Đề tài Thực trạng về vốn phát triển kinh tế trang trại ở Việt Nam

Lêi nãi ®Çu N­íc ta hiÖn nay vÉn c¬ b¶n lµ mét n­íc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp víi 80% d©n sè sèng ë n«ng th«n, 70% lao ®éng x· héi trong khu vùc n«ng nghiÖp, chñ yÕu lµ s¶n xuÊt thuÇn n«ng, ®éc canh, c¬ cÊu kinh tÕ l¹c hËu, n¨ng xuÊt lao ®éng thÊp. Trong giai ®o¹n c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ n­íc th× c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n lµ mét tÊt yÕu, hÕt søc quan träng ®Ó ®­a n«ng nghiÖp lªn mét nÒn s¶n xuÊt lín, s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ chñ yÕu cã hiÖu qu¶. Trong giai ®o¹n c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nã ®ßi hái chóng ta ph¶i t×m ra nh÷ng m« h×nh tæ chøc s¶n xuÊt míi, b»ng lý luËn vµ bµi häc thùc tiÔn tõ c¸c nÒn n«ng nghiÖp lín nh­: Mü, Nga, Ph¸p... vµ thùc tÕ ë ®Êt n­íc ta cho thÊy kinh tÕ trang tr¹i lµ mét m« h×nh s¶n xuÊt hiÖu qu¶ trong n«ng nghiÖp vµ sÏ lµ m« h×nh tæ chøc s¶n xuÊt c¬ së phæ biÕn trong t­¬ng lai. Do n­íc ta cã ®Æc ®iÓm lµ cã diÖn tÝch ®Êt canh t¸c Ýt, l¹i ph©n t¸n ®©y lµ nh­îc ®iÓm lín cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh­ ®Èy m¹nh s¶n xuÊt th©m canh, chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, ®Èy m¹nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i...®ßi hái vèn ®Çu t­ lín ®Ó gãp phÇn gi¶i quyÕt chung vÒ thùc tr¹ng vèn cho sù ph¸t triÓn cña trang tr¹i ®Æc biÖt trong huy ®éng vèn vµ sö dông. Sù nghiªn cøu nµy chuyÓn tËp chung vµo mét sè tØnh cã trang tr¹i ph¸t triÓn m¹nh, trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®· sö dông mét sè tµi liÖu, sè liÖu chung gian. I. C¬ së lý luËn chung vÒ vèn ®èi víi ph¸t triÓn trang tr¹i ë ViÖt Nam 1. Kh¸i niÖm, vai trß, ®Æc ®iÓm cña vèn víi sù ph¸t triÓn cña trang tr¹i. 1.1. Kh¸i niÖm vÒ vèn trong trang tr¹i Vèn ®­îc hiÓu theo nghÜa réng lµ tiÒm n¨ng phôc vô cho s¶n xuÊt, bao gåm: t­ liÖu s¶n xuÊt lao ®éng trÝ tuÖm, kh¶ n¨ng tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña trang tr¹i. §ã lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn vËt chÊt cÇn thiÕt kh«ng thiÕu ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh. Vèn cã thÓ ®­îc chia thµnh tµi s¶n cè ®Þnh nh­: m¸y mãc thiÕt bÞ nhµ x­ëng. Gi¸ trÞ v­ên c©y l©u n¨m, ®µn gia sóc sinh s¶n... cña vèn ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i. Vai trß cña vèn ®èi víi viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng nh­: hÖ thèng thuû lîi, giao th«ng, khu c«ng nghiÖp chÕ biÕn, hÖ thèng chuång tr¹i... ViÖc x©y dùng c¸c c¬ së h¹ tÇng nµy cã ý nghÜa cùc kú quan träng ®èi víi sù ra ®êi cña c¸c trang tr¹i, ®Æc biÖt lµ nh÷ng khu vùc vïng s©u, vïng xa, nh÷ng vïng kinh tÕ cßn kÐm ph¸t triÓn. ViÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng nµy cßn gãp phÇn sö dông cã hiÖu qu¶ vèn kinh doanh cña trang tr¹i, thu hót nhiÒu nguån vèn tõ c¸c lÜnh vùc kh¸c cña nÒn kinh tÕ. ViÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng lµ cÇn l­îng vèn rÊt lín do vËy cÇn cã sù hç trî cña Nhµ n­íc. Vèn gãp phÇn c¬ giíi ho¸ trong s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c trang tr¹i, nhê cã vèn mµ c¸c trang tr¹i míi cã thÓ mua m¸y mãc thiÕt bÞ ®Ó më réng quy m« s¶n xuÊt, gi¶i phãng søc lao ®éng trong nh÷ng kh©u nÆng näc nh­: lµm ®Êt, t­íi n­íc... ®Æc biÖt nh­ trong ngµnh ch¨n nu«i. §©y lµ yªu cÇu cña s¶n xuÊt kinh doanh trong trang tr¹i lín h¬n so kinh tÕ hé vµ còng lµ yªu cÇu cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ trong n«ng nghiÖp n«ng th«n. HiÖn nay tr×nh ®é c¬ giíi ho¸ trong n«ng nghiÖp n­íc ta vÉn ë tr×nh ®é rÊt thÊp chñ yÕu lµ s¶n xuÊt thñ c«ng nªn n¨ng suÊt thÊp s¶n phÈm chÊt l­îng kÐm. Vèn gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp n«ng th«n nãi chung vµ sù thay ®æi chuyÓn dÞch c¬ cÊu trong tõng vïng trang tr¹i. Cô thÓ lµ sù thay ®æi c©y trång, vËt nu«i trong tõng trang tr¹i, c¸c trang tr¹i nu«i trång nh÷ng c©y con cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Nh­ng hiÖn nay hÇu hÕt c¸c trang tr¹i ®Òu trong t×nh tr¹ng thiÕu vèn gi¸ nh÷ng gièng c¸c nh÷ng c©y con l¹i rÊt cao, quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p nªn hiÖn nay phæ biÕn c¸c trang tr¹i ë n­íc ta s¶n xuÊt ®éc canh c©y, cßn kÐm gi¸ trÞ. §Ó chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång vËt nu«i th× vai trß cña vèn lµ hÕt søc quan träng vµ cÇn cã sù hç trî tõ phÝa Nhµ n­íc. Vai trß cña vèn thÓ hiÖn viÖc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh­: s¶n xuÊt kÞp thêi vô, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt thóc ®Èy s¶n xuÊt th©m canh, lµm t¨ng n¨ng suÊt c©y trång vËt nu«i, ®­a quy m« s¶n xuÊt ®Õn tèi ­u. Vai trß nµy cña vèn xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt nh­ tÝnh thêi vô lµm cho qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vèn cã nhiÒu phøc t¹p. VÝ dô trong s¶n xuÊt nÕu trang tr¹i kh«ng tiªu thô ®­îc s¶n phÈm hay ch­a tiªu thô ®­îc th× sÏ rÊt khã kh¨n cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tiÕp theo, nÕu cã ®ñ vèn trang tr¹i cã thÓ ch¨m sãc c©y trång vËt nu«i ®Çy ®ñ chÊt dinh d­ìng lµm t¨ng n¨ng xuÊt, t¨ng chÊt l­îng s¶n phÈm. 2. §Æc ®iÓm cña vèn s¶n xuÊt trong c¸c trang tr¹i S¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ lÜnh vùc s¶n xuÊt g¾n liÒn víi c¸c ®iÒu kiÖn cña tù nhiªn nh­: thêi tiÕt, khÝ hËu, s¶n xuÊt diÔn ra trªn kh«ng gian réng lín: ®èi t­îng s¶n xuÊt lµ nh÷ng c¬ thÓ sèng. Do vËy vèn s¶n xuÊt cña c¸c trang tr¹i cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: + Trong vèn s¶n xuÊt cña trang tr¹i cã thÓ chia thµnh vèn cè ®Þnh vµ vèn l­u ®éng, trong ®ã vèn cè ®Þnh bao gåm: t­ liÖu s¶n xuÊt mang tÝnh sinh häc vµ t­ liÖu s¶n xuÊt mang tÝnh kü thuËt. Trong ®ã t­ liÖu s¶n xuÊt mang tÝnh kü thuËt nh­: M¸y mãc, thiÕt bÞ, nhµ x­ëng: t­ liÖu s¶n xuÊt mang tÝnh sinh häc: gia søc kÐo cÇy, bß s÷a, gia sóc sinh s¶n... ®èi víi t­ liÖu s¶n xuÊt nµy trong tæ chøc s¶n xuÊt cÇn ph¶i chó ý tíi chÕ ®é chÊt dinh d­ìng, khÈu phÇn thøc ¨n ngoµi phÇn phôc vô cho duy tr× cßn ®¸p øng yªu cÇu s¶n xuÊt do vËy trong tæ chøc s¶n xuÊt cÇn chó ý sau: §Ó cho c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt sinh häc ho¹t ®éng hiÖ qu¶ ph¶i chó ý tíi chÕ ®é chÊt dinh d­ìng, cung cÊp ®Çy ®ñ. C¸c t­ liÖu s¶n xuÊt nµy kh«ng thÓ thay thÕ c¸c bé phËn khi cÇn thiÕt nh­ c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt mang tÝnh kü thuËt. Trong tæ chøc s¶n xuÊt c¸c tµi s¶n cè ®Þnh nµy kh«ng ph¶i khÊu hao nh­ c¸c tµi s¶n kh¸c. C¸c tµi s¶n lo¹i nµy mÉn c¶m víi thêi tiÕt do vËy trong tæ chøc s¶n xuÊt ph¶i cÇn chó ý chÕ ®é ch¨m sãc, chuång tr¹i. - Trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp chu kú s¶n xuÊt dµi vµ tÝnh thêi vô mét mÆt hµng cho sù tuÇn hoµn cña vèn vµ sù lu©n chuyÓn vèn chËm ch¹p, kÐo dµi thêi gian thu håi vèn dµi, kh¶ n¨ng rñi ro cña vèn lµ cao, trong s¶n xuÊt cÇn mét l­îng vèn dù tr÷ lín .... §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cÇn chó ý mét sè ®iÒu sau: + Ph¶i ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i c©y trång vËt nu«i theo ph­¬ng ch©m lÊy ch¨n nu«i dµi ®Ó ®¶m b¶o n©ng cao vßng quay cña vèn ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. + §èi víi c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt mang tÝnh kü thuËt th× ph¶i ®a d¹ng ho¸ c«ng dông kh«ng ®Ó m¸y nghØ lµm ø ®äng vèn. - Trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn khÝ hËu thêi tiÕt... ngoµi ra cßn phô thuéc vµo thÞ tr­êng nh­ gi¸ c¶... nªn rñi ro trong vèn s¶n xuÊt lµ rÊt lín, lîi nhuËn thÊp ngay trong qu¸ tr×nh sö dông vèn còng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn nh­ khi m­a nhiÒu th× kh¶ n¨ng bãn ph©n v« c¬ còng ph¶i h¹n chÕ kh¶ n¨ng sö dông thu«c trõ s©u cho c©y trång lín.... lµm cho qu¸ tr×nh dù tr÷ vèn trë nªn hÕt søc phøc t¹p. Do vËy trong tæ chøc s¶n xuÊt c¸c trang tr¹i cÇn chó ý sau: + Trang tr¹i lu«n cã mét kho¶n vèn l­u ®éng + Ph¶i cã quü b¶o hiÓm ®Ò phßng cho nh÷ng t×nh huèng rñi ro trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - Trong s¶n xuÊt cã mét bé phËn s¶n xuÊt cña n«ng nghiÖp nh­: c©y con gièng kh«ng qua l­u th«ng mµ ®­îc chuyÓn trùc tiÕp lµm t­ liÖu s¶n xuÊt. Do vËy vßng tuÇn hoµn cña vèn cã thÓ ®­îc chia thµnh vßng tuÇn hoµn ®Çy ®ñ vµ kh«ng ®Èy ®ñ. Vßng tuÇn hoµn kh«ng ®Çy ®ñ lµ vßng tuÇn hoµn cña mé bé phËn vèn kh«ng ®­îc thùc hiÖn ngoµi thÞ tr­êng mµ ®­îc tiªu dïng ngay trong néi bé c¸c trang tr¹i. Vßng tuÇn hoµn ®©y ®ñ yªu cÇu vèn l­u ®éng ph¶i tr¶i qua tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n cña s¶n xuÊt trong ®ã cã giai ®o¹n tiªu thô s¶n phÈm. HiÖn nay ë ViÖt Nam hÇu hÕt c¸c trang tr¹i ch­a h¹ch to¸n ®Çy ®ñ chi phÝ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nªn ch­a ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, cÇn chó ý c¸c ®iÓm sau: + Trong s¶n xuÊt ph¶i h¹ch to¸n chÝnh x¸c ®Çy ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµ doanh thu. + N©ng cao tr×nh ®é h¹ch to¸n kinh tÕ cho c¸c chñ trang tr¹i. 2. C¸c nguån h×nh thµnh nguån vèn ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i - Nguån vèn ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch cña Nhµ n­íc Nh×n chung giai ®o¹n tõ 1991 – 2000 vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n ­íc ®¹t 65,2 ngh×n tû ®ång, chiÕm kho¶ng 10,5% trong tæng nguån vèn ®Çu t­ x· héi. Trong giai ®o¹n tõ 1991 – 1995 lµ 8,5% trong tæng nguån vèn ®Çu t­, tõ 1996 – 2000 lµ kho¶ng 11,4%, tèc ®é t¨ng vèn ®Çu t­ trong 5 n¨m tõ 1996 – 2000 lµ 21%. VËy nhµ n­íc ®· cã sù ®Çu t­ cao h¬n cho n«ng nghiÖp nãi chung vµ cho kinh tÕ trang tr¹i nãi riªng, ®Æc biÖt lµ 2 n¨m gÇn ®©y vèn ®Çu t­ cho n«ng nghiÖp n«ng th«n t¨ng lªn 15% trong tæng sè vèn ®©ï t­ cho x· héi. Nguån vèn nµy chñ yÕu lµ ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, trong ®ã tû träng vèn ®Çu t­ cho thuû lîi chiÕm phÇm lín. Ngoµi ra nhµ n­íc cßn ®Çu t­ cho n«ng nghiÖp qua tÝn dông ­u ®·i hç trî cho n«ng d©n cña c¸c chñ trang tr¹i. Cô thÓ nh­: Ngµy 22 – 9- 2000 Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam ®· kÞp thêi ban hµnh quyÕt ®Þnh sè 423/2000 N§ - NHNN vÒ chÝnh s¸ch tÝn dông ng©n hµng ®èi víi c¸c trang tr¹i vµ cã hiÖu lùc thi hµnh tõ ngµy 7 –19 – 2000. Theo ®ã c¸c trang tr¹i trong ba khu vùc: MiÒn nói, H¶i ®¶o, vïng ®ång bµo kh¬ me sèng tËp trung ®­îc gi¶m 15% so víi l·i xuÊt cho vay th«ng th­êng cña c¸c tæ chøc tÝn dông. + Thêi gian cho vay phï hîp víi thêi gian sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn, thêi gian thu ho¹ch tiªu thô cña c©y trång vËt nu«i phï hîp víi thêi gian khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. Thêi gian thuª vµ kh¶ n¨ng tr¶ cña chñ trang tr¹i. Møc vay ng¾n h¹n lµ 12 th¸ng dµi h¹n lµ 6 th¸ng, vay tõ 20 ®Õn 50 triÖu ®ång kh«ng ph¶i thÕ chÊp nh­ng ph¶i cã ph­¬ng ¸n kinh doanh kh¶ quan hiÖu qu¶ vµ nép gi©ý chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt kh«ng cã tranh chÊp. Ngµy 2 – 1 – 2001 Thñ T­íng ChÝnh Phñ l¹i tiÕp tôc cã ban hµnh quyÕt ®Þnh sè 02/ 2001/ N§ - TGG vÒ chÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn ®èi víi trang tr¹i nh­ c¸c dù ¸n s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Nhµ n­íc ®ang dù kiÕn dµnh kho¶ng 1149 triÖu USD cho quü hç trî ®Çu t­ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n ®Õn n¨m 2001. Ngoµi ra nhµ n­íc ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch kh¸c hç trî cho n«ng nghiÖp n«ng th«n nh­: ChÝnh s¸ch 135 vÒ xo¸ ®ái gi¶m nghÌo, ch­¬ng tr×nh 327 phñ xanh ®Êt trèng ®åi träc, gi¶m thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp... Nh×n chung nguån vèn ®Çu cña Nhµ n­íc chñ yÕu tËp chung vµo viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ cã ý nghÜa rÊt quan träng cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n nãi chung vµ kinh tÕ trang tr¹i nãi riªng. - Nguån vèn tù cã cña trang tr¹i §©y lµ nguån vèn chñ yÕu nã ®­îc tÝch luü trong nhiÒu n¨m cña c¸c trang tr¹i ®Æc biÖt lµ tõ nghÞ quyÕt 10 th¸ng 4 n¨m 1988 cña TW s¶n xuÊt n«ng nghiÖp b¾t ®Çu cã sù ph¸t triÓn ng­êi n«ng d©n s¶n xuÊt ®i vµo s¶n xuÊt th©m canh quy m« ngµy cµng t¨ng ®Çu t­ lín vµo c¸c vïng s¶n xuÊt hµng ho¸ chuyªn canh nh­: S¶n xuÊt lóa g¹o ë §ång B»ng S«ng Cöu Long, s¶n xuÊt cµ phª ë T©y Nguyªn: v¶i thiÒu ë Lôc Ng¹n B¾c Giang. NhiÒu n¬i ®· ph¸t triÓn ®µn gia sóc, gia cÇm víi quy m« lín nh­ ë c¸c vïng ven ®« víi nguån vèn tù cã lµ chñ yÕu vµ ngµy cµng t¨ng dÇn cïng víi c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn cña Nhµ n­íc. Nguån vèn ®Çu t­ cña doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ còng ®ang gãp phÇn quan träng thóc ®Èy quy m« t¨ng tr­ëng kinh tÕ ë c¸c vïng ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ tËp trung. Ph­¬ng thøc ®Çu t­ chñ yÕu lµ ký kÕt hîp ®ång bao tiªu s¶n phÈm, hç trî c¸c yÕu tè ®Çu vµo nh­: c«ng nghÖ s¶n xuÊt, c©y con gièng, thøc ¨n, ph©n bãn... ë ViÖt Nam m« h×nh tæ chøc s¶n xuÊt cña nhµ m¸y ®­êng Lam S¬n, L©m tr­êng S«ng HËu lµ nh÷ng m« h×nh s¶n xuÊt liªn kÕt víi c¸c trang tr¹i, hé n«ng d©n ®iÓn h×nh lµ cã hiÖu. HiÖn nay Nhµ n­íc ®ang cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch m« h×nh tæ chøc s¶n xuÊt nµy, ®©y lµ m« h×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ v¨n minh. - Nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi. N¨m 1987 ®Õn 1994 vèn FDI vµo n«ng nghiÖp lµ 784 triÖu USD chiÕm 8,2% tæng sè FDI ViÖt Nam tû lÖ vèn thùc hiÖn do søc hÊp dÉn ®Çu t­ ch­a cao. Trong nh÷ng n¨m võa qua nhµ n­íc ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch thu hót ®Çu t­ nªn dßng vèn ®Çu t­ nµy vÉn t¨ng. Cô thÓ n¨m 1998 cã 225 dù ¸n víi 2,3 tû USD chñ yÕu ®Çu t­ tËp chung vµo trång vµ chÕ biÕn cao su, cµ phª, chÌ, mÝa ®­êng, ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm. HiÖu qu¶ sö dông vèn FDI còng ®¸ng khÝch lÖ: n¨m 1997 doanh thu cña c¸c dù ¸n lµ 60 triÖu USD lîi nhuËn lµ 30 USD, hµng n¨m gi¶i quyÕt ®­îc hµng ngµn viÖc lµm. - Ngoµi nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp hµng n¨m cßn cã nhiÒu dù ¸n ®Çu t­ gi¸n tiÕp cña c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ chÝnh phñ c¸c n­íc ph¸t triÓn ®Çu t­ vµo n«ng nghiÖp n«ng th«n. Nguån vèn nµy chñ yÕu ®­îc ®­a vµo x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ ®­îc ®­a vµo nguån vèn tÝn dông ­u ®·i cho c¸c hé vµ c¸c trang tr¹i. 3. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh sö dông vèn trong c¸c trang tr¹i. - S¶n xuÊt n«ng nghiÖp g¾n liÒn víi c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn qu¸ tr×nh tæ chøc s¶n xuÊt diÔn ra trªn mét kh«ng gian réng lín ®èi t­îng s¶n xuÊt l¹i lµ nh÷ng c¬ thÓ sèng mÉu c¶m víi ®iÒu kiÖn cña tù nhiªn. §©y lµ nh÷ng nh©n tè mang tÝnh kh¸ch quan, víi tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ nh­ ngµy nay th× sù kh¾c phôc cña con ng­êi vÉn cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ ®Æc biÖt lµ trong ngµnh trång trät vµ ngµnh ch¨n nu«i trång thuû s¶n trong thùc tÕ nhiÒu mïa m­a b·o lò lôt ®· lµm nhiÒu trang tr¹i nu«i trång thuû s¶n nhiÒu v­ên c©y ¨n qu¶ bÞ thÊt thu vÝ dô ®iÓm h×nh lµ n¨m 1997 s¶n xuÊt n«ng nghiÖp gÆp nhiÒu khã kh¨n. Nh÷ng nh©n tè nµy lµm cho qu¸ tr×nh qu¶n lý vèn cã nhiÒu phøc t¹p nh­ qu¸ tr×nh sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn, sö dông m¸y mãc kh«ng ®­îc liªn tôc nh­ trong c¸c ngµnh n«ng nghiÖp. Do ®ã hiÖu qu¶ sö dông m¸y th­êng kh«ng cao. Ngay c¶ qu¸ tr×nh sö dông vèn l­u ®éng th­êng biÕn ®éng hÕt søc phøc t¹p nªn kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t­ vµo n«ng nghiÖp kh«ng cao. §Ó kh¾c phôc bít nh÷ng rñi ro trong qu¸ tr×nh sö dông vèn c¸c trang tr¹i cÇn chó ý mét sè vÊn ®Ò sau + §èi víi c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ nh­ m¸y lµm ®Êt c¸c lo¹i m¸y thu ho¹ch, gieo trång.... cÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông b»ng c¸ch bé phËn ph¸t lùc ®­îc sö dông kÕt hîp víi nhiÒu lo¹i m¸y c«ng t¸c trang tr¹i cã thÓ kÕt hîp s¶n xuÊt víi lµm dÞch vô vô phô c¸c hé n«ng d©n hay c¸c trang tr¹i kh¸c. + §Ó gi¶m bít rñi ro trong s¶n xuÊt cÇn ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i c©y trång vËt nu«i. + C¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt cÇn cã quü dù phßng khi cã rñi ro x¶y ra nh­ tham b¶o hiÓm cho c©y trång vËt nu«i chÝch mét phÇn lîi nhuËn thµnh lËp quü b¶o hiÓm cho doanh nghiÖp. - Nh÷ng nh©n tè kinh tÕ còng ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh sö dông vèn. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp ngoµi chÞu ¶nh h­ëng cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn mµ cßn chÞu ¶nh h­ëng cña c¶ nh©n tè thÞ tr­êng nh­ gi¸ c¶, cung cÇu. Trong s¶n xuÊt c¸c trang tr¹i kh«ng thÓ dù b¸o ®­îc nh÷ng sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng do ch¹y theo lîi nhuËn tr­íc m¾t nªn th­¬ng lµ x¶y ra s¶n xuÊt tù ph¸t mµ trong thùc tÕ xay ra (trong s¶n xuÊt cµ phª ë T©y Nguyªn, s¶n xuÊt thuû s¶n ). ViÖc kh«ng thèng nhÊt gi÷a hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng chung víi hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng trong c¸c trang tr¹i do s¶n xuÊt thiÕu vèn nªn kh«ng ®¹t ®­îc quy m« tèi ­u, kh«ng tËn dông hÕt c¸c hÕt c¸c nguån lùc trong trang tr¹i. - Nh÷ng nh©n tè x· héi Qua ®iÒu tra kÕt qu¶ cho thÊy C¸c chñ trang tr¹i lµ c«ng nh©n viªn chøc vÒ h÷u s¶n xuÊt hiÖu qu¶ h¬n c¸c nhãm chñ trang tr¹i lµ n«ng d©n. Chñ trang tr¹i lµ c¸n bé h­u trÝ vÒ h­u th­êng lµ nh÷ng ng­êi cã tr×nh ®é v¨n ho¸ cao h¬n, cã kh¶ n¨ng ho¹ch to¸n kinh doanh, cã kh¶ n¨ng nh×n nhËn vÒ thÞ tr­êng do ®ã mµ s¶n xuÊt hiÖu qu¶ cao h¬n. HiÖn nay ë n­íc ta cßn rÊt nhiÒu chñ trang tr¹i ë trong t×nh tr¹ng kh«ng cã kh¶ n¨ng ho¹ch to¸n kinh doanh ®©y lµ khã kh¨n cho héi nhËp vÒ nÒn n«ng nghiÖp thÕ giíi. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt th× chóng ta cÇn cã ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o c¸c chñ trang tr¹i ®©y lµ yªu cÇu cÊp b¸ch cña nÒn n«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng ho¸. 5. C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trong c¸c trang tr¹i. - Tæng doanh thu cña c¸c trang tr¹i: §©y lµ chØ tiªu tæng qu¸t ph¶n ¸nh quy m« s¶n xuÊt nã ®­îc sö dông phæ biÕn ë c¸c trang tr¹i. Theo ®iÒu tra tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt b×nh qu©n cña mét trang tr¹i lµ 105, 426 triÖu ®ång. Cô thÓ ta cã b¶ng sau: Tæng thu b×nh qu©n cña mét trang tr¹i n¨m 1998 ChØ tiªu C¸c tØnh Tæng thu (tr®) Trång trät Ch¨n nu«i Thuû s¶n L©m nghiÖp B×nh qu©n chung 105,426 60,88 28.776 14.526 1.246 S¬n la 46,05 41,07 4,21 0,48 0,29` 33,25 16,1 10,02 2,28 4,85 24,48 12 4.73 6.86 0.89 Hµ Néi 129,74 18,48 52,05 58,64 0,57 Thanh ho¸ 101,94 51,3 0,23 0,23 1,45 NghÖ An 38.58 20.65 8.96 8.96 3.16 §¾c l¾c 162.92 160.97 1.76 1.76 0.0 - Gi¸ trÞ s¶n phÈm hµng ho¸. S¶n xuÊt hµng ho¸ lµ ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña kinh tÕ trang tr¹i. Tõ kinh tÕ hé n«ng d©n tù cung tù cÊp lªn s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá, c¸c hé n«ng d©n ®· vµ ®ang chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn vÒ vèn, ®Êt ®ai kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm, c«ng nghÖ, thÞ tr­êng... ®Ó chuyÓn lªn s¶n xuÊt hµng ho¸ lín – ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i, ®Ó ®¸nh gi¸ tr×nh ®é ph¸t triÓn hµng ho¸, cã thÓ sö dông hai chØ tiªu sau: quy m« s¶n phÈm hµng ho¸ vµ tû xuÊt s¶n phÈm hµng ho¸. Quy m« gi¸ trÞ s¶n phÈm hµng ho¸ cña mét sè tØnh ChØ tiªu TØnh Tæng sè Trång trät Ch¨n nu«i Thuû s¶n L©m nghiÖp B×nh qu©n chung 91,449 36,40 0,428 13,998 0,0 S¬n la 40,816 12,88 1,997 0,428 0,0 Yªn B¸i 21,916 7,39 6,533 1,997 0,0 Qu¶ng Ninh 18,056 15,13 56,94 6,53 0,0 Hµ Néi 117,55 45,32 6,94 56,94 0,0 Thanh Ho¸ 90,76 16,6 6,35 38,49 0,0 NghÖ An 28,0 78,32 4,54 5,23 0,0 Gia Lai 82,89 140,35 1,38 0,03 0,0 §¾c L¾c 141,86 114,0 1,847 0,12 0,0 II. Thùc tr¹ng vÒ vèn trong c¸c trang tr¹i ë ViÖt Nam 1. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë n­íc ta hiÖn nay ë n­íc ta hiÖn nay phÇn lín c¸c hé n«ng d©n ®Òu lµ tiÓu n«ng tuy nhiªn hiÖn nay ®· vµ ®ang h×nh thµnh xu h­íng c¸c hé s¶n xuÊt hµng ho¸ theo m« h×nh trang tr¹i. C¸c trang tr¹i suÊt hiÖn kh«ng nh÷ng ë nh÷ng vïng xuÊt khÈu hµng lín mµ cßn suÊt hiÖn ë c¶ nh÷ng vïng s¶n xuÊt hµng ho¸ ch­a ph¸t triÓn ë vïng cã diªn tÝch ®Êt b×nh qu©n ®Çu ng­êi thÊp. HiÖn nay theo sè liÖu bao c¸o cña c¸c tØnh trong c¶ n­íc dùa trªn sù h­íng dÉn s¬ bé vÒ kh¸i niÖm c¸c tiªu chÝ nhËn d¹ng trang tr¹i cña Bé N«ng NghiÖp vµ Ph¸t TriÓn N«ng Th«n, c¸c ®Þa ph­¬ng ®· vËn dông vµo ®iÒu tra kh¶o s¸t vµ tËp hîp b¸o c¸o vÒ Bé N«ng NghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng Th«n vµo kho¶ng 113 ngh×n trang tr¹i, ë n­íc ta hiÖn nay diÖn tÝch ®Êt canh t¸c ngµy cµng cã xu h­íng gi¶m vµ ph©n t¸n do vËy theo yªu cÇu cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ th× ph¸t triÓn n«ng nghiÖp theo nhiÒu h­íng trang tr¹i theo nhiÒu h­íng kh¸c nhau nh­ s¶n xuÊt th©m canh, nu«i trång nh÷ng c©y cßn cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. 1.Thùc tr¹ng vÒ vèn cho ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i Nguån vèn: vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c trang tr¹i chñ yÕu lµ vèn tù cã theo ®iÒu tra kho¶ng 91,03% trong ®ã c¸c trang tr¹i ë ®¾c l¾c vèn tù cã chiÕm 96% gia lai vµ l©m ®ång chiÕm 3%. T×nh h×nh vèn tù cã ë c¸c trang tr¹i ë mét sè tØnh TØnh Tû träng vèn tù cã §¾c L¾c 96% Gia Lai 931 L©m §ång 80,65 Thanh Ho¸ 79,9 S¬n La 75,42 Vèn tù cã chñ yÕu ®­îc tÝch luü tõ nhiÒu n¨m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña c¸c trang tr¹i. Do s¶n xuÊt n«ng nghiÖp th­êng gÆp rñi do nhiÒu, kh¶ n¨ng tr¶ nî thÊp nªn c¸c trang tr¹i th­êng e ng¹i trong vay m­în. Trong c¸c nguån vèn vay th× chñ yÕu lµ vay trùc tiÕp tõ ng©n hµng chiÕm 48,08% (b×nh qu©n) trong tæng nguån vèn vay theo dù ¸n10,19% vay kh¸c 34,99%. Vèn vay cña c¸c trang tr¹i hiÖn nay cßn nhiÒu h¹n chÕ trong khi hÇu hÕt c¸c ®¬n vÞ thiÕu vèn s¶n xuÊt, míi chØ ®¸p øng ®­îc 50% - 60%. ViÖc vay vèn tõ ng©n hµng c¸c tæ chøc tÝn dông cßn nhiÒu bÊt cËp nh­ thñ tôc, thêi gian vay tr¶, l­îng vèn vay. Tû lÖ phÇn tr¨m vay vèn ng©n hµng trong tæng nguån vèn vay TØnh Tû lÖ phÇn tr¨m Gia Lai 65,37 §¾c L¾c 66,34 L©m §ång 63,62 Ninh ThuËn 73,83 Long An 68,76 Cµ Mau 61,79 - VÒ quy m« vèn cña c¸c trang tr¹i Theo ®iÒu tra n¨m 1999 cho thÊy: tæng vèn s¶n xuÊt b×nh qu©n cña c¸c trang tr¹i ë 15 tØnh (thµnh phè) lµ 291,43 triÖu trong ®ã cao nhÊt lµ tØnh §¾c L¾c 619,5 triÖu. Tuú thuéc vµo ph­¬ng h­íng s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c nhau mµ l­îng quy m« s¶n xuÊt cßn nhá so víi nhiÒu n­íc trong khu vùc nh­ ë NhËt, Mü, Th¸i Lan, §µi Loan. Quy m« nhá g©y ra nhiÒu h¹n chÕ trong viÖc huy ®éng vèn tèi ­u c¸c nguån lùc hiÖn nay quy m« cã xu h­íng ngµy cµng t¨ng dÇn cïng víi c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i cña nhµ n­íc. C¸c trang tr¹i ch¨n nu«i gia sóc, nu«i trång thuû s¶n, cã v­ên c©y l©u n¨m th× quy m« vèn th­êng lµ lín. Gi÷a c¸c vïng còng cã chªnh lÖch vÒ quy m« vèn gi÷a tØnh cao nhÊt so víi tØnh thÊp nhÊt gÊp nhau lµ 6,2 lÇn, gi÷a c¸c nhãm chñ trang tr¹i còng cã sù chªnh lÖch nµy nhãm chñ trang tr¹i lµ c«ng chøc vÒ h­u cã quy m« vèn nhá h¬n nhãm chñ trang tr¹i lµ n«ng d©n. Vèn b×nh qu©n cña c¸c trang tr¹i ë mét sè tØnh TØnh Vèn (Tr®) TØnh Vèn (Tr®) §¾c L¾c 619,5 Hµ Néi 164,6 L©m §ång 552,96 Thanh Ho¸ 120,36 B×nh D­¬ng 489,68 Long An 159,70 Kh¸nh Hoµ 360,57 Cµ Mau 151 Ninh Thu©n 348,68 NghÖ An 113,66 Gia Lai 472.57 Qu¶ng Ninh 112,67 §ång Nai 209,74 Yªn B¸i 95,90 2. C¬ cÊu cña vèn cña c¸c trang tr¹i Theo sè liÖu ®iÒu tra cho thÊy tû träng gi¸ trÞ v­ên c©y l©u n¨m b×nh qu©n cña mét trang tr¹i lµ kh¸ cao 62,62% nÕu céng thªm gi¸ trÞ ®µn vËt nu«i c¬ b¶n th× tû träng lµ 64,51%.. cßn c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt cã nguån gèc kü thuËt nh­ nhµ x­ëng m¸y mãc thiÕt bÞ... chiÕm tû träng thÊp 4,48% trong ®ã c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, m¸y kÐo, chiÕm 2,4%. Nh­ vËy c¸c yÕu tè trªn chiÕm ®¹i ®a sè bé phËn gi¸ trÞ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ tµi s¶n cña trang tr¹i lµ 74,98% tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu trªn ta cã nhËn xÐt sau. - Thø nhÊt tr×nh ®é c¬ giíi ho¸ n«ng nghiÖp cßn rÊt thÊp ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. HiÖn nay phæ biÕn trong n«ng nghiÖp nãi chung vµ trong trang tr¹i nãi riªng vÉn sö dông lao ®éng cña con ng­êi lµ chñ yÕu nªn n¨ng suÊt lao ®éng lµ thÊp. - Thø hai trong gi¸ trÞ t­ liÖu s¶n xuÊt mang tÝnh sinh häc th× chñ yÕu lµ c©y l©u n¨m hay nãi c¸ch kh¸c trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp th× trång trät vÉn chiÕm ®¹i ®a sè mµ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸, trong chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp ph¶i gi¶m tû träng trång trät t¨ng tû träng ngµnh ch¨n nu«i. 3. Nh÷ng mÆt ®­îc vµ ch­a ®­îc trong huy ®éng vµ sö dông vèn. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y chóng ta ®· nhËn thøc ®­îc vai trß quan träng cña n«ng nghiÖp trong nÒn kinh tÕ quèc d©n ®Æc biÖt lµ trong giai ®o¹n c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nhê vËy mµ n«ng nghiÖp ®­îc nhµ n­íc kh«ng ngõng t¨ng ®Çu t­ qua ng©n s¸ch nhµ n­íc ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi, tõ c¸c thµnh phÇn trong n­íc lµm s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¨ng tr­ëng liªn tôc tõ 3 – 4 % mét n¨m nhµ n­íc ®· ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc cung cÊp vèn, th¸o gì nhiÒu thñ tôc phøc t¹p trong vay vèn, tû träng vèn vay dµi h¹n vµ h¹n t¨ng lªn nh­ ngµy 22 – 9- 2000 Thèng §èc Ng©n Hµng Nhµ n­íc ®· ban hµnh quyÕt ®Þnh sè 423/2000 N§ - NHNN vÒ chÝnh s¸ch tÝn dông ng©n hµng ®èi víi kinh tÕ trang tr¹i, ngµy 2 – 1- 2001 thñ t­íng chÝnh phñ ®· ban hµnh quyÕt ®Þnh sè02 / 2001/ N§ - TTg vÒ chÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn ®èi víi trang tr¹i nh­ c¸c dù ¸n ph¸t triÓn n«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n xuÊt khÈu víi sè vèn dù kiÕn lµ 1149 triªô USD ngµy 30 – 3-1999 Thñ t­íng ChÝnh phñ gia quyÕt ®Þnh sè 67/1999/Q§ - TTg vÒ mét sè chÝnh s¸ch tÝn dông ng©n hµng phôc vô ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n. - Nh­ng nh×n vµo thùc tr¹ng hiÖn nay c¸c nguån vèn cho vay hiÖn nay tíi ng­êi s¶n xuÊt cßn phæ biÕn lµ nhá thêi gian vay cßn nhiÒu bÊt cËp, nhiÒu n¬i ng­êi n«ng d©n cßn kh«ng gi¸m vay m­în do s¶n xuÊt th­êng ®èi mÆt víi nhiÒu rñi ro. - NhiÒu trang tr¹i sö dông vèn kh«ng cã hiÖu qu¶ do ch­a nhËn biÕt ®­îc thÞ tr­êng ®· ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt khiÕn cung cÇu s¶n phÈm v­ît qu¸ cÇu nh­ gi¸ cµ phª ®· gi¶m xuèng trong mét sè n¨m võa qua. Ngay trong viÖc ®Çu t­ vèn cña Nhµ n­íc còng ch­a thùc sù hiÖu qu¶. §Çu t­ cßn dµn tr¶i kh«ng tËp chung, thiÕu ®ång bé ch­a thèng nhÊt khi c¸c c«ng tr×nh ®Çu t­ vµo sö dông hiÖu qu¶ kh«ng cao. III. Mét sè quan ®iÓm vµ gi¶i ph¸p vÒ vèn cho ph¸t triÓn trang tr¹i. 1. Mét sè quan ®iÓm vÒ vèn ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i Nhµ n­íc cÇn t¹o c¬ së ph¸p lý cho c¸c trang tr¹i trong viÖc huy ®éng vèn. Qua thùc tÕ kh¶o s¸t, nghiªn cøu cho phÐp chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng kinh tÕ trang tr¹i lµ m« h×nh s¶n xuÊt tiªn tiÕn hiÖu qu¶ trong n«ng nghiÖp ®©y lµ kiÓu tæ chøc s¶n xuÊt thùc sù ®­a n«ng nghiÖp lªn s¶n xuÊt hµng ho¸, kinh tÕ trang tr¹i cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt lao ®éng d­ thõa trong n«ng th«n. VËy ®Ó cã c¸c trang tr¹i cã thÓ vay ®­îc vèn víi l­îng ®ñ lín, tËn dông tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau ®Æc biÖt lµ nguån vèn nhµn rçi trong d©n c­ n«ng th«n th× nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn vÒ mÆt ph¸p lý cho c¸c trang tr¹i cã thÓ huy ®éng ®­îc vèn kh«ng ph¶i thÕ chÊp. Trong qóa tr×nh kinh doanh yªu cÇu c¸c chñ trang tr¹i tiÕn hµnh ho¹ch to¸n kinh doanh. Ho¹ch to¸n kinh doanh lµ yªu cÇu cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, nhê cã ho¹ch to¸n kinh doanh míi biÕt ®­îc lç l·i, t×m ra nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò vµ cã biÖn ph¸p kh¾c phôc. HiÖn nay ë n­íc ta nhiÒu trang tr¹i vÉn ch­a ho¹ch to¸n chu tr×nh trong qu¸ tr×nh kinh doanh ®Æc biÖt lµ c¸c trang tr¹i n«ng d©n nªn c¸c chñ trang tr¹i lµ c¸n bé h­u chÝ vÒ h­u kinh doanh th­êng cã hiÖu qu¶ h¬n. Tõ vÊn ®Ò nghiªn cøu trªn ®ßi hái trong thêi gian tíi chóng ta ph¶i cã nh÷ng ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o phæ cËp b»ng nhiÒu biÖn ph¸p tæng võa b»ng nh÷ng m« h×nh thùc tÕ vµ lý thuyÕt kinh tÕ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®Ó chuÈn bÞ cho qu¸ tr×nh héi nhËp vµo khu vùc vµ thÕ giíi. H¹ch to¸n s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng nh÷ng lµ c«ng cô qu¶n lý cña trang tr¹i mµ cßn lµ c«ng tô qu¶n lý cña Nhµ n­íc h¹ch to¸n kinh doanh lµ niÒm tin cho c¸c nhµ ®Çu t­. Trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp do th­êng cã nhiÒu rñi ro søc hót vèn tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c thÊp nªn nguån vèn ®Çu t­ lµ chñ yÕu vµ hÕt søc quan träng. Nguån vèn nµy cÇn tËp chung vµo x©y dùng c¬ s¬ h¹ tÇng chung, ®Çu t­ qua tÝn dông kinh doanh cña c¸c tæ chøc tÝn dông, Nhµ n­íc kh«ng nªn can thiÖp qu¸ s©u vµo c¸c ho¹t ®éng tÝn dông nµy. Vèn ®Çu t­ cña Nhµ n­íc vµo n«ng nghiÖp n«ng th«n võa mang tÝnh kinh tÕ võa mang tÝnh x· héi do n«ng nghiÖp lµ ngµnh s¶n xuÊt ra l­¬ng thùc thùc phÈm nu«i sèng con ng­êi mÆt kh¸c n«ng nghiÖp n«ng th«n lµ ®Þa bµn cña 80% d©n c­, 70% lao ®éng x· héi trong khi hiÖn nay søc thu hót lao ®éng tõ c¸c ngµnh kh¸c rÊt h¹n chÕ. §Çu t­ vèn ph¸t triÓn trang tr¹i mét mÆt ®­a c¸c nguån lùc trong n«ng nghiÖp vµo vay nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt giái mÆt kh¸c trang tr¹i lµ m« h×nh s¶n xuÊt cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt lao ®éng trong khu vùc n«ng th«n, t¹o thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. Víi nguån cho vay cña Nhµ n­íc ®èi víi c¸c trang tr¹i cÇn cã thêi gian vay tr¶ linh ®éng ®èi víi c¸c trang tr¹i ®ang trong giai ®o¹n x©y dùng c¬ b¶n nÕu cã nhu cÇu vay vèn theo dù ¸n ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tr¶ nî cao ®Ó n©ng cao tÝnh hÊp dÉn trong huy ®éng vèn cña trang tr¹i. 2. Mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu vÒ vèn cho kinh tÕ trang tr¹i ë n­íc ta hiÖn nay. Trong c¸c nguån lùc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi n«ng th«n nãi chung kinh tÕ trang tr¹i nãi riªng lµ nguån lùc quan träng vµ nã cµng trë nªn quan träng h¬n trong ®iÒu kiÖn n­íc ta hiÖn nay khi mµ s¶n xuÊt thñ c«ng lµ chñ yÕu, nhiÒu c¬ së h¹ tÇng trong trai tr¹i chËm ph¸t triÓn kÐm hiÖu qu¶ nhÊt lµ ë nh÷ng vïng cã l­îng vèn thËt trong khi khu cÇu mua s¾m l¹i rÊt lín. §Ó kh¾c phôc nh÷ng m©u thuÉn trªn cÇn gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n sau. Chóng ta cÇn quy ho¹ch tæng thÓ viÖc ph©n vïng khu vùc s¶n xuÊt hµng ho¸ ®Ó kÕt hîp mét c¸ch cã hiÖu qu¶ gi÷a nguån vèn ®Çu t­ cña nhµ n­íc víi vèn ®Çu t­ cña trang tr¹i ®Ó tr¸nh nh÷ng hiÖn t­îng ®Çu t­ tù ph¸t nh­ ®· x¶y ra trong s¶n xuÊt thuû s¶n, cµ phª... MÆt kh¸c viÖc quy ho¹ch tèt cßn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong viÖc huy ®éng vèn tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ,viÖc quy ho¹ch vïng s¶n xuÊt tèt t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi s¶n xuÊt ®i vµo s¶n xuÊt th©m canh n©ng cao n¨ng suÊt c©y trång vËt nu«i, gióp cho viÖc qu¶n lý ®Çu t­ cña Nhµ n­íc cã hiÖu qu¶ h¬n. Nguån vèn ®Çu t­ cña Nhµ n­íc tr­íc hÕt cÇn tËp trung vµo viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng nh­ ®­êng giao th«ng, thuû lîi x©y dùng khu c«ng nghiÖp chÕ biÕn. Vèn ®Çu t­ nµy cã vai trß thóc ®Èy nhanh chãng sù ra ®êi cña c¸c trang trai, thu hót vèn ®Çu t­ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®Æc biÖt lµ c¸c nguån vèn nhµn rçi trong d©n c­ theo ph­¬ng ch©m Nhµ n­íc vµ nh©n d©n cïng lµm. Ngoµi ra nhµ n­íc cÇn dµnh mét phÇn vèn ®Ó ®Çu t­ qua tÝn dông ­u ®·i víi nh÷ng vïng cßn cã nhiÒu khã kh¨n, nh÷ng trang tr¹i khai hoang phôc ho¸ ®Êt ®Ó s¶n xuÊt. CÇn coi trang tr¹i lµ mét h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, cÇn ®­îc b×nh ®¼ng trong viÖc huy ®éng vèn nh­ c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong nÒn kinh tÕ. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy nhµ n­íc cÇn t¹o c¬ së ph¸p lý c«ng nhËn t­ c¸ch ph¸p nh©n cho c¸c trang tr¹i ®Ó cã thÓ huy ®éng vèn tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau ®Æc biÖt lµ nguån vèn nhµn dçi trong d©n c­ khu vùc n«ng th«n khi cÇn l­îng vèn lín c¸c trang tr¹i cã thÓ vay theo dù ¸n ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cho ng©n hµng n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn trong n«ng nghiÖp n«ng th«n. §èi víi c¸c khu vùc vïng cßn cã nhiÒu khã kh¨n vïng nói, vïng s©u vïng xa n«ng d©n muèn trë thµnh chñ trang tr¹i cã ý trÝ lµm giÇu, cã kh¶ n¨ng tæ chøc s¶n xuÊt th× nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch n«ng d©n nh­ chÝnh s¸ch vÒ vèn chÝnh s¸ch ®Êt ®ai chÝnh s¸ch x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. ViÖc ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë nh÷ng khu vùc nµy cã ý nghÜa hÕt søc quan träng vÒ mÆt kinh tÕ x· héi. Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c hé cã vèn ë thµnh thÞ vµ ®Þa ph­¬ng kh¸c ®Çu t­ vµo n«ng nghiÖp n«ng th«n nãi chung vµ kinh tÕ trang tr¹i nãi riªng nh­ miÔn gi¶m thiÕu sö dông ®Êt n«ng nghiÖp miÔn thuÕ thu nhËp t¹o ra tõ n«ng nghiÖp... ®Æc biÖt lµ khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo vïng ®Êt trèng ®åi nói träc, vïng biªn giíi vïng kinh tÕ cßn nhiÒu khã kh¨n. T¨ng quü cho vay cña Ng©n hµng ®Ó kinh tÕ trang tr¹i vay vèn, kh«ng ph©n biÖt gi÷a kinh tÕ quèc doanh vµ ngoµi quèc doanh ®Ò nghÞ chÝnh s¸ch tÝn dông ®èi víi kinh tÕ trang tr¹i theo h­íng: t¨ng vèn cho vay cao h¬n hé n«ng d©n th«ng th­êng chñ yÕu lµ vèn trung h¹n vµ dµi h¹n vµ ¸p dông l·i xuÊt hîp lý trªn c¬ së b¶o ®¶m c¸c nguyªn t¾c kinh doanh cña ng©n hµng. L­îng vèn vay cña tõng trang tr¹i phô thuéc vµo quy m« s¶n xuÊt, yªu cÇu cña tõng c©y trång vËt nu«i , nhu cÇu sö dông vèn vµ l­îng vèn tù cã. Kh«ng nªn x¸c ®Þnh møc cho vay thèng nhÊt gi÷a c¸c trang tr¹i Tµi liÖu tham kh¶o 1. T¹p chÝ thÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ - Sè (1 + 2) 01 – 01 – 2000 TS. NguyÔn §¹i Lai, chiÕn l­îc vµ gi¶i ph¸p ®Çu t­ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n. - Sè 24/78 ngµy 15 – 12 - 2000 TS. NguyÔn Quèc ViÖt ®Ó më réng thÞ tr­êng tÝn dông n«ng nghiÖp n«ng th«n. - Sè (20) 15 – 10 - 2000 NguyÔn Quèc Toµn, tiÕp tôc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông, c¸c ®éng lùc míi phôc vô ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n. - Sè 15 – 08 - 2000 Lª V¨n Së. Më réng tÝn dông n«ng th«n - Sè 8/99 tÝn dông víi ph¸t triÓn trang tr¹i. 2. T¹p chÝ n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n - Sè 10/ 2000 nh÷ng chÝnh s¸ch ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i 3. T¹p chÝ nghiªn cøu - Sè 3/ 250 tÝn dông n«ng th«n ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn 4. S¸ch tham kh¶o - Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn tÝn dông kinh tÕ trang tr¹i (Chñ biªn: NguyÔn §×nh Th­¬ng, NXB) - Gi¸o tr×nh qu¶n lý kinh doanh n«ng nghiÖp . - Gi¸o tr×nh ph©n tÝch chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp n«ng th«n 5. T¹p chÝ con sè vµ sù kiÖn - Sè 7/2001 6. T¹p chÝ kinh tÕ ph¸t triÓn - Sè 131 - Sè 41/11/2000 T¸c gi¶ GS – TSKH T¸i H÷u Phïng - Sè 6 (440 ) 2001 Vò B¸ §Þnh. ®Çu t­ cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n. Môc lôc Lêi nãi ®Çu 1 I. C¬ së lý luËn chung vÒ vèn ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i 1 Kh¸i niÖm, vai trß ®Æc ®iÓm cña vèn ®èi víi sù ph¸t triÓn trang tr¹i 2 2. C¸c nguån h×nh thµnh vèn ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i 3 3. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh sö dông vèn trong c¸c trang tr¹i 5 4. C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh 8 II. Thùc tr¹ng vÒ vèn ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë ViÖt Nam 12 1. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë n­íc ta 12 2. Thùc tr¹ng vÒ vèn ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i 15 3. C¬ cÊu vèn ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i 16 III. Quan ®iÓm vµ gi¶i ph¸p vÒ vèn ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i 17 1. Nh÷ng quan ®iÓm vÒ vèn víi ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i 17 2. Nh÷ng biÖn ph¸p chñ yÕu 18 Tµi liÖu tham kh¶o 21 Môc lôc 23