ trong vÊn ®Ò chi tiªu tµi chÝnh cÇn ph¶i râ rµng, chÝnh x¸c. KÕt luËn NghiÖp vô BHTNDS chñ xe c¬ giíi ®èi víi ng­êi thø ba lµ tÊm l¸ ch¾n cuèi cïng gióp cho c¸c chñ ph­¬ng tiÖn xe c¬ giíi ®¶m b¶o an toµn giao th«ng. NghiÖp vô nµy tuy ra ®êi muén nh­ng nã cã ý nghÜa quan träng táng viÖc h¹n chÕ tæn thÊt qu¸ lín do xe c¬ giíi g©y ra ®ång thêi gãp phÇn æn ®Þnh tµi cÝnh cho c¸c chñ ph­¬ng tiÖn vµ kh¾c phôc thiÖt h¹i cña ng­êi thø ba. Ngoµi ra, nghiÖp vô nµy cßn ®ãng gãp cho ng©n s¸ch nhµ n­íc mét kho¶n tiÒn kh«ng nhá nh»m thóc ®Èy ®Çu t­ ph¸t triÓn toµn diÖn vÒ mÆt kinh tÕ x· héi. Qua thùc tÕ triÓn khai nghiÖp vô BHTNDS chñ xe c¬ giíi ®èi víi ng­êi thø ba t¹i C«ng ty cæ phÇn b¶o hiÓm PJICO, d­íi sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña l·nh ®¹o c«ng ty, c«ng ty ®· thu ®­îc kÕt qu¶ ®¸ng mõng. MÆc dï vËy, ®Ó ph¸t triÓn më réng vµ thu ®­îc kÕt qu¶ cao h¬n n÷a, c«ng ty cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc h¹n chÕ ®· ®­îc ®Ò cËp nh»m hoµn thiÖn h¬n nghiÖp vô nµy. Chóng ta tin t­ëng r»ng trong nh÷ng n¨m tíi PJICO sÏ lµ c«ng ty ph¸t triÓn toµn diÖn h¬n trªn thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam. Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh kinh tÕ b¶o hiÓm Gi¸o tr×nh qu¶n trÞ kinh doanh b¶o hiÓm T¹p chÝ b¶o hiÓm T¹p chÝ tµi chÝnh C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ b¶o hiÓm Chuyªn san b¶o hiÓm vµ thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam T¹p chÝ giao th«ng vËn t¶i Tµi liÖu b¸o c¸o tæng kÕt cña PJICO Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam V¨n kiÖn héi th¶o ngµy 2/10/2000 T¹p chÝ kinh tÕ hµng kú B¸o c¸o cña ch¸nh v¨n phßng uû ban ATGT quèc gia C¸c tµi liÖu kh¸c